CAD / CAM Software File New Design Design

Transkript

1 CAD / CAM Software TopSolid Programnn açl ekrannda File Menüsünden New komutunu seçtiimizde aadaki ekran (new document) karmza gelecektir. TopSolid Program makine, kalp ve otomotiv sektöründe çalan her firmaya hitap eden modülleri içerdii için bu ekranda çalacamz modülü belirtmemiz gerekmektedir. Buradan hangi modülde çalacaksak o menü aktif hale getirilip OK ikonuna piklenir.örnein biz tasarm yapmak için Design imlecine baslyken OK dersek eer ve yeni bir Design sayfas açm oluruz.aada gördüümüz çift oka bastmz zaman burada yapacamz çizimin inch yada mm yaplaca ve oluturduumuz parçann ilikileri ile ilgili baz seçenekler bulunmaktadr. Burada istediimiz deiiklikleri yaptktan sonra OK imlecine basp yeni bir tasarm sayfas açm oluruz. Yeni bir tasarm (design) sayfas açtmzda ise karmza u ekran gelir: 1

2 Kayar Menüler Tasar&m 3konlar& Çizim Ekran& Ürün A*ac& Layerlar Tolerans Ayarlar& Tasarm sayfasnda kat ve yüzey modelleme ayn ortamda yaplabilmektedir.(hybrit) Ayrca Tasarm sayfasnda parça modellemenin yannda birçok modülü ile ayn sayfada ilem yapabiliyorsunuz. Bunlardan bazlar unlardr: - Assembly (montaj modelleme): Herhangi bir montaj(makine,kalp,aparat vb.)oluturmak için komutlar bulunan bir modül. - Kinematik(hareket): Herhangi parçanza veya montajnza kinematik hareket verme ve istediiniz parçalarn çarma analizini yapabildiiniz bir modül. - Piping(borulama): Borulama ilemlerini daha hzl ve standartlara göre yapabildiiniz bir modül. - Sheet Metal(saç tasar&m&): Saç parçalarn modellenmesi, dardan gelen datalarn sheet metale çevrilmesi ve saç açnm alabilen bir modüldür. Ayrca makine ve kalp imalatnda kullanlan balant elemanlar, kalp parçalar, ve baz makine parçalarnn istediiniz standarda göre hazr getiren standart kütüphanede bu tasarm sayfasnn içerisinde bulunmaktadr. Görüntü için kulland&*&m&z ikonlar,unlard&r: 2

3 Oluturduumuz tasarmn görüntü ayarlarn ise aadaki ikonlar yardm ile yapyoruz. İkon Görev ismi Açıklama Top view Üst görünüş Aktif olan plane e göre X,Y koordinatlarına karşıdan bakmamızı sağlayan bir ikondur. Perspective view Perspektif Aktif olan plane e göre çizime perspektif olarak bakmamızı sağlayan ikondur. Orient view Yönlendirme Aktif olan plane e göre diğer görünüşleri göstermeye yarayan bir ikondur. Örneğin yandan, alttan,üstten,isometrik görmek istediğimizde bu komutu kullanıyoruz. Split view Görüntü bölme Çizim yaptığınız ikiye bölmek amacıyla kullanılan ikondur. Delete view Görüntü silme Çalışmak istemediğiniz görüntüleri silmek amacıyla kullanılan komuttur. Configure view Görüntü ayırma Çizim yaptığınız ekranı birden fazla görüntüye ayırarak birden fazla ekranda çizim yapma olanağı sağlayan komuttur 3

4 4

5 Layer Tan&mlama: Ekranda görünmesini istemediimiz baz unsurlarn geçici olarak gizlenmesi gerekebilir. Bunun için layerler kullanyoruz. Bir nesneyi farkl layer a atmak için: Attribute / Layer komutuna girilir. Name ksmna kaçnc layer e atmak istiyorsak onun numaras girilir. Daha sonra gizlenecek nesne maus ile seçilir ve o layer a atanm olur. Gizlenmi nesneyi görünür yapmak için o layer n üzerine piklenir. CURVE MENÜSÜ: 2 boyutlu çizim yapmak için kullandmz komutlar bu menünün içerisindedir.curve menüsünde yeralan ve ençok kullandmz baz komutlar unlardr: Sürekli Line ile geometrik ekil elde etme komutudur. Autodimension ile otomatik ölçülendirme yaplr. Sketch Line yatay yada dikey yardmc çizgi atma komutudur.contour ile Sketch Line üzerinden 2D kesit çizilerek 3D görünü çkartlr. Yardmc çizgileri üstteki menüden opsiyonlara girerek açl olarakta çizebiliriz.<stenilirse offset liyerek çoaltabilir. Çizgi çizme komutudur. Komuta girdiimizde bizden ilk noktay piklememizi isteyecektir.<lk noktay pikledikten sonra mausu serbest olarak hareket ettirdiimizde o çizginin uzunluunu açsn ve aktif UCS ye göre X ve Y koordinatlarn gösterecektir. <stediimiz yere ikinci nokta piklenir. Çizginin ölçüsel deiikliklerini Dimension komutuyla daha sonradan deitirmemizde mümkündür. Not: Line ile çizdiimiz kapal bir kontura kat yükseklik veremeyiz.çünkü hepsi birer ayr yüzeydir.bunun için konturu sew komutuyla birletirmemiz gerekecektir.ancak Contour komutu ile çizildiyse kendisi otomatik sew edecei için buna gerek kalmaz. Dikdörtgen çizme komutudur. Komuta girdiimizde bize dikdörtgenin X ve Y ölçülerini soracaktr.<stersek bu ölçüleri girerek istediimiz yere ekranda pikleyerek çizebiliriz. Yada 5

6 komuta girdiimizde sa tua basarak ekranda dikdörtgenin iki çapraz noktalarn pikleyerekte dikdörtgen çizebiliriz.daha sonra bu piklediimiz iki nokta arasna Dimension ile ölçü vererek gerçek ebatlarna getirebiliriz. Daire çizme komutudur.komuta girildiinde direk radüs deeri vererek piklediimiz yere daireyi çizebiliriz. Yada komuta girdiimizde ekranda merkez noktas piklenir serbest olarak d radüste piklenir ve yine Dimension komutu ile radüs gerçek deerine getirilir.<stenilirse merkezden baka bir noktaya olan uzaklda ölçülendirilebilir. Serbest olarak formlu çizgi çizme komutudur. Noktalar ölçülendirilerek gerçek boyutuna sonradan getirilir. Bir curve yi istediimiz yerden kesme komutudur. Burda kalcak curve nin kalcak yerini piklememiz ve daha sonra bunun kalcak snrlarn piklememiz yeterlidir.yada komuta girdiimizde Automatic opsiyonuna girerek kalcak yeri pikleyerek curve nin kesitii ilk noktadan kesilmesini salayabiliriz. <ki ayr geometrik curve nin kalmasnistediimiz yerlerini seçerek dier yerleri otomarik trim eden ve iki kesiti birletiren özel bir komuttur. 2 boyutlu çizimlerde Radüs ve Pah krma komutlardr. Komuta girildiinde radüs deeri yada pah genilii verilir ve çizimlerde ilem yaplacak yer seçilir. Sa tua basldnda ilem sonlanm olur. Axis komutu ile dairesel objelere eksen çizgileri yerletirilir.komut Curve menüsü içerisinde veya araç çubuunda bulunan ikonun üzerine tklanmasyla çalr. Komut çaltrldktan sonra görülen ileti satrndaki opsiyonlar incelersek; 6

7 <leti satrndaki Reference elements bölümündeki imleç görüldükten sonra direk olarak mause ile eksen yerletirilecek obje seçilerek ilem tamamlanr. çizgileri tanmlanr. Eer çizim alanndaki iki obje merkezleri eksenle birletirilecek ise AX3S BETWEN TWO ELEMENTS ksm tklanr.mode seçeneinde ALL AXES dümesi aktif ise hem X hem Y ekseni oluur.one AXES aktif ise sadece yatay eksen oluacaktr.<lk önce birinci daire daha sonra ikici daire seçilir ve OK diyerek eksen Standart curve komutu ile baz standart profiller otomatik olarak oluturulabilir. Komut çaltrldktan sonra karmza Standart profils insertion diyalog penceresi açlacaktr. Açlan pencerenin sol tarafnda bulunan standart profillerden uygun olan profil seçilir ve sa taraftaki bölümde yer alan profile ait ölçüler üzerine seçilerek istenilen ölçü deiiklikleri gerçekletirilir ve OK ile seçmi olduumuz profil ekran üzerine braklr. Komut çaltrldktan sonra ekrannzda açlan iletim satrnda Thickness bölümüne çizgi kalnl olacak olan mesafe girilir. OBJE END TYPE-L3NE END TYPE-CIRCLES OUTSIDE END TYPE-CIRCLES INSIDE 7

