Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download ""

Transkript

1 Online Eðitim ile Engelleri Aþýyoruz Eðitim Projesi Mentorun El Kitabý

2

3 Online Eðitim ile Engelleri Aþýyoruz Eðitim Projesi Mentorun El Kitabý Bu kitapçýk, Ýstanbul Kalkýnma Ajansý'nýn 2012 Yýlý Kar Amacý Gütmeyen Kuruluþlara Yönelik Bilgi ve Ýletiþim Teknolojileri Odaklý Ekonomik Kalkýnma Programý kapsamýnda desteklenen "Online Eðitim ile Engelleri Aþýyoruz" projesi kapsamýnda hazýrlanmýþtýr. Bu yayýnýn içeriði Ýstanbul Kalkýnma Ajansý veya Kalkýnma Bakanlýðý'nýn görüþlerini yansýtmamakta olup, içerik ile ilgili tek sorumluluk Türkiye Beyazay Derneði'ne aittir.

4 ÝÇÝNDEKÝLER BÖLÜM I... MENTORLUK (YÖNDERLÝK)... FÝZÝKSEL ENGELLÝ ÝNSANLAR... Online Eðitim ile Engelleri Aþýyoruz Proje Montörlerden Beklenenler... BÖLÜM II... ÖZEL EÐÝTÝM... Özel Eðitim Kimlere Verilir?... ÖZEL EÐÝTÝME MUHTAÇ OLMANIN NEDENLERÝ... ÖZEL EÐÝTÝME MUHTAÇ ÇOCUKLARIN EÐÝTÝM ORTAMLARI... BÖLÜM III... UYGUN DAVRANIÞLARIN ARTTIRILMASI... PEKÝÞTÝRME... PEKÝÞTÝRME ÇEÞÝTLERÝ... BÝRÝNCÝL PEKÝÞTÝREÇLER... ÝKÝNCÝL PEKÝÞTÝREÇLER... Sosyal Pekiþtireçler... Nesnel Pekiþtireçler... Etkinlik Pekiþtireçleri... Sembol Pekiþtireçler... PEKÝÞTÝRME ÝLKELERÝ... OLUMSUZ DAVRANIÞLARIN AZALTILMASI... OLUMSUZ DAVRANIÞ ÝÇÝN KRÝTERLER... OLUMSUZ DAVRANIÞLARI AZALTMAYA OLUMLU YAKLAÞIM... BÝLÝNEN DAVRANIÞ AZALTMA TEKNÝKLERÝ... UYGUN OLMAYAN DAVRANIÞI AZALTMANIN UYGULAMA PROSEDÜRÜ... DAVRANIÞ DEÐÝÞTÝRME... KAYNAKÇA

5 BÖLÜM I 5

6 M MENTORLUK (YÖNDERLÝK) entorluk, insanlara þahsi, sosyal ve profesyonel yetenekleri ile alakalý bir çok yeni olguyu öðrenmeleri için popüler ve çok güçlü bir mekanizmadýr. Aslýnda mentörluk etki altýna almanýn en eski yöntemlerinden birisidir. Bu terimin ilk kayýt altýndaki kullanýmýna Fransýz yazar Francois Fenelon un Les Aventures De Telemaque adlý eserinde rastlanýr. Bu eser 1699 yýlýnda ortaya çýkmýþtýr. Terimin modern kullanýmý 18. Yüzyýlda çok popüler olan bu esere dayanmaktadýr. Arkadaþýnýz, akrabanýz veya meslektaþýnýz gibi her hangi birisi mentorunuz olabilir. Genel olarak mentor, daha tecrübeli veya yaþlý, rol model veya öðretici olabilecek, lider biri olarak düþünülür. Yönderlik iliþkisi, genelde daha tecrübeli olan kiþinin, kendi yeteneklerinin ve kiþisel geliþiminin farkýna varmasý için diðer kiþiye (danýþan) yardýmcý olduðu iliþki þeklinde tanýmlanýr. Günümüzde, mentorlük geleneðinin, büyüme ve geliþmeyi teþvik eden tecrübeli ve bilgili insanlarýn yaptýðý konusunda genel bir kaný vardýr. Bu kaný, bazen deðiþim ve geliþim pahasýna önceki yöntemlerin ebedileþtirilmesi sonucunu doðurmuþtur. Bununla beraber, geleneksel yöntemlerle birlikte yeni mentorlük uygulamalarý, bireylerin meslektaþlarýný desteklediði ve hatta onlarla eþit zeminde çalýþtýðý ortamlar saðlamaktadýr. Bu tür bir yönderlik, geliþim ve öðrenmeyi ilerletmekte ve bu da hem mentor hem de danýþanlýk hizmeti alan birey açýsýndan faydalý olmaktadýr. Hiç þüphe yok ki, deneyim yetenek ve yeterlilik yaþ ve makamdan daha deðerli kaynaklardýr. Ayný zamanda bu iliþkide açýk ve net bir iletiþim, güven ve her iki tarafýn olumlu iþ birliði temeldir. Temel Özellikler Karþýlýklý güven, saygý ve güvenilirliði temel alan mentorluk süreci, 3 ana safhaya ayrýlmýþtýr. Bu safhalar Moreton-Cooper ve Palmer tarafýndan tanýmlanan 3 anahtar safhanýn etrafýnda odaklanmýþtýr. Bu safhalar: 1. Baþlama 2. Geliþme / Çalýþma 3. Son vermedir. Aþama 1. Altyapý: Bu safha mentor ve danýþanýn diyaloglarýný baþlattýklarý zamanla birlikte, iliþkinin temel sýnýrlarýný ve kurallarýný belirledikleri safhadýr. Bu kurallar ve sýnýrlar mentor ve danýþanlýk yaptýðý kiþi arasýndaki iliþkiyi yöneten kural ve sýnýrlardýr. Aþama 2. Geliþme / Eðitim: Bu safha, eðitim, gözden geçirme ve geri besleme süreçlerini tanýmlar. Aþama 2. Bitiþ Safhasý: Bu safhada süreç deðerlendirilir ve sonlandýrýlýr. Ýkili, danýþmanlýk programýnýn sonuna ulaþýrken, ikilinin iliþkisi de son bulur. Sürecin deðerlendirilmesindeki amaç, ikilinin en baþta belirlediði amaç ve görevlere baþarý ile ulaþýlýp ulaþýlmadýðýný belirlemektir. 6

7 FÝZÝKSEL ENGELLÝ ÝNSANLAR Bir fiziksel bozukluðun bir dizi nedeni olabilir. Bu durum, geçici veya kalýcý olabilir. Etkileri günden güne deðiþebilir, ayný kalabilir, hatta daha da kötüleþebilir. Bu olay, vücudun bazý parçalarýný veya tümünü etkileyebilir. Aþaðýdaki koþullar genellikle hareketlilik veya el becerisi güçlükleri ile ilgilidir Müsküler Distrof kas liflerinin bozulmasýný ve yorgunluðunu kapsayan kalýtsal bir hastalýk grubunu kapsar. Cerebral Palsi vücuýt hareketleri ve kaslarýn uyumlu kullanýmý ile ilgilidir. Felç vücuýdun belli bölümlerinde görülen hiz kaybý ile birlikte bunlarý hareket ettirme güçlüðüdür. Hemüpleji, felç veya beyin haserýnýn bir sonucu olarak vücudun bir tarafýnýn felç olmasý demektir. Beyinin zarar görmediði parapleji veya kuadripleji durumundan farklýdýr. Hemifleji ile birlikte akýl, kiþilik, konuþma veya duyuda bozukluklar meydana gelebilir. Parapleji, al uzuvlarýn ve tüm gövde kaslarýnýn felç olmasýdýr. Çöðunlukla felç geçirmiþ uzuvlarda his kaybýnýn yanýnda kas spazmlarý,aðrý, baðýrsak ve mesane kontrolü kaybý gibi etkilerde görülebilir. Servikal bölgesinde omurilik hasarý olduðundan kuadripleji oluþur. Bu, paraplejinin etkilerine ek olarak ellerde ve ayaklarda bozukluklara neden olabilir. MS- multiple seklorosis beyine ve omuriliðine saldýran ve sinir dokularýnda bozukluklara yol açan sinir sistemi rahatsýzlýðýdýr. Bu çoðunlukla felçle, kas spazmlarýyla, konuþma bozukluklarýyla ve ellerin titremesi ile iliþkilidir. Çocuk felci omurilikteki sinir dokusunu öldüren bir hastalýktýr. Yüksek ateþe neden olur ve farklý kaslarýn felç olmasýna ve akciðerlerin zarar görmesine de neden olabilir. Eðer öðrenci fiziksel engelli ise O, aþaðýdakilere benzer þu gibi zorluklarla karþýlaþabilir Koordinasyon ve hareket ile ilgili zorluklar Dayanýklýlýk ve kuvvet ile ilgili zorluklar Araba süreme, ev iþleri, yemek yapma, bakým gibi rutin iþler dahi zorlaþmayý ve / veya yorucu olmaya baþlar. Yorgunluk Tuvalet, kafe, iþ yerleri gibi baþkalarýna kolay gelen yerlere eriþim imkanlarýnýn zorluðu Eðer elleri veya kollarý etkilenmiþ ise onlarý þu zorluklar beklemektedir El yazýsý sýrasýnda güçlük çekme Kalem kullanarak yazý yazamamak 7

8 Yazý yazarken yavaþ yazmak Sayfa çevirmekte güçlük yaþamak Standart klavye veya fare kullanýrken zorluk çekmek Ofis malzemesi kullanýrken zorluk çekmek Doküman doldurmak veya depolamada güçlük yaþamak Engelli insanlarla birlikte nasýl hareket edilir ipuçlarý Bu paragraf farklý kategorilerde engelleri olan öðrencilerle nasýl iletiþim kurulacaðýný veya onlarla nasýl paylaþýmda bulunulacaðýný anlatan ipuçlarý vermektedir. Bu materyal engelli olan öðrencilerle birlikte nasýl davranýlacaðý hakkýnda size belirleme ve en uygun tarifi uygulama konusunda yardým amaçlý tasarlanmýþtýr. Bu kýlavuz bir reçete olarak deðil, engelli insanlarla uzun dönem çalýþmanýn getirdiði tecrübelere dayanan dostça bir tavsiye olarak ele alýnmalýdýr. Burada verilen ipuçlarýný kullanmaya baþlamadan önce dikkatlice düþünün ve iyice muhakeme edin. Unutmayýn ki birbirine benzer engeli dahi olsa her insan birbirinden farklýdýr ve birinde iþe yarayan diðerinde iþe yaramayabilir. Engelli insanlarý, ilgilendiren özel sorunlarý ile ilgili sorular sormaktan korkulmamalýdýr. Örn; yaþý, engeli, vs Engelli insanlarla konuþurken onlar için açýkça ulaþýlmaz olan eylemleri açýklayan kelimeleri kullanmaktan çekinilmemelidir. Örn; görme engelli olan birine dün TV yi izledin mi? gibi.. Danýþanýn saðlýk, sosyal statüleri ve onlarýn istihdamýný konu alan bir takým konulardan bahsedilmelidir. Danýþan ile birlikte belirlenen hedefler doðrultusunda önceden koordinasyon yapmadan uygulamalara baþlanmamalýdýr. Engelli öðrenci ile ister karþý karþýya, ister baþkalarýnýn yanýnda, isterse de çevrimiçi olsun ona karþý özel tavýrlar sergilememeli veya ona patronluk taslamamalýdýr. Öðrenci görevlerini yerine getirirken yaptýðý belirli hatalar ve eksikliklerde onun engelli olmasýndan kaynaklandýðýný düþünerek bahane bulmamalýdýr. Engelli öðrencinizin yapmasý gereken bir görev ayarlamadan önce öðrencinsin bunu tamamlayabilmesi için gerekli süreyi önceden belirlemelidir. Bazý durumlarda normalden daha fazla süre gerekebilir. Eðer gerekli görülürse, engelli öðrencinin özel durumu paydaþlarla paylaþmasýna izin verilmelidir (proje ekibi vb) Öðrencinin özel durumundan kaynaklanan bir sorun görülürse, mentor herhangi bir nihai karara varmadan hatta koordinatörle bunu paylaþmadan önce öðrenci ile konuyu görüþmelidir. 8

