PAZARLAMA. Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN

Transkript

1 PAZARLAMA Yrd. Doç. Dr. Hasan ALKAN

2 ÖNEMLİ NOT: Ders materyali olarak kullanılan ve öğrencilerimizin kullanımına sunulan ders sunularının hazırlanmasında kullanılan bilgilerin tamamı öğretim üyesi tarafından üretilmiş bilgiler değildir. Bu amaçla bir çok kaynaktan yararlanılmıştır. Bu kaynaklardan bazıları şu şekildedir. Ormancılık ve Orman Endüstrisinde Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi (Prof. Dr. Ergun İLTER-Yrd. Doç. Dr. Kenan OK) Orman ürünleri Pazarlaması (Prof. Dr. Ergun İLTER) Pazarlama İlkeleri (Prof. Dr. İsmet MUCUK) Kurtuluş K., 1996, Pazarlama Araştırmaları, İ.Ü. İşletme Fakültesi Yayın No: 28, İstanbul Pazarlama Konusunda Yazılmış Çeşitli Kitaplar

3 Ders İçeriği: Pazarlama kavramı, Tarihsel gelişim süreci içindeki yeri, tanımı, sınıflandırılmaları, Pazar yönetimi ve stratejik yönetim süreci ile ilişkisi, Pazarlama karması ve karar verme sürecine etki eden değişkenler, Tüketici ve endüstriyel pazarlama özellikleri, Pazarlama karmasının mamul, fiyat, tutundurma ve dağıtım unsuru ve ormancılık sektörü açısından planlama esasları, Pazarlama karmalarının pazarlama stratejilerine dönüştürülmesi ve alternatif stratejilerin oluşturulması, Uluslararası pazarlama, hizmet pazarlaması.

4 DERS HAKKINDA GENEL KURALLAR UYARILAR Derste Başarılı Olmanın Koşulları Devam almak: Bunun için; dersin en az %70 ine devam etmek, Yönetmelik gereği, yarıyıl içi sınavı ve yarıyıl sonu sınavına katılmak ve gerekli notları almak, Ders Kapsamında Hazırlanacak Ödevler: Dersi ilk defa alan öğrenciler ödev hazırlamak zorundadır. Medyada orman işletmelerinde pazarlama anlayışı, odun dışı orman ürünleri vb. konularda çıkan haberlerin takibi ve bu konuda bir ödev hazırlanması veya odun dışı orman ürünlerinin pazarlamasına yönelik araştırmalar Ödev hazırlamak,

5 Bölüm m 1: Pazarlamanın Tanımı, Pazarlamanın Tarihsel Gelişimi, Günümüz Ormancılık İşletmelerinde Pazarlama Kavramı

6 NEDEN PAZARLAMA??? PAZARLAMA NEDEN VAR NEDEN PAZARLAMA DERSİ ALIYORUZ

7

8 BİREY AÇISINDAN DÜŞÜNÜRSEK PAZARLAMA GÜNLÜK HAYATIMIZIN HER YÖNÜYLE İLGİLİDİR ORMANCI DA OLSAK TOPLUMUN BİR FERDİYİZ. DİĞER İNSANLAR GİBİ BİZİM DE ÇOK ÇEŞİTLİ İHTİYAÇLARIMIZ VAR. ÖRNEKLER VERİNİZ. Hayatınızdan bir günlük kesiti ele alınız. Hangi ürünleri kullanıyorsunuz. Onlara nasıl sahip oldunuz?

9 İŞLETME VE İŞLETMECİLİK AÇISINDAN DÜŞÜNÜRSEK Hangi ürünleri üretmeliyim, nasıl ve hangi teknolojiyle üretebilirim, kalite nasıl olmalı, hammaddeyi ve işçiliği nasıl tedarik ederim, kimlere satacağım, kaç liraya satabilirim, ne kadar satabilirim,..?????? İŞLETMENİN ÜÇ TEMEL FONKSİYONU (İŞLEVİ) TEDARİK ÜRETİM PAZARLAMA İŞLETMEDEKİ TEDARİK, ÜRETİM, PAZARLAMA ÇALIŞMALARI OLMADAN İŞLETME OLAMAZ.

