GENEL İŞLETME. Dr. Öğr.Üyesi Lokman KANTAR

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "GENEL İŞLETME. Dr. Öğr.Üyesi Lokman KANTAR"

Yonca Karakaya
4 yıl önce
İzleme sayısı:

1 GENEL İŞLETME Dr. Öğr.Üyesi Lokman KANTAR 1

2 İşletmenin Amaçları, İşlevleri ve Türleri İşletmenin Amacı: İnsanların ihtiyaç duyduğu ekonomik mal ve hizmetleri üreterek ya da pazarlayarak topluma fayda sağlamak ve bunun karşılığında da ortalamanın üzerinde gelir elde ederek, yaşamının sürekliliğini sağlamaktır. İşletmenin amaçları temel ve özel amaçlar olmak üzere 2 ye ayrılmaktadır. İşletmeninTemel amaçları; Karlılık Satış geliri sağlama Sosyal sorumluluk işlevini yerine getirmek Varlığını sürdürme ve büyüme amacı 2

3 İşletmenin Amaçları Özel Amaçları: Daha kaliteli mal ve/veya hizmet sunmak Çalışanlara iyi ücret vermek ve çalışma koşullarını iyileştirmek Çalışanlarını eğitmek Çalışanlarına istikrarlı bir şekilde istihdam sağlamak 3

4 İşletmelerde Amaçlar Hiyerarşisi İşletmelerde Temel ve Alt Amaçlar Temel Amaç Karlılık ve Topluma Hizmet Üretim Bölümü Alt Amaçları Nitelikli Malzeme Teknik Üstünlük Ar-GE Finans Bölümü Alt Amaçları Teknolojik Yatırım Eğitim Finansmanı Pazarlama Bölümü Alt Amaçları Pazar ve Tüketici Araştırmaları Reklam Planlama Bölümü Alt Amaçlar Strateji Geliştime İşletmeler Arası Kıyaslama Personel Bölümü Alt Amaçları Eğitim 4

5 İşletmenin İşlevleri İşletmelerin amaçlarını belirledikten sonra amaçlarına ulaşmak için benzer işlerin veya süreçlerin bir araya toplanması gerekir. Bu ilkeye Henry FAYOL Yönetim Birliği İlkesi adını vermiştir. Henry FAYOL göre işletmenin işlevleri; Yönetim Faaliyetleri (Planlama, Örgütleme, Yöneltme, Koordinasyon, Denetim) Teknik ya da Üretim Faaliyetleri Ticari Faaliyetler(Satın alma, satış, pazarlama) Finansal İşlemler(Gerekli Fonların Sağlanması veyönetim) Muhasebe İşlemleri( Envanter, Gelir-Gider Hesapları) Güvenlik Faaliyetleri 5

6 İşletmenin İşlevleri II 6

7 İşletmenin İşlevler III 7

8 İşletme Türleri İşletmelerin sınıflandırılmasında genel olarak 6 ölçüt kullanılmaktadır. Bunlar; 1. Üretilen Mal ve Hizmetin Çeşidi 2. Üretim Araçlarının Mülkiyeti 3. Hukuki Yapıları 4. Ulusal Kökleri 5. İşletmeler Arası Anlaşmalar 6. Diğer Ölçütler 8

9 Üretilen Mal ve Hizmet Çeşidine Göre İşletmeler Endüstri İşletmeler: Üretim sürecinde, kullanılan girdileri fiziksel ya da kimyasal yönden değişikliğe uğratarak yeni bir mala dönüştüren işletmelerdir. Ticaret İşletmeleri: Üretici işletmelerin ürettikleri malların toptancılığını, yarı toptancılığını ve perakendeciliğini yapan işletmelerdir. Hizmet İşletmeleri: Hizmet üreten ve pazarlayan her boyuttaki işletmelerdir. (Konaklama, eğlence, sağlık, eğitim ve öğretim, sigorta ve finansman, iletişim, danışmanlık, bakım hizmetlerinde bulunurlar. 9

10 Üretim Araçlarının Mülkiyetine Göre İşletmeler Özel İşletmeler: Üretim araçlarının mülkiyeti özel kişilerin elinde bulunan işletmelerdir. Kamu İşletmeleri: Sermayesinin tümü yada büyük çoğunluğu devlete ya da kamu kişilerine ait olan işletmelerdir. Karma İşletmeler: Özel ve kamu işletmelerinin birlikte kurmuş oldukları işletmelerdir. Yabancı Sermayeli İşletmeler: Üretim araçlarının mülkiyetinin başka ülke girişimcilerinin elinde olduğu işletmelerdir. 10

