2008 YILI İLK ÇEYREK TOPLUM-SİYASET ARAŞTIRMASI "2008 TÜRKİYE-TOPLUM-SİYASET ARAŞTIRMASI" -3. ÇEYREK-

Transkript

1 2008 YILI İLK ÇEYREK TOPLUM-SİYASET ARAŞTIRMASI Şehit Ahmet SokakMecidiyeköy İş Merkezi No:4 K:2 D: Mecidiyeköy/İSTANBUL Tel: (0212) Fax: (0212) Çeyrek 2008 KASIM [Adresinizi yazın] [Telefon numaranızı yazın] [E-posta adresinizi yazın] "2008 TÜRKİYE-TOPLUM-SİYASET ARAŞTIRMASI" -3. ÇEYREK-

2 SUNUŞ GENAR ARAŞTIRMA Türkiye de siyasal ekonomik ve kültürel gelişmeleri ve bu gelişmelerin oluştuğu algıları yılın her çeyreğinde ölçümleyerek kamuoyuyla paylaşmaktadır. Elinizdeki bu rapor, Üçüncü Çeyrek e ait verilerden oluşturmaktadır. Bu araştırma, siyaset sosyoloğu M. Teyfik GÖKSU ve siyaset bilimci Mustafa ŞEN yönetiminde gerçekleştirilmiştir. Araştırma GENAR ın özkaynaklarıyla yapılmıştır. Araştırmanın herhangi bir sponsoru bulunmamaktadır. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 1

3 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER ARAŞTIRMANIN KİMLİĞİ GENEL DEĞERLENDİRME GÜNCEL Toplumun geçtiğimiz 3 ayda (Temmuz - Ağustos - Eylül) en önemli gündemi neydi? TOPLUM VE SİYASET Temmuz 2007 Milletvekilliği seçimlerinde hangi partiye oy verdiler (%) 30 Bu Pazar bir milletvekilliği seçimi olsa partilerin oy dağılımı nasıl olacak (%) Temmuz dan bugüne partilerdeki oy değişimi nasıl oldu?(%) Bu Pazar bir belediye başkanlığı seçimi olsa partilerin oy dağılımı nasıl olacak?(%) Partiler genel seçimlerde aldığı oyu yerel seçimlerde alabilecek mi? Bugün oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu?(%) Oy verilen partinin tercih edilme nedeni Bugün AK PARTİ'ye oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu? Neden AK PARTİ'ye oy verecekler? Bugün CHP'ye oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu? Neden CHP'ye oy verecekler? Bugün MHP'ye oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu? Neden MHP'ye oy verecekler? Bugün DTP ye oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu? Neden DTP ye oy verecekler? Ülkemizde 'o diyorsa doğrudur' diye tanımlanabilecek bir siyasetçi var mı? Ülkemizde 'o diyorsa doğrudur' diye tanımlanabilecek siyasetçi kimdir? HÜKÜMET VE PARTİLERİN BAŞARI DÜZEYİ AK Parti Hükümeti başarılı bulunuyor mu?(%)* Parti seçmenleri AK Parti Hükümetini başarılı bulunuyor mu?(%) "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 2

4 AK Parti Hükümeti başarılı bulunuyor mu? AK PARTİ'nin son 3 aylık süreçteki performansı nasıl değerlendiriliyor? CHP, MHP ve DTP muhalefette başarılı mı?(%)* KURUM VE KİŞİLERE GÜVEN Türk toplumu en çok hangi kuruma güveniyor?(%)* Türk toplumu en çok kime güveniyor?(%)* SOSYAL YARDIMLAR VE SİYASET Sosyal yardım alıyor musunuz? En çok hangi kurumlardan sosyal yardım alınıyor? En çok ne tür yardım alınıyor? En çok hangi partili belediyeler sosyal yardım yapıyor? Belediyeden aldığınız yardımın 2009 Mart ayında yapılacak belediye seçimlerinde, bu partiye oy vermeniz üzerinde bir etkisi olacak mı? Son seçimde herhangi bir siyasi parti adayı veya temsilcisi ev ya da işyerlerinizi ziyaret ederek oy talep etti mi? Son seçimde hangi siyasi parti adayı veya temsilcileri yardım karşılığında oy istedi? KÜRESEL KRİZ Ekonomik küresel krizden Türkiye nasıl etkilenecek?(%) Toplumun yüzde kaçının, nerelere borcu var? DÜNYA SİYASETİ Türk toplumu Mahmud Ahmedinecad, George W. Bush, Angela Merkel, Nicolas Sarkozy, Celal Talabani gibi isimlerden kendine en yakın kimi buluyor?* Amerika'da seçmen olsaydınız kime oy verirdiniz? TERÖR Aktütün'de bir ihmal var mı? Aktütün Karakolu baskınının kimin ihmali olduğunu düşünüyorsunuz? PKK ile mücadele nasıl olmalı?(%) PKK ile mücadele sürecinde Barzani ile masaya oturulması doğru mu? Son dönemlerde terör odaklı eylemlerin artmasının nedeni nedir? Sizce PKK ile mücadele için ne yapılmalıdır? MEDYA TARTIŞMALARI Başbakan ile Aydın Doğan tartışmasında kim haklı? "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 3

5 Fırat - Kılıçdaroğlu düellosunda kimi inandırıcı buldunuz? DENİZ FENERİ DAVASI Deniz Feneri ile ilgili tartışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz? Deniz Feneri Derneği çerçevesinde yapılan tartışmalar yardımlaşma duygusunda ne tür bir etki bıraktı? Toplum hangi yardım kuruluşlarına daha çok güveniyor? DİĞER KONULAR Bu Ramazan da oruç tuttunuz mu? Ergenekon iddianamesinde geçen 'Ergenekon bir terör örgütüdür' ifadesine katılıyor musunuz? Türkiye Büyük Millet Meclisi yeni dönemde öncelikli olarak hangi konuyu ele almalı? Türkiye Büyük Millet Meclisi yeni dönemde öncelikli olarak hangi konuyu ele almalı? Anayasa Mahkemesi nin gerekçeli kararında Başörtüsü serbestliği Laiklik İlkesi'nin ihlali anlamına gelir görüşüne katılıyor musunuz? Toplumda bir ayrışma var mı? Siz kendi tarafınızı ne olarak tanımlıyorsunuz? Toplum Türkiye'nin geleceğinden ümitli mi? MEDYA Hangi televizyon kanalının yayınlarına en çok güveniliyor? En çok hangi gazetenin haberlerine güveniyorlar? En çok hangi haber kanalını izliyorlar? En çok hangi ana haber bültenini izliyorlar? DEMOGRAFİK SONUÇLAR Yaş gruplarına göre dağılım Cinsiyete göre dağılım Eğitim durumuna göre dağılım Hâlihazırda yapılan işe göre dağılım İş yerindeki konuma göre dağılım Gelir gruplarına göre dağılım "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 4

6 1. ARAŞTIRMANIN KİMLİĞİ ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ: Araştırmada kantitatif araştırma yöntemi ve bu yöntemin yüzyüze anket tekniği uygulanmıştır. YAPILIŞ TARİHİ: Araştırma 25 Ekim - 6 Kasım tarihleri arasında yapılmıştır. ARAŞTIRMANIN YAPILDIĞI İLLER: Araştrıma Türkiye genelinde 14 ile bağlı toplam 52 ilçede (İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Konya, Gaziantep, Samsun, Kayseri, Diyarbakır, Trabzon, Malatya, Erzurum, Tekirdağ) yapılmıştır. ÖRNEKLEM BÜYÜKLÜĞÜ: 2085 Kişi (% 95.0 Güven Aralığı ve % 2.2 Hata Payı) YAPILDIĞI YER: Ev %30.6, İşyeri %23.2, Sokak %46,3 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 5

