28 Mart 2004 Yerel Seçimlerinin İzmir Metropolündeki Sonuçlarının Analizi 1

Transkript

1 1 Yerel Seçimlerinin İzmir Metropolündeki Sonuçlarının Analizi 1 Mayıs 2004, İzmir Mayıs 2004.

2 2 Yerel Seçimlerinin İzmir Metropolündeki Sonuçlarının Analizi Yrd. Doç. Dr. Hakkı UYAR Türkiye de Son 20 Yıldaki Yerel Seçim Sonuçları yerel seçimleri AKP ANAP 109 BAGIMSIZ 53 BBP 11 BTP 2 CHP 471 DP 1 DSP 32 DYP 384 GP 14 İPTAL 2 MHP 242 ODP 2 SHP 66 SP 61 YTP 4 Toplam 3213 Türkiye geneli açısından bakıldığında AKP Türkiye tarihinde görülmemiş bir başarıya imza atmış durumda belediyenin 1759 unu, yani % 54.7 sini kazandı. Bugüne kadar Türkiye de 1000 in üzerinde belediye kazanan parti yok. Bu, AKP nin kazandığı başarıyı daha anlamlı kılıyor. AKP nin en yakın takipçisi olan CHP nin kazandığı belediye sayısı 471; tüm belediyelerin % 14.6 sı. AKP nin CHP den yaklaşık 4 kat daha fazla belediye kazandığı görülüyor yerel seçimleri ANAP 779 BAGIMSIZ 61 BBP 25 BP 6 CHP 373 DBP 1 DP 4 DSP 189 DTP 14 DYP 736 FP 488 HADEP 38 MHP 499 ODP yerel seçimleri ANAP 793 BAGIMSIZ 44 BBP 11 CHP 64 DP 6 DSP 23 DYP 886 MHP 118 RP 329 SHP_ yerel seçimleri ANAP 569 BAGIMSIZ 71 DSP 37 DYP 550 IDP 7 Dokuz Eylül Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü. 2

3 3 MCP 24 RP 74 SHP_ yerel seçimleri ANAP 868 BAGIMSIZ 106 DYP 233 HP 92 MDP 105 RP 16 SODEP 280 Genel Seçimleri İzmir Sonuçları İzmir in İlçelerine Göre Oy Dağılımı 3 : Oy Oranı (%) Oy Aralığı İlçe CHP AKP DYP MHP GP % 40 ın Narlıdere üstü Urla Çeşme Balçova Karaburun Karşıyaka % Foça Çiğli Güzelbahçe Dikili Seferhisar Bornova (1-2) Konak % Selçuk Aliağa Buca (1-2) Kınık Beydağ Gaziemir % Menemen Ödemiş Kemalpaşa Menderes Torbalı Bergama % Tire Kiraz Bayındır Tablo, TESAV tarafından hazırlandı.

4 ve 2002 Seçimlerinin Karşılaştırılması Genel Seçimlerinde İzmir de merkez sol partilerin oylarının karşılaştırılması ve aradaki fark ve bu fark ile GP nin aldığı oyların (2002) oranı şöyledir 4 : CHP+DSP CHP+DSP+YTP Fark GP (2002) Buca Efeler % 52.3 % 42.1 % % 16.8 Göksu % 37.5 % 12.9 % % 21 İnönü % 35 % 11.2 % % 20.8 Konak Bahçelievler % 56.5 % 48.5 % -8 % 16.3 Göztepe % 57.4 % 61.3 % % 9.2 Güzelyalı % 59.2 % 59.1 % -0.1 % 11.2 Muratreis % 56.9 % 50.4 % % 15.4 Bornova Doğanlar % 40.7 % 13.1 % % 25.6 Erzene % 55.7 % 49.3 % % 14.4 Kazımdirik % 58 % 54.9 % % 9.2 Manavkuyu % 55.3 % 53.4 % % 10.3 Rafetpaşa % 55.8 % 24 % % 30.9 Yeşilova % 55.6 % 24.7 % % 25.6 Karşıyaka Çiçek % 53.8 % 25.5 % % 26.2 Donanmacı % 59.1 % 64.7 % % 8.6 Gümüşpala % 43.1 % 19.4 % % 19.3 Onur % 43.9 % 34 % % 10.7 Soğukkuyu % 59.1 % 57.8 % % 10.5 Yamanlar % 38.1 % 34.4 % % 7.5 Yukarıdaki tablo incelendiğinde, 1999 yılında CHP ve DSP nin aldığı oyların, 2002 yılında CHP, DSP ve YTP nin aldığı oylar açısından alt gelir gruplarının oturduğu yerlerde, gecekondu bölgelerinde önemli kayıpların olduğu görülmektedir. CHP 2002 seçimlerinde, DSP nin 1999 yılındaki başarısı gösterememiş ve alt gelir gruplarının/gecekondu bölgelerinin seçmenlerinin oyları CHP ye yönelmemiştir. Merkez solun, bu bölgelerdeki de kaybettiği oyların oranı ile aynı bölgelerde 2002 de GP nin aldığı oylar arasında büyük paralellik bulunmaktadır. Anlaşılan odur ki, bu bölgelerde 1999 da DSP nin aldığı oyların önemli bir bölümü GP ye yönelmiştir. CHP, alt gelir gruplarının/gecekondu bölgelerinin olduğu yerlerde DSP nin boşluğunu dolduramamıştır. Orta ve üst gelir gruplarının olduğu yerlerde merkez solun oy kayıpları çok daha azdır ve buralarda GP nin aldığı oylar daha düşüktür. Orta ve üst gelir grupların olduğu yerlerde GP nin oylarının sağ partilerden (MHP, ANAP, DYP) de kaynaklandığı düşünülmektedir. 4 Seçim sonuçlarının 1999 yılı seçimleriyle karşılaştırılması konusunda dikkatimi çeken ve 1999 seçim sonuçlarını bana verme inceliğini gösteren Tarhan Erdem e teşekkür ederim.

5 5 Yerel Seçim Sonuçları tarihinde yapılan yerel seçimlerin İzmir açısından analizi için seçim sonuçlarının mahalleler bazındaki sonuçları tam olarak elimizde yoktur. Elimizde tam olarak olanlar Buca ve Bornova ya ilişkindir. Diğer metropol ilçelerin de ilçe bazındaki sonuçları bulunmaktadır. Yine bu ilçelerden bazılarının eksik de olsa bazı mahalle sandık sonuçları vardır. Bunları da mümkün olduğu ölçüde yorumlamaya çalışacağız. tarihinde yapılan genel seçimlerinin sonuçlarını daha önce değerlendirmiştik 5. Bu analizde, tarihinde yapılan genel seçim sonuçları ile 28 Mart 2004 tarihinde yapılan yerel seçimlerin sonuçları karşılaştırmalı olarak ele alınacak ve Büyükşehir, ilçe belediye, ilçe belediye meclisi ve il genel meclisi seçim sonuçları da karşılaştırmalı olarak incelenecektir. İzmir in metropol ilçelerinin seçim sonuçlarını bazı örneklerle değerlendirelim: I. Bölge: A. Buca: Buca, CHP nin seçim bölgesi ortalamasının altında oy aldığı yerlerden biridir. İlçe, yoğun gecekondu yerleşiminin bulunduğu yerlerden biridir. Etnik ve mezhep yapısı karışıktır. Bu, seçim sonuçlarına da yansımıştır. İzmir Buca da Seçmenlerin Doğum Yerleri 6 : 1999 yılı seçmen listesine göre, Buca daki seçmen sayısı İzmir doğumlular % 29.5 Ege bölgesi (İzmir dahil) % 46.3 Ege bölgesi (İzmir hariç) % 16.8 Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesi % 23.3 İç Anadolu bölgesi % 8.4 Avrupa-Göçmen (Balkan) % 6.6 Karadeniz bölgesi % 5.9 Marmara bölgesi % 3.9 Akdeniz bölgesi % 2.2 Doğum yeri bilinmeyen % 5.2 seçimlerinde seçmen sayısı e çıktı. Artan seçmen sayısı Artış oranı % Yaklaşık 4 yıllık bir sürede ortaya çıkan bu artışa baktığımızda, merkez mahallelere nazaran gecekondu bölgelerinde normalin üzerinde artış görülmektedir. Bu, göç olgusunun halen devam etmekte olduğunun bir göstergesidir. Buca da 1999 seçmen listesine seçmenlerin doğduğu iller (% 1 ve üzerindekiler): İzmir % 29.5 Manisa % 3.9 Erzurum % 3.6 Afyon % 3 Konya % 3 Kars % 2.5 Sivas % 2.4 Aydın % Hakkı Uyar, Türkiye deki Son Genel Seçimlerin () İzmir İli Özelinde CHP Açısından Değerlendirilmesi (yayınlanmamış araştırma); Hakkı Uyar, CHP Nereye Gidiyor?, Radikal İki, 20 Temmuz Radikal gazetesinde yayınlanan yazının daha ayrıntılı bir metni için bkz Buca Seçmen Listesi.

