Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom)

Transkript

1 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Copyright 2013 Competence Network Paediatric Oncology and haematology yazar: Dipl. Biol. Maria Yiallouros; Dr. med. Gesche Tallen, üzerinde oluşturulan 2007/04/20, editör: Julia Dobke, serbest bırakma: Dr. med. Astrid Gnekow; Prof. Dr. med. Ursula Creutzig (deutsch), Dr. med. Ebru Saribeyoglu (türkisch), türk tercüman: Sait Kont, son değiştirilme tarihi: 2013/09/03 Kinderkrebsinfo, Deutsche Kinderkrebsstiftung tarafından finanse edilmektedir

2 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 2 Içindekiler 1. Hastalık Tablosu Rastlanma sıklığı Düşük habislikte gliom türleri Sebepleri Hastalık belirtileri Tanı Terapi planı Tedavi Tedavi iyileştirme araştırmaları Hastalık seyri Tedavi başarısı... 6 Kaynakça... 7 Sözlük... 9

3 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 3 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) 1. Hastalık Tablosu Düşük habislikte (habislik derecesi düşük, az kötü huylu) gliomlar, merkezi sinir sistemi (MSS) dahilinde rastlanan tümör türlerinden bazılarıdır. Bunlar solid yani kistik olmayan tümörlerdir ve beyin veya omurilik içindeki hücrelerin kontrolden çıkmaları sonucunda oluşurlar. Doğrudan doğruya merkezi sinir sisteminden kaynaklandıkları için, primer yani birincil MSS tümörü diye de adlandırılırlar. Bu nedenle diğer organlarda oluşan ve kötü huylu çoğalma (metastaz) yapan habis tümörlerden farklıdırlar. Düşük habislikte gliom türleri prensip olarak merkezi sinir sisteminin her bölümünden ortaya çıkabilirler. Bu tümörlere en sık beyincik ve büyük beyin organının merkezi kesimlerinde rastlanır. Düşük habislikte gliom türleri genellikle çok yavaş gelişirler. Kafatası kemik yapısı sebebiyle büyüyen dokulara ancak sınırlı bir yer verebildiği için ve hayati öneme sahip beyin kesimlerinin tutulması söz konusu olduğu için, düşük habislikte gliomlar hayati tehlike oluşturabilirler. 2. Rastlanma sıklığı Düşük habislikte gliomlar gençlerde ve çocuklarda görülen MSS tümörlerinin yaklaşık % 30 ile 40 ını oluştururlar. Düşük habislikte gliomlar her yaş grubunda görülebilirler. Tanı sırasında hastaların ortalama yaşı beş ile yedi arasındadır. Almanya da her sene yaşları 15 yaşın altında bulunan takriben 120 ile 150 kadar çocuk ve genç düşük habislikte gliom tanısı almaktadır. Diğer bir deyişle her sene çocuğun sine düşük habislikte gliom tanısı konulmaktadır. Bu hastalığa erkek çocuklarda kız çocuklara oranla biraz daha fazla rastlanmaktadır (cinsiyet oranı 1,2 : 1) 3. Düşük habislikte gliom türleri Düşük habislikte gliomlar, mikroskopik görüntüleri itibariyle birbirlerinden farklı çok sayıda tümör tiplerini kapsamaktadır. Bunlar Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sınıflamasına göre (WHO- Klasifikasyonu) düşük habislikte gliomlar WHO derecesi I veya II olarak sınıflandırılırlar. II.ci dereceden daha yüksek derecelere geçen (yüksek habislik) tümörlere yetişkinlerde daha iyi tanımlanmışlardır ve çocuklarda muhtemelen daha nadirdirler. Ancak bu konu henüz kesinlik kazanamamıştır, çünkü çocuklarda büyük boyuttaki tümörlerden tanıyı kesinleştirecek kadar güvenli doku örneği alınması zor olmaktadır. Düşük habislikte gliomların nasıl büyüyeceklerini öngörmek mümkün değildir, ancak büyüme genellikle yavaş ve sadece oluşma noktasında sınırlı olarak gerçekleşmektedir. Hatta bazen büyümenin uzun süre durduğu da gözlenmektedir. Öte yandan tümörün çabuk ve saldırgan