9 Online Eðitim ile Engelleri Aþýyoruz Proje Mentorlarýndan Beklenenler Mentorluk eðitimine katýlmak (Türkiye Beyazay Derneði tarafýndan verilecek) Martta baþlayacak olan projede ilk üç hafta öðrencileri haftada bir gün, iki saat olmak üzere ziyaret etmek Sonraki haftalarda iki veya üç haftada bir ziyaret gerçekleþtirmek Görüþmelerde anket ve öðrencinin sýnýfýna göre biri baþlangýçta diðeri proje sonunda olmak üzere seviye belirleme sýnav testleri yapmak (Türkiye Beyazay Derneði tarafýndan verilecek) Ziyaretlerde websitesinin kullanýmýný anlatmak. (EBA ve Vitaminin kullanýmýný göstermek) Öðrenciye çalýþma programý hazýrlamak Hangout üzerinde montörlük yaptýðý öðrenci ile görüþmek. Ziyaretlerinde eðitim modüllerinin o haftaya ait olan ünitelerinin üzerinden geçecekler. Öðrencinin zorlandýðý yerlerde tekrar anlatým gerçekleþtirecekler. Öðrenciyi motive edecek davranýþlarda bulunacaklar ve cesaretlendirici çalýþma gerçekleþtirecekler. Öðrencinin geliþimini takip edecekler ve takip listesini dolduracaklar (Türkiye Beyazay Derneði tarafýndan verilecek) Takip listelerini mail ile Türkiye Beyazay Derneði genel merkezine iletecekler. Öðrenci gerekli olduðunda mentörünü arayabilecek ve soru sorabilecek Eðitime katýlým formlarýný dolduracaklar (Türkiye Beyazay Derneði tarafýndan verilecek). 9

10 10 BÖLÜM II

11 ÖZEL EÐÝTÝM TANIM Ortalama öðrenci özelliklerinden önemli ölçüde farklýlaþan öðrencilere saðlanan, bireysel olarak planlanmýþ ve bireyin baðýmsýz yaþama olasýlýðýný en üst düzeye çýkarmayý hedefleyen eðitim hizmetlerinin bütünüdür. Özür: Bedenin belli bir bölümünün ya da organýnýn iþlevlerini yeterince yerine getirememesi durumudur. Örneðin kiþi göremeyebilir ya da duyamayabilir. Bu durum bireyin sýnýrlýlýðýdýr. Engel: Özürlü bireyin toplumsal yaþamýn gereklerini yerine getirmede karþýlaþtýðý sýnýrlýlýklardýr. Özürlü bir birey eðer eðitim ortamýnda, günlük yaþamda, iþ yaþamýnda herhangi bir sýnýrlamayla karþý karþýya deðilse bu birey engelli deðildir. Özel eðitim çalýþmalarýnýn temel hedefi; a) Özel eðitim aracýlýðýyla özel gereksinimli bireylere bilgi ve beceri kazandýrmak, b) Yaþadýðýmýz çevreyi özel gereksinimli bireylerin kullanabilecekleri hale getirmek suretiyle özrün engele dönüþmesini engellemektir. Özel Eðitim Kimlere Verilir? Özel eðitim, herhangi bir nedene baðlý olarak geliþimsel farklýlýðý bulunan bireylere verilmektedir. Son yýllarda kapsamý geniþletilmiþ olup daha farklý zorluklar yaþayan bireylerin de özel eðitimden faydalanmalarý saðlanmýþtýr. Örneðin üstün zekalý ve üstün yeteneði olan çocuklar ve özel öðrenme güçlüðü çeken çocuklar bu kapsama alýnmýþtýr. Aþaðýda özel eðitimden faydalanan gruplar sýralanmýþtýr. Zekâ Geriliði Olan Çocuklar Yaygýn Geliþimsel Bozukluklar-Otizm Ortopedik ve Hareket Bozukluðu Olanlar Görme Engelliler Ýþitme Engelliler Konuþma Bozukluðu Olanlar Üstün Zekalý/Yeteneði Olan Çocuklar Öðrenme Güçlüðü Olan Çocuklar Duygusal ve Davranýþ Bozukluðu Olan Çocuklar Dikkat Eksikliði ve Hiperaktivite Bozukluðu Olan Çocuklar 11

12 12 ÖZEL EÐÝTÝME MUHTAÇ OLMANIN NEDENLERÝ Özel gereksinimli çocuklarýn dünyaya gelmesine neden olan etmenleri genel olarak 3 ana grupta toplamamýz mümkündür: Doðum öncesi nedenler, Doðum aný nedenleri, Doðum sonrasý nedenler. Doðum Öncesi Nedenler Beslenme: Annede beslenme bozukluðunun olmasý bebeðin büyümesini yavaþlatabilmektedir. Yapýsal Bozukluklar: Bebeðin anne karnýndaki fiziksel bozukluklarý içerir. Kalýtsal sebepler, ilaçlar ve diðer çevresel faktörler bu durumlarýn oluþmasýnda etkilidir. Kalýtsal Bozukluklar: Hücre bölünmeleri sýrasýnda bazý hatalar oluþabilir. Bazý durumlarda zigot kendiliðinden anne bedeninin dýþýna atýlýr. Yani anne düþük yapar. Ama bazý durumlarda anormallik öldürücü deðildir. Ama çocuðun geliþimi ciddi biçimde etkilenebilir. Örn. Down sendromu. Hücre Transferi Hatalarý: Hücrelerin yanlýþ transfer olmasý nedeniyle oluþan bozukluklardýr. Örn. Dudak yarýk damak, spina bifida vb. Diðer Sebepler: Anne adayýnýn hamilelik sýrasýnda ilaç veya uyuþturucu kullanmasý, hamilelik sýrasýnda geçirilen enfeksiyonlar, annenin kronik bir hastalýðýnýn olmasý, anne-baba arasýndaki kan uyuþmazlýðý, annenin yaþýnýn çok genç ya da ileri yaþta olmasý da bebeðin engelli doðmasýna sebep olabilmektedir Doðum Aný Nedenleri Zor ve Hatalý Doðum: Zor ve hatalý doðumlarda bebeðin baþýnýn çok fazla basýnca maruz kalmasýyla kafaiçi kanamanýn oluþmasý durumudur. Bunun sonucu beyin hasarý oluþabilmektedir. Doðum aný anoreksia: Doðum sýrasýnda bebeðin yeterli oksijeni alamamasý durumudur. Göbek baðýnýn bebeðin boynuna dolanmasý, bebeðin baþýnýn önce deðil sonra çýkmasý, anormal ve uzamýþ doðumlar buna sebep olarak gösterilebilir. Prematüre Doðum: Bebeðin geliþimsel olarak hazýr olmadan doðmasý durumudur. Erken doðan bebekler: 37 haftadan önce doðan bebekler. Zamanýna göre hafif doðan bebekler. 2.5 kilo ve daha aþaðý doðum tartýsýyla dünyaya gelen bebekler prematüre bebek olarak kabul edilmektedir. Doðum Sonrasý Nedenler Yaralanmalar ve kazalar Ateþli hastalýklar Beslenme yetersizliði Sosyal ve kültürel yoksunluk geliþimsel yetersizliðe sebep olan doðum sonrasý faktörler olarak sýralanmaktadýr.

13 ÖZEL EÐÝTÝME MUHTAÇ ÇOCUKLARIN EÐÝTÝM ORTAMLARI Geliþmiþ ülkelerde özel gereksinimli çocuklarýn büyük bir çoðunluðu olaðan okullarda akranlarýyla birlikte en az kýsýtlayýcý kaynaþtýrma ortamlarýnda öðretim görmektedir. Ülkemizde ise yasal düzenlemeleri yapýldýðý halde kaynaþtýrma uygulamalarý tam anlamýyla yapýlamamaktadýr. Özel eðitme muhtaç çocuklarýn küçük bir oraný ülkemizde akranlarý ile birlikte eðitim görmektedir. Çocuklarýn büyük bir kýsmý ayrýmlaþtýrýlmýþ eðitim ortamlarýnda eðitim almaktadýrlar. Özel eðitime muhtaç çocuklarýn devam edebilecekleri eðitim ortamlarý sýrasýyla þöyledir. 1.Normal Sýnýf: Öðrencinin kaydý normal sýnýftadýr. Öðrenciler eðitimlerinin çoðunu normal sýnýflarda alýrlar. Ancak zamanlarýnýn % 21 ini destek özel hizmeti alarak geçirirler. Destek hizmet sýnýf içinde verilir. 2.Kaynak Oda: Öðrencinin kaydý normal sýnýftadýr. Öðrenciler okul zamanlarýnýn en az %21 inde en çok %60 ýnda destek özel eðitim hizmeti alýrlar. Zamanýn geri kalan kýsmýnda normal sýnýfta eðitim görürler. Bu uygulamaya yarý zamanlý kaynaþtýrma denir. 3.Ayrý Sýnýf: Öðrencinin kaydý özel alt sýnýftadýr. Öðrenciler okuldaki zamanlarýnýn %60 ýndan fazlasýný kendileri için düzenlenmiþ sýnýflarda geçirirler. Öðrenciler boþ zamanlarda normal sýnýflardaki arkadaþlarý ile kaynaþýrlar. 4.Ayrý Okul: Öðrencinin kaydý özel eðitim okulundadýr. Öðrenciler okuldaki zamanlarýnýn tamamýný özel gereksinimli çocuklarla birlikte geçirirler. Özel eðitim ve destek hizmet alýrlar. Akranlarý ile ancak okul dýþýnda birlikte olabilirler. 5.Yatýlý Okul: Öðrencinin kaydý özel eðitim okulundadýr. Öðrenciler tüm zamanlarýnýn tamamýný özel gereksinimli çocuklarla birlikte, yatýlý olarak geçirirler. 6.Ev/Hastane: Öðrencinin kaydý normal sýnýfta ya da hastane okulundadýr. Uzun süre hastanede yatmasý gereken çocuklar hastane ortamýnda oluþturulan sýnýfta eðitim görür. Okula gidemeyecek durumda olan çocuklar ise eve gelen öðretmen eþliðinde ev ortamýnda eðitim görür. 13