10 ÜRETİM ŞEKİLLERİ Malların şekil ve yapılarını değiştirmek. Ör: Pamuk ipliğinden pamuklu kumaş üretilmesi, Buğdaydan un üretimi Malların bulunduğu yeri değiştirmek. Ör: Domatesin Antalya dan İstanbul a götürülüp orada pazarlanması Malların arzında zaman değişikliği yapmak. Ör: Elmanın soğuk hava deposunda depolanarak yıl boyunca kullanılabilmesi Hizmet meydana getirmek. Ör: doktorluk, avukatlık, turizm danışma büroları, garsonluk Mülkiyet değişikliği Ör: Kıraç bir tarlanın fabrika kurulması amacıyla satın alınması, Bir malın toptan satıcıdan parakente satıcıya geçmesi ÜRETİM ŞEKİLLERİNDEN HANGİSİ PAZARLAMANIN KAPSAMINA GİRMEKTEDİR? Dar kapsamda düşünüldüğünde zaman yer ve mülkiyet

11 Bunun için bu ihtiyaçların neler olduğunun belirlenmesi, üretilmesi ve topluma sunulması gerekmektedir ORMAN İŞLETMEC LETMECİLİĞİİĞİ AÇISINDAN DÜŞÜNÜRSEK Orman işletmeleri mal ve hizmet üreten işletmelerdir. Bir taraftan ormanlar korunurken ve geliştirilirken Diğer taraftan toplumun ormana ve orman ürünlerine olan ihtiyaçlarının sürekli bir biçimde karşılanması gerekmektedir.

12 PAZARLAMANIN KONUSU VE KAPSAMI Pazarlama denilince çoğunlukla alış-veriş daha çok da satış anlaşılmaktadır. Acaba gerçekten de öyle midir?!!!!????!!!!

13 Pazarlamacıdan aldığım çelik tencereler bakır çıktı. Bu yıl hasat ettiğim elmalarımı pazarlayamadım. Bu kurbanda istediğim gibi geçmedi, elimde çok sayıda keçi kaldı Pazardan 2 kg domates, 1 kg patlıcan, 1 kg limon, 1 kg fasulye, 1 kg, elma, 5 adet kavun alıver.

14 İnsanlar ihtiyaçlarını sadece kendi üretimleri ile karşılayamazlar. İhtiyaçlar ve istekler çok çeşitlidir ve sürekli değişim söz konusudur. Bu bağlamda, Pazarlama insanların istek ve ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bir değişim işlemidir.

15 İki veya daha fazla taraftan her biri kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla karşı tarafa değerli bir şeyi (mal, hizmet, fikir) verip; değerli başka şeyleri (para, alacak, kredi, vb.) elde etmektedir. Değişim işlemi gönüllü olarak ve tarafların birbiri ile iletişime geçmesi ile gerçekleşmektedir

16 Pazarlama sadece mal ve hizmetlerle ilgili bir değişim aracı mıdır? Bir politikacı için yürütülen seçim kampanyası! Doğum kontrolü için yürütülen bir kampanya! Bir fakültenin veya üniversitenin tanıtıma yönelik etkinlikleri! gibi yaklaşımlar da pazarlama içinde değerlendirilebilir mi????

17 TANIM; Farklı boyutlarıyla ve farklı yaklaşımlarla ele alınmış bir çok tanım bulunmaktadır. En eski tanımlardan biri; Pazarlama mal ve hizmetin üreticiden tüketiciye veya kullanıcıya doğru akışını yönelten işletme faaliyetlerinin yerine getirilmesidir. İşletme kuruluş amaçlarının gerçekleştirilebilmesi ve uzun dönemdeki güvenilirliğinin emniyet altına alınabilmesi için, işletme kapsamındaki üretim, finans, personel muhasebe vb. bölümlerin ortak çabalarıyla gerçekleştirilen mal ve hizmet üretiminin, müşterilerin istedikleri yerde, istedikleri zamanda, istedikleri nitelik ve nicelikte ve uygun fiyatlarda sunulabilmesini sağlayan işletme faaliyetleri dir.

18 Bir çok tanımdan ortaya çıkan ortak SONUÇ; Pazarlamanın bir eylemden çok eylemlerden oluşan bir süreç ile ilgili olduğu, sadece mallar ile ilgilenmeyip; hizmetleri, düşünceleri de faaliyetleri içerisine kattığı, üretim ve diğer işletme fonksiyonlarından bağımsız olmadığı, ve her şeyden önemlisi de Tüketici veya kullanıcının tatmin edilmesini mutlak bir ön koşul olarak kabul ettiği görülmektedir.

