Amasya İlinde İlkbahar Mevsiminde Elde Edilen İnek Sütlerinde Yağ Depresyonunun Belirlenmesi

Transkript

1 ISSN: Cilt 3, Sayı 1, 2015 Vol. 3, Issue 1, 2015 Amasya İlinde İlkbahar Mevsiminde Elde Edilen İnek Sütlerinde Yağ Depresyonunun Belirlenmesi Hayriye AKYÜZ, Murat ÇİMEN*, Hüsna Rezzan ASLAN Özet Bu araştırma ilkbahar mevsimi boyunca Amasya ilinin Suluova ilçesinden elde edilen inek sütlerinde yağ depresyon seviyelerini araştırmak için yürütülmüştür. Konu ile ilgili veriler 2014 yılı ilkbahar mevsiminde Amasya Tarım ve Hayvancılık Turizm İnşaat Gıda Üretim Pazarlama Sanayi Ticaret Ltd. Şti.den elde edilmiştir. Sütlerde ilkbahar ayları ve haftaları süresince yağ depresyonu görülmemiştir. Türkiye nin farklı bölgelerinden elde edilen sütlerde yağ depresyonu hakkında bilgileri toplamak için konu ile ilgili daha fazla araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Süt, Yağ, Depresyon, İnek, İlkbahar Determination of Fat Depression in CowMilkfrom Amasya Provinceduring Spring Season Abstract This research was performed to investigate the fat depression levels in cow milk from Suluova County of Amasya Province during spring season. The data was obtained from Amasya Tarım ve Hayvancılık Turizm İnşaat Gıda Üretim Pazarlama Sanayi Ticaret Company in spring season of There was no fat depression in milk during week sand months of spring season. Further researches are needed to collectin formation about fat depression in milk from different regions of Turkey. Keywords: Milk, fat, depression, cow, spring 1. Giriş Gelişmiş ülkelerde sütün fiyat oluşumunda süt parametreleri büyük önem taşımaktadır. Sütün yağı bu ekonomik oluşumda önemli etkiye sahiptir. Çünkü süt yağı Tunceli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü, Tunceli *Sorumlu yazar

2 24 Amasya İlinde İlkbahar Mevsiminde Elde Edilen İnek Sütlerinde Yağ Depresyonunun Belirlenmesi sütte ekonomik öneme sahip biyokimyasal parametreler arasında birinci sırada gelmektedir (Anonim, 2007). Çevre koşullarının süt yağı üzerine etkilerini gösteren araştırmalar literatürlerde yetersiz olduğundan konu ile ilgili araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır (Cimen ve ark. 2008; Cetin ve ark., 2010; Tekelioglu ve ark., 2010). AB adayı ülkemizde de süt yağ seviyeleri üzerine etkili çevresel faktörler ve faklı zaman dilimleri üzerine yoğun araştırmalar yapılmaktadır. Süt yağ depresyonu çevresel etkilere ve yem miktarına bağlı olarak süt yağ içeriğinin %3,2 nin altına düşmesi ile oluşan bir durumdur (De Vriesand Veerkamp, 2000). Yeterli miktarda kaba yem yemeyen hayvanlarda rumendeki asetik asit üretimi azalmakta ve bunun sonucunda sütteki yağ oranı da düşmektedir. Bu olay süt yağı depresyonu olarak adlandırılır (Cronje, 2007). Süt yağ depresyonu aynı zamanda ekonomik süt ürünleri üretimi için kabullenilebilir minimum yağ eşiğini de nitelemektedir (Cicek,2007). Bu çalışma Amasya ili Suluova ilçesinde Amasya Tarım ve Hayvancılık Turizm İnşaat Gıda Üretim Pazarlama Sanayi Ticaret Ltd. Şti. bünyesindeki 2014 yılı ilkbahar mevsiminde elde edilen sütlerde yağ depresyonu olup olmadığını belirlemek amacı ile yapılmıştır. 2. Materyal ve Yöntem Araştırmada süt parametreleri kapsamında toplam yağ ele alınmıştır. Amasya İli Tarım ve Hayvancılık Turizm İnşaat Gıda Üretim Pazarlama Sanayi Ticaret Ltd. Şti yılının ilkbahar aylarında (Mart, Nisan, Mayıs) günlük olarak topladığı sütlerin işletme bünyesinde yapılan günlük rutin analizleri sonucunda işletme tarafından kayıt edilen biyokimyasal parametrelere ait veriler kullanılmıştır. Süt toplam yağı Milkana Superior Milk Analyzer (with data memory) cihazı yardımıyla belirlenmiştir. Herhangi bir kimyasal madde kullanmadan 10 ml kadar bir süt örneği numune kabına konmuş ve 90 saniye sonra cihazdan ilgili değerler okunmuştur. Süt toplam yağının depresyon testinde %3,2 değeri referans olarak alınmıştır (Bruckmaier, 2000). İlkbahar ayları (Mart, Nisan, Mayıs) bazında yağ depresyonunun belirlenmesi amacıyla yukarıda bildirilen standart referans değere (%3,2) göre tekörnek ttesti uygulanarak karşılaştırma yapılmıştır. İstatistikî analizlerin yapılmasında SPSS paket programı kullanılmıştır (Norusis, 1993).

