FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ELEKTRONİK PORTFOLYOYA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNDEKİ DEĞİŞİM

Transkript

1 FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ELEKTRONİK PORTFOLYOYA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİNDEKİ DEĞİŞİM Didem KARAKAYA* Selçuk AYDEMİR * Aygün KILIÇ* Mine ZORLU** Zehra KAYA* Osman Nafiz KAYA* *Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Fen Bilgisi Eğitimi **Hakkâri Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Literatürde öğrencilerin anlamlı ve kalıcı öğrenmesini, olumlu tutum ve motivasyonlarını sağlamak amacıyla, alternatif veya otantik değerlendirme olarak isimlendirilen değerlendirme yaklaşımları ve araçları önerilmektedir. Bu yaklaşımların en önemli özelikleri; öğrenci ürünü ve merkezli, adil ve güvenilir, işbirliğine dayalı, öğrenci-öğretmen etkileşimini artıran ve gerçek performansa ilişkin öğrenmeleri yansıtan bir değerlendirme olarak özetlenebilir. Bunların içinde, öğrenci ürünlerinin bir birikimi olan ve öğrencilerin kendi gelişimini izlemesine fırsat vermenin yanı sıra öğrencilere kendi ürünleri hakkında yansıtma ve yorum yapma fırsatı sağlayan elektronik portfolyolar önemli bir yer tutmaktadır. Bu çalışmada, Fen ve Teknoloji Öğretmen (FTÖ) adaylarının Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamında ilköğretim okullarında yaptıkları uygulamaları organize edip sundukları elektronik portfolyolarına (e-portfolyo) ilişkin görüşlerindeki değişim araştırılmıştır. Ön test-son test tek grup desenli bu çalışmaya, 40 FTÖ katılmıştır. Öğretmen adaylarının e- portfolyoya ilişkin görüşlerini belirlemek amacıyla Ersoy (2006) tarafından geliştirilen Bireysel Gelişim Dosyasına İlişkin Görüş Anketi çalışmanın amacına uygun olarak değiştirilerek kullanılmıştır. Ayrıca Likert anketteki her bir faktöre uygun açık uçlu soruların yer aldığı bir anket ve yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak, nicel ve nitel verilerin birbirini desteklemesi amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlar, öğretmen adaylarının e-portfolyo sürecine ilişkin görüşlerinde istatistiki olarak anlamlı düzeyde olumlu bir gelişmenin meydana geldiğini göstermiştir. Açık uçlu sorular ve bireysel yarıyapılandırılmış mülakatlardan elde edilen nirel bulgular da, nicel sonuçları destekleyici niteliktedir. Anahtar Kelimeler: Fen ve Teknoloji Öğretmen Adayları, Elektronik portfolyo, Öğretmen Eğitimi 1.GİRİŞ Nitelikli Fen ve Teknoloji öğretmen adaylarının/öğretmenlerinin sahip olması gereken bir bilgi türü olan değerlendirme, etkili eğitim ve öğretimin şüphesiz en önemli unsurlarından biridir. Öğretmenler, öğrencilerinin öğrenmelerine katkıda bulunup bulunmadıklarını, neyi öğrenip/öğrenmediklerini bilmeleri ve onların süreç içinde gelişimlerini takip edebilmeleri için uygun değerlendirme yöntemlerini araştırmalı, öğrenmeli ve uygulamalıdır lerin başlarından itibaren yapılan değerlendirme reformlarıyla ortaya çıkan yeni değerlendirme yaklaşımları ve araçları; öğrencilerin anlamlı ve kalıcı öğrenmelerine katkıda bulunmasına yöneliktir. Yeni değerlendirme yaklaşımları ve araçları; güvenilir, işbirliğine dayalı, öğrenci-öğretmen etkileşimini içeren ve gerçek performansa ilişkin öğrenmeleri yansıtan özelliklere sahiptir. Örneğin; kavram haritası, poster, portfolyo gibi araçlar öğrencinin süreç içerisinde gerçek performansını ölçmede en etkili değerlendirme araçlarındandır. Bunların