8 Symmetric YES Opsiyonu mause ile Symmetric NO olarak deitirilir ise Second thickness bölümüne ikinci ofsetleme mesafesi girilmelidir. Beliren krmz ok mause ile tklanarak girilen ofsetleme mesafesinin yönünü belirler. EDT MENÜSÜ Çizilmi objeler üzerinde deiikler,düzenlemeler yapabilmek için Edit mönüsündedeki komutlardan faydalanrz. Delete komutu çizim alanndaki istenilen objeleri silmemizi salar. Komut çaltrldktan sonra ekranmzda açlan iletiim satrnda imleç Elements to delete bölümündeyken silinecek obje mause ile seçilerek silme ilemi tamamlanr. ALL ELEMENTS ksm iaretlenerek aktif hale getirilirse Confirm deletion of all elements NO YES iletiim satr görülecektir YES ksmn mause ile tklandmzda çizim alanndaki tüm objelerin silindii görülür.no ksmn tkladmzda ise bir önceki ileti satrna dönülecektir. Baz objeler birleik çizgilerden oluur(çokgenler gibi).yada birleik çizgi kullanarak oluturulan objeler Explode komutu ile patlatlarak(datlarak)birbirinden bamsz çizgilerden olumu objelere dönütürülebilir. Komutu çaltrdmzda hangi objeler patlatlacaksa seçilir. Modify komutu ile objeler üzerindeki ekil deiiklikleri yapabilir. Çizim alanmza ve koordinat sistemimizi düzenleyebiliriz. Komutu çaltrdktan sonra ekranda iletisi 8

9 Görülür. <mleç Element to modify bölümünde iken obje geometrisine uygun üzerinde baz ekil deiiklerini yapabiliriz. Ölçülendirme ilemlerinde ölçü rakamlarnn yerlerini de yine Modify komutunu kullanarak deitirebiliriz. Opsiyonuyla açlan diyalog penceresini kullanarak koordinat düzlemi ile ilgili düzenlemelere gitmek mümkündür. Örnein Grid ve Snap noktalarn ayarlamak,snr çizgilerini büyütmek Örnek: Contour komutu kullanarak oluturulmu bir dikdörtgenin köelerinin Modify komutu ile yuvarlatlmas gösterilmektedir. Buradaki önemli nokta ise iaretlemenin köeye yakn bir yerden yaplmasdr. Aksi halde kenarla ilgili düzenlemelerin yer alaca bir ileti satr görülecektir. Move parents komutunu kullanarak objelerimizi istenilen koordinatlara veya noktalara tayabiliriz. Komut çaltrldktan sonra ekranda iletisi görülür. <mleç Element to move bölümünde iken obje mause ile seçilir. <aretlemede dikkat edilecek husus ise obje hangi köeye yakn noktadan iaretlenirse o köe tama noktas kabul edilir.daha sonraki iletide End point yani hedef nokta sorulmaktadr. Hedef nokta mause gösterilebilecei gibi koordinat noktalar klavyeden girilerek de verilebilir. Opsiyonu mause ile hala getirilir ise ilk ileti satrnda Tanacak obje mause ile seçilir. <letisinde tasma noktas (0,20) veya mause ile belirtilir. Sonraki iletide ise hedef nokta mause veya klavyeden koordinatlar (0,30) girilerek komut sonlandrlr. Eer objeyi köe noktalarndan iaretlersek objenin ebatlarn deitirebilir. 9

10 COPY OPSYONLARI PO3NT SYMMETRY=Seçilen noktaya göre objelerin simetrisini oluturulur. AXIS SYMMETRY=Belirlenen eksene eksene göre objenin simetrisi oluturulur. MIRROR=Belirlenen noktaya veya düzleme göre aynalama ilemi gerçekletirilir. SCALING FROM POINT= Belirlenen noktaya veya düzleme göre istenilen katsayda Ölçekler(Büyütür-Küçültür) TRANSLATION-ROTATION=Seçilen objeyi kopyalarken ayn zamanda istenilen açda döndürür. Komut parametrik çogaltma komutudur. Duplicate komutu ile Copy komutunun, ileti satrlarnn ve uygulanmasnn çok benzemesiyle beraber aralarndaki en büyük ve önemli fark Duplicate komutunun parametrik çalmasdr. Yani duplicate komutu ile oluturulan objelere, kaynak objede yaplan boyut ve ekil deiiklikleri aynen yansmaktadr. Komut çaltrldktan sonra birin ileti satr Oluur. <mleç Transformation or firstpoint iken objenin parametrik kopyalamaya esas olacak nokta mause ile sonraki iletisine bir sonraki nokta yani hedef nokta yine mause ile gösterilerek komut iletisine kopyalanacak obje (ekil-1) (ekil-2) (ekil-3) 10

11 Duplicate komutu ile kopyalamaya kaynak olan obje üzerinde Modify Element komutunu kullanarak çokgenin kenar saysn deitirelim. Bu deiikliin Duplicate komutu ile oluturulmu objelere nasl yansyaca görülecektir. Duplicate komutunun s kullanld durumlardan biriside koordinat sisteminin(çizim düzleminin)kopyalanmasdr.(@ekil-4).komut çaltrldktan sonraki iletiim satrnda Ksm mause ile seçilir. Oluan iletiim satrnda ise kopyalamann yönü seçilmelidir. Bu ilemi Mause ile il ve son noktalar belirtilerek, klavyeden koordinat noktalar girerek veya kopyalama yönlerini gösteren dümelerden uygun olann seçerek geçekletirebiliriz.(@ekil-5) Bu seçimde pusulaya bakarak yön tespitimizi yapabiliriz. Yani kopyalanacak mesafeyi girdikten sonra Enter demeliyiz. Son ilem kopyalanacak düzlemi secmeliyiz. (@ekil-6). (ekil-5) (ekil-4) (ekil-6) Bu ilemi dier objelere de uygulayarak kopyalama yapmamz mümkündür. 11

12 Iimdide bir M3RROR uygulamas yapalm. <lk olarak yapmamz gereken uygun komutu çaltrarak M3RROR opsiyonunu seçmek olacaktr. Uygun komut diyoruz çünkü MIRROR opsiyonu Edit mönüsündeki COPY-DUPL3CATE-TRANSFORM PARENTS gibi komutlarda da bulunmaktadr. Duplicate komutu çaltrldktan sonra oluan ileti satrnda POINT SYMMETRY kayar menüsüneki MIRROR opsiyonu mause ile seçilir. Bir sonraki iletide aynalama düzlemini belirlememiz istenmektedir. Aynalama düzlemini belirlerken pusuladan faydalanabiliriz. Uygun seçim mause ile seçildikten sonra oluan iletide aynalanacak obje maus ile seçilir. Komutu çaltrmak için araç çubuundaki Modif Parameter ikonu mause ile seçilir. Objenin boyutlarnda yaplacak deiiklikler için objenin doru biçimde ölçülendirilmi olmas gerekmektedir. Komutu çaltrldktan sonra birinci ileti satr oluur. <mleç Parameter to modify bölümünde iken mause yardm ile deiiklik yaplacak objeninilgili ölçüsü iaretlenmelidir. Oluan ileti satrnda ki Nominal value bölümüne objenin yeni boyutu girilir ve enter tuuna baslr. 12

13 SHAPE MENÜSÜ 3 Boyutlu kat ve yüzey modellemenin yapld komutlarn bulunduu menüdür. Other Sahpes ksmndan yüzey modellemeye ait komutlar ekrena gelecektir. Other Operations ksmnda ise modelleme için gerekli olan dier komutlar bulunmaktadr. Bu menüde kullandmz komutlar imdi inceleyelim: Extrude komutu ile 2 boyutlu olarak çizilmi taslaklara kalnlk verilerek 3 boyutlu hale getirilir. Burada taslaklarn kapal komutlar olmasna dikkat edilmelidir. Aksi halde oluturulan obje 3 boyutlu kat bir model olmayacaktr. Komut çaltrlmadan önce 2 boyutlu taslan çizilmi olmas gerekir. Taslak çizildikten sonra komut çaltrlr. Section Curve olarak çizilen taslak mause ile iaretlenir. Daha sonra iletii satrnda aadaki parametreler görülecektir. Alignment Normal durumunda iken taslamz vereceimiz deer kadar istediimiz bir yönde kalnlaacaktr. Alignment Normal üzerine mause ile tkladmzda durumuna gelecektir. Bu durumda iken vereceimiz deer kadar taslamz her iki yönde kalnlaacaktr. Type ksmndaki solid seçiliyse oluturacamz obje bir kat model olacaktr. Solid üzerine mause ile bir defa tkladmzda durumuna gelecektir. Bu halde iken oluturacamz objemiz ise bir yüzey modeli olacaktr. Mode ksmndaki height seçiliyken taslamza vereceimiz kalnlk deerini klavyeden yazabilir veya mause ile dinamik olarak grafik ekranda belirliye biliriz. Height üzerine mause ile bir defa tkladmzda 13

14 Durumuna gelecektir. Bu halde iken ise kalnlatrma ilemi referans bir düzlem veya düzlemsel yüzeye kadar gerçekletirilebilir. Oluan taslaa 25 mm kalnlk verilerek kat model oluturulur. Revolved 2 boyutlu çizilmi taslaklar bir eksen etrafnda döndürerek 3 boyutlu kat model haline getiren komuttur. Komut mause ile Revolved ikonuna baslarakseçilir. Komut çaltrlmadan önce 2 boyutlu taslan çizilmi olmas gerekir. Taslak çizilikten sonra komut çaltrlr. Aadaki ilrtim satr çkacaktr. Section curves olarak çizilen taslak mause ile seçilir. Taslak seçildikten sonra iletiim satrnda aadaki parametreler görülecektir. Döndürme ekseni olarak seçilecek çizgi mause ile seçilerek iaretlenir. Sonraki iletiim satrnda OK iaretlenir. satrnda aadaki parametreler çkcaktr. Daha sonrada iletiim Angle ksmna taslan kaç derece döndürülmek istendii girildikten sonra mause ile OK iaretlenerek kat model oluturulur. 14

