ANKARA ÜNİVERSİTESİ TÜRK İNKILAP TARİHİ ENSTİTÜSÜ DERS TANIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ

Transkript

1 ANKARA ÜNİVERSİTESİ TÜRK İNKILAP TARİHİ ENSTİTÜSÜ DERS TANIM VE UYGULAMA BİLGİLERİ Dersin Adı Kodu Yarıyılı T+U Saat Kredisi AKTS ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILAP TARİHİ-I Ön Koşul Dersleri: Dersin Dili Dersin Türü Dersin Koordinatörü Dersi Verenler Dersin Yardımcıları Dersin Amacı Ön koşul dersleri yok Türkçe Zorunlu ATA Yıl Güz Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Dr. Necdet AYSAL Öğr. Gör. Kadri UNAT Bu ders öğrenciye, Türk Devrimi'ni zorunlu kılan tarihsel koşulları, Anadolu'nun işgaline karşı ortaya çıkan Mustafa Kemal Paşa liderliğindeki direniş hareketini ve bu hareketin askeri, siyasi ve diplomatik boyutlarına ilişkin temel bir formasyon kazandırmayı amaçlar. Dersin Öğrenme Çıktıları 1- Islahat, İhtilal, İnkılâp gibi kavramları açıklayarak Osmanlı Devleti döneminde yapılan ıslahatları gerekçeleri ve sonuçları ile öğrenir. 2- Osmanlı Devleti nin gerilemesinin nedenlerini kavrar ve Batı daki gelişmeler çerçevesinde değerlendirme yapar. 3- Osmanlı Devleti nin son yüzyılındaki yeniliklerle, Atatürk dönemi devrimleri arasında karşılaştırma yapar. 4- Osmanlı Devleti nin son yıllarında gündeme gelen fikir akımlarını öğrenir ve bu akımlar arasında karşılaştırma yapar. 5- Osmanlı Devleti nin son yüzyılındaki önemli toprak kayıplarını simgeleyen Trablusgarp, Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı'nın nedenlerini ve sonuçlarını kavrar. 6- Mondros Mütarekesi nin ne denli ağır hükümler içerdiğini öğrenir ve I. Dünya Savaşı nın galip devletlerinin Paris Barış Konferansı nda dünyaya nasıl şekil verdiklerini kavrar. 7- İşgallere karşı Saray ve Hükümet ile Anadolu halkının bakışı hakkında bilgi sahibi olur ve bu konuda karşılaştırma yapar. 8- Mustafa Kemal Paşa nın Samsun dan Ankara ya uzanan Ulusal Bağımsızlık Savaşı'nın örgütlenme faaliyetlerini kavrar. 9- Misak-ı Milli nin bugün halen niçin önemli ve vazgeçilmez bir belge olduğu hakkında değerlendirme yapar. 10- TBMM nin açılmasının hem demokrasi hem de yeni bir devletin kurulması açısından ne anlama geldiğini ifade eder. 11- Misak-ı Milli ile Sevr anlaşmasını karşılaştırır ve Sevr Anlaşmasına karşı Saray ve İstanbul Hükümeti ile TBMM nin tavrı arasındaki farkı ifade eder. 12- Mustafa Kemal Paşa nın Başkomutan olarak, Kurtuluş Savaşı nın kazanılmasında ne denli önemli roller oynadığını kavrar. 13- Mudanya Ateşkes Antlaşması ve Lozan Barış Antlaşması koşullarını değerlendirerek, tam bağımsızlığın anlamını ve değerini kavrar. 1