14 14 BÖLÜM III

15 UYGUN DAVRANIÞLARIN ARTTIRILMASI PEKÝÞTÝRME Edimsel koþullama ilkesine göre insanlarýn davranýþlarý, davranýþ öncesi ve sonrasý durumlara göre þekillenmektedir. Bu kurama göre bir davranýþýn sonuçlarý olumsuz ise, o davranýþýn ilerde tekrarlanma olasýlýðý azalýr. Bu davranýþlarýn sonuçlarý birey için olumlu ise, o davranýþýn tekrarlanma olasýlýðý artar. Bu sürece pekiþtirme denir. Yeni davranýþlarý kazandýrmada, var olan davranýþlarý istenilen yönde deðiþtirmede, kazandýrýlan ya da deðiþtirilen davranýþlarý sürdürmede ve bireyi kendi davranýþlarýný kontrol eder duruma getirmede pekiþtirmenin kullanýlmasýnýn en etkin ve uygun yol olduðu kabul edilmektedir. Eðitimciler normal ve engelli çocuklarýn eðitiminde pekiþtireçleri etkin bir þekilde kullanmaktadýr. Olumlu davranýþlarý arttýrabilmek için önce pekiþtirme çeþitleri ve pekiþtirme ilkeleri konusunda bilgilenmek gerekmektedir. PEKÝÞTÝRME ÇEÞÝTLERÝ OLUMLU PEKÝÞTÝRME Olumlu pekiþtirme, davranýþ sonrasýnda bireyin hoþuna giden bir uyaranla/durumla karþýlaþmasýnýn, o davranýþýn ilerde yapýlma olasýlýðýný arttýrmasýdýr. Olumlu pekiþtirmede yer alan uyarana pekiþtireç denir. Günlük yaþamda ve eðitim ortamlarýnda, pek çok uygun olmayan davranýþ farkýnda olunmadan olumlu pekiþtirme süreciyle pekiþtirilmektedir. Örneðin aðlayan çocuklarý susturmak için ilgi gösterilmekte ve istedikleri yapýlmaktadýr. Aðlama davranýþý kýsa sürede kesilmektedir. Ancak bu çocuklarýn ilerde aðlama davranýþlarý gösterme olasýlýklarý artmaktadýr. Çünkü aðlama davranýþý pekiþtirilmiþ olmaktadýr. PEKÝÞTÝRME ÇEÞÝTLERÝ a. BÝRÝNCÝL (Öðrenilmemiþ) PEKÝÞTÝREÇLER b. ÝKÝNCÝL (Öðrenilmiþ) PEKÝÞTÝREÇLER -Sosyal Pekiþtireçler -Nesnel Pekiþtireçler -Etkinlik Pekiþtireçleri -Sembol Pekiþtireçler 15

16 BÝRÝNCÝL PEKÝÞTÝREÇLER Birincil pekiþtireçler, herhangi bir öðrenme yaþantýsý olmaksýzýn birey davranýþlarý üzerinde etkisi olan hava, su, yiyecek, içecek, sýcaklýk, uyku, hareket gibi yaþamsal önem taþýyan uyaranlardýr. Eðitim ortamlarýnda birincil pekiþtireçler, genellikle, küçük yaþlardaki ya da ileri derecede ve çok özürlü öðrencilerde kullanýlmaktadýr. Ayrýca, eðitimin baþlangýcýnda, yeni bir beceri ya da davranýþ kazandýrýrken kullanýlmaktadýr. Birincil pekiþtireçlerin her zaman ikincil pekiþtireçlerle birlikte kullanýlarak zamanla tamamen ikincil pekiþtireçlerin kullanýlmasý gerekmektedir. Birincil pekiþtireçlerin etkinliði bireyin yoksunluk ve doyun durumuna baðlýdýr. Bunun için bireyin hedef davranýþý gerçekleþtirmeden pekiþtireç özelliði taþýyan yiyeceðe ulaþmasý engellenmelidir. Bunun için öðretmen baþlatacaðý uygulamalarý ailelerle paylaþarak kullanýlacak pekiþtireç ile ilgili yoksunluk saðlamalýdýr. Örneðin hedef davranýþý kazandýrmak için kullanýlan pekiþtirecin evde kullanýlmamasýný istemelidir. Birincil pekiþtireçlerin doyum nedeniyle etkisinin azalmasý, eðitimde bazý sýnýrlýlýklarý beraberinde getirir. Öðretmenin, bu sýnýrlýlýklarý aþmak için planlama yapmasý gerekmektedir. Bu planlamada dikkate alýnmasý gereken öneriler þöyle sýralanabilir: a) Öðretimi yapýlan her bir beceri ya da davranýþ için etkililiði bilinen farklý birincil pekiþtireç kullanýlýr. Böylece tüm etkinliklerde ve gün boyunca ayný pekiþtireci kullanarak kýsa sürede doyuma ulaþmasý engellenmiþ olur. Örneðin bir davranýþ için kraker, bir diðer davranýþ için þeker gibi. b) Doðru tepkiler için verilen birincil pekiþtireç miktarý olabildiðince düþük tutulmalýdýr. Birincil pekiþtireci daha sýk fakat daha az miktarda vererek doyum engellenebilir. c) Öðrenci beceri ya da davranýþta ustalaþtýkça, her bir doðru tepki yerine birkaç doðru tepkide bir birincil pekiþtireç verilmeye baþlanabilir ve giderek pekiþtirme seyrekleþtirilebilir. ÝKÝNCÝL PEKÝÞTÝREÇLER Ýkincil pekiþtireçler, etkili bir pekiþtireçle etkisiz bir uyaranýn bir arada bulunmasýyla pekiþtirici özelliði kazanmýþ uyaranlardýr. Ýkincil pekiþtireçlerin eðitim ortamýnda yararlarý þöyle sýralanabilir: a) Doyuma ulaþmadan dolayý etki azalmasý olasýlýðý düþüktür, b) Kolay kontrol edilebilir, c) Deðiþik yaþ gruplarýna göre kolayca uygulanabilir, d) Günlük etkinlikler içinde rahatlýkla yer verilebilir. Ýkincil pekiþtireçler; sosyal pekiþtireçler, nesnel pekiþtireçler, etkinlik pekiþtireçleri ve sembol pekiþtireçler olmak üzere dört grupta toplanmaktadýr. 16

17 Sosyal Pekiþtireçler Sosyal pekiþtireçler, uygun bir davranýþ sonrasýnda bireyle hoþlandýðý þekilde sözel ya da fiziksel olarak iliþkiye girilmesi þeklindeki davranýþlardýr. Gülümseme, göz kýrpma, sözel olarak dönüt verme, övme, sarýlma öpme çok yaygýn olarak kullanýlan pekiþtireçlerdir. Sosyal pekiþtireçlerin çok sayýda avantajlarý vardýr. Bireysel ve grup etkinliklerinde, farklý eðitim ortamlarýnda kolaylýkla uygulanabilmektedir. Önemli olan yaþ düzeylerine ve bireysel özelliklere uygun sosyal pekiþtireçlerin belirlenmesidir. Nesnel Pekiþtireçler Nesnel pekiþtireçler, uygun bir davranýþ sonrasýnda bireye verilen, bireyin hoþlandýðý somut nesnelerdir. Örneðin renkli kýrtasiye gereçleri, balonlar, ünlülerin posterleri vb. Nesnel pekiþtireçler, farklý yaþ ve beceri düzeyindeki çocuklar için rahatlýkla kullanýlabilir. Nesnel pekiþtireçlerin en önemli sýnýrlýlýðý, öðrencilerin bu nesnelere uygun davranýþ göstermeden de elde edebilmesidir. Etkinlik Pekiþtireçleri Etkinlik pekiþtireçleri, uygun bir davranýþ sonrasýnda bireyin yapmaktan hoþlandýðý sözel ya da bedensel etkinlikleri yapmasýna veya yapýlan etkinliklere katýlmasýna izin verilmesidir. Etkinlik pekiþtireci, birincil veya nesnel pekiþtireçlerin kullanýlmasýnýn uygun olmadýðý ya da olanaklý olmadýðý durumlarda öðretmene zengin alternatifler sunmaktadýr. Öðretmene yardým etme, kafeye veya sinemaya gitme, istediði oyuncakla oynama vb. Etkinlik pekiþtireçlerinin en büyük sýnýrlýlýðý bireyin uygun davranýþlarý göstermeden de rahatlýkla bu tür etkinlikleri yapma fýrsatý bulmasýdýr. Sembol Pekiþtireçler Sembol pekiþtireçler, uygun bir davranýþ sonrasýnda bireye bir baþka pekiþtireçle deðiþtirilmek üzere verilen, yýldýz, kupon, marka ya da jeton gibi araçlardýr. Sembol pekiþtireçlerin kendi baþlarýna önemi yoktur; ancak, bireyin hoþlandýðý nesnel ya da etkinlik pekiþtireçleriyle deðiþ-tokuþ yapýlabilmesine olanak vermektedir. Sembol pekiþtireçlerin etkili olabilmesi, dönüþtürme sistematiðinin uygunluðu ile ilgilidir. Ayrýca bu sistematiðin çocuklar tarafýndan çok iyi anlaþýlmýþ olmasý gerekmektedir. Öðrenciler hangi davranýþta kaç sembol kazanacaklarýný ne kadar sembolle hangi pekiþtireçleri elde edeceklerini ve sembolleri pekiþtireçlerle deðiþ-tokuþ etme iþlemini ne zaman yapacaklarýný bilmelidir. 17

18 PEKÝÞTÝRME ÝLKELERÝ Kullanýlan pekiþtireç çeþitleri ne olursa olsun, pekiþtirmenin etkili olabilmesi için pekiþtireçlerin bazý ilkelere uygun olarak sunulmasý gerekmektedir. Pekiþtirmenin etkili olabilmesi için aþaðýdaki ilkelere uyulmasý önerilmektedir: a) Kullanýlan pekiþtireç, kolayca doyuma yol açmayacak özellikte olmalýdýr, b) Pekiþtireç, etkili bir pekiþtirme tarifesine baðlý olarak sunulmalýdýr, c) Pekiþtireç, bireyin özellikleriyle uyuþmalýdýr. ( yaþ, cinsiyet, ilgi alanlarý vb.) d) Pekiþtireç, uygulamacý tarafýndan kolay ulaþýlýr ve kolay uygulanýr olmalýdýr, e) Pekiþtireçler çeþitlendirilmelidir. f) Pekiþtirilecek davranýþýn gerçekleþmesine zemin hazýrlamak için ön uyaranlar kullanýlarak, çocuða hangi davranýþtan sonra ne elde edeceði anýmsatýlmalýdýr. Pekiþtirmenin etkililiði, belli ilkeler doðrultusunda kullanýmýnýn yaný sýra, pekiþtirmenin veriliþ þekli ile de yakýndan iliþkilidir. Hedef davranýþta istenilen etkinin, pekiþtirmenin hedef davranýþýn meydana geliþinden hemen sonra yapýlmasýna baðlý olduðu vurgulanmaktadýr. OLUMSUZ DAVRANIÞLARIN AZALTILMASI GÝRÝÞ-SORULAR Olumsuz davranýþlar nasýl baþlar? Olumsuz davranýþlar daha çok hangi ortamlarda artar? Özürlü çocuklarda olumsuz davranýþlarýn sayýsý fazla mýdýr? Neden? ÖNYARGILAR Özürlü çocuklar daha fazla olumsuz davranýþa sahiptir. En erken dönemde disipline etmek önemlidir. Çünkü önleyici çalýþmalar yapýlmýþ olur. Bunun için; Çocuklar en erken dönemde öðretimlere maruz býrakýlýrlar, Disiplin kazandýrýlmaya çalýþýlýr, Uzmanlar aileleri yanlýþ yönlendirmeye baþlar, Özürlü çocuðun çocuk olduðu unutulmaya baþlanýr. 18