3 Hayriye AKYÜZ, Murat ÇİMEN, Hüsna Rezzan ASLAN Araştırma ve Bulgular ve Tartışma Araştırmada sütte yağ depresyon seviyelerinin belirlenmesine yönelik olarak yapılan aylık ve haftalık analiz sonuçları Tablo 1 de gösterilmiştir.tablo1 den de görüldüğü gibi ilkbahar (Mart, Nisan, Mayıs) mevsimindeki tüm ayların bütün haftaları için toplam yağ seviyeleri bakımından %3.2 nin altında istatistiki bir önem arz eden toplam yağ seviyesi görülmediğinden, herhangi bir depresyon eşiğine rastlanılmadığı yorumuna ulaşılmıştır (p<0,01). Dolayısıyla Amasya ili Suluova ilçesinden İlkbahar mevsimin de elde edilen sütlerde aylar ve aylara ait bütün haftalar için yağ depresyonu seviyeleri görülmemektedir denebilir. Tablo 1. İlkbahar aylarında süt yağ depresyon seviyesinin haftalık analizi Toplam Yağ,% 1.Hafta 2.Hafta 3.Hafta 4.Hafta Mart 3,48 0,06 3,62 0,16 3,66 0,49 3,80 0,53 Nisan 3,24 0,41 4,44 0,69 3,61 0,69 3,71 0,37 Mayıs 3,69 0,17 4,068 0,66 3,21 0,17 3,18 0,19 p<0,01, p<0,05 Son yıllarda gerek yetiştirici gerekse süt ürünleri sektörü açısından büyük önemi olması nedeni ile sütte yağ depresyonu üzerine yapılan araştırmalara oldukça önem verilmektedir. Yapılan bu araştırmada süt yağ seviyesine etkili çevresel faktörler incelemeye alınmamış, ilden toplanan sütlerde yağ depresyonu açısından mevcut durum analizi yapılmaya çalışılmıştır. Bu şekilde süt yağ seviyeleri belirlenerek hem depresyon testi yapılmaya çalışılmış hem de ilkbahar ayı ve haftalarına ait süt toplam yağlarına ait referans değerleri gösterilmeye çalışılmıştır. Sütlerde parametre değerleri sezonlar arasında olduğu kadar aynı sezon içindeki haftalar arasında da varyasyon gösterebilmektedir (Sevi ve ark, 2003). Bu araştırma ile ilkbahar ayları ve haftaları arasındaki varyasyonlarında görülmesi sağlanmıştır. Süt yağ depresyonunun sosyoekonomik olarak gerek üretici gerekse süt ürünleri sektörü açısından önemli olması sütlerde yağ depresyonunun olup olmadığının belirlenmesini önemli birer husus haline getirmiştir. Bunun için hayvanlarda yem alımlarından kaynaklanan enerji noksanlıklarına bağlı olarak süt yağ depresyonunun oluşmaması noktasında yem