4 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 4 büyüdüğü de olmaktadır Tümör hücrelerinin beyin omurilik sıvısı (likör) üzerinden yayılma riski (metastaz oluşturma) genelde azdır, ama görme kanalı bölgesinde düşük habislikte gliomu bulunan küçük çocuklarda bu risk daha yüksektir. 4. Sebepleri Düşük habislikte gliomlar, sinir destek dokusunun, yani glia hücrelerinin habis huylu değişikliğe uğramaları sonucunda oluşurlar. Bunun nedeni henüz hala tam olarak anlaşılamamıştır. Bazı doğuştan gelen hastalığı olan çocuk ve gençlerde (örneğin nörofibromatozis tip 1 (NF), veya tuberöz skleroz hastalıklarında) düşük habislikte gliom türlerinden birine yakalanma riski belirgin derecede daha yüksektir. Örneğin tip 1 nörofibromatozis hastalarının yaklaşık % 20 kadarında düşük habislikte gliomlar oluşmaktadır. Bu durumda hastalık çoğu zaman görme kanalı bölgesinde belirmektedir. Ayrıca akut lösemi veya habis bir göz tümörü olan retinoblastom sebebiyle henüz çocuk yaşta iken kafatasına radyoterapi (ışınlanma) uygulanmış olması halinde de, sonradan bir beyin tümörü oluşma riski artmaktadır. 5. Hastalık belirtileri Düşük habislikte gliomlu çocuk ve gençlerde hastalık belirtileri, tümörün yavaş büyümesi nedeni ile genellikle sinsi bir şekilde oluşurlar. Bu belirtiler, tümörün kendi çevresindeki dokulara baskı oluşturmasından ve ilerlemiş evrede bütün kafatasına (veya omurilik kanalına) baskı yapmasından kaynaklanırlar. Bu süreç esnasında tümör kendi çevresindeki normal ve sağlıklı beyin dokusunda bir şişkinlik meydana gelmesine de (ödem) neden olur. Hastanın yaşına ve tümörün konumuna bağlı olarak kafatası çevresinin büyümesi (makrosefali) durumu oluşabilir. Bunun yanı sıra büyüme gecikmesi, baş veya bel ağrısı, sabahları (aç karnına) kusma ve baş dönmesi görülebilir. Bunların yanısıra yürüme, görme, konsantrasyon, bilinç ve uyku bozuklukları ve iştahsızlık görülebilir. Düşük habislikte gliom hastalarında ayrıca kramp nöbetleri veya felç de görülebilir. 6. Tanı Doktor veya çocuk doktoru hastanın hikayesinde (anamnez, öykü) ve bedensel muayene kapsamında merkezi sinir sistemine ait kötü (habis) huylu tümör olabileceğine dair veriler elde ederse, hastayı özellikle çocuk ve gençlerde kanser ve kan hastalıkları uzmanı bir kliniğe (Pediatrik Onkoloji ve Hematoloji Kliniğine) sevk edecektir. Çünkü böyle bir tümör şüphesi durumunda hastanın habis huylu MSStümörünün olup olmadığına, eğer varsa tümörün ne aşamada olduğuna ve ne tip olduğuna kara verilmesi için konusunda uzman çeşitli doktorların birlikte çalışması ve geniş kapsamlı muayeneler ile karar verilebilir. Ancak bu araştırmalar yapıldıktan sonra uygun bir tedavi ve prognoz (sağkalım) mümkün olabilir. Hastada düşük habislikte gliom tümörü olduğunu gösteren bir tanıdan sonra, hastanın anamnez (öykü) ve fiziksel muayenesi yeniden yapılır. Bundan sonra örneğin bilgisayar tomografisi (BT) ve manyetik rezonans tomografisi (MRT) gibi çeşitli görüntüleme metodları uygulanır. Bu metodlar

