Menisküs Transplantasyonu

Transkript

1 DERLEME Menisküs Transplantasyonu Mehmet Serdar BİNNET, a Burak AKAN, b Tural AHMAD a a Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği, Ankara Acıbadem Hastanesi, b Ortopedi ve Travmatoloji AD, Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Yazışma Adresi/Correspondence: Burak AKAN Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ortopedi ve Travmatoloji AD, Ankara, TÜRKİYE burakakan1977@yahoo.co.uk ÖZET Kı kır dak de je ne ras yo nu nun ön len me sin de ve nor mal ek lem fonk si yo nu nun ida me sin de menis küs ler çok önem li ya pı lar dır. Me ni sek to mi so nuç la rı nın ar tan far kın da lı ğı me nis küs ko ru yu cu pro se dür le ri araş tır ma ih ti ya cı do ğur muş tur. Me nis küs al log reft trans plan tas yo nu cid di ha sar lı menis kü sü rep la se et me de iyi bir al ter na tif ola bi lir. Kli nik pra tik te me nis küs al log reft trans plan tas yo - nu kı sa dö nem ağ rı ra hat la ma sın da bek le ne bi lir bir nok ta ya iler le miş tir. An cak uzun dö nem de ek lem de ki de je ne ra tif de ği şik lik le ri ön le yip ön le ye me di ği net de ğil dir. Bu ça lış ma da me nis küs le - rin öne mi, ana to mi si, me nis küs trans plan tas yon la rı nın en di kas yon la rı, cer ra hi tek nik le ri ve li ta re - tür eşi ğin de so nuç la rı tar tı şıl mış tır. Anah tar Ke li me ler: Ti bi al me nis küs ler; do ku nak li-trans plan tas yo nu ABS TRACT The me nis cus is an im por tant struc tu re for the ma in tan ce of nor mal jo int func ti on and the pre ven ti on of car ti la ge de ge ne ra ti on. The in cre a sing awa re ness of the con se qu en ces of me ni - sec tomy has led to the ra ti o na le for in ves ti ga ting me nis cal re ta i ning pro ce du res. Me nis cal al log raft trans plan ta ti on may be go od al ter na ti ve to rep la ce a se ve rely da ma ged me nis cus. Me nis cus al log - raft trans plan ta ti on in cli ni cal prac ti ce has prog res sed to a po int whe re short-term re li ef of pa in may be ex pec ted. Ho we ver, it re ma ins to be es tab lis hed whet her a trans plan ted me nis cus can prevent de ge ne ra ti ve chan ges in the jo int in the long-term. This re vi ew will dis cuss the im por tan ce of me nis cus, the ana tomy of me nis cus, in di ca ti ons, me nis cal al log rafts, the tech ni qu es of me nis cal trans plan ta ti ons and the ir out co mes with li te ra tu res. Key Words: Me nis ci, ti bi al; tis su e trans plan ta ti on Tur ki ye Kli nik le ri J Ort hop & Tra u ma tol-spe ci al To pics 2013;6(4):42-6 Copyright 2013 by Türkiye Klinikleri enisküsün önemi 1948 yılından itibaren bilinmektedir. 1 Yük taşınmasında 0 ekstansiyonda diz eklemindeki kompresif yüklerin %50 si, 90 fleksiyonda %85 i menisküsden geçer. Menisküsler boşluk doldurucu (spacer) özellikleri ile artiküler yüzeylerin birbiri ile temasını önler. Temas yüzeyini artırarak kontakt stresi azaltırlar. Eklem stabilitesine katkıda bulunurlar, yürüyüş esnasında şok absorbsiyonu yaparlar. Ayrıca eklem yüzeylerinin lubrikasyonuna yardımcı olurlar. Birçok deneysel ve klinik çalışma menisküs yokluğunun uzun dönemde eklemde bozulma ve osteartritle sonuçlandığını göstermiştir. 2,3 Dahası menisküs anterior ve lateral tibial translasyonda çok önemli bir sekonder stabilizerdir. 4,5 Özellikle iç menisküs arka boynuzu bu stabiliteye çok önemli katkıda bulunur. Dış menisküsde benzer şekilde posteriolateral stabilitede önemlidir. 42