7 2.GENEL DEĞERLENDİRME "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 6

8 ARAŞTIRMANIN KİMLİĞİ Bu araştırma Türkiye araştırma evreninde toplam 2085 örneklem büyüklüğüyle İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Konya, Gaziantep, Samsun, Kayseri, Diyarbakır, Trabzon, Malatya, Erzurum ve Tekirdağ illerinde yapılmıştır. Araştırmanın güven aralığı %95, hata payı %2.2 dir. Araştırmaya katılanların; %50.8 i Bay, %49.2 si Bayan, %23.5 i yaş grubu, %24.7 si 25-34, %23.1 i 35-44, %13.9 u 45-54, %14.7 si ise 55 ve üstü yaş grubundadır. (Araştırmanın kimliği ile ilgili detaylar ana raporda mevcuttur.) TOPLUMUN GEÇTİĞİMİZ ÜÇ AYDAKİ GÜNDEMİ Ergenekon Birinci Sırada Türk toplumunun %35.9 u en önemli gündem maddesi olarak Ergenekon u, %17.6 sı Küresel Ekonomik Krizi, %15.7 si Aktütün Karakolu Saldırısını, %9 u Zamları, %6 sı Deniz Feneri Tartışmaları nı, %5.4 ise terörü görmektedir. Toplum Ergenekon tartışmalarını diğer ana tartışmalardan daha belirgin bir şekilde gündeminde tutmuştur. Konjonktürel olarak bu dönemde Aktütün Karakolu nda meydana gelen saldırı çerçevesinde terör de toplumun önemli bir gündem maddesini oluşturmuştur. Bir başka önemli gelişme olarak son dönemlerde yapılan zamlar da toplumun gündeminde önemli bir yer edinmiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 7

9 Toplumda eğitim seviyesi yükseldikçe gündem de farklılaşmaktadır. Örneğin üniversite mezunları ve lise mezunları arasında en belirgin gündem Ergenekon tartışmaları iken, eğitimsiz kesimde en belirgin gündem zamlardır. BUGÜN BİR GENEL SEÇİM OLSA AK PARTİ Açık Ara Önde Bugün bir genel seçim olsa partilerin oy oranları (kararsız, oy kullanmayacağım, cevap yok, adaya bağlı diyenler dağıtıldıktan sonra) şöyle olacaktır: AK PARTİ : %45.8 CHP : %23.5 MHP : %14 DTP : %5.9 DİĞER : %10.7 Bir yıl içerisinde siyasi partilerin oy dağılımına bakıldığında partilerin oy oranlarında ciddi bir değişim gözükmemektedir. AK PARTİ, CHP ve MHP 22 Temmuz da aldıkları oyları yaklaşık olarak korumaktadırlar. Araştırmanın hata payı içerisinde bakıldığında bugün bir genel seçim olsa meclis üç partili oluşacak gözükmektedir. Temmuz ayında yapılan araştırmamızda MHP de bir düşüş gözükmekte idi. Ancak, son gelişmelerle MHP tekrar eski oyunu geri almış gözükmektedir. Doğu ve Güneydoğu daki tartışmalar az da olsa MHP nin oyunu yükseltmiş olabilir. Bugün itibariyle Türkiye nin siyasal haritasına bakıldığında siyasette yeni şeyler olduğunu söylemek mümkün gözükmemektedir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 8

10 22 Temmuz dan bugüne partiler içerisinde en çok kararsız kitle DP de, en az kararsız kitle ise DTP de oluşmuştur. 22 Temmuz da AK PARTİ ye oy verenlerin %13 ü, CHP ye oy verenlerin %8 i, MHP ye oy verenlerin %7.8 i, DP ye oy verenlerin %20.4 ü, DTP ye oy verenlerin ise %7.6 sı bugün kararsız durumdadır. YEREL SEÇİMLERDEKİ DAĞILIM AK PARTİ Yine Açık Ara Önde Bugün bir yerel seçim olsa Türkiye genelinde partilerin oy dağılımı şöyle olacaktır: AK PARTİ : %49.5 CHP : %25.1 MHP : %12 DTP : %5.7 DİĞER : %7.7 Genel seçimlerde AK PARTİ nin %45.8 olan oyu yerel seçimlerde %49.5 e yükselirken, CHP nin genel seçimlerde %23.5 olan oyu yerel seçimlerde %25 e yükselmektedir. MHP nin ise genel seçimlerde %14 olan oyu yerel seçimlerde %12 ye düşmektedir. Yerel seçimlerde AK PARTİ ve CHP genel seçimlere göre daha yüksek oy alacaklardır. MHP ise genel seçimlerde daha az oy alacak gözükmektedir. AK PARTİ li belediyelerin performansı AK PARTİ ye ilave oy olarak yansımaktadır. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 9

11 OY VERİLEN PARTİLERİN İÇSELLEŞTİRİLME DURUMLARI Bugün İçin Yeni Arayışlar ya da Yeni Oluşumların Toplumda Karşılığı Bulunmamaktadır Bugün bir genel seçim olsa, oy vereceğini söylediği partiye toplumun %85 i gönül rahatlığıyla oy verdiğini, %15 i ise gönül rahatlığıyla oy vermediğini ifade etmiştir. Oy verilen partilerin %85 oranında içselleştirilmiş olması bu partilerin kendi ölçeklerinde de seçmen sadakatini inşa etmiş olduklarını göstermektedir. Bu bağlamda, mevcut siyasal partiler kendi ölçeklerinde kitleleri tarafından kabullenilmiş gözükmektedir. Gönül rahatlığıyla oy vermede birinci sırada AK PARTİ, ikinci sırada DTP, üçüncü sırada MHP, dördüncü sırada ise CHP yer almaktadır. Bu bağlamda; AK PARTİ ye oy verenlerin %89.2 si, DTP ye oy verenlerin %82.1 i, MHP ye oy verenlerin %80.1 i, CHP ye oy verenlerin %79.2 si partilerine gönül rahatlığıyla oy vereceklerini ifade etmişlerdir. Bu tablo Türk siyaseti açısından önemli bir tablodur ve Türkiye de sıkça gündeme getirilen yeni siyasal oluşum gerekliliği ya da tartışmalarının bir karşılığının olmadığını göstermektedir. Çünkü sandığa gidenlerin yaklaşık çok büyük bir çoğunluğu oy verdiği partiyi içselleştirmiştir. Her ne kadar partilere göre bu oran farklı olsa da, genel kanaat bu çerçevededir. Diğer taraftan toplumun bu soruya verdiği cevapları şu şekilde değerlendirmek de mümkündür: AK PARTİ ye oy verenlerin %89.2 si, DTP ye oy verenlerin ise %82.1 i, MHP ye oy verenlerin %80.1 i, CHP ye oy verenlerin %79.2 si bugün için sadık seçmen konumundadır. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 10

12 AK PARTİ bugün gözüken %45.8 lik oyunun %10.8'ini, CHP %23.5 lik oyunun %20.8 ini, MHP %14 lük oyunun %19.9 unu, DTP ise %6 gözüken oyunun %17.9 unu her an kaybedebilir. Kısaca, bu veri yeni arayışların ya da yeni oluşumların toplumda bir karşılığının olmadığını göstermektedir. Sadece CHP de belirgin olarak alternatifsizlikten dolayı oy verme öne çıkmaktadır. O DİYORSA DOĞRUDUR DENİLEN SİYASETÇİ Recep Tayyip ERDOĞAN Türk toplumunun %75 i o diyorsa doğrudur diye tanımlayacağı bir siyasetçinin bulunmadığını ifade ederken, %25 i ise bulunduğunu söylemektedir. O diyorsa doğrudur diye kabul edilen siyasetçilerin başında %42 ile Recep Tayyip Erdoğan gelmektedir. Onu %8.1 ile Deniz Baykal, %6.1 le Abdullah Gül, %5.9 ile Necmettin Erbakan, %4.7 ile Devlet Bahçeli takip etmektedir. AK PARTİ oylarının yüksek olmasının en temel besleyici unsuru Recep Tayyip Erdoğan a duyulan güvendir. Çünkü diğer güven duyulan isimlere bakıldığında siyasi parti lideri olanların, partilerinin çok gerisinde oldukları gözükmektedir. Bu durum, liderlerle partileri arasında ciddi oranda bir bütünleşmenin olmadığını göstermektedir. Kişiler, geleneksel olarak partisini kabullenirken, aynı oranda liderini kabullenmemektedir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 11