5 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 5 yardımıyla merkezi sinir sisteminde tümörün bulunup bulunmadığı tespit edilebilir. Tümörün konumu, büyüklüğü ve çevre dokusuna uzaklığı da saptanabilir. Görme kanalında bir tümör şüphesi durumunda çocuklar tecrübeli bir göz doktoruna sevk edilir ve ayrıntılı bir muayeneden geçirilir. Hastalık ve tedavi tipine bağlı olarak ek muayeneler bunları takip edebilir. Tanıyı yani teşhisi kesin olarak sağlama alabilmek için mutlaka cerrahi yolla tümörden bir doku örneği alınmalıdır (biyopsi). Ama görme kanalı bölgesinde ve arabeyin kesiminde tümöre rastlanan pek az sayıda çocukta mikroskopik (histolojik) doku incelemesinden feragat edilebilir, çünkü bu gliom türlerinde görüntüleme metodlarıyla güvenilir karekteristik bulgulara varılması mümkün olabilmektedir. 7. Terapi planı Tanı konduktan sonra tedavi planlanır. Mümkün olduğunca kişisel ve hastaya uyarlanmış (risk adaptasyonlu) bir tedavinin gerçekleştirilebilmesi amacıyla, tedavi ekibi planın hazırlanmasında hastadaki prognozu (sağkalım, tedavi yanıtı) etkileyen belirli faktörleri (risk ve prognoz faktörlerini) dikkate alır. Düşük habislikte gliomlu hastalarda önemli prognoz faktörleri, tümörün cinsi, konumu, yayılması ve diğer yerlere sıçramasıdır. Buna dair bilgiler belirtilen tanı yöntemleri yardımıyla elde edilir. Diğer yandan hastanın yaşı ve genel sağlık durumu da önemli bir rol oynamaktadır. Tüm bu faktörler tedavi planı yapılırken göz önüne alınırlar. Bunun amacı, her hastada kendine göre mümkün olduğu ölçüde en iyi tedavi sonucuna ulaşmaktır. 8. Tedavi Düşük habislikte gliom hastası çocuk ve gençlerde tedavi seçenekleri genellikle şunlardır: Tümörün ameliyatla (cerrahi yöntemle) alınması (nöroşirürji, beyin cerrahisi) ve/veya kemoterapi (ilaçla tedavi) ve/veya radyoterapi (ışın tedavisi). Bunlar arasında cerrahi en büyük öneme sahiptir. Cerrahinin gerekliliği özellikle hastalık belirtilerinin şiddetine ve tümörün konumuna bağlıdır. Tümörün operasyonla yani ameliyat yoluyla çıkarılması hastalığın sonraki seyrine büyük ölçüde etki etmektedir. Öte yandan merkezi sinir sisteminde tümörün konumu sebebiyle nörolojik bakımdan ciddi olumsuz sonuçlara yol açmadan tümörün tamamen alınması her zaman mümkün olmamaktadır. Bu nedenle tümörün ufak bir parçasının kalabileceği daha başından dikkate alınmalıdır. Bazı hallerde sadece doku örneğinin alınabileceği de unutulmamalıdır. Görme kanalı ve arabeyin üzerinde tümörü olan küçük çocuklarda cerrahi girişim ve doku örneği alınması (biyopsi) bile yapılamamaktadır. Tümörü ameliyatla tamamen alınamayan çocuklarda kemoterapi ve/veya radyoterapi seçenekleri ile tedavi gündeme gelir. Öte yandan uzmanlar tanı sırasında cerrahi olmayan bir tedaviye ancak belirli ciddi semptom yani hastalık belirtileri mevcut ise başlanabileceği konusunda bir fikir birliği içindedir. Başta sadece gözlemleme kararı verilmiş bir tümörde (örneğin tümör başta ameliyatla kısmen alınmışsa ve sonrasında ağır belirtiler görülmemişse) hastalık belirtileri şiddetlenirse ve/veya belirli aralıklarla yapılan kontrol görüntüleme muayeneleri sırasında arta kalan tümör parçasında büyüme

