The Mega Projects of Istanbul s Mega-Events : Motives- Results. Motives

Transkript

1 The Mega Projects of Istanbul s Mega-Events : Motives- Results Motives

2 Mega-Projeler? 1. Altyapı ve Ulaşım Projeleri Construction of new transport infrastructures or the extension of existing ones 2. Maden / Petrol/ Kömür vb.çıkartma (extractions) 3. Üretim Odaklı: Sanayi bölgeleri, fabrikalar 4. Tüketim Odaklı : Büyük turizm projeleri, alışveriş merkezleri, tema parklar, emlak geliştirme Regeneration of waterfronts Recovery of old manufacturing and warehouse zones Renovation of historic city districts, usually to meet the special consumer demands of middle- and upper-class sectors 5. Mega-Etkinlikler: Olimpiyatlar, büyük futbol turnuvaları, EXPOlar Bunlar genelde bir arada olurlar. Bir proje içinde birden çok proje

3 Regeneration of waterfronts Recovery of old manufacturing and warehouse zones Construction of new transport infrastructures or the extension of existing ones Renovation of historic city districts, usually to meet the special consumer demands of middle- and upper-class sectors

4 Mega-projects,broadly defined as projects which transform landscapes,rapidly,intentionally, and profoundly in very visible ways, and require coordinated applications of capital and state power. They use heavy equipment and sophisticated technologies, usually imported from the global North and require coordinated flows of international finance capital

5 Creative Destruction Extending Schumpeter suse of the term, we argue that mega-projects entail creative destruction in a material sense: they transform landscapes rapidly and radically, displacing mountaintops, rivers, flora and fauna, as well as humans and their communities.

6 Transformation of scale Astonishing, spectacular and in some respects criminally absurd urbanization projects have emerged as a way of mopping up the capital surpluses İn the most conspicious socially unjust and environmentally wasteful ways possible David Harvey 2012

7 Sermaye Birikimi David Harvey (1985, 1989, 2008, 2012) Sermayenin 1. çevirimi: Endüstriyel üretim Aşırı birikim krizi Aşırı birikimin 2. çevirime aktarılmasıyla çözüm: Kentsel yapılı çevrenin üretilmesi :Fabrikalar, hastaneler, okullar, konut alanları, alışveriş merkezleri. 1. Devlet veya piyasa aracılığıyla ikinci döngüye aktarılan birikimin büyük bir bölümünün kentsel mekâna yatırılmasıyla aşırı birikim problemine çare bulunur, 2. Yeni taleplere bağlı olarak gerçekleşecek tüketim sayesinde sermayenin birinci döngüsünde ortaya çıkan krizin çözülmesi söz konusu olur 3. Yapılı çevre sabit sermaye haline gelir

8 Kent, üretimin kendisi olmuştur Tarık Şengül 2013 Kentin kendisinin bir meta haline geldiği, bir meta formu olarak üretildiği bir durum. Kapitalist birikim açısından birikimin kendisini temsil eden bir kentten söz ediyoruz, birikimin yapıldığı yerden değil. Geçmişte kent, fabrikanın olduğu, metanın üretildiği yerdi. Bugün o yer, metanın kendisi Kentsel mekan sermaye birikimi için üretilen ve yeniden üretilen bir metaya dönüşür.

9 Türkiye Türkiye kentleri, 2000 lerden itibaren, sermayenin yeniden üretimine yönelik arz yönlü kentsel politikalarla, bu politikaların ürünü rant odaklı kentsel projelerle ve bu projelerin gerektirdiği kentsel yayılma ve dönüşüm süreçleri ile yönetiliyor. Rekabetçilik, yatırım çekme, marka kentler, kentsel pazarlama, girişimci yönetimler M. Penpecioğlu 2011

10 Çılgın Projeler Yakın dönemde Türkiye'nin gündemine gelen 21 mega projenin mali büyüklüğü 138 milyar doları aşıyor. Kamu ve özel sektör eliyle gerçekleştirilen projelerin toplam maliyeti 130 ülkenin milli gelirini geride bıraktı. Haydarpaşaport /Galataport / Haliçport 3. Köprü / 3. Havalimanı / Kanal Lastikli Tüp Geçiş /Marmaray Yassıada- Sivriada Maltepe-Yenikapı Dolgu Alanları 2 Yeni Şehir Biocity İstanbul Akkuyu ve Sinop Nükleer santralleri.

