Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı"

Transkript

1 Jeoloji Prof. Dr. Ceyhun GÖL Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı

2 Ders Konuları Jeolojinin tanımı ve tarihçesi Mineraller Güneş sistemi Kayaçlar Dünyanın şekli ve hareketleri Yer yuvarının yapısı Jeolojik Zaman Levha tektoniği Dünyanın şekillendiren kuvvetler Depremler

3 KAYAÇ

4 KAYAÇ (SAHRE veya KÜTLE) Kayaçlar mineral topluluklarıdır. Kayaçlar ya minerallerin veya mineral ve taş parçacıklarının bir araya gelmesinden oluşurlar. Kayaçlar tek bir mineralin çok sayıda birikmesinden de meydana gelebilirler.

5 KAYAÇ (SAHRE veya KÜTLE) -Elementler birleşerek mineralleri, -Mineraller birleşerek kayaçları, -Kayaçlar ise litosferi meydana getirmektedir.

6 Kayaçlar, Magmatik (plütonik ve volkanik), Tortul (sedimanter) ve Başkalaşım (metamorfik)

7

8 Sedimenter (Tortul) Kayaç

9 Metamorfik (Başkalaşım) Kayaç

10 Granit ve bazalt çeşitli minerallerden Kum taşı değişik boyutlu kum tanelerinden Mermer ve kuvarsit tek mineralden

11

12

13 Kayaçlar oluşumları sırasında doğal ortamı yansıtan bir çeşit belgelerdir. Yerkabuğunun jeolojik gelişimlerinin izleri bu çeşit kayaçlar üzerinde işlenmiştir. Bu kayaçlar izlenerek dünyanın geçmişi araştırılmaktadır. Bugün yeryüzünde hüküm süren fiziksel olaylar geçmişte de yaşanmıştır ve bu olayların izleri kayaçlar üzerinde izlenmektedir. Bugün ki olayların ışığında geçmiş yorumlanmaya çalışılmaktadır.

14 Kula ve Karapınar daki siyah bazalt taşları burada mağmatik hareketin göstergesidir. Orta Anadolu daki tuz ve jipsli tortullara buraların eskiden iç deniz olduğunu ve daha kurak ve sıcak olduğunu göstermektedir. Zonguldak taki kömür havzası 250 milyon yıl önce buraların geçmişte tropik iklime sahip yoğun ormanla kaplı olduğunu göstermektedir.

15 KAYAÇ ÇEVRİMİ (DÖNGÜSÜ) Dünya jeolojik olarak sürekli değişmektedir. Değişim litosferde kayaçlarda da yaşanmaktadır. Jeolojik olarak sürekli yeni kayaçlar oluşmaktadır.

16 Kayaç Çevrimi Yer yuvarının üzerinde bulunan kayaçlar sürekli bir döngü halindedir. İlk oluşan kayaç grubu olan magmatik kayaçların bir bölümü sıcaklık ve basınç değişikliği nedeniyle başkalaşıma uğrayarak metamorfik kayaçlara dönüşmektedir. Yüzeyde bulunan bir bölümü ise fiziksel ve kimyasal ayrışma, taşınma ve depolanma süreçlerinde geçerek farklı tortulaşma havzalarında birikir ve tortul kayaçların oluşmasına neden olur.

17 Böylece kayaçlar arasında jeolojik zaman içerisinde süregelen kayaç çevrimi gerçekleşmektedir. Tortul kayaçlar ise, sıcaklık ve basınç etkisiyle başkalaşıma uğrayarak metamorfik kayaçlara dönüşür. Metamorfik kayaçlar ise, bir taraftan derinliklere sürüklenerek magma oluşumuna katkıda bulunmakta, diğer taraftan da ayrışma, taşınma ve depolanma süreçlerinden geçip tortul kayaçları oluşturmaktadır.

18

19

20

21 MAĞMATİK KAYAÇLAR Magmanın yerin derinliklerinde veya yer yüzüne çıkarak soğuması veya kristalleşmesi sonucu olaşan kayaçlara MAĞMATİK KAYAÇ denir. Yerin derinliklerinde bulunan, sıcak ve akışkan eriyiğe MAĞMA denir. Magma yunanca hamur anlamına gelmektedir. Yer kabuğunun altında bulunan ve sıcaklığı C arasında değişen magma, hareket yeteneğine sahip, asılı kristaller ve çözünmüş gazlar içeren ve belli bir kimyasal bileşimi olan yüksek ısıdaki silikatik eriyiktir

22

23

24

25 Mağma içerisinde O, Si, Al, Mg, Ca, Fe, Na, K, elementleri ile birlikte su buharı, tali elementler ve buhar halinde CO 2 ve SO 2 bulunmaktadır. Yerin derinliklerinde sıcak ve akışkan olan mağma hareket etmek istemekte, bazen yüzeye çıkmaya çalışmaktadır.

26

27

28

29

30

31

32 Plütonik kayaçlar (derinlik kayaçları): Magma derinliklerde yavaş yavaş soğursa içerdiği malzeme kendi ideal ısı ve basınç koşullarında yavaş yavaş kristalleşir, kristaller iri taneli olur Yarı derinlik kayaçları: Soğuma ve katılaşma, yüzeye yakın yerlerde olursa damar kayaçları Yüzey kayaçları (volkanik kayaçlar) Mağmanın soğuması yüzeyde gerçekleşirse

33

34 DERİNLİK KAYACI (PLÜTONİK KAYAÇ) granit Granit (İRİ TANELİ)

35 YÜZEY KAYACI (VOLKANİK KAYAÇ) Obsidiyen (TANESİZ AMORF)

36 MAGMA AKIŞKANLIĞI: Magmanın akışkanlığı, magmanın kimyasal bileşimi ve sıcaklığına bağlıdır. Bazik magmanın volkanizma ile ortaya çıkan ürünü olan bazik lavlar son derece akışkan bir özelliğe sahiptir.

37 MAGMANIN KRİSTALLEŞMESİ: Magmanın katılaşması basit olarak kristalleşme anlamına gelmektedir. Bir magmanın katılaşabilmesi için, kendi ortamını terk edip kristalleşme için uygun fiziksel ve kimyasal koşulların bulunduğu bölgelere göç etmesi gerekir. Magma soğumaya başladığında ilk kristalleşen mineral, demir (Fe) ve magnezyum (Mg) içeren olivindir

38 Magma Evrimi: Magmanın oluşmasında üç farklı süreç söz konusudur. Magmanın farklılaşması Magmanın özümlemesi Magmanın karışması

39 magmanın farklılaşması Magmanın katılaşması sonrasında geriye kalan artık magma sıvısının başka bir yere taşınması ile ortaya çıkan yeni magma, orijinal magmadan farklı olarak olivin, piroksen ve kalsiyumlu plajiyoklaz minerallerince fakirleşir.

40 Mağma Özümlemesi Magmaya karışan maddelerin, zamanla eriyerek magmanın bünyesine katılması Tek bir magmadan farklı mineralojik ve kimyasal bileşime sahip magmatik kayaçlar oluşabilir.

41 Magma karışması Magmanın evrimi sırasında eş yaşlı fakat farklı bileşime sahip iki magma karşılaştığında, ikisinin karışımından farklı bir kimyasal bileşime sahip yeni bir magma oluşur.

42 Asidik magma: SiO 2 miktarı %66 dan büyüktür. Ortaç magma: SiO 2 miktarı %55 ile %66 Bazik magma: SiO 2 %45 ile %55 Ultrabazik magma: SiO 2 miktarı %55 ten küçüktür.