içinde 1980 lerden bu yana eğitim ve öğretim sürecinde yaygın olarak kullanılan portfolyolar; belli amaçlara yönelik oluşturulan, öğrenci ürünlerinin bir birikimi olan ve öğrencilerin kendi gelişimini izlemesine fırsat vermenin yanı sıra öğrencilere kendi ürünleri hakkında yansıtma ve yorum yapma fırsatı sağlayan etkili bir değerlendirme aracıdır. Uzun yıllar boyunca geleneksel olarak tutulan portfolyoların, teknolojinin eğitim ve öğretime nüfuz etmesi ile online veya elektronik olarak hazırlanabileceği düşüncesi doğmuştur. Kovalchick, Milman ve Elizabeth (1998) elektronik portfolyolar ile geleneksel portfolyoları şöyle karşılaştırmaktadır: (akt. Barlett, 2002). Bir elektronik portfolyo geleneksel portfolyoya benzemektedir fakat elektronik portfolyolar özellikle teknoloji bilgisini ve becerisini gerektirir. Ayrıca elektronik portfolyolar geleneksel portfolyolardan farklı olarak hipermedya programları, veri tabanı, kelime işlemci yazılımları, web tasarım programları, gibi elektronik medya kaynaklarının bir bileşimini kullanmayı gerektirir. Elektronik portfolyolar bir bilgisayar diskinde saklanır, bir CD-ROM ya da Home Page de da toplanır, gerektiğinde ve istenildiğinde üzerinde kolayca düzeltme yapılabilir, taşınması kolaydır (p.4). Elektronik portfolyolar, bilgilerin düzenli bir şekilde kaydedilmesi, kolay bir şekilde ulaşılabilmesi ve istendiği zaman istenilen değişiklikleri yapma imkânı sağlamaktadır. Aynı zamanda elektronik portfolyolar; öğrencilere süreç içindeki gelişimini daha net bir şekilde görmesini imkân tanımaktadır. E- portfolyolar, örgenci-merkezli ortamlar oluşturarak bireyin öğrenme sorumluluklarını almalarına

2 yardımcı olmaktadır (Hewett, 2004). Bir başka ifade ile e-portfolyolar, ögrenme sürecinin sonucundan ziyade, parçasıdır (Garthwait & Verrill, 2003). Bundan dolayı e-portfolyolar farklı ürünler içerebilirler. Animasyonlar, videolar, ses dosyaları, grafikler, resimler, kavram haritaları, posterler gibi birçok ürünü içerebilir. Gerçek örnekler içerdiği ve yansıtma olanağı tanıdığı için elektronik portfolyolar, otantik değerlendirme ile özellikle, öğrenme açısından yetişkin bireyler için yararlar sağlamaktadır (Carliner,2005a). Bu çalışmanı amacı, Fen ve Teknoloji öğretmen adaylarının Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamında ilköğretim okullarında yaptıkları uygulamaları organize edip sundukları elektronik portfolyolarına (e-portfolyo) ilişkin görüşlerindeki değişimi belirlemektir. Bu kapsamda Fen ve Teknoloji Öğretmen adaylarının elektronik portfolyo uygulamasına ilişkin görüşlerindeki değişim nasıldır? sorusu araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Araştırmanın amacına bağlı olarak aşağıdaki alt problemler belirlenmiştir. 1. FTÖ adaylarının öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında ilköğretim okullarında yaptıkları uygulamaları organize edip sundukları elektronik portfolyolarına (e-portfolyo) kapsamında; a. Değerlendirme sürecine ilişkin görüşlerinde istatistiki olarak anlamlı bir değişim var mıdır? b. Bireysel gelişime sağladığı katkıya ilişkin görüşlerinde istatistiki olarak anlamlı bir değişim var mıdır? c. Mesleki gelişime sağladığı katkıya ilişkin görüşlerinde istatistiki olarak anlamlı bir değişim var mıdır? 2. Elde edilen nitel verilere göre, FTÖ adaylarının elektronik portfolyo uygulamasına ilişkin görüşlerindeki değişim nasıldır? 