19 PAZARLAMANIN GELİŞİMİ Bir çok farklı tanımı bulunan pazarlama zaman içinde de değişim göstermiş midir? NEDEN? NASIL???? Pazarlama bir bakıma anlayış meselesidir. Çeşitli nedenlerle anlayışlar değiştikçe pazarlamanın değişmesi de doğaldır. NASIL YANİ

20 PAZARLAMANIN GELİŞİMİ Ben üreteyim de nasıl olsa satarım. İnsanları kandırmak kolaydır. KEMAL SUNALDAN ÖRNEKLER verebilir miyiz. Bazı insanları her zaman bütün insanları zaman zaman aldatabilirsiniz. Ama herkesi devamlı aldatamazsınız. Abraham Lincoln Öğle tatili nedeniyle kapalıyız. Bir restoranın kapısından Pazarlama yönlü olmak demek ürününüzün değerini belirleyenin kendiniz değil, müşteri olduğunu bilmektir. R. E. Heckerd.

21 TARİHSEL SÜREÇ İÇİNDE PAZARLAMANIN GELİŞİMİ NASIL GERÇEKLEŞTİ? ŞİMDİ NEREDEYİZ?

22 PAZARLAMANIN GELİŞİMİ ÜRETİM ANLAYIŞI DÖNEMİ ( ) SATIŞ ANLAYIŞI DÖNEMİ ( ) PAZARLAMA ANLAYIŞI DÖNEMİ ( ) SOSYAL PAZARLAMA ANLAYIŞI DÖNEMİ ( ) GLOBAL PAZARLAMA ANLAYIŞI DÖN. (1980 SONRASI) ne üretirsem onu satarım ne üretirsem onu satarım yeterki satmasını bileyim Tüketiciyi tatmin ederek kar sağlama Sosyal sorumluluk anlayışının pazarlamaya eklenmesiyle ortaya çıkmıştır

23 ÜRETİM ANLAYIŞI DÖNEMİ ( ) İlk dönemdir. Bu dönemde pazarda yüksek bir talep söz konudur. İşletme yeni teknoloji ve hammaddelerle mal geliştirmeye odaklanmışlardır. ne üretirsem onu satarım (SATILIR) anlayışı hakimdir. Bu dönemde pazarlama, mal ve hizmetlerin üretildikleri noktadan tüketicilere ulaşıncaya değin geçtiği kanallar ve bu geçişle ilgili olarak yapılan eylemlerin bir bütünlük içinde ele alınmasıdır. Bu dönemde işletmelerde pazarlama bölümü yoktur. Satış bölümlerinin esas görevi de çıktıyı satmaktır.planlamacıların halkın isteklerini bildikleri kabülü söz konusudur. Bu dönem Büyük Ekonomik Krize kadar devam etmiştir.

24 SATIŞ ANLAYIŞI DÖNEMİ ( ) Ekonomik krizle birlikte işletmeler malları üretmenin değil satmanın en büyük sorun olduğunu kabul etmişlerdir. Tutundurma çalışmaları önem kazanmıştır. Satış ve satış yöneticilerinin önemi artmıştır. Reklam özellikle yanıltıcı reklam çalışmalarına yönelinilmiştir. Sat da nasıl satarsan sat. KEMAL SUNAL filmini hatırlayalım. Düşünce tarzı ne üretirsem onu satarım; yeter ki satmasını bileyim anlayışıdır.

25 PAZARLAMA ANLAYIŞI DÖNEMİ ( ) Üretilen malı yanıltıcı yollara bile başvurarak satmanın uzun vadeli bir işletme-tüketici ilişkisine imkan vermediği anlaşılmıştır. Tüketiciyi tatmin ederek kar sağlama anlayışı hakim düşüncedir. Yine, Kemal Sunal filmini hatırlayalım İşletmelerde pazarlama bölümleri oluşturulmuştur. Bu dönemde mal ve hizmetler kıt olmaktan çıkmış, tüketiciler önem kazanmaya başlamıştır.