43

44 Magma Kökenli Kayaçlarda Yapı ve Doku: Magmatik kayaçlarda yapı ve dokunun ortaya çıkış nedeni kayaçların kristalleşmeleri sırasında kazandıkları özellikler ile deformasyona bağlı olarak kayaçları oluşturan minerallerdeki değişikliklerdir. DOKU: Kayaçların el örneği ve mikroskop altında ayırt edilebilme özelliklerine doku; YAPI: Kıvrım, fay ve çatlak sistemlerine bağlı olarak göstermiş oldukları özelliklere de yapı denir.

45 Kayacın kristalleşme derecesi ile ilgili dokular: Holokristalin doku: Kayaç tamamen kristallerden oluşmuştur. Granit, siyenit, gabro vb. Hipokristalin doku: Bu dokuda kayaç içerisindeki kristallerin oranı volkanik hamura göre daha fazladır. Hipohiyalin doku: Bu dokuda volkanik hamur kayaç içerisindeki kristallerden daha fazladır. Hiyalin doku: Kayaç içinde kristal gelişmemiştir ve kayaç tamamen volkan camından ibarettir.

46 Minerallerin şekilleri ile ilgili dokular Hipidiyomorf (yarı öz şekilli): Bazı minerallerin öz şekilli olarak oluşmasını çevresinde bulunan diğer mineraller engellediğinde yarı öz şekilli mineraller oluşur. Bu minerallerin bazı yüzeyleri gelişmemiştir. Ksenomorf (öz şekilsiz): kristal yüzeyleri gelişmemiştir. Kristalleşmenin son aşamasında, mineraller boşluk ve çatlakları doldurdukları için öz şekilli ve yarı öz şekilli olamazlar.

47 Minerallerin tane büyüklükleri ile ilgili dokular: Gözle ayırt edilebilecek büyüklükte mineral içeren kayaçlar makrokristalin veya faneritik dokulu, Mikroskopla ayırt edilebilecek mineraller içeren kayaçlar ise mikrokristalin veya afanitik dokuludur. Bir kayaçta hem iri kristaller hem de camsı kısımlar varsa bu tür kayaçlar porfirik dokulu olarak tanımlanır. Bazı mineraller öylesine küçüktür ki mikroskopla dahi incelenmez, mikroskoba bazı özel objektifler takılması gerekir. Bu tür minerallerden oluşan kayaçlarda da kriptokristalin doku gelişmiştir.

48

49 Mağma zaman zaman yer kabuğu içine sokulabilir buna MAĞMA ENJEKSİYONU denir. Bazen yer yüzüne ulaşır ve lav halinde hareket eder buna EKSTRUZYON denir. Yanardağdan çıkan lavlar 1000 C sıcaklıktadır. Lavlar içindeki gazları ve su buharını kaybederek soğurlar ve sonunda katılaşarak kayaçları oluştururlar.

50

51 Mağmatik kayaçlar oluştukları yere göre PLÜTONİK (DERİNLİK) KAYAÇLARI DAMAR KAYAÇLARI VOLKANİK (YÜZEY) KAYAÇLARI

52 Yer kabuğunun yarık ve çatlaklarından yüzeye çıkan mağmaya LAV adı verilir.

53

54 DERİNLİK (PLÜTONİK) KAYAÇLAR: granit, siyenit, diorit, peridotit, gabro DAMAR KAYAÇLAR: pegmatit, aplit, loykokrat, lamprofir YÜZEY (VOLKANİK) KAYAÇLAR: riyolit, trakit, dasit, andezit, bazalt, obsidyen, sünger taşı, volkan külü, anglomera, volkanik breş, perlit, sünger taşı, lapilli, tüf, volkan bombası

55

56 PLÜTONİK (DERİNLİK) KAYAÇLAR: Magmanın soğuması ve kristalleşmesi yerin derinliklerinde yavaş-yavaş olursa tam kristalli Plütonik (derinlik) kayaçları meydana gelir. Derinlik kayaçları tam kristalli, taneli, yalnız kristallerden oluşmuş kayaçlardır. Derinlik kayaçları sağlam kayaçlardır. Derinlik kayaçları GRANİT, SİYENİT, DİORİT, PERİDODİT, GABRO dur.

57

58 VOLKANİK (YÜZEY) KAYAÇLARI Magmanın yüzeye çıkması ve burada hızlı bir şekilde soğuması sonucu oluşan kayaçlardır. Soğuma hızlı olmakta ve kristalleşme tam olarak meydana gelememektedir. Yarı kristalli, porfirik yapılıdırlar. Çoğu kez gözle görülebilen küçük kristalli veya kristal yapılı olmayan camsı özellikte kayaçlardır. Taneler veya küçük kristaller camsı bir hamurun içinde dağılmış haldedirler.

59

60 Volkanik faaliyetler LAV: Püskürme öncesi veya sonrası volkan bacalarından çıkarak yamaçlardan akan magmatik malzeme AKINTI: Sadece lav çıkışı PATLAMA: Katı parçaları da içeren gaz ve buhar püskürmeleri

61

62 Tipik bir volkan koni biçimindedir. Koninin ağzında bulunan çukura krater Kraterden magmaya inen boşluğa da baca denir. Akışkanlığı yüksek olan bazik lavların yarık ve çatlaklardan çıkıp yeryüzüne yayılarak oluşturdukları volkan şekillerine plato volkanları adı verilir.

63

64

65

66

67

68

69 Biriken malzeme bazen binlerce metre kalınlığında olabilir. Bazik lavların dar kanallardan yavaş yavaş çıkarak oluşturdukları az eğimli kubbemsi yapılara da kalkan şeklinde volkanlar denir. Asidik ve yarı bazik magmaların birbirini izleyen patlamalar sonucunda meydana getirdikleri volkanlar, koni biçimli volkanları oluşturur.

70 Çapları kraterlere oranla daha büyük olan, etrafını dik eğimli kütlelerin çevirdiği volkanik çukurlara kaldera denir. Kalderalar, koni şeklindeki volkanların tepelerinin patlamalar sonrasında çökmesi ile oluşur. Bir veya birden fazla patlamalarla meydana gelen ve sadece tüflerden oluşan krater biçimindeki volkanlara maar denir.

71 Kaldera oluşumu

72

73 Ağdalı magmanın baca içinde, kraterin hemen altında veya tüf örtü içinde yavaş yavaş katılaşması ile meydana gelen volkanik yapılar kubbe ve iğne şekilli volkanlardır. Volkan bacaları çapları birkaç yüz metre ile bin metre arasında olan ve kilometrelerce derinlikleri bulunan silindir şekilli yapılardır.

74 Volkan püskürmelerinin en yaygın tipleri havai tipi, stromboli tipi, vulkano tipi, vezüv tipi ve pele tipidir. Başlıca volkanik (Yüzey) kayaç türleri; riyolit, dasit, trakit, andezit, bazalt volkan camıdır.

75 DAMAR KAYAÇLARI Damar kayaçları derinlik ve yüzey kayaçları arasında bir geçiş oluştururlar. Yüzeye yaklaşan magma yer kabuğunun yarık çatlaklarında soğuyarak damar kayaçlarını oluşturur.

76 Damar kayaçlarının en önemli özelliği hamur maddesinin camsı yapıda olmayıp küçük kristalli oluşu ve başkaca kayaçların yarık ve çatlakları içinde yer almalarıdır. Damar kayaçları genellikle porfir veya porfirit şeklinde isimlendirilirler.