19 GÝRÝÞ Geliþim evrelerinin getirdiði doðal zorluklar, çevrenin olumsuz etkileriyle birleþerek çocuklarda istenmeyen-olumsuz davranýþlara yol açabilir. Bu durum çoðu zaman eðitimcilerin ve anne-babalarýn kendilerini çaresiz hissetmelerine yol açar. Özellikle geliþimsel geriliði olan çocuklarda olumsuz davranýþ ortaya çýktýðýnda eðitimciler panik olmakta ve ne yapacaðýný bilememektedir. Çoðu zaman bu davranýþlar çocuðun özürüne atfedilmektedir. Olumsuz davranýþlarýn engellenmesi için çocuklarda olumlu davranýþlarýn arttýrýlmasý gerekir. DAVRANIÞ PROBLEMLERÝNÝ ENGELLEMEK ÝÇÝN 1. Çocuðun psikobiyolojik ihtiyaçlarýný karþýlamak. Fark edilme gereksinimi. Meraklarýnýn giderilmesi gereksinimi Fiziksel etkinlikte bulunma gereksinimi Oyun oynama gereksinimi Ýdrar ve dýþký ihtiyacýný giderme gereksinimi Besin ve su gereksinimi Yorgunluðun azaltýlmasý ve giderilmesi gereksinimi Cinsel dürtülerin tatmini gereksinimi 2. Yapabileceði þeyleri yapmasýna izin vermek, 3. Hoþlanýlan davranýþlarýnýn beðenildiðini ona göstermek, olumlu davranýþlarý görmek. 4. Seçim yapmasýna izin vererek inatlaþmasýný engellemek, 5. Açýk, basit ve tutarlý kurallar koymak gerekmektedir. OLUMSUZ DAVRANIÞLARIN AZALTILMASI Olumsuz Davranýþ Nedir? Anne-babanýn-öðretmenin hoþuna gitmeyen davranýþlar mýdýr? Anne-babayý utandýran davranýþlar mýdýr? Çocuðu eðitim ortamýndan uzaklaþtýran davranýþlar mýdýr? Çocuðun kendisine zarar veren davranýþlar mýdýr? Baþkalarýna zarar veren davranýþlar mýdýr? Çocuða öðretilmemiþ olan davranýþlar mýdýr? Öðretmenler ve anne babalar bazen herhangi bir kritere baðlý olmaksýzýn çocuðu ve çocuðun davranýþlarýný etiketlemektedir. Hâlbuki olumsuz diye nitelendirilen bir davranýþ çocuða öðretilmemiþ bir davranýþ olabilir. Ya da çocuðun geliþim yaþýna uygun bir davranýþ olabilir. Bunun için öðrencinin davranýþýný olumsuz olarak nitelendirmeden önce belli ölçütler ýþýðýnda davranýþa bakmak gerekmektedir. 19

20 OLUMSUZ DAVRANIÞ ÝÇÝN KRÝTERLER Bir davranýþý problem davranýþ olarak deðerlendirmek için bazý kriterleri göz önünde bulundurmamýz gerekir: 1. Çocuðun geliþim yaþý nedir? Bazý davranýþlar geliþimin bir gereðidir ve engellenmemelidir. Örneðin nesneleri aðzýna alma bebeklerde belli bir dönem için bir keþif davranýþýdýr. 2. Çocuk yapmýyor mu? Yapamýyor mu? Çocuk davranýþýn normal - istenen halini yapmasýný bilmiyor olabilir. Davranýþý, problem davranýþ olarak ele almak yerine doðru davranýþýn öðretimi hedeflenir. 3. Davranýþ, çocuðun öðrenmesini etkiliyor mu? Örneðin çocuk sürekli bir þey fýrlattýðý için ders yapýlamýyor veya sýnýfta gezindiði için ders dinleyemiyor. 4. Davranýþ, çocuða ve çevresine zarar veriyor mu? Kafasýný bir yere vurma, saç çekme, ýsýrma gibi davranýþlar zarar verici davranýþlar olarak nitelendirilebilirken, çocuðun pencereden bakmak istemesi ya da kafasýný sallamasý zarar verici davranýþ olarak deðerlendirilmez. 5. Herkes davranýþýn problemli olduðunda hemfikir mi? Evin duvarýna resim yapmak anne için bir problem olurken, baba için bir yaratýcýlýk olabilir. Olumsuz diye adlandýracak davranýþ için çocuðun çevresindeki herkes hemfikir olmalýdýr. OLUMSUZ DAVRANIÞLARI AZALTMAYA OLUMLU YAKLAÞIM Uygun olmayan davranýþýn oluþmasýný önlemek, uygun olmayan davranýþý azaltmak için çabalamaktan çok daha etkilidir. Bunun için gerek anne-babalar gerekse öðretmenler olumsuz davranýþlarý önlemeye yönelik çalýþmalara öncelik vermeli daha sonra ise olumsuz davranýþlarý azaltma teknikleri uyulamaya baþlamalýdýr. Uygun Olmayan Davranýþýn Ortaya Çýkmasýný Önlemek 1.Davranýþ Zincirini Kýrma A.Yakýnlýk Kontrolü: Bir olay ya da durumda, çocuðun potansiyel tepkisini tahmin edip iletiþim fýrsatý yaratarak alýþýlagelmiþ sýrayý durdurmak. Örneðin kütüphanede yüksek sesle konuþan öðrenciye ses daha da yükselmeden önce sessiz olmasýný söylemek; bunu söylerken sakin, ýlýmlý, sempatik bir ses tonu kullanmak akýllýcadýr. B.Uyaran Deðiþikliði: Nesnelerin kaldýrýlmasý, ya da yerinin deðiþtirilmesi, bireylerle ilgili deðiþiklik yapýlmasý gibi uyarlamalarla çevresel uyaranlarýn düzenlenmesidir. Örneðin öðrenci sýnýfa geldiðinde sürekli dolabýn üzerindeki oyuncaðý istiyorsa, bu oyuncak kapaklý bir dolaba yerleþtirilebilir. 20

21 2.Sýnýfta Ortaya Çýkabilecek Uygun Olmayan Davranýþlarý Önleme: Sýnýf içerisinde uygun olmayan davranýþlarý önlemek için öðretmenlerin pratik olarak sýnýfta izleyebilecekleri pek çok strateji vardýr. a. Sýnýf Kuralarýný Öðrenci Ýle Birlikte Belirleme b. Öðrencilere Olumlu Atýfta Bulunma, c. Tarafsýz Davranma, d. Akran Etkileþimlerine Aðýrlýk Verme, e. Olumlu Öðrenme Atmosferi Yaratma f. Sýnýfa Olumlu Model Olma g. Sýnýfta Fiziksel Düzenlemelere Dikkat Etme h. Serbest Zamanlarý Sýnýrlandýrma 3. Ayrýmlý Pekiþtirme Uygun olmayan davranýþlarýn azaltýlmasý için uygun davranýþlarýn arttýrýlmasý ya da sürdürülmesi söz konusudur. Bu yöntem iki temel pekiþtirme ilkesine dayanýr. Birinci olarak, davranýþ uygun ayýrt edici uyaraný izlediðinde verilir. Ýkinci uygulamada, diðer davranýþlar görmezden gelinirken belli bir hedef davranýþ pekiþtirilir. 3.1.Diðer Davranýþlarý Ayrýmlý Pekiþtirme: Uygun olmayan davranýþlarýn oluþmamasýnýn pekiþtirilmesidir. 3.2.Alternatif Davranýþlarý Ayrýmlý Pekiþtirme: Uygun olmayan davranýþýn daha uygun biçiminin pekiþtirilmesidir. Örneðin öðrencinin Ver yerine verir misin? dediðinde pekiþtirilmesi. 3.3.Karþýt Davranýþlarý Ayrýmlý Pekiþtirme: Uygun olmayan davranýþla ayný anda yapýlamayacak davranýþlarýn pekiþtirilmesidir. Örn. Ayakta gezinen çocuðun oturma davranýþýnýn pekiþtirilmesi BÝLÝNEN DAVRANIÞ AZALTMA TEKNÝKLERÝ 1.GÖRMEZDEN GELME-SÖNME: Uygun olmayan davranýþý kararlý bir þekilde gözardý etmektir. Örneðin çocuk yüksek sesle güldüðünde kimsenin bakmamasý. Uygulama Ýlkeleri: 1- Bu teknik, davranýþ dikkat çekmeye yönelikse uygulanmalýdýr. 2- Teknik, davranýþýn her meydana geliþinde kararlý bir þekilde uygulamalýdýr. 3- Görmezden gelmenin uygulanmaya baþlanmasýyla uygun olmayan davranýþýn sayýsýnda artýþ görülebilir. Dolayýsýyla tolere edilemeyecek davranýþlar için kullanýlmamalýdýr. 4- Kimin dikkatini çekmeye yönelikse o kiþi tekniði mutlaka uygulamalýdýr. Dolayýsýyla tekniðin baþkalarýna öðretilmesi gerekecektir. 5- Davranýþýn ortaya çýkmadýðý durumda öðrenci ödüllendirilmelidir. 21

düþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller:

düþürücü kullanmamak c-duruma uygun ilaç kullanmamak Ateþ Durumunda Mutlaka Hekime Götürülmesi Gereken Haller: Ayna-Gazetesi-renksiz-11-06.qxp 26.10.2006 23:39 Seite 2 Çocuklarda Ateþ Deðerli Ayna okuyucularý, bundan böyle bu sayfada sizleri saðlýk konusunda bilgilendireceðim. Atalarýmýz ne demiþti: olmaya devlet

Detaylı

Örgütsel Davranýþýn Tanýmý, Tarihsel Geliþimi ve Kapsamý

Örgütsel Davranýþýn Tanýmý, Tarihsel Geliþimi ve Kapsamý NOT : Bu bölüm önümüzdeki günlerde Prof.Dr. Hüner Þencan ýn incelemesinden sonra daha da geliþtirilerek son halini alacaktýr. Zaman kaybý olmamasý için büyük ölçüde- tamamlanmýþ olan bu bölüm web e konmuþtur.

Detaylı

ünite1 Sosyal Bilgiler

ünite1 Sosyal Bilgiler ünite1 Sosyal Bilgiler Ýletiþim ve Ýnsan Ýliþkileri TEST 1 3. Ünlü bir sanatçýnýn gazetede yayýnlanan fotoðrafýnda evinin içi görüntülenmiþ haberi olmadan eþinin ve çocuklarýnýn resimleri çekilmiþtir.

Detaylı

ünite1 Kendimi Tanıyorum Sosyal Bilgiler 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez?

ünite1 Kendimi Tanıyorum Sosyal Bilgiler 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez? ünite1 Sosyal Bilgiler Kendimi Tanıyorum TEST 1 3. 1. Resmî kimlik belgesi Verilen kavram ile aþaðýdakilerden hangisi iliþkilendirilemez? A) Nüfus cüzdaný B) Ehliyet C) Kulüp kartý D) Pasaport Verilen

Detaylı

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi

Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi 1 Özet Týp Fakültesi öðrencilerinin Anatomi dersi sýnavlarýndaki sistemlere göre baþarý düzeylerinin deðerlendirilmesi Mehmet Ali MALAS, Osman SULAK, Bahadýr ÜNGÖR, Esra ÇETÝN, Soner ALBAY Süleyman Demirel

Detaylı

OKUL ÖNCESÝ EÐÝTÝM KURUMLARI YÖNETMELÝÐÝNDE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA D YÖNETMELÝK Çarþamba, 10 Eylül 2008

OKUL ÖNCESÝ EÐÝTÝM KURUMLARI YÖNETMELÝÐÝNDE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA D YÖNETMELÝK Çarþamba, 10 Eylül 2008 OKUL ÖNCESÝ EÐÝTÝM KURUMLARI YÖNETMELÝÐÝNDE DEÐÝÞÝKLÝK YAPILMASINA D YÖNETMELÝK Çarþamba, 10 Eylül 2008 6 Eylül 2008 CUMARTESÝ Resmî Gazete Sayý : 26989 YÖNETMELÝK Millî Eðitim Bakanlýðýndan: OKUL ÖNCESÝ

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 4 puanlýk sorular 1. Küçük bir salyangoz, 10m yüksekliðinde bir telefon direðine týrmanmaktadýr. Gündüzleri 3m týrmanabilmekte ama geceleri 1m geri kaymaktadýr. Salyangozun direðin tepesine týrmanmasý

Detaylı

Yaþlanma ile birlikte deri ve saçlarda görülen

Yaþlanma ile birlikte deri ve saçlarda görülen 9 Prof. Dr. Selçuk BÖLÜKBAÞI Yaþlanma ile birlikte deri ve saçlarda görülen deðiþiklikler gibi vücut duruþunda ve yürüyüþünde de deðiþiklikler meydana gelir. Kas-iskelet sistemi vücudun destek ve temelidir.