4 26 Amasya İlinde İlkbahar Mevsiminde Elde Edilen İnek Sütlerinde Yağ Depresyonunun Belirlenmesi düzenlemeleri ile ilgili gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.ayrıca süt üreticilerinin süt yağ depresyonunun oluşum nedenlerini bilmeleri ve depresyonu engelleyici önlemlerin uygulanması ile ilgili yeterli bilgi ve tecrübeye sahip olmaları gerekmektedir. Tarım İl Müdürlükleri bünyesinde çiftçi eğitimlerine yönelik uygulamalar kapsamında verilecek seminerlerle süt yağ depresyonu konusunda üreticiler uyarılmalıdır. Ülkemizde olumsuz çevre faktörlerinin ve yetersiz eğitimden doğan hatalı hayvan beslemelerinin etkisi ile oluşan düşük süt yağı içeriğinin önlenmesi açısından ilgili çalışmalar üzerine yoğunlaşmak gerekmektedir (Çimen ve Tekelioğlu, 2011). Süt endüstrisinin hızlı gelişimi ve ülkemizin Avrupa Birliğine uyum süreci nedeniyle farklı çevre şartları, farklı tür ve ırklarda süty ağ referans değerleri ve depresyon eşiklerinin belirleneceği yeni çalışmalara ağırlık verilmesi ülke ekonomisi açısından önem arz etmektedir. 4. Kaynaklar Anonim, (2007). AB Giriş Süreci Çerçevesinde Türkiye de Süt Ve Süt Ürünleri Sektörüne Genel Bakış. 105 sayfa. FAO Avrupa ve Orta Asya Bölge Ofisi Politika Yardımları Şubesi. Birleşmiş Milletler Gıda Ve Tarım Örgütü. Roma, Temmuz Bruckmaier, RM. (2000). Milkejection During Machine Milking in Dairy Cows. Livestock Prod. Sci., 70: Cimen, M., Karaalp, M. and Elmastas, M., (2008). Effect of Breedand Live Weight on Milk Fat Depression in Sheep. Asian J. Chem. 20 (5): Çimen, M. ve Tekelioğlu, O. (2011). Tokat İlinde Makineli Sağımla Elde Edilen İnek Sütlerinde Total Yağın Türk ve Avrupa Birliği Standartlarına Uygunluğunun Belirlenmesi. KSEJ Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi. 1(2): Cetin, M., M. Cimen, E.O. Goksoy, S. Yildirim, (2010). Biochemical Components Having Economic Importance for Goat Milk in Different Environmental Conditions. International Journal of Agriculture and Biology. 12 (5) Cicek,A., (2007). The Milk Biochenical Paroneters Having Economic importence in non-dairy Acidosis Animals. Asian J. Chem. 19(6) Cronje, P. B., (2000). Ruminant Physiology Digestion, Metabolism, Growth and Reproduction. Cabi Publishing. p.472. ISBN

5 Hayriye AKYÜZ, Murat ÇİMEN, Hüsna Rezzan ASLAN 27 De Vries, M. J. and Veerkamp, R.F., (2000). Energy balance of dairy cattle in relation to milk production variables and fertility. J. Dairy Sci., 83: Norusis, M.J., (1993). SPSS for Windows: Base System User's Guide, SPSS, Chicago Sevi, A., M. Albenzio, A. Muscio, D. Casamassima and P. Centoducati, (2003). Effects of litter management on airborne particulates in sheep houses and on the yield and quality of ewemilk. Livest. Prod. Sci. 81: 1 9 Tekelioglu, O., M. Cimenand T. Bayril, (2010). The Milk Biochemical Parameters Having Economic Importance in Machine Milked Cows. Journal of Animal and Veterinary Advances, 9 (3):