2 MENİSKÜS TRANSPLANTASYONU Bu bul gu la rın ışı ğın da 1980 li yıl lar da me nis küs yırtık la rı na te da vi yak la şı mı de ğiş miş tir. Son bir kaç de kat - tır sık lık la uy gu la nan me nis küs ya pı la rı nı ko ru ma ya yö ne lik gi ri şim ler den en sık uy gu la na nı olan me nis küs ta mi ri tüm me nis küs lez yon la rı için ba şa rı lı bir gi ri şim de ğil dir. 6 İlk kli nik me nis küs trans plan tas yo nu in sa na 1984 yı lın da Mi lac hows ki ve eki bi ta ra fın dan ya pıl mış - tır ve gü nü müz de gi de rek po pü la ri te si art mak ta dır. 6,7 ANA TO Mİ Me nis küs ler fe mur kon dil le ri ile ti bi a pla to su ara sın da bu lu nan iki adet ya rım da i re sel, fib ro kar ti laj ya pı lar dır. İç me nis küs hi lal bi çim li ve yak la şık ola rak 3,5 cm uzunlu ğun da dır. Ar ka boy nuz, mer ke zi göv de ve ön boy nuz ola rak 3 bö lüm de ta nım la nır. 8 Ar ka boy nuz ti bi a ya ar ka çap raz ba ğın (AÇB) in ser si yo su nun bi raz önün de tu tu - nur. Ön boy nuz ya pış ma yer le ri ba kı mın dan ya yu mu şak do ku ya da ke mik ola rak fark lı lık lar gös te re bil se de genel de düz in ter kon di ler böl ge en sık ya pış ma ye ri dir. 9 İç me nis kü sün pe ri fe ri ko ro nal bağ lar va sı ta sıy la kap sül ve iç yan ba ğın de rin lif le ri ne tu tu nur. Dış me nis küs da ha sir kü ler bir ya pı ya sa hip tir ve iç me nis kü se oran la ti bi al pla to yü ze yin de da ha faz la ala na sa hip tir. Ön boy nu zu in ter kon di ler emi nen si a nın önün de ön çap raz ba ğın (ÖÇB) ya pış ma ye ri nin bi raz ar ka sın da ve la te ra li ne yapı şır. Ar ka boy nu zu ise AÇB ın ya pış ma ye ri ile iç me niskü sün ar ka boy nu zu ara sın da ti bi a ya ya pı şır. Ba zı bi rey ler de dış me ni kü sün ar ka boy nu zu iç fe mo ral kondi lin dış yü ze yi ne Hump hrey ve Wris berg me nis ko fe - mo ral bağ la rı ile tu tu nur. İç me nis küs da ha sta bil bir ya pı ya sa hip tir ve or ta - la ma 5,2 mm ha re ke te sa hip tir. Dış me nis küs te du rum bi raz fark lı dır. Dış me ni küs dış yan ba ğa her han gi bir yapış ma özel li ği gös ter me di ği için da ha ha re ket li dir. Or ta - la ma 11 mm ha re ket ede bi lir ve bu du rum ya ra la ma ya kar şı bir mik tar di renç ka zan dı rır. Me nis kal ya pış ma yer le ri nin ya da ayak izi nin iyi an la şıl ma sı me nis kal al log reft le rin ana to mik yer leş ti ril - me si ba kı mın dan çok önem li dir. ÖÇB ın ya pış ma ye ri - nin yak la şık 7 mm önün de olan iç me nis kü sün ön boy nu zu yak la şık ola rak 61 mm 2 yü zey ala nı na sa hip tir. İnter me nis kal bağ ön boy nu zun ar ka ya rı sı na ya pı şır. Me nis küs ler me di al ve la te ral ge ni ku lat ar ter le rin sü pe ri or ve in fe ri or dal la rı ile bes le nir ler. Bu da mar lar di zin si no vi al ve kap sü ler ya pı la rı içe ri sin de pe ri me nis - kal ka pil ler plek su su oluş tu rur lar. Bu plek sus iç me nis - kü sün pe ri fe ral %10-30 unu, dış me nis kü sün pe ri fe ral %10-25 ini bes ler. Ge ri ka lan me nis küs ve dış me nis