15 Pipe komutu ile daire, elips gibi2 boyutlu objeleri bir Klavuz eri boyunca uzatarak 3 boyutlu kat modeller elde edilir. Klavuz eri ve 2 boyutlu objenin çizim düzlemlerinin birbirine dik olmasna dikkat edilmelidir.2 boyutlu obje klavuz eri birbirine dik olacak ekilde çizildikten sonra komut çaltrlr. Aadaki iletiim satr açlacaktr. Guide curve (klavuz eri)olarak spline mause ile seçilir. Daha sonra iletiim satrndaki section curves(uzatlacak obje)olarak daire seçilir. 15

16 Krmz renkli ok üzerine mause ile tklanarak ok yünü deitirilir. Böylece daireyi klavuz eri boyunca uzatarak 3 boyutlu model oluturulmu olur. Drilling komutu ile kat modellerin düzlemsel,silindirik ve silindirin aln ksmlarna çeitli özelliklerde delikler delinir. CONSTRAINT= Face to drill olarak delinecek düzlemsel yüzey mause ile iaretlenir. Bu iaretleme yaplrken delik merkezlerinin koordinatlarnn mause hareketi ile deitii görülür. Daha sonra Drilling models diyalog penceresi açlr burdan istediimiz herhangi bir delii seçebiliriz. RADIAL= Radial komutu ile silindir parcalar üzerine bir plane tanmlamadan delik delme ilemi. Delik delinecek silindirik düzlem üzerine gelindii zaman silindirik ksmda kordinatlarn merkeze olan acs ve kenera olan mesafeleri görülür mause hareket ettirdiimiz zaman bu deerlerin deitiini görebiliriz. Mause ile ölçüleri uygun biyere brakpdaha sonra Drilling models diyalog penceresi 16

17 açlr burdan istediimiz herhangi bir delii seçebiliriz.daha sonradan Modify parameter komutu ile ölçüleri geitirebiliriz. POLAR=Polar komutu ile silindir parcalarn aln düzlemlerine delikler delebiliriz. Delik delinecek aln düzleme geldiimizde eksene olan aç ve eksene olan mesafeleri görülür mause hareket ettirdiimiz zaman bu deerlerin deitiini görebiliriz. Mause ile ölçüleri uygun biyere brakp daha sonra Drilling models diyalog penceresi açlr burdan istediimiz herhangi bir delii seçebiliriz. Daha sonradan Modify parameter komutu ile ölçüleri geitirebiliriz. Bu diyalog penceresinde çe,itli özellikte delik tiplerinden seçim yapmam&z mümkündür. CONSTRAINT Blind= Delie mesafe verir. Through one=dier bir yüzeye kadar deler. Through all= Boydan boya deler. Diameter=Delik çap. Depth= Derinlik girilir. Bottom Angle=Deliin dibindeki uç açsdr. 17

18 RADIAL POLAR *Radial ve Polar komutlarnda da delik delinecek yüzeyleri seçtikten sonrada Drilling models diyalog penceresi açlacaktr. Trim komutu ile bir doküman içerisindeki birden fazla saydaki 3 boyutlu objelerin budama ilemini gerçekletirir. Komut çaltrldktan sonra aadaki iletiim satr çkacaktr. Trim metotlarndan; By Shape:3 boyutlu objeleri kullanarak budama, By Face: Düzlemsel yüzeyler kullanlarak budama, By Plane: Düzlemler kullanlarak budama, By Sweeping curve:3 boyutlu parçalar üzerinde 2 boyutlu cizgiler kullanarak budama, Extended Cut: Standar elemalar uzatarak ve keserek budama ilemi, By Imprinting Curves: Düzlemsel yüzeylere 2 boyutlu çizgilerin izdüümleri alnarak budama, Reciprocal Trimming: <ki ayr yüzeyi tek bi seferde budama ilemi, BY SHAPE <lk önce budama yaplacak olan kat model seçilir daha sonra hangi kat model ile budama yaplacaksa o yüzey seçilir. Çkan ok yönü daha sonra mause üzerine gelerek deitirilir. ve OK ksmna mause ile tklanr. 18

19 BY FACE Önce kat model mause ile seçilir daha sonra dier yüzey seçilir. Daha sonrada hangi yüzeyle ile trim edilecekse o yüzey seçilir ve OK ksm tklanr. Çkan ok yönü parçada gidiçek olan ksm gösterir ok yönünü mause ile ok üzerine gelip tkladmzda parçada budanacak olan ksmn yönünü deitirebiliyoruz. Aada ilem sras ekillerle gösterilmitir. BY SWEEPING CURVE By Sweep&ng Curve komutu ile kat modeli kesen bir çizgi ile budama ilemi ilk yapacagmz komut içerisine girdikten sonra kat modeli seciyoruz daha sonradan curve(yani çizgiyi)seçim ilemi yapyoruz çkan ok yönü gidecek olan ksm gösterir mause ile üzerine gelip bir kere tkladmzda ok üzerine budanacak olan ksmn yönünü deitirebilir gidicek olan ksm belirledikten sonra OK dememiz gerekir. RECIPROCAL TRIMMING Reciprocal Trimming komutu ile iki ayr yüzeyi tek bir seferde gidecek olan ksmlar seçerek hzl bir ekilde budama ilemi. Komutu çaltrdktan sonra ilk önce birinci yüzeyi mause ile seçiyoruz ve OK diyoruz daha sonra ikinci yüzeyi mause ile seçip yine OK diyoruz. Eer ok yönleri doru ise OK diyerek geçiyoruz. *Çkan ok yönlerini mause ile üzerine gelip gidecek olan ksmlarn deitirebilir. Chamfer komutu ile 3 boyutlu(kat)objelerin kenar çizgilerine veya düzlemsel yüzeylerine ölçü veya aç deerleri girilerek pah krlr. Komutu çaltrdktan sonra aadaki iletiim satr çkacaktr. 19

20 Chamfer seçeneklerinden; Lenght/Length ile iki pah mesafesi verilerek komut kullanlr. Follow tangent edges seçenei YES konumunda ise First lenght olarak verilen ilk pah ölçüsü ile ikinci pah ölçüsü eit olacaktr. NO konumunda geldiinde ise iletiim satrna Second lenght(ikinci pah ölçüsü) eklenecektir. <stenirse bu deer deitirilerek iki ölçüsü birbirinden farkl olan pah krma ilemi gerçekletirilir. <lk önce pah krlacak kenar seçilir daha sonra ise 10 luk ksmn hangi tarafa verileceini belirlemek için bir yüzey secilir ve daha sora iletiim satrndan Compute Chamfer ksm mause ile seçilir. Length/Angle ile mesafe ve aç deeri verilerek pah krma ilemi gerçekletirilir. Bu seçenekte iletiim satrnda mesafenin yannda aç deeride girilecektir. Edge or face seçeneinde ise mause ile pah krlacak kenar çizgisi ve yüzey seçilir. Kenar çizgisi seçilirse sadece seçilen kenara pah krlr. Eer yüzeye bal olan tüm kenarlar seçili konuma gelecek ve hepsine pah krlacaktr. Seçim ilemleri yapldktan sonra basldnda pah krma ilemi tamamlanr. iaretlendiinde veya mause sa tuuna Filet komutu ile 3 boyutlu kat objelerin kenarlarna yuvarlatma ilemi. Filet komutunu çaltrdktan sonra aadaki iletiim satr çkacaktr. ONE RADIUS: Kenar boyunca ayn radius kullanlarak yaplan yuvarlatma, SEVERAL RADIUS: çoklu yuvarlatma ilemleri için, VARIABLE: Ayn kenarn deiik noktalarndan deiken yarçaplarda yuvarlatmalar için, BETWEEN FACES: Yüzeyler arasnda yaplacak yuvarlatmalar, 3 FACES: 3 yüzey arsnda yuvarlatma yapmak için kullanlr. 20

21 Follow tangent edges seçenei YES konumunda iken kenar çizgisine teet olan çizgilerde seçili konuma gelecektir. Radius olarak yaplacak yuvarlatmann yarçap deeri yazlr. Edge or face seçeneinde ise mause ile pah krlacak kenar çizgisi ve yüzey seçilir. Kenar çizgisi seçilirse sadece seçilen kenara pah krlr. Eer yüzey seçilirse yüzeye bal olan tün kenarlar seçili konuma gelecek ve hepsine pah krlacaktr. Seçim yapldktan sonra yuvarlatma ilemi tamamlanacaktr. iaretlendiinde veya mause sa tuuna basldnda Draft komutu ile 3 boyutlu kat objelerimizin belirlenen yüzeylerine istenilen deerlerde aç verilir. Komutu çaltrdktan sonra aadaki iletiim satr çkacaktr. Draft seçeneindeki Normal verilen aç deerinin seçilen referans düzleme göre dik olacan gösterir. Root face seçenei NO konumunda iken temel alnacak yüzey sorulmayacaktr. YES konumunda getirildiinde ise iletiim satrna Eklenecek ve temel alnacak yüzey mause ile iaretlenerek gösterilir. Draft Angle ksmna verilecek olan aç deeri yazlr. Face to draft bölümünde ise aç verilecek yüzey mause ile iaretlenir. Seçim yapldktan sonra iletiim satrndaki iaretlenir. Bundan sonra iletiim satrnda aadaki seçeneklerden çkacaktr. seçeneklerden referans alnacak olan iaretlenir. Seçim yapldktan sonra seçilen yüzeydeki eim verme ilemi tamamlanacaktr. Bu Shell komutu ile 3 boyutlu kat modellerimize istene yüzeylerin açk brakarak et kalnl verebiliriz. Komut çaltrldktan sonra iletiim satrnda aadaki seçenekler çkacaktr, burada ilk olarak et kalnlg Verilecek obje Shape to hollow/shell secene*i mause ile iaretlenir. 21