13 HÜKÜMETİN BAŞARISI AK PARTİ hükümeti ekonomi, terörle mücadele ve demokratikleşmenin dışında dış politika, çetelerle mücadele ve sosyal yardımlarda toplumun yarısından fazlası tarafından başarılı bulunmaktadır. Bu bağlamda AK PARTİ hükümeti sosyal yardımlar konusunda %58.7, çetelerle mücadele konusunda %54.2, dış politika konusunda %50, demokratikleşme konusunda %46.5, terörle mücadele konusunda %46.8, ekonomi konusunda %47.7 oranında başarılı bulunmaktadır. Ancak, ekonomi konusunda %52.3, terörle mücadele konusunda %53.2, demokratikleşme konusunda da %53.5 başarısız bulunmaktadır. PARTİLERİN PERFORMANSI Toplum AK PARTİ nin son üç aylık performansına 10 puan üzerinden 4.86, CHP ye 3.02, MHP ye 2.98, DTP ye ise 1.83 puan vermektedir. KURUMLARA GÜVEN Birinci Sırada Ordu, İkinci Sırada Cumhurbaşkanlığı na Güvenilmektedir; Medya ya ise Güvenilmemektedir Toplumun güven sıralamasında ordu birinci sırayı, cumhurbaşkanlığı ikinci sırayı, yargı üçüncü sırayı, TBMM dördüncü sırayı, hükümet beşinci sırayı almaktadır. Medyaya ise güven oldukça düşüktür. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 12

14 LİDERLERE GÜVEN Abdullah Gül Birinci, Recep Tayyip Erdoğan İkinci Sırada Türk toplumunun %63.8 i Abdullah Gül e, %53.5 i Recep Tayyip Erdoğan a güvenmektedir. Devlet Bahçeli, Abdüllatif Şener ve Deniz Baykal a ise güven Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan a göre çok geridedir. Güven tablosuna bakıldığında Türkiye de siyasetin yön vericilerinin Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan olduğu görülmektedir. SOSYAL YARDIMLARIN SİYASAL DAVRANIŞA ETKİSİ Yardım Alan Her Dört Kişiden Biri Siyasal Davranışını Ona Göre Belirliyor Araştırma verilerine göre Türk siyasetinde son dönemlerde sıkça tartışılan sosyal yardımlar ve siyaset ilişkisinin toplumda karşılığının olmadığı gözükmektedir. Sosyal yardım aldım diyen sadece %3.7 dir. Sosyal yardım alanların büyük bölümü belediyelerden ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfından yardım almışlardır. Yardımlar daha çok gıda ve yakacak yardımıdır. Ancak, burada şunun ifade edilmesi gerekir: 3.7 lik oran nüfusa göre oran değil, ailelerin oranıdır. Yani, %3.7 oranında kişi değil, aile yardım almış olmaktadır. Yine de, bazı deneklerin bir kısım sosyal ve psikolojik nedenlerle yardım aldığını gizleme ihtimalini göz ardı etmemek gerekir. Bu bağlamda, sosyal yardımların bu kadar düşük oranda gerçekleşmiş olması siyasete ne kadar etkisinin olacağını göstermektedir. Yardımlar konusunda en aktif kurumlar AK PARTİLİ belediyeler, onu takip edenler ise CHP li belediyelerdir. Bu tabloya bakarak, AK PARTİLİ belediyeler "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 13

15 yardım ediyor ama CHP li belediyeler etmiyor gibi bir kanaate varmak mümkün değildir. Çünkü belediyelerin şu anda büyük bölümü AK PARTİLİ belediyelerden oluşmaktadır. Veriler her belediyenin sosyal yardım yaptığını, fakat yardım alanların %75 i 2009 Mart ayında yapılacak olan belediye seçimlerinde o partiye oy vermesi yönünde bir etkisinin bulunmadığını ifade etmektedir. Sadece %25 i o partiye oy verme konusunda yardımların etkili olabileceğini söylemektedir. Sosyal yardımların oy verme üzerine etkisi yok denemez. Ancak, bu etki speküle edildiği kadar yüksek değildir. Kişiler yardımı almakta ancak, önemli oranda kendi siyasal kanaatlerini veya siyasal tercihlerini devam ettirmektedir. Sosyal yardımlar konusunda AK PARTİ nin CHP ye göre daha belirgin bir şekilde önde olmasının iki temel nedeni vardır. Bunlardan birincisi AK PARTİ nin oturduğu sosyal taban, ikincisi ise siyasal zihniyettir. AK PARTİ kitlesi toplumla daha geçişken ilişkileri olan bir kitledir. Toplumun var olduğu her platformda onunla iç içe olan ve yüzleşme imkânı olan bir kitle olduğundan, doğal olarak dayanışma ve yardımlaşma dinamiğini kendisi oluşturmaktadır. CHP de ise durum biraz daha farklıdır. CHP kendisini siyasal kimlik olarak sosyal demokrat olarak tanımlasa, da araştırma verilerine bakıldığında, CHP nin sosyal bir parti olmadığı gözükmektedir. (Demokratlığı ise daha farklı bir konudur). Bunun için CHP kitlesi sosyal katmanlarla geçişkenlik içerisinde değildir. Kendilerini daha seçkinci bir konumda tutmaktadırlar. Bu da doğal olarak toplumla aralarına bir mesafe koymaktadır. Bu mesafe ise sosyal dayanışma ve yardımlaşmada CHP yi geri bırakmaktadır. AK PARTİ kitlesi bu boşluğu etkin bir şekilde kapatmaktadır. Onun için, sosyal yardımlaşma ve dayanışmada CHP, AK PARTİ nin daha gerisinde kalmaktadır. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 14

16 KÜRESEL EKONOMİK KRİZ VE TÜRKİYE Topluma Göre Küresel Krizden Türkiye Etkilenecektir Toplumun %45.6 sına göre küresel ekonomik krizin sonuçları Türkiye de acı bir şekilde yaşanacaktır. %39.1 ine göre ise Türkiye bu krizden kısmen etkilenecektir. %9.5 ine göre ise Türkiye bu krizden etkilenmeyecek ve bunu fırsata dönüştürecektir. %5.8 ine göre ise Türkiye bu krizden etkilenmeyecektir. Bu verilere bakıldığında, Türk toplumu küresel krizden etkilenmiştir. Bu etkinin piyasalarda psikolojik yansımalarının olacağı göz ardı edilmemelidir. Toplumdaki endişe piyasalarda daralmalara sebep olacaktır. Bu verilerin bu bağlamda değerlendirilmesi gerekir. TOPLUMUN NE KADARI BORÇLU Yarıya Yakınının Borcu Yoktur, Dörtte Birinin de Kredi Kartı Borcu Bulunmaktadır Türk toplumunun %47.9 unun herhangi bir borcu bulunmamaktadır. Borcu olanlarda ise en belirgin borç %27.8 le kredi kartı borcu, %15.4 le yakın tanıdığına el borcu, %16.8 le banka kredisi borcu bulunmaktadır. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 15

17 TÜRK TOPLUMU; AHMEDİNECAD I MI, BUSH U MU, MERKEL İ Mİ, SARKOZY Yİ Mİ, TALABANİ Yİ Mİ KENDİNE YAKIN BULUYOR? Türk Toplumuna En Yakın Lider Ahmedinecad Toplumun %37.8 i İran Devlet Başkanı Ahmedinecad ı, %12.7 si Almanya Başbakan ı Merkel i, %9.5 i Fransa Devlet Başkanı Sarkozy yi, %8.8 i Irak Devlet Başkanı Talabani yi, %8 i ise ABD Devlet Başkanı Bush u kendisine yakın bulmaktadır. TÜRK HALKI AMERİKA DA OY KULLANSAYDI KİMİ SEÇERDİ OBAMA YI Türk halkı Amerika da seçmen olsaydı %38.6 oyla Obama ya oy verecekti. Ancak, Türk toplumundaki belirgin Amerikan karşıtlığı bu soruda da kendisini göstermiştir. Zira toplumun yaklaşık %57 si Amerikan seçimleri beni ilgilendirmiyor demektedir. Obama ya oy verirdim diyenlerde CHP ve MHP birinci sırada yer almaktadır. Amerika daki seçimler bizi ilgilendirmez diyenlerde ise AK PARTİ ve SAADET PARTİSİ birinci sırada yer almaktadır. AKTÜTÜN DE BİR İHMAL VAR MI? Var Türk toplumunun %58.1 i geçtiğimiz günlerde yaşadığımız ve 17 şehit verdiğimiz Aktütün Karakolu saldırısında bir ihmal olduğunu düşünmekte, yaklaşık %42 si ise herhangi bir ihmal olduğunu düşünmemektedir. Aktütün Karakolu saldırısında ihmal olduğunu düşünenlerin %56.3 ü askeriyenin, %34.5 i devlet-hükümetin, %4.6 sı istihbaratın, %1 i siyasilerin, %1 i ise herkesin ihmali olduğunu düşünmektedir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 16