kü - sün pop li te al hi a tus ala nı avas kü ler dir. 10 Nö ro a na to mik ça lış ma lar gös ter miş tir ki me nis küs le rin ön ve ar ka boynuz la rı iyi in ner ve edil mek te dir, an cak göv de de sa de ce pe ri fe rik 1/3-2/3 lük alan in ner vas yo nu mev cut tur. 11 Me nis küs le rin da mar sal ve nö ral ana to mi si yır tık la rın iyi leş me sin de anah tar rol oy nar. CER RA Hİ EN Dİ KAS YON LAR Bu pro se dür ak tif ve fiz yo lo jik ola rak genç has ta lar için uy gun dur. Ge nel lik le 50 yaş al tı komp let ve ya komp le - te ya kın me ni sek to mi hi ka ye si olan et ki le nen kom part - man da ağ rı şika ye ti olan ar tri tin ge liş me di ği bi reyler dir. 12 Rad yo lo jik ola rak ek lem ara lı ğın da 2-3 mm den da ha az da ral ma ol ma lı dır. Ar tros ko pik ola rak Ou ter - brid ge ev re III ve ya IV ek lem de je na ras yo nu me nis küs trans plan tas yo nu için kon tren di ke olan bir kri te ri dir. Yi ne ek lem ara lı ğı nın da ral ma sı, os te o fit for mas yon la rı ve fe mo ral kon dil de düz leş me kon tren di kas yon lar arasın da dır. 13 Obe si te ise re la tif kon tren di kas yon dur. Diz sta bi li te si al log ref tin sağ ka lı mı için kri tik öne me sa hip - tir. Diz ins ta bi li te si ve alt eks tre mi te di zi lim bo zuk lu ğu me nin küs trans plan tas yo nu için kon tren di kas yon dur. An cak trans plan tas yon la kom bi ne edil miş ÖÇB re kons - truk si yo nu ve/ve ya dü zel ti ci os te o to mi pro se dür le ri ile il gi li ba şa rı lı so nuç lar bil di ril miş tir İske le tal im ma - tür bi rey ler, inf la ma tu ar has ta lık lar ve ön ce den ge çi ril - miş diz en fek si yo nu yi ne kon ten di kas yon lar ara sın - da dır. AL LOG REFT SE Çİ Mİ Mehmet Serdar BİNNET ve ark. Al log raft ha zır lı ğı ve se çi mi kı sa ve uzun dö nem so nuç - la rı et ki le mek te dir. Me ni küs al log ref ti baş lı ca ha zır la ma yön tem le ri: fresh (ta ze), fresh-fro zen (ta ze don du rul - muş), li yo fi ze (don du rul muş-ku ru tul muş) ve kri op re - ser ve dir Ta ze (fresh) al log reft ler en faz la can lı hüc re ye sa hip olan la rı dır ki bu du rum alı cı bi re ye has talık bu laş tır ma ve alı cı bi rey de im mu no lo jik re ak si yon oluş tur ma ris ki do ğu rur. Bu greft ler el de edil dik ten son - ra +4 o C da 7 gün ka dar kı sa bir sü re ste ril Rin ger lak tat so lus ya nın da can lı fib ro kon dro sit le ri ko rur lar. An cak bu kı sa sü re de po la ma ve trans port so run la rı ya ra tır. Do ku ban ka sı ol ma yan ül ke ler de kul la nı mı sı nır lı dır. 23 Ta zedon du rul muş (fresh-fro zen) al log reft ha zır lama sü re ci ucuz ve ko lay dır, uzun sü re sak la na bil me im ka nı var dır ve bu sü reç can lı ve ri ci hüc re le ri yok eder ve bu du rum im mu no lo jik alı cı ce va bı nı azal tır. 24 Li yo fi ze al log reft ler ha zır la ma sü re ci ta ze-don du rul muş al log reft ler gi bi immu no lo jik an ti jen ve can lı hüc re le ri yok eder. Bu tür greft ler gü nü müz de trans plan tas yon son ra sı greft bü züşme si (shrin ka ge), si no vi tis ve tek rar la yan ef füz yon lar ne- 43