Detaylı

Konular 5. Eðitimde Kullanýlacak Araçlar 23. Örnek Çalýþtay Gündemi 29. Genel Bakýþ 7 Proje Yöneticilerinin Eðitimi 10

Konular 5. Eðitimde Kullanýlacak Araçlar 23. Örnek Çalýþtay Gündemi 29. Genel Bakýþ 7 Proje Yöneticilerinin Eðitimi 10 Proje Yönetimi ÝÇÝNDEKÝLER Konular 5 Genel Bakýþ 7 Proje Yöneticilerinin Eðitimi 10 Eðitimde Kullanýlacak Araçlar 23 Araç 1: Araþtýrma sorularý Araç 2: Belirsiz talimatlar Araç 3: Robotlar 28 Örnek

Detaylı

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF

Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 2009-10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF Ýstanbul, 12 Mart 2009 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2009/10 Dövize Endeksli Kredilerde KKDF 1. Genel Açýklamalar: 88/12944 sayýlý Kararnameye iliþkin olarak

Detaylı

DOÐA KOLEJÝ 2019 BURSLULUK SINAVI VELÝ BÝLGÝLENDÝRME KÝTAPÇIÐI

DOÐA KOLEJÝ 2019 BURSLULUK SINAVI VELÝ BÝLGÝLENDÝRME KÝTAPÇIÐI 13 OCAK 2019 4, 5,, 7,, 9, ve 11. sınıflar için %0 e varan burs imkânı DOÐA KOLEJÝ 2019 BURSLULUK SINAVI VELÝ BÝLGÝLENDÝRME KÝTAPÇIÐI Değerli Anneler ve Babalar, Doða Koleji olarak ve 13 Ocak 2019 tarihlerinde

Detaylı

Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler. Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung. Freie Hansestadt Bremen.

Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler. Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung. Freie Hansestadt Bremen. Gesundheitsamt Freie Hansestadt Bremen Sozialmedizinischer Dienst für Erwachsene Bakým sigortasý - Sizin için bilgiler Türkischsprachige Informationen zur Pflegeversicherung Yardýma ve bakýma muhtaç duruma

Detaylı

Türkiye: Gelecek Nesiller için Fýrsatlarýn Çoðaltýlmasý 11. Çocuk Geliþimi ve Çocuklarýn Karþýlaþtýðý Riskler Eþitsizliðin nesiller arasý geçiþinin bugün Türkiye nin en genç neslini ciddi ölçüde etkilediði

Detaylı

T.C. MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI EÐÝTÝMÝ ARAÞTIRMA VE GELÝÞTÝRME DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI KENDÝNÝ TANIYOR MUSUN? ANKARA, 2011 MESLEK SEÇÝMÝNÝN NE KADAR ÖNEMLÝ BÝR KARAR OLDUÐUNUN FARKINDA MISINIZ? Meslek seçerken

Detaylı

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Açýldý TOHAV'ýn mülteci ve sýðýnmacýlara yönelik devam ettirdiði çalýþmalar kapsamýnda açtýðý SURUÇ MÜLTECÝ DANIÞM

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Açýldý TOHAV'ýn mülteci ve sýðýnmacýlara yönelik devam ettirdiði çalýþmalar kapsamýnda açtýðý SURUÇ MÜLTECÝ DANIÞM MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 1 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç

Detaylı

EÞÝTSÝZLÝKLER. I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik. Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik

EÞÝTSÝZLÝKLER. I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik. Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik l l l EÞÝTSÝZLÝKLER I. ve II. Dereceden Bir Bilinmeyenli Eþitsizlik Polinomlarýn Çarpýmý ve Bölümü Bulunan Eþitsizlik Çift ve Tek Katlý Kök, Üslü ve Mutlak Deðerlik Eþitsizlik l Alýþtýrma 1 l Eþitsizlik

Detaylı

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler *1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler *1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 2 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç

Detaylı

5. 2x 2 4x + 16 ifadesinde kaç terim vardýr? 6. 4y 3 16y + 18 ifadesinin terimlerin katsayýlarý

5. 2x 2 4x + 16 ifadesinde kaç terim vardýr? 6. 4y 3 16y + 18 ifadesinin terimlerin katsayýlarý CEBÝRSEL ÝFADELER ve DENKLEM ÇÖZME Test -. x 4 için x 7 ifadesinin deðeri kaçtýr? A) B) C) 9 D). x 4x ifadesinde kaç terim vardýr? A) B) C) D) 4. 4y y 8 ifadesinin terimlerin katsayýlarý toplamý kaçtýr?.

Detaylı

1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn

1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn 4. SINIF COÞMAYA SORULARI 1. BÖLÜM 3. DÝKKAT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. 1. Böleni 13 olan bir bölme iþleminde kalanlarýn toplamý kaçtýr? A) 83 B) 78 C) 91 D) 87

Detaylı

ünite1 Sosyal Bilgiler Verilenlerden kaçý sosyal bilimler arasýnda yer alýr? A. 6 B. 5 C. 4 D. 3

ünite1 Sosyal Bilgiler Verilenlerden kaçý sosyal bilimler arasýnda yer alýr? A. 6 B. 5 C. 4 D. 3 ünite1 Sosyal Bilgiler Sosyal Bilgiler Öðreniyorum TEST 1 3. coðrafya tarih biyoloji fizik arkeoloji filoloji 1. Ali Bey yaþadýðý yerin sosyal yetersizlikleri nedeniyle, geliþmiþ bir kent olan Ýzmir e

Detaylı

Iletisim ve Lisan Enstitusu

Iletisim ve Lisan Enstitusu . Iletisim ve Lisan Enstitusu..... Biz Kimiz? Institute of Communication and Languages (ICL), önceki adýyla Ýki Toplumlu Mesleki Ýngilizce Destek Programý, nitelikli Ýngilizce, kültürlerarasý iletiþim

Detaylı

(Domuz Gribi Virüsü) Bu Broþür Ankara Tabip Odasý Tarafýndan Hazýrlanmýþtýr. ANKARA ÞUBELERÝ Kasým 2009 - ANKARA Tasarým : Cafer ASLAN Baský : Mattek Matbaacýlýk Bas. yay. Tan. San. Tic. Ltd. Þti. GMK

Detaylı

17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A²

17a EK 17-A ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ. ² Rahim Ýçi Araçlar - Ek 17-A² EK 17-A RÝA ÝÇÝN DEÐERLENDÝRME KONTROL LÝSTESÝ ÖYKÜ KONTROL LÝSTESÝ Hizmet verenin sorularý: Hizmet alana aþaðýdaki sorularý sorun: Hizmet veren için kurallar: Eðer yanýtlar evet sütununda ise aþaðýdaki

Detaylı

BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ

BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ IPA Cross-Border Programme CCI No: 2007CB16IPO008 BÝLGÝLENDÝRME BROÞÜRÜ SINIR ÖTESÝ BÖLGEDE KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLÝ ÝÞLETMELERÝN ORTAK EKO-GÜÇLERÝ PROJESÝ Ref. ¹ 2007CB16IPO008-2011-2-063, Geçerli sözleþme

Detaylı

2014 2015 Eðitim Öðretim Yýlý ÝSTANBUL ÝLÝ ÝLKOKULLAR ARASI 2. Zeka Oyunlarý Turnuvasý 7 Mart Silence Ýstanbul Hotel TURNUVA PROGRAMI 09.30-10.00 10.00-10.45 11.00-11.22 11.35-11.58 12.10-12.34 12.50-13.15

Detaylı

STAJ BÝLGÝLERÝ. Önemli Açýklamalar

STAJ BÝLGÝLERÝ. Önemli Açýklamalar Öðrencinin Adý ve Soyadý Doðum Yeri ve Yýlý Fakülte Numarasý Bölümü Yaptýðý Staj Dalý Fotoðraf STAJ BÝLGÝLERÝ Ýþyeri Adý Adresi Telefon Numarasý Staj Baþlama Tarihi Staj Bitiþ Tarihi Staj Süresi (gün)

Detaylı

ÖZEL ABC LİSESİ. ABC EĞİTİM KURUMLARI bugün 278 Çalışanıyla Eğitim Dünyasının Liderleri arasında gösteriliyor.

ÖZEL ABC LİSESİ. ABC EĞİTİM KURUMLARI bugün 278 Çalışanıyla Eğitim Dünyasının Liderleri arasında gösteriliyor. GENEL TANITIM ABC EĞİTİM KURUMLARI, 2006 yılında Eryaman da Ankara nın en güzide dershanelerinden ABC DERSHANESİ ni eğitim-öğretim dünyasına kazandırdı. 2006 yılında üniversite giriş sınav sisteminin değişmesine

Detaylı

Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý

Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý Spor Bilimleri Derneði Ýletiþim Aðý Spor Bilimleri Derneði, üyeler arasýndaki haberleþme aðýný daha etkin hale getirmek için, akademik çalýþmalar yürüten bilim insaný, antrenör, öðretmen, öðrenci ve ilgili

Detaylı

1. Merkezi ve çevresel sinir sistemini oluþturan sinir hücrelerine ne ad verilir?

1. Merkezi ve çevresel sinir sistemini oluþturan sinir hücrelerine ne ad verilir? Soru - Yanýt 3 1. Merkezi ve çevresel sinir sistemini oluþturan sinir hücrelerine ne ad verilir? Yanýt: Nöron 2. Merkezi sinir sistemini oluþturan organlar nelerdir? Yanýt: Beyin, beyincik, omurilik soðaný

Detaylı

ünite 3. Ýlkokullarla ilgili aþaðýdakilerden hangisi yapýlýr? Vatan ve ulus sevgisinin yerdir. 1. Okulun açýlýþ töreninde aþaðýdakilerden

ünite 3. Ýlkokullarla ilgili aþaðýdakilerden hangisi yapýlýr? Vatan ve ulus sevgisinin yerdir. 1. Okulun açýlýþ töreninde aþaðýdakilerden ünite 1 OKUL HEYECANIM TEST 1 3. Ýlkokullarla ilgili aþaðýdakilerden hangisi yanlýþtýr? Hayat Bilgisi Vatan ve ulus sevgisinin öðrenildiði yerdir. 1. Okulun açýlýþ töreninde aþaðýdakilerden hangisi yapýlýr?

Detaylı

Aile Hekimliðinde Genogram

Aile Hekimliðinde Genogram Aile Hekimliðinde Genogram Prof. Dr. Ýsmail Hamdi KARA, Düzce Üniversitesi Týp Fakültesi Aile Hekimliði AD, Düzce Aile Hekimliði Dersleri - 02.06.2010 15:30 1 I. Tanýmlar Hastalarý yalnýz bir birey olarak

Detaylı

014-015 Eðitim Öðretim Yýlý ÝSTANBUL ÝLÝ ORTAOKULLAR ARASI "7. AKIL OYUNLARI ÞAMPÝYONASI" Ýstanbul Ýli Ortaokullar Arasý 7. Akýl Oyunlarý Þampiyonasý, 18 Nisan 015 tarihinde Özel Sancaktepe Bilfen Ortaokulu

Detaylı

Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi,

Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, 5 Prof. Dr. Semih KESKÝL Larson'un 1960'larda veciz olarak belirttiði gibi, yaþlýlarýn acil hastalýklarý diye bir durum yoktur. Bizimde burada söz konusu edeceðimiz yaþlýlar arasýndaki acil týbbi durumlardýr.