22 Seçim yapldktan sonra iletiim satrna et kalnl yazlr. Daha sonra iletiim satrnda aagdaki seçenekler çkacaktr. SAME THICKNESS FOR ALL FACES seçenei verilen et kalnlnn tüm yüzeylerde ayn olmas isteniyorsa. SPECIAL FACES secenei ise istenen baz yüzeylere deiik et kalnlklar verilmek isteniyorsa kullanlr. Face to Pierce seceneginde ise parçamzn üzerinde kalmas istenen yüz veya yüzeyler iaretlenir. Açk kalcak yüzeyler iaretlendikten sonra iletiim satrnda OK iaretlenir v ve ya mausen sa tuuna tklanr. Böylece et kalnl verme ilemi tamamlanm olur. Pocket komutu ile önceden çizilmi 3 boyutlu kat modellerimizin üzerinde çeitli profillerden yararlanarak boluklar(cepler)oluturulur. Komutu çaltrmadan önce cep boaltma için 2 boyutlu taslamzn uygun düzleme ve ya düzlemsel yüzeye çizilmesi gerekir. Komut çaltrldktan sonra iletiimsatrnda aadaki seçenekler çkar. burada ilk olarak referans alnacak yüzey seçilir.(reference faces).daha sonra 2 boyutlu çizgi seçilir.seçim yapldktan sonra aadaki diyalog penceresi çkacaktr. 22

23 Bu pencerede ; Depth sekmesindeki seçenekler ile cep derinlii, ölçü Vererek veye boydan boya tanmlanabilir. Bottom radius ile oluturulan cep dibindeki radius.vertikal radius ile dikey radius deeri verilebilir. Blend sekmesindeki seçeneklerden Filet ile cebin üstündeki radius (Top radius),chamfer ile yatay (Horizantel Lenght) ve dikey (Vertical Lenght)uzunluklar verilen pah krma ilemi gerçekletirilir. Draft angel ile olusturulan cep istenilen bir açda oluturulabilir. Boss komutu ile önceden çizilmi 3 boyutlu kat modellerimizin üzerinde çeitli profillerden yararlanarak çkntlar oluturulur. Komutu çaltrmadan önce çknt yapmak için 2 boyutlu taslamzn uygun düzleme ve ya düzlemsel yüzeye çizilmesi gerekir. Komut çaltrldktan sonra iletiim satrnda aadaki seçenekler çkar. Burada ilk olarak referans alnacak yüz seçilir..(reference faces).daha sonra 2 boyutlu çizgi seçilir.seçim yapldktan sonra aadaki diyalog penceresi çkacaktrsecim yapldktan sora aadaki seçenekler çkacaktr. NEW CONTOUR ile çknt yapmak için kullanlacak 2 boyutlu taslak yeniden çizilebilir. Hide curves YES konumunda 2 boyutlu taslan çizgileri görünür, NO konumuna getirildiinde ise bu çizgiler görünmez. EXTRUSION DIRECTION ile yaplacak çkntnn yönü deitirilebilir. Curve(s) ile çknt yapmak için kullanlacak 2 boyutlu taslak mause ile seçilir. Bu seçimi yaptktan sonra aadaki diyalog penceresi çkar. 23

24 Burada; Top radius oluturulan çkntnn üst ksmndaki radiusu. Vertical radius ile dikey radius deeri verilir. Blend sekmesindeki seçeneklerden Filet ile çkntnn alt ksmndaki radius.(blend radius) Chamfer ile yine çknt alt ksmndaki yatay(horizantal Lenght) ve dikey (Vertical Lenght)uzunluklarn verdiimiz pah krma ilemi gerçekletirilir. Draft angle ile oluturduumuz çknt istenilen bir açda oluturulabilir. Draft angle reference ile verilen açnn (top)doru veya aaya (bottom) doru olacan belirler. Gerekli parametreler tanmlandktan sonra aadaki ekil oluur. Bu komut ile silindirik yüzeylere istenilen ölçülerde vida dii açmak için kullanlan komuttur. Komut çaltrldktan sonra iletiim satrnda ilk olarak vida açlacak silindirik yüzün iaretlenmesi istenecektir. Face to thread sekmesi aktif halde iken vida açlacak yüz mause ile Seçim yapldktan sonra aadaki iletiim satr çkar. Burada vida açma ileminin balayaca referans düzlem iletiim satrnda bulunan seçeneklerden iaretlenebilecei gibi gerek ekrandaki parça üzerinde mause 2 Referans düzlemi seçildikten sonra threading isimli diyalog penceresi çkacaktr. 24

25 Parameters sekmesinde bulunan Standart seçeneinde açlacak olan vidann standard belirlenir. Complete threading iaretli iken vida açmak için seçilmi olan yüzün tamamna vida açlr. <aret kaldrldnda ise vida boyu Lenght sekmesinden belirlenir. Automatic iaretli iken ise vida açmak için seçilmi olan yüzün çap otomatik olarakbelirlenir. <aret kaldrldnda vida çap manuel olarak girilebilir. Complementary parameters sekmesinde bulunan Pitch ile açlacak vidann admn. Thread number ile açlacak vidann az says Left way ve Right way ile açlacak vidann yönü belirler. Tüm parametreler tanmlandktan sonra vida açma 3 Bu komutla 3 boyutlu kat modellerimizin istenen yerlerine sadece bir curve den yararlanarak destek(feder) parçalar oluturulur. Komutu kullanrken feder oluturmak için kullanlacak curve nin uygun düzleme veya yüzeye çizilmesine dikkat edilmelidir. Aksi halde feder olutururken sorun çkacaktr. Komut çaltrlmadan önce feder için kullanlacak curve nin çizilmesi gerekir. Curve çizildikten sonra komut çaltrlr. <letiim satrnda ilk olarak feder oluturmak için kullanlacak referans yüz seçilir. Seçim yapldktan sonra feder için kullanlacak curve mause ile seçilir. Curve iaretlendikten sonra Rib parameters isimli diyalog penceresi açlacaktr. 25

26 Height ile federin yükseklii Width ile federin genilii Top filet radius ile federin üst ksmna oluturulacak radius deeri. Blend fillet radius ile federin taban ksmna oluturulacak radius deeri. Draft angle ile federe verilecek aç deeri belirler. Parametreler belirlendikten sonra OK iaretlenerek feder oluturma ilemi tamamlanm olur. Remove komutu ile 3 boyutlu kat modellerimizin istenilen yüzeyleri katdan çkartlarak silinebilir. Kat model üzerinden bir yüzey silindiinde modelimiz kat(solid)olmaktan çkarak bir yüzey(surface) haline gelecektir. Komutu çaltrdktan sonra ilk olarak silinecekyüzeyin seçilmesi istenecektir. Mause ile silinecek yüzey iaretlenir. Seçim yapldktan sonra iletiim satrnda OK iaretlenir. veya mausen sa tuu tklanr. Böylece seçilen yüzey silinmi olur. Seçilen yüzey silindikten sonra Analyze menüsündeki Element komutu çaltrlarak parmzn üzerine bir yüzey seçilir. Daha sonra çkan Element information diyalog penceresinde modelimizin artk bir kat(solid) deil, bir yüzey(surface)olduunu görebiliriz. 26

27 3 boyutlu kat modelleri birbirinden çkarmaya yarayan komuttur. Komutu çaltrmadan önce birbirinden çkarlacak katlarn Komut çaltrldktan sonra ilk olarak çkarma ileminin yaplaca obje grafik ekrandan mause ile aamada çkarma arac olarak kullanlacak olan objeler yine mause ile seçim yapldktan sonra çkarma ilemi Komutu çaltrmadan önce birletirilecek katlarn çizilmi olmas gerekir.iekilde görüldüü gibi toplama yaplacak iki kat gövde birbirinden farkl renklerdedir. Komut çaltrldktan sonra ilk olarak birletirme ileminin yaplaca kat gövde grafik ekranda mause ile seçilir. Sonraki aamada toplama ileminde kullanlacak dier kat gövde grafik ekranda mause ile Seçim yapldktan sonra ilemi gerçekleir.<lem tamamlandktan sonra ikinci olarak seçilen kat gövdenin renginin ilk seçilen kat gövdenin @ekil-3 27