3 Mehmet Serdar BİNNET ve ark. MENİSKÜS TRANSPLANTASYONU de ni ile bü yük oran da terk edil miş tir ve tav si ye edil me - mek te dir. 23 Kri op re ser ved al log reft ler %10-40 ora nın da can lı hüc re içe rir ler, uzun sü re al log ref tin sak la na bi lir - ler ama di ğer yön tem le re gö re da ha pa ha lı dır. 22 Al log reft le rin ste ri las yon yön tem le ri de çok önemli dir. İki yön tem mev cut tur; eti len ok sit ile ste ri las yon ve ga ma ir rad yas yon ile ste ri laz yon. Eti en ok sit ile ste ri - las yon so nu cu eti len klo ri din or ta ya çı kar ve alı cı da hücre sel ce vap ve si no vi ti se yol açar. Ga ma ir rad ya s yon ile ste ri laz yon da HIV-1 DNA sı nı inak ti ve et mek için gerek li doz olan 3 Mrad, al log ref tin ana özel lik le ri ni de ğişti re bi lir. 25 ŞEKİL 1: Kemik köprü tekniği; a) Hazırlanan allogreftte arka ve ön boynuz arası mesafe korunmaktadır. b) Arka tibial korteks oluk hazırlanma aşamasında korunmalı. c) Transplante edilmiş allogreftin görünümü. (Renkli hali için Bkz. Yi ne bir önem li nok ta ise al log reft se çi min de al log - ref tin bü yük lü ğü dür. Doğ ru bü yük lü ğü tes pit ede bil mek için plan ra di og ra fi ler, bil gi sa yar lı to mog ra fi ve mag ne - tik re so nans gö rün tü le me (MRG) kul la nı lır. Al log ref tin bü yük lü ğü do ğal me nis kü sün bü yük lü ğü nün den en faz - la %5 fark lı ol ma lı dır. CER RA Hİ TEK NİK Cer ra hi yön tem de amaç al log ref ti ana to mik po zis yon da yer leş ti re rek nor mal me nis ko fe mo ral ve me nis ko ti bi al iliş ki yi sağ la ya bil mek tir. Hem açık hem de ar tros ko pik tek nik ler ta nım lan mış tır. Gü nü müz de ki ar tros ko pik yardım lı tek nik ler da ha po pü ler dir ve me nis küs trans plan - tas yo nu na ta nı sal ar tros ko pi ile baş la nıl ma sı tav si ye edi lir. Bu ar tros ko pi es na sın da ÖÇB ve kı kır dak ya pı nın du ru mu tes pit edi lir. Me nis küs ar tık la rı pe ri fe rik 2-3 mm rim da ha son ra al log reft tes pi tin de kul la nıl mak amacıy la bı ra kıl mak şar tıy la te miz le nir. Dış me nis küs trans - plan tas yo nu için sı nır lı (3 cm) la te ral ar tro to mi ve fi bu lar kol la te ral ba ğın he men ar ka sın dan 3 cm lik pos te ro la te - ral in siz yon, iç me nis küs trans plan tas yo nu için 4 cm lik ti bi al tü ber kü le ve pa tel lar ten do na kom şu an te ri o me di - al ar tro to mi ve 3 cm lik ver ti kal pos te ri o me di al in siz yon ge nel de ye ter li dir. Al log ref tin ke mik tes pi ti için mer ke zi ke mik köp - rü tek ni ği (cen tral bo ne brid ge) ve iki-tü nel (two-tun- nel) tek nik le rin den bi ri kul la nı la bi lir (Şekil 1, 2). İç me nis küs trans plan tas yon la rın da bu iki ke mik tes pit teknik ten bi ri kul la nı la bi lir. Dış me nis küs trans plan tas yon - la rın da ise ke mik köp rü tek ni ği tav si ye edi lir. Çün kü ön ve ar ka boy nuz ara sı me sa fe yak la şık 1 cm dir ve iki tü - nel tek ni ği ke mik fik sas yo nu sı ra sın da tü nel pat la ma sı açı sın dan risk oluş tu rur. Ke mik köp rü yön te min de alı cı ti bi al pla to üze rin de ha zır la nan oluk 8-9 mm ge niş li ğin - de, 10 mm de rin li ğin de do ğal ti bi al pos te rir eği me (slo- pe) pa ra lel ve ar ka kor tek si sağ lam bı ra ka cak şekil de ha zır lan ma lı (Şekil 1b). Oluk 1-2 mm al log ref tin ke mik ŞEKİL 2: İki-tü nel tek ni ği; a) Al log ref tin gö rü