2. YÖNTEM Bu çalışmada, ön-son test tek gruplu desen kullanılmıştır. Bu modelde, bir gruba bağımsız değişken uygulanarak uygulama öncesi ve sonrası ölçme yapılır. Ölçme sonucunda ön ve son test puanlarının aritmetik puanları arasında anlamlı bir farklılık var ise uygulamanın etkili olduğu kabul edilir. (Balcı, 2005; Karasar, 2008) 2.1 Çalışma Grubu Çalışmaya, akademik yılında Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 40 Fen ve Teknoloji öğretmen adayı (25 kız, 15 erkek) katılmıştır. Bu öğretmen adayları, öğretmenlik uygulaması dersi kapsamında Elazığ ilindeki 4 farklı ilköğretim okulunda çeşitli öğretimsel uygulamalar yürütmüştür. Uygulama okulları; öğrencilerin akademik başarıları, okulun fiziki şartları ve öğrencilerin geldikleri sosyo-ekonomik düzey açısından birbirinden farklı şartlara ve özelliklere sahiptir. 2.2 Öğretmenlik Uygulaması-Elektronik Portfolyo Süreci Bu araştırma sürecinde öğretmen adaylarından, Öğretmenlik Uygulaması dersi kapsamında düzenli olarak her hafta uygulama okullarında işleyecekleri derslere ilişkin ders planlarını hazırlamaları istenmiştir. Ardından bu ders planları online bir sistem üzerinden öz, akran ve öğretim elemanı değerlendirmesine tabi tutulmuştur. Öğretmen adaylarından, değerlendirmelerden aldıkları dönütlerini dikkate alarak ders planlarını düzenlemeleri istenmiştir. Son olarak da düzenledikleri ders planlarına göre işledikleri dersi videoya kaydederek ve diğer gerekli uygulamaları yaparak e- portfolyalarına yerleştirmeleri istenmiştir. Öğretmen adaylarına, Moodle öğrenme yönetim sistemi ile uyumlu çalışan e-portfolyo sistemine (Mahara) çalışmalarını yükleme, bu sistem üzerinden çalışmalarını paylaşma, akranlarının çalışmalarını değerlendirme ve verilen geribildirimleri inceleme imkânı sağlanmıştır.

3 2.3 Veri Toplama Aracı Eletronik portfolyo uygulamasına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri Ersoy (2006) tarafından geliştirilen Bireysel Gelişim Dosyasına İlişkin Görüş Anketi ve yarı-yapılandırılmış mülakat ile belirlenmiştir. Araştırmanın amacına yönelik bazı değişiklikler yapılarak kullanılan bu anket, üç faktörden (değerlendirme süreci, bireysel gelişime katkısı, mesleki gelişime katkısı) oluşmaktadır. İki bölümden oluşan anketin ilk bölümünde Tamamen katılmıyorum, Katılıyorum, Kararsızım, Katılmıyorum ve Hiç katılmıyorum şeklinde 5 li Likert yapıda olup, 30 madde yer almaktadır. Anketteki ilk faktöre ilişkin: Elektronik portfolyo hazırlama bir öğrenme sürecidir., Bireyin zevk alarak öğrenmesini sağlar, ikinci faktöre ilişkin: Bireyin yaratıcı çalışmalar yapmasına olanak sağlar., Bireyin sorumluluk duygusunu geliştirir.. ve üçüncü faktöre ilişkin ise Bireyin mesleki alanda gelişimini görmesine olanak sağlar, Öğretmen adayının mesleki alandaki eksikliklerini görmesine olanak sağlar. örnek verilebilir. Anketin ikinci bölümü ise açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Elektronik portfolyo oluşturmadaki zorlukların neler olduğu sorusu açık uçlu sorulardan birine örnek olarak verilebilir. Anketin kapsam geçerliliğinde bu konuda uzman görüşü alınarak son şekli verilmiştir. Ayrıca 18 öğretmen adayı ile ortalama 25 dk süren yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılarak, araştırmada nicel ve nitel verilerin birbirini desteklemesi amaçlanmıştır. Nicel ve nitel verilerin birbirlerini destekleyerek kullanılması, çalışmanın geçerliliği ve güvenirliğini artırmaktadır (Creswell, 2003). Ön test, öğretmen adaylarına 2 haftalık e-portfolyo deneyimleri sonrasında uygulanmıştır. 