6 6 Denizli % 1.7 Erzincan % 1.7 Diyarbakır % 1.4 Bitlis % 1.3 Ağrı % 1.2 Ankara % 1.2 Ardahan % 1.2 Balıkesir % 1.1 Mardin % 1.1 Uşak % 1.1 Tokat % 1 3 Kasım seçimlerinde Buca ilçe genelinde oyların en yüksek oy alan partilere göre dağılımı şöyledir: CHP % 26 AKP % 21.7 GP % 19.8 DEHAP % Mart seçimlerinde Buca ilçe genelinde oyların en yüksek oy alan partilere göre dağılımı şöyledir: İzmir CHP % 39.9 AKP % 35.3 GP % 8.3 MHP % 6.8 SHP % 3.8 Buca Belediye Başkanlığı AKP % 37.9 CHP % 26 GP % 13.5 MHP % 10 SHP % 4.3 Buca Belediye Meclisi AKP % 36 CHP % 27.2 GP % 12.8 MHP % 9.4 SHP % 4.5 AKP % 35.3 CHP % 28.7 GP % 11.9 MHP % 8.9 SHP % 4.5 Buca daki yerel seçim sonuçlarına baktığımızda bazı noktalara dikkat çekmek gerekir: 3 Kasım seçimlerine göre, GP ve DEHAP ın (DEHAP seçimlere SHP çatısı altında girdi) oy kaybettiği görülmektedir. GP deki oy kaybı, yüksek

7 boyutlardadır. GP bu bakımdan Türk siyasal yaşamındaki bir kuyruklu yıldız görüntüsü vermektedir. Bir başka deyişle 3 Kasım daki başarısı geçici niteliktedir. Bununla birlikte, hâlâ bir ölçüde gücünü koruması dikkat çekicidir. İl Genelinde ve ilçe genelinde ikinci parti değildir ama, üçüncülüğü de yabana atılacak bir sonuç değildir. Bir lider partisi olarak GP nin durumu, önümüzdeki süreçte liderinin geleceğinin ne olacağı ile ilgilidir. 3 Kasım seçimleri üzerine daha önce yaptığımız değerlendirmede ve bu alanda yapılan diğer araştırmalarda da görüldüğü üzere, milliyetçi Kürt seçmenin tercihi DEHAP tır. Muhafazakar Kürt seçmen AKP ye yönelmektedir. DEHAP seçmeninin ikinci tercihinin AKP olduğu söylenebilir. SHP nin bir bölümünü aldığı DEHAP oylarının geri kalan kısmını önemli bir bölümünün AKP nin gittiği kabul edilebilir. Buca ilçe belediye başkanlığı için CHP nin Kürt kökenli bir aday göstermesi, seçimleri kazanmasına yetmemiştir. Hatta söz konusu aday Kürt oylarını şahsında toplayamadığı gibi, Kürt kimliği ile partiye merkez mahallelerde/üst ve orta gelir gruplarının oturduğu yerlerde oy kaybettirdiği görülmektedir (Nitekim, Buca Belediye Başkanlığı seçiminde CHP nin adayı, partinin Büyükşehir, Buca Belediye Başkanlığı ve seçimlerinde aldığı oyun daha altında oy almıştır). Bu konuya ayrıntılı olarak mahalleler bazında sonuçlar incelenirken ayrıca değinilecektir. CHP nin Büyükşehir Belediye Başkan adayı Ahmet Piriştina nın partinin diğer alanlarda aldığı oyun çok daha üzerinde oy aldığı görülmektedir. Bu durum, İzmir in diğer metropol ilçeleri için de geçerlidir. Buca açısından dikkat çekici olan durum, Piriştina nın Buca da aldığı oy ile CHP nin ilçe adayı Hüseyin Yüzer in aldığı oy arasındaki yaklaşık 24 bin civarındaki farktır. Bu fark, CHP ye ilçe belediye başkanlığını kaybettirmiştir. Nitekim, AKP ye geçerek tekrar aday olan Cemil Şeboy un aldığı oy dir. CHP nin Buca adayı, Piriştina kadar oy alabilseydi Buca ilçe belediye başkanlığı seçimlerini CHP kazanabilirdi. CHP Buca ilçe belediye başkanlığı için aday belirlerken daha dikkatli olsaydı, seçimlerini kazanamasa bile, arada bu kadar fark olmayabilirdi. Buca da CHP nin varoşlardan oy alabileceğini düşündüğü bir adayla seçimlere girmesinin partiye ilçe merkezinde oy kaybettirdiği söylenebilir. CHP nin Büyükşehir adayının Buca da GP, DSP, YTP ve az miktarda da ANAP, DYP ve SHP seçmeninden oy aldığı anlaşılmaktadır. Yaklaşık olarak GP den 8000, DSP den 2500, YTP den 1000 ay aldığı görülmektedir. Buca nın varoş/gecekondu bölgesi olarak tanımlanan alt gelir gruplarının olduğu yerlerde oyların dağılımı şöyledir: Çamlıkule: CHP % 28.6 AKP % 26.2 GP % 13.8 DEHAP % 11.2 MHP % 8.9 Burada CHP nin göreceli olarak çok oy almasını, Alevi kökenli yurttaşların çokluğuna bağlamak mümkündür (Erzincan, Sivas, Kars, Tokat, Tunceli...Bu beş ilin diğer seçmenlere oranı % 26 dır). 7

8 8 CHP % 40.6 AKP % 32.8 SHP % 7.7 MHP % 7.4 GP % 6.4 Buca Belediye Başkanlığı CHP % 35.9 AKP % 29.7 MHP % 10 GP % 9.4 SHP % 8 Buca Belediye Meclisi CHP % 35.1 AKP % 29 MHP % 10.1 GP % 9.2 SHP % 8.9 CHP % 35.5 AKP % 30.2 MHP % 9.5 GP % 8.9 SHP % 8.9 Çamlıkule de 3 Kasım seçimlerinde olduğu gibi, 28 Mart ta da birinci parti CHP. AKP ve CHP oylarını arttıran partiler. SHP ve GP oy kaybeden partiler olarak dikkat çekiyor. MHP ise, oylarını korumuş. açısından bakıldığında küçük partilerin seçmeninin AKP ve CHP ye yöneldiği görülüyor. Büyükşehir seçimleri açısından CHP oylarını % 5, AKP ise % 3 arttırmış durumda. İleride de görüleceği üzere, Piriştina kent merkezinde çok daha yüksek oy alabiliyor CHP nin diğer oylarından. Dolayısıyla gecekondu bölgelerinde çalışmalarını arttırması gerekiyor. CHP nin 3 Kasım a nazaran Çamkule de oylarını ( açısından) % 7, AKP nin ise % 4 civarında arttırdığı görülüyor. CHP nin Kürt kökenli Buca belediye başkan adayının gecekondu bölgelerinde daha fazla oy getirmediği (il genel ve belediye meclisi ile karşılaştırıldığında) tespitini yapılabilir. Fırat: AKP % 29 GP % 20.9 CHP % 17.3 MHP % 8.5 DEHAP % 6.4 Burada Balkan kökenlilerin oranı % 16 dır; muhtemelen GP ye ağırlı olarak oy verdikleri söylenebilir. Bu nedenle GP nin aldığı oylar ilçe ortalamasının üzerindedir.konya, Afyon ve Erzurum kökenli muhafazakar seçmenin oranı % 10 civarındadır.

