SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE BALIKESİR 2013

Transkript

1 SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE BALIKESİR 2013 SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE BALIKESİR 2013 Kuş Cenneti- Manyas TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU

2 SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE BALIKESİR 2013 TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU Turkish Statistical Institute

3 SEÇİLMİŞ GÖSTERGELERLE 2013 BALIKESİR İstatistiki veri ve bilgi istekleri için Bilgi Dağıtım Grubu Tel: + (312) Faks: + (312) Yayın istekleri için Döner Sermaye İşletmesi Tel: + (312) Faks: + (312) Yayın içeriğine yönelik sorularınız için TÜİK Balıkesir Bölge Müdürlüğü Tel: + (266) Strl. Faks: + (266) İnternet E-posta bilgi@tuik.gov.tr Yayın No 4190 ISSN Bu yayınla ilgili ortaya çıkabilecek düzeltmeler Kurum web sayfasında verilecektir. Türkiye İstatistik Kurumu Yücetepe Mah. Necatibey Cad. No: Çankaya-ANKARA / TÜRKİYE Bu yayının 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu na göre her hakkı Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığına aittir. Gerçek veya tüzel kişiler tarafından izinsiz çoğaltılamaz ve dağıtılamaz. ISBN Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara Tel: +(0312) * Faks: +(0312) Eylül 2014 MTB: Adet

4 Önsöz ÖNSÖZ Türkiye İstatistik Kurumu, ülkemizin ekonomik, sosyal, demografik ve kültürel yap s ile ilgili idari kay t, say m ve araşt rmalardan elde ettiği bilgileri, başta kamu kurum ve kuruluşlar ve araşt rmac lar olmak üzere kamuoyunun kullan m na sunmaktad r. Yay nlar, tutarl l k, zamanl l k, şeffafl k ve gizlilik ilkeleri çerçevesinde kaliteli veri üretimi ve hizmet sunumu ilkelerine göre haz rlanmaktad r. Dünyada ve ülkemizde istatistiki bilgiye duyulan ihtiyac n her geçen gün artmas na paralel olarak, üretilen istatistiklerin iyileştirilmesi, geliştirilmesi, bölgesel istatistiklerin toplanmas, bölgelerin sosyo-ekonomik analizlerinin yap lmas, bölgesel politikalar n çerçevesinin belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemi ne uygun karş laşt r labilir istatistiki veri taban oluşturulmas amac yla ülke genelinde İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas (İBBS) tan mlanm ş, bu kapsamda Kurumumuzun Bölge Teşkilatlar n n güçlendirilmesi ve daha fonksiyonel hale getirilmesi için gereken altyap kurulmuştur. Yerel düzeyde kalk nma projeleri üretildikçe, veriye olan talep de artacakt r. Bu yay nda yer alan bölgesel veriler İBBS ye göre s n fland r lm şt r. Bölgesel düzeyde ayr nt l verilerin üretilmesi, kay tlara dayal verilerin geliştirilmesine bağl d r. Ulusal kay t sisteminin güncel olarak sürdürülmesi için TÜİK taraf ndan yürütülen faaliyetler devam etmektedir. Bölgesel düzeyde veri talebinin yüksekliği göz önünde bulundurularak haz rlanan bu yay n, değişik zamanlarda yay nlanan resmi istatistikler bir araya getirilerek, her aşamadaki karar al c ve kullan c lara kolayl k ve zaman tasarrufu sağlayacakt r. Ayn zamanda bölge yöneticilerinin verdikleri hizmetteki gelişmeleri ve eksiklikleri tespit etmek amac yla, üretilen verileri göstergelere dönüştürerek karar almada kolayl k sağlayacak, İBBS ye göre Bal kesir ilinin bilgilerini içermektedir. Ayr ca yay nda, kullan c lar n karş laşt rma yapabilmelerini sağlamak üzere TR22 (Bal kesir, Çanakkale) 2. Düzeyde bölge biriminin göstergelerine de yer verilmektedir. Yay n n tüm kullan c lara kolayl k sağlamas n ve faydal olmas n dilerim. Birol AYDEMİR Başkan Birol AYDEMİR Başkan III