77

78

79 Plutonik (DERİNLİK) kayaçların derinlerde bulundukları yere ve oluşturdukları şekillere göre değişik isimlendirmeleri vardır. BATOLİT LAKOLİT LAPOLİT FAKOLİT DAYK SİLL

80

81

82 BATOLİT Plütonik oluşumlar yerin derinliklerinde 80 km 2 veya daha dar alanlar kaplıyorsa BATOLİT oluşumlar denir. Genellikle granit ve granodiyoritten oluşan, derine doğru genişleyen kütlelerdir. Özellikle kıvrımlı alanlarda, Uludağ, Doğu Karadeniz dağlarında temeli bunlar oluşturur.

83

84 LAKOLİT Mağmanın şapka, mantar veya mercekler halinde olanlarına denir. Mağmanın örtü tabakaları arasına sokulması ve onları kubbeleştirirken bir yandan da soğuması sonucu oluşurlar. Örtü tabakaları aşınarak ortadan kalktıktan sonra yüzeyde görülürler. Çam ağacına benzer oluşumları da vardır.

85 A- Lakolit B-Lapolit

86 LAPOLİT Lakolit gibi, tabakalar arasında bulunan, saplı plütondur. Ancak esas şekli bir çanağı andırır. Tekne veya bardak şeklinde de olabilir. FAKOLİT Kıvrımlı oluşumlar arasına girmiş, tabakalar halinde olan plütondur.

87

88 DAYK (FİLON) Daha önceki oluşumları keserek oluşurlar. Diğer kayaçları kesen, damar şeklindeki plütondur. Bunlar birkaç cm veya birkaç metre/ kilometre uzunlukta olabilirler.

89 SİLL (TABAKA FİLON) Tabaka düzlemleri veya şistozite yüzeyleri arasına girip düzlemler boyunca uzanan yayılmalara denir. Tortul kayaçların tabakalaşma yüzeyleri arasına enjekte olmuş, geniş ve devamlı uzanan bir nevi filondur.

90

91

92

93

94

95

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ AUZEF

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ AUZEF İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ AUZEF Tüm yayın ve kullanım hakları İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesine aittir. Hiçbir şekilde kopyalanamaz, çoğaltılamaz ya

Detaylı

Yeryüzünün en yaşlı kayacı milyar yıl

Yeryüzünün en yaşlı kayacı milyar yıl KAYAÇLAR Tek bir veya birden fazla minerale ait kristal ve/ veya tanelerin bir araya gelerek oluşturdukları katı kütlelere kayaç veya taş adı verilir. Kayaçlar kökenleri ve oluşum koşullarına göre üç gropta

Detaylı

MAGMATİK KAYAÇLAR DERİNLİK (PLUTONİK) KAYAÇLAR

MAGMATİK KAYAÇLAR DERİNLİK (PLUTONİK) KAYAÇLAR DERİNLİK (PLUTONİK) KAYAÇLAR Tam kristalli, taneli ve yalnızca kristallerden oluşmuştur Yalnızca kristallerden oluştuklarından oldukça sağlam ve dayanıklıdırlar Yerkabuğunda değişik şekillerde Kütle halinde

Detaylı

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR Kayaçların belirli bir yapısı vardır. Bu yapı kayaç oluşurken ve kayaç oluştuktan sonra kazanılmış olabilir. Kayaçların oluşum sırasında ve oluşum koşullarına bağlı olarak kazandıkları

Detaylı

MAGMATİK KAYAÇLAR. Magmanın Oluşumu

MAGMATİK KAYAÇLAR. Magmanın Oluşumu MAGMATİK KAYAÇLAR Magmanın Oluşumu Taş hamuru veya taş lapası anlamına gelen magma,yer kabuğundaki yükselişleri sırasında meydana gelen olaylarla Magmatik Kayaçlara dönüşür. Magma, ergime sıcaklıkları

Detaylı

Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I Mağmatik Kayaç Dokuları Coarse-grained Fine-grained Porphyritic Glassy Vesicular Pyroclastic GRANİT GRANODİYORİT SİYENİT DİYORİT GABRO

Detaylı

DERS 6. Yerkabuğunu Oluşturan Maddeler: Mineraller ve Kayaçlar

DERS 6. Yerkabuğunu Oluşturan Maddeler: Mineraller ve Kayaçlar DERS 6 Yerkabuğunu Oluşturan Maddeler: Mineraller ve Kayaçlar Yerkabuğunu Oluşturan Maddeler: Mineraller ve Kayaçlar Mineraller Mineraller doğada bulunan, belirli kimyasal bileşimi ve muntazam atomik düzeni

Detaylı

Magmatik kayaçlar Sedimanter (tortul) kayaçlar Metamorfik (başkalaşım) kayaçları

Magmatik kayaçlar Sedimanter (tortul) kayaçlar Metamorfik (başkalaşım) kayaçları Magmatik kayaçlar Sedimanter (tortul) kayaçlar Metamorfik (başkalaşım) kayaçları Magmanın derinlerde ya da yüzeye yakın kesimlerde soğumasıyla magmatik kayaçlar oluşur. Tektonik hareketler sonucunda

Detaylı

ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR

ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR Doðal Sistemler ÜNÝTE - 1 TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR...12 Ölçme ve Deðerlendirme...14 Kazaným Deðerlendirme Testi...16 Ünite Deðerlendirme Testi...18 Doðal Sistemler ÜNÝTE - 2 LEVHA

Detaylı

KAYAÇLAR KAYA DÖNGÜSÜ KAYA TİPLERİNİN DAĞILIMI 03.11.2014 GİRİŞ. Su-Kaya ve Tektonik Döngü. 1. Mağmatik kayalar. 2. Tortul kayalar

KAYAÇLAR KAYA DÖNGÜSÜ KAYA TİPLERİNİN DAĞILIMI 03.11.2014 GİRİŞ. Su-Kaya ve Tektonik Döngü. 1. Mağmatik kayalar. 2. Tortul kayalar Tekonik Yükselme 03.11.2014 GİRİŞ KAYAÇLAR Yerkabuğunu oluşturan kayalar, çeşitli minerallerin veya tek bir mineralin, kayaç parçacıklarının ya da hem mineral hem de kayaç parçacıklarının birlikte oluşturdukları

Detaylı

İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ MAGMATİK KAYAÇLAR TORTUL KAYAÇLAR METAMORFİK KAYAÇLAR. Kayaç nedir?

İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ MAGMATİK KAYAÇLAR TORTUL KAYAÇLAR METAMORFİK KAYAÇLAR. Kayaç nedir? İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ 24.03.2015 MAGMATİK KAYAÇLAR TORTUL KAYAÇLAR METAMORFİK KAYAÇLAR Dr. Dilek OKUYUCU Yerkürenin Yapısı Kayaç nedir? Kayaç, çeşitli minerallerin veya bir tek mineralin;

Detaylı

1 PÜSKÜRÜK ( MAGMATİK = KATILAŞIM ) KAYAÇLAR :

1 PÜSKÜRÜK ( MAGMATİK = KATILAŞIM ) KAYAÇLAR : Kayaçlar Nelerdir Kayaçlar su, gaz ve organik varlıkların dışında yerkabuğunu meydana getiren unsurlardır. Yol yarmaları, maden ocakları ve taş ocakları gibi yerlerle, toprak veya enkaz örtüsünden yoksun

Detaylı

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu.

TOPRAK ANA MADDESİ Top T rak Bilgisi Ders Bilgisi i Peyzaj Mimarlığı aj Prof. Dr Prof.. Dr Günay Erpul kar.edu. TOPRAK ANA MADDESİ Toprak Bilgisi Dersi 2011 2012 Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Ana Maddesi Topraklar, arz kabuğunu oluşturan kayalar, mineraller ve organik maddelerin

Detaylı

Science/Rocks/Rocks and the Rock Cycle.ppt

Science/Rocks/Rocks and the Rock Cycle.ppt http://www.mryorke.com/agriscience/earth Science/Rocks/Rocks and the Rock Cycle.ppt Granit Riyolit 14. Bu iki kayaç hangi yönüyle benzer? Her ikisi de ergimiş kayadan yapılmıştır. Bunların bileşimi aynıdır.