8 haftalık uygulama sonrasında ise son test verileri için aynı veri toplama araçları tekrar kullanılmıştır. 2.4 Verilerin Analizi Çalışmada elde edilecek tüm nicel verilerin analizi için eşleştirilmiş t-testi, nitel verilerin analizi için ise içerik analiz yöntemi kullanılacaktır. Ankette yer alan açık uçlu sorulardan ve mülakatlardan elde edilecek veriler içerik analizi yöntemine göre ilk araştırmacı tarafından analiz edilmiştir. Elde edilen nitel verilerin analizindeki güvenirlik için araştırmacı ve bir uzman tarafından bağımsız olarak incelenen veriler arasındaki uyum oranı %91 olarak bulunmuştur. Yapılan çoklu t- testleri nedeniyle oluşabilecek Tip-I Hatayı önlemek amacıyla, t-testi sayısına bağlı olarak anlamlılık düzeyi düzeltilmiştir. Anlamlılık düzeyi 0,017 olarak (0,05/3=0,0167) alınmıştır.. 3. BULGULAR Bu çalışmanın amacına göre anketten elde edilen nicel verilere ilişkin; ön test-son test puanlarının ortalaması, standart sapma ve t değeri aşağıda sunulmuştur. Tablo 1. Fen ve Teknoloji öğretmen adaylarının e-portfolyo değerlendirme sürecine ilişkin ön ve son test puanlarının karşılaştırılması Değişken N Test X S t (39) p Değerlendirme sürecine ilişkin görüşler 40 Ön-test 34,97 6,46 Son-test 39,75 5,55 4,62,000 Tablo 1 e göre, öğretmen adaylarının e-portfolyo değerlendirme sürecine ilişkin görüşlerinde çalışmanın başlangıcına kıyasla sonunda anlamlı düzeyde olumlu bir gelişmenin meyadana geldiği belirlenmiştir. [t (39) =4,62:p=0,000]

4 Tablo 2. Fen ve Teknoloji öğretmen adaylarının e-portfolyo oluşturmanın mesleki gelişime katkısına ilişkin ön ve son test puanlarının karşılaştırılması Değişken N Test X S t (39) p Bireysel gelişime katkısına ilişkin görüşler 40 Ön-test 31,37 3,59 Son-test 34,77 4,07 4,81,000 FT öğretmen adaylarının e-portfolyo oluşturmanın bireysel gelişime katkısına ilişkin görüşlerinde ön ve son testten aldıkları puanların ortalamaları arasında son test lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. (Tablo 2) [t (39) =4,81:p=0,000] Tablo3. Fen ve Teknoloji öğretmen adaylarının e-portfolyo oluşturmanın mesleki gelişime katkısına ilişkin ön ve son test puanlarının karşılaştırılması Değişken N Test,X S t (39) p Mesleki gelişime katkısına ilişkin görüşler 40 Ön-test 35,00 4,41 Son-test 39,60 4,63 4,74,000 Tablo 3 e göre, FT öğretmen adaylarının e-portfolyo oluşturmanın mesleki gelişime katkısına ilişkin görüşlerinde ön ve son testten elde ettikleri ortalama puanlar arasında son test lehine farkın istatistikî olarak anlamlı olduğu belirlenmiştir. [t (39) =4,74:p=0,000] FTÖ adaylarının e-portfolyo değerlendirmeye ilişkin görüşlerini belirleyen anketin ikinci bölümünü oluşturan açık uçlu sorulardan biri olan değerlendirme sürecine ve daha etkili yürütülmesine ilişkin görüşlerinin ön ve son uygulama örneklerinden bazıları aşağıda sunulmuştur. Değerlendirme süreci hakkında pek olumlu düşünmüyorum. Çok zaman alacağını düşünüyorum. Ayrıca pek faydalı olacağını da sanmıyorum. Bu tür değerlendirmeler daha önceki yıllarda uygulanmaya başlanabilir.. ( FTÖ 1-ön anket) Değerlendirme konusunda elektronik portfolyo çok etkili. Çünkü bütün çalışma dosyalarımı elektronik bir ortama yükleyip istediğim zaman istediğim yerde ulaşabiliyorum. Değerlendirme yapıp dönüt alabiliyorum, dönüte itiraz edip düzeltmelerde bulunabiliyor. Mesela Mahara da profili, ödevleri istediğim gibi düzenleyip, uygulama okullarında anlattığım derslerde