Detaylı

ünite1 Destek ve Hareket Fen Bilimleri 3. vücudumuzun dik olarak durmasýný saðlayan sistemi elemanýdýr. Verilen cümledeki sembollere aþaðýdakilerden

ünite1 Destek ve Hareket Fen Bilimleri 3. vücudumuzun dik olarak durmasýný saðlayan sistemi elemanýdýr. Verilen cümledeki sembollere aþaðýdakilerden ünite1 Destek ve Hareket Fen Bilimleri 1. TEST 1 Ali, öðretmenin verdiði çizim ödevini yukarýdaki þekilde yapmýþtýr. Buna göre Ali nin çizdiði iskelet bölümü için, I. Kafatasý olarak adlandýrýlýr. II.

Detaylı

Matematik ve Türkçe Örnek Soru Çözümleri Matematik Testi Örnek Soru Çözümleri 1 Aþaðýdaki saatlerden hangisinin akrep ve yelkovaný bir dar açý oluþturur? ) ) ) ) 11 12 1 11 12 1 11 12 1 10 2 10 2 10 2

Detaylı

T.C. SAÐLIK BAKANLIÐI KEÇÝÖREN OSMANLI AÐIZ ve DÝÞ SAÐLIÐI MERKEZÝ. Engelli Kliniði El Kitabý

T.C. SAÐLIK BAKANLIÐI KEÇÝÖREN OSMANLI AÐIZ ve DÝÞ SAÐLIÐI MERKEZÝ. Engelli Kliniði El Kitabý T.C. SAÐLIK BAKANLIÐI KEÇÝÖREN OSMANLI AÐIZ ve DÝÞ SAÐLIÐI MERKEZÝ Engelli Kliniði El Kitabý Osmanlý Ýþ Merkezi Keçiören Osmanlý Aðýz ve Diþ Saðlýðý Merkezi Adres: Yeni Etlik Cad. No: 103 Osmanlý Ýþ Merkezi

Detaylı

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta

Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta Mikro Dozaj Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip mikro dozaj sistemleri ile Kimya,Maden,Gýda... gibi sektörlerde kullanýlan hafif, orta ve aðýr hizmet tipi modellerimizle Türk

Detaylı

ÇEVRE VE TOPLUM. Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum

ÇEVRE VE TOPLUM. Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum ÇEVRE VE TOPLUM 11. Bölüm DOÐAL AFETLER VE TOPLUM Konular DOÐAL AFETLER Dünya mýzda Neler Oluyor? Sel Erozyon Kuraklýk Kütle Hareketleri Çýð Olaðanüstü Hava Olaylarý: Fýrtýna, Kasýrga, Hortum Volkanlar

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2015

Kanguru Matematik Türkiye 2015 3 puanlýk sorular 1. Hangi þeklin tam olarak yarýsý karalanmýþtýr? A) B) C) D) 2 Þekilde görüldüðü gibi þemsiyemin üzerinde KANGAROO yazýyor. Aþaðýdakilerden hangisi benim þemsiyenin görüntüsü deðildir?

Detaylı

Genel Bakýþ 7 Proje nin ABC si 9 Proje Önerisi Nasýl Hazýrlanýr?

Genel Bakýþ 7 Proje nin ABC si 9 Proje Önerisi Nasýl Hazýrlanýr? REC Hakkýnda ÝÇÝNDEKÝLER Konular 5 Genel Bakýþ 7 Proje nin ABC si 9 Proje Önerisi Nasýl Hazýrlanýr? Eðitimde Kullanýlacak Araçlar 21 Araç 1: Kaynaþma Tanýþma Etkinliði 23 Araç 2: Uzun Sözcükler 25 Araç

Detaylı

ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU.

ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. ERHAN KAMIŞLI H.Ö. SABANCI HOLDİNG ÇİMENTO GRUP BAŞKANI OLDU. Sendikamýz Yönetim Kurulu Üyesi Erhan KAMIÞLI, 28 Mart 2001 tarihi itibariyle H.Ö. Sabancý Holding Çimento Grubu Baþkanlýðý'na atanmýþtýr.

Detaylı

2014-2015 Eðitim Öðretim Yýlý ÝSTANBUL ÝLÝ ORTAOKULLAR ARASI "4. AKIL OYUNLARI TURNUVASI" Ýstanbul Ýli Ortaokullar Arasý 4. Akýl Oyunlarý Turnuvasý, 21 Þubat 2015 tarihinde Özel Sancaktepe Okyanus Koleji

Detaylı

MEB ÖZEL EÐÝTÝM REHBERLÝK ve DANIÞMA HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ

MEB ÖZEL EÐÝTÝM REHBERLÝK ve DANIÞMA HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ MEB ÖZEL EÐÝTÝM REHBERLÝK ve DANIÞMA HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ KILAVUZ U Þubat 2008 MEB ÖZEL EÐÝTÝM REHBERLÝK ve DANIÞMA HÝZMETLERÝ GENEL MÜDÜRLÜÐÜ ÖZEL EÐÝTÝM VE REHBERLÝK HÝZMETLERÝ KILAVUZU Ankara

Detaylı

Modüler Proses Sistemleri

Modüler Proses Sistemleri Ürünler ve Hizmetlerimiz 2011 Modüler Proses Makineleri Modüler Proses Sistemleri Proses Ekipmanlarý Süt alým tanklarý Süt alým degazörleri Akýþ transfer paneli Vana tarlasý Özel adaptör Tesisat malzemeleri

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 4 puanlýk sorular 1. þaðýdaki þekilde kenar uzunluklarý 4 ve 6 olan iki eþkenar üçgen ve iç teðet çemberleri görülmektedir. ir uðurböceði üçgenlerin kenarlarý ve çemberlerin üzerinde yürüyebilmektedir.

Detaylı

Depo Modüllerin Montajý Öncelikle depolarýmýzý nerelere koyabileceðimizi iyi bilmemiz gerekir.depolarýmýzý kesinlikle binalarýmýzda statik açýdan uygun olamayan yerlere koymamalýyýz. Çatýlar ve balkonlarla

Detaylı

Araþtýrma Hazýrlayan: Ebru Kocamanlar Araþtýrma Uzman Yardýmcýsý Gýda Ürünlerinde Ambalajýn Satýn Alma Davranýþýna Etkisi Dünya Ambalaj Örgütü nün açýklamalarýna göre dünyada ambalaj kullanýmýnýn %30 unu

Detaylı

BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS ANLATIM FÖYÜ MATEMATÝK - II

BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS ANLATIM FÖYÜ MATEMATÝK - II BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS ANLATIM FÖYÜ DERSHANELERÝ Konu Ders Adý Bölüm Sýnav DAF No. MATEMATÝK - II II. DERECEDEN DENKLEMLER - IV MF TM LYS1 08 Ders anlatým föyleri öðrenci tarafýndan dersten

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2015

Kanguru Matematik Türkiye 2015 3 puanlýk sorular 1. Aþaðýdaki þekillerden hangisi bu dört þeklin hepsinde yoktur? A) B) C) D) 2. Yandaki resimde kaç üçgen vardýr? A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 3. Yan taraftaki þekildeki yapboz evin eksik parçasýný

Detaylı

1 2 3 4 7 8 9 10 11 12 13 14 16 19 21 23 24 25 26 27 28 30 32 33 37 41 42 44 46 47 48 50 52 54 56 Kurum Kimliði Logo Logo Þube Logolarý Logonun Renkli Kullanýmý Logonun Siyah-Beyaz Kullanýmý Logonun Diþi

Detaylı

Saðlýklý Bir Diþeti Nasýl Olmalýdýr? Saðlýklý diþeti, çoðunlukla açýk pembe renkli, sert kývamlý, mat, yüzeyi portakal kabuðu görünümünde ve diþlerin

Saðlýklý Bir Diþeti Nasýl Olmalýdýr? Saðlýklý diþeti, çoðunlukla açýk pembe renkli, sert kývamlý, mat, yüzeyi portakal kabuðu görünümünde ve diþlerin Saðlýklý Bir Diþeti Nasýl Olmalýdýr? Saðlýklý diþeti, çoðunlukla açýk pembe renkli, sert kývamlý, mat, yüzeyi portakal kabuðu görünümünde ve diþlerin arasý býçak sýrtý gibi sonlanan özelliklere sahiptir.

Detaylı

ÝÇÝNDEKÝLER 1. ÜNÝTE 2. ÜNÝTE BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 3 BÖLÜM 4 HAKLARIMI ÖÐRENÝYORUM... 9

ÝÇÝNDEKÝLER 1. ÜNÝTE 2. ÜNÝTE BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 1 BÖLÜM 2 BÖLÜM 3 BÖLÜM 4 HAKLARIMI ÖÐRENÝYORUM... 9 ÝÇÝNDEKÝLER 1. ÜNÝTE HAKLARIMI ÖÐRENÝYORUM... 9 TOPLUMUN ÝÇÝNDEYÝM... 10 Ölçme ve Deðerlendirme... 14 Kazaným Deðerlendirme Testi - 1... 16 HAKLARIM VE SORUMLULUKLARIM... 18 Ölçme ve Deðerlendirme... 22

Detaylı

Geometriye Y olculuk. E Kare, Dikdörtgen ve Üçgen E Açýlar E Açýlarý Ölçme E E E E E. Çevremizdeki Geometri. Geometrik Þekilleri Ýnceleyelim

Geometriye Y olculuk. E Kare, Dikdörtgen ve Üçgen E Açýlar E Açýlarý Ölçme E E E E E. Çevremizdeki Geometri. Geometrik Þekilleri Ýnceleyelim Matematik 1. Fasikül ÜNÝTE 1 Geometriye Yolculuk ... ÜNÝTE 1 Geometriye Y olculuk Çevremizdeki Geometri E Kare, Dikdörtgen ve Üçgen E Açýlar E Açýlarý Ölçme Geometrik Þekilleri Ýnceleyelim E E E E E Üçgenler

Detaylı

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler 1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve

TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi'nden Haberler 1 Þubat 2016 tarihinde faaliyetlerine baþlayan Suruç Mülteci Danýþma Merkezi; mülteci, sýðýnmacý ve MD Mülteci Danýþma M TOHAV e-bülten n S AYI: 3 TOHAV Suruç Mülteci Danýþma Merkezi Ýletiþim Bilgileri Adres: Yýldýrým Mah. Ziyademirdelen Sok. N0: D: 1 Suruç/ÞANLIURFA Tel: 0 (414) 611 98 02 TOHAV Suruç

Detaylı

T.C YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ Esas No : 2005 / 37239 Karar No : 2006 / 3456 Tarihi : 13.02.2006 KARAR ÖZETÝ : ALT ÝÞVEREN - ÇALIÞTIRACAK ÝÞÇÝ SAYISI

T.C YARGITAY 9. HUKUK DAÝRESÝ Esas No : 2005 / 37239 Karar No : 2006 / 3456 Tarihi : 13.02.2006 KARAR ÖZETÝ : ALT ÝÞVEREN - ÇALIÞTIRACAK ÝÞÇÝ SAYISI Yargýtay Kararlarý T.C Esas No : 2005 / 37239 Karar No : 2006 / 3456 Tarihi : 13.02.2006 KARAR ÖZETÝ : ALT ÝÞVEREN - ÇALIÞTIRACAK ÝÞÇÝ SAYISI Davalý þirketin ayný il veya diðer illerde baþka iþyerinin

Detaylı

3. FASÝKÜL 1. FASÝKÜL 4. FASÝKÜL 2. FASÝKÜL 5. FASÝKÜL. 3. ÜNÝTE: ÇIKARMA ÝÞLEMÝ, AÇILAR VE ÞEKÝLLER Çýkarma Ýþlemi Zihinden Çýkarma

3. FASÝKÜL 1. FASÝKÜL 4. FASÝKÜL 2. FASÝKÜL 5. FASÝKÜL. 3. ÜNÝTE: ÇIKARMA ÝÞLEMÝ, AÇILAR VE ÞEKÝLLER Çýkarma Ýþlemi Zihinden Çýkarma Ýçindekiler 1. FASÝKÜL 1. ÜNÝTE: ÞEKÝLLER VE SAYILAR Nokta Düzlem ve Düzlemsel Þekiller Geometrik Cisimlerin Yüzleri ve Yüzeyleri Tablo ve Þekil Grafiði Üç Basamaklý Doðal Sayýlar Sayýlarý Karþýlaþtýrma

Detaylı

Yükseköðretimin Finansmaný ve Finansman Yöntemlerinin Algýlanan Adalet Düzeyi: Sakarya Üniversitesi Paydaþ Görüþleri..64 Doç.Dr.