Detaylı

1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya

1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya 1.Bölüm: Kayaçlar vetopoğrafya KAYAÇ (TAŞ) :Bir ya da birden fazla. doğal olarak birleşmesiyle oluşan katılardır. PAna kaynakları..' dır, P ana malzemesini oluştururlar, PYer şekillerinin oluşum ve gelişimlerinde

Detaylı

PÜSKÜRÜK (MAĞMATİK) KAYAÇLAR

PÜSKÜRÜK (MAĞMATİK) KAYAÇLAR KAYAÇLAR Kayaçlar, yerkabuğunu oluşturan ve içerisinde çeşitli minareller bulunan taş ve kayalardır. Aslında baktığımızda bütün canlılar için çok önemli yeri olan ve incelemeye değer özellikleri bulunan

Detaylı

TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR

TOPOÐRAFYA ve KAYAÇLAR Magmatik (Püskürük) Kayaçlar Ýç püskürük Yer kabuðunu oluþturan kayaçlarýn tümünün kökeni magmatikdir. Magma kökenli kayaçlar dýþ kuvvetlerinin etkisiyle parçalara ayrýlýp, yeryüzünün çukur yerlerinde

Detaylı

en.wikipedia.org Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi

en.wikipedia.org Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi METAMORFİZMA VE METAMORFİK KAYAÇLAR I en.wikipedia.org Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi KAYAÇ DÖNGÜSÜ VE METAMORFİK KAYAÇLAR METAMORFİZMA Metamorfizma; Yunanca değişme anlamına gelen meta ve

Detaylı

Volkanlar ve Volkanik Püskürmeler

Volkanlar ve Volkanik Püskürmeler Volkanlar ve Volkanik Püskürmeler Bardarbunga Yanardağı, İzlanda, 2014 Volkanizma lav akmalarını, bu tür etkinliği kapsayan olayları ve piroklastik malzemelerin yanında lavın ve içerdiği gazların yüzeye

Detaylı

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR

KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR KAYAÇLARDA GÖRÜLEN YAPILAR Kayaçların belirli bir yapısı vardır. Bu yapı kayaç oluşurken ve kayaç oluştuktan sonra kazanılmış olabilir. Kayaçların oluşum sırasında ve oluşum koşullarına bağlı olarak kazandıkları

Detaylı

Doç. Dr. Cengiz ÇETİN, BEK166 Taş Malzeme Bilgisi ve Bozulmalar Ders Notu DERS 2 1.1. KAYAÇ TÜR VE TEMEL ÖZELLİKLERİ

Doç. Dr. Cengiz ÇETİN, BEK166 Taş Malzeme Bilgisi ve Bozulmalar Ders Notu DERS 2 1.1. KAYAÇ TÜR VE TEMEL ÖZELLİKLERİ DERS 2 1.1. KAYAÇ TÜR VE TEMEL ÖZELLİKLERİ 1.1. 1. MAGMATİK (VOLKANİK) KAYAÇLAR Magma, çeşitli madde ve minerallerin dünyanın manto, özellikle astenosferde yüksek sıcaklık ve basınç altında ergimesi ve

Detaylı

VOLKANOKLASTİKLER (PİROKLASTİKLER)

VOLKANOKLASTİKLER (PİROKLASTİKLER) VOLKANOKLASTİKLER (PİROKLASTİKLER) 1) Tanımı: Volkanik faaliyetler esnasında volkandan çıkan her çeşit parçalı-kırıntılı malzemenin depolanma süreçleri sonucu bir depolanma alanında birikmesiyle oluşan

Detaylı

Yapısal Jeoloji: Tektonik

Yapısal Jeoloji: Tektonik KÜLTELERDE YAPI YAPISAL JEOLOJİ VE TEKTONİK Yapısal Jeoloji: Yerkabuğunu oluşturan kayaçlarda meydana gelen her büyüklükteki YAPI, HAREKET ve DEFORMASYONLARI inceleyen, bunları meydana getiren KUVVET ve

Detaylı

KAYAÇLAR

KAYAÇLAR KAYAÇLAR KAYAÇLAR KAYAÇLAR KAYAÇLAR KAYAÇLAR KAYAÇLAR Kayaçlar mineral topluluklarıdır. Ya çeşitli minerallerin ve ya mineral ve taş parçacıklarının bir araya gelmesinden, ya da Tek mineralin çok sayıda

Detaylı

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar JEOLOJİK YAPILAR GİRİŞ Dünyamızın üzerinde yaşadığımız kesiminden çekirdeğine kadar olan kısmında çeşitli olaylar cereyan etmektedir. İnsan ömrüne oranla son derece yavaş olan bu hareketlerin çoğu gözle

Detaylı

GENEL JEOLOJİ BÖLÜM-4 «MİNERALLER VE KAYAÇLAR»

GENEL JEOLOJİ BÖLÜM-4 «MİNERALLER VE KAYAÇLAR» Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü GENEL JEOLOJİ BÖLÜM-4 «MİNERALLER VE KAYAÇLAR» Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN ÇORUM 2017 MİNERALLER Mineral doğal olarak oluşan, belli bir kimyasal

Detaylı

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu

Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu TOPRAK OLUŞUMU Toprak oluşum sürecinde önemli rol oynadıkları belirlenmiş faktörler şu şekildedir: 1. İklim (su, sıcaklık, oksijen ve karbondioksit) 2. Ana materyal 3. Bitki ve hayvanlar (organik faktörler)

Detaylı

JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ

JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ 4. HAFTA Arş. Gör. Dr. Kıymet DENİZ Bu ders notlarının hazırlanmasında özellikle Kadıoğlu 2001, Koralay 2016 dan yararlanılmıştır. Magmatik Kayalarda Dokular

Detaylı

KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR

KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR KONU 12: TAŞIN HAMMADDE OLARAK KULLANIMI: KAYAÇLAR Yerkürenin iskeletini oluşturan kayaçlar kökenleri bakımından üç ana gruba ayrılırlar: 1. Magmatik Kayaçlar (Volkanik kayaçlar) 2. Tortul Kayaçlar (Sedimanter

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 4/3/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 4/3/2017 2 BÖLÜM 3 KAYAÇLAR VE AYRIŞMA 4/3/2017 3 3.1.

Detaylı

JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR

JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR JEOLOJĠ TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR Bir nehir kenarında gezerken çakılların renk ve biçim bakımından birbirlerinden farklı olduğunu görürüz. Bu durum bize, kayaçların farklı ortamlarda oluştuğunu gösterir.