6 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 6 olduğu görülürse, cerrahi olmayan bir tedavi seçeneği tercih edilir. Cerrahi olarak tümörü sadece kısmen çıkarılabilmiş çocukların çoğunda ilk beş ile on senedeki sağkalım şansı yüksektir. 9. Tedavi iyileştirme araştırmaları Dünyanın büyük tedavi merkezlerinde düşük habislikte gliom hastası çocuk ve gençlere standart tedavi protokollu tedaviler uygulanmaktadır. Bunlar bütün hastalar için (nörofibromatozlu veya nörofibromatozsuz (nörofibromatozis)) cerrahi olmayan tedavilerde yaşa bağlı önerileri içeren ortak bir tedavi konsepti (şeması) oluşturmayı amaçlamaktadır. Çalışmaların ortak amacı, yeniden tümör büyümesi olmaksızın hastaların uzun süre hayatta kalabilme oranlarını arttırmaktır. Bu hedefin yanısıra amaç, tümörün hastanın sağlığına olumsuz etkilerini (örneğin görme kanalı tümörünün hastanın görme kabiliyetine etkisini) mümkün mertebe azaltmaktır. Burada sözü edilen tedaviler, genellikle terapi iyileştirme araştırmarı (tedavi protokolleri, tedavi şemaları) kapsamında gerçekleşmektedir. Bugünlerde düşük habislikte gliomlu çocuk ve gençlerin tedavisi için Almanya da ve birçok Avrupa ülkesinde uluslararası bir tedavi iyileştirme çalışması uygulanmaktadır: Studie SIOP- LGG 2004 araştırması. Bu araştırmaya Almanya, Danimarka, Fransa, İngiltere, İtalya, Norveç, Avusturya, İspanya, İsveç, İsviçre ve ayrıca Avusturalya katılmaktadır. Araştırmanın Almanya merkezi Augsburg Çocuk Kliniğinde bulunmaktadır (Araştırma yöneticisi: Dr. med. Astrid K. Gnekow). 10. Hastalık seyri Çocuk ve gençlerde düşük habislikte gliomun seyri tümörün konumuna, tümörün cerrahi olarak çıkarılabilme boyutuna, hastanın yaşına ve nörofibromatozis tip 1 mevcut olup olmamasına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Ancak genel olarak tedavi seyri çok olumlu değildir. Çeşitli uluslar arası tedavi iyileştirme araştırmalarının sonuçlarına göre, tedavi şemalarına uygun tedaviler ile birçok hastanın durumu stabilize edilebilmiş yani kontrol altına alınabilmiştir. Başka bir deyişle birçok durumda hastalığın ilerlemesini durdurmak mümkün olmaktadır. Protokole uygun kemoterapi uygulaması da etkinliği arttırmaktadır. Böylece radyoterapinin (ışınlamanın) başlama zamanı belirlenebilmekte ve bu suretle ışınlamanın istenmeyen yan etkilerini geciktirmek mümkün olabilmektedir. 11. Tedavi başarısı Düşük habislikte gliomlu çocuk ve gençlerde tedavi son yirmi sene içinde uygulanan ortak tedavi stratejileri yardımıyla önemli boyutta olumlu bir gelişme göstermiştir. Bu olumlu gelişmeye modern tanı ve cerrahi yöntemleri de katkıda bulunmaktadır. Düşük habislikte gliomlu hastaların çoğu için yüksek oranda hayatta kalabilme şansı mevcuttur (10 yıl hayatta kalabilme oranı ortalama olarak yaklaşık % 80 dolayındadır). Tedavi olanakları ve hastalığa ilişkin (seyir prognoz) önemli ölçüde tümörün bulunduğu yere ve ameliyat edilebilirlik derecesine bağlıdır. Bunun da ötesinde nörolojik, oftalmolojik, intelektüel, hormonel ve psikososyal sorunlar (yan etkiler) yaşam kalitesini etkilemektedirler.