nü mü ve gref tin yer leş ti ril me tek ni ği. b) Transplante edilmiş allogreftin görünümü. (Renkli hali için Bkz. köp rü sün den ge niş ol ma lı ki al log ref tin yer leş ti ri mi ko - lay ol sun. Al log ref tin ke mik köp rü sü yak la şık prok si - mal de 7 mm, dis tal de 10 mm ge niş li ğin de ve 10 mm yük sek li ğin de tra pe zo i dal se kil de ha zır lan ma lı, ön ve ar - ka boy nuz me sa fe si sa bit ol du ğun dan ke mik köp rü nün uzun lu ğu ise al log ref te bağ lı dır (Şekil 1a). İki tü nel tekni ğin de ise al log ref tin ke mik plug la rı iç me nis küs için ar ka boy nuz ke mik plug yak la şık 8 mm ge niş li ğin de, 12 mm uzun lu ğun da, ön boy nuz ke mik plug ise 12 mm uzun luk, ge niş lik ve de rin lik te küp şek lin de ha zır lan - ma lıdır (Şekil 2a). Ke mik sel tes pit ol ma dan yu mu şak do - ku tes pi ti ise öne ril me mek te dir. Hal bu ki ke mik tes pit ol ma dan ya pı lan yu mu şak do ku tes pit yön te min de büyük lük uyu mu nu sağ la mak da ha ko lay dır ama tes pit yete ri ka dar gü ven li ol ma ya bi lir. Her iki ke mik tes pit yön te min de de al log ref tin ön ve ar ka boy nuz la rı ana to mik yer leş ti ril me li dir. Özel lik le iç me nis küs ar ka boy nu zun ana to mik böl ge dı şın da en faz la 5 mm me di a le ve 5 mm pos te ri o ra to le ran sı var dır. Bu sınır la rın dı şın da yer le şim mer ke zi kon takt ala nı ar ka ya kay dı rır ve or ta la ma kon takt ba sın cı ar tı rır. Böy le ce al log- 44

4 MENİSKÜS TRANSPLANTASYONU reft üze rin de rüp tür ola sı lı ğı ar tar. Ke mik köp rü yön te mi - nin avan ta jı ön ve ar ka boy nuz ara sı me sa fe nin sa bit olma sı ve al log ref tin do ğal boy nuz in ser si yon me sa fe si nin böy le ce ko run ma sı dır (Şekil 1a). 26 Me ni s kü sün pe ri fe rik tes pi ti ise iç ten-dı sa, dış tan-içe, ta ma mı içe ri de me nis küs di kiş yön tem le ri ve ya bun la rın kom bi nas yo nu ile kap sü le ya pıl mak ta dır. Di kiş ler ver ti kal ve ya ob lik atıl ma lı an cak ho ri zan tal ol ma ma lı. Cer ra hi tek nik trans plan tas yo nun biyo me ka ni kal özel lik le ri ni et ki ler. An cak al log ref tin alı cı do ku la rı na kay naş ma es na sın da ki bi yo lo jik özel lik le ri etki le yip et ki le me dik le ri ne da ir bir bil gi yok tur. 20 RE HA Bİ Lİ TAS YON Stan dart bir re ha bi li tas yon prog ra mı ol ma sa da ge nel de has ta nın men te şe li ayar lı bir diz lik ile par si yel yük verme si ne izin ve ri lir. Ku ad ri seps ile hams tring iso met rik eg zer siz le ri ne he men baş la nır. İlk 2 haf ta ka dar 0-90 dere ce flek si yo na izin ve ri lir. Her han gi bir ro tas yo nel egzer siz 8. haf ta ya ka dar ya sak la nır. Spo ra yö ne lik eg ser siz le re ve koş ma ya 12. haf ta da baş la nı lır. KOMP Lİ KAS YON LAR Me nis küs trans plan tas yo nu son ra sı na di ren komp li kas - yon bil di ril miş tir. Bu bil di ri ler ara sın da he ma tom, si no - vi tis, yü ze yel ve de rin en fek si yon, me nis küs yır tı ğı ve ke mik fik sas yon kay bı bil dirl miş tir. Bun lar dan en sık mey da na ge len komp li kas yon greft te olu şan me nis küs yır tı ğı dır. 27 TAR TIŞ MA Me nis küs trans plan tas yo nun da amaç me ni sek to mi li diz - de ağ rı yı gi der mek ve fonk si yon la rı ar tır mak