Detaylı

TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR. Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar

TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR. Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar TOPRAK ANA MADDESİ KAYAÇLAR Oluşumlarına göre üç gruba ayrılırlar 1. Tortul Kayaçlar 2.Magmatik Kayaçlar 3.Metamorfik (başkalaşım) Kayaçlar 1. Magmatik Kayaçlar Magmanın arz kabuğunun çeşitli derinliklerinde

Detaylı

Kaldera ve Oluşumları

Kaldera ve Oluşumları Kaldera ve Oluşumları Hazırlayanlar: Emre ŞİŞMAN 20100804-056 Kaldera;Volkanik faaliyet sonucunda magma haznesindeki magmanın boşalarak dayanımsız hale gelen hazne tavanının çökmesiyle oluşur. Bu çöküntü

Detaylı

Holokristalin Doku. Holokristalin Doku

Holokristalin Doku. Holokristalin Doku Holokristalin Kayaç içerisinde yer alan minerallerin tamamı kristallenmiş olup plutonik kayaçlarda gözlenen doku şeklidir. Holokristalin Kayaç içerisinde yer alan minerallerin tamamı kristallenmiş olup

Detaylı

YER KABUĞUNU OLUŞTURAN MADDELER (MİNERALLER VE KAYAÇLAR)

YER KABUĞUNU OLUŞTURAN MADDELER (MİNERALLER VE KAYAÇLAR) MİNERALLER YER KABUĞUNU OLUŞTURAN MADDELER (MİNERALLER VE KAYAÇLAR) Periyodik cetvelde bulunan 8 element yerkabuğunun yaklaşık olarak % 99'unu oluşturur. Bu 8 element majör elementler olarak adlandırılır.

Detaylı

DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR

DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR DOĞAL SİSTEMLER. 1. BÖLÜM TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONULAR: KAYAÇLAR PÜSKÜRÜK KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? TORTUL KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? BAŞKALAŞIM KAYAÇLAR NASIL OLUŞUR? EK NOTLAR VE SORULAR 1. ve 2. BÖLÜM 1

Detaylı

Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ

Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ Sunum ve Sistematik 1. BÖLÜM: TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR KONU ÖZETİ Bu başlık altında, bölümün en can alıcı bilgileri, kazanım sırasına göre en alt başlıklara ayrılarak hap bilgi niteliğinde konu özeti olarak

Detaylı

VOLKANİK (YÜZEY) KAYAÇLAR

VOLKANİK (YÜZEY) KAYAÇLAR VOLKANİK (YÜZEY) KAYAÇLAR Magmanın yeryüzünde veya yeryüzünün yakın derinliklerinde soğuması sonucu oluşan kayaçlardır. Katılaşan magmaya lav denir Bunlar yarı kristalli porfirik yapılıdır. Çoğu kez gözle

Detaylı

FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ EĞİTİM KURUMLARI ANADOLU LİSESİ 10. SINIFLAR COĞRAFYA İZLEME SINAVI

FENERBAHÇE SPOR KULÜBÜ EĞİTİM KURUMLARI ANADOLU LİSESİ 10. SINIFLAR COĞRAFYA İZLEME SINAVI 1. 2. Kalker gibi tortul kayaçların metamorfik kayaçlarına dönüşmesinde etkili olan faktörler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir (5 puan)? A. Soğuma - Buzullaşma B. Ayrışma - Erime C. Sıcaklık - Basınç

Detaylı

VOLKANLAR VOLKANLAR :

VOLKANLAR VOLKANLAR : VOLKANLAR VOLKANLAR : Yanardağ ya da volkan, magmanın (Dünya'nın iç tabakalarında bulunan, yüksek basınç ve yüksek sıcaklıkla erimiş kayalar) yeryuvarlağının yüzeyinden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi

Detaylı

MİNERALLERİ TANITAN ÖZELLİKLER

MİNERALLERİ TANITAN ÖZELLİKLER MİNERALLERİ TANITAN ÖZELLİKLER A. Fiziksel Özellikler B. Kristal Şekilleri C. Optik Özellikler D. Kimyasal Özellikler E. Fizyolojik Özellikler A. Doku (Mineralin oluşu esnasında ortaya çıkar) B. Koku (Kükürt:

Detaylı

IV. MAGMATİK KAYAÇLAR (IGNEOUS ROCKS)

IV. MAGMATİK KAYAÇLAR (IGNEOUS ROCKS) 23 IV. MAGMATİK KAYAÇLAR (IGNEOUS ROCKS) IV.1. Giriş Volkanik püskürmeler sonucunda oluşan kayaçlar geniş alanlar kaplamaktadır. Fakat bunlar, magma olarak tanımlanan erimiş kayaç malzemesinin kristallizasyonu

Detaylı

BBP JEOLOJİ. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

BBP JEOLOJİ.  Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü BBP JEOLOJİ http://i44.tinypic.com/9rlwea.jpg Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü I.HAFTA Jeoloji hakkında temel bilgiler, dalları, tarihçe, jeoloji mühendisinin uğraş alanları, jeoloji

Detaylı

JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ

JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ 8. HAFTA Arş. Gör. Dr. Kıymet DENİZ Bu ders notlarının hazırlanmasında özellikle Kadıoğlu 2001, Koralay 2016 dan yararlanılmıştır. Patlama Dinamiklerine Göre

Detaylı

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ Hakan ERSOY, 2008 JEOLOJİ VE MÜHENDİSLİK Jeoloji, yeryuvarının geçmişini, onun kayaç, zemin ve sudan oluşan bileşimini ve evrimini inceleyen bilim dalıdır. Daha

Detaylı

JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ

JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ JEM 419 / JEM 459 MAGMATİK PETROGRAFİ DERSİ 2. HAFTA Arş. Gör. Dr. Kıymet DENİZ GENEL BİLGİLER Petrografi Ve Petroloji Nedir? Latince Petr- taş kelimesinden türetilmiş petrografi ve petroloji birbirini

Detaylı

V. VOLKANİZMA VE VOLKANİK KAYAÇLAR

V. VOLKANİZMA VE VOLKANİK KAYAÇLAR 34 V. VOLKANİZMA VE VOLKANİK KAYAÇLAR Magmanın yeryüzünde veya yeryüzüne yakın derinliklerdeki faaliyetine volkanizma denir. Volkanizma olayı sonucunda sıvı, katı ve gaz halinde yeryüzüne çıkan magma,

Detaylı

YAPRAKLANMALI METAMORFİK KAYAÇALAR. YAPRAKLANMASIZ Metamorfik Kayaçlar

YAPRAKLANMALI METAMORFİK KAYAÇALAR. YAPRAKLANMASIZ Metamorfik Kayaçlar YAPRAKLANMALI METAMORFİK KAYAÇALAR YAPRAKLANMASIZ Metamorfik Kayaçlar Dokanak başkalaşım kayaçlarında gözlenen ince taneli, yönlenmesiz ve yaklaşık eş boyutlu taneli doku gösteren kayaçlara hornfels denir.

Detaylı

5. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya nın iç kısmının sıcak. 6. Yer kabuğu mantoyu çevreleyen bir zar gibi olup kıtalar.

5. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya nın iç kısmının sıcak. 6. Yer kabuğu mantoyu çevreleyen bir zar gibi olup kıtalar. BÖLÜM 6 Yerin Şekillenmesi (İç Kuvvetler) 1. Dünya nın iç yapısı hakkında en kapsamlı bilgileri... verir. Bu bilgilere göre, Dünya, iç içe bir kaç küreden oluşmuştur. Buna göre, yukarıda noktalı yere aşağıdakilerden

Detaylı

Orojenez (Dağ Oluşumu) Jeosenklinallerde biriken tortul tabakaların kıvrılma ve kırılma olayına dağ oluşumu ya da orojenez denir.

Orojenez (Dağ Oluşumu) Jeosenklinallerde biriken tortul tabakaların kıvrılma ve kırılma olayına dağ oluşumu ya da orojenez denir. İç Kuvvetler Enerjisini yerin içinden (magma) alan güçlerdir. İç güçlerin oluşturduğu yer şekilleri dış güçler tarafından aşındırılır. İç güçlerin oluşturduğu hareketlerin bütününe tektonik hareket denir.