11 Çılgınlığın ekonomi politiği Üretkenliğini yitiren sermayenin toprağa dayalı çıkarlarla yeniden üretim yollarını aramaya çalışması, kapitalizmin eşitsiz geliştiği Türkiye gibi ülkelerde rastlantı olmasa gerekir. Bu şu anlama geliyor: Siyasi iktidarın geleceğini, siyasi konular yanı sıra, başta İstanbul olmak üzere büyük kentlerimizde üretilmiş olan gereğinden fazla imarlı alana yatırılmış sermayeyi harekete geçirebilmek ya da geçirememek belirleyecektir. Mustafa Sönmez

12 Sermayenin kentsel mekan istilası O nedenle, basına yansıdığı başlıklarıyla çılgın projeler, son döneme damgasını vuran kentsel dönüşüm projeleri, hep bu dile getirilen, gereğinden fazla üretilmiş olan imarlı alanda sermaye dolaşımını sağlayabilmeye, ölü sermayeyi canlandırmaya ve kentsel mekandaki ve yapılı çevredeki sermaye dolaşımının önündeki kara delikleri ortadan kaldırmaya yöneliktir Mustafa Sönmez

13 İktidarın Varoluş Koşulları Yapılı çevre üretimi ve emlakle ilgili uluslararası ağların parçası olan sermayeye yeni yatırım alanlarının açılması, siyasi iktidarın neredeyse var oluş koşullarını oluşturuyor. Çağatay Keskinok Öyle bir yere geldik ki buradan ilerletmek zorunda, ancak inşaatla ilerliyor, sanayi beceremedi. Mustafa Sönmez

14 Construction is a sector which mainly defines AKP Mustafa Sönmez Türkiye de sermaye birikimi inşaata odaklı; çılgın projeler birikimi sürdürmenin olmazsa olmaz koşulları İktidara yakın sermaye grupları, onların önünü açacak projeler Büyük maliyetli, Limak-Kolin-Cengiz elektrik dağıtım özelleştirmelerinden de aldılar Özelleştirme idaresinden, kamu kuruluşlarından aldıkları önemli ihaleler var. Mustafa Sönmez

15 Construction based growth in the last Construction means many other sectors that provide inputs such as cement, brick, ceramics/china, plastics, heating, lighting, ironsteel, glass, wood, chemicals,metals, paint. Transportation, storage,banking, finance, insurance, real estates Consumer products,domestic appliances, electronics, cars textiles Creation of jobs, employment oppurtunities

16 İstanbul adeta bir arı kovanı gibi yeniden inşa ediliyor 3. havalimanı, tüp geçit, 3. köprü, Kanal İstanbul, İstanbul'a komşu yeni şehir projeleri, kentsel dönüşüm gibi çalışmalar İstanbul'u yerel ve global sermaye için cazibe merkezi haline getiriyor İstanbul Genç Girişimciler Derneği Başkanı İnanç Kabadayı

17 Bir İstanbul kadar moloz! Rantın büyüklüğü nedeniyle yıkımın hedefi olan İstanbul semt semt, mahalle mahalle yıkıma sürükleniyor. Belki bir İstanbul kadar moloz, hafriyat çıkarılıyor; kamyonların, kullanılan yakıtın, gürültünün ve diğer yollarla çevreye verilen zararın sözü edilmiyor. 3. Köprü ve getireceği doğa katliamı bunun üzerine eklendiğinde, korkunç bir tablo ortaya çıkıyor. Serdar M. Değirmencioğlu, Evrensel, 20 Ekim 2013

18 Kamyoncular Yol Kapadı Tam bir ay önce yaklaşık 2000 hafriyat kamyonu saatlerce TEM otoyolunu kapattı. Gazetelere yansıyan bilgilere göre, İstanbul Anadolu Yakası'nda çalışan hafriyatçılar bu eylemi kendilerine döküm yeri gösterilmediği gerekçesiyle gerçekleştirmişler.