18 TOPLUMA GÖRE PKK İLE MÜCADELE NASIL OLMALI? Ortak ve Koordineli Olmalı Türk toplumunun %44.1 i PKK ile mücadelede ordu ve diğer kurumların koordineli bir şekilde hareket etmesi gerektiğini düşünmektedir. Toplumun %42.5 i ise bu inisiyatifin sadece askere verilmesi gerektiğini düşünmektedir. %13.3 ise mücadelede inisiyatifin sivillerde olması gerektiğini düşünmektedir. BARZANİ İLE MASAYA OTURULMASI DOĞRU MU? Doğru Değil PKK ile mücadelenin adımları olarak Barzani ile masaya oturulmasını toplumun %75.6 sı yanlış, %24.4 ü ise doğru bulmaktadır. TOPLUMA GÖRE, SON DÖNEMLERDE TERÖR ODAKLI EYLEMLER NİÇİN ARTTI? Yerel Seçimler Yaklaştığı İçin Topluma göre son dönemlerde terör odaklı eylemlerin artmasının nedenleri birinci sırada yerel seçimlerin yaklaşması, ikinci sırada hükümetin tutumu, üçüncü sırada bölgedeki ekonomik zayıflık, dördüncü sırada Ergenekon, beşinci sırada ise dış güçlerin müdahalesi olarak görülmektedir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 17

19 PKK İLE MÜCADELE İÇİN NE YAPILMALIDIR? Bu Konuda Toplumun Zihni Dağınık PKK ile mücadele konusunda Türk toplumunda belirgin bir öneri öne çıkmamaktadır. Toplum dağınık olarak 20 ayrı öneri getirmiştir. Bu öneriler şunlardır: Silahlı kuvvetlerin yetkisi çoğaltılmalı/silahlı mücadele yapılmalı Doğuya yatırım yapılmalı Bölgede eğitim arttırılmalı Siyasi çözüm bulunmalı İşsizlik sorunu çözülmeli Birlik beraberlik sağlanmalı Yok edilmeli Ekonomi düzeltilmeli Sorunun çözümü için kararlı ve istikrarlı olunmalı Ordu, halk ve hükümet el ele vermeli Daha etkin mücadele edilmeli Halk terör konusunda bilinçlendirilmeli Demokratik çözüm yolları aranmalı Terör ile mücadele için özel ordu oluşturulmalı Barış sağlanmalı Güvenlik artırılmalı Kuzey Irak işgal edilmeli DTP Meclis ten atılmalı Dış devletlerin PKK ya desteği kesilmeli "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 18

20 ERGENEKON BİR TERÖR ÖRGÜTÜ MÜDÜR? Evet, Terör Örgütüdür Türk toplumunun %67.9 u Ergenekon iddianamesinde ifade edilen Ergenekon bir terör örgütüdür ifadesine katılmaktadır. %32.1 i ise bu ifadeye katılmamaktadır. Ergenekon tartışmasında toplumun düşüncesi iddia makamının iddiasıyla örtüşmektedir. BAŞÖRTÜSÜ SERBESTLİĞİYLE İLGİLİ ANAYASA MAHKEMESİ NİN GEREKÇELİ KARARINA KATILMA DURUMU Toplum Katılmıyor TBMM tarafından yapılan başörtüsüyle ilgili anayasa değişikliğini iptal eden Anayasa Mahkemesi nin gerekçeli kararına toplumun yaklaşık %68 i katılmamaktadır. Özellikle, başörtüsü serbestliğinin laiklik ilkesinin ihlali anlamına gelmesi toplum tarafından kabul görmemektedir. YENİ DÖNEMDE TBMM ÖNCELİKLİ OLARAK HANGİ KONUYU ELE ALMALI TERÖR Toplumun %64.8 i TBMM nin bu dönemde terörü, %24.7 si yolsuzlukları, %15 i sivil anayasayı, %14 ü ise dokunulmazlıklar konusunun ele alınmasını istemektedir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 19

21 TOPLUMDA BİR AYRIŞMA VAR MI? HAYIR Türk toplumunun %66.6 sı toplumda bir ayrışma olduğunu düşünmemektedir. Toplumda ayrışma olduğunu düşünenlerin çeşitli marjinal kesimlerden oluştuğu görülmektedir. TÜRK TOPLUMU GELECEĞİNDEN ÜMİTLİ Mİ? Çok ümitli değil Bu soruya normalde toplumun büyük bir bölümünün evet demesi beklenir. Ancak, toplumun yaklaşık %52 si buna ümitliyim, %48 i ise ümitsizim demiştir. DENİZ FENERİ TARTIŞMASI Toplumun %40.7 si Deniz Feneri tartışmasında hükümetle bir hesaplaşma olduğunu düşünmektedir. %26.9 u ise Doğan Medya Grubu nun siyasete yön verme isteği taşıdığını düşünmektedir. EN GÜVENİLİR YARDIM KURULUŞU KIZILAY Türk toplumu en güvenilir yardım kuruluşu olarak birinci sırada %60.7 ile Kızılay ı, ikinci sırada ise, yapılan tartışmalara rağmen, %21 ile Deniz Feneri ni görmektedir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 20

22 BU RAMAZAN DA ORUÇ TUTTUNUZ MU? EVET, %82 Türk toplumunun %82.1 i bu Ramazan da oruç tutmuştur. %17.9 u ise oruç tutmamıştır. TOPLUM HANGİ TELEVİZYON KANALININ YAYINLARINA GÜVENİYOR? TRT 1 Türk toplumu açık ara farkla olmasa da, birinci sırada TRT nin yayınlarına güvenmektedir. Onu takip eden kanallar ise Kanal D, STV, Kanal 7 ve NTV dir. EN ÇOK HANGİ GAZETENİN HABERLERİNE GÜVENİYOR? Zaman Gazetesi Toplum en belirgin şekilde Zaman Gazetesi nin haberlerine güvendiğini ifade etmektedir. EN ÇOK HANGİ ANA HABER BÜLTENİ İZLENİYOR? TRT 1 Toplum en çok TRT 1, daha sonra Kanal D, NTV, STV, Show TV ve Kanal 7 ana haber bültenini izlemektedir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 21

23 SONUÇ Türkiye araştırma evreninde 2085 denekle yapılan araştırma sonucunda ortaya çıkan temel bulgular yukarıdaki gibidir. Elde edilen bulgular çerçevesinde ortaya çıkan temel sonuçlar ise kısaca şunlardır: 1. Geçtiğimiz üç ayda toplumun en belirgin gündemi Ergenekon tartışmasıdır. 2. Siyasette herhangi bir değişim bulunmamaktadır. Partiler 22 Temmuz daki oranlarını hemen hemen korumaktadır. 3. Yerel seçimlerde AK PARTİ %50 civarında oy alacaktır. 4. AK PARTİ kendi seçmeni tarafından en çok kabullenilen partidir. 5. Toplumun güven duyduğu liderler Recep Tayyip Erdoğan ve Abdullah Gül dür. 6. Son dönemdeki PKK tartışmaları az da olsa MHP nin oyunu arttırmıştır. 7. Türk toplumu hükümeti başarılı bulunmaktadır. 8. Sosyal yardımların siyasete etkisi gündemde tutulduğu kadar değildir. 9. PKK ile mücadelede toplumun zihni karışıktır. 10. Türk toplumu küresel ekonomik krizden korkmaktadır. 11. Toplumun yarısının herhangi bir maddi borcu bulunmamaktadır. 12. Aktütün olayında ihmal olduğu düşünülmektedir. 13. Barzani ile masaya oturtulması doğru bulunmamaktadır. 14. Anayasa Mahkemesi nin başörtüsüyle ilgili gerekçeli kararına toplum katılmamaktadır. 15. Toplumda bir ayrışma olduğu düşünülmemektedir. 16. Toplum Türkiye nin geleceği konusunda karamsardır. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 22

24 17. Son dönemde terör odaklı eylemlerin artmasının temel nedeni yerel seçimler olarak algılanmaktadır. 18. Deniz Feneri tartışması, toplumda, bu kurumları sarsacak düzeyde güven kaybına yol açmamıştır. 19. En güvenilen televizyon TRT 1, en güvenilen gazete ise Zaman Gazetesi dir. 20. En çok izlenen haber kanalı NTV dir. 21. Toplum sosyal ve kültürel olaylara bakışını siyasal duruşuna göre belirlemektedir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 23