28 Bu komut ve alt seçenekleri ile 3 boyutlu kat gövdelere çeitli yöntemlerle çoaltma operasyonlar gerçekletirilir.komutu çaltrmadan önce çoaltma yaplacak objelerin ayr bir kat gövde olarak çizilmi olmas gerekir. Komutu çaltrdktan sonra ilk olarak çoaltlacak obje mause ile seçilir.(@ekil-1) Seçim yapldktan sonra grafik ekranda seçilen kat obje kaybolacaktr.<letiim satrndaki seçeneklerden LINEAR dorusal çoaltmalarda,circular ise dairesel çoaltmalarda kullanlr.<lk olarak LINEAR seçenei mause ile iaretlenir.<letiim satrnda dorusal çoaltmann yaplaca ilk yön seçilir. Yön seçimi eksenlerin üzerine mause ile tklanarak yaplabilecei gibi parça üzerinde bir referans kenar seçilerek de yaplabilir.kenar seçimi yapldktan sonra çoaltmann yönü ok ile belirlenir. (Sekil-2)Eer yön ters ise ok üzerine mause ile bir defa tklanr okun yönü deitirilir. (Sekil-3)ok yönü deitirildikten sonra iletiim satrndan çoaltmann yaplaca toplam ölçü deeri girilir ve Enter baslr..bu deerden sonra kat gövdenin kendisiyle beraber toplam çoaltma says yazlr.klavyeden Enter tuuna basldktan sonra çoaltma ilemi tamamlanr.(sekil-4) Sekil-1 Sekil-2 Sekil-3 Sekil-4 Ayn anda birden çok eksende çoaltma yaplmak istenirse kat gövde seçeneklerinden sonra iletiim satrndan MATRIX seçenei Yaplacag birinci yön,toplam ölçü ve çoltma says girilir.daha sonra çoaltmann yaplaca ikinci yön (Sekil-1) toplam ölçü 40 ve çoaltma says girilir.klavyeden Enter tuuna basldktan sonra çoaltma ilemi tamamlanr.(sekil-2) Sekil-1 Sekil-2 28

29 CIRCULAR (DA3RESEL) çoaltma yapmak için iletiim satrndaki CIRCULAR seçenei mause ile iaretlenir.komut çaltrldktan sonra ilk olarak çoaltlacak obje mause ile grafik ekrandan seçilir.seçim yapldktan sonra çoaltma ekseni iletiim satrndan veya grafik ekrandan seçilir. Eksen seçimi yapldktan sonra toplam döndürme açs yazlr.eer 360 derece olarak kalmasn isterse klavyeden ENTER veya mause sa tuu tklanr.daha sonra çoaltma says girilir.klavyeden ENTER tuuna basldktan sonra çoaltma ilemi tamamlanr. SURFACE MENÜSÜ Yüzey modelleme komutlaryla oluturulan yüzeylerin hacmi ve kalnl yoktur. Sadece alanlar vardr.özellikle karmak yapdaki geometrilerin tasarlanmasnda tercih edilir.topsolid in bir hybrid kat yüzey modelleme program olmas nedeniyle yüzey modelleme ve kat modelleme komutlar kullanlabilmekte ve birbiri arasnda kolay geçi imkan salayabilmektedir. Flat komutu ile daha önceden oluturulmu 2 boyutlu kapal komutlardan yüzey elde edilir.komut çaltrldktan sonra il olarak daha önceden oluturulan taslamz grafik ekrandan mause ile iaretlenir.seçim yapldktan sonra yüzey modelimiz oluur. 29

30 Bu komut kullanlarak çeitli eriler (daire,yay,çizgi,spline gibi)klavuz eriler boyunca süpürülerek yüzey modeller elde edilir.komut kullanlmadan önce süpürülecek ve klavuzluk edecek erilerin çizilmi olmas gerekir.bu erilerin birbirine dik düzlemlerde oluturulmasna dikkat edilmlidir.komutu çaltrdktan sonra karmza Swept shape menüsüaltnda 3 seçenek çkacaktr. Aadaki ekilde görüldüü gibi; 1.si One gudie and one section curves= bir süpürülecek eri ve bir klavuz erinin kullanld Swept yöntemidir.bu seçenek iaretlendiinde ilk olarak klavuz eri ve süpürmenin yaplaca yön oklar yardmyla belirlenir mause ile iaretlenir (@ekil-1)daha sonra ise hangi obje süpürülecekse mause ile seçilir.(@ekil-2)tüm ilemler yapldktan sonra iletiim satrnda OK seçilir ve süpürme ilemi tamamlanr.(@ekil-3) *Not:<letiim satrndaki Mode=CONSTANT olursa sekil yukardaki gibi olur.eer Mode=VARIABLE olursa sekil aadaki örnek gibi olur. Bu menüde : Initial ratation angle: Balangç açs Final ratation angle: Yolun sonunda dönerek sürülecek olan aç Length before rotation: Yolun kaç mm mesafeden sonra döndürmeye balayaca Length after rotation: Yolun sonunda kaç mm önceye kadar dönecei mesafe Initial scaling factor: Kesitin balangçta bulunduu scale büyüklüü Initial scaling factor: Yolun sonuna geldiinde kesitin scale ölçüsü Length before scaling: Yolun kaç mm mesafeden sonra balangç scale verecei Length after scaling: Yolun sonunda kaç mm önceye kadar scaleyi uygulayaca mesafe. 30

31 2.si One guide and several section curves= Birden fazla süpürülecek eri ve bir klavuz kullanld swept yöntemidir.bu seçenei kullana bilmek için önceden bir klavuz erinin ve buna dik olarak süpürülecek erilerin çizilmi olmas gerekir. çaltrldktan sonra ilk olarak klavuz eri mause ile seçilir.seçim yapldktan sonra yön kontrolü yaplarak sonra birinci eri Süpürülecek ilk eri seçildikten bu erinin klavuz eriye balanaca nokta masue ile seçilir.<letiim satrnda çkan ile süpürülecek dier eri mause ile süpürülecek ikinci eri seçildikten sonra bu erinin klavuz eriye balanaca nokta mause ile iaretlenir.süpürülecek erilerin seçimi tamamlandktan sonra iletiim satrndan seçilir.<lem yine iletiim satrndan iaretlenerek veya mausen sa @ekil-5 3.sü Two guide curves= Bir erinin sürülmesi için birden fazla klavuz erinin kullanld yöntemdir.bu seçenei kullanabilmek için önceden bir erinin ve klavuz olarak kullanlacak erilerin zilmi olmas gerekir.buradaki örnekte erilen tek bir düzlemde çizilmitir. çaltrdktan sonra ilk olarak birinci klavuz çizgi seçilir.daha sonra ikinci klavuz eri Daha sonradan iletiim satrndan komutu seçilir. Komutu ile süpürülecek eri ile pozisyonlama ilemi sonradan ikinci süpürülecek eri ile ikinci pozisyonlama ilemi Pozisyonlam ilemleri bittikten sonra iletiim satrndan iaretlenir. yine iletiim satrndan OK iaretlenir.bu ilemler bittikten sonra süpürme 31

32 Loft komutu ile birbirine paralel düzlemlerde oluturulan iki yada daha fazla eri uzatlarak yüzey meydana gelir.komut çaltrmadan önce uzatlacak erilerin önceden çizilmi olmas çaltrldktan sonra ilk olarak Uzatlacak birinci eri mause ile sonra srasyla dier eriler yine mause ile seçimi yapldktan sonra iletiim satrndan <aretlenir veya mausen satuu tklanr.bu ilemden sonra yine iletiim satrndan veya mausen sa tuu tklandnda loft komutu 32

33 Bu komut ile birbirine paralel düzlemlerde oluturulan açk veya kapal konturlardan oluan eriler uzatlarak yüzey modeli meydana getirilir.komutu çaltrmadan önce uzatlacak erilerin çizilmi olmas Komut çaltrldktan sonra ilk olarak ile birinci eri sonra yine mause ile ile ikinci eri olarak iletiim satrndan 3-4 Curves komutu ile birbirinden ayr düzlemlerde çizilmi ikiden fazla eriden tek yüzey elde edilir.komutu çaltrmadan önce yüzey oluturulacak erilerin çizilmi olmas çaltrdktan sonra srasyla 4 eri mause ile seçilir.(@ekil-2)daha sonra iletiim satrndan tklanr.(@ekil-3)çkacak olan yeni iletiim satrndan yine tklanarak 3-4 curves komutu ile yüzey modelleme 33

34 Dome komutu ile bir klavuz eri ve om dik kesen bir eri yardmyla yarm küreler elde edilebilir.dome komutunu çaltrmadan önce yüzey oluturulacak erilerin çizilmi olmas çaltrldktan sonra ilk olarak Klavuz eri mause ile sonradan ile kesen eri satrndan tklandktan sonra ekranda döndürme ekseni görünür ve tekrar iletiim satrndan iki defa <aretlenerek @ekil-5 Tangent komutu ile modelimizin seçilen kenarlarna teet olacak ekilde yüzeyi istenilen deer kadar uzatabiliriz.kullanm Extend komutu ile benzerlik tar.ancak aralarndaki fark bu komut ile oluturulan yüzey ilk yüzeyden ayr bir unsurdur.extend komutu ile uzatlarak oluturulan yüzey ise ilk yüzeyin devam olacak ayr bir unsur olmayacaktr.komutu çaltrmadan önce Copy edge komutu ile yüzey kenar erisinin kopyasnn çkartlmas gerekir.bu ilemden sonra komut çaltrlr.<lk olarak sonra iletiim satrndan curve seçenei mause ile iaretlenir.sonraki admda uzunluk deeri yazlarak mause ile referans eri yapldnda yüzeyin ayr bir unsur olarak olutuu 34