öğrencilerin yapmış olduğu resimleri, kavram haritalarını kendi portfolyoma bırakabiliyorum Kendimle ilgili bana dönüt veriyor. Ayrıca akran, öz ve öğretim üyesi değerlendirmeleriyle nerede ne tür eksikliklerim olduğunu fark ediyorum. Burada önerebileceğim belki zamanın biraz daha geniş tutulması olabilir bir dönemle sınırlı kalmayıpta daha fazla uygulama imkânı sağlanabilir. (FTÖ 1-son anket) Öğretmen adaylarının elektronik portfolyo tutmanın bireysel ve meseleki anlamada ne tür faydalarının olduğuna ilişkin açık uçlu soruya vermiş oldukları cevaplardan bazı ön ve son uygulama örnekleri aşağıda verilmiştir. Bireysel olarak bazı programları öğrenmemizi sağlasa da ileride benim için çok etkili olacağını düşünmüyorum. Zamanla unutulacak bir program olduğu için kalıcı olmayacaktır. (FTÖ 6-ön anket)

5 Bireysel olarak farklı siteleri öğrenmemi (Mahara, Moodle ) ve bu sitelerde bir yazının ya da videonun nasıl atılacağını öğrenmemi sağladı. Aynı zamanda her hafta bir önceki haftaya göre nasıl gelişim gösterdiğimi görmemi sağladı. Teknolojiyi kullanmam konusunda çok yardımcı oldu. Mükemmel bir fen ve teknoloji öğretmeni olmam için gereken bilgi türlerini öğrenmemi ve ve bu bilgi türlerini derslerde uygulamamı sağladı. (FTÖ 6-son anket) FT öğretmen adaylarının, elektronik portfolyo hazırlama sürecinde yaşanan sorunlara ilişkin açık uçlu soruya vermiş oldukları cevaplardan bazı ön ve son uygulama örnekleri aşağıda verilmiştir. Elektronik portfolyoda daha çok internet üzerinden sorunlar yaşıyorum. Daha çok zaman aldığı için bazen zaman aşımına uğruyor ve tekrar tekrar yaptığından dolayı sıkıcı olmaya başlıyor. Bazen atmak istediğim video,resim veya fazla yer kaplayan dosyaları yükleyemiyorum. Bu yüzden sürekli sayfayı yenilemek ve tekrar tekrar atmak zorunda kalıyorum. Videoları atmak istiyorum ancak sistemde sorun çıkıyor (FTÖ 11-ön anket) Önceden sisteme yükleme aşamasında sorunlar yaşıyordum fakat şuan bir sorun yaşamıyorum. Tek sorun zaman sıkıntısı. Çünkü KPSS hazırlanıyorum ama elektronik portfolyonun faydalı olduğunu düşünüyorum zaman sıkıntısı olmasa. (FTÖ 11-son anket) Fen ve Teknoloji öğretmen adaylarıyla, e-portfolyo değerlendirmeye ilişkin görüşleri üzerine yapılan ön görüşme ve son görüşmelerden bazı mülakat örnekleri aşağıda verilmiştir. Araştırmacı: E-portfolyo oluşturma süreciyle ilgili neler düşünüyorsun? ilk etapta portfolyo tutmak anlamsız geliyor Özellikle elektronik olması, çünkü internet sorunundan dolayı.. Hani.. yani gereği olmadığını düşünüyorum. (FTÖ 11-ön görüşme) Ama sonra zamanla yazdıkça eksikliklerini görebiliyorsun aslında ne öğrendiğimin farkına varabiliyorsun. Mesela bir hafta öncesine bakıyorsun hayatımda öncesinde olmayan şeyler.. Süreci gösteriyor nerden nereye geldiğimi. Örneğin, ders planlayarak işleme, yada derslerime bilimin doğasını entegre edemiyordum ama şuan bilimin doğasını entegre edebiliyorum. Başka Mesela günlüklerime bakınca bilimin doğasına ilişkin neler öğrendiğimi görebiliyorum. Birde özellikle elektronik olması istediğin yerde istediğin zaman ulaşabiliyorsun internet ve bilgisayar olması yeterli. Yani kalem kâğıtla yapılan dosyalarla tutulduğunu düşününce hem ekonomik hem de çok rahat (FTÖ 11-son görüşme) Araştırmacı: E-portfolyo oluşturma sürecinin katkılarıyla ilgili neler düşünüyorsun? Örnek verebilir misin....ben çok fazla katkı sağlayacağını düşünmüyorum aksine bana zaman kaybı gibi geliyor. Belki faydası olabilir günlük