25 3.GÜNCEL "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 24

26 Toplumun geçtiğimiz 3 ayda (Temmuz - Ağustos - Eylül) en önemli gündemi neydi? (Cevapların Yüzdesi Deneklerin Yüzdesi)(%) Ergenekon %35,9-%36,6 Küresel ekonomik kriz %17,6-%18 Aktütün Karakolu saldırısı %15,7-%16 Terör/PKK %5,4-%5,5 Deniz Feneri tartışmaları %6,6-%6,7 Zamlar %9-%9,1 Anayasa mahkemesinin AK PARTİ ile ilgili verdiği karar %2,5-%2,5 Başbakan-Doğan Medya tartışmaları %1,5-%1,5 İşsizlik %0,7-%0,7 Diğer %1,9-%1,9 Şehitler %0,4-%0,4 Ekonomi %0,4-%0,4 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 25

27 Toplumun geçtiğimiz 3 ayda (Temmuz - Ağustos - Eylül) en önemli gündemi neydi? (Cevapların Yüzdesi) Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Ergenekon ,9 36,6 Küresel ekonomik kriz ,6 18 Aktütün Karakolu saldırısı ,7 16 Zamlar ,1 Deniz Feneri tartışmaları 138 6,6 6,7 Terör/PKK 113 5,4 5,5 Anayasa mahkemesinin AK PARTİ ile ilgili verdiği karar 52 2,5 2,5 Başbakan-Doğan Medya tartışmaları 31 1,5 1,5 İşsizlik 14 0,7 0,7 Ekonomi 9 0,4 0,4 Şehitler 8 0,4 0,4 Diğer 50 1,9 1,9 Ara Toplam I ,2 100 Fikri yok 12 0,6 Cevap yok 26 1,2 Ara Toplam II 38 1, "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 26

28 Alt Gelir Grubu (900 YTL ve altı) Orta Gelir Grubu ( YTL) Üst Gelir Grubu (2251 YTL ve üzeri) Bir okul bitirmemiş İlkokul mezunu Ortaokul/İl köğretim mezunu Lise mezunu Üniversite mezunu ve üzeri Toplumun geçtiğimiz 3 ayda (Temmuz - Ağustos - Eylül) en önemli gündemi neydi?(%) EĞİTİME GÖRE Ergenekon 20,2 34,5 35,8 38,2 38,0 Küresel ekonomik kriz 8,7 16,8 17,7 18,8 18,7 Aktütün Karakolu saldırısı 18,3 18,3 15,3 13,9 15,3 Zamlar 29,8 9,8 8,6 6,9 6,7 Deniz Feneri tartışmaları 8,7 5,8 6,1 7,1 6,7 Terör/PKK 3,8 7,0 6,1 5,8 1,7 Diğer 10,6 7,9 10,4 9,3 13, Ki-kare değeri : 93,666 serbestlik derecesi:24 p=0,000 GELİR DÜZEYİNE GÖRE Ergenekon 37,6 35,1 34,1 Küresel ekonomik kriz 14,4 20,2 17,0 Aktütün Karakolu saldırısı 13,5 16,9 19,9 Zamlar 11,4 7,5 5,1 Deniz Feneri tartışmaları 5,7 7,0 6,8 Terör/PKK 7,5 4,4 2,8 Diğer 9,8 8,8 14, Ki-kare değeri : 42,548 serbestlik derecesi:12 p=0,000 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 27

29 Toplumun geçtiğimiz 3 ayda (Temmuz - Ağustos - Eylül) en önemli gündemi neydi?(%) CİNSİYET GÖRE Bayan Bay Ergenekon 36,2 35,7 Küresel ekonomik kriz 16,8 18,5 Aktütün Karakolu saldırısı 14,5 16,9 Zamlar 12,2 5,8 Deniz Feneri tartışmaları 7,2 6,0 Terör/PKK 5,2 5,7 Diğer 7,9 11, Ki-kare değeri : 34,100 serbestlik derecesi:6 p=0,000 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 28

30 4. TOPLUM VE SİYASET "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 29

31 22 Temmuz 2007 Milletvekilliği seçimlerinde hangi partiye oy verdiler (%) , , ,2 4,8 3,3 3,1 3,1 AK PARTİ CHP MHP DTP DP GENÇ PARTİ SAADET PARTİSİ 1,3 DİĞER Geçerli Resmi Frekans Yüzde Yüzde Sonuçlar AK PARTİ ,8 46,9 46,6 CHP ,3 23,3 20,9 MHP ,1 14,2 14,3 DTP 79 3,8 4,8 5,2 DP 54 2,6 3,3 5,4 GENÇ PARTİ 51 2,4 3,1 3,0 SAADET PARTİSİ 51 2,4 3,1 2,3 DİĞER 22 1,1 1,3 2,3 ARA TOPLAM I ,6 100 OY KULLANMADIM ,3 CEVAP YOK 43 2,1 ARA TOPLAM II , "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 30

32 Bu Pazar bir milletvekilliği seçimi olsa partilerin oy dağılımı nasıl olacak (%) , , ,9 10,7 0 AK PARTİ CHP MHP DTP DİĞER Frekans Yüzde Geçerli Yüzde AK PARTİ ,3 45,8 CHP ,1 23,5 MHP ,2 14 DTP 89 4,3 5,9 DİĞER 163 7,8 10,7 ARA TOPLAM I ,6 100 KARARSIZ ,3 OY KULLANMAYACAĞIM ,6 CEVAP YOK 55 2,6 ADAYA BAĞLI 39 1,9 ARA TOPLAM II , "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 31

33 Bu Pazar bir milletvekilliği seçimi olsa AK PARTİ nin alacağı oy Yılı Eğilimi , , , MART TEMMUZ KASIM AK PARTİ Mart 2008 Temmuz 2008 Kasım 2008 AK PARTİ 48,8 45,1 45,8 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 32

34 Bu Pazar bir milletvekilliği seçimi olsa partilerin oy dağılımı(%) Yılı Eğilimi ,3 23,1 23, ,7 12,8 14,0 5 6,1 5,6 5,9 0 MART TEMMUZ KASIM CHP MHP DTP Yıllık Değişim (%) Mart 2008 Temmuz 2008 Kasım 2008 CHP 21,3 23,1 23,5 MHP 13,7 12,8 14,0 DTP 6,1 5,6 5,9 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 33

35 BU PAZAR BİR MİLLETVEKİLLİĞİ SEÇİMİ OLSA OY VERİLECEK PARTİ AK PARTİ CHP MHP DYP/DP GENÇ PARTİ SAADET PARTİSİ DTP DİĞER CEVAP YOK OY KULLANMADIM 22 Temmuz dan bugüne partilerdeki oy değişimi nasıl oldu?(%) 22 TEMMUZ DA OY VERİLEN PARTİ AK PARTİ 72,9 3,4 5,6 16,7 9,8 7,8 2,5 13,6 14,0 19,6 CHP 2,6 75,1 4,7 1,9 7,8-1,3 4,5-7,7 MHP 1,4 1,0 70,3 1,9 7,8 2, ,9 DYP/DP 0, , ,5 GENÇ PARTİ 0,1 0, , ,7 SAADET PARTİSİ 0, , ,2 DTP 0,8 0,8-1,9 2,0 78,5-2,3 3,7 DİĞER 1,2 1,8 1,3 3,7 2,0-5,1 72,7 2,3 1,5 KARARSIZ 13,0 8,1 7,8 20,4 7,8 7,8 7,6 9,1 32,6 16,4 ADAYA BAĞLI 1,7 1,0 1,7 3,9-2,5 4,7 3,0 OY KULLANMA YACAĞIM 3,6 4,7 6,5 9,3 7, ,0 36,0 CEVAP YOK 1,4 3,7 2,2 3,9 2,0 2,5-30,2 1, "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 34

36 Bu Pazar bir belediye başkanlığı seçimi olsa partilerin oy dağılımı nasıl olacak?(%) Frekans Yüzde Geçerli Yüzde AK PARTİ ,1 49,5 CHP ,8 25,1 MHP 178 8,5 12 DTP ,7 DİĞER 113 5,5 7,7 ARA TOPLAM I ,9 100 ADAYA BAĞLI ,3 KARARSIZ 147 7,1 OY KULLANMAYACAĞIM 165 7,9 CEVAP YOK 39 1,9 ARA TOPLAM II , "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 35