19 Çılgın Dolgu Alanların Mantığı? Ağaoğlu yöneticisi Rahvalı'nın verdiği bilgilere göre, şirketin Finans Merkezi inşaatında toplam 8 milyon metreküplük hafriyat çıkartılıyor. 1 Günde= hafriyat kamyonu Finans Merkezi inşaatından bugüne dek 3,5 milyon metreküplük hafriyat çıkartılmış, ve bu hafriyatın 1,7 milyon metreküpü Maltepe'deki dolgu alanına dökülmüş.

20 Devlet Sermaye Elele İstanbul un gereğinden fazla yaratılmış olan imarlı alanına yatırılmış sermayeyi harekete geçirmek ve uluslararası şirketlerinin yer aldığı emlak piyasasını canlı tutmak ve döndürebilmek ve bütün bunları da bir birikime dönüştürmek için kamu yatırımına gerek vardır. Başbakanın ağzından bu kente ilişkin proje açıklamaları yapılması bile, İstanbul da tümüyle spekülatif amaçla yeri göğü imara açan emlak piyasasına hayat öpücüğü olmaya yetiyor Çağatay Keskinok

21 Kestanelik Köyü Yeni havalimanı ve 3. köprü bağlantı yolu geçiyor. Köyde sürekli emlakçiler ofis açıyor. Bölgede Kasım ayına kadar metrekaresi 50 lira olan araziler, Haziran ayına gelindiğinde 200 liraya ulaştı. Arazi bulmanın artık zor olduğu bölgede, arazilerin % 60 ının el değiştirdiği ifade ediliyor. 1 yıl içinde 3-4 kez el değiştiren araziler olduğunu kaydeden 2 bin 500 nüfuslu Kestanelik köyünün Muhtarı Mehmet Çakır, yeni havalimanın yerinin belli olmasıyla birlikte bölgede fiyatların bir anda yükseldiğini söyledi.

22 İmara bakılmıyor Bölgeye arazi almak için gelenlerin imar iznine bakmadığına değinen bir emlak komisyoncusu, Yatırımcılar için tapu olması yetiyor. Zaten onlar da aldıkları fiyata göre arazi değer kazanınca hemen satıyor diye konuştu. Bölgede emlak alanında Tahtakale benzeri bir yapının oluştuğunu belirten emlakçı, Özellikle Arnavutköy Tapu Kadastro binasında çok büyük kalabalıklar oluşuyor. Çevrede birçok emlakçı ve emlak komisyoncusu bulunuyor diye konuştu.

23 Çanakça: Köylüde arazi kalmadı Kestanelik köyüne komşu Çanakça da da durum farklı değil. Arazilerin değerinin bir anda artış gösterdiğini kaydeden Köy Muhtarı Ayhan Tutun, köy halkının elinde pek fazla arazi kalmadığını ifade ediyor nüfuslu köyde köy halkı sahip olduğu arazilerin % 70 ini elden çıkardı

24 3. Havalimanının Ekonomi Politiği Think-tank Betam ın Raporu Betam reporters note that, in order to make profit out of the 3rd Airport project, the developers will resort to construction on the land allocated. Since all the firms in the consortium are in construction, and so they may be hoping to get some extra income from extracurricular rentseeking activities such as real estate and infrastructure development around the airport. Olimpiyatlara Hayır/ BOYCOTT ISTANBUL 2020

25 Yitirilmiş Şanlı Geçmişe Dönüş Farklılaşmak, fark yaratmak, anonimlikten sıyrılmak; kişiler, kurumlar, nesneler, binalar ve kentler, herkes ve her şey için marka ve kimlik ile anılmak, benzer olmamak, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye kentlerinde de dönüşümün düşünsel anlamda en önemli tetikleyici faktörü gibi görünüyor. Bu açıdan, kentsel dönüşüm projeleri, tarih yazma ve şanlı geçmişi yaşatma hedefleri için yerel yönetimlerin elinde önemli bir araç haline geliyor. Funda Ferhanoğlu