5 İçindekiler İÇİNDEKİLER Sayfa Önsöz İçindekiler Aç klama Genel Bilgiler III V IX XI 1. Temel Göstergeler 1 İBBS 2. düzey (26 bölge) Grafik 1.1 Kişi baş na gayri safi katma değer, TÜFE-Bir önceki y l n ayn ay na göre değişim oran (%), Çal şan say lar n n Türkiye toplam içindeki pay, Maaş ve ücretlerin Türkiye toplam içindeki pay, Tablo 1.1 İBBS 2. düzey (26 bölge) kişi baş na gayri safi katma değer, İBBS 2.düzey (26 bölge) TÜFE göstergeleri İBBS 2. düzey (26 bölge) sanayi ve hizmetler sektörü göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) Grafik 1.5 Nüfus, İl ve ilçe merkezleri, belde ve köyler nüfusunun toplam nüfus içindeki oran, Nüfus yoğunluğu, Y ll k nüfus art ş h z, Toplam yaş bağ ml l k oran, Net göç h z, Kaba evlenme h z, Kaba doğum h z, Bebek ölüm h z, İthalat, İhracat, Yüz bin kişi baş na düşen hastane yatak say s, Öğretmen baş na düşen öğrenci say s (ilkokul), 2013/' İlkokulda net okullaşma oran, 2013/' Ortaöğretimde (lise) net okullaşma oran, 2013/' Bitkisel üretim değeri, Canl hayvanlar değeri, İşsizlik oran, İstihdam oran, Kişi baş na toplam elektrik tüketimi, Belediyelerde kişi baş na çekilen günlük su miktar, Bin kişi baş na otomobil say s, Onbin araç baş na kaza say s, Is tma sistemi kat kaloriferi olan hanehalk oran, İllere göre mutluluk düzeyi, İllere göre umut düzeyi, Tablo 1.4 İBBS 3. düzey (81 il) nüfus ve göç göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) demografi göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) d ş ticaret göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) sağl k göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) eğitim göstergeleri, 2013/' İBBS 3. düzey (81 il) tar m göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) işgücü göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) elektrik tüketim göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) çevre göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) ulaşt rma göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) Nüfus ve Konut Araşt rmas göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) konut sat ş göstergeleri, İBBS 3. düzey (81 il) mutluluk düzeyi, İBBS 3. düzey (81 il) umut düzeyi, V

6 İçindekiler 2. Ekonomik ve Sosyal Yap 72 Tablo 2.1. Nüfus ve Demografi İl ve ilçe merkezleri ile belde ve köyler nüfusu, İlçe, belediye ve köy say s, Yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, Yasal medeni durum ve cinsiyete göre nüfus (15 ve daha yukar yaştaki nüfus), Okuma yazma durumu ve cinsiyete göre nüfus (6 ve daha yukar yaştaki nüfus), Bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus (15 ve daha yukar yaştaki nüfus), İllerin ald ğ göç, verdiği göç, net göç ve net göç h z, Annenin yaş grubuna göre doğumlar, Cinsiyete göre doğumlar, Ortalama evlenme yaş ve ortalama ilk evlenme yaş, Yaş grubuna göre evlenmeler, Yaş grubuna göre boşanmalar, Evlilik süresine göre boşanmalar, Yaş grubuna göre ölümler, Daimi ikametgaha göre seçilmiş ölüm nedenlerinin dağ l m, Yaş grubu ve cinsiyete göre intiharlar, İlçelere göre il ve ilçe merkezleri ile belde ve köyler nüfusu, İlçe, yaş grubu ve cinsiyete göre nüfus, İlçe, okuma yazma durumu ve cinsiyete göre nüfus ( 6 +yaş ), İlçe, bitirilen eğitim düzeyi ve cinsiyete göre nüfus ( 15 +yaş ), İlçe, yasal medeni durum ve cinsiyete göre nüfus (15+ yaş), İlçelere göre ortalama hanehalk büyüklüğü, İkamet edilen ilçeye göre nüfusa kay tl olunan il, İlçe ve cinsiyete göre doğumlar, İlçe, cinsiyet ve yaş grubuna göre evlenmeler, İlçe ve cinsiyete göre ölümler, İlçe, cinsiyet ve yaş grubuna göre ölümler, İlçe ve cinsiyete göre intiharlar, Milli Gelir Cari fiyatlarla bölgesel gayrisafi katma değer (iktisadi faaliyet kollar na göre temel fiyatlarla), Fiyat ve Endeksler Tüketici fiyatlar değişim oranlar (2003=100), D ş Ticaret Ekonomik faaliyetlere göre ihracat (ISIC, Rev.3), Ekonomik faaliyetlere göre ithalat (ISIC, Rev.3), İş İstatistikleri İş kay tlar na göre girişim say s, Mali arac kuruluş istatistikleri, İnşaat Kullanma amac na göre yap lacak yeni ve ilave yap lar, (Yap ruhsatlar na göre), Kullanma amac na göre tamamen veya k smen biten yeni ve ilave yap lar, (Yap kullanma izin belgelerine göre), Sayfa VI