11 Hukuki Yapılarına Göre İşletmeler Hukuki yapılarına göre Özel işletmelerin Hukuki yapıları Kamu işletmelerinin Hukuki yapıları Kişi şirketleri Sermaye şirketleri Tek Kişi işletmeleri Adi Şirket Kollektif şirket Adi Komandit Şirket Anonim Şirket Limited Şirket Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket Kooperatif Kamu İktisadi Teşebbüsleri Yerel Yönetim İşletmeleri(İETT) Katma Bütçeli Yönetimlerin İşletmeleri Döner Sermayeli İşletmeler 11

12 Ulusal Kökenlerine Göre İşletmeler Ulusal İşletmeler: Ülke sınırları içinde kurulmuş, sermaye ve yönetim açısından başka bir ülkeye bağlı olmayan işletmelerdir. Uluslar arası İşletmeler: Kendi ülkesi dışında bir veya daha fazla ülkede faaliyet gösteren işletmelerdir. Çok uluslu şirket: İki veya daha fazla ülkede mülkiyeti kısmen veya tamamen kendisine ait olarak üretim ve pazarlama faaliyetleri yürüten, kendilerine ait stratejileri olan ve bu stratejileri tüm kuruluşlarına uygulayan işletmelerdir. Küresel İşletmeler: Faaliyetlerini dünya çapında sürdüren, ileri teknoloji kullanan küresel ürün, fiyat vb politikalar yürüten ve dünya vatandaşı yöneticiler tarafından yönetilen işletmelerdir.(mutlu, 2008:9) 12

13 İşletmeler Arası Anlaşmalara Göre İşletmeler Karteller Tröst Konsern Konsorsiyum Centilmenlik Anlaşmaları Tam birleşme Holding *Bu konu büyüme konusunda ayrıntılı olarak ele alınacaktır. 13

14 Diğer Ölçütlere Göre İşletmeler Büyüklük: Çalışan sayıları, üretim kapasitelerine göre işletmeler büyük, orta ya da küçük şeklinde sınıflandırılır. Riske Katlanma:Risk seven ya da riskten kaçan işletmeler Yönetim Biçimleri: Merkezkaç yönetim ya da merkezi yönetime sahip işletmeler Alıcıların Türü : Nihai alıcılara ya da Endüstriyel alıcılara pazarlayan işletmeler şeklinde sınıflandırılır. 14

15 İşletmenin Paydaş Grupları SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA KAR VE GELİR YATIRIMCILAR TOPLUM TÜKETİCİLER TÜKETİCİLER ÇALIŞANLAR EŞİTLİK İŞ GÜVENLİĞİ GÜVENLİ ÜRÜNLER DOĞRU BİLGİLENDİRME 15

16 İşletmenin Diğer Bilim Dalları İle İlişkisi Matematik ve İstatistik Ekonomi İşletme Davranış Bilimleri Hukuk Bilgi Sistemleri 16

17 Yönetim Bilgi Sistemleri İşletmeleri yöneten kişilerin, zamanında kesin doğru ve komprime(kesin/doğru ve katı kalıplaşmış, derinliği olmayan) bilgiye sahip olarak, planlama, takip etme ve kontrol işlevlerini bilgisayara dayalı olarak yapabilmelerini sağlayan sisteme Yönetim bilgi sistemi adı verilir. Yönetim Bilgi Sistemi Aşamaları Misyon Vizyon Strateji Bilgi İhtiyacının Planlanması Bilgi sisteminin taslağının hazırlanması Gerçekleştirme ve Uygulama Denetim ve Güncelleme 17

18 En sık kullanılan bilgi sistemleri Pazarlama Bilgi Sistemleri İnsan Kaynakları Bilgi Sistemleri Muhasebe ve Finans Bilgi Sistemleri Üretim Bilgi Sistemleri Satışların Planlanması Satış Başarısının İzlenmesi Reklam ve Promosyon Marka ve Ürün Planlarının Yapılması Kısa ve Uzun Vadeli SatışTahminlerinin Yapılması Pazara ilişkin verilerin toplanması Mevcut personelin yaşı, cinsiyeti, pozisyonu, becerileri Personelin devamlılık oranları Performans değerlendirmesi Rakip işletme insan kaynakları Başvuru yapan adayların CV işlemleri Sendikalarla yapılan toplu sözleşmeler Borç-alacak hesapları Ücret Bordroları Bütçeler Finansal Tablolar Satış Gelirleri Giderler vs. Fabrika yeri ve seçimi Üretim Planlaması Hammadde Kaynakları Stok bilgileri Ürün raporları Makine araç gereç listeleri 18

Benzer belgeler

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I

YÖNT 101 İŞLETMEYE GİRİŞ I YONT 101- İŞLETMEYE GİRİŞ I 1 İşletmeleri gruplandırırken genellikle 6 farklı ölçüt kullanılmaktadır. Bu ölçütler aşağıdaki şekilde sıralanabilir: 1. Üretilen mal ve hizmet çeşidine