7 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 7 Kaynakça [1] Calaminus G Lebensqualität bei Kindern und Jugendlichen mit Hirntumoren, WIR Informationsschrift der Aktion für krebskranke Kinder e.v. (Bonn) 2004,2:6, lebensqaulitaet.pdf uri [2] Gnekow AK Gliome niedrigen Malignitätsgrades im Kindes- und Jugendalter, Interdisziplinäre Leitlinie der Deutschen Krebsgesellschaft und der Gesellschaft für Pädiatrische Onkologie und Hämatologie 2008, uri [3] Gnekow AK. Gliome mit niedriger Malignität, In: Gadner H, Gaedicke G, Niemeyer C, Ritter J (Hrsg.) Paediatrische Hämatologie und Onkologie Springer Verlag, Heidelberg, 2005; IV: [4] Gnekow AK Therapie von Gliomen niedriger Malignität im Kindesund Jugendalter, WIR Informationsschrift der Aktion für krebskranke Kinder e.v. (Bonn) 2003,2:8, zeitschriftwir/2003_2/behandlungsnetzwerk10-02.pdf uri [5] Gutjahr P Tumoren des Zentralnervensystems, in: Gutjahr P (Hrsg.): Krebs bei Kindern und Jugendlichen, Deutscher Ärzte-Verlag Köln 5. Aufl. 2004, 373, isbn [6] Howe GR, Burch JD, Chiarelli AM, Risch HA, Choi BC An exploratory case-control study of brain tumors in children, Cancer Res 1989;49(15): , pubmed [7] Kaatsch P, Rickert C, Kuhl J, Schuz J, Michaelis J Population-based epidemiologic data on brain tumors in German children, Cancer 2001,92: , pubmed [8] Kaatsch P, Spix C. Registry - Annual Report 2008 (Jahresbericht 2008 des Deutschen Kinderkrebsregisters), Technischer Bericht, Universität Mainz 2008, index.html uri [9] Korinthenberg R, Warmuth-Metz M, Rutkowski S, Weckesser M Leitsymptome und Diagnostik der Hirntumoren im Kindes- und Jugendalter, Interdisziplinäre Leitlinie der Deutschen Krebsgesellschaft (Gemeinsame Leitlinie der Gesellschaft für Neuropädiatrie und der Gesellschaft für Pädiatrische Onkologie und Hämatologie 2010, uploads/tx_szleitlinien/ l_s1_hirntumoren.pdf uri [10] Kühl J, Korinthenberg R ZNS-Tumoren. In: Gadner H, Gaedicke G, Niemeyer CH, Ritter J (Hrsg.): Pädiatrische Hämatologie und Onkologie, Springer-Verlag 2006: , isbn [11] Listernick R, Louis DN, Packer RJ, Gutmann DH Optic pathway gliomas in children with neurofibromatosis 1: consensus statement from the NF1 Optic Pathway Glioma Task Force, Ann Neurol 1997;41:143-9, pubmed

8 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 8 [12] Louis DN,Ohgaki H,Wiestler OD,Cavenee WK,Burger PC,Jouvet A,Scheithauer BW,Kleihues P The 2007 WHO classification of tumours of the central nervous system., Acta neuropathologica 2007;114(2):97-109, pubmed [13] Schüz J, Kaatsch P Epidemiology of pediatric tumors of the central nervous system, Expert Rev Neurotherapeutics 2002;2: [14] Stiller CA, Nectoux J International incidence of childhood brain and spinal tumours, Int J Epidemiol 1994;23:458-64, pubmed