26 In contrast to those cities that regard megaprojects as a means of confronting the threat of global competition, for places like Shanghai and Dubai giant construction schemes are seen to symbolize their rise to power rather than being regarded as defensive actions

27 İstanbul'u dünyanın merkezi yapacağız Başbakan R.Tayyip Erdoğan 2008 İstanbul'u bir dünya kenti, Dünyanın merkezi yapacağız dedik. İstanbul dünyanın merkezi olarak yerini alıyor ve alacak.

28 2020 Olimpiyatları senin hakkın Aziz İstanbul İnsanlık, Türkiye ye Hayır denilen 2000, 2004, 2008 ve 2012 den sonra hem aynı anda iki kıtada, hem de Müslüman, laik ve demokratik bir cumhuriyette düzenlenen ilk olimpiyat oyunları fırsatını bu kez kaçırmamalı Akşam 7 Eylül 2013 hem de Müslüman çoğunluğa sahip laik, demokratik bir ülkede" ilk kez Olimpiyatların yapılması.. Başbakan Erdoğan

29 Epistemik Camia İktidardan yana siyasi tutumlar için gerekli ideolojileri üreten ve bunların yayılmasını sağlayan entellektüellerden oluşan uzman topluluk Özel sektör (inşaat şirketleri, gayrimenkul yatırımcıları en başta) Devlet kurumları ve bürokratları ( TOKİ, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Orman ve Su İşleri, Bayındırlık Hizmetleri başta olmak üzere ) Özel ya da devlete ait uluslar arası finans kredi kurumları, fon vericiler, bankalar ÇED akademisyen, plancı, mimarlar, basın mega-projelere önemli destek sağlayan ulusalüstü epistemik camiayı oluştururlar.

30 Epistemik Community İktidardan yana siyasi tutumlar için gerekli ideolojileri üreten ve bunların yayılmasını sağlayan entellektüellerden oluşan uzman topluluk: Özel sektör (inşaat şirketleri, gayrimenkul yatırımcıları en başta) Devlet kurumları ve bürokratları ( TOKİ, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Orman ve Su İşleri, Bayındırlık Hizmetleri başta olmak üzere ) Özel ya da devlete ait uluslar arası finans kredi kurumları, fon vericiler, bankalar ÇED yapıcılar, akademisyen, plancı, mimarlar, basın NGO lar ve diğer sivil toplum üyeleri mega-projelere önemli destek sağlayan ulusalüstü epistemik camiayı oluştururlar.

31 Meşrulaştırma Büyüme, gelişme odaklı modernist söylem, Her kesimin yarar sağlayacağı ekonomik gelişme, kazanç, kamu yararı Kamu hizmetleri, altyapı yatırımlarının sağlanması, istihdam yaratılacağı retoriği, Büyük devlet / güçlü millet imajı Zararların giderileceğine inanç ( Ağaç Diktik!) bu projelerin ardında yatan gerçek hedefler ile yıkıcı sonuçlarının tartışılmalarını zorlaştırır. Böylece, bu projelerin olmazsa olmazlıkları kabul ettirilir Epistemik camianın bakışı toplumu şekillendirir. Modernist bir bakışla, karşı çıkanlar gerici / gelişme karşıtı olarak damgalanır Kent üzerine yapılan araştırmalarda da mega-projeler verili bir gerçeklik olarak kabul edilerek bunlara karşı alternatiflerin önü kapatılır. Fernando Diaz Orueta and Susan S. Fainstein 2009