7 İçindekiler Sayfa 2.7. Enerji Kullan m yerlerine göre elektrik tüketimi, Ulaşt rma Motorlu kara taş tlar, Y l içinde devri yap lan motorlu kara taş t say s, Trafik kazalar, Yol uzunluklar, Kullan lan yak t türüne göre motorlu kara taş t say s, Hava meydanlar nda iniş-kalk ş yapan uçak say s ile iç ve d ş hatlarda taş ma, Eğitim Eğitim seviyesine göre okul, öğretmen ve öğrenci say s, 2009/' /' Öğretmen baş na düşen öğrenci say s, 2009/' /' Yükseköğretim kurumlar nda kendi biriminde görevli öğretim eleman say s, 2008/' /' Yükseköğretim kurumlar nda önlisans ve lisans düzeyinde öğrenci say s, 2008/' /' Sağl k Hastane ve yatak say s, Sağl k personeli say s, İşgücü Kurumsal olmayan nüfusun y llara göre işgücü durumu (15+ yaş), İstihdam edilenlerin sektörel dağ l m (15+ yaş), İş arama süresine göre işsizler (15+ yaş), Eğitim durumuna göre işgücü, işsiz, istihdam durumu (15+ yaş), İstihdam edilenlerin y llara göre işteki durumu (15+ yaş), İşgücüne dahil olmayanlar n y llara göre işgücüne dahil olmama nedenleri (15+ yaş), Tar m Tar m alan kullan m, Tah llar ve diğer bitkisel ürünlerin hasat edilen alan, Tah llar ve diğer bitkisel ürünlerin üretim miktarlar, Sebzelerin üretim miktarlar, Meyvelerin üretim miktarlar, Seçilmiş ürünlerde örtü alt sebze ve meyve üretim miktarlar, Niteliklerine göre örtü alt tar m alanlar, Organik bitkisel üretim (geçiş süreci dahil), Canl hayvanlar, Süt ve bal üretimi, Tar msal üretim değeri, Seçilmiş tar msal alet ve makine say s, İlçelere göre tar m alan kullan m, İlçelere göre seçilmiş tah l ve diğer bitkisel ürünlerin üretimi, İlçelere göre seçilmiş sebze ürünleri üretimi, İlçelere göre seçilmiş meyve ürünleri üretimi, İlçelere göre seçilmiş örtü alt ürünlerin üretimi, İlçelere ve niteliklerine göre örtü alt tar m alanlar, İlçelere göre seçilmiş tar msal alet ve makineler, İlçelere göre hayvansal üretim, VII

8 İçindekiler Sayfa Çevre Belediye su istatistikleri, Belediye at ksu istatistikleri, Belediye at k istatistikleri, Belediyelerin çevresel harcamalar, İçme ve kullanma suyu şebekesi ve ar tma tesisi ile hizmet verilen belediye say s ve nüfusu, Kaynaklar na göre belediyeler taraf ndan içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağ t lmak üzere çekilen su miktar, Belediyelerin içme ve kullanma suyu ar tma tesisi mevcut durumu, Kanalizasyon şebekesi ve ar tma tesisi ile hizmet verilen belediye say lar ve nüfusu, Al c ortamlar na göre kanalizasyon şebekesinden deşarj edilen at ksu miktar, At ksu ar tma tesisleri, Bertaraf yöntemine göre belediye at k miktar, İlçelere göre belediyelerin çevresel harcamalar, Turizm Giriş, ç k ş kap lar n n bağl olduğu il ve ulaş m yoluna göre giriş ve ç k ş yapan vatandaşlar, Giriş, ç k ş kap lar n n bağl olduğu il ve ulaş m yoluna göre giriş ve ç k ş yapan yabanc lar, Kültür Halk kütüphanesi, kitap ve yararlanma say s, Sinema salonu, gösteri ve seyirci say s, Tiyatro salonu, gösteri ve seyirci say s, 2007/' /' Seçim Milletvekili genel seçimi, seçmen ve oy bilgileri, Yaş ve cinsiyete göre seçmen profili, İlçelere göre milletvekili genel seçimi sonucu, Adalet Türlerine göre ceza infaz kurumu say s, Suçun işlendiği yerleşim yeri ve eğitim durumuna göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler, Suçun işlendiği yerleşim yeri ve suç türüne göre ceza infaz kurumuna giren hükümlüler, Geliş nedenine göre güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuklar, İsnat edilen suç türüne göre güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuklar, Hanehalkı Tüketim Harcamaları Harcama türlerine göre hanehalk tüketim harcamas n n dağ l m, Ek 1. Veri kaynaklar İlgili bilgilere ulaşmak için 176 VIII