26 SOSYAL PAZARLAMA ANLAYIŞI DÖNEMİ (1970 +) Sosyal sorumluluk anlayışının pazarlama anlayışına eklenmesiyle birlikte ortaya çıkmıştır. GLOBAL PAZARLAMA ANLAYIŞI DÖNEMİ (1980 +) Bilişim ve iletişim sektöründeki gelişmeler ve ülkeler arasındaki sınırın giderek yok olmasıyla birlikte başta Amerika olmak üzere bu anlayış gelişmeye başlamıştır. GLOBAL DÜŞÜN YEREL UYGULA

27 ORMANCILIK İŞLETMELERİNDE PAZARLAMA ANLAYIŞI SİZCE HANGİSİDİR???

28 Orman İşletmelerindeki Pazarlama Anlayışı Aşağıda Verilen Soruların Yanıtları İle anlaşılabilir: Müşterim kimlerdir. Müşterim ne satın alıyor Müşterim satın aldıkları mal ve hizmetleri neden satın alıyor Müşterim ne kadar satın alıyor Müşterim nasıl satın alıyor?

29 Orman işletmeciliğinde pazarlama kavramının gelişimi diğer işletmelere özellikle de özel sektör işletmelerine göre daha yavaş bir seyir izlemiştir li yıllara kadar BAŞARI GÖSTERGESİ toplam odun hammaddesi arzının geliştirilmesidir. 50 li yıllarda başlatılan pazarlama planlaması çalışmaları ve 60 lı yıllarda da üretime dönük yönetime geçmenin zorunluluğu hakimdir. Üretime yönelik anlayış halen devam etmektedir. Ve öncelikli üretim ve pazarlama objesi hala odun ve odun kökenli orman ürünleri olarak görülmektedir. Müşteri istekleri ve buna göre ürün kalitesi, çeşitliliği, miktarı vb. konularına yeterince önem verilmemektedir.

30 Orman işletmeciliğinin pazarlama anlayışı 6831 sayılı Orman Kanunu nun 30. maddesi ve diğer bazı madde hükümleri çerçevesinde düzenlenmiş, bu hükümlere göre Devlet Orman İşletmeleri Döner Sermaye Yönetmeliği ve Çevre ve Orman Bakanlığı Döner Sermayeli İşletmeler Yönetmeliğinin ilgili maddelerince şekillendirilmiştir. İlgili bazı maddeler şu şekildedir. ;

31 Çevre ve Orman Bakanlığı Döner Sermayeli İşletmeler Yönetmeliği ilgili bazı hükümler Madde 5 Döner sermaye işletmelerinin görevleri şunlardır: a) Ormancılıkla ilgili hertürlü bitkilerin tohum, fidan, çelik, kozalak ve benzeri orman yetiştirme materyallerini üretmek, ürettirmek, yetiştirmek, toplamak, temin etmek, satınalmak, satmak, ihracatını ve gerektiğinde ithalatını yapmak. e) 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu kapsamı dışında kalan orman içi mesire yerleri, av ve yaban hayvanları, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu kapsamı dışında kalan orman içi su ürünleri ve yaşama ortamları ile ilgili hertürlü iş ve hizmetleri yapmak, yaptırmak, bu sahalar ve benzeri yerlerdeki büfe, kır kahvesi, kır gazinosu, alışveriş ünitesi gibi tesisleri işletmek ve işlettirmek, av ve yaban hayvanları, orman içi su ürünleri ve benzeri ürünleri üretmek, yetiştirmek, temin etmek, tabiata salmak, satmak, satın almak, avlandırmak, av turizmine arz etmek, avcılığı organize etmek. f) Gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşlarının taleplerini karşılamak üzere orman asli ve odun dışı orman ürünleri ile sanayi ürünleri ve yetiştirme ortamını oluşturan canlı ve cansız elemanların laboratuvar analizlerini, her türlü hastalık etmeninin analizini ve kalite kontrollerini yapmak. h) Orman sahalarında tesis edilmiş olan kantin, çayocağı, büfe, sosyal tesis ve benzeri yerleri işletmek ve işlettirmek.. VB.

32 DEVLET ORMAN İŞLETMESİ VE DÖNER SERMAYESİ YÖNETMELİĞİ ilgili bazı hükümler Madde 26 Orman İşletme Müdürlüklerince üretilen orman mahsullerinin piyasa satışlarında açık artırma esastır. Ancak; 6831 sayılı kanun gereğince pazarlıkla yapılacak orman envali satışlarına ait yönetmelik hükümlerine göre pazarlıkla da satış yapılabilir... Madde 29- Orman Kanunlarında satışşekilleri ve satış tespit edilmiş bulunan emvalin satışları kanunda kayıtlı esaslar dahilinde yapılır. Madde 28 (21)- Odun, kömür, çıra ile reçine, sağlı yağı ve diğer tali orman mahsullerinin artırma ile satış zaruret ve şartları, mahalli icap ve ihtiyaçlara göre Genel Müdürlükçe belirtilir. Madde 30 Orman mahsullerinin artırma suretiyle yapılacak satışlarda bir taraftan malın cinsi, miktarı, yeri ve muhammen satış bedeline ait malumat, ilan ve satışşartnameleri ile birlikte Orman Bölge Müdürlüğüne ve Genel Müdürlüğe gönderilir. Diğer taraftan mal satışa çıkarılır. Bölgelerde yapılacak müsadereli emval satışları, bu hükme tabi değildir.. VB.