9 9 AKP % 40.8 CHP % 30.8 GP % 9.8 MHP % 6.6 SHP % 3.5 Buca Belediye Başkanlığı AKP % 41.7 CHP % 20.2 GP % 17 MHP % 9.7 SHP % 3.1 Buca Belediye Meclisi AKP % 40.9 CHP % 21.1 GP % 14.8 MHP % 9.5 SHP % 3.3 AKP % 41.8 CHP % 22.1 GP % 13.7 MHP % 9.1 SHP % 3.8 Fırat mahallesinde Büyükşehir de oyların AKP ve CHP de toplandığı görülmektedir. Küçük partilerin oyları yine CHP ve AKP de toplanmıştır. CHP, 3 Kasım a nazaran oylarını Büyükşehir de % 13 civarında arttırırken, diğer sonuçlar açısından bu artış % 3-5 arasında olmuştur. Buca nın diğer pek çok mahallesinde görüldüğü gibi, CHP nin Buca belediye başkan adayının aldığı oy daha düşüktür (il genel ve buca belediye meclisine göre). AKP nin 3 Kasım a göre, oylarını % 11 civarında arttırmıştır. Büyükşehir seçimlerinde GP oylarının CHP ye yöneldiği anlaşılmaktadır. GP ve AKP nin Buca Belediye başkan adayları partilerine (kişisel özellikleri nedeniyle) oy kazandırmıştır. 3 Kasım a göre, GP ve SHP oy kaybeden partilerdir. Göksu: AKP % 31.9 GP % 21 DEHAP % 14.3 CHP % 11.4 MHP % 9.7 DEHAP ın aldığı oylar Kürt kökenlilerden gelmektedir (Bitlis, Muş, Kars...). AKP nin oyları içinse Konya, Afyon ve Erzurum kökenliler başta olmak üzere sayılabilir. AKP % 46.7 CHP % 21.8 MHP % 12.7

10 10 SHP % 7 GP % 6.5 Buca Belediye Başkanlığı AKP % 40.5 CHP % 17.7 MHP % 19 GP % 8.3 SHP % 6.9 Buca Belediye Meclisi AKP % 42.6 CHP % 17.4 MHP % 17.7 SHP % 7 GP % 8.2 AKP % 43.8 CHP % 17.3 MHP % 16.2 GP % 8.2 SHP % 7.4 Göksu da AKP nin Büyükşehir açısından 3 Kasım a göre oylarında % 15 lik bir artış var. İlginç olan AKP nin Buca belediye başkanlığı seçimine bu artış aynı oranda yansımamış. Milliyetçi-muhafazakar seçmenin bir bölümünün AKP nin Buca adayı (DSP-YTP kökenli) Cemil Şeboy a oy vermediği ve MHP ye yöneldiği anlaşılmaktadır. Her iki parti arasında oy kayması dikkat çekicidir. Burada AKP, CHP ve MHP nin oylarında artış vardır. SHP ve GP de ise ciddi bir gerileme görülmektedir. CHP, 3 Kasım da dördüncü olduğu Göksu da Büyükşehir açısından ikinciliğe yükselmiş. İkinciliğin MHP ve CHP arasında el değiştirmesi söz konusu farklı sonuçlara göre. İnönü: AKP % 31.8 GP % 20.8 DEHAP 16.5 CHP % 9.7 MHP % 9.4 AKP % 45.5 CHP % 22.4 SHP 10.7 MHP % 8.4 GP % 7.3 Buca Belediye Başkanlığı

11 11 AKP % 42 CHP % 17.6 MHP % 12.9 SHP 10.2 GP % 9.4 Buca Belediye Meclisi AKP % 42.9 CHP % 17.4 MHP % 12 SHP 10.4 GP % 9.2 AKP % 43.4 CHP % 17.2 MHP % 11.1 SHP 10.4 GP % 9.1 İnönü de Büyükşehir seçimleri açısından GP oylarının bir bölümünün CHP ye, MHP oylarının bir bölümünün de AKP ye gittiği gözlemlenmektedir. Bu da CHP ve AKP nin oylarının diğer sonuçlar açısından daha yüksek olmasına yol açmıştır. 3 Kasım açısından bakıldığında AKP ve CHP de artış, SHP ve GP de gerileme vardır. Oylarını en fazla arttıran parti AKP dir. AKP nin Buca Belediye başkan adayı Şeboy un yine burada milliyetçimuhafazakar seçmenden daha az oy aldığı, oyların bir bölümünün (% 2 civarında) MHP ye kaydığı anlaşılmaktadır. Büyükşehir de Piriştina, CHP nin diğer oylarına göre daha yüksek oy almıştır. Ancak aradaki fark % 5 civarındadır. Büyükşehir belediyesinin sosyal açıdan bu bölgelerde daha fazla çalışması gerektiği izlenimini vermektedir. Kozağaç: GP % 22.7 AKP % 22.3 CHP % 21.2 MHP % 8.1 ANAP % 6.6 DEHAP % 1.7 AKP % 39.1 CHP % 35.8 GP % 9 MHP % 6 DYP % 4.8 DSP % 2.4 SHP % 1 Buca Belediye Başkanlığı

12 12 AKP % 45.3 CHP % 15.7 GP % 16.5 MHP % 7.2 DYP % 6.1 DSP % 5.1 SHP % 1.5 Buca Belediye Meclisi AKP % 39.9 CHP % 17.8 GP % 15 DYP 9.7 MHP % 8.1 DSP % 4.8 AKP % 39.3 CHP % 21 GP % 13.8 DYP 9 MHP % 7.7 DSP % 4.2 Kozağaç taki sonuçlar son derece ilginç. 3 Kasım da GP, AKP ve CHP oyları hemen hemen birbirine yakın iken, 28 Mart seçimlerinde durum değişmiş. ANAP tamamen silinmiş. AKP nin Buca belediye başkan adayı AKP nin diğer sonuçlarından yaklaşık % 6 daha fazla oy almış. Bu oyların önemli bir bölümünün CHP seçmeninden kaydığı söylenebilir. CHP nin Buca belediye başkan adayı partisinden daha düşük oy almış. Piriştina ise, 3 Kasım a göre oyları % 15 civarında arttırırken, partinin diğer oyları 3 Kasım da aldığı oyların da altında kalmış. GP ve DSP oylarının yarıya yakınının Büyükşehir de CHP ye gitmesi söz konusu. Kuruçeşme: CHP % 39.6 AKP % 17 DEHAP % 15.8 GP % 10.4 CHP nin Kuruçeşme de aldığı oyların yüksek olmasının nedeni buradaki Alevi kökenlilerden oy almasıdır(erzincan % 13.5, Tunceli % 2.1, Sivas % ). AKP nin oyları, ağırlıklı olarak buradaki Erzurum kökenlilerden (% 20.1) gelmektedir. Buradaki Nakşibendi tarikatından olanların oyları da AKP ye yönelmiştir (Bu Kozağaç için de geçerlidir). DEHAP ın aldığı oylar ise, özellikle Diyarbakırlı Kürtlerden gelmektedir. CHP % 51.9 AKP % 28 SHP % 8.4 GP % 4.5

13 13 Buca Belediye Başkanlığı CHP % 48.5 AKP % 26.2 SHP % 8.8 GP % 7.1 Buca Belediye Meclisi CHP % 48.1 AKP % 26.2 SHP % 9.5 GP % 7 CHP % 48 AKP % 27.1 SHP % 9.1 GP % 6.5 CHP nin Büyükşehir de aldığı oyların % 50 nin üzerinde çıktığı bir yer Kuruçeşme. Bunda Alevi oyları ve GP seçmeninden yönelen bir miktar oy etkili. CHP nin diğer oyları da % 50 nin hemen altında. SHP ve GP nin oy kaybına uğradığı görülmekte. Bu oyların yöneldiği yerler de AKP ve CHP. Buca da orta ve üst gelir gruplarının oturduğu yerlerdeki/ilçe merkezindeki oy dağılımı ise şöyledir: Barış: CHP % 34.7 GP % 17.5 AKP % 16.8 MHP % 7.4 DEHAP % 5.5 İlçenin üst ve orta gelir gruplarının oturduğu yerlerde İzmir doğumluların oranı gecekondu bölgelerindekilere nazaran bir hayli yüksektir. Gecekondu bölgelerinde bu oran % 10 civarında iken, örneğin Barış mahallesinde % 34.8 dir. Burada İzmir doğumluları Balkan kökenliler izlemektedir (% 6.8). CHP % 50.2 AKP % 29.3 GP % 8.1 MHP % 5.3 SHP % 2.2 Buca Belediye Başkanlığı AKP % 34 CHP % 29.6 GP % 15.6 MHP % 6.9 SHP % 3.5