tutmanın ama bence olmasa da olur. (FTÖ 15-ön görüşme) yani ben şu şu noktalarda yaptığımın doğru olduğunu düşünüyordum ama akranımın ve öğretim üyesinden dönütler alıyorum bunları harmanlayınca bakıyorum ki o nokta da yanlışmışım ya da eksikmişim. Mesela ders anlatımlarında genişletme aşamasına teknolojiyi entegre kısmında yanlış kullanıyordum sadece sunu şeklinde kalıyordu ama aldığım dönütlerden bunu da değiştirdim. Bir öğretmen olarak daha iyi şeyler yapacağım konusunda güvenim arttı diyebilirim. Mesela teknoloji açısından da katkıları oldu, örneğin ders planında kullanacağım animasyonun linkini verdiğim zaman akranlarım ve öğretim üyesinden gelen dönütlere göre ya animasyon üzerinde değişiklik yapıyordum ya da farklı bir animasyon bulmaya çalışıyorum. Çok fazla katkısının olduğunu söyleyebilirim. Araştırmacı: Peki mesleki olarak katkısı olduğunu düşünüyor musun? Sana katkıları oldu mu? Örneklerle açıklar mısın?.yani hem pedagojik hem de teknolojik anlamda etkili oldu. Çünkü bir yeri geliştirirken diğerini de geliştirdi. Mesela teknolojik anlamda ders planını word de yazırlıyoruz önceden çok fazla kullanmazdım ama şimdi usta oldum diyebilirim ya da bir animasyon kullanacaksam bunu düzenleyebilirim her hafta bu süreci yapmak elbetteki çok fazla geliştirdi. Pedagojik olarak ise dersi işleyeceğim zaman öğrenciye daha etkili yöntem kullanacağımı (FTÖ 15-son görüşme)

6 Araştırmacı: E-portfolyo oluşturma sürecinde ne tür zorluklar yaşadın örneklerle açıklar mısın? yani Mahara İngilizce olduğu için dil sorunu yaşadım. Bazen video yüklerken sorunlar çıkabiliyordu bunun içinde yine dönüştürme programlarını kullanarak bu sıkıntıları çözebildim Mahara da portfolyo sayfası oluşturmak buraya dosya yüklemek bazen zaman alabiliyor ama çok fazla sıkıntı yaşamadım. Sadece internetim olmadığı için bundan dolayı internet kafelerde girmek zorunda kalıyordum..(ftö 30- son görüşme) Şuan için elektronik portfolyoda herhangi bir sıkıntı ya da zorluk yaşamıyorum. İnternet ve bilgisayar sorunu dışında.(ftö 30- son görüşme) Mülakatlardan elde edilen bulgulara göre, öğretmen adaylarının elektronik portfolyo oluşturmaya yönelik görüşlerinde olumlu bir değişme olduğu belirlenmiştir. Özellikle öğretmen adayları, elektronik portfolyo tutmanın bireysel gelişim açısından teknolojik boyutta katkı sağladığını ifade etmişlerdir. Mesleki anlamda ise değerlendirmede öz ve akran değerlendirmelerin rolünü anlamayı, değerlendirmenin süreç ile sonuç odaklı olması ve performansı ölçmesi gerektiğini belirtmişlerdir. 4. YORUM-TARTIŞMA Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğretmen adaylarının elektronik portfolyo değerlendirme sürecine ilişkin görüşlerinde anlamlı bir farkın olduğu ve öğretmen adaylarının büyük çoğunluğunun, e-portfolyonun performansı ölçen bir değerlendirme olduğu aynı zamanda eğitim ve öğretimde geleneksel olarak tutulan portfolyolar yerine e-portfolyoların kullanılması gerektiği yönünde olumlu bir değişim olduğunu göstermektedir. Elde edilen diğer bulgulara göre ise, e- potfolyoların hem bireysel hem de mesleki açıdan katkı sağladığı yönündeki görüşler lehine anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda öğretmen adayları, bireysel olarak kendilerine özgü bir e-portfolyo sayfası oluşturma, kendi sayfalarını düzenleme, bir görevi tasarlama vs. gibi uygulama sürecinin yaratıcılık ve sorgulama becerilerini geliştirdiğini ifade etmişlerdir. Ayrıca teknolojik olarak da gelişim gösterdiklerini belirtmişlerdir. Mesleki açıdan ise, teorik bilginin uygulanmasına yani teorik bilgi ile uygulama arasında köprü kurduğuna ilişkin olumlu bir görüşte olduklarını belirtmişlerdir. Yani mesleki alandaki eksikliklerini fark etmelerine ve bu eksiklikleri gidermeye olanak sağladığını ifade etmişlerdir. Ayrıca öğretmen adaylarının süreçle e-portfolyo oluşturmanın öğretmenlik mesleğine ilişkin yeterliliklerini ve öz-güvenlerini arttığını belirtmişlerdir. 