35 @ekil-1 Perpendicular komutu ile modelimizin seçilin kenarlarna dik olacak ekilde yüzeyi istenilen deer kadar uzatabiliriz.komut çaltrlmadan önce copy edge komutu ile yüzey kenar erisinin kopyas çkarlmas gerekir.bu ilemden sonra komut çaltrlr.<lk olarak daha sonra iletiim satrndan curve seçenei mause ile iaretlenir.sonraki admda uzunluk deeri yazlarak mause ile refrans eri iaretleme yapldnda yüzeyin ayr bir unsur @ekil-3 Fill hole komutu ile yüzeyde bulunan ve kapal konturlardan oluan boluklar doldurulur.komut çaltrldktan sonra mause ile doldurulacak kapal konturun kenar erisi sonra <letiim satrndan OK iaretlenirve ilem Eer yüzey deil kat oluturulmak istenirse Type seçeneinin SOL3D yaplmas 35

36 Extend komutu ile modelimizin kenarlarn istenilen deer kadar uzatabiliriz.kullanm Tangent ve Perpencicular komutu ile benzerlik tar.ancak bu komutla oluan yüzeyler esas yüzeye eklenir,yani yüzey tek obje olur.ayrca copy edge komutu ile yüzey kenar erisinin kopyas çkarlmasna gerek olmadan uzatma ilemi yaplabilir.komutu çaltrdktan sonra ilk olarak Uzatlacak yüzey mause ile sonra Uzatlacak mesafe grilerek kenar mause ile seçim yapldktan sonra @ekil-3 Sew komutu ile birbirinden farkl unsurlar eklindeki yüzeyler dikilerek birletirilir ve tek unsur haline getirilir.komut çaltrldktan sonra dikilecek ilk yüzey mause ile sonra dikilecek dier yüzey /yüzeyler yüzeylerin seçimi tamamlandktan sonra iletiim satrndan OK iaretlenir,artk yüzey tek bir yüzey gibi hareket edecektir.seçim yapldnda @ekil-2 36

37 Patchwork komutu ile uygun düzlemlerde çizilmi 5 ve daha fazla eriyi birbirine yamalayarak yüzey oluturulur.komutu çaltrlmadan önce curve lerin uygun düzlemler seçilerek önceden çizilmi olmas gerekir(@ekil-1) komut çaltrldktan sonra ilk olarak mause ile bir pencere açlarak tüm objeleri seçmeliyiz(@ekil-2) ve daha sonra iletiim satrnda OK tklandnda yüzey oluturma ilemi @ekil-3 Blend komutu yüzey modellerin istenilen yerlerine yuvarlatma ilemleri uygulanr.komut çaltrldktan sonra yuvarlatma yaplacak yüz mause ile seçilir.(@ekil-1)daha sonra yön kontrolü yaplarak ok üzerine mause ile tklanarak istenilen yön elde edilir.(@ekil-2) ve iletiim satrndan OK tklanr.sonraki iletiim satrnda ise yuvarlatmann yaplaca ikinci yön iaretlenerek (@ekil-3) yön kontrolü yaplarak ok üzerine mause ile tklanarak istenilen yön elde edilir(@ekil-4) ve iletiim satrndan @ekil-3 Seçim yapldktan sonra yandaki diyalog penceresi ekrana 37

38 Bu diyalog penceresinde: Parameters sekmesindeki seçenekler ile yuvarlatma tipleri(sabit,deiken,konik) ve ölçüleri, Blend parameters sekmesindeki seçenekler ile yuvarlatma yaplrken uygulanacak trim(budama)seçenekleri, Constrains parameters sekmesindeki seçenekler ile yuvarlatma yaplrken uygulanacak otomatik ilikilendirme seçenekleri istenilen özelliklere göre düzenlenir. Gerekli parametreler girildikten sonra diyalog penceresinin altndaki OK tklanarak yuvarlatma Draft sheet komutu ile splines veya curveler üzerindeki noktalara aç vererek açl yüzeyler elde etmek için kullanlr.komutu çaltrmadan önce çizgimizi çizmeliyiz sonra ile çizgiyi sonra ise yüzeyin yaplaca yön seçilir Z+ sonradan iletiim satrna curve üzerindeki noktalara verilecek aç deerleri ve iletiim satrndan OK tklanr daha sonra uzunluk deeri girilir klavyeden Enter baslr ve sonra iletiim satrndan ok iaretlenir ve yüzey aç 38

39 Constrained komutu ile deiik ekillerde açklk olan yüzeyleri kapatmak için kullanlan komutlardr.constrained komutunu çaltrdmzda aadaki Constraint shape with elements menüsü çkacaktr buradaki ilemleri srasyla tanyalm. 1.si Could of points= Could Of Points opsiyonu ile ölçme cihazndan alnan nokta bulutu dediimiz geometrilere yüzey model oluturabiliyoruz.nokta bulutu olan data açldktan sonra komuta girilir ve noktalar pencere içerisine sonraki ilem srasnda Plane(düz), Sphere(küresel), Minenergy (yumuak) seçeneklerinden bir tanesi seçilip iletii satrndan OK tklanr ve nokta 2.si Boundary constraint= Birbirine bal snrlardan oluan curve ler arasn yüzey olarak kapatmak için kullanlan komuttur.burada snr says yoktur.komuta girildikten sonra snr oluturan curve ler sonraki ilem srasnda Plane(düz), Sphere(küresel), Minenergy (yumuak) seçeneklerinden bir tanesi seçilip iletii satrndan OK tklanr 39

40 3.sü Inner constraint= Inner constraint ile iç kesitleri olan curvelere yüzey örmek için kullanlan komuttur.komutu çaltrmadan önce iç kesitler olan çizim sonradan ile birinci kesit yine ile ikinci kesit daha sonra ise iletiim satrndan üç kere OK tkladmzda iç kesitlerden 4.sü All constraint= All constraint ile hem iç kesitleri hem de d kesitleri olan curvelere yüzey örmek için kullandmz komuttur.komutu çaltrmadan önce iç ve d kesitleri olan çizimi yapmamz gerekir(@ekil-1)daha sonra ile d kesiti mause ile seçiyoruz(@ekil-2)sonra ile iç kesitleri mause ile seçiyoruz (@ekil-3) sonradan iletiim satrndan üç defa masue ile OK tklanr ve 40

41 <zdüüm alma komutudur. <stediimiz bir yüzey üzerine bir curve den izdüüm alarak o formu ayrmak için kullanlan bir ilemdir.komuta girildikten sonra izdüüm alnacak model seçilir.daha sonra izdüümü alnacak 2B curve seçilir.<zdüüm alnacak yön seçildikten sonra yüzey seçilir ve ilem OK ile sonlandrlr. Bir model üzerindeki birleik yüzeylerini dier yüzeylerden patlatarak ayrma komutudur.örnein komuta girdikten sonra bir kat modelin yüzeyine tklayp OK ile sonlandrrsak o yüzeyin kat modelden ayr bir yüzey olduunu görürüz. ASSEMBLY MENÜSÜ Ayr ayr oluturulmu ve farkl dosyalara kaydedilmi kat modellerimizi(3d parçalarmz) uygun biçimde birletirerek montaj resimlerimizi oluturabiliriz.çalma sayfamzda yer ala Asssembly çekme menüsündeki komutlar yardm ile montaj ilemleri gerçekletirilir.montaj ilemlerini yeni bir çalma sayfas açarak gerçekletirebileceimiz gibi,montaj oluturan parçalara ait çalma sayfalarnda da montaj ilemini gerçekletirebiliriz.montaj ilemini gerçekletirebilmek için daha önceden çizilmi ve kaydedilmi,en az iki 3D parça resmi gereklidir.ayrca TopSolid programna ait standart parça kütüphanesini kullanarak hazr parçalar da montaj resimlerimize ekleyebiliriz.(@ekil-1) Montaj resimlerimizi olutururken ürün aacn açarak ilikilendirmeleri kontrol etmemiz bize hz ve kolaylk salayacaktr.birbiri ardna yaplan ilikilendirme ilemleri mantksal olarak birbirini takip etmelidir.yoksa montaj ilemi istenilen ilikilendirmelere yant vermeyecektir.tüm ilikilendirmeleri kaldrmak yerine ürün acndan montaj ilemlerini takip ederek gereken ilikilendirmeleri kaldrmak montaj ilemini 41

42 Bu komutu kullanarak daha önceden çizilmi ve kaydedilmi parçalarmz montaj sayfamza ekleyebiliriz.komutu çaltrmadan önce montaj ilemi uygulanacak parçalarn hazrlanp kaydedilmesi gerektiini unutmayalm.include sub assembly/part komutu çaltrlr ve oluan iletiim satrnda PARTIAL INCLUDE dümesine mause ile tklanr.montajlanacak parça mause kullanarak ilemin ardndan yeni açlan montaj sayfasna iaretlenen parçann tandn ve konumlandrmak üzere serbest olarak hareket ettii bu arada istediimiz yere parçamz mause ile Montajlyacamz tüm parçalar bu ekildi yeni açtmz montaj sayfasna ayn ekilde montaj sayfamza 42