14 14 Buca Belediye Meclisi CHP % 32 AKP % 31.5 GP % 14.8 MHP % 6.9 SHP % 3.5 CHP % 35.6 AKP % 30.5 GP % 13.1 MHP % 6.5 SHP % 3.2 Barış mahallesinde, Buca belediye başkanlığı seçimi haricinde birinci parti CHP dir. CHP nin Buca belediye başkanı adayının merkez de oy alamadığının bir göstergesidir bu. CHP nin Büyükşehir de % 50 nin üzerinde oy aldığı bu mahallede, CHP ye GP ve SHP den oy geldiği anlaşılmaktadır. SHP seçmeni gecekondu bölgelerinde Kürt kökenlilerden oluştuğundan (DEHAP kökenli) CHP ye Büyükşehir de oy vermeye pek yanaşmazken, merkez deki (küskün CHP lilerden oluşan) SHP seçmeni Piriştina ya oy vermiştir. Burada Piriştina nasıl merkez de partisinden daha fazla oy almışsa, Şeboy da partisinden (AKP) daha fazla oy almıştır. CHP nin Buca belediye başkan adayı ise, merkez de (aşağıda da görüleceği üzere) hep partisinden çok daha az oy toplayabilmiştir. Büyükşehir belediye başkanlığı (ve il genel meclisi) dışında CHP, burada oylarında artış sağlayamamıştır, hatta 3 Kasım ın altında oy almıştır. AKP nin oylarında ise ciddi bir artış vardır. Bu, AKP nin merkez semtlerde de güçlendiğinin bir belirtisidir. AKP nin merkez seçmenin de oylarının yöneldiği bir parti konuma yükselmesi, CHP açısından ciddi bir tehdittir. Efeler: CHP % 35.2 GP % 16.8 AKP % 15.9 MHP % 6.5 DEHAP % 2.6 Bu mahallede İzmir doğumluların oranı % Balkan kökenliler % 5.6; Manisa doğumlular % 4.6. Diğer üst ve orta gelirli mahallelerde olduğu gibi burada da Doğu ve Güneydoğu Anadolu kökenlilerin oranı bir hayli düşüktür. Doğu illerinden ilk sırada olan % 2.4 ile Sivas tır. CHP % 49.1 AKP % 30.5 GP % 8.4 MHP 4.1 SHP % 1.6 DSP % 1.3 Buca Belediye Başkanlığı AKP % 38.8

15 15 CHP % 25.8 GP % 16.2 MHP % 5.3 SHP % 2.3 DSP % 4.6 Buca Belediye Meclisi AKP % 34.2 CHP % 29.7 GP % 17.8 MHP % 5.9 SHP % 2.6 DSP % 4.4 AKP % 32.9 CHP % 32.8 GP % 13.8 MHP % 5.9 SHP % 2.7 DSP % 4 Efeler mahallesindeki sonuçlar son derece dikkat çekici. CHP nin Büyükşehir adayı, CHP nin Buca belediye başkan adayının oylarını ikiye katlamış. Büyükşehir de CHP ye yönelen seçmen, Buca belediye başkanlığında AKP ye oy vermiş. Burada seçmenin parti yerine adaya oy verdiği gözlemleniyor. CHP Büyükşehir hariç 3 Kasım a göre oy kaybederken, AKP oylarını ikiye katlamış. Bu, AKP nin merkezde güçlendiğinin bir başka göstergesi. AKP nin Buca adayının AKP ortalamasının üzerinde oy alması AKP nin doğru aday gösterdiğinin belirtisi. CHP Buca adayının da partinin ortalamasının altında oy alması, CHP nin yanlış aday gösterdiğine işaret ediyor. Büyükşehir de GP, DSP ve SHP seçmeni CHP ye yönelmiş. Menderes: CHP % 38.5 AKP % 16.6 GP % 13.7 DEHAP % 3 Menderes mahallesinde İzmir doğumluların oranı % Onu izleyenler sırasıyla şöyle: Balkan kökenliler % 4.3, Manisa % 4.3, Erzurum % 3.8, Aydın % 3.1, Sivas % CHP % 53.4 AKP % 28.6 GP % 6.4 MHP % 4.6 SHP % 1.9 DSP % 1.3

16 16 Buca Belediye Başkanlığı AKP % 37.7 CHP % 29.3 GP % 12 MHP % 5.8 SHP % 3.1 DSP % 5.3 Buca Belediye Meclisi CHP % 33.7 AKP % 32.2 GP % 10.9 MHP % 5.7 DSP % 5.1 SHP % 3.1 CHP % 36.6 AKP % 31 GP % 10.2 MHP % 6 DSP % 4 SHP % 2.7 Adaylara göre oy verilen yerlerden biri de Menderes mahallesi. Seçmen (özellikle GP, DSP ve SHP seçmeni) Büyükşehir de CHP ye, Buca belediye başkanlığı seçiminde de AKP ye yönelmiş 7. CHP, Büyükşehir de % 50 nin üzerine çıkmış ve 3 Kasım a göre % 15 daha fazla oy almış. Diğer oyları ise 3 Kasım ın altında kalmış. Buca belediye başkanlığı seçiminde AKP nin ardından ikinci parti. Şeboy faktörü etkili burada. AKP oylarını burada da % 30 un üzerine çıkararak merkezde yine güçleniyor. Merkez sağ partiler olan ANAP ve DYP de ciddi bir erime var. Söz konusu erimenin AKP ye yaradığı ve bu oyların AKP ye kaydığı söylenebilir. Vali Rahmi Bey: CHP % 42.5 GP % 14.8 AKP % 11.9 MHP % 6.1 DEHAP % 2 Vali Rahmi Bey mahallesinde İzmir doğumluların oranı % Onu izleyenler sırasıyla Balkan kökenliler % 6.5, Manisa % 4.5, Aydın % 2.9, Sivas % 2.2, İstanbul % 2.2, Denizli % 2.2, Ankara % 2... Bu mahallede üst gelir gruplarında olanların oranı daha yüksektir. Nitekim CHP oyları % 40 ın üzerine çıkmıştır. 7 Seçmen in tercihinde partinin yanı sıra, belki ondan da fazla adayın kimliği etkili. Örneğin CHP nin Buca adayı Hüseyin Yüzer in oturduğu mahalle olan Yiğitler de CHP, Büyükşehir (CHP % 50.4, AKP % 28.8), İl Genel Meclisi (CHP % 32.8, AKP % 30.8) ve Buca Belediye Meclisi (CHP % 35.8, AKP % 28.6) seçimlerinde birinci parti iken, Buca belediye başkanlığı seçiminde (AKP % 33.1, CHP % 30.6) AKP nin ardından ikinci parti olmuş.

17 17 CHP % 56.6 AKP % 24.8 GP % 6.6 MHP % 3.8 SHP % 1.7 DSP % 1.5 Buca Belediye Başkanlığı AKP % 32.6 CHP % 27.5 GP % 13.5 DSP % 5.7 MHP % 4.6 SHP % 4.6 Buca Belediye Meclisi CHP % 33.2 AKP % 30.5 GP % 12.5 MHP % 4.8 DSP % 5.9 SHP % 4.1 CHP % 36.5 AKP % 27.3 GP % 11.5 MHP % 4.6 DSP % 4.2 SHP % 3.7 Burada da Büyükşehir de seçmen CHP ye, Buca belediye başkanlığında AKP ye oy vermiş. CHP ye Büyükşehir de oy veren seçmen GP, DSP ve SHP kökenli. CHP burada sadece Buca belediye başkanlığı seçiminde AKP nin ardında kalmış. AKP, Buca belediye başkanlığı ve Buca belediye meclisi seçimlerinde % 30 un üzerine çıkmış. Büyükşehir ve il genel de % 30 un altında kalmış. Bununla birlikte AKP nin genel olarak oylarında ciddi bir artış var. AKP oylarındaki artış % 300 leri buluyor. AKP nin oylarının artışında ANAP ve DYP deki erimenin yanı sıra CHP nin 3 Kasım a göre yaklaşık % 10 luk bir oy kaybının da etkisi var. Buca geneli açısından bakıldığında 3 Kasım da birinci parti olan CHP, 28 Mart ta birinciliği AKP ye kaptırdı. oyları esas alındığında AKP oylarında % 14 lük bir artışa karşın, CHP oylarındaki artış % 2 de kaldı. AKP açısından dikkat çekici olan, AKP nin kent merkezinde de (gecekondu bölgelerinin yanı sıra) oylarını ciddi bir şekilde arttırması. Görülen o ki AKP, CHP nin kalesi olan orta ve üst gelir gruplarının oturduğu mahallelerde de CHP yi tehdit eder duruma geldi. B. Gaziemir: CHP % 24.1