Yükseköðretimin Finansmaný ve Finansman Yöntemlerinin Algýlanan Adalet Düzeyi: Sakarya Üniversitesi Paydaþ Görüþleri..64 Doç.Dr. MALÝYE DERGÝSÝ Temmuz - Aralýk 2011 Sayý 161 Sahibi Maliye Bakanlýðý Strateji Geliþtirme Baþkanlýðý Adýna Sorumlu Yazý Ýþleri Müdürü Yayýn Kurulu Baþkan Füsun SAVAÞER Üye Ali Mercan AYDIN Üye Nural KARACA

Detaylı

TEST. 8 Ünite Sonu Testi m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 K 25 6 L 30 5 M 20 7

TEST. 8 Ünite Sonu Testi m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 K 25 6 L 30 5 M 20 7 TEST 8 Ünite Sonu Testi 1. 40 m/s kaç km/h'tir? A) 72 B) 144 C) 216 D) 288 2. A noktasýndan harekete baþlayan üç atletten Sema I yolunu, Esra II yolunu, Duygu ise III yolunu kullanarak eþit sürede B noktasýna

Detaylı

Brain Q RSC/2 Termostat

Brain Q RSC/2 Termostat Brain Q RSC/2 Termostat Kullaným Kýlavuzu . Kod No: A.2.3.15 Kitap Baský Tarihi: 071206 Revizyon No: 071206 Brain Q RSC/2 Termostat 06 Kullaným Kýlavuzu . Ýçindekiler Kontrol Seviyesi Gösterge ve Çalýþtýrma

Detaylı

STAJ BÝLGÝLERÝ. Önemli Açýklamalar

STAJ BÝLGÝLERÝ. Önemli Açýklamalar 2017 Öðrencinin Adý ve Soyadý Doðum Yeri ve Yýlý Fakülte Numarasý Bölümü Yaptýðý Staj Dalý Fotoðraf STAJ BÝLGÝLERÝ Ýþyeri Adý Adresi Telefon Numarasý Staj Baþlama Tarihi Staj Bitiþ Tarihi Staj Süresi (gün)

Detaylı

PARK YAZ OKULUNDA YAÞATIN

PARK YAZ OKULUNDA YAÞATIN YAZ OKULU Çocuklarýnýza YAZ KEYFiNi GYM PARK YAZ OKULUNDA YAÞATIN ONLINE KAYIT facebook.com/gympark instagram.com/gym_park twitter.com/gym park info@gympark.com.tr www.gympark.com.tr 0 236 233 00 55 0

Detaylı

TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor

TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor TOPLUMSAL SAÐLIK DÜZEYÝNÝN DURUMU: Türkiye Bunu Hak Etmiyor Türkiye'nin insanlarý, mevcut saðlýk düzeyini hak etmiyor. Saðlýk hizmetleri için ayrýlan kaynaklarýn yetersizliði, kamunun önemli oranda saðlýk

Detaylı

ÝÇÝNDEKÝLER. Tema. Tema. Tema. www.degeryayinlari.com. Geleceðin Büyükleri olan Deðerli Öðrencilerimiz,

ÝÇÝNDEKÝLER. Tema. Tema. Tema. www.degeryayinlari.com. Geleceðin Büyükleri olan Deðerli Öðrencilerimiz, 1. Fasikül TEMA 1 Okul Heyecaným Set Olarak Satýlýr, Tek Tek Satýlmaz. ...... Ön Söz www.degeryayinlari.com Copyright Zambak Yayýncýlýk ve Eðitim Gereçleri Tic. AÞ Bu kitabýn tamamýnýn ya da bir kýsmýnýn,

Detaylı

ÝÇÝNDEKÝLER 1. TEMA OKUL HEYECANIM Kazaným Testi Fiziksel Özelliklerim Duygularým Haftanýn Testi...

ÝÇÝNDEKÝLER 1. TEMA OKUL HEYECANIM Kazaným Testi Fiziksel Özelliklerim Duygularým Haftanýn Testi... ÝÇÝNDEKÝLER 1. TEMA OKUL HEYECANIM Fiziksel Özelliklerim............ 10 Duygularým................... 11 1. Haftanýn Testi............... 13 Yapabildiklerim - Hoþlandýklarým.. 15 Günümü Planlarým.............

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2018

Kanguru Matematik Türkiye 2018 3 puanlýk sorular. Þekildeki takvim yapraðý bir ayý göstermektedir. Maalesef üzerine mürekkep dökülmüþtür ve günlerden çoðu görülmemektedir. Bu ayýn 7 si hangi güne denk gelir? P S Ç P C C P 3 4 5 6 7

Detaylı

EDMS, þirketlerin dinamik dokümanlar oluþturmasýný saðlayan, bu doküman ve belgeleri dijital olarak saklayýp, dünyanýn deðiþik noktalarýndaki

EDMS, þirketlerin dinamik dokümanlar oluþturmasýný saðlayan, bu doküman ve belgeleri dijital olarak saklayýp, dünyanýn deðiþik noktalarýndaki with BIM Suite EDMS, þirketlerin dinamik dokümanlar oluþturmasýný saðlayan, bu doküman ve belgeleri dijital olarak saklayýp, dünyanýn deðiþik noktalarýndaki kullanýcýlarýnýn eriþmesine olanak veren ve

Detaylı

İletişim ve İnsan İlişkileri Kitle İletişim Araçları Atatürk ve İletişim

İletişim ve İnsan İlişkileri Kitle İletişim Araçları Atatürk ve İletişim 1. Ünite İletişim ve İnsan İlişkileri İletişim ve İnsan İlişkileri Kitle İletişim Araçları Atatürk ve İletişim 9 Ýletiþim Benimle Baþlar a. Bugüne kadar baþardýðým en zor iþ nedir? b. En çok gurur duyduðum

Detaylı

KÖÞE TEMÝZLEME MAKÝNASI ELEKTRONÝK KONTROL ÜNÝTESÝ KULLANIM KILAVUZU GENEL GÖRÜNÜM: ISLEM SECIMI FULL

KÖÞE TEMÝZLEME MAKÝNASI ELEKTRONÝK KONTROL ÜNÝTESÝ KULLANIM KILAVUZU GENEL GÖRÜNÜM: ISLEM SECIMI FULL KÖÞE TEMÝZLEME MAKÝNASI ELEKTRONÝK KONTROL ÜNÝTESÝ KULLANIM KILAVUZU GENEL GÖRÜNÜM: calismaya hazir Enter Tuþu menülere girmek için kullanýlýr. Kýsa süreli basýldýðýnda kullanýcý menüsüne, uzun sürelibasýldýðýnda

Detaylı

T.C. MÝLLÎ EÐÝTÝM BAKANLIÐI EÐÝTÝMÝ ARAÞTIRMA VE GELÝÞTÝRME DAÝRESÝ BAÞKANLIÐI HANGÝ OKULDA OKUMAK ÝSTEDÝÐÝNE KARAR VERDÝN MÝ? Genel Liseler Fen Liseleri Sosyal Bilimler Anadolu Spor Güzel Sanatlar Askeri

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 Kanguru Matematik Türkiye 07 4 puanlýk sorular. Bir dörtgenin köþegenleri, dörtgeni dört üçgene ayýrmaktadýr. Her üçgenin alaný bir asal sayý ile gösterildiðine göre, aþaðýdaki sayýlardan hangisi bu dörtgenin

Detaylı

3. Çarpýmlarý 24 olan iki sayýnýn toplamý 10 ise, oranlarý kaçtýr? AA 2 1 1 2 1. BÖLÜM

3. Çarpýmlarý 24 olan iki sayýnýn toplamý 10 ise, oranlarý kaçtýr? AA 2 1 1 2 1. BÖLÜM 7. SINIF COÞMAYA SORULARI 1. BÖLÜM DÝKKAT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. 3. Çarpýmlarý 24 olan iki sayýnýn toplamý 10 ise, oranlarý kaçtýr? 2 1 1 2 A) B) C) D) 3 2 3

Detaylı

ünite1 3. Burcu yla çocuk hangi oyunu oynayacaklarmýþ? A. saklambaç B. körebe C. evcilik (1, 2 ve 3. sorularý parçaya göre yanýtlayýn.

ünite1 3. Burcu yla çocuk hangi oyunu oynayacaklarmýþ? A. saklambaç B. körebe C. evcilik (1, 2 ve 3. sorularý parçaya göre yanýtlayýn. ünite1 Türkçe Sözcük - Karþýt Anlamlý Sözcükler TEST 1 3. Burcu yla çocuk hangi oyunu oynayacaklarmýþ? Annemle þakalaþýrken zil çaldý. Gelen Burcu ydu. Bir elinde büyükçe bir poþet, bir elinde bebeði vardý.

Detaylı

Laboratuvar Akreditasyon Baþkanlýðý Týbbi Laboratuvarlar

Laboratuvar Akreditasyon Baþkanlýðý Týbbi Laboratuvarlar Laboratuvar Akreditasyon Baþkanlýðý Týbbi Laboratuvarlar Týbbi Laboratuvar Akreditasyonu Akreditasyon, Akreditasyon; Laboratuvarların, Muayene, Belgelendirme kuruluşlarının ve Yeterlilik Deneyi Sağlayıcı

Detaylı

BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS UYGULAMA FÖYÜ (MF) LYS FÝZÝK - 13 KALDIRMA KUVVETÝ - I

BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS UYGULAMA FÖYÜ (MF) LYS FÝZÝK - 13 KALDIRMA KUVVETÝ - I BÝRE DERSHANEERÝ SINIF ÝÇÝ DERS UUAMA FÖÜ (MF) DERSHANEERÝ S FÝÝ - 13 ADIRMA UVVETÝ - I Ders anlatým föyleri öðrenci tarafýndan dersten sonra tekrar çalýþýlmalýdýr. ADIRMA UVVETÝ - I Adý Soyadý :... Bu

Detaylı

TUM DERS LER SOR U BAN K AS I HAYAT BİLGİSİ FEN BİLİMLERİ - TÜRKÇE MATEMATİK - İNGİLİZCE

TUM DERS LER SOR U BAN K AS I HAYAT BİLGİSİ FEN BİLİMLERİ - TÜRKÇE MATEMATİK - İNGİLİZCE TUM DERS LER SOR U BAN K AS I HAYAT BİLGİSİ FEN BİLİMLERİ - TÜRKÇE MATEMATİK - İNGİLİZCE 3 Tudem Eğitim Hiz. San. ve Tic. A.Ş 1476/1 Sokak No: 10/51 Alsancak/Konak/ÝZMÝR Yazarlar: Tudem Yazý Kurulu Dizgi

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 4 puanlýk sorular 1. Bir dik ikizkenar ABC üçgeni, BC = AB = birim olacak þekilde veriliyor. Üçgenin C köþesini merkez kabul ederek çizilen ve yarýçapý birim olan bir yay, hipotenüsü D noktasýnda, üçgenin

Detaylı

Email: mergün@aku.edu.tr. Email: ehalat@aku.edu.tr. Adres:

Email: mergün@aku.edu.tr. Email: ehalat@aku.edu.tr. Adres: ORTAÖÐRETÝM FEN VE MATEMATÝK ALANLAR EÐÝTÝMÝ BÖLÜMÜ ÖÐRETÝM PROGRAMI (MATEMATÝK, BÝYOLOJÝ, FÝZÝK-KÝMYA) DEKAN (EÐÝTÝM FAKÜLTESÝ) Prof. Dr. Mustafa ERGÜN Telefon: +90 272 228 14 18/300 Email: mergün@aku.edu.tr

Detaylı

DENEME Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir.