32 Başbakan dan Medeniyet Tanımı Biz ammeye hizmet ediyoruz bireye değil. Bireye hizmet söz konusu olsa bu dediğinizi kaale alırız. Biz kamuya hizmet veriyoruz. Yol uğruna her şey feda edilebilir, çünkü yol medeniyettir. Ama medeni olmayanlar yolun kıymetini bilmezler Modernist dil: Bireyin hak ve özgürlükleri toplumun genel faydası için feda edilebilinir, yok sayılabilir. ZEMİN KAYDIRMA

33 Nicelik Niteliğin Önüne Geçiyor Hepsinin ortak özelliği dev ölçekli olmaları ve niteliklerinden çok niceliklerine vurgu yapılması. 3. Havalimanı uzaydan görülebilecek 3. Köprü dünyanın 9. büyük köprüsü olacak gibi cümleler çoğu zaman projelerin içeriğinin önüne geçiyor Nazım Akkoyunlu (2012)

34 EPİSTEMİK KORO Çılgın projeler İstanbul'a değer katacak/ İstanbul dünya Liginde yerini alacak İstanbul'un hükümetin açıklamış olduğu yeni ekonomik ve kentleşme hedefleri ile dünyanın önemli merkezlerinden biri haline geleceğine inandığını anlatan Dumankaya İnşaat YK Üyesi Ali Dumankaya, İstanbul'a yabancı ilgisinin daha da artacağını kaydetti. GYODER Başkanı Işık Gökkaya Işık Gökkaya: İstanbul dünya liginde yerini alacak Ali Ağaoğlu: Bu süreçler birbirine zincirleme bağlı süreçler. Yabancıya gayrimenkul satışı fiyatların artmasını sağlayacak, ülkeye döviz girdisi artacak ve de Türkiye'nin en büyük sorunu cari açığın düşürülmesinde önemli bir yol alınmış olacaktır.

35 EPİSTEMİK KORO Çılgın projeler İstanbul'a değer katacak/ İstanbul dünya Liginde yerini alacak İstanbul'un hükümetin açıklamış olduğu yeni ekonomik ve kentleşme hedefleri ile dünyanın önemli merkezlerinden biri haline geleceğine inandığını anlatan Dumankaya İnşaat YK Üyesi Ali Dumankaya, İstanbul'a yabancı ilgisinin daha da artacağını kaydetti. GYODER Başkanı Işık Gökkaya Işık Gökkaya: İstanbul dünya liginde yerini alacak Ali Ağaoğlu: Bu süreçler birbirine zincirleme bağlı süreçler. Yabancıya gayrimenkul satışı fiyatların artmasını sağlayacak, ülkeye döviz girdisi artacak ve de Türkiye'nin en büyük sorunu cari açığın düşürülmesinde önemli bir yol alınmış olacaktır.

36 Hükümet ve belediye görevlilerine göre, söz konusu projeler kamunun yararına; fakiri fukarayı ev sahibi edecek, yoğun transit trafiğini rahatlatacak ve muazzam istihdam sağlayacak Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım: İstanbul şehir içi trafiğindeki yoğunluk azaltılacak. Proje (3. Köprü) için toplam 50 bin kişi istihdam edilecek.

37 Tayakadın dan Üçüncü havalimanı projesini sonuna kadar destekliyoruz. Herkes bizleri kıskanır oldu. Hiç kusura bakmasınlar! Müsaade edin de arsa fiyatlarımız uçsun. Artık bizim de yüzümüz gülecek. (Tek isteğimiz köyümüzün ve yeşil alanların korunması).????????? Bölge kalkınacak, köylü ihya olacak.

38 Internet: Etkili Bir Pazarlama/ Yönlendirme Aracı İnternet bağlantı hızının artması ve HD video çeken kameraların dahi "ayağa düşmesi", Youtube başta olmak üzere internetteki video yayınını destekleyen en önemli unsur. Youtube'a - kendi verilerine göre - ayda 1 milyar tekil kullanıcı geliyor, her ay 4 milyar video seyrediliyor, her dakikada 72 saatlik video yükleniyor vs.vs. Facebook, 21 Ağustos da IOC un Ara Değerlendirme Raporunda İstanbul u olumsuz gösteren tabloyu siliyor OlimpikTurk