18 18 AKP % 18.8 GP % 18.6 MHP % 9.5 DYP % 7 DEHAP % 6.6 ANAP % 5.9 YTP % 3.2 Gaziemir de CHP, AKP ve GP nin aldığı oylar birbirine yakındır. Buca ile (3 Kasım açısından) bir paralellik görülmektedir. 28 Mart seçimlerinin mahalleler bazındaki sonuçları elimizde yoktur. Bu nedenle aşağıda ilçe genelindeki sonuçlar verilecektir. CHP % 41.6 AKP % 40.5 MHP % 5.7 SHP % 4.1 GP % 3.1 DYP 2.6 ANAP % 0.4 Gaziemir Belediye Başkanlığı AKP % 45.4 CHP % 37.7 MHP % 6.9 GP % 3.8 DYP % 3.7 Gaziemir Belediye Meclisi AKP % 41.3 CHP % 36 MHP % 7.3 SHP % 4.3 DYP % 3.9 GP % 3.8 ANAP % 1.3 AKP % 39 CHP % 34 GP % 7.8 MHP % 6.1 SHP % 4.1 DYP % 4.1 ANAP % Kasım da partilerin oylarını birbirine daha yakınken, 28 Mart seçimleri iki partinin (AKP ve CHP) ön plana çıktığını gösteriyor. Bu iki parti arasındaki mücadelenin galibi (Büyükşehir hariç) AKP (3 Kasım da birinci parti CHP ydi). GP deki erimeden büyük ölçüde

19 19 CHP yararlanmış görünüyor. GP oylarının çok azını koruyabilmiş. Diğer sağ partilerdeki (ANAP, DYP ve MHP) erimenin AKP ye yaradığı anlaşılıyor. DEHAP ın mirasçısı olarak SHP nin de oy kaybı söz konusu. Bu çerçevede Kürt oylarının kısmen AKP ye yöneldiği söylenebilir. Piriştina nın Büyükşehir de aldığı oylarla CHP nin ilçe genelinde diğer alanlarda aldığı oylar arasında çok büyük fark yok. Buraya CHP li Büyükşehir belediyesinin ağırlık vermesi gerekiyor. C. Konak: CHP % 29.7 GP % 19.4 AKP % 17.6 DEHAP % 6.8 MHP % 5.8 DYP % 5.7 ANAP % 4 YTP % 3.9 CHP nin Konak ta aldığı oy, il ortalaması civarındadır ve takipçisi iki partiden (GP, AKP) % 10 civarında fazla oy almıştır. CHP % 44.7 AKP % 34.6 GP % 6 SHP % 5.4 ANAP % 4 MHP % 3.5 DYP % 2.5 DSP % 0.8 Konak Belediye Başkanlığı CHP % 39.3 AKP % 34.3 SHP % 7.8 GP % 6.9 MHP % 3.8 DYP % 3.4 DSP % 1 ANAP % 0.7 Konak Belediye Meclisi CHP % 39.6 AKP % 34.1 GP % 7.1 SHP % 6.8 MHP % 4.2 DYP % 3.5 CHP % 39.6

20 20 AKP % 33.9 GP % 7 SHP % 6.5 DYP % Kasım a nazaran oyların iki partide (AKP ve CHP) toplandığı görülüyor. Merkez sağ partilerinin tabanlarının (ANAP, DYP, MHP) AKP ye oy verdiği söylenebilir. ANAP neredeyse tamamıyla silinmiş durumda. AKP oylarını ikiye katlamış ve yaklaşık % 17 lik bir artış var. GP oylarının önemli bir bölümü CHP yönelmiş ve GP yarıştan kopmuş. CHP nin oylarındaki artış AKP deki artış kadar değil. CHP deki %10 luk artış olumlu, fakat AKP ile aradaki fark 3 Kasım a nazaran azalmış durumda. Sol oylar (DSP, YTP) CHP ye yönelmiş. Piriştina nın % 5 daha fazla oy alması söz konusu ve % 44.7 lik ortalama metropol ortalamasının altında. Dolayısıyla üzerinde çalışılması gereken yerlerden biri Konak, özellikle de varoşlar... Ahmet Sarışın ın Konak Belediye başkanlığı seçiminde partisine (SHP) artı olarak kazandırdığı oy sadece % 1. D. Narlıdere: CHP % 49.8 GP % 10.7 DEHAP % 8.7 AKP % 8.6 MHP % 4.9 DYP % 4.6 YTP % 3.5 ANAP % 3.1 DSP % 1.5 Narlıdere, seçmen kitlesinin ve gelir gruplarının son derece karışık olduğu bir ilçedir. İlçede, yoğun bir Alevi nüfus bulunmaktadır. Alt gelir gruplarının olduğu gecekondu bölgeleri bulunduğu gibi, üst gelir gruplarının oturduğu, villaların olduğu sahil kesimi de vardır. CHP üst gelir gruplarının ve Alevi oylarının da etkisiyle açık ara ile önde görülmektedir. Büyükşehir Belediyesi CHP % 59.6 AKP % 20.1 SHP %11.8 GP % 2.7 DYP % 2 MHP % 1.5 DSP % 0.7 Narlıdere Belediye Başkanlığı CHP % 49.5 SHP % 21.7 AKP % 19.5 GP % 3 DYP % 2.5 MHP % 1.5 DSP % 1.2 Narlıdere Belediye Meclisi

21 21 CHP % 48.5 SHP % 20.6 AKP % 19.2 GP % 3.5 DYP % 3.1 MHP % 1.6 DSP % 1.5 ANAP % 1 CHP % 49 SHP % 19.4 AKP % 19.2 GP % 3.8 DYP % 3.4 MHP % 1.8 DSP % 1.3 ANAP % 1 Narlıdere nin 28 Mart seçimleri öncesinde farklı durumu söz konusu idi. CHP deki parti içi çatışmalar ve kopuş, burada SHP nin yüksek oy almasına, hatta CHP nin ardından (Büyükşehir hariç) ikinci parti olmasına yol açtı. SHP seçmeninin yarısının Büyükşehir de CHP ye/piriştina ya oy verdiği anlaşılıyor. Bunun dışında CHP de ortaya çıkan kopma, partinin ilçe genelinde oylarını arttırmasına yol açmış, kopan oyların yerini GP deng elen oylar doldurmuş. Ancak, oy artışı sağlanamamış (Büyükşehir hariç). İlçe genelinde AKP nin oylarını arttırdığı gözleniyor. MHP, ANAP ve DYP nin oy kayıplarının AKP ye yöneldiği söylenebilir. Alt gelir gruplarının oturduğu gecekondu bölgelerinde oy dağılımı şöyledir (Mahalleler bazında 28 Mart için sadece Büyükşehir sonuçları elimizde bulunmaktadır): 2. İnönü: CHP % 43.9 DEHAP % 25.8 AKP % 9.8 GP % 8.8 DEHAP ın bu ölçüde yüksek oy alması Kürt seçmenlerin çokluğu ile ilgilidir. CHP % 43.4 AKP % 26.2 SHP % 24.7 GP % 3.8 DYP % 0.8 CHP ve SHP gücünü korurken, AKP oyları bir hayli arttırmış. GP ise oy kaybetmiş. Huzur: CHP % 63 AKP % 6.7 GP % 6.5

22 22 DEHAP % 3.6 Gecekondu bölgesi olmasına rağmen CHP nin burada yüksek oy almasının nedeni yoğun Alevi nüfusun varlığıdır. CHP % 66.3 AKP % 15.5 SHP % 11.3 GP % 1.8 DYP % 1.2 Genel olarak üst gelir gruplarının oturduğu yerlerde ise oy dağılımı ise şöyledir: Altıevler: CHP % 41.1 GP % 12.2 AKP % 11.5 YTP % 7.5 DEHAP % 3.3 CHP % 59.5 AKP % 29.2 SHP % 3.2 GP % 2.4 DYP % 2.2 Sağ oyların AKP de, sol oyların ve bir kısım GP oylarının CHP de toplanması bu iki partiyi (CHP ve AKP) ön plana çıkarmıştır. Narlı: CHP % 61.6 GP % 8.6 AKP % 4.5 DEHAP % 4.2 YTP % 3.5 CHP % 68.9 AKP % 12.9 SHP % 11.3 GP % 2.3 DYP % 1.2 Sahilevleri: CHP % 43 GP % 13.3 AKP % 12