9 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 9 Sözlük ameliyat anamnez arabeyin bedensel muayene beyin beyincik beyin omurilik sıvısı Ameliyat; tedavi amacıyla bir hastaya uygulanan cerrahi müdahaledir. Bazı ender hallerde diyagnostik yani teşhis amaçlı olarak da uygulanabilir. Cerrahi (şirürjik) müdahale özel aletler yardımıyla ve genellikle narkoz altında gerçekleştirilir. Hastalık geçmişi, öyküsü; hastalık belirtilerinin gelişmesi; hastalığın mevcut durumu ve geçmişiyle ilgili bilgilerin tümü. Doktorun hastasıyla yapacağı anamnez konuşmasında, şikayetlerinin başlaması, seyri ve risk faktörleri (örneğin irsi hastalık durumu söz konusu olup olmadığı) sorulur, araştırılır ve açıklanır. Arabeyin (diensefalon) beynin hayati öneme sahip bir parçasıdır ve birçok önemli fonksiyonları idare eder. Beyin kökü ile büyük beyin arasında yer alır ve fonksiyonlarına göre çeşitli bölümlerden oluşur. Örneğin talamus hangi hislerin bilince ulaşacağına karar verir ve bunları işlem merkezlerine aktarır. Hipotalamus ise hormon ve sinir sistemi arasında bir aracı vazifesi görür ve örneğin ısı dengesi, su dengesi, karbonhidrat değişimi, yağ ve protein değişimi, tansiyon gibi metabolizma işlemlerini yönlendirir. Buna karşın hipofiz guddesi ise kendisine bağlı birçok diğer guddelerin aktivitesini regüle eder. Ara beynin diğer parçaları ise örneğin kas hareketleri ve organizmanın gece gündüz ritmini idare eder. Bedensel fiziksel muayene, diyagnostik yani teşhise yönelik muayenelerin önemli bir unsurudur. Vücudun bazı organlarını ellemek veya dinlemek ve ayrıca bazı refleksleri kontrol etmek şeklinde gerçekleşir. Amaç olası hastalık belirtilerinin, hastalığın ve seyrinin tespitidir. Merkezi sinir sisteminin (MSS) kafatasında bulunan kısmı. Beyin kafatası çukurunda korunmuş vaziyette bulunur, beyin zarıyla kaplıdır ve esas olarak sinir dokusundan meydana gelir. Beynin bir parçasıdır, büyük beyin ile arka kafatası çukurundaki beyin kökü arasında yer alır. Beyincik örneğin vücudun tüm hareketlerini koordine eder. Ayrıca dengeyi sağlamada en önemli rolü üstlenir. Beyin ventrikelindeki hücrelerden oluşan sıvı. Yaralanmalardan korumak ve besin maddeleriyle beslemek amacıyla beyni ve omuriliği içine alır.

10 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 10 bilgisayar tomografisi biyopsi büyük beyin glia hücreleri gliom histolojik hücre Röntgenle diyagnostik teşhis yöntemidir; görüntüleme metodudur. Vücudun bir kısmının veya bir organın çeşitli açılardan çekilen röntgen filmlerinin bilgisayar destekli değerlendirilmesini sağlar. Bu yöntemle vücudun değişik kesimlerinden tomogram denilen uzunlamasına veya çapraz kesit görüntüler elde edilir. Mikroskopik inceleme amacıyla doku numunesi alınmasına biyopsi denir. Biyopsi işlemi örneğin içi boş bir iğne ile ponksiyon şeklinde, pense, sonda veya benzeri doku koparıcı özel bazı tıbbi enstrümanların kullanılmasıyla veya skalpel (küçük bisturi) ile ameliyat yoluyla gerçekleştirilir. Beynin en büyük en gelişmiş kısmına büyük beyin denir. Hemisfer adlandırılan iki parçadan yani lobdan oluşur. Bunlar kalın sinir bağlarıyla biribiriyle irtibatlıdır. Beyin lobları değişik görevler üstlenirler. Beynin en dış tabakası olan büyük beyin kabuğunda öğrenme, konuşma ve düşünme merkezleri ve bunların yanısıra bilinç ve hafıza merkezleri bulunmaktadır. Örneğin gözlerden ve kulaklardan gelen bilgiler beynin bu tabakasındaki merkezlerde işlenir. Sinir dokusunun bir parçasını oluşturur. Glia hücreleri, özellikle sinir sisteminin destekleyici, koruyucu ve besleyici dokusunu oluşturur. Merkezi sinir sisteminin, glia hücrelerinden kaynaklanan ve özellikle beyine yerleşen, örneğin