37 BU PAZAR BİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI SEÇİMİ OLSA OY VERECEKLERİ PARTİLER AK PARTİ CHP MHP DYP/DP GENÇ PARTİ SAADET PARTİSİ DTP KARARSIZ CEVAP YOK OY KULLANMAYACAĞIM ADAYA BAĞLI DİĞER Partiler genel seçimlerde aldığı oyu yerel seçimlerde alabilecek mi? BU PAZAR BİR MİLLETVEKİLLİĞİ SEÇİMİ OLSA OY VERİLECEK PARTİ AK PARTİ 90,2 3,1 7,1 3,6 9,1 17,0 2,2 12,5 12,7 8,1 5,1 12,2 CHP 0,7 86,2 2,8 3,6 3,0-1,1 8,6 7,3 5,4 12,8 14,3 MHP 0,1-79,7 3,6 3, ,2-0,5-4,1 DYP/DP 0, , GENÇ PARTİ , ,5 - SAADET PARTİSİ 0,1 0,3-3,6-77,4 1, ,0 DTP 0, ,8 0,4 0,5 2,6 2,0 KARARSIZ 1,2 1,1 0,9 3,6 3,0-1,1 46,1 3,6 4,5 - - CEVAP YOK 0,3 0, , ,6 50,9 0,5 - - OY KULLANMA YACAĞIM ADAYA BAĞLI 0,3 0, ,1 1,8 67,9-2,0 6,9 7,3 9,4 3,6 15,2 5,7 5,6 26,6 23,6 11,8 79,5 20,4 DİĞER ,5-42, "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 36

38 Bugün oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu?(%) Hayır 15,0% Evet 85,0% Frekans Yüzde Evet Hayır *Bu soruya 22 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 37

39 Oy verilen partinin tercih edilme nedeni (Sadece parti adı beirtenlere sorulmuştur) Baz: 224 Kişi Frekans Cevapların Yüzdesi Deneklerin Yüzdesi* Alternatifi olmadığı için/ Daha iyisi olmadığı için ,4 Kötünün iyisi olduğu için 28 12,3 12,5 Siyasi görüşüme uygun olduğu için 27 11,8 12,1 Aile geleneği olduğu için 9 3,9 4 Milliyetçiliğe yakın olduğu için 7 3,1 3,1 İyi şeyler de yaptığı için 6 2,6 2,7 Başka oy verilecek sağ parti olmadığı için 5 2,2 2,2 Demokratik bir parti olduğu için 5 2,2 2,2 AK PARTİ ye karşı en büyük güç olduğu için 4 1,8 1,8 Atatürkçü bir parti olduğu için 4 1,8 1,8 Tepki olsun diye oy vereceğim için 3 1,3 1,3 Denemek istediğim için 3 1,3 1,3 Laik bir parti olduğu için 3 1,3 1,3 Diğer 20 8,8 8,9 Cevap yok 47 20,6 21 *Birden çok cevap alınmıştır ,8 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 38

40 Bugün AK PARTİ'ye oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu? Hayır 10,8% Evet 89,2% Frekans Yüzde Evet ,2 Hayır 74 10, * Bu soruya 7 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 39

41 Neden AK PARTİ'ye oy verecekler? (Bu soru, AK PARTİ'ye gönül rahatlığı ile oy vermeyeceğini belirtenlere sorulmuştur.) Frekans Yüzde Alternatifi olmadığı için/ Daha iyisi olmadığı için 27 36,5 Kötünün iyisi olduğu için 13 17,6 İyi şeyler de yaptığı için 4 5,4 Başka oy verilecek sağ parti olmadığı için 3 4,1 Siyasi görüşüme uygun olduğu için 3 4,1 Ülkenin geleceği için 2 2,7 Tepki olsun diye oy vereceğim için 1 1,4 Tek başına iktidar olacağı için 1 1,4 Eşim bu partiye oy vereceği için 1 1,4 Veli Küçük ü ceza evine attığı için 1 1,4 Siyasi istikrar için 1 1,4 Fikrim yok 1 1,4 Cevap yok 16 21, "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 40

42 Bugün CHP'ye oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu? Hayır 20,8% Evet 79,2% Frekans Yüzde Evet ,2 Hayır 74 20, *Bu soruya 1 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 41

43 Neden CHP'ye oy verecekler? (Bu soru, CHP'ye gönül rahatlığı ile oy vermeyeceğini belirtenlere sorulmuştur.) Alternatifi olmadığı için/ Daha iyisi olmadığı için Frekans Yüzde 14 18,9 Kötünün iyisi olduğu için 10 13,5 Siyasi görüşüme uygun olduğu için 10 13,5 Aile geleneği olduğu için 6 8,1 AK PARTİ ye karşı en büyük güç olduğu için 4 5,4 Demokratik bir parti olduğu için 4 5,4 Atatürkçü bir parti olduğu için 3 4,1 Laik bir parti olduğu için 3 4,1 Cumhuriyetçi bir parti olduğu için 2 2,7 Terörle mücadelede etkili olacağı için 2 2,7 Oyların bölünmemesi için 1 1,4 Tek başına iktidar olacağı için 1 1,4 İyi şeyler de yaptığı için 1 1,4 Eşim bu partiye oy vereceği için 1 1,4 Cevap yok 12 16, "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 42

44 Bugün MHP'ye oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu? Hayır 19,9% Evet 80,1% Frekans Yüzde Evet ,1 Hayır 42 19, *Bu soruya 1 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 43

45 Neden MHP'ye oy verecekler? (Bu soru, MHP'ye gönül rahatlığı ile oy vermeyeceğini belirtenlere sorulmuştur.) Frekans Yüzde Siyasi görüşüme uygun olduğu için 9 21,4 Alternatifi olmadığı için/ Daha iyisi olmadığı için 8 19 Milliyetçiliğe yakın olduğu için 7 16,7 Kötünün iyisi olduğu için 2 4,8 Aile geleneği olduğu için 2 4,8 Tepki olsun diye oy vereceğim için 1 2,4 Daha önceki seçimde hayal kırıklığı yaşadığım için 1 2,4 Denemek istediğim için 1 2,4 AK PARTİ bizi mağdur ettiği için 1 2,4 Atatürkçü bir parti olduğu için 1 2,4 Fikrim yok 1 2,4 Cevap yok "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 44

46 Bugün DTP ye oy verenler gönül rahatlığı ile oy veriyor mu? Hayır 17,9% Evet 82,1% Frekans Yüzde Evet 69 82,1 Hayır 15 17, *Bu soruya 5 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 45

47 Neden DTP ye oy verecekler? (Bu soru, DTP ye gönül rahatlığı ile oy vermeyeceğini belirtenlere sorulmuştur.) Baz: 15 Kişi Frekans Cevapların Yüzdesi Deneklerin Yüzdesi* Alternatifi olmadığı için/ Daha iyisi olmadığı için 5 26,3 33,3 Kötünün iyisi olduğu için 2 10,5 13,3 Siyasi görüşüme uygun olduğu için 2 10,5 13,3 Başka oy verilecek sağ parti olmadığı için 1 5,3 6,7 İyi şeyler de yaptığı için 1 5,3 6,7 Hakkımızı koruduğu için 1 5,3 6,7 Değişiklik olması için 1 5,3 6,7 Cevap yok 6 31,6 40 *Birden çok cevap alınmıştır ,7 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 46

48 Ülkemizde 'o diyorsa doğrudur' diye tanımlanabilecek bir siyasetçi var mı? Var 25,0% Yok 75,0% Frekans Yüzde Yok Var *Bu soruya 35 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 47

49 Ülkemizde 'o diyorsa doğrudur' diye tanımlanabilecek siyasetçi kimdir? (Bu soru, 'o diyorsa doğrudur' diye tanımlanabilecek bir siyasetçi olduğunu belirtenlere sorulmuştur.) 2. Deniz Baykal 1. Recep Tayyip Erdoğan 3.Abdullah Gül O DİYORSA DOĞRUDUR Frekans Yüzde Recep Tayyip Erdoğan Deniz Baykal 41 8,1 Abdullah Gül 31 6,1 Necmettin Erbakan 30 5,9 Devlet Bahçeli 24 4,7 Muhsin Yazıcıoğlu 21 4,1 Kemal Kılıçdaroğlu 14 2,8 Ahmet Türk 12 2,4 Bülent Arınç 10 2 Zeki Sezer 8 1,6 Ufuk Aras 8 1,6 Ahmet Necdet Sezer 8 1,6 Abdullatif Şener 8 1,6 Mustafa Sarıgül 8 1,6 Süleyman Demirel 7 1,4 Saadettin Tantan 6 1,2 Diğer 58 11, *Bu soruya 6 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 48