tır. Ay rı ca or to pe dik cer rah lar me nis küs trans plan tas yo nu ile kondrop ro tek tif et ki el de ede rek uzun dö nem de ek le mi koru ma yı um mak ta dır lar. 28 Kli nik, rad yo lo jik ve MRG so nuç la rı na da ya na rak me nis kal al log reft trans plan tas - yo nu genç has ta lar da semp to ma tik me nis küs yet mez li - ği ni te da vi et me de al tın stan dart tır. 29 Tüm or ta dö nem ve uzun dö nem so nuç lar gös ter mek te dir ki iç ya da dış me nis küs trans plan tas yo nu be lir gin ola rak ağ rı yı azaltmak ta ve et ki le nen diz de fonk si yon la rı ar tır mak ta dır. Ver donk ve ark. 10 yıl lık ta kip te %70, Co le ve ark. 2 yıllık ta kip te %90, Se ki ya ve ark. 3.3 yıl lık ta kip te %96 iyimü kem mel so nuç bil dir miş tir Li te ra tür de has ta se çi mi, greft se çi mi ve cer ra hi tek ni ğin kı sa ve uzun dö - nem so nuç lar da et ki li ol du ğu be lir til miş tir. An cak gü nü müz de ha len me nis küs trans plan tas yo - nu kri ter le ri net ola rak otur ma mış tır. Tar tış ma lı bir çok du rum mev cut tur. Ör ne ğin en di kas yon belirlemesinde, bir kı sım ya zar me nis kü sün diz için öne min den do la yı me nis küs kay bı olan her has ta me nis küs trans plan tas yo - nu için aday dır de mek te dir. Di ğer ta raf ise me nis küs trans plan tas yo nu ile il gi li prob lem ler ve risk ler den do la - yı semp to ma tik ol ma yan has ta la ra pro fi lak tik trans plan - tas yo na kar şı çık mak ta dır. Da ha sı ba şa rı için sta bil bir diz ve doğ ru alt eks tre mi te di zi li mi ge rek mek te dir. İns ta bil diz ler de ÖÇB re kons truk si yo nu ile kom bi ne edi len menis küs trans plan tas yon la rı nın uzun dö nem iyi so nuç la rı bi lin mek te dir. Yi ne di zi lim bo zu lu ğu ol du ğu du rum lar da dü zel ti ci os te o to mi ler ile kom bi nas yon lar birçok mer kez - de ya pıl mak ta dır. Men is küs trans plan tas yo nu özel lik le di - zin la te ral kom part ma nı için öne ril mek te dir. Çün kü bu ra da me nis kü sün stres ten ko ru yu cu et ki si da ha faz la dır. Her ne ka dar kar ti laj ha sa rı nın bu lun ma sı du ru mun da tav si ye edil me me si ne rağ men son yıl lar da ka ti laj pro se - dür le ri ile trans plan tas yo nu kom bi ne edil mek te dir. 33,34 Bu kar ti laj pro se dür le ri kon dro sit imp lan tas yo nu nu, os te o - kon dral al log reft trans fe ri ni, os te o kon drol otog reft transfe ri ni ve mik ro kı rık yön te mi ni içer mek te dir. İde al me nis küs al log ref ti ta ze do ku dur ama lo gis tik prob lem le re sa hip tir. Ta ze-don du rul muş ve kri op re ser - ved greft ler ile iyi so nuç lar bil di ril miş tir. An cak en kulla nış lı ve en ide al greft ara yı şı de vam et mek te dir. Do ku mü hen dis li ği ve scaf fold lar me nis küs trans plan tas yo nu ve me nis küs rep lan tas yo nu için ye ni umut lar içer mek - te dir. Ül ke miz de 1990 lı yıl lar da ilk me nis küs trans plan - tas yo nu li yo fi ze al log reft ile ya pıl mış tır. 23 Gü nü müz de ül ke miz do ku ban ka sı na sa hip tir ve ka dav ra dan ta ze (fresh) al log reft kul la nım im ka nı var dır. Bir çok mer kez ar tık ba şa rı ile me nis küs trans plan tas yo nu nu ger çek leş - ti re bil mek te dir. Ağ rı yı azal tı ğı ve fonk si yo nel iyi leş me sağ la dı ğı ar - tık net ola rak bi lin me si ne rağ men kon drop ro tek tif et ki - si nin araş tı rıl ma sı için ge rek li pros pek tif ça lış ma la ra ih ti yaç var dır. SO NUÇ Mehmet Serdar BİNNET ve ark. Me nis küs trans plan tas yo nu me nis küs yok lu ğun dan iyidir, an cak nor mal me nis küs den iyi de ğil dir. Bu yüz den me nis küs cer ra hi si es na sın da me nis kü sü ko ru ma ya özen gös te ril me lidir. 45