Detaylı

Konu 2.1: Kayaçların sirkülasyonu ile ilgili alıştırma

Konu 2.1: Kayaçların sirkülasyonu ile ilgili alıştırma Dr Ralph Baehr Konu 2.1: Kayaçların sirkülasyonu ile ilgili alıştırma Aşağıdaki resimde yer kabuğu üzerinden litosfere kadar giden yerzünün kayaç maddelerinin gelişimi görülmektedir. Ödevler 1. Aşağıda

Detaylı

Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEM304 JEOKİMYA UYGULAMA

Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEM304 JEOKİMYA UYGULAMA Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEM304 JEOKİMYA UYGULAMA Arazi Çalışmaları ve örnek alımı Örneklerin makro ve optik incelemeleri Analiz için örneklerin seçimi Analiz

Detaylı

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ

DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ DÜNYAMIZIN KATMANLARI FEN BİLİMLERİ DÜNYAMIZIN KATMANLARI Uzaydan çekilen fotoğraflara baktığımızda Dünya yı mavi bir küreye benzetebiliriz. Bu durum, Dünya yüzeyinin çoğunluğunun su ile kaplı olmasının

Detaylı

Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı

Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı Jeoloji Prof. Dr. Ceyhun GÖL Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı Ders Konuları Jeolojinin tanımı ve tarihçesi Mineraller Güneş sistemi Kayaçlar Dünyanın şekli ve

Detaylı

Fen ve Teknoloji ÜNİTE: DOĞAL SÜREÇLER 8.1 Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu? Anahtar Kavramlar Büyük Patlama EVRENİN OLUŞUMU 2.

Fen ve Teknoloji ÜNİTE: DOĞAL SÜREÇLER 8.1 Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu? Anahtar Kavramlar Büyük Patlama EVRENİN OLUŞUMU 2. 8.1 Evren ve Dünyamız Nasıl Oluştu? Anahtar Kavramlar Büyük Patlama * Edwin Hubble 1929 da gök adaların birbirinden uzaklaştıklarını gözlemleyerek evrenin devamlı genişlemekte olduğu fikrini destekler.

Detaylı

KAYAÇLARIN DİLİ. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

KAYAÇLARIN DİLİ.  Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü KAYAÇLARIN DİLİ http://www.bilgicik.com/wp-content/uploads/2013/12/kaya.jpg Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü Metamorfizma Metamorfizma (başkalaşım) olayı; sıcaklık ve basınç etkisiyle

Detaylı

SARAFTEPE SİLİNİN JEOLOJİSİ, PETROGRAFİSİ, YAŞI VE YERLEŞİMİ

SARAFTEPE SİLİNİN JEOLOJİSİ, PETROGRAFİSİ, YAŞI VE YERLEŞİMİ SARAFTEPE SİLİNİN JEOLOJİSİ, PETROGRAFİSİ, YAŞI VE YERLEŞİMİ Prof. Dr. Cüneyt ŞEN - Prof. Dr. Faruk AYDIN HATIRLATMA: Yerleşim şekillerine göre magmatik kayaçların sınıflandırılmasını tekrar gözden geçirelim

Detaylı

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR BÖLÜM 1 TO A VE K A AFY Y A ĞR Ç PO R LA Doğal yollarla oluşmuş, inorganik, karakteristik bir kristal yapısı ve belli bir kimyasal bileşimi (formülü) olan, sabit veya belli sınırlar içinde değişebilen,

Detaylı

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ. Of Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Şubat.2015

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ. Of Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Şubat.2015 MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ Of Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Şubat.2015 JEOLOJİNİN TANIMI Jeoloji, geniş anlamı ile 1. Yerküresinin güneş sistemi içindeki konumundan, 2. Fiziksel özelliğinden

Detaylı

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İÇİN

MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İÇİN MÜHENDİSLİK JEOLOJİSİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ İÇİN JEOLOJİNİN TANIMI, KONUSU, GELİŞİMİ ÖNEMİ Jeoloji, geniş anlamı ile 1. yerküresinin güneş sistemi içindeki konumundan, 2. fiziksel özelliğinden ve

Detaylı

MELDA AKIN ERHAN DOĞAN OKTAY ALAN İ.EVREN DUMLU EMRE ÖZTÜRK ENES DEĞİRMENCİOĞLU

MELDA AKIN ERHAN DOĞAN OKTAY ALAN İ.EVREN DUMLU EMRE ÖZTÜRK ENES DEĞİRMENCİOĞLU MELDA AKIN ERHAN DOĞAN OKTAY ALAN İ.EVREN DUMLU EMRE ÖZTÜRK ENES DEĞİRMENCİOĞLU SUNU AKIŞI 1. GİRİŞ 2. VOLKANLARIN ÇIKARDIKLARI ÜRÜNLER 3. TEHLİKENİN BÜYÜKLÜĞÜNE ETKİ EDEN FAKTÖRLER VOLKANLARIN ÇEVREYE

Detaylı

ANAKAYALARIN TOPRAK VERME ÖZELLĠKLERĠ ve AĞAÇLANDIRMA AÇISINDAN YORUMLANMASI. AGM Etüt ve Proje ġube Müdürlüğü

ANAKAYALARIN TOPRAK VERME ÖZELLĠKLERĠ ve AĞAÇLANDIRMA AÇISINDAN YORUMLANMASI. AGM Etüt ve Proje ġube Müdürlüğü ANAKAYALARIN TOPRAK VERME ÖZELLĠKLERĠ ve AĞAÇLANDIRMA AÇISINDAN YORUMLANMASI AGM Etüt ve Proje ġube Müdürlüğü Anakayalar oluşum şekline göre 3 gurupta toplanır. 1 Püskürük (Volkanik) Anakayalar 2 Tortul

Detaylı

Doğal Sistemler. Test-1. Kayaçlar. 1. Kayaçları oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden

Doğal Sistemler. Test-1. Kayaçlar. 1. Kayaçları oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden 1.Ünite Doğal Sistemler 1. ı oluşturan en küçük yapı aşağıdakilerden hangisidir? A) Su B) Mineral C) Fosil D) Toprak E) Element 4. Bir öğretmen derste anlattığı bölge ile ilgili olarak granit, siyenit

Detaylı

KĐMYA EĞĐTĐMĐ DERSĐ PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL

KĐMYA EĞĐTĐMĐ DERSĐ PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL KĐMYA EĞĐTĐMĐ DERSĐ PROF. DR. ĐNCĐ MORGĐL SINIF : 12 DERS SAATĐ: 6 KONU: Kimyasal maddelerin kaynağı olarak jeolojik yapılar,kayalar, ve mineraller Kayaç çeşitleri Mineraller Maden Yatakları Metallerin

Detaylı

YER. Uzaklık. Kütle(A) X Kütle (B) Uzaklık 2. Çekim kuvveti= Yaşar EREN-2007

YER. Uzaklık. Kütle(A) X Kütle (B) Uzaklık 2. Çekim kuvveti= Yaşar EREN-2007 Uzaklık Çekim kuvveti= Kütle(A) X Kütle (B) Uzaklık 2 Okyanuslardaki gel-git olayı ana olarak Ayın, ikincil olarak güneşin dünyanın (merkezine göre) değişik bölgeleri üzerindeki diferansiyel çekim etkisiyle

Detaylı

Tek Nikol Kaya Adı Çift Nikol RİYOLİT. Ankara University JEM301Petrografi Prof. Dr. Yusuf Kağan KADIOĞLU. Tek Nikol Kaya Adı Çift Nikol DASİT