DENEME Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir. 1. Bu testte 40 soru bulunmaktadýr. 2. Bu testteki sorular matematiksel iliþkilerden yararlanma gücünü ölçmeye yöneliktir. 1. 3 2x +1 = 27 olduðuna göre, x kaçtýr? A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4 4. Yukarýda

Detaylı

CHEMORBIS ONLINE REKLAM ÇÖZÜM TEKLÝFÝ Alternatif Çözümler ChemOrbis e reklam vermek, web sayfasýnda ve e-bültenler üzerinden olmak üzere iki þekilde mümkündür. 1) ChemOrbis Web Sayfasýnda a) Ana Sayfada

Detaylı

aziantep Medical Journal Gwww.gantep.edu.tr/~tipdergi Derleme/Review Cinsel Saðlýk Eðitim Modeli: IMB Modeli Sexual Health Education Model: IMB Model Bilgin Kýray Vural, Gülbanu Zencir Pamukkale Üniversitesi

Detaylı

Gökyüzündeki milyonlarca yýldýzdan biriymiþ Çiçekyýldýz. Gerçekten de yeni açmýþ bir çiçek gibi sarý, kýrmýzý, yeþil renkte ýþýklar saçýyormuþ

Gökyüzündeki milyonlarca yýldýzdan biriymiþ Çiçekyýldýz. Gerçekten de yeni açmýþ bir çiçek gibi sarý, kýrmýzý, yeþil renkte ýþýklar saçýyormuþ Gökyüzündeki milyonlarca yýldýzdan biriymiþ Çiçekyýldýz. Gerçekten de yeni açmýþ bir çiçek gibi sarý, kýrmýzý, yeþil renkte ýþýklar saçýyormuþ çevresine. Bu adý ona bir kuyrukluyýldýz vermiþ. Nasýl mý

Detaylı

PID Kontrol Formu. Oransal Bant. Proses Deðeri Zaman

PID Kontrol Formu. Oransal Bant. Proses Deðeri Zaman PID Kontrol Formu PID kontrol formu endüstride sýkça kullanýlan bir proses kontrol yöntemidir. PID kontrol algoritmasýnýn çalýþma fonksiyonu, kontrol edilen prosesten belirli aralýklarla geri besleme almak

Detaylı

Kanguru Matematik Türkiye 2017

Kanguru Matematik Türkiye 2017 4 puanlýk sorular 1. Dünyanýn en büyük dairesel pizzasý 128 parçaya bölünecektir. Her bir kesim tam bir çap olacaðýna göre kaç tane kesim yapmak gerekmektedir? A) 7 B) 64 C) 127 D) 128 E) 256 2. Ali'nin

Detaylı

.:: TÇÝD - Tüm Çeviri Ýþletmeleri Derneði ::.

.:: TÇÝD - Tüm Çeviri Ýþletmeleri Derneði ::. Membership TÜM ÇEVÝRÝ ÝÞLETMELERÝ DERNEÐÝ YÖNETÝM KURULU BAÞKANLIÐINA ANTALYA Derneðinizin Tüzüðünü okudum; Derneðin kuruluþ felsefesi ve amacýna sadýk kalacaðýmý, Tüzükte belirtilen ilke ve kurallara

Detaylı

ÝNSAN KAYNAKLARI VE EÐÝTÝM DAÝRE BAÞKANLIÐI

ÝNSAN KAYNAKLARI VE EÐÝTÝM DAÝRE BAÞKANLIÐI ÝNSAN KAYNAKLARI VE EÐÝTÝM DAÝRE BAÞKANLIÐI MEMUR PERSONEL ÞUBE MÜDÜRLÜÐÜ GÖREV TANIMI Memur Personel Þube Müdürlüðü, belediyemiz bünyesinde görev yapan memur personelin özlük iþlemlerinin saðlýklý bir

Detaylı

BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS ANLATIM FÖYÜ MATEMATÝK

BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS ANLATIM FÖYÜ MATEMATÝK BÝREY DERSHANELERÝ SINIF ÝÇÝ DERS ANLATIM FÖYÜ Ders Adý Bölüm Sýnav DAF No. MATEMATÝK TS YGSH YGS 04 DERSHANELERÝ Konu TEMEL KAVRAMLAR - III Ders anlatým föyleri öðrenci tarafýndan dersten sonra tekrar

Detaylı

Fiskomar. Baþarý Hikayesi

Fiskomar. Baþarý Hikayesi Fiskomar Baþarý Hikayesi Fiskomar Gýda Temizlik Ve Marketcilik Ticaret Anonim Þirketi Cumhuriyetin ilanýndan sonra büyük önder Atatürk'ün Fýndýk baþta olmak üzere diðer belli baþlý ürünlerimizi ilgilendiren

Detaylı

3. Tabloya göre aþaðýdaki grafiklerden hangi- si çizilemez?

3. Tabloya göre aþaðýdaki grafiklerden hangi- si çizilemez? 5. SINIF COÞMY SORULRI 1. 1. BÖLÜM DÝKKT! Bu bölümde 1 den 10 a kadar puan deðeri 1,25 olan sorular vardýr. Kazan Bardak Tam dolu kazandan 5 bardak su alýndýðýnda kazanýn 'si boþalmaktadýr. 1 12 Kazanýn

Detaylı

1. Nüfusun Yaþ Gruplarýna Daðýlýmý

1. Nüfusun Yaþ Gruplarýna Daðýlýmý Köylerden (kýrsal kesimden) ve iþ olanaklarýnýn çok sýnýrlý olduðu kentlerden yapýlan göçler iþ olanaklarýnýn fazla olduðu kentlere olur. Ýstanbul, Kocaeli, Ýzmir, Eskiþehir, Adana gibi iþ olanaklarýnýn

Detaylı

Mart - 2005 (1. Dönem) I. MODÜL 25-26 Mart ÝNSAN KAYNAKLARI YÖNETÝMÝNE GÝRÝÞ Ýþ Analizi / Ýþ Tanýmý / Yetkinlikler Yönetim Kavramý ve Geliþimi - Temel Yönetim Fonksiyonlarý Ýnsan Kaynaklarý Yönetimi Kavramý

Detaylı

0.2-200m3/saat AISI 304-316

0.2-200m3/saat AISI 304-316 RD Firmamýz mühendisliðinde imalatýný yaptýðýmýz endüstriyel tip hava kilidleri her türlü proseste çalýþacak rotor ve gövde seçeneklerine sahiptir.aisi304-aisi316baþtaolmaküzerekimya,maden,gýda...gibi

Detaylı

ünite VÜCUDUMUZUN BÝLMECESÝNÝ ÇÖZELÝM Fen Bilimleri TEST 1

ünite VÜCUDUMUZUN BÝLMECESÝNÝ ÇÖZELÝM Fen Bilimleri TEST 1 ünite 1 TEST 1 1. Proteinler, vücutta yapýcý ve onarýcý görevdedir. Karbonhidratlarýn görevi enerji vermektir. Vitaminler, vücuttaki faaliyetleri düzenler. Görevleri verilen besin maddeleri ile ilgili

Detaylı

Ön Hazýrlýk Geometrik Þekiller

Ön Hazýrlýk Geometrik Þekiller Ön Hazýrlýk Geometrik Þekiller 1 4 7 10 5 2 3 11 6 8 9 Noktalý kâðýtta bazý geometrik þekiller verilmiþtir. Bu þekillere göre aþaðýdaki ifadelerden doðru olanlarýn yanýna D yanlýþ olanlarýn yanýna Y harfini

Detaylı

Tehlikeli Atýk Çözümünde EKOVAR...

Tehlikeli Atýk Çözümünde EKOVAR... ARA DEPOLAMA www. ekovar.com info@ ekovar.com Hilal Mah. 50. Sokak, 4. Cad. No: 8/8 Yýldýz - Çankaya / ANKARA Tel : +(90) 312 442 13 05 +(90) 312 442 11 43 Faks : +(90) 312 442 13 06 Tehlikeli Atýk Çözümünde

Detaylı

Üniversite Öðrencileri Güvenli Cinselliði Nasýl Algýlýyor? How Do The University Students Perceive Safer Sex?

Üniversite Öðrencileri Güvenli Cinselliði Nasýl Algýlýyor? How Do The University Students Perceive Safer Sex? Üniversite Öðrencileri Güvenli Cinselliði Nasýl Algýlýyor? How Do The University Students Perceive Safer Sex? Dr. Didem Ateþ*, Dr. Aktan Karahan**, Dr. Tuðrul Erbaydar*** Özet Bu çalýþma gençlerin güvenli

Detaylı

konularýnda servis hizmeti sunan Sosyal Hizmetler Dairesi bir devlet kuruluºu olup, bu kuruluº ülkede yaºayan herkese ücretsiz hizmet vermektedir.

konularýnda servis hizmeti sunan Sosyal Hizmetler Dairesi bir devlet kuruluºu olup, bu kuruluº ülkede yaºayan herkese ücretsiz hizmet vermektedir. 1/7 AMT FÜR SOZIALE DIENSTE FÜRSTENTUM LIECHTENSTEIN Sosyal Hizmetler Dairesi Çocuk ve gençlik hizmetleri Sosyal hizmetler Terapi hizmetleri Ýç hizmetler konularýnda servis hizmeti sunan Sosyal Hizmetler

Detaylı

Ne-Ka. Grouptechnic ... /... / 2008. Sayýn Makina Üreticisi,

Ne-Ka. Grouptechnic ... /... / 2008. Sayýn Makina Üreticisi, ... /... / 2008 Sayýn Makina Üreticisi, Firmamýz Bursa'da 1986 yýlýnda kurulmuþtur. 2003 yýlýndan beri PVC makineleri sektörüne yönelik çözümler üretmektedir. Geniþ bir ürün yelpazesine sahip olan firmamýz,

Detaylı

maybesan makina sanayi ltd. þti. BETON SANTRALÝ EKÝPMANLARI hakkýmýzda Amacýmýz: Tam müþteri memnuniyeti Uygun ve yüksek teknoloji Kaliteli ürün yelpazesi Vizyonumuz: Geleceði bugün birlikte yaþamak için,

Detaylı

Simge Özer Pýnarbaþý

Simge Özer Pýnarbaþý Simge Özer Pýnarbaþý 1963 yýlýnda Ýstanbul da doðdu. Ortaöðrenimini Kadýköy Kýz Lisesi nde tamamladý. 1984 yýlýnda Ýstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü nü bitirdi.

Detaylı