39 Favoriniz Hangisi? Enclousure of our Minds: Capitalist Subjectification Kanal / Marmaray / Yeni Şehir Videoları Verili kabul ettirme Sorgulamayı, araştırmayı, muhalefeti ortaya çıkmadan yok etme

40 İstanbul kaç para eder? Fransızlar, Paris'in değerini tarihi yapılarıyla 718 milyar euro hesapladı. Uzmanlardan alınan görüşle yapılan hesaplamaya göre İstanbul'un değeri ise 470 milyar euro. Kentin mücavir alanının, bir önceki yerel seçimler öncesi maksimum düzeyde genişletilmesiyle ortaya çıkan yeni tarla-arsa geçiş arazileri ve arsa niteliği kazanmış gayrimenkuller Kanal İstanbul, 3. Havalimanı ve 3.Köprü projeleri ekseninde tarla-arsa fiyat artışları, diğer küresel metropollerde olmayan bir değer ortaya çıkarıyor.

41 Construction of Legitimacy Through Mega Events For: urban transformation / renewal, neighbourhood demolishments, forced evictions Ekosistem ve doğal çevrenin tahribatı Kentsel arazi değerlerinde ani spekülasyonlar gentrification impacts

42 Amaç Spor mu? Görünürdeki istek sporun bu gurur ve güç gösterisi konumundaki organizasyonunu ülkeye kazandırmak ve tarihe bu yolla da geçmektir ama ben olimpiyat isteğinin bu kadar da masum, ve de sportif olduğu kanısında değilim. Bu şehr-i İstanbul, sürekli silueti ve eski manzara-i umumiyesi değişen bir oyuncak alanıdır ve de muazzam bir rantkapısıdır. Olimpiyatlar da bu rant kapısının yeni kollara ve yollara açılması ve tarihsel adres için 2025 olarak gösterilen Çılgın proje ler yolunda önemli bir dönemeçtir. Cüneyt Kozakoğlu OlimpikTurk

43 Olimpiyat Etkisi Son 10 yıldır İstanbul da inanılmaz boyutta şantiye alanına dönüştürülüşüne tanık oluyoruz. Finans ve turizm merkezli küresel kent vizyonunu tamamlayacak olan Kanal İstanbul Projesi, 2 Yeni Şehir Projesı 3. Köprü, 3. Havaalani ve caddelerde devasa boydaki reklamlarini görerek öğrendiğimiz İstanbul un 2020 Olimpiyat Oyunlari adaylığı ile bu gidişat önüne geçilemez bir hal almak üzere Cüneyt Kozakoğlu OlimpikTurk

44 Orman alanları ve su havzalarından geçen bu projelerin ortak tarafı ise kamulaştırma maliyetlerinin düşük olması. Ancak kamulaştırma maliyetleri ne kadar düşükse, sosyal-ekolojik maliyetleri de o kadar yüksek olacak. Nazım Akkoyunlu (2012)

45 TOKİ ve İstanbul 2020 'Karabel in son vurgusu, Marmaray, 3. havaalanı, köprü, olimpiyat köyünün olduğu bölüm vs. şeklinde İstanbul da yepyeni bir şehir kurulacağı yönündeydi. TOKİ nin inanılmaz ölçülerdeki inşaat atılımının tanıtımı dışında, İstanbul 2020 TOKİ inşaat bütçesinin $4.8 milyar dolar olduğu, TOKİ nin şehrin 420km2 lik bir kısmını olimpiyat köyü ve çevresi olmak üzere baştan aşağı yeniden kuracağı. 420 km2 =İstanbul toplam km2, Şişli ilçesi 30 km2 Kadıköy ilçesi 25 km2. 8 tane Şişli 17 tane Kadıköy Olimpiyatlara Hayır /Boycott Istanbul 2020