astrositom, oligodendrogliom, glioblastom, ependimom gibi gerçek tümörlerinin hepsini kapsayan bir tabirdir. Vücudun dokularıyla ilgili; bir histolojık muayenede (hassas dokusal incelemede) doku örnekleri özel bir hazırlıktan sonra (doku kesitleri alınır ve özel bir yöntemle boyanır) mikroskop altında incelenir. Organizmaların en küçük yapı taşı ve fonksiyon birimidir; metabolizma özelliğine sahiptir; uyarılara cevap verebilme, irade dışı kas hareketi yapabilme ve çoğalabilme özelliğine sahiptir. Her hücrenin bir hücre çekirdeği ve zitoplazma denilen bir hücre vücudu vardır; dışarıya karşı diyafram gibi bir hücre zarıyla sınırlıdır. kemoterapi Organizmadaki tümör hücrelerinin frenlenmesi amacıyla kemoterapötik veya sitostatik denilen türden ilaçların kullanılması. kramp nöbetleri Bazı sinir hücrelerinin bir hastalık şeklinde kontrolsüz olarak beyinde boşalmaları ve komşu hücrelere sıçramaları. Tek bir

11 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 11 yere odaklı (fokal) veya bütün vücudu kapsayan kramp nöbetleri arasında bir fark gözetilmektedir. Fokal kramp nöbetleri beynin yalnız belirli bir kesimini etkilerler. Semptomları beyinde oluştukları yerlere göre değişik bir görünüm arz eder, örneğin vücudun tek bir yanının, tek bir kolun veya bacağın krampa tutulması kasılması şeklinde. Buna karşın genel sinir boşalmaları beynin birçok bölgesini birden kapsar ve örneğin vücudun birçok organının krampa tutularak titremesine, kasılmasına veya bilincin aniden kaybedilmesine sebep olabilir. lösemi Vücudun kan oluşturma sisteminin kötü huylu bir hastalığıdır ve çocuk ve gençlerde en sık rastlanan kanser türüdür (takriben % 33). Kötü huylu hücrelerinin oluştukları yerlere göre lenfoblastik veya miyeloid lösemi diye bir ayrım yapılır. Lösemiler çocuk ve gençlerde çoğunlukla akut seyrederler (akut lösemi). makrosefal Büyük kafatası; kafatası kemikleri henüz tam kaynamamış yani açık fontanel bulunan çocuklarda oluşabilen su kafası durumudur (hidrosefal). Bu durum su kafalılık hali olmaksızın büyük bir tümör sebebiyle de meydana gelebilir. manyetik tomografisi rezonans Bir görüntüleme metodudur; organizmanın iç kesimlerinin ışınlama yapmaksızın görüntülenmesini sağlar. Manyetik alanlar yardımıyla vücudun kesitler halinde görüntüleri oluşturulur. Bu kesit resimleri yardımıyla birçok organların ve organ değişikliklerinin değerlendirilmesi mümkün olur. metastaz Kardeş tümör oluşması veya tümörlerin vücutta çoğalması. Tümörlü hücrelerin bulundukları yerden vücudun diğer bir bölgesine aktarılması sebebiyle oluşan urlar. Özellikle kötü huylu tümörlerde rastlanır (kanser). metastaz oluşturma MSS MSS tümörü Hasta hücrelerin kan yollarıyla ve/veya lenfatik sistem yoluyla önceleri sağlıklı vücut bölgelerine ulaşıp yerleşmesine metastaz oluşturma denir. Beyni ve omuriliği kapsar; perifer sinir sisteminden ayrıdır. Vücudun merkezi entegrasyon, koordinasyon ve regülasyon organıdır; dış hislerin işlenmesine ve organizmanın kendi ürettiği uyarıların işlenmesine hizmet eder. Merkezi sinir sistemi tümörü. MSS tümörü solid yani dayanıklı bir primer tümördür, beyinde veya omurilik dokusunda oluşur. Sekunder yani ikincil MSS tümörleri ise, diğer organlarda veya dokularda oluşan tümörlerden gelen metastazlardır.