Tek Nikol Kaya Adı Çift Nikol RİYOLİT. Ankara University JEM301Petrografi Prof. Dr. Yusuf Kağan KADIOĞLU. Tek Nikol Kaya Adı Çift Nikol DASİT RİYOLİT Kuvars ++ Alkali feldspat ++ Özel Doku: Porfirik, sferulitik Biyotit + Tali Mineral Bileşimi: Apatit, titanit, zirkon, hematit Plajioklas + - Oluşum Derinliği: Yüzey Muskovit + - Ana Min: Kuvars,

Detaylı

KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR

KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR TOPOĞRAFYA VE KAYAÇLAR YER KABUĞUNU OLUŞTURAN KAYAÇLAR - Püskürük (Katılaşım - Volkanik) Kayaçlar. İç Püskürük Kayaçlar. Dış Püskürük Kayaçlar - Tortul Kayaçlar. Fiziksel (Kırıntılı) Tortul Kayaçlar. Kimyasal

Detaylı

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI

TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI TOPRAK OLUŞUMUNDA AŞINMA, AYRIŞMA VE BİRLEŞME OLAYLARI Toprak Bilgisi Dersi Peyzaj Mimarlığı Prof. Dr. Günay Erpul erpul@ankara.edu.tr Toprak Oluşumunda Aşınma, Ayrışma ve Birleşme Olayları Temel yapıyı

Detaylı

TABAKALI YAPILAR, KIVRIMLAR, FAYLAR. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

TABAKALI YAPILAR, KIVRIMLAR, FAYLAR. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü TABAKALI YAPILAR, KIVRIMLAR, FAYLAR Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü TABAKA ve TABAKALANMA Sedimanter yapıların temel kavramı tabakadır. Bir tabaka, alt ve üst sınırlarıyla diğerlerinden

Detaylı

Gezegenimizin bir uydusudur Güneş sistemindeki diğer gezegenlerin uydularıyla karşılaştırıldığı zaman büyük bir uydudur

Gezegenimizin bir uydusudur Güneş sistemindeki diğer gezegenlerin uydularıyla karşılaştırıldığı zaman büyük bir uydudur AY Ay Gezegenimizin bir uydusudur Güneş sistemindeki diğer gezegenlerin uydularıyla karşılaştırıldığı zaman büyük bir uydudur Çapı 3476 km Kütlesi 7.349 x 10 22 kg. Dünyaya ortalama uzaklığı 384,400 km

Detaylı

Kayaç, belli fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip doğal olarak oluşan, inorganik, kristal katılar olan minerallerin bir yığışımıdır.

Kayaç, belli fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip doğal olarak oluşan, inorganik, kristal katılar olan minerallerin bir yığışımıdır. Kayaç, belli fiziksel ve kimyasal özelliklere sahip doğal olarak oluşan, inorganik, kristal katılar olan minerallerin bir yığışımıdır. Prof.Dr.Kadir Dirik Ders Notları (Monroe&Wicander, 2005) 1 2 BÖLÜM

Detaylı

BÖLÜM BEŞ LEVHA SINIRLARI

BÖLÜM BEŞ LEVHA SINIRLARI BÖLÜM BEŞ LEVHA SINIRLARI 5.1 YERKABUĞU ÜZERİNDEKİ LEVHA SINIRLARI Levha tektoniğine göre dünyayı saran yerkabuğu üzerinde 8 büyük (Avrasya, Afrika, Pasifik, Kuzey Amerika, Güney Amerika, Antartika, Avustralya)

Detaylı

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR

TOPO ĞR AFYAV E KAYAÇLAR BÖLÜM 1 Sosyal Bilgiler Akademik Ders Notları Sayfası Paylaşımıdır.. (İbrahim Ulaş Baldemir) TO A VE K A AFY Y A ĞR Ç PO R LA BÖLÜM 1 COĞRAFYA Doğal yollarla oluşmuş, inorganik, karakteristik bir kristal

Detaylı

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ II. DÖNEM GEZEGENİMİZ DÜNYA ÜNİTESİ SORU CEVAP ÇALIŞMASI 1. Dünya mızın şekli neye benzer? Dünyamızın şekli küreye benzer. 2. Dünya mızın şekli ile ilgili örnekler veriniz.

Detaylı

YERKABUĞUNUN BİLEŞİMİ VE ÖZELLİKLERİ LEVHA TEKTONİĞİ İZOSTASİ

YERKABUĞUNUN BİLEŞİMİ VE ÖZELLİKLERİ LEVHA TEKTONİĞİ İZOSTASİ YERKABUĞUNUN BİLEŞİMİ VE ÖZELLİKLERİ LEVHA TEKTONİĞİ İZOSTASİ LİTOSFER VE ASTENOSFER LİTOSFER:Yeryuvarında katı kayaçlardan oluşan kesim Kabuk altında ortalama olarak 70-100 km derinliklere kadar uzanır

Detaylı

Yerkabuğu Hakkında Bilgi:

Yerkabuğu Hakkında Bilgi: Yerkabuğu Hakkında Bilgi: Dünyamız dıştan içe veya merkeze doğru iç içe geçmiş çeşitli katlardan oluşmuştur. Bu katların özellikleri birbirinden farklıdır.dünyayı veya yerküreyi meydana getiren bu katlara

Detaylı

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ

BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ BAŞLICA TOPRAK TİPLERİ Topraklar zonal, intrazonal ve azonal topraklar olmak üzere üçe ayrılır. 1. Zonal (Yerli) Topraklar iklim ve bitki örtüsüne bağlı olarak oluşan ve bütün katmanların(horizonların)

Detaylı

YER KABUĞUNU OLUŞTURAN MADDELER (MİNERALLER VE KAYAÇLAR)

YER KABUĞUNU OLUŞTURAN MADDELER (MİNERALLER VE KAYAÇLAR) MİNERALLER YER KABUĞUNU OLUŞTURAN MADDELER (MİNERALLER VE KAYAÇLAR) Periyodik cetvelde bulunan 8 element yerkabuğunun yaklaşık olarak % 99'unu oluşturur. Bu 8 element majör elementler olarak adlandırılır.

Detaylı

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI

MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI MALZEMELERİN GRUPLANDIRILMASI Bünye (yapı) durumuna göre: 1) Fiziksel yapı: Fiziksel özellikleri açısından malzemeler homojen, heterojen, izotrop ve anizotrop malzemeler şeklinde gruplandırılabilir. Ham

Detaylı

TÜRKİYE NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ. ekrem keskin

TÜRKİYE NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ. ekrem keskin TÜRKİYE NİN FİZİKİ ÖZELLİKLERİ ? DÜNYA NIN OLUŞUMU I. Jeolojik Zaman : Türkiye de ve dünyada En eski kıvrımlarla kıta çekirdekleri oluşmuştur.kırşehir, Bitlis, Yıldız Dağları, Menteşe Dağları, Zonguldak

Detaylı

TÜRKİYE DEKİ VOLKANLAR

TÜRKİYE DEKİ VOLKANLAR TÜRKİYE DEKİ VOLKANLAR HAZIRLAYANLAR 5-B SINIFI ALPCAN UĞUZ CAN APAYDIN DİDEM ENGİN ECE ERLAT EGE AKGÜNER OĞUZ YÜKSEK DANIŞMAN ÖĞRETMEN: MÜJGAN DEMİR MART, 2007 İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 1 VOLKAN NEDİR?...

Detaylı

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir?

1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir? Soru - Yanýt 15 1. Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere ne ad verilir? Yanýt: Yer kabuðunun yapý gereði olan bir veya birkaç mineralden oluþan kütlelere kayaç denir.