43 43

44 Montajlyacamz tüm parçalar montaj sayfasna aktaralm ve daha sonra montajlama ilem Add constraints komutu ile montajlama ilemi yaplr.komuta girildikten sonra Komutu ile ilk önce montajlanacak parça sonradan iletiim satrnda su ksm belirir Buradaki ksmdan AUTO seçilir ve iletiim satrnda Ksm çkar buradan nasl bir montajlama ilemi yaplacaksa o ksm seçilir. Mate:Yüzeylerin üst üste istenilen aralklarda yerletirerek ilikilendirme. Alignment:Yüzeylerin veya kenarlarn ayn hizaya getirilerek ilikilendirilmesi. Orientation:<stenilen yönde ve açda döndürerek ilikilendirme. Point on Point:Anahtar noktalar kullanarak ilikilendirme. Ax&s on Ax&s:Dairesel kesitli parçalarda eksenlerin çaktrlmas ile ilikilendirme. Plane on Plane:Yüzeyleri istenilen aralkta ayn düzleme yerletirerek ilikilendirme. Point on Plane:Anahtar nokta ile yüzey ilikilendirilmesi. Axis on Point:Eksen ve anahtar nokta ilikilendirmesi. Axis on Plane:Eksen,yüzey ilikilendirilmesi. Plane on Point:Yüzey ve anahtar nokta ilikilendirilmesi. Plane on Axis:Yüzey ve eksen ilikilendirilmesi. Cylinder on Axis:Silindir yüzeylerle eksenlerin ilikilendirilmesi. Buradaki ksmdan Axis on Axis komutu seçilir ve sonradan hangi parçay ilikilendirmek için seçtiysek o parçay tekrar seçip hangi eksenle çaktrlacaksa o ekseni seçmemiz gerekir(@ekil-2-3) eksenleri çaktrma ilemi bittikten sonra iletiim satrndan STOP ksmn iaretlememiz gerekir.daha sonradan STOP dedikten sonra yine parçamz seçip tekrar AUTO seçeneini iaretlememiz gerekir ve bu sefer ise Plane on Plane komutunu kullanarak silindirik parçalarn düz yüzeylerini ilikilendirme ilemi yapyoruz(@ekil-4-5) ve dier komutlar kullanarak montajlama ilemimizi tamamlyoruz(@ekil-6) 44

45 Montaj dosyasnda bulunan parçalar kopyalamak için Copy component komutu kullanlr.komutu çaltrdktan sonra oluan ileti satrnda kopyalanacak objenin gösterilmesi istenmektedir.obje mause ile gösterilip istenen ilikilendirme opsiyonlar kullanlarak Montaj edilmi parçalarn bir biri ile olan ilikilendirilmesini kaldrmak için kullanlr.komut çaltrldktan sonra mause yardm ile montaj gösteriliyor.böylece montaj oluturan parçalar arasnda ki ilikilendirmeler kaldrlm olur. 45

46 KINEMATICS MENÜSÜ Montaj resimlerindeki her parçaya çalma prensiplerine ve geometrilerine uygun olarak hareket verebiliriz.böylece montajlanm sistemleri sanal ortamda çaltrarak görsel olarak test etme ans yakalarz.animasyon ilemleri Kinematics çekme menüsü altndaki komutlar kullanarak gerçekletirilebilir.bu bölümde bu komutlardan yararlanarak animasyonlarn nasl hazrlanacan inceleyeceiz. Rigid set animasyonun ilk admdr.animasyonda sabit duracak objeler Rigid set komutu ile belirlenir.komut çaltrldktan sonra ürün aacnn açld görülür oluan ileti satrnda imleç bölümünde iken sabit kalacak obje mause ile iaretlenir ve Joint komutunu kullanarak parçann yapaca hareket belirlenir.komut çaltrldktan sonra oluan ileti satrnda hareket seçenekleri Bu komutlardan bazlar; Weld:Beraber hareket ettirilmesi istenen parçalar birbirine kenetler. Pivot:Parça kendi ekseni etrafnda dönme hareketi salar. Cylindrical:Parçann silindirik hareket etmesini salar. Prismatic:Parçann dorusal hareket etmesini salar. Spherical:Parçaya spiral eklinde hareket verir. Bu seçeneklerden istenen harekete uygun opsiyon mause ile iaretlenir.bu srada ürün acda aktif hale geçmitir.örnek olarak opsiyonunu kullanalm.oluan ilk iletide dönme hareketinde sabit duracak parçay göstermemiz istenmektedir iletisinde ise hareketli parçann gösterilmesi istenmektedir sonraki iletide ise dönme ileminin hangi eksen etrafnda gerçekleeceinin seçimidir. Pusuladan da yararlanarak seçim gerçekletirilir. daha sonraki iletide harekete bir isim verilmesi istenir. ve enter tuuna baslarak hareket kaydedilmi olur 46

47 @ekil-5 Scenario komutu ile yapacamz animasyona bir senaryo hazrlarz.yani hareketli parçalarn hangi sürede ne kadar hareket etmesi gerektiini belirleriz.komutu çaltrdktan sonra oluan diyalog 47

48 Scenario diyalog penceresindeki ilk yaplmas gereken New scenario bölümüne bir isim verilerek OK Date(s) bölümüne zaman dilimleri hareket ismi bulunan bölümlere ise gerçekletirilecek harekete uygun ilerleme deeri girilir.(milimetre,derece gibi) görmek için dümesine onaylamak için dümesine Hazrlanan senaryolar Animate komutu ile çaltrlr.komut çaltrldktan sonra oluan Animate yöneticisinden hazrlanan animasyon Ayrca hazrlanan animasyon Avi dosyas& olarak Mekanizmann doru olarak çalp çalmadn 48

49 SHEET METAL MENÜSÜ Sac parçalarn tasarland ksmdr.menü içerisindeki çeitli komutlar yardmyla farkl Fikstür modelleri kolayca tasarlana bilir,açlmlar alnabilir.açlm alnm modelin d konturu Lazer kesim tezgahlarna aktarp çevre kesme ilemi yaptrlabilir. Dardan farkl uzantlarla gelen bir datay sheet metal olarak tantp,datalarn dahi açlmn alma,bükümlerini iptal edebilme gibi ilemler yaplabilir.sheet metal ksmnda tasarlanan veya dardan farkl uzantlarla gelen fakat sheet metal e dönütürülmü modeller. Top progress modülünde adml kalplar dizayn edilebilir. Çizilen kapal bir kontura kalnlk vererek sac haline getirme komutudur. Kapal kontur sheet metal olabildii gibi yüzeylerde sheet metal olabilir. Create sheet metal komuta girilir. [Use curve],[surface to convert in sheet metal] iletileri gelir Use curve :Kapal kontur kullanlmas istendiinde seçilir. Surface to convert in sheet metal :Yüzey kullanlmas istendiinde seçilir Kontur Yüzey Yüzey kulanarak sheet metal tasarlanrken istenildii takdirde tüm kenarlara radüs verilebilir. 49

50 Parametre tanmlama amaçl kullanlan komuttur.kullanlacak olan sac kalnlklarna isimler tanmlanr,ve çalma esnasnda rakamlarla deil,rakamlara kaydedilmi isimlerle çallabilir. Thicknees parameters komuta girilir. Create sheet metal komutu ile belirli bir kalnlk tanmlanan model seçilir.(modelin kalnl referans alnr.) isim verilir. Böylelikle modelin kalnl bir isim altnda kaydedilmi oldu.çalma esnasnda kalnlk istenen her yerde kaydedilen isimler yazlabilir. Bir modeldeki kalnlk özelliini baka bir modele aynen aktarr. Update thicknees komuta girilir. Et kalnl referans gösterilecek olan model seçilir. Kalnl deimesi istenen model seçilir. [Same thicknees value]-[same thickness parameter] iletileri gelir. Same thickness value :Sadece kalnlk deerini aktarr. Same thickness parameter :Kalnlk deerini aktarr ve referans modelin kalnl bir parametre (Thickness parameter) ile verilmi ise deiecek olan modele parametresinide aktarr. Farkl konumdaki sheet metal parçalar hizalama konumlandrma ilemi yapar. Rotation Translation UKomuta girildiinde soldaki menü ekrana gelir.<lk olarak Contact komutunun kullanlmas gerekir. Contact Invert Contact : Komut çaltrldnda; Tanmas istenen modelin,hizalanmas istenen yüzeyi seçilir.(origin) Sabit kalmas istenen modelin hizalanmas istenen yüzeyi seçilir.(destination) *Dier komutlarda kullanlabilir konumdadr. 50

51 Invert :Tandktan sonra modelin konumunu ters ve düz olarak deitirir. Translation :Modeli bir referans noktasna göre istenen birim kadar tar. Rotation : Modeli bir referans eksenine göre istenen aç deeri kadar döndürür. Model kenarlarn istenilen birimde ve açda uzatmakta kullanlan komuttur. UKomuta girildikten sonra modelin kenar seçilip istenilen yönde yükseklii verilmeyerek oluturulur. Yükseklii ise Modify element komutu ile istenilen ölçüye getirilir. UKomuta girildikten sonra With trimming faces = Yes yapld takdirde ekildeki gibi yüzeye kadar uzatma ilemi yapla bilir. Offset verilmi konum Parameter menüsü baz sheet metal komutlar içerisinde bulunmaktadr.örnein: Exturude a flange.komut içerisinde Parameter butonuna basarak gerekli ayarlar yaplabilir. Uzatlacak kenarn balangç noktasna göre konumu. Uzatlacak kenarn biti noktasna göre konumu. Uzatlacak kenarn balangç noktasndan itibaren daralma açs. Uzatlacak kenarn biti noktasndan itibaren daralma açs. Uzamann sfr derece yönüne göre açs. (uzama yönü) Kenarda oluacak radüs deeri. Uzama mesafesinin referans. 51