5 Mehmet Serdar BİNNET ve ark. MENİSKÜS TRANSPLANTASYONU 1. Fa ir bank TJ. Kne e jo int chan ges af ter me nis - cec tomy. J Bo ne Jo int Surg Br 1948;30B(4): Lu bo witz JH, Ver donk PC, Re id JB 3rd, Verdonk R. Me nis cus al log raft trans plan ta ti on: a cur rent con cepts re vi ew. Kne e Surg Sports Tra u ma tol Art hrosc 2007;15(5): Pe ters G, Wirth CJ. The cur rent sta te of me - nis cal al log raft trans plan ti on and rep la ce ment. Kne e 2003;10(1): Se on JK, Ga di ko ta HR, Ko za nek M, Oh LS, Gill TJ, Li G. The ef fect of an te ri or cru ci a te li - ga ment re cons truc ti on on ki ne ma tics of the kne e with com bi ned an te ri or cru ci a te li ga ment in jury and sub to tal me di al me nis cec tomy: an in vit ro ro bo tic in ves ti ga ti on. Art hros copy 2009;25(2): Spang JT, Dang AB, Maz zoc ca A, Rin con L, Obo pil we E, Beyn non B, et al. The ef fect of me di al me nis cec tomy and me nis cal al log raft trans plan ta ti on on kne e and an te ri or cru ci a te li ga ment bi o mec ha nics. Art hros copy 2010;26(2): No yes FR, Bar ber-wes tin SD. Me nis cus te - ars: di ag no sis, re pa ir tech ni qu es, cli ni cal outco mes. No yes kne e di sor ders: sur gery, re ha bi li ta ti on, cli ni cal out co mes. Phi la delp hi a: Sa un ders; p Mi lac hows ki KA, We is me i er K, Wirth CJ. Homo lo go us me nis cus trans plan ta ti on: ex pe ri - men tal and cli ni cal re sults. Int Ort hop 1989;13(1): O'Con nor BL. The his to lo gi cal struc tu re of dog kne e with com ments on its pos sib le sig ni fi an - ce. Am J Anat 1976;147(4): Ber let GC, Fow ler PJ. The an te ri or horn of the me nis cus: an ana to mi cal study of in ser ti on. Am J Sports Med 1998;26(4): Ar noczky SP, War ren RF. Mic ro vas cu la tu re of the hu man me nis cus. Am J Sports Med 1982;10(2): Mi ne T, Ki mu ra M, Sak ka A, Ka wa i S. In ner - va ti on of no ci re cep tors in the me nis ci of the kne e jo int: an imm no his toc he mi cal study. Arch Ort hop Tra u ma Surg 2000;120(3-4): Ma ta va MJ. Me nis cal al log raft trans plan ta ti on: KAYNAKLAR a sis te mic re vi ew. Clin Ort hop Re lat Res 2007;455: Al ford W, Co le BJ. The in di ca ti ons and tec hi - ni qu e for me nis cal trans plant. Ort hop Clin North Am 2005;36(4): van Ar kel ER, de Bo er HH. Hu man me nis cal trans plan ta ti on. Pre li mi nary re sults at 2 to 5- ye ar fol low-up. J Bo ne Jo int Surg Br 1995;77 (4): Ca me ron JC, Sa ha S. Me nis cal al log raft transplan ta ti on for uni com part men tal art hri tis of the kne e. Clin Ort hop Re lat Res 1997;(337): Hu i C, Sal mon LJ, Kok A, Wil li ams HA, Hoc k- ers N, van der Tem pel WM, et al. Long-term sur vi val of high ti bi al os te o tomy for me di al com part ment os te o art hri tis of the kne e. Am J Sports Med 