50 Ülkemizde 'o diyorsa doğrudur' diye tanımlanabilecek bir siyasetçi var mı? PARTİ SEÇMENLERİNE GÖRE Yok Var AK PARTİ 62,8 37,2 100 CHP 76,6 23,4 100 MHP 82,1 17,9 100 DYP/DP 85,7 14,3 100 GENÇ PARTİ 87,5 12,5 100 SAADET PARTİSİ 47,1 52,9 100 DTP 75,6 24,4 100 KARARSIZ 88,8 11,2 100 CEVAP YOK 87,0 13,0 100 OY KULLANMAYACAĞIM 92,1 7,9 100 ADAYA BAĞLI 86,8 13,2 100 DİĞER 47,9 52,1 100 Ki-kare değeri : 171,220 serbestlik derecesi:11 p=0,000 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 49

51 5. HÜKÜMET VE PARTİLERİN BAŞARI DÜZEYİ "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 50

52 AK Parti Hükümeti başarılı bulunuyor mu?(%)* Başarılı Başarılı Toplam değil Sosyal yardımlar Frekans Yüzde 41,3 58,7 100 Çetelerle mücadele Frekans Yüzde 45,8 54,2 100 Dış politika Frekans Yüzde Demokratikleşme Frekans Yüzde 53,5 46,5 100 Terörle mücadele Frekans Yüzde 53,2 46,8 100 Ekonomi Frekans Yüzde 52,3 47,7 100 *Bu soruya yanıt vermeyenler tabloya dâhil edilmemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 51

53 Parti seçmenleri AK Parti Hükümetini başarılı bulunuyor mu?(%) Ekonomi Dış politika Demokratikleşme Sosyal yardımlar Çetelerle mücadele Terörle mücadele Başarılı değil Başarılı AK PARTİ 13,0 87,0 100 CHP 83,4 16,6 100 MHP 68,7 31,3 100 DTP 86,0 14,0 100 AK PARTİ 11,8 88,2 100 CHP 81,0 19,0 100 MHP 67,5 32,5 100 DTP 83,5 16,5 100 AK PARTİ 12,9 87,1 100 CHP 86,6 13,4 100 MHP 72,4 27,6 100 DTP 88,4 11,6 100 AK PARTİ 8,5 91,5 100 CHP 65,3 34,7 100 MHP 55,7 44,3 100 DTP 75,6 24,4 100 AK PARTİ 11,5 88,5 100 CHP 77,1 22,9 100 MHP 61,7 38,3 100 DTP 74,1 25,9 100 AK PARTİ 15,2 84,8 100 CHP 81,5 18,5 100 MHP 72,4 27,6 100 DTP 86,3 13,8 100 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 52

54 AK Parti Hükümeti başarılı bulunuyor mu? MART 2008 TEMMUZ 2008 KASIM 2008 Başarısız Başarılı Başarısız Başarılı Başarısız Başarılı Ekonomi 49,1 50,9 50,2 49,8 52,3 47,7 Dış Politika 45,3 54,7 46,6 53, Demokratikleşme 47,9 52,1 51,1 48,9 53,5 46,5 Sosyal Yardımlar ,6 60,4 41,3 58,7 AK PARTİ'nin son 3 aylık süreçteki performansı nasıl değerlendiriliyor? Başarılı değil 47,7% Başarılı 52,3% Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Başarılı ,1 52,3 Başarılı değil ,5 47,7 Ara Toplam ,6 100 Fikrim yok/cevap yok 50 2, "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 53

55 CHP, MHP ve DTP muhalefette başarılı mı?(%)* CHP yi ana muhalefette MHP yi muhalefette DTP yi muhalefette Frekans Yüzde Frekans Yüzde Frekans Yüzde Başarılı değil , , ,5 Başarılı , , , "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 54

56 6. KURUM VE KİŞİLERE GÜVEN "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 55

57 Güvenmiyorum Güveniyorum Toplam Türk toplumu en çok hangi kuruma güveniyor?(%)* Ordu Cumhurbaşkanlığı Türkiye Büyük Millet Meclisi Yargı Hükümet Medya Frekans Yüzde 17,7 82,3 100 Frekans Yüzde 32,1 67,9 100 Frekans Yüzde Frekans Yüzde 33,5 66,5 100 Frekans Yüzde 42,4 57,6 100 Frekans Yüzde 65,5 34,5 100 *Bu soruya yanıt vermeyenler tabloya dâhil edilmemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 56

58 Parti seçmenleri en çok hangi kuruma güveniyor?(%) Cumhurbaşkanlığı Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümet Yargı Ordu Medya Güvenmiyorum Güveniyorum AK PARTİ 4,1 95,9 100 CHP 59,9 40,1 100 MHP 40,1 59,9 100 DTP 70,1 29,9 100 AK PARTİ 7,4 92,6 100 CHP 55,8 44,2 100 MHP 43,4 56,6 100 DTP 75,9 24,1 100 AK PARTİ 6,7 93,3 100 CHP 74,1 25,9 100 MHP 56,7 43,3 100 DTP 80,5 19,5 100 AK PARTİ 24,9 75,1 100 CHP 30,3 69,7 100 MHP 34,0 66,0 100 DTP 68,2 31,8 100 AK PARTİ 13,3 86,7 100 CHP 11,8 88,2 100 MHP 13,7 86,3 100 DTP 64,8 35,2 100 AK PARTİ 62,6 37,4 100 CHP 60,8 39,2 100 MHP 65,1 34,9 100 DTP 82,0 18,0 100 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 57

59 Güvenmiyorum Güveniyorum Toplam Türk toplumu en çok kime güveniyor?(%)* Abdullah Gül Recep Tayyip Erdoğan Devlet Bahçeli Abdullatif Şener Deniz Baykal Frekans Yüzde 36,2 63,8 100 Frekans Yüzde 46,5 53,5 100 Frekans Yüzde Frekans Yüzde 72,4 27,6 100 Frekans Yüzde 74,3 25,7 100 *Bu soruya yanıt vermeyenler tabloya dâhil edilmemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 58

60 Parti seçmenleri en çok kime güveniyor?(%) Güvenmiyorum Güveniyorum AK PARTİ 4,4 95,6 100 Abdullah Gül CHP 69,0 31,0 100 MHP 41,6 58,4 100 DTP 69,8 30,2 100 AK PARTİ 4,7 95,3 100 Recep Tayyip Erdoğan CHP 83,6 16,4 100 MHP 64,3 35,7 100 DTP 87,4 12,6 100 AK PARTİ 62,6 37,4 100 Devlet Bahçeli CHP 72,0 28,0 100 MHP 17,7 82,3 100 DTP 87,4 12,6 100 AK PARTİ 87,3 12,7 100 Deniz Baykal CHP 26,5 73,5 100 MHP 78,9 21,1 100 DTP 94,2 5,8 100 AK PARTİ 71,6 28,4 100 Abdullatif Şener CHP 67,7 32,3 100 MHP 69,1 30,9 100 DTP 86,9 13,1 100 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 59

61 7. SOSYAL YARDIMLAR VE SİYASET "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 60

62 Sosyal yardım alıyor musunuz? Frekans Yüzde Hayır ,3 Evet 76 3, *Bu soruya 5 kişi cevap vermemiştir. En çok hangi kurumlardan sosyal yardım alınıyor? Frekans Yüzde Belediye 63 82,9 Sosyal Yardımlaşma 6 7,9 Kaymakamlık 3 3,9 Semerkant Derneği 1 1,3 Dost Eli Derneği 1 1,3 Cumhuriyet Halk Partisi 1 1,3 Muhtarlık 1 1, "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 61

63 En çok ne tür yardım alınıyor? Baz: 76 Kişi Frekans Cevapların Deneklerin Yüzdesi Yüzdesi* Gıda yardımı 40 47,6 52,6 Yakacak yardımı 23 27,4 30,3 Eğitim yardımı 9 10,7 11,8 Maddi yardım 7 8,3 9,2 Giyim yardımı 1 1,2 1,3 Sağlık yardımı 1 1,2 1,3 Okul ihtiyaçları yardımı 1 1,2 1,3 Cevap yok 2 2,4 2,6 *Birden çok cevap alınmıştır ,5 En çok hangi partili belediyeler sosyal yardım yapıyor? Frekans Yüzde AK PARTİ 40 71,4 CHP 8 14,3 DTP Lİ BAĞMSZ/DTP 7 12,5 İP 1 1, *Bu soruya 7 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 62