23 23 DYP % 9.2 YTP % 5.1 DEHAP % 3 CHP % 61.5 AKP % 23.4 SHP % 4.3 GP % 3.2 DYP % Kasım seçimleri sonrasında bu üç yerleşim yeri için yaptığımız değerlendirme şöyleydi: Bu üç yerleşim yerindeki oylardaki göreceli değişiklik yapının tam anlamıyla homojen olmamasıyla ilgilidir. Narlı, üst gelir gruplarının, öğretim üyelerinin, emeklilerin oturduğu bir yerdir. Her üç yerde de Kürt nüfusun kısmen varlığı DEHAP ın oylarını yükseltmektedir. Bu yerleşim yerleri tam anlamıyla üst gelir gruplarının yerleştiği yerler değildir; kısmen de olsa orta ve alt gelir grupları da bulunmaktadır. Piriştina lı CHP, AKP ve SHP bu üç mahallede oylarını arttırmış. AKP deki artış ciddiye alınması gereken bir miktarda. Diğer yerlerde de dikkat çeken bir şekilde AKP, merkez de güçleniyor (% lük artışlar önemli!) II. Bölge: A. Bornova: CHP % 29.7 GP % 20.1 AKP % 17.4 MHP % 7.4 DYP % 5.8 DEHAP % 4.6 ANAP % 4 YTP % 3.6 DSP % 1.7 Bornova da CHP nin aldığı oy il ortalaması civarındadır. Diğer iki partiyle arasındaki fark % 10 civarındadır. GP nin Bornova gibi büyük bir ilçede il ortalamasının üzerinde oy almasını buradaki yoğun göçmen nüfusuna bağlamak gerekir. CHP % 44.9 AKP % 33.9 GP % 6.8 MHP % 3.8 DYP % 2.7 SHP % 2.6 ANAP % 2.4 DSP % 1.1 Bornova Belediye Başkanlığı CHP % 33.7

24 24 AKP % 31.6 GP % 13 ANAP % 6.3 MHP % 4.5 DYP % 3.1 SHP % 3.1 DSP % 2 Bornova Belediye Meclisi CHP % 34.8 AKP % 33.6 GP % 11.4 ANAP % 5.1 MHP % 5 DYP % 3.6 SHP % 3.1 DSP % 2.1 CHP % 34.7 AKP % 32.2 GP % 10.1 ANAP % 4.3 MHP % 4.8 DYP % 3.6 SHP % 3.1 DSP % 2 Piriştina lı CHP, partinin diğer oylarına göre % 10 daha fazla oy aldı bu seçimlerde. GP, YTP ve DSP oylarının Büyükşehir de CHP ye kaydığı görülüyor. Bu üç partide ciddi bir erime var. AKP oylarını ikiye katlamış durumda. CHP, Bornova belediye başkanlığını az bir farkla kazandı. 3 Kasım a nazaran oylarını az bir miktar attırabilmiş. ANAP ve GP nin Bornova Belediye başkan adayları partilerinin ortalamalarının üzerinde oy aldılar. MHP ve DYP de bir miktar gerileme var. Oyların burada da iki partide (CHP, AKP) toplandığı görülüyor; ama, esas ciddi gelişme sağlayan parti AKP. Alt gelir gruplarının oturduğu yerleşim yerlerinde, yani çevre olarak tanımlanabilecek ve etnik ve mezhepsel olarak kimliklerin ön plana çıktığı yerlerde oy dağılımı şöyledir: Doğanlar: AKP % 26.3 GP % 25.6 CHP % 10.9 DEHAP % 10.3 MHP % 10 Doğanlar eskiden CHP nin kalesi olarak nitelen bir yerleşim yeridir.burada Alevi kökenliler de yaşamaktadır. CHP büyük ölçüde onlardan aldığı oyla, güçlükle 3. parti olabilmiştir. Doğu ve Güneydoğu dan eski yıllarda göç almıştır. AKP nin muhafazakar Doğu- Güneydoğu kökenli seçmenlerin oylarını aldığı söylenebilir. GP ise, yaptığı ekonomik yardımlar, diğer partilere yönelik tepkiler nedeniyle bu ölçüde oy almış olabilir. DEHAP ise, Kürt kökenli seçmenlerin oylarını almıştır.

25 25 AKP % 53.3 CHP % 21.7 MHP % 7.9 GP % 5.3 SHP % 4.2 ANAP % 2.7 Bornova Belediye Başkanlığı AKP % 50.6 CHP % 15.9 MHP % 10 GP % 7.9 ANAP % 5.5 SHP % 4 Bornova Belediye Meclisi AKP % 51.7 CHP % 15.5 MHP % 10.4 GP % 7.2 SHP % 4.3 ANAP % 4.1 AKP % 50.2 CHP % 15.8 MHP % 9.8 GP % 7.1 SHP % 4.5 ANAP % Kasım seçimleri göz önüne alındığında AKP nin oylarını ikiye katladığı görülmektedir. GP deki gerileme nedeniyle CHP ikinciliğe yükselmekle beraber, CHP oylarında ciddi bir artış sağlayamamıştır. Büyükşehir hariç oylar % 10 dan % 15 e çıkmıştır. Burada en ciddi gerileme GP ve SHP dedir. Oyların CHP ve AKP de toplanması söz konusudur. Ancak esas ilerlemeyi gösteren AKP dir. AKP nin bu oylarının DEHAP, ANAP, DYP, MHP ve hatta GP kökenli olması muhtemeldir. GP oyları AKP ve CHP arasında bölünmüştür. CHP Büyükşehir de kendi ortalamasının üzerinde oy almıştır; fakat, bunun yeterli olduğunu söylemek mümkün değildir. CHP li belediyenin buraya daha fazla ağırlık vermesi gerekmektedir. Mevlana: AKP % 27.4 GP % 24.7 DEHAP % 14 CHP % 10.6 MHP % 8

26 26 Mevlana mahallesi Konya ve Afyonluların yoğun olarak oturduğu bir yerleşim yeridir. Dinsel kimlikler ağır basmaktadır. Nitekim AKP nin aldığı oylar bunu göstermektedir. Yoksul bir yerleşim yeri olan Mevlana da ekonomik ve tepkisel nedenlerle GP de AKP ye yakın oy almıştır. Buradaki Kürt kökenlilerin verdiği oylar nedeniyle DEHAP yüksek oy alabilmiştir. CHP ise, pek çok gecekondu bölgesinde olduğu gibi ilk üç sıraya girememiştir. AKP % 48.7 CHP % 23.2 GP % 8.4 MHP % 7 SHP % 5.4 ANAP % 3.1 Bornova Belediye Başkanlığı AKP % 44.5 CHP % 15.4 GP % 14.9 MHP % 7.6 SHP % 5.2 Bornova Belediye Meclisi AKP % 46.6 CHP % 15.9 GP % 13.3 MHP % 8.8 SHP % 4.8 ANAP % 4.8 AKP % 46.9 CHP % 17 GP % 12 MHP % 8.7 SHP % 5.1 ANAP % 5 Mevlana mahallesinde, 3 Kasım seçimlerinde dördüncü parti durumunda bulunan CHP, 28 Mart ta ikinciliğe yükselmiştir. Bu yükselişte, etkili olan faktör CHP oylarındaki artıştan ziyade, GP ve DEHAP ın oylarındaki gerilemedir (Bu iki partinin kaybettiği oyların, özellikle DEHAP ın kaybettiği oyların AKP ye gittiği söylenebilir). Oyların CHP ve AKP de toplandığı 28 Mart seçimlerinde bu mahallede en ciddi oy artışını sağlayan parti AKP dir. Gecekondu bölgelerinde ve merkez mahallelerde AKP nin oylarında ciddi bir artış vardır, oylar neredeyse buralarda ikiye katlanmıştır. CHP yine Büyükşehir de parti ortalamasının üzerinde oy almış olmakla birlikte, AKP oyları CHP oylarının iki katıdır (diğer alanlarda üç katı). Rafetpaşa: GP % 30.9