33 Görüldüğü gibi özellikle odun kökenli orman ürünlerini pazar satışlarında açık arttırma esastır. Bu madde üretilenin satılmasına yöneliktir. Satış hacminin geliştirilmesine, ürün yelpazesinin genişletilmesine, vb. yönelik yeterli çabada söz konusu değildir. Odun dışı orman ürünleri belli bir tarife bedeli üzerinden orman köylülerine satışlar yapılabilmektedir. Devlet orman işletmeleri dışındaki ormancılık üretimlerinde ise; Maddesel ve maddesel olmayan faydalar üretilmektedir. Fidan üretimi, vb. üretim anlayışına yöneliktir. Erozyon önleme, vb. faaliyetlerin ise pazarlaması konusunda bir bilinç oluşmamıştır.

34 Odun üretimi ve Pazarlanması bakımından ; üretime yönelik bir anlayış hakimdir Temel ilke rasyonel hammadde kullanımı ilkesine göre belirlenmiş olan hammadde düzeyini karşılayabilecek şekilde ormanların yıllık etasından olan hammadde düzeyini karşılayabilecek düzeyde mamul mal üretmek olarak bilinmektedir. Son yllarda tüketici ihtiyaçlarıda kısmen dikkate alınmaya başlamıştır. Ör: dikili satış ışlar Odun Kökenli Endüstri İşletmelerinde Pazarlama; Bu sektör gelişme içindedir. Kağıt sanayi, mobilya sanayi, vb. Verimlilik arttırıcı çalışmalar ve tüketici ihtiyaçlarına göre üretim yaygınlaşmaktadır.

35 Odun dışıd orman ürünleri Mevcut orman kanunumuzda ve ormancılık anlayışımızda odun dışı orman ürünleri ikinci plana itilmiş durumdadır. Odun dışı orman ürünleri TALİ (YAN) ÜRÜN olarak değerlendirilmektedir. Bu yaklaşım doğru mudur? Odun dışı orman ürünleri farklı kaynaklarda farklı kapsamlarda ele alınabilmektedir. Bu konuda tam bir fikir birlikteliği yoktur. Şöyle ki...

36 Odun dışıd orman ürünleri (DPT, 2001). e göre Orman içi ve açıklıklarında yetişen, insanların ve diger canlıların kendi ihtiyaçlarını karşılamak veya gelir saglamak için yararlandıkları her türlü bitkisel veya hayvansal ürünler odun dışı orman ürünleri (ODOÜ) olarak tanımlanmaktadır Ekonomik üstünlüklerinden dolayı bazı türler özel arazilerde de üretilmektedir. Geray (2001) e göre av av hayvanları ve yabanıl hayvan kaynakları, su üretim havzaları ve hayvan yemi kaynakları Türkiye için ayrı ayrı ele alınması gerekecek kadar kadar büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, ODOÜ kapsamı dışında ayrıca değerlendirilmelidir.

37 Türker ve ark. ise (2001), ODOÜ nün sadece, orman içi ve açıklıklarda yetişen bitkisel ve hayvansal ürünlerle sınırlandırılamayacagını, ODOÜ kavramının, orman kaynagından elde edilen odun ürünü hariç tüm yararlanmaları (rekreasyon, hayvan otlatma, CO2 tutma, oksijen oluşturma, gen kaynagı saglama, bilimsel amaçlı yararlanma, su rezervi ve erozyon kontrolü saglama vb. gibi) içermesi gerektigini vurgulamaktadır. Bu baglamda, ülkemizde şimdiye kadar kalkınma planları kapsamında degerlendirilen ODOÜ nün genellikle bitkisel kaynaklı ODOÜ oldugu ve tali ürün kavramına karşılık geldigi belirtilmektedir. Bu konuda benzer ve farklı bir çok yaklaşım bulunmaktadır.