5.SONUÇ ve ÖNERİLER Bu çalışma sonucunda, e-portfolyo tutmanın, öğretmen adaylarının süreç boyunca kendini değerlendirme fırsatı sunduğu, kendi eksikliklerini görmelerine ve öğrenmede sorumluluk almalarına imkân sağladığı gibi sonuçlar ortaya çıkmıştır. Bu çalışma ile bazı öğretmen adaylarının e-portfolyo oluşturma sürecinde KPPS sınavından dolayı internette fazla zaman aldığını, yorucu bir süreç olduğunu ve bundan dolayı gerekli zamanı ayıramadıkları belirlenmiştir. Bundan dolayı Okul deneyimi ve Öğretmenlik uygulaması derslerinin son sınıflarda değil de, daha önceki sınıf seviyelerinden başlatılarak e-portfolyo oluşturmaları sağlanmalıdır. Böylece öğretmen adaylarına daha fazla e-portfolyo uygulama imkânı sağlanması önerilir. Bu sayede e-portfolyo uygulamasına ilişkin tutumlarının olumlu olarak gelişmesine olanak sağlanır. Çalışma sonucunda elektronik portfolyo oluşturma sürecinin öğretmen adaylarının hem teknolojik alanda (word, pdf, video dönüştürme, video çekme, sisteme yükleme, sistemden indirme vs) hem de pedagojik açıdan olumlu katkısının olduğu tespit edilmiştir. Bundan dolayı bu uygulamanın sadece Fen Bilgisi öğretmenlerine değil diğer öğretmen adaylarına da uygulanması önerilir. Çalışmanın sonuçlarına göre öğretmen adaylarının e-portfolyo oluşturma sürecinde Moodle yönetim sistemiyle uyumlu çalışan Mahara sistemini kullanmakta dil sorunundan dolayı zorluk yaşadıkları belirlenmiştir. Bunun için üniversitelerin kendilerine özgü bir portfolyo sistemi

7 oluşturmaları önerilir. Çalışma sonucunda e-portfolyo sistemini kullanmanın hem derslerde zaman kazanma imkânı hem de istenilen zamanda ve mekânda ulaşma imkanı sağladığı ortaya çıkmıştır. Bundan dolayı Fen ve Teknoloji öğretmenlerinin de ilköğretim öğrencileri için 21. Yüzyul teknoloji çağında e-portfolyo kullanmaları önerilir. KAYNAKÇA Balcı, A. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma: Yöntem Teknik ve İlkeler. Ankara, Pegema Yayıncılık. Bartlett, A.(2002). Preparing preservice teachers to implement performance assessment and technology through electronic portfolios. Action in Teacher Education v. 24:1, Carliner, S. (2005a). E-Portfolios. Training & Development, 59(5), Creswell, J. W. (2003). Research Design: Quantitative, Qualitative, and Mixed Methods Approaches. SAGE. Thousand Oaks. USA. Garthwait, A. & Verrill, J. (2003). E-portfolios: Documenting student progress. Science and Children, 40(8), Hewett, S. M. (2004). Electronic Portfolios: Improving Instructional Practices. TechTrends, 48(5), Ersoy, F.A. (2006). Öğretmen Adaylarının Gelişim Dosyasına Dayalı Değerlendirmeye ilişkin Görüşleri. İlköğretim Online, 5(1), Karasar, M. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım. Kovalchick, A., Milman, N.B., & Elizabeth, M. (1998). Instructional strategies for integrating technology: Electronic journals and technology portfolios as facilitators for self-eficacy and reflection in preservice teachers. (ERIC Reproduction Service: ED ).