52 UModellerin kapal olan köelerini açma amaçl kullanlr.komuta girip model seçildikten sonra aadaki menü ekrana gelir. Tool type :bölümünde kesme tipinin nasl olaca seçilir ve o kesme tipiyle ilgili parametreler belirlenir. CYLINDRICAL RECTANGULAR Parametreler belirlendikten sonra modelin açlmas istenen köelerine tklanr.bütün köelerin açlmas isteniyorsa yukardaki menüden AUTO seçenei aktif edilmelidir. UÖrnekten de anlalaca gibi modelin kenarlarn Shifting value ksmna verilen deer ölçüsünde açma amaçl kullanlr. UModelin kenarlarn açma amaçl kullanlr fakat Break edges corner to corner dan farkl olarak dip ksmnn da boaltlmas ve istenilen kenarn kesilmemesine imkan verilen komuttur. Komuta girildiinde; Hide length(0=optimized) ve Shifting value ksmlarna deerler verilmesi gerekir. Hide length(0=optimized):kesilmesi istenmeyen kenarn ölçüsü (3). Shifting value:kesilmesi istenilen kenarn kesilme boyu (2). Komut içerisinde ok yönü ile, kesilmesi istenmeyen kenar belirlenir.dier kenarn kesilmesi istenmiyorsa ok üzerine tklanarak yön deitirilir. 52

53 Hide length=0 Hide length=sac kalnl Hide length=sac kalnl/2 Hide length>sac kalnl UModel üzerinde açlmas istenilen bir kenar ve o kenara bal olan köeleri açmakta kullanlr. Slot :Komuta girilir. <lemin yaplaca model seçilir. Kesilmesi istenilen kenarn uç noktas seçilir.fakat örnek resimdeki gibi balangçta bir delme ileminin olmas isteniyorsa nokta tklanmadan önce Without butonuna basarak delik çeidi seçilir. Kesilmesi istenilen kenarn son noktas seçlir. Slot width value k&sm&na kanaln genilii yazlr. OK 53

54 UModelin istenilen kenarlarna verilen deerde radüs krma ilemi yapar.<stenildii takdirde komut içerisinde AUTOMATIC SELECTION butonuna basarak modeldeki tüm kenarlara radüs krmas istene bilir. USeçilen kenara kvrm eklemekte kullanlr. Komuta girildikten sonra modelin bir kenar seçilmelidir ekrana gelen menüde gerekli parametreler belirlenir. Notches :Bölümünde kvrm kenarlarnda yrtlmann olup olmayaca belirlenir. 54

55 UReferans çizgiye göre bükme ilemleri yapar. Bend angle:bükmenin açs Internal bend radius:kenarda oluacak radüsün deeri Type of bending:bükmenin tipi Invert bending side:çizgiye göre bükülmesi istenilen taraf belirlenir (k&rm&z& ok). Invert bending direction:bükülmesi istenilen yön belirlenir (mavi ok). 55

56 UModel üzerindeki bükme ilemlerini,radüs ilemlerini geçici bir süre için geri alr. U Un bending ile geçici olarak alnan bükme veya radüsler tekrar verilir. Bükmenin üzerine delik delmek zorunda kaldmz durumlarda un bending ve rebending komutlarn kullanarak bükmeyi geçici bir süreliine alrz delik delme ilemini gerçekletirdikten sonra bükmeyi tekrar veririz. Model 2.Delme i,lemi 3.Bend rebending 1.Bend unbending USeçilen konturla modeli kesmekte kullanlr. Create cut out komuta girilir. Referans yüzey seçilir. Kesme ilemini yapacak kontur seçilir. 56

57 UModel üzerine form vurmakta kullanlan komuttur. Form via a component Komuta girilir. Model seçilir. Ekrana gelen menüde vurulacak formun seçilmesi gereklidir. Menüde standart bölümünden SHEETMETAL 3D seçilmelidir.alt ksmda belirlenen klasörlerden sadece forms klasörü içindeki formlar kullanlabilir. Form seçildikten sonra model üzerine herhangi bir yüzeye braklr. Form vurulmu modeller Modelin açlmn alma amaçl kullanlr. Modeli açabilmek için sabit kalmas istenen referans yüzey seçmek yeterlidir. Boru türü modelleri çevresinde bir noktadan istenen genilikte kesme amaçl kullanlr. Böylelikle boru eklindeki modeller açlma hazr hale getirilir. Farkl uzantlarda olan sac fikstür niteliindeki modeller programda açldktan sonra,üzerinde açlm alma,bükümlerin iptali,adml kalp tasarm vb. ilemlerin yaplabilmesi için sheet metal e dönütürülmesi gereklidir. Modeli sheet metal e dönütürmeden önce Create model komutu ile düzlem kontrolü yaplr. 57

58 Create model komutu çaltrldnda modelin yüzeyleri ekildeki gibi farkl renklere girer.her renk modelin düzlemini ifade etmektedir.modelin açlmn alabilmek için renklerin hangi düzlemde bulunduu önemlidir. Örnein:modeli açlm gibi düünürsek Krmz renk sacn üst düzlemi,yeil renk sacn alt düzlemi,sar renk kesit düzlemini belirtir. Create model komutu ile düzlem kontrolü yapldktan sonra,herhangi bir yüzey olmas gereken renkte deil ise Refine faces komutu ile yüzeyin rengi deitirilir. Refine faces komuta girilir. CHANGE FACE S<DE - REBUILD LATERAL FACES iletileri gelir. Change face side parametresi seçilir. Rengi deimesi istenen yüzeyler seçilir. OK Referans renkte olan yüzey seçilir. UFarkl uzantta gelen dosyaya yukarda bahsedilen ilemler ( Create model Redefine faces ) yapldktan sonra Sheet metal tanmlamas yaplmas gerekmektedir. Modelin yüzeyleri olmas gereken renklerde ise sheet metal tanmlamas yaplabilir.ve bu konumdan sonra modelin açlm alnabilir. Create model komutu ile renk analizi yaplan modelin renk analizini kaldrmak amaçl kullanlr. 58

59 DRAFT MENÜSÜ TopSolid programnn modüllerinden biride DRAFT modülüdür.bu modülü kullanarak tasarmlarmz 2D(2boyutlu) gerçekletirebiliriz.daha önceden 3D(3boyutlu)oluturulan kat modellerimizi ve bunlarla oluan montajlarn istenilen görünülerini otomatik olarak çizdirebiliriz.bu resimler üzerinde ölçülendirme,kesit alma gibi ilemleri rahatlkla uygulayabiliriz.draft modülünün bir özelliide TopSolid programnn dier modülleri ile parametrik çalmasdr.yani görünüleri çizdirilen model veya montajda yaplan tasarm deiikliklerinin görünüler üzerinde otomatik olarak gerçeklemesidir. Yeni Bir Çizim Sayfas= Haz=rlama TopSolid program çaltrldnda yeni çizim doküman açmak için NEW seçenei kullanlr.açlan New Documant diyalog penceresindeki Draft modülü iaretlenir.ayn zamanda bu pencerede çeitli Standard antetli resim kad seçenekleri sunulur.without template seçenei ile yeni bir sayfa oluturulurken bizden kullanacamz ölçü birimi,kullanmak istediimiz uluslar aras standart çeidi,standart kat boyutu ve ekil,ölçek gibi bilgileri içerir.gerekli bilgiler girilip OK tuuna baslarak yeni çalma sayfas 59

60 Konunun banda da bahsettiimiz gibi daha önceden oluturulan 3D modellerden ve montajlardan otomatik olarak görünü elde edebiliriz.bunun için yaplmas gereken ilk i 3D modelin çizilmi ve kaydedilmi olmasdr.draft modülünde açtmz yeni sayfa ile 3D çizilmi modelimizi ayn ekranda yan yana veya alt alta getirecek ekilde ekranmza yerletirmeliyiz.(@ekil-1) Main Views komutu çaltrlr.komutu çaltrdktan sonra görünülerini çkartacamz 3D model seçilir.(@ekil-2) View creation isimli diyalog penceresinin açld görülecektir.(@ekil-3) Bu penceredeki opsiyonlar kullanarak istenen görünüler istenilen parametrelerde çizim kadna 60

61 @ekil-3:view creation diyalog penceresi <lgili görünüün büyültme veya küçültme ölçei belirlenir. Smooth edge ile ilgili görünüün kavisli köe çizgilerinin çizgi çeidini SOLID LINE ile sürekli çizgi. HALF INTENSITY ile saydam sürekli çizgi. HIDDEN ile çizgi gizlenir. Hidden Half intensity Solid 61

62 Hidden lines ile ilgili görünüün görünmeyen kenar çizgilerinin çeidini SOLID LINE ile sürekli çizgi. HALF INTENSITY ile saydam sürekli çizgi. HIDDEN ile çizgi gizlenir. STIPPLE kesik çizgi. Hidden Stipple Half intensity Solid Görünüleri gölgelendirerek (boyal)çizim ekranna tar. Color,renk opsiyonlar ile çizgi renkleri belirlenir. Visible lines sürekli çizgi renk ayar Hidden lines görünmeyen kenar çizgi renk ayar Hatch lines tarama çizgilerinin renk ayar Shading boyama renk ayar Title, opsiyonlar ile görünülerin altna metin yazlabilir.görünüün üstüne,altna,serbest yerletirme metni ölçekleme,metin yükseklii ve açs gibi seçenekler mevcuttur. 62