46 Olimpiyat Tesislerinin Yerlerinin Seçimi 3. Köprünün ucu 4 farklı yerde konumlandırılması öngörülen Olimpiyat köylerine cıkıyor Haydarpaşa, Belgrad Forests, Yedikule and Northern regions of the city, as spelled out in the Candidature file, comprise natural presevation and cultural heritage areas. The reason lying behind the choice of these particular venues is not the Olympic spirit. These are profitable regions of urban rent where it has not been easy to intervene before due to their natural and historical values or urban resistance

47 A precious plot illegally occupied by a population that can be named as the others! of the city. Yaşam standardı İstanbul standardının çok altında. Anadolu'da dahi göremediğimiz bir yaşam standardı ile karşı karşıyayız. Üstelik uluslararası alanda prestij olan Olimpiyat Stadyumu'nun yanı başında TEM otoyolundan hemen görülebilecek bir noktada. K.Çekmece Bel. Başkanı Aziz Yeniay Radikal

48 Ömerli Havzası sınırları içerisinde, yapılaşmaya elverişli olmayan özel bir ekolojik alan üzerinde Vakıflar Genel Müdürlüğü idaresinde olan parsellerin, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Mehmet Ali Şahin tarafından gün ve 1746 sayılı olurla, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca, 20 yıl süreyle Formula 1 Yatırım A.Ş ye yap-isletdevret yöntemiyle kiraya verilmiştir. Formula 1 pistinin ruhsat durumuna baktığımızda ise Akfırat Belediyesi tarafından tarihinde söz konusu pistin ruhsata bağlandığı görülmektedir. Funda Ferhanoğlu

49 Environmental Impact Assessment not necessary! Formula İstanbul yatırım A.Ş ne ait Formula İstanbul Otomobil ve Diğer Motorlu Araçlar Spor ve Yarışma Alanları Yapımı projesine Valilik oluru ile ÇED gerekli değildir kararı verilmiştir. Belgeyi veren kurum T.C. İstanbul Valiliği Çevre ve Orman İl Müdürlüğü olup belgenin karar tarihi tür. Funda Ferhanoğlu

50 F1: Gizlenenler ve Gerçek Formula 1 in ve İstanbul Park tesislerinin ekonomik yapısının tartışılmasının önü kesildiği gibi ekolojik maliyetinden de hiç bahsedilmemektedir. Çünkü ödenen ekolojik bedelin karşılığında Akfırat ta yaşanan mekânsal dönüşüm, yani kentsel toprak üzerinde yeni yatırım alanlarının ortaya çıkması devlet ve büyük sermaye açısından asıl arzulanan ve hedeflenen durumdur. Funda Ferhanoğlu

51 Mekansal Dönüşüm Formula 1 etkinliğinin bölgeye girişi ile önemli bir mekânsal dönüşüm gerçekleşmiş, bölgedeki arazi el değiştirmeleri artıs gösterirken, emlak değerleri hızla yükselmiştir. Tarım arazilerinin imara açılması yolu ile geniş konut alanları yaratılmış, bu alanlar üst sınıflara hitap eden çok sayıda kapalı site inşaatı ile doldurulmuştur Funda Ferhanoğlu

52 Akfırat a F1 Piyangosu! Fomula 1 öncesi metrekaresi 5 dolar olan arsalar bir yıl içinde 20 kat değerlenerek 100 dolara çıkmıstır. Büyük bölümü dev holdingler tarafından kapısılan arsaların tümüne villa ruhsatı verilmistir. Belediyeden alınan villa ruhsatı 2005 itibari ile 1127 ye ulasmıs, villa fiyatları ise 500 bin Euro ya yükselmistir. Funda Ferhanoğlu

53 Belde civarındaki arsalar değer kazanarak peynir ekmek gibi satılmaya başladı Aralarında Yön konut, Yapı konut A.Ş, D inşaat, As İnşaat gibi isimlerin bulunduğu 17 şirket, toplam dönümlük arazi satın aldı. Talep o kadar fazla ki, beldede satılacak arsa kalmadı. Bunun yanı sıra beldede biri Okan, diğeri devlet üniversitesi olmak üzere iki üniversite açılacak. Funda Ferhanoğlu