27 27 AKP % 20.3 CHP % 19.1 MHP % 7.3 DYP % 6.5 ANAP % 3.3 DEHAP % 2.2 Göçmen (Balkan göçmeni) nüfusun yoğun olarak yaşadığı, alt ve kısmen de orta gelir gruplarının yerleştiği bir yerdir. Göçmen seçmenlerin yoğunluğu, GP nin burada % 30 un üzerinde oy almasını sağlamıştır. Benzer bir durum Yeşilova için de geçerlidir. CHP % 36.6 AKP % 34.9 GP % 12.6 ANAP % 5.7 MHP % 3.4 SHP % 1.5 DSP % 1.3 Bornova Belediye Başkanlığı AKP % 31.2 GP % 22.8 CHP % 20.4 ANAP % 15 MHP % 3 SHP % 1.7 DSP % 1.5 Bornova Belediye Meclisi AKP % 32.4 CHP % 22.6 GP % 20.8 ANAP % 12.4 MHP % 3.7 DSP % 1.9 SHP % 1.6 AKP % 32.7 CHP % 25 GP % 18.7 ANAP % 10.9 MHP % 4.1 DSP % 2.1 SHP % 1.8 Bu mahalle GP nin 3 Kasım da % 30 un üzerinde oy aldığı bir yerdir. 28 Mart seçimlerinde oy kaybetmekle beraber kısmen de olsa gücünü koruduğu görülüyor. CHP, Büyükşehir de az bir farkla birinci. GP nin oy kaybetmekle beraber, gücünü koruması burada yarışın üç parti arasında yaşanmasına yol açmıştır. AKP ise, Büyükşehir dışında burada

28 28 birinci parti olması dikkat çekici. GP nin yerini AKP almış durumda. AKP nin göçmen oylarını da almaya başladığı görülüyor. 28 Mart seçimlerinden burada en kazançlı çıkan parti AKP. CHP oylarında kısmi artış olmakla beraber, GP' in kaybettiği oyların önemli bir bölümünün (CHP nin yanı sıra) AKP ye de gittiği söylenebilir. DYP ve MHP nin de oy kaybettiği bu seçimlerde, ANAP ın gücünü koruması ve hatta 3 Kasım dan daha yüksek oy alması üzerinde durulması gereken bir konu. Bunda ANAP ın Bornova belediye başkan adayının (İlhan Kaya) bu mahallede oturuyor olması, kendisinin Kürt ve eşinin de göçmen kökenli olması etkili olsa gerek. Yeşilova: GP % 25.6 AKP % 23.3 CHP % 19 MHP % 7.7 DYP % 5.7 ANAP % 4.8 DEHAP % 3.2 Yeşilova da göçmen ağırlıklı bir yerleşim yeridir. Nitekim burada da GP birinci parti olmuştur. Göçmen oylarının blok olarak GP ye gittiğini söylemek zordur; ama, özellikle yakın yıllarda gelenlerin daha yoğun olarak GP ye oy verdiği söylenebilir. Göçmen nüfusun oy verdiği birinci parti GP dir ve bunu CHP izliyor denebilir. AKP nin buralarda aldığı oylar çoğunlukla Doğu kökenli muhafazakar seçmenden kaynaklanmaktadır. DEHAP ise, Kürt kökenli seçmenden oylarını blok olarak almaktadır. CHP % 40.1 AKP % 33.4 GP % 8.3 MHP % 5.4 ANAP % 4.5 SHP % 2 DSP % 1.2 Bornova Belediye Başkanlığı AKP % 37.1 CHP % 21.1 GP % 13.9 ANAP % 9.5 MHP % 8.4 SHP % 1.9 DSP % 1.5 Bornova Belediye Meclisi AKP % 38.4 CHP % 22.8 GP % 12.5 MHP % 8.2 ANAP % 7.9 SHP % 1.8

29 29 DSP % 1.7 AKP % 38.8 CHP % 24.1 GP % 11.4 MHP % 7.8 ANAP % 7.2 SHP % 2.1 DSP % 1.7 Yeşilova da CHP, Piriştina faktörü ile (göçmen oylarını alarak) Büyükşehir de birinci oldu. Diğer alanlarda birinci parti AKP. GP de büyük bir gerileme var. Yarış, AKP ve CHp arasında. DYP silinirken, MHP gücünü korumuş. ANAP ise çıkışta. Bunda aday faktörü etkili. Büyükşehir seçiminde ANAP ve GP oylarını CHP ye yönelirken, MHP oyları AKP ye kaymış. Orta ve üst gelir gruplarının yaşadığı yerleşim yerlerinde ise oyların dağılımı, alt gelir gruplarına göre daha farklıdır: Erzene: CHP % 41.3 GP % 14.4 AKP % 12.2 MHP % 6.3 YTP % 5.9 DYP % 5.4 ANAP % 3.9 DEHAP % 3.2 Bornova da orta ve üst gelir gruplarının oturduğu yerler olarak Erzene, Kazım Dirik ve Manavkuyu ele alınacaktır. Her üç yerleşim yeri de orta ve üst gelir gruplarının oturduğu, merkez olarak nitelenebilecek yerlerdir. Nitekim buralarda CHP nin aldığı oylar % arasındadır. Başka ilçelerdeki orta ve üst gelir gruplarından CHP nin aldığı oylarla paralellik arz etmektedir. YTP nin aldığı oylar ise (biraz altında olmakla beraber), il genelinde orta ve üst gelir gruplarından aldığı oylarla örtüşmektedir. DEHAP ın aldığı oylar ise, doğal olarak il ortalamasının altında olmakla beraber, az da olsa orta ve üst gelir gruplarının yerleştiği diğer bölgelerden yüksektir. Bunun nedeni her üç bölgenin de orta ve üst gelir gruplarının oturması bakımından homojen olmaması, yer yer alt gelir gruplarına mensup Kürt yerleşimlerinin olmasına bağlanabilir. CHP % 60.6 AKP % 21.9 GP % 5.3 MHP % 3.3 DYP % 2.3 ANAP % 2 SHP % 1.7 DSP % 1.6

30 30 Bornova Belediye Başkanlığı CHP % 48.4 AKP % 19.5 GP % 11.1 ANAP % 6 DSP % 3.7 MHP % 2.8 SHP % 2.6 DYP % 2.2 Bornova Belediye Meclisi CHP % 49.4 AKP % 19.6 GP % 9.6 ANAP % 5.3 DSP % 3.8 MHP % 3.5 DYP % 2.7 SHP % 2.7 CHP % 50.7 AKP % 21 GP % 8.5 ANAP % 4.2 MHP % 3.7 DSP % 3.5 SHP % 2.9 Kazımdirik: CHP % 47.3 AKP % 11.1 GP % 9.2 MHP % 6.4 YTP % 5.9 DEHAP % 2.4 CHP % 64.4 AKP % 21.9 GP % 3.7 MHP % 2.7 DYP % 2 SHP % 1.9 DSP % 1.2 Bornova Belediye Başkanlığı CHP % 53

31 31 AKP % 19.6 GP % 9.7 ANAP % 3.5 MHP % 3 DYP % 3 DSP % 2.7 SHP % 2.7 Bornova Belediye Meclisi CHP % 53.1 AKP % 20.3 GP % 8.1 MHP % 3.6 ANAP % 3.5 SHP % 2.9 DSP % 2.8 DYP % 2.4 CHP % 55.1 AKP % 20.7 GP % 6.8 MHP % 3.9 DYP % 3.1 SHP % 2.9 DSP % 2.5 ANAP % 2.3 Manavkuyu: CHP % 46.3 AKP % 11.8 GP % 10.3 MHP % 7 YTP % 5.6 DEHAP % 2.8 CHP % 61.2 AKP % 25.3 GP % 3.6 MHP % 3.2 DYP % 2.2 SHP % 1.6 DSP % 0.8 ANAP % 0.7 Bornova Belediye Başkanlığı CHP % 49.5