9 Açıklama 1. Giriş AÇIKLAMA Bölgesel düzeyde kullan c talebi dikkate al narak seçilen belirli değişken ve göstergelerden oluşan bu çal şma, kullan c lar n bölgesel veriye daha kolay ulaşabilmesi amac yla haz rlanm şt r. Ayr ca grafiklerle verinin daha kolay anlaş labilmesi amaçlanm şt r. 2. Kapsam En fazla mevcut son beş referans dönem verileri içerilmektedir. TR22 2. düzey bölgesi ve TR düzey ili olan Bal kesir in yan nda, İBBS 2. düzey (26 bölge) ve İBBS 3. düzey (81 il) göstergeleri kapsanmaktad r. Verilerin son güncelleme tarihi 01/07/2014 tür. 3. Veri Kaynaklar Verilerin önemli bir k sm Türkiye İstatistik Kurumunun çal şmalar ya da ilgili kurumlarla yap lan işbirliği ile elde edilmiştir. Bir bölümü ise ilgili kurumlar n yay nlar ndan olduğu gibi al nm şt r. İlk k s mda bu verilerden yararlan larak göstergeler hesaplanm şt r. 4. S n flamalar Bölgesel istatistiklerin toplanmas, geliştirilmesi, bölgelerin sosyo-ekonomik analizlerinin yap lmas, bölgesel politikalar n belirlenmesi ve Avrupa Birliği Bölgesel İstatistik Sistemi ne uygun, karş laşt r labilir istatistiki veri taban oluşturulmas amac yla ülke çap nda İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas tan mlanm şt r. Bu s n flamada iller 3. Düzey olarak tan mlanm ş; ekonomik, sosyal ve coğrafi yönden benzerlik gösteren komşu iller ise bölgesel kalk nma planlar ve nüfus büyüklükleri de dikkate al narak 1. Düzey ve 2. Düzey olarak grupland r lmak suretiyle hiyerarşik İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas yap lm şt r. Buna göre: 1. Düzey: 2. Düzey Bölge Birimlerinin grupland r lmas sonucu tan mlanm ş olup, 12 adettir. 2. Düzey: 3. Düzeydeki komşu illerin grupland r lmas sonucu tan mlanm ş olup, 26 adettir. 3. Düzey: İl düzeyinde 81 adet İstatistiki Bölge Birimi yer almaktad r. Her il bir İstatistiki Bölge Birimini tan mlamaktad r. S n flamaya ilişkin ayr nt l bilgi İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas tablosunda verilmektedir. Simge ve K saltmalar... Bilgi elde edilememiştir - Bilgi yoktur * Bilgi geçicidir c Gizli veri 0 Kullan lan birimin yar s ndan azd r TL Türk Liras $ ABD Dolar İBBS İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas TÜFE Tüketici Fiyat Endeksi GSKD Gayri Safi Katma Değer 2012/ 13 01/10/2012 ile 31/09/2013 aras ndaki öğrenim dönemi 2010/ da başlayan ve 2011 de biten tiyatro sezon y l NACE Rev.2 Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki S n flamas ISIC Rev.3 Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararas Standart Sanayi S n flamas CPA Faaliyetlere Göre Ürünlerin İstatistiki S n flamas MWh watt saate eşdeğer enerji birimi KWh watt saate eşdeğer enerji birimi IX

10 Açıklama İstatistiki Bölge Birimleri S n flamas (İBBS) 1. Düzey 2. Düzey 3. Düzey 1. Düzey 2. Düzey 3. Düzey TR1 İstanbul TR10 İstanbul TR100 İstanbul (Zonguldak, TR811 Zonguldak (Tekirdağ, TR211 Tekirdağ TR81 Karabük, TR812 Karabük TR21 Edirne, TR212 Edirne Bart n) TR813 Bart n TR2 Bat K rklareli ) TR213 K rklareli Bat (Kastamonu, TR821 Kastamonu Marmara ( Bal kesir, TR221 Bal kesir TR82 Çank r, TR822 Çank r TR22 Çanakkale ) TR222 Çanakkale TR8 Karadeniz Sinop) TR823 Sinop TR31 (İzmir) TR310 İzmir (Samsun, TR831 Samsun (Ayd n, TR321 Ayd n Tokat, TR832 Tokat TR32 Denizli, TR322 Denizli TR83 Çorum, TR833 Çorum Muğla) TR323 Muğla Amasya) TR834 Amasya TR3 Ege (Manisa, TR331 Manisa (Trabzon TR901 Trabzon Afyonkarahisar, TR332 Afyonkarahisar Ordu, TR902 Ordu TR33 Kütahya, TR333 Kütahya Doğu Giresun, TR903 Giresun Uşak) TR334 Uşak TR9 Karadeniz TR90 Rize, TR904 Rize (Bursa, TR411 Bursa Artvin, TR905 Artvin TR41 Eskişehir, TR412 Eskişehir Gümüşhane) TR906 Gümüşhane Bilecik ) TR413 Bilecik (Erzurum, TRA11 Erzurum Doğu ( Kocaeli, TR421 Kocaeli TRA1 Erzincan, TRA12 Erzincan TR4 Marmara Sakarya, TR422 Sakarya Bayburt ) TRA13 Bayburt TR42 Düzce TR423 Düzce TRA Kuzeydoğu (Ağr, TRA21 Ağr Bolu, TR424 Bolu Anadolu Kars, TRA22 Kars Yalova ) TR425 Yalova TRA2 Iğd r, TRA23 Iğd r Bat TR51 ( Ankara) TR510 Ankara Ardahan ) TRA24 Ardahan TR5 Anadolu ( Konya, TR521 Konya (Malatya, TRB11 Malatya TR52 Karaman) TR522 Karaman Elaz ğ, TRB12 Elaz ğ TRB1 ( Antalya, TR611 Antalya Bingöl, TRB13 Bingöl TR61 Isparta, TR612 Isparta Ortadoğu Tunceli ) TRB14 Tunceli TRB Burdur) TR613 Burdur Anadolu (Van, TRB21 Van TR62 (Adana, TR621 Adana Muş, TRB22 Muş TR6 Akdeniz Mersin) TR622 Mersin TRB2 Bitlis, TRB23 Bitlis TR63 (Hatay, TR631 Hatay Hakkari ) TRB24 Hakkari Kahramanmaraş TR632 Kahramanmaraş (Gaziantep, TRC11 Gaziantep Osmaniye) TR633 Osmaniye TRC1 Ad yaman, TRC12 Ad yaman TR71 (K r kkale, TR711 K r kkale Kilis ) TRC13 Kilis Aksaray, TR712 Aksaray (Şanl urfa, TRC21 Şanl urfa Niğde, TR713 Niğde TRC Güneydoğu TRC2 Diyarbak r ) TRC22 Diyarbak r Orta Nevşehir, TR714 Nevşehir Anadolu (Mardin, TRC31 Mardin TR7 Anadolu K rşehir) TR715 K rşehir Batman, TRC32 Batman TR72 (Kayseri, TR721 Kayseri TRC3 Ş rnak, TRC33 Ş rnak Sivas, TR722 Sivas Siirt) TRC34 Siirt Yozgat) TR723 Yozgat Toplam X

11 Genel Bilgiler GENEL BİLGİLER Tarihçe Bal kesir çevresinde bulunan pek çok höyük, iskan edilmiş mağara ve düz yerleşim yerlerinde yap lan araşt rmalarda ele geçen bulgular, yöreye M.Ö y llar aras nda yerleşilmiş olduğunu ortaya ç karmaktad r. Bal kesir in tarihi, Ege ve Marmara Denizlerine k y s olduğu için en eski yerleşim bölgelerini kapsayan Arkaik Çağ na kadar uzan r. Hitit metinlerinde Assuva diye an lan bu bölgenin Antik Çağdaki ad MYSİA'd r. M.Ö. 2000'li y llarda Balkanlar üzerinden gelen Pelasglar n koloniler kurduklar görülür. 4. Truva döneminde (M.Ö ) antik çağda İda diye an lan Kaz dağlar eteklerinde geçen efsanevi Truva Savaşlar bölge halk n da derinden etkilemiştir. Bal kesir Frig, Lidya, Pers, Makedonya, Bergama Krall ğ, Roma ve Bizans dönemlerini yaşam şt r Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu'ya girmeye başlayan Türkler k sa zamanda Selçuklu Devleti idaresinde uçlara dağ lm şlar, buralarda yeni yöreler fethedip, Beylikler kurmuşlard r. Bu Beyliklerden biri de Danişment Gazi soyundan gelen Kalemşah Oğlu Karesi Bey'in kurduğu Karesi Beyliği'dir. 1862'den itibaren çeşitli Yörük Aşiretleri bölgede iskana tabi tutulmuş, yerleştirilmiştir (93 Harbi) sonunda gelen Muhacirler bölgede yeni köyler kurmuşlard r. Bal kesir Milli Mücadelede Redd-i İlhak Cemiyetini kuran ve düşmana karş koyan ilk iller aras ndad r. Kurtuluş Savaş 'nda 15 May s 1919'da düşman n İzmir'i işgalinden hemen sonra Bal kesir'de durumu müzakere eden çeşitli kongreler düzenlenmiştir. K sa zamanda gelişen karş koyma hareketi sonucu Akhisar, Ayval k, İvrindi cephelerinde düşman önünde 13 ay direnilmiştir. 30 Haziran 1920'de işgal edilen Bal kesir 6 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtulmuştur. Bal kesir 1923 y l nda vilayet olmuştur. İlin Karesi olan ismi 1926 y l nda Bal kesir olarak değiştirilmiştir. Coğrafi Durum Bal kesir ilinin yüzölçümü km² dir. Kuzeybat Anadolu'da bulunan Bal kesir ili, doğuda Bursa ve Kütahya illeri, güneyde Manisa ve İzmir illeri ve bat da Çanakkale ili ile komşudur. İlin Ege Denizi ndeki k y uzunluğu 115 km, Marmara Denizindeki k y uzunluğu ise 175 km dir. Bal kesir ili genellikle tepelerin hakim olduğu bir alan niteliği taş makla birlikte yer yer metreyi bulan dağlar da yer almaktad r. İl merkezinin rak m 130 metredir. Ovalar n başl calar ; S nd rg, Bigadiç, Bal kesir, Manyas, Gönen ve Edremit ovalar d r. Bu ovalar n denizden yükseklikleri m aras nda olup hepsi birer çukurova niteliğindedir. Yörede, genellikle Akdeniz iklimi hüküm sürmekte ise de bu iklim karakteristiğine daha çok Ege k y lar nda rastlanmaktad r. İç k s mlarda kara iklimi hakimdir. Bal kesir in üst rak mlar nda k z lçam, karaçam, kay n, köknar, asli ağaç türleridir. Kestane, meşe, k z lağaç, ç nar ağaçlar da yer almaktad r. Alt tabaka ise sistus (laden), erika, karaçal, böğürtlen, sarmaş k bitkileri ile kekik, adaçay, sumak gibi t bbi bitkiler aç s ndan da çok zengindir. Bal kesir den Susurluk, Gönen, Havran ve Kocaçay rmaklar geçmektedir. Başl ca dağlar ; Karadağ, Madra dağ, Alaçam dağlar, Kazdağ, Kap dağ, Eybek dağ, Çataldağ ve Ulus dağlar d r. XI

12 Genel Bilgiler İdari ve Sosyo-Ekonomik Durum Bal kesir ilinin nüfusu, 2013 y l Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi sonuçlar na göre kişidir. Resmi Gazetede yay mlanan tarih ve say l Kanuna göre Büyükşehir belediyesi olma hakk kazanan ve 30 Mart 2014 mahalli idareler seçimi ile Büyükşehir olan Bal kesir ilinin yasaya göre belde ve köyleri mahalle birimine dönüştürüldüğünden nüfusun tamam ilçe merkezlerinde yaşamaktad r. Ayr ca, İl merkezinde Alt eylül ( kişi) ve Karesi ( kişi) olmak üzere iki ilçe kurulmuştur. İlin nüfus yoğunluğu km² baş na 81 kişidir. Nüfus bak m ndan en büyük ilçeleri s ras yla Alt eylül (Merkez), Karesi (Merkez), Band rma, Edremit ve Gönen dir. Yüzölçümü bak m ndan en büyük ilçesi Dursunbey, nüfus ve yüzölçümü bak m ndan en küçük ilçesi ise Marmara d r. Büyükşehir Belediye Kanunu idari yap lanmas na göre Bal kesir deki ilçe say s 20, belediye say s 20 dir y l nda kurulan ve 1 Ocak 1993 tarihinde tüzel kişiliğini kazanan Bal kesir Üniversitesi ilin yegane üniversitesidir. Bal kesir ili Büyükşehir statüsünde olduğundan şehirleşme oran olarak nüfusun tamam şehirlerde yaşamaktad r. Güncel bilgilere göre; Y ll k nüfus art ş h z (2013 y l 1,75), İBBS Düzey 2 (TR22 Bal kesir, Çanakkale) ye göre kişi baş na gayrisafi katma değer (2011 y l $) ve sanayi iş kolunda çal şanlar n toplam istihdama oran (%19,3) bak m ndan Türkiye ortalamalar n n alt ndad r. Tar m kolunda çal şanlar n toplam istihdama oran (%36,3) ise Türkiye ortalamas n n üstündedir y l Nüfus ve Konut Araşt rmas na göre; İlde istihdam edilen (15+ yaş) nüfusun; %39,7 si tar m sektöründe, %19 u sanayi sektöründe, %41,3 ü hizmetler sektöründe çal şmaktad r. Bölgenin geçim kaynaklar genelde tar ma dayal d r. Körfez bölgesinin yap s itibar yla zeytincilik oldukça etkindir. Bunun yan s ra tah l ürünleri, nohut, şeker pancar, domates, karpuz, mandalina, üzüm ve benzeri ürünler ekonomideki yerlerini alm şlard r. İl de zeytinyağ ve çiçekyağ üretiminin yan s ra kurulan dev salça fabrikalar, un ve yem sanayileri de ihracata yönelik olarak ekonomiye doğrudan katk da bulunmaktad r. İlin sanayi yap s gelişmeye başlam şt r. Ağ r sanayi bölgesi, küçük sanayi sitesi ve organize sanayi sitesi bu gelişmeye örnektir. Ağ r sanayi bölgesinde faal olan Haddehaneler demir üretiminde önemli yer tutmaktad r. Bal kesir in Yağc bedir Hal lar meşhurdur. Dünya çap nda bir pazar olan bu hal lar ekonomiye önemli derecede katk da bulunur. Bal kesir'de turizm alan nda büyük gelişmeler olmuştur. Başl ca turizm merkezleri; Alt noluk, Ayval k, Edremit, Akçay, Burhaniye, Ören ve Erdek'tir. XII

13 Genel Bilgiler İlin Öne Ç kan Özellikleri İlin başl ca geçim kaynağ tar m ve hayvanc l kt r y l Bitkisel Üretim İstatistiklerinden elde edilen göstergelere göre Bal kesir İlinde Tah l ve diğer bitkisel ürünlerde; Buğday (Yeşil ot) - Çavdar (Yeşil ot) Türkiye de 1.s rada, Yulaf (Yeşil ot) - Arpa (Yeşil ot) Türkiye de 2.s rada, Bakla (Hayvan yemi ve Yemeklik) Türkiye de 2. ve 4. s rada, M s r (Silajl k) - Çeltik - M s r (Has l) (Türkiye de 3.s rada) d r. Sebze ürünlerinde; Maydanoz - Bamya - Kuşkonmaz Türkiye de 2.s rada, Bakla (Taze) - K rm z Pancar - Dereotu Türkiye de 3.s rada, Domates (Salçal k) - H yar (Turşuluk) - Turp (Bay r) Türkiye de 4.s rada d r. Meyve, içecek ve baharat bitkilerinde; Şeftali (Diğer) - Süpürge otu Türkiye de 2.s rada, Mandalina (Satsuma) - İncir - Şeftali (Nektarin) - K z lc k Türkiye de 6. S rada, Zeytin (Yağl k) - Anason Türkiye de 7.s rada, Zeytin (Sofral k) Türkiye de 9.s rada, Badem - Kestane - Portakal (Washington) - Limon Türkiye de 10.s rada d r. Süs bitkilerinde; Çiçek Soğanlar Türkiye de 3.s rada, İç Mekan Süs Bitkileri Türkiye de 10.s rada d r. Örtü alt sebze bitkilerinde: Marul (Aysberg) Türkiye de 5.s rada yer almaktad r y l Hayvansal Üretim İstatistiklerine göre Büyükbaş hayvanlarda; S ğ r (kültür) hayvan say s nda Türkiye de 2.s rada, süt üretiminde Türkiye de 3.s rada d r. Küçükbaş hayvanlarda; Koyun (Merinos) hayvan say s ve süt üretiminde Türkiye de 3.s rada, Koyun (Yerli) hayvan say s nda Türkiye de 11.s rada d r. Kümes Hayvanlar nda; Et tavuğu say s nda Türkiye de 3.s rada, Yumurta tavuğu say s nda Türkiye de 4.s rada, Ördek - Hindi say s nda Türkiye de 5.s rada d r. Deve say s nda Türkiye de 7.s rada d r. Ar c l kta: Ar üretiminde Türkiye de 12.s rada, Bal üretiminde Türkiye de 8.s rada yer almaktad r. Türkiye de y llar itibar yla önemi artan Rüzgar Enerjisi üretiminde Bal kesir ili coğrafi konumu nedeniyle en büyük paya sahiptir. Türkiye nin en büyük Rüzgar Enerji Santrali Bal kesir ilinde 2013 y l nda faaliyete geçmiştir. Bal kesir Merkez, Band rma, Susurluk rüzgar enerji santralleri olan başl ca ilçelerdir. Bal kesir; tar m, hayvanc l k ve turizm ili olarak bilinmesine rağmen antik dönemden günümüze kadar madencilik faaliyetlerinin yoğun olarak yap ld ğ bir yöredir. Yurdumuzun önemli metalojenik yörelerinden biri olan Kuzeybat Anadolu Bölgesi nde yer alan Bal kesir İli, metalik cevherleşmeler, enerji hammaddeleri ve özellikle endüstriyel hammadde kaynaklar yönünden ülkemizin madencilik sektöründe ve d ş ticaretinde önemli yer tutan yataklara sahiptir. Her y l yay nlanan Türkiye nin İlk 500 Sanayi Kuruluşlar içerisinde Bal kesir den 6 firma yer alm şt r. İl, Bor madenleri bak m ndan oldukça zengindir. Dünya'daki Bor rezervlerinin %60' na tekabül eden Türkiye bor madenlerinin bir k sm Bigadiç ilçesindedir. Marmara Adas 'nda mermer ocaklar vard r. Balya'da kurşun, Edremit'te ise demir rezervi bulunmaktad r. Bal kesir; İnsan n n misafirperverliği, bozulmam ş doğas, özgün yap lar, üç iklimin bir arada görüldüğü, mavi bayrakl temiz sahil ve plajlar, büyüleyici adalar, kapl calar, çeşitli tar msal ürünleri, yöresel yemekleri, taze ve çok çeşitli bal klar, el sanatlar, folkloru ve sanatç lar ile ülkemizin kültür ve turizm merkezlerinden biridir. Çanakkale Savaşlar nda düşman z rhl lar na atmak üzere 276 kiloluk top mermisini s rtlayan kahraman Seyit Onbaş (Kocaseyit) Havranl olup mezar da bu ilçenin Kocaseyit köyünde bulunmaktad r. XIII

14 Temel Göstergeler 1. TEMEL GÖSTERGELER Bu bölümde bölgedeki gelişmelere ait temel göstergeler İBBS 2. düzey (26 bölge) ve İBBS 3.düzey (81 il) ayr m nda verilmiştir. Kişi baş na göstergeler hesaplan rken her bir düzey için ilgili y la ait Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi (ADNKS) sonuçlar kullan lm şt r. ADNKS ye göre il, ilçe, belediye, köy ve mahalle nüfuslar belirlenirken: Nüfus ve Vatandaşl k İşleri Genel Müdürlüğü (NVİGM) taraf ndan, ilgili mevzuat ve idari kay tlar uyar nca Ulusal Adres Veri Taban 'nda yerleşim yerlerine yönelik olarak yap lan idari bağl l k, tüzel kişilik ve isim değişiklikleri dikkate al nmaktad r. Bu kapsamda, 6360 ve 6447 say l kanunlar ile düzenlenen ve bu kanunlar uyar nca ilk mahalli idareler genel seçimlerinde yürürlüğe girecek olan idari bağl l k ve tüzel kişilik değişiklikleri ile 5393 say l Yasa'n n 8 inci ve 11 inci maddelerine