12 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 12 nörofibromatozis İrsi bir hastalıktır. Sinir çatallarında, beyin zarlarında ve sinir sisteminin glia denilen bağ dokusunda tümör oluşturan bir hastalıktır. Nörofibromatozis hastalığı, fakomatozis hastalıklarından biridir. Kliniksel ve moleküler genetik açıdan, iki değişik genetik arıza sebebiyle oluşan iki türü bulunmaktadır: 1. Perifer nörofibromatozis (NF1, Recklinghausen hastalığı diye de bilinir): Belirtileri cilt üzerinde sütlü kahve lekelerine benzeyen lekelenmeler ve çeşitli tümörleri oluşturma yatkınlığıdır (örneğin nörofibromlar, görme siniri gliomu, irishamartom, astrositom ve feokromositom). 2. Merkezi nörofibromatozis (NF2): Karekteristik belirtisi genellikle akustikus denilen işitme sinirinde iki taraflı nörinom oluşmasıdır. Bu hastalık sağırlığa, yüz felcine ve zihinsel arızalara yol açabilir. nörolojik nöroşirürji ödem oftalmolojik omurilik prognoz prognoz faktörleri radyoterapi radyoterapi semptom solid terapi iyileştirme araştırmarı Sinir sistemi ve sinir dokusu fonksiyonu ile ilgili. Ameliyat yani cerrahi anlamına gelen şirürjinin bir çalışma alanıdır. Sinir sistemi hastalıklarının diyagnostik ve operatif (cerrahi yoluyla) tedavilerini kapsar. Vücudun çeşitli bölgelerinde kandan sıvıların toplanmasına ödem denir. Genellikle ağrısızdır ve kızarıklık görülmez. Gözle veya göz sağlığı ile (oftalmoloji) ilgili. Merkezi sinir sisteminin bir parçasıdır. Görevi özellikle beyinle diğer vücut organları arasında iletişimi sağlamaktır. Omurilik üç katlı omurilik zarıyla ve kemikten oluşan omurga kanalıyla korunur. Öngörü; hastalığın olası gelişmesine yönelik tahmin veya beklenti; tedavi başarı öngörüsü. Hastalığın muhtemel gelişmesini kestirebilmeye yardımcı öngörü faktörleri. Kötü huylu hastalıkların tedavisi amacıyla iyonize edici ışınların kontrollü kullanılmaları. Kötü huylu hastalıkların tedavisi amacıyla iyonize edici ışınların kontrollü kullanılmaları. hastalık belirtisi solid, dayanıklı Hastaların en iyi düzeyde tedavisini hedefleyen ve aynı zamanda tedavi imkanlarının iyileştirilmesine ve geliştirilmesine yarayan kontrollü klinik araştırmaları. Terapi iyileştirme araştırmaları bir

13 Düşük Habislikte Gliom - Kısa Bilgiler (Niedrigmalignes Gliom) Sayfa 13 yandan hastayı iyileştirme şansını arttırmayı hedefler, öte yandan tedaviye bağlı yan ve geç etkilerin azaltılmasını sağlamaya çalışır. tümör WHO-Klasifikasyonu Tümör, iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) türleri bulunan urlardır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen ve çeşitli (kötü huylu) hastalıkların sınıflandırılmasına (klasifikasyonuna), teşhisine ve farklarını tesbit etmeye yarayan uluslararası standartlar.