32 32 AKP % 23 GP % 11.4 MHP % 3.2 ANAP % 3.1 DYP % 2.5 SHP % 2.4 DSP % 1.8 Bornova Belediye Meclisi CHP % 50.7 AKP % 24 GP % 9.1 MHP % 4 DYP % 3 ANAP % 2.6 SHP % 2.5 DSP % 1.8 CHP % 52.3 AKP % 24.3 GP % 7.5 MHP % 4.2 DYP % 2.9 SHP % 2.6 ANAP % 2 DSP % 1.7 Erzene, Kazım Dirik ve Manavkuyu mahallelerdeki oyların dağılımı arasında paralellik bulunmaktadır. Bu üç mahallenin orta ve üst gelir gruplarının oturduğu, benzer yapıya sahip mahalleler olduğu düşünülecek olursa paralelliğin nedenleri daha net bir şekilde görülebilir. CHP nin bu mahallelerde % 50 civarında oy aldığı ve Piriştina nın da CHP nin Büyükşehir adayı olarak CHP ortalamasının % üzerinde oy aldığı dikkat çekmektedir. Bu, genel olarak Piriştina nın benzer semtlerde aldığı oylarla benzerlik arz etmektedir. CHP oylarında Büyükşehir hariç, 3 Kasım a göre, % 5 civarında ortalama bir artış vardır. CHP nin Büyükşehir de aldığı oyların daha fazla olmasının nedeni GP, DSP, YTP ve SHP gibi partilerden yönelen oylardır. GP nin Büyükşehir hariç diğer alanlarda ciddi bir oy kaybı yoktur. Kaybın olmamasında Bornova Belediye Başkanı Cengiz Bulut un GP adayı olarak seçimlere katılmasının etkisi büyüktür. AKP ise, oylarını neredeyse ikiye katlamış durumdadır. B. Çiğli: CHP % 36 GP % 18.9 AKP % 14.5 MHP % 7.2 DEHAP % 5.3 DYP % 4.2 ANAP % 3.2

33 33 YTP % 2.5 DSP % 1.2 Çiğli, CHP nin il ortalamasının üzerinde oy aldığı ilçelerden biridir. Alınan oylara bakıldığında, CHP nin rakiplerine fark attığı görülür. Genel olarak Çiğli ye bakıldığında, orta düzeyde gelir grubunun bulunduğu görülür. Etnik ve mezhep yapısındaki çeşitlilik oyların dağılımını da etkilemiştir. Çiğli genelinde Alevi nüfus bulunmaktadır. Doğu ve Güneydoğu dan göç aldığı gibi, Balkan göçmenleri de bulunmaktadır. CHP % 52 AKP % 30 GP % 5.8 MHP % 4.5 SHP % 2.3 DYP % 2.3 DSP % 1.2 ANAP % 0.7 Çiğli Belediye Başkanlığı CHP % 38.8 AKP % 37.3 GP % 8.9 MHP % 3.8 DYP % 2.7 DSP % 2.6 ANAP % 1.2 Çiğli Belediye Meclisi CHP % 39 AKP % 33 GP % 9.1 MHP % 4.5 DYP % 4.1 DSP % 3.3 ANAP % 1.6 CHP % 40 AKP % 32 GP % 8.4 MHP % 5.3 DYP % 4.5 SHP % 3.2 DSP % 2.3 ANAP % 1.4 Çiğli de yarış AKP ile CHP arasında geçti. Büyükşehir de Piriştina, CHP nin diğer oylarından % daha fazla oy aldı. Bu, diğer yerlerde de rastlanan bir durum olarak, şaşırtıcı değil. CHP, 3 Kasım da diğer partilere bir hayli fark atmıştı. İlçe deki CHP li

34 34 belediye başkanının tekrar aday gösterilmemesini gerektiren koşullar CHP yi bir hayli yıpratmış görülüyor. Bu nedenle parti, oylarını çok fazla arttıramamış durumda. AKP nin başarısı ANAP kökenli eski Çiğli belediye başkanını aday göstermesinin ( ki aday, AKP nin ortalamasının üzerinde oy almıştır) yanı sıra, diğer sağ partilerin (MHP, DYP ve ANAP) oylarının AKP ye yönelmesine dayanmaktadır. CHP, Büyükşehir seçimlerinde GP, DSP ve YTP oylarının bir bölümünü almıştır. C. Karşıyaka: CHP % 36.7 GP % 15.8 AKP % 15.7 MHP % 6.4 DYP % 5.3 DEHAP % 5 YTP % 4.6 ANAP % 3.5 DSP % 1.6 İzmir in en büyük ilçelerinden biri olan Karşıyaka da CHP nin aldığı oylar, diğer partilerden oldukça fazladır. CHP % 54.5 AKP % 28.4 GP % 4.8 SHP % 3.3 MHP % 3.2 DYP % 2.7 DSP % 0.8 ANAP % 0.6 Karşıyaka Belediye Başkanlığı CHP % 49.2 AKP % 28.3 GP % 5.5 SHP % 4.1 DYP % 4 MHP % 3 DSP % 1.9 ANAP % 1.2 Karşıyaka Belediye Meclisi CHP % 48.2 AKP % 27.5 GP % 6 SHP % 4.1 DYP % 4 MHP % 3.9 DSP % 1.7 ANAP % 1.2

35 35 CHP % 48.2 AKP % 28 GP % 5.9 SHP % 4.2 DYP % 4.1 MHP % 3.9 DSP % 1.6 ANAP % Kasım seçim sonuçlarıyla karşılaştırıldığında, bu kez yarışın CHP ve AKP arasında olduğu ve CHP nin AKP yi neredeyse ikiye katladığı görülüyor. Yine 3 Kasım a göre, CHP Büyükşehir de oylarını % 10 arttırırken, diğer alanlarda % 4-5 lik bir artışa sahip. AKP oylarında CHP ye nazaran daha fazla bir artış var. AKP oylarını 3 Kasım a göre neredeyse ikiye katlamış. DSP, YTP, GP oylarının (özellikle Büyükşehir de) CHP yönelmesi söz konusu. Bu partilerde yaşanan erozyon, yarışı iki partili hale getirmiş (AKP-CHP). AKP nin oylarının artışında diğer sağ partilerdeki (ANAP, DYP ve MHP) erimenin katkısı büyük. Karşıyaka nın mahalleler bazındaki sonuçları elimizde tam olarak yok. Elimizdeki sınırlı verilere bakarak kısa olarak birkaç şey söylemek mümkün. Üst gelir gruplarının oturduğu Yalı, Mavişehir ve Donanmacı gibi mahallelerde AKP nin oylarını % oranında arttırdığını görmekteyiz. GP de ciddi bir gerileme söz konusu. CHP ise oylarını % aralığında arttırmış. Değerlendirme: Yukarıda metin içinde verilen bilgiler son derece açıktır. Bu nedenle burada tekrar ayrıntılı bir değerlendirme yapılmayacaktır. Ancak, birkaç önemli noktaya tekrar dikkat çekmekle yetineceğiz: AKP, İzmir genelinde oylarını ikiye katlamış durumdadır. Bu açıdan bakıldığında CHP oylarında önemli bir artış yoktur. CHP, İzmir deki 89 belediyenin 38 ini kazanmıştır. Bu, % 42.6 ya karşılık gelmektedir. AKP ise, 30 belediye elde etmiştir (% 33.7). CHP, metropoldeki 9 ilçe belediyesinin 7 sini kazanmıştır (% 77.7). İzmir deki 28 ilçenin 16 sını CHP kazandı (% 57.1). 19 çevre ilçenin 9 unu CHP aldı (% 47.3). 60 beldenin 21 ni CHP kazandı (% 35). AKP açısından bakıldığında 60 beldenin 23 ünü AKP kazandı (% 38.3). 19 çevre ilçenin 5 ni aldı (% 26.3). Toplam 28 ilçenin 7 sini kazandı (% 25). 9 metropol ilçenin 2 sini AKP kazandı (% 22.2). Çevre ilçelere ve beldelere gittikçe CHP nin gücü azalmaktadır. Merkezden çevreye gittikçe AKP güçlenmektedir. CHP kentlilerden, eğitimlilerden ve üst/orta gelir gruplarından oy almaktadır. Ancak görülen o ki, AKP de buralarda oyunu arttırmaktadır. Bu kesimlerde CHP doyum noktasına ulaşmış durumdadır. Oylarını arttırmak için çevreye, kırsal kesime ve alt gelir gruplarına yönelmek zorundadır. CHP, tüm Türkiye de kazandığı 471 belediyenin 38 i İzmir dedir (% 8). İzmir bu açıdan CHP nin en başarılı olduğu illerin başında gelmektedir. Mahalleler ve ilçeler bazındaki sonuçlar, adayların daha doğru saptanması durumunda partinin daha başarılı da olabileceğinin işaretini vermektedir. Seçmen tercihini -önemli ölçüde- bilinçli olarak yapmıştır denebilir.

36 CHP nin Büyükşehir belediye başkanlığını kazanmasında Piriştina nın rolü büyüktür. Piriştina + CHP, Büyükşehir in kazanılmasını sağlamıştır. Ancak belirtilmesi gereken bir başka nokta, Piriştina nın da CHP siz kazanamayacağıdır. Gelecekte olağanüstü bir gelişme olmazsa AKP nin merkezde gücünü arttırması sürpriz sayılmamalıdır. 36