54 Bu sebeple elestirilere kulak tıkayarak reklamturizm-imaj değerleri üzerinden üretilen söylem ile yapılmak istenen kamu kaynakları kullanılarak gerçekleştirilen fakat kamu yararı bulunmadığı gibi birçok açıdan zararla sonuçlanan kanun dışı yollarla gerçekleştirilen bir etkinliğin kamu yararı olarak gösterilme ve aynı zamanda olası ekonomik zararların ve bunun sonucunda oluşabilecek negatif eleştirilerin önünü kesmeye çalışmaktır Funda Ferhanoğlu

55 Cazibe Merkezinin Tahribatı Çevre Düzeni Planı nda, İstanbul'un içme suyunun önemli bir bölümünün sağlandığı Ömerli Barajı etrafındaki gecekondu yapılaşması, önüne geçilmesi gereken bir felaket olarak gösterilirken, Formula 1 sebebiyle Akfırat-Kurtköy'ün cazibe merkezi olarak ilan edilmelerinin yanında, bu bölgede gelişen lüks konut alanlarının doğal çevreye verdiği/vereceği tahribat yok sayılmaktadır. Funda Ferhanoğlu

56 İstanbul Türkiye yi taşıyor İBB Başkanı Kadir Topbaş, dünyada artık şehirlerin yarıştığını ve konuşulduğunu belirtiyor. İstanbul un Türkiye yi taşıdığını söylüyor. İBB olarak 90 trilyon lira harcayarak Formula 1 pistine 22 km yeni yol yaptıklarını, 6 ayrı güzergah yolunu yenilediklerini, 300 bin m2 yeşil alan hazırladıklarını ve 30 bin ağaç diktiklerini ifade ediyor Funda Ferhanoğlu

57 İşin delisi olduk İBB olarak diğer ilgili kuruluşlarla birlikte ise sahip çıktık, adeta işin delisi olduk Sayın Başbakanımızın talimatları doğrultusunda bölgeye 10 ayrı helikopter pisti de insa ediyoruz... Formula 1 in şehrimize reklam ve tanıtım girdisi bizim harcadığımız paranın çok çok üstünde olacak İstanbul kazanacak. Bu organizasyonun İstanbul un turizmine ve ekonomisine çok büyük katkıları olacak İBB İstanbul Bülteni 2005 Aktaran F. Ferhanoğlu

58 Malumun İlanı:İstanbul Park zarar ediyor 2007: Zarardan çıkış yolu olarak tesisin isletme hakları 2021 yılına kadar FAO ya ve dolayısıyla Formula 1 patronu Ecclestone a devredilmistir. İTO Başkanı Yalçıntas :İstanbul Park tan çift rakamlı milyon dolar zarar ettiklerini ve bu yeni anlasma ile pistin FAO ya devredilmesinin temiz bir sayfa açmak olduğunu söylemiştir. Bu anlaşmayla beraber İstanbul Park tesisi ve Formula 1 pisti kullanımı Türk motor sporcularına ve etkinliklerine ücretli olmak koşuluyla açık bir hale gelmiştir. Funda Ferhanoğlu

59 Sonuç Zaten kamu yararı içermeyen proje, yabancı bir sermayenin tüm kamu olanaklarını kullanarak ve anlaşmanın yerel tarafının zarar edeceğini bile bile girdiği bir yatırımdan, son derece kazançlı çıkmasıyla sonuçlanmıştır. İstanbul un en önemli havza alanı tahrip edilmiş, yoğun yapılaşmanın baskısı altında bırakılmış, geri dönüsü mümkün olmayan bir zarar sürecine sadece ekonomik değil ekolojik olarak da girilmiştir Funda Ferhanoğlu

60 Mega-projects serve the material interests of powerful actors in the process: notably capital accumulation, especially for financial institutions and construction firms, and modernisation and territorialisation ambitions for states. These interests are reflected in and reflect the ideologies of communities of actors engaged in project development. Such ideologies inform an optimistic culture of decision-making that favours massive, rapid landscape change and excludes potentially affected populations from decision making.