38 Daha önce belirtildiği gibi bitkilerden elde edilen ürünlerin başında odun hammaddesi gelmektedir. Bunun yanında son yıllarda, farklı bitkilerden elde edilen ve çeşitli endüstriyel alanlarda (gıda, tıp, eczacılık, kimya, boya ve kozmetik vb.) değerlendirilebilen yaprak, çiçek, meyve, kozalak, reçine ve terebentin gibi ürünlerin kullanımı önem kazanmaktadır. ODOÜ ye yönelik iç ve dış piyasalardan gelen talep gittikçe artmaktadır. Ayrıca, orman köylüleri başta olmak üzere, ev ekonomisi kapsamında bu ürünlerden yaygın bir faydalanma söz konusudur (Geray, 1998).

39 ODOÜ nün önemi, ortaya çıkan faydanın çok yönlü (ekonomik, sosyal, kültürel, ekolojik...) oluşunun yanında, faydalanan kitlenin ve faydalanma alanlarının genişliğinden de kaynaklanmaktadır. Gerçekten de bugün Türkiye de bu ürünler, özellikle kırsal kesimde, gelir dengesi, işlendirme ve ekolojik turizm ve benzeri açılarından dikkat çekmektedir. ODOÜ bazı yörelerde kırsal kesime, klasik ormancılık ve odun hammaddesi üretiminden daha büyük gelir sağlayabilmektedir (Geray, 2002).

40 Türkiye de ODOÜ nün bir bölümü için Orman Genel Müdürlüğü (OGM) tarafından amenajman planları çerçevesinde yıllık üretim programı yapılmakta ve pazarlanmakta; bir bölümü yerel halk tarafından kendi ihtiyaçları için toplanıp kullanılmakta; bir bölümü ise yine bu kesim tarafından ürün işleyenlere veya iç pazara satılmaktadır. Odun dışı bitkisel ürünler genellikle doğadan toplanmakta kültürü yeterince yapılmamaktadır.

41 ODOÜ'nün bir bölümü ihraç konusudur. Ancak, ihracat genelde hammadde yahut yarı mamul şeklindedir ve birkaç firma tarafından yapılmaktadır. Bütün bunlara göre ODOÜ gelirinin paylaşımı kırsal kesim yararına değildir. Öte yandan ihracatta parasal bir artış olmazken hacmen artış olmaktadır (Geray, 2002). ODOÜ bakımından Türkiye nin dış ticareti değerlendirildiğinde hem ithalatçı hem de ihracatçı bir yapıda olduğu görülmektedir. Yani; Odun dışı orman ürünlerinden özellikle bitkisel kökenli olanlar işlenmemiş olarak hammadde halinde ihraç edilmekte bu da gelir kaybına yol açmaktadır. İşlenmiş odun dışı bitkisel ürünler ise ithalat yoluyla temin edilmektedir

42 Türkiye ODOÜ ihracatı yapan ülkeler arasında (tıbbi bitki ağırlıklı) 12. sırada yer almaktadır yılları arasında ODOÜ ihracatının yapıldığı ülkeler arasında % 21 ile ABD ilk sırada yer almakta, bunu %14 ile Almanya, % 12 ile İtalya, %9 ile Fransa, % 5 ile İspanya izlemektedir. (Koç ve ark., 2000). Ülkemizden ihraç edilen orman ürünleri arasında ODOÜ % 98 lik bir oranla büyük bir bölümü oluşturmaktadır. Bu yönüyle ODOÜ lerin daha öncede belirtildiği gibi ormancılık sektörü bünyesinde büyük ölçüde dış piyasa taleplerini karşılamaya yönelik olarak üretildiği görülmektedir (Türker ve ark, 2002).

43 Özetle; ormancılık işletmeleri ve üretilen ürünler bakımından pazarlama anlayışı arzulanan şekilde gelişim gösterememiştir. Odun başat üründür ve hala üretime yönelik bir pazarlama anlayışı söz konusudur. Odun dışı orman ürünleri ihracatta önemli bir paya sahip olmasına ve çok önemli bir potansiyel oluşturmasına rağmen hala tali ürün olarak değerlendirilmektedir. Odun dışı orman ürünleri bakımından Politika belirleme, planlama, envanter, üretim, pazarlama vb. açılardan pek çok sorun bulunmaktadır.