64 Belediyeden aldığınız yardımın 2009 Mart ayında yapılacak belediye seçimlerinde, bu partiye oy vermeniz üzerinde bir etkisi olacak mı? Evet 25,0% Hayır 75,0% Frekans Yüzde Hayır Evet *Bu soruya 3 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 63

65 Son seçimde herhangi bir siyasi parti adayı veya temsilcisi ev ya da işyerlerinizi ziyaret ederek oy talep etti mi? Evet, oldu 4,5% Hayır, olmadı 95,5% Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Hayır, olmadı ,9 95,5 Evet, oldu 90 4,3 4,5 Ara Toplam I ,2 100 Hatırlamıyorum 86 4,1 Cevap yok 14 0,7 Ara Toplam II 100 4, "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 64

66 Son seçimde hangi siyasi parti adayı veya temsilcileri yardım karşılığında oy istedi? (Son seçimde herhangi bir siyasi parti adayı veya temsilcisinin oy talep ettiğini belirtenlere sorulmuştur.) Frekans Yüzde AK PARTİ 62 69,7 CHP 14 15,7 Birçok partiden geldiler isimlerini hatırlamıyorum 3 3,4 MHP 2 2,2 GENÇ PARTİ 2 2,2 DTP Lİ BAĞMSZ/DTP 2 2,2 DYP/DP 1 1,1 SAADET PARTİSİ 1 1,1 DSP 1 1,1 ÖDP 1 1, *Bu soruya 1 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 65

67 8. KÜRESEL KRİZ "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 66

68 Ekonomik küresel krizden Türkiye nasıl etkilenecek?(%) Türkiye bu küresel krizin acı faturalarını canlı bir şekilde yaşayacaktır Frekans Yüzde ,6 Türkiye bu krizden kısmen etkilenecektir ,1 Türkiye bu krizden etkilenecek ama krizi fırsata dönüştürebilecektir 197 9,5 Türkiye bu krizden etkilenmeyecektir 121 5,8 *Bu soruya 8 kişi cevap vermemiştir "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 67

69 Toplumun yüzde kaçının, nerelere borcu var? (Cevapların Yüzdesi Deneklerin Yüzdesi) Cevapların Deneklerin Baz: 2085 kişi Frekans Yüzdesi Yüzdesi* Borcum yok ,6 47,9 Kredi kartı borcu ,3 27,8 Yakın tanıdığa elden borç (YTL) ,1 15,4 Banka kredisi (YTL) ,4 14,7 Banka kredisi (döviz) 43 1,9 2,1 Yakın tanıdığına elden borç (döviz) 32 1,4 1,5 Mağazalara 2 0,1 0,1 Cevap yok 7 0,3 0,3 *Birden çok cevap alınmıştır ,9 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 68

70 9. DÜNYA SİYASETİ "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 69

71 Uzak hissediyorum Yakın hissediyorum Toplam Türk toplumu Mahmud Ahmedinecad, George W. Bush, Angela Merkel, Nicolas Sarkozy, Celal Talabani gibi isimlerden kendine en yakın kimi buluyor?* İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinecad Almanya Başbakanı Angela Merkel Fransa Devlet Başkanı Nicolas Sarkozy Irak Devlet Başkanı Celal Talabani Amerika Devlet Başkanı George W. Bush Frekans Yüzde 62,2 37,8 100 Frekans Yüzde 87,3 12,7 100 Frekans Yüzde 90,5 9,5 100 Frekans Yüzde 91,2 8,8 100 Frekans Yüzde *Bu soruya yanıt vermeyenler tabloya dahil edilmemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 70

72 Parti seçmenlerinin dünya liderlerinden bazılarını kendine yakın hissetme durumu(%) İran Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinecad Amerika Devlet Başkanı George W. Bush Uzak hissediyorum Yakın hissediyorum AK PARTİ 46,3 53,7 100 CHP 84,6 15,4 100 MHP 54,7 45,3 100 DTP 68,9 31,1 100 AK PARTİ 88,7 11,3 100 CHP 94,0 6,0 100 MHP 94,8 5,2 100 DTP 93,4 6,6 100 AK PARTİ 83,7 16,3 100 Almanya Başbakanı Angela Merkel Fransa Devlet Başkanı Nicolas Sarkozy CHP 85,9 14,1 100 MHP 92,1 7,9 100 DTP 94,7 5,3 100 AK PARTİ 89,4 10,6 100 CHP 89,6 10,4 100 MHP 95,8 4,2 100 DTP 91,9 8,1 100 AK PARTİ 90,2 9,8 100 Irak Devlet Başkanı Celal Talabani CHP 95,4 4,6 100 MHP 97,4 2,6 100 DTP 50,0 50,0 100 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 71

73 Amerika'da seçmen olsaydınız kime oy verirdiniz? Frekans Yüzde Hiçbirine ,9 Obama ya ,6 Mc Cain e 93 4, *Bu soruya 7 kişi cevap vermemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 72

74 Bu pazar bir milletvekilliği seçimi olsa partilerin oy dağılımı & Halk Amerika'da seçmen olsa kime oy verirdi?(%) Obama ya Mc Cain e Hiçbirine AK PARTİ 38,2 3,0 58,8 100 CHP 43,4 7,3 49,3 100 MHP 42,0 2,8 55,2 100 DYP/DP 32,1 7,1 60,7 100 GENÇ PARTİ 36,4 6,1 57,6 100 SAADET PARTİSİ 39,6 3,8 56,6 100 DTP 38,4 3,5 58,1 100 KARARSIZ 35,2 5,5 59,4 100 CEVAP YOK 38,2-61,8 100 OY KULLANMAYACAĞIM 34,5 4,5 60,9 100 ADAYA BAĞLI 30,8 10,3 59,0 100 DİĞER 42,9 6,1 51,0 100 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 73

75 10. TERÖR "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 74

76 Aktütün'de bir ihmal var mı? Frekans Yüzde Evet ,1 Hayır , *Bu soruya 3 kişi cevap vermemiş, 9 kişi fikir belirtmemiştir. "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 75

77 Aktütün Karakolu baskınının kimin ihmali olduğunu düşünüyorsunuz? (Bu soru, Aktütün'de bir ihmal olduğunu belirtenlere sorulmuştur.) (Cevapların Yüzdesi Deneklerin Yüzdesi) "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 76

78 Aktütün Karakolu baskınının kimin ihmali olduğunu düşünüyorsunuz? (Bu soru, Aktütün'de bir ihmal olduğunu belirtenlere sorulmuştur.) Baz: 1204 kişi Askeriyenin/güvenlik güçlerinin ihmali Frekans Cevapların Yüzdesi Deneklerin Yüzdesi* ,1 56,3 Devletin/Hükümetin ihmali ,7 33,5 İstihbaratın ihmali 55 4,3 4,6 Siyasilerin ihmali 12 0,9 1 Herkesin ihmali 11 0,9 0,9 Sivil toplum kuruluşlarının ihmali 6 0,5 0,5 Karakolun yer seçimi yanlış 6 0,5 0,5 Köy korucularının ihmali 4 0,3 0,3 Üst düzey görevlilerin ihmali 3 0,2 0,2 Başbakanın ihmali 2 0,2 0,2 Hükümet ve ordu ihmali 2 0,2 0,2 Yöre halkının ihmali 1 0,1 0,1 Fikri yok 49 3,8 4,1 Cevap yok 42 3,3 3,5 *Birden çok cevap alınmıştır ,9 "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 77

79 PKK ile mücadele nasıl olmalı?(%) Ortak ve koordineli bir ekilde hareket etmeliler Frekans Yüzde ,1 Askerde olmalı ,5 Sivillerde olmalı ,3 *Bu soruya 7 kişi cevap vermemiştir "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 78

80 PKK ile mücadele sürecinde Barzani ile masaya oturulması doğru mu? Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Hayır ,1 75,6 Evet ,1 24,4 Ara Toplam I ,2 100 Fikrim yok ,1 Cevap yok 15 0,7 Ara Toplam II , "2008 Türkiye-Toplum-Siyaset Araştırması" -3. Çeyrek- 79