2011;39(1): Schall ber ger A, Ja co bi M, Wahl P, Ma es tret ti G, Ja kob RP. High ti bi al val gus os te o tomy in uni com part men tal me di al os te o art hri tis of the kne e: a ret ros pec ti ve fol low-up study over ye ars. Kne e Surg Sports Tra u ma tol Art - hrosc 2011;19(1): Lu bo witz JH, Ver donk PC, Re id JB 3rd, Verdonk R. Me nis cus al log raft trans plan ta ti on: a cur rent con cepts re vi ew. Kne e Surg Sports Tra u ma tol Art hrosc 2007;15(5): No yes FR, Bar ber-wes tin SD. Me nis cus trans plan ta ti on: in di ca ti ons, tech ni qu es, cli ni - cal out co mes. Instr Co ur se Lect 2005;54: Pe ters G, Wirth CJ. The cur rent sta te of me - nis cal al log raft trans plan ti on and rep la ce ment. Kne e 2003;10(1): Se ki ya JK, El ling son CI. Me nis cal al log raft trans plan ta ti on. J Am Acad Ort hop Surg 2006;14(3): Tom JA, Ro de o SA. Soft tis su e al log rafts for kne e re cons truc ti on in sports me di ci ne. Clin Ort hop Re lat Res 2002;(402): Bin net MS, Akan B, Ka ya A. Lyop hi li sed medi al me nis cus trans plan ta ti ons in ACL-de fi ci - ent kne es: a 19-ye ar fol low-up. Kne e Surg Sports Tra u ma tol Art hrosc 2012;20(1): Pac ker JD, Ro de o SA. Me nis cal al log raft trans plan ta ti on. Clin Sports Med 2009;28(2): , vi i i. 25. John son DL, Be al le D. Me nis cal al log raft trans plan ta ti on. Clin Sports Med 1999;18(1): Farr J, Me neg hi ni RM, Co le BJ. Al log raft in terfe ren ce screw fi xa ti on in me nis cus trans plan - ta ti on. Art hros copy 2004;20(3): Rijk PC. Me nis cal al log raft trans plan ta ti on-- part I: back gro und, re sults, graft se lec ti on and pre ser va ti on, and sur gi cal con si de ra ti ons. Art - hros copy 2004;20(7): Le e BS, Kim JM, Sohn DW, Bin SI. Re vi ew of me nis cal al log raft trans plan ta ti on fo cu sing on long-term re sults and eva lu a ti ons met hods. Kne e Surg Re lat Res 2013;25(1): Ver donk R, Alm qvist KF, Wo u ter H, Ver donk PC. Me nis cal al log rafts: in di ca ti ons and outco mes. Sports Med Art hrosc 2007;15(3): Ver donk PC, De mu ri e A, Alm qvist KF, Veys EM, Ver brug gen G, Ver donk R. Trans plan ta - ti on of vi ab le me nis cal al log raft. Sur vi vor-ship analy sis and cli ni cal out co me of one hun dred ca ses. J Bo ne Jo int Surg Am 2005;87(4): Co le BJ, Den nis MG, Le e SJ, Nho SJ, Kal si RS, Hay den JK, et al. Pros pec ti ve eva lu a ti on of al log raft me nis cus trans plan ta ti on: a mi ni - mum 2-ye ar fol low-up. Am J Sports Med 2006;34(6): Se ki ya JK, West RV, Groff YJ, Irr gang JJ, Fu FH, Har ner CD. Cli ni cal out co mes fol lo wing iso la ted la te ral me nis cal al log raft trans plan ta - ti on. Art hros copy 2006;22(7): Sto ne KR, Adel son WS, Pel sis JR, Wal gen - bach AW, Tu rek TJ. Long-term sur vi val of concur rent me nis cus al log raft trans plan ta ti on and re pa ir of the ar ti cu lar car ti la ge: a pros pec ti ve two- to 12-ye ar fol low-up re port. J Bo ne Jo int Surg Br 2010;92(7): Har ris JD, Ca vo M, Brophy R, Sis ton R, Fla ni - gan D. Bi o lo gi cal kne e re cons truc ti on: a syste ma tic re vi ew of com bi ned me nis cal al log raft trans plan ta ti on and car ti la ge re pa ir or res to - ra ti on. Art hros copy 2011;27(3):