Detaylı

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ 5/29/2017 1 INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ Yrd.Doç.Dr. Orhan ARKOÇ e-posta : orhan.arkoc@klu.edu.tr Web : http://personel.klu.edu.tr/orhan.arkoc 5/29/2017 2 BÖLÜM 10 KAYAÇLARIN ve SÜREKSİZLİKLERİNİN

Detaylı

TABAKALI SİLİKATLAR (Fillosilikatlar)

TABAKALI SİLİKATLAR (Fillosilikatlar) TABAKALI SİLİKATLAR (Fillosilikatlar) Kaolinit Al 4 Si 4 O 10 (OH) 8 Serpantin Mg 6 Si 4 O 10 (OH) 8 Pirofillit Al 2 Si 4 O 10 (OH) 8 Talk Mg 3 Si 4 O 10 (OH) 8 Muskovit KAl 2 (AlSi 3 O 10 )(OH) 2 Flogopit

Detaylı

Volkanizma ve Volkanlar

Volkanizma ve Volkanlar BÖLÜM 4 Volkanizma ve Volkanlar 1 VOLKANİZMA Volkanizma lav akmalarını, bu tür etkinliği kapsayan olayları ve piroklastik malzemelerin yanında lavın ve içerdiği gazların yüzeye ya da atmosfere çıktığı

Detaylı

ANAKAYALAR MAĞMATİK (erüptif= püskürük= volkanik) KAYALAR ASİT ERÜPTİF KAYALAR

ANAKAYALAR MAĞMATİK (erüptif= püskürük= volkanik) KAYALAR ASİT ERÜPTİF KAYALAR ANAKAYALAR Ormancılıkta, anakaynak olan toprağı oluşturan anakayanın özel bir önemi bulunmaktadır. Toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri (toprak derinliği, drenaj durumu, su tutma kapasitesi-hava

Detaylı

Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN

Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü. Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN Hitit Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Bölümü Öğr. Gör. Kayhan ALADOĞAN ÇORUM 2017 Dünya, Güneş Sistemi oluştuğunda kızgın bir gaz kütlesi halindeydi. Zamanla ekseni çevresindeki dönüşünün

Detaylı

Felsik Püskürmeler (Patlayıcı)

Felsik Püskürmeler (Patlayıcı) Felsik Püskürmeler (Patlayıcı) Felsik magmalar daha akıcıdır ve tipik olarak daha fazla çözünmüş gazlara sahiptir. Bu yüzden doğasında patlama eğilimi vardır. Bunlar genellikle: Kül bulutları, Piroklastik

Detaylı

UYUMSUZLUKLAR VE GÖRECELİ YAŞ KAVRAMI

UYUMSUZLUKLAR VE GÖRECELİ YAŞ KAVRAMI UYUMSUZLUKLAR VE GÖRECELİ YAŞ KAVRAMI Diskordans nedir? Kayaçların stratigrafik dizilimleri her zaman kesiksiz bir seri (konkordan seri) oluşturmaz. Bazen, kayaçların çökelimleri sırasında duraklamalar,

Detaylı

Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği

Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği 2012-2013 Derinlik kayaçlarının Yapı Taşı Kullanımı Ve Endüstriyel Kullanım Alanları Emre ŞİŞMAN 20100804056 Derinlik Kayaçlar( Magmatik

Detaylı

Deprem bir doğa olayıdır. Deprem Bilimi ise bilinen ve bilinmeyen parametreleriyle, karmaşık ve karışık teoriler konseptidir

Deprem bir doğa olayıdır. Deprem Bilimi ise bilinen ve bilinmeyen parametreleriyle, karmaşık ve karışık teoriler konseptidir DEPREM VE ANTALYA NIN DEPREMSELLİĞİ 1. BÖLÜM DEPREM Deprem bir doğa olayıdır. Deprem Bilimi ise bilinen ve bilinmeyen parametreleriyle, karmaşık ve karışık teoriler konseptidir 1.1. DEPREMİN TANIMI Yerkabuğu

Detaylı

Genel Jeoloji I (YERYUVARI)

Genel Jeoloji I (YERYUVARI) Genel Jeoloji I (YERYUVARI) http://www.yaklasansaat.com/resimler/dunyamiz/dunya/struct.jpg Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü 12 milyar yıl önce büyük patlama sonucu galaksi, yıldız

Detaylı

EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz.

EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz. EVREN VE DÜNYAMIZIN OLUŞUMU Evrenin ve Dünyanın oluşumu ile ilgili birçok teori ortaya atılmıştır. Biz bunların sadece ikisinden bahsedeceğiz. 1. Hareketsiz ve başlangıcı olmayan evren teorisi 2. Büyük

Detaylı

MAGMATİK KAYAÇLAR MAGMATİK KAYAÇLAR

MAGMATİK KAYAÇLAR MAGMATİK KAYAÇLAR KAYAÇLAR MAGMATİK KAYAÇLAR MAGMATİK KAYAÇLAR Ergimiş halde bir silikat hamuru olan magmanın veya akkorun yerkabuğunun derinliklerinde ya da yeryüzünde soğuyarak katılaşması sonucu oluşan kayaçlardır Magmanın

Detaylı

Genel olarak etraflarında tefradan meydana gelen bir halkaya rastlanılır.

Genel olarak etraflarında tefradan meydana gelen bir halkaya rastlanılır. PATLAMA ÇUKURLARI MAAR VE DİATREMALAR Volkanizma sonucunda meydana gelmiş en basit şekillerdir. Tahrip şekilleri olarak gaz patlamaları sonucunda meydana gelirler. Sadece gaz patlamaları şeklinde görülen

Detaylı

BÖLÜM YEDİ DEPREM TÜRLERİ

BÖLÜM YEDİ DEPREM TÜRLERİ BÖLÜM YEDİ DEPREM TÜRLERİ 7.1 DEPREM TÜRLERİ Bölüm6 da deprem nedir, nasıl oluşur ve deprem sonucunda oluşan yer içinde hareket eden sismik dalgaların nasıl hareket ettiklerini ve yer içinde nasıl bir

Detaylı

BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ

BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ BÖLÜM 16 YERYÜZÜ ŞEKİLLERİNİN GELİŞMESİ TOPOĞRAFYA, YÜKSELTİ VE RÖLİYEF Yeryüzünü şekillendiren değişik yüksekliklere topoğrafya denir. Topoğrafyayı oluşturan şekillerin deniz seviyesine göre yüksekliklerine

Detaylı

Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı

Prof. Dr. Ceyhun GÖL. Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı Jeoloji Prof. Dr. Ceyhun GÖL Çankırı Karatekin Üniversitesi Orman Fakültesi Havza Yönetimi Anabilim Dalı Ders Konuları Jeolojinin tanımı ve tarihçesi Mineraller Güneş sistemi Kayaçlar Dünyanın şekli ve

Detaylı

Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA

Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA YAYIN KURULU Hazırlayanlar Özlem ŞAHİN, Faruk MİRZA YAYINA HAZIRLAYANLAR KURULU Kurumsal Yayınlar Yönetmeni Saime YILDIRIM Kurumsal Yayınlar Birimi Dizgi & Grafik Mustafa Burak SANK & Ezgi Güler & Meltem

Detaylı

Normal Faylar. Genişlemeli tektonik rejimlerde (extensional tectonic regime) oluşan önemli yapılar olup bu rejimlerin genel bir göstergesi sayılırlar.

Normal Faylar. Genişlemeli tektonik rejimlerde (extensional tectonic regime) oluşan önemli yapılar olup bu rejimlerin genel bir göstergesi sayılırlar. Normal Faylar Genişlemeli tektonik rejimlerde (extensional tectonic regime) oluşan önemli yapılar olup bu rejimlerin genel bir göstergesi sayılırlar. 1 2 Bir tabakanın normal faylanma ile esnemesi (stretching).

Detaylı