2 Dersin İçeriği Osmanlı Devleti nin son dönemlerinde yapılan ıslahatların başarısızlığının nedenleri ile bunların Atatürk dönemindeki inkılâplara etkisi örneklerle açıklanmalıdır. Osmanlı Devleti nin son dönemlerinde devleti kurtarma adına ortaya atılan ideolojilerden Türkçülük, İslamcılık, Osmanlıcılık, Garpçılık (Batıcılık), Sosyalizm gibi akımlar tanıtılmalı, Kurtuluş Savaşı nın; Mustafa Kemal tarafından işgalleri bitirmek, ulusal-halk egemenliğine dayalı bir devlet kurma süreci olarak yönetildiği işlenmelidir. HAFTALIK KONULAR VE İLGİLİ ÖN HAZIRLIKLAR Haftalar Konular Ön Hazırlıklar 1 Osmanlı Devleti nde Siyasal ve Toplumsal Yapı (Yönetenler Askerîler -Yönetilenler Reaya ); Klasik Osmanlı Düzeninde Değişim ve Gerileme; Fransız Devrimi ve Osmanlı Devleti ne Etkisi 2 XIX. Yüzyıl Osmanlı Modernleşmesi (III. Selim Dönemi II. Mahmut Dönemi ); Tanzimat Dönemi; I. Meşrutiyet Dönemi 3 İttihad-ı Osmanî Cemiyeti nden İttihat ve Terakki ye (İttihad-ı Osmanî Cemiyeti ve Jön Türkler- II. Meşrutiyet in İlan Edilmesi); II. Meşrutiyet Dönemi; 31 Mart Olayı 4 Reformlar ve Siyasal Yaşam (II. Meşrutiyet Dönemi Düşünce Akımları); Trablusgarp Savaşı; Balkan Savaşları 5 Birinci Dünya Savaşı ve Osmanlı Devleti; Birinci Dünya Savaşı nın Nedenleri ve Savaşın Başlaması; Osmanlı Devleti Açısından Birinci Dünya Savaşı; Birinci Dünya Savaşı nın Sonuçları 6 Mondros Mütarekesi 30 Ekim 1918 ( Mütarekenin İmzalanması- Mütareke nin Başlıca Hükümleri); Mondros Mütarekesi nin Uygulanması ve İşgaller 7 Mütareke Döneminde Siyasal Gelişmeler Ve Osmanlı Hükümetleri (Mütareke Sonrası Siyasal Olaylar- Mütareke den İzmir in İşgali ne İstanbul Hükümetleri- Mütareke Döneminde Basın) 8 ARA SINAV 9 Paris Barış Konferansı 18 Ocak 1919 ( Konferansa Genel Bir Bakış-Konferans ta Türk Toprakları İle İlgili Olarak Alınan Kararlar); İzmir in İşgali 15 Mayıs 1919; Mütareke Ortamında Cemiyetler (Kuvayı Milliye-Ulusal Cemiyetler-Ulusal Varlığa Düşman Cemiyetler) 10 Mütareke Döneminde Mustafa Kemal Paşa (Mustafa Kemal Paşa nın Anadolu ya Geçmesi-Mustafa Kemal Paşa nın IX. Ordu Müfettişliği ne Atanması-Mustafa Kemal Paşa nın Samsun a Ayak Basması 19 Mayıs 1919) 11 Genelgeler ve Kongreler Dönemi (Havza Genelgesi- Ders öncesinde ilgili bölümlerinin ders kitabından okunması, derste işlenen konuların tekrar analizi ve konuyla ilgili WEB deki sitelerin araştırılması. 2

3 Amasya Genelgesi-Erzurum Kongresi- Sivas Kongresi- Diğer Kongreler); Heyet-i Temsiliye ve İstanbul Hükümetleri; Amasya Görüşmesi; Mustafa Kemal Paşa ve Heyet-i Temsiliye nin Ankara ya Gelmesi 12 Birinci TBMM nin Açılması 23 Nisan 1920 (TBMM nin Yapısı ve İşleyişi-TBMM ye Karşı Tepkiler); Meclis in Açılması Öncesindeki Durum; TBMM nin Açılmasından Sonra Çıkan Ayaklanmalar; TBMM nin Almış Olduğu Tedbirler); Sevr Barış Antlaşması (Sevr Antlaşmasının İmzalanma Süreci-Sevr Antlaşmasının Önemli Koşulları ve Önemi-.TBMM nin Sevr Antlaşması na Karşı Tepkisi) 13 Düzenli Ordunun Kurulması; Doğu Cephesi (Ermeni Sorunu-Ermeni Saldırılarının Durdurulması-Gümrü Barışı ve Sonuçları); Güney Cephesi ( Adana Antep- Maraş- Urfa Cephesi) 14 Batı Cephesi (I. İnönü Muharebesi-1921 Teşkilat-I Esasiye Kanunu 20 Ocak 1921-Londra Konferansı 21 Şubat - 12 Mart 1921-İstiklal Marşı nın Kabulü 12 Mart 1921-Sovyetlerle İlişkiler ve Moskova Antlaşması 16 Mart 1921-II. İnönü Muharebesi 31 Mart -1 Nisan Kütahya ve Eskişehir Savaşları Temmuz Sakarya Meydan Savaşı 23 Ağustos - 13 Eylül Büyük Taarruz ve Sonuçları 15 Mudanya Mütarekesi; Lozan Barış Konferansı (Konferans İçin Yapılan Hazırlıklar- Görüşmelerin Başlaması ve Birinci Dönem-Konferansın Kesintiye Uğraması ve Türkiye de Önemli Olaylar-Konferansın İkinci Dönemi ve Antlaşmanın İmzalanması-Lozan Barış Antlaşması Üzerine Bir Değerlendirme-Lozan Barış Antlaşması nın Önemli Koşulları-Lozan ın Getirdikleri KAYNAKLAR Ders Kitabı Yardımcı Kaynaklar Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi, ANKUZEM Yayınları, ANKARA ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, (3 C.), 11. Basım, Çağdaş Yayınları, İstanbul, Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi,(Editör Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan), Siyasal Kitabevi, Ankara, AKŞİN, Sina, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele, (2C), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, AKŞİN, Sina, Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, Remzi Kitabevi, İstanbul, ARMAOĞLU, Fahir, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi , Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, GÖKBİLGİN, M. Tayyib, Milli Mücadele Başlarken Mondros Mütarekesinden Sivas Kongresine, (2C), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, GÜNEŞ, İhsan, Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi nin Düşünsel Yapısı, Eskişehir, KIRÇAK, Çağlar, Meşrutiyetten Günümüze Gericilik, (2 C) Basım, İmge 3

4 Kitabevi, Ankara, MERAY, Seha L OLCAY, Osman, Osmanlı İmparatorluğunun Çöküş Belgeleri (Mondros Bırakışması, Sevr Antlaşması, İlgili Belgeler), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, OLCAY, Osman, Sevres Andlaşmasına Doğru (Çeşitli Konferans ve Toplantıların Tutanakları ve Bunlara İlişkin Belgeler), Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara, ORBAY, Rauf, Cehennem Değirmeni Siyasi Hatıralarım, I, Emre Yayınları, İstanbul, ÖZTOPRAK, İzzet, Türk ve Batı Kamuoyunda Milli Mücadele, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, RENOUVIN, Pıerre, Birinci Dünya Savaşı , 3. Basım, Çeviren: Adnan Cemgil, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, SELEK, Sabahattin, Anadolu İhtilali, (2C), 8. Basım, Kastaş AŞ Yayınları, İstanbul, SONYEL, Salahi R, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika I Mondros Bırakışmasından Büyük Millet Meclisi nin Açılışına Kadar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, ŞAPOLYO, Enver Behnan, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, Rafet Zaimler Yayınevi, 3. Basım, İstanbul, TAÇALAN, Nurdoğan, Ege de Kurtuluş Savaşı Başlarken, Milliyet Yayınları, 1970 TANSEL, Selahattin, Mondros tan Mudanya ya Kadar, (4 C), 3. Basım, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, Tarih 4 Türkiye Cumhuriyeti, Maarif Vekaleti Yayınları, İstanbul, TBMM Gizli Celse Zabıtları. TBMM Zabıt Ceridesi. TEVETOĞLU, Fethi, Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye de Siyasi Partiler , 2. Basım, İstanbul, TURAN, Şerafettin, Mustafa Kemal Atatürk Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik, Bilgi Yayınevi, Ankara, TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi I-II- III-IV-V, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1991, AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlikler Sayısı (Hafta) Süresi (Saat) İş Yükü Ders Süresi (Sınav haftası dâhildir: 15x toplam ders saati) Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, ders tekrarı) Ödevler, ders içi sunumlar, internet araştırmaları Ara sınav Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü 70 Toplam İş Yükü / Dersin AKTS Kredisi 1 4

5 5

6 HAFTALIK KONULAR VE İLGİLİ ÖN HAZIRLIKLAR Haftalar Konular 1 Saltanatın Kaldırılması (Saltanatın Kaldırılması nın Nedenleri ve Gerekçesi-Saltanatın Kaldırılması Sonrasındaki Gelişmeler; Cumhuriyetin İlan Edilmesi; Birinci TBMM de Seçim Kararının Alınması; Halk Fırkası nın Kurulması; Ankara nın Başkent Olması 2 Cumhuriyetin İlanı ve Tepkiler; Halifeliğin Kaldırılması (Halifelik Sorununun Ortaya Çıkışı ve Halifeliğin Kaldırılmasını Hazırlayan Olaylar) 3 Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve Şeyh Sait İsyanı (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası nın Kurulması; Şeyh Sait İsyanı ve Takrir-i Sükûn Kanunu; Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası nın Kapatılması; İzmir Suikastı Girişimi) 4 Serbest Cumhuriyet Fırkası ve Menemen Olayı; Atatürk- İnönü Ayrılığı 5 Devrimler ve Hedeflerine Genel Bir Bakış; Hukuk Alanında Yapılan Devrimler (Osmanlı Hukuk Sistemi Hakkında Kısa Bir Değerlendirme); 1924 Teşkilat-ı Esasiye Kanunu; Türk Medeni Kanunu nun Kabul Edilmesi; Diğer Temel Kanunların Kabul Edilmesi; Kadın Hakları 6 Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Devrimler; Cumhuriyet Öncesi Eğitim Sistemine Bir Bakış; Eğitim ve Öğretim Sisteminin Kökten Değiştirilmesi: Tevhid-i Tedrisat Kanunu; Yeni Türk Alfabesinin Kabul Edilmesi; Yeni Tarih ve Dil Anlayışı; Darülfünun dan İstanbul Üniversitesi ne; Güzel Sanatlar 7 Ekonomik Alandaki Gelişmeler; Son Dönem Osmanlı Ekonomisi; Türkiye İktisat Kongresi ve Sonuçları; Cumhuriyetin İlk Yıllarında Ekonomik Faaliyetler; Devletçilik Uygulamasına Geçiş 8 ARA SINAV 9 Toplumsal Yaşamda Yapılan Devrimler (Giyim ve Kuşamda Çağdaşlaşma: Şapka Giyilmesi Hakkındaki Kanun; Tekke, Zaviye ve Türbelerin Kapatılması; Uluslararası Saat, Takvim, Rakam, Ölçü ve Hafta Tatili nin Kabul Edilmesi; Soyadı Kanunu nun Kabulü; Sağlık Alanındaki Gelişmeler) 10 Lozan Barışı Sonrası Türkiye (Türk-Yunan İlişkilerinde Ahali Değişimi (Etabli Sorunu; Türkiye-Irak Sınırı nın Belirlenmesi (Musul Sorunu); Türk-Fransız İlişkileri; Türk-İtalyan İlişkileri; Türk Sovyet İlişkileri; Doğu Devletleriyle İlişkiler ) 11 İkinci Dünya Savaşı na Gidiş ve Türk Dış Politikası (Türkiye nin Milletler Cemiyeti ne Girişi; Türk-Alman İlişkileri; Balkan Antantı; Türk-İngiliz İlişkileri; Montreux (Montrö) Boğazlar Sözleşmesi; Sadabat Paktı; Hatay Sorunu) Ön Hazırlıklar Ders kitabının ilgili bölümlerinin önceden okunarak derse gelinmesi, derste işlenen konuların tekrar analizi ve konuyla ilgili WEB deki sitelerin araştırılması. 6

7 12 Atatürkçülük ve Temel Özellikleri; Cumhuriyetçilik; Milliyetçilik (Milliyetçilik Düşüncesinin Gelişimi ve Atatürk e Göre Millet- Türk Milliyetçiliğinin Temel Nitelikleri); Halkçılık (Halk ve Halkçılık Kavramlarının Tanımları-Halkçılığın Tarihsel Gelişimi-Atatürk e Göre Halk ve Halkçılık) 13 Devletçilik (Devlet ve Devletçiliğin Tanımı-Atatürk e Göre Devlet ve Devletçilik- Devletçilik İlkesi Çerçevesinde Yapılan Yatırımlar); Laiklik (Laikliğin Anlamı ve Tarihsel Gelişimi- Atatürk ve Laiklik); İnkılâpçılık (Devrimcilik-İnkılâp (Devrim) Nedir-Atatürk ve Türk Devrimi) 14 İsmet İnönü Dönemi (İsmet İnönü nün Cumhurbaşkanlığı nın İlk Yılları-İkinci Dünya Savaşı ve Türk Dış Politikası-İkinci Dünya Savaşı Yıllarında İç Politika-İkinci Dünya Savaşı Sonrası Siyasi Gelişmeler ( ) Yılları Arasında Dış Politika-İnönü Dönemi nin Sonu 15 Demokrat Parti Dönemi (DP İktidarının İlk Yılları- Kore Krizi ve Türkiye- DP nin İlk Yıllarında Ekonomi-1954 Seçimleri ve Sonrası-Kıbrıs Sorunu-1957 Seçimleri ve DP nin İktidardan Düşmesi) KAYNAKLAR Ders Kitabı Atatürk İlkeleri ve İnkilap Tarihi, ANKUZEM Yayınları, ANKARA Yardımcı Kaynaklar AKŞİN, Sina, Ana Çizgileriyle Türkiye nin Yakın Tarihi, ,, İmaj Yayınları Ankara, ATATÜRK, Mustafa Kemal, Nutuk, (3 C.), 11. Basım, Çağdaş Yayınları, İstanbul, ATEŞ, Toktamış, Türk Devrim Tarihi, İstanbul, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, AVCIOĞLU, Doğan, Türkiye nin Düzeni, (3C), Tekin Yayınevi, İstanbul,1996. Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, (Editör Prof. Dr. Temuçin Faik Ertan), Siyasal Kitabevi, Ankara, BAYUR, Yusuf Hikmet, Türkiye Devleti nin Dış Siyasası, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, BERKES, Niyazi, Türkiye de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, BİLSEL, Cemil, Lozan, ( 2 C), Sosyal Yayınları, İstanbul, CEM, İsmail, Türkiye de Geri Kalmışlığın Tarihi, Cem Yayınevi, İstanbul, ÇAVDAR, Tevfik, Türkiye nin Demokrasi Tarihi, (2 C) İmge Yayınları, Ankara, GOLOĞLU, Mahmut, Devrimler ve Tepkileri, İş Bankası Yayınları, İstanbul, GOLOĞLU, Mahmut, Türkiye Cumhuriyeti, İş Bankası Yayınları, İstanbul, GÖNLÜBOL, Mehmet-SAR, Cem, Olaylarla Türk Dış Politikası ( ), Ankara, Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları,

8 İNÖNÜ, İsmet, Hatıralar, Bilgi Yayınları, Ankara, KARACAN, Ali Naci, Lozan Konferansı ve İsmet Paşa, Bilgi Yayınevi, Ankara, KIRÇAK, Çağlar, Meşrutiyetten Günümüze Gericilik, (2 C) Basım, İmge Kitabevi, Ankara, LEWIS, Bernard, Modern Türkiye nin Doğuşu, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, SANDER, Oral, Siyasi Tarih Siyasi Tarih, İmge Yayınevi, Ankara, SOYSAL, İsmail, Tarihçeleri ve Açıklamaları ile Birlikte Türkiye nin Siyasal Antlaşmaları, I. Cilt, Ankara. TBMM Gizli Celse Zabıtları. TBMM Zabıt Ceridesi. TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye de Siyasi Partiler , 2. Basım, İstanbul, TURAN, Şerafettin, Mustafa Kemal Atatürk Kendine Özgü Bir Yaşam ve Kişilik, Bilgi Yayınevi, Ankara, TURAN, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi,I-II- III-IV-V, Bilgi Yayınevi, Ankara, 1991,1999. Türk Dış Politikası, Ed. Baskın Oran, C.I, İletişim Yayınları, İstanbul. AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU Etkinlikler Sayısı (Hafta) Süresi (Saat) İş Yükü Ders Süresi (Sınav haftası dâhildir: 15x toplam ders saati) Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi(Ön çalışma, ders tekrarı) Ödevler, ders içi sunumlar, internet araştırmaları Ara sınav Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü 70 Toplam İş Yükü / Dersin AKTS Kredisi 1 8

9 ENG301 MESLEKİ YABANCI DİL Ders kapsamında, ağırlıklı olarak gıda bilimi ve gıda mühendisliği alanında teknik dilde İngilizce yazılmış eserleri okuyup anlama ve Türkçe ye çeviri yapma çalışmaları yapılmaktadır. Ayrıca öğrencinin derste gıdayla ilgili çeşitli konularda derse aktif katılımı ve konuşması teşvik edilmektedir. ENG302 İŞ HAYATI İÇİN YABANCI DİL Ders kapsamında, ağırlıklı olarak gıda bilimi ve gıda mühendisliği alanında teknik dilde İngilizce yazılmış eserleri okuyup anlama, Türkçeye çeviri yapma, İngilizce teknik rapor, iş mektubu ve iş veya eğitim başvuruları için özgeçmiş yazabilme çalışmaları yaptırılmaktadır. Ayrıca öğrencinin derste gıdayla ilgili çeşitli konularda aktif katılımı ve konuşması teşvik edilmektedir. ENG301 PROFESSIONAL ENGLISH The aims of the course mainly include reading and understanding technical topics related to food science and food engineering and translating them into Turkish, on food area. Also, students are encouraged to actively involve in the learning process through classroom participation, group discussion on various topics in food science. ENG302 FOREIGN LANGUAGE FOR BUSINESS The aims of the course mainly include reading and understanding technical topics related to food science and food engineering and translating them into Turkish, writing technical reports and business letters preparation of curriculum vitae and statement of purpose for job or education application. Also, students are encouraged to actively involve in the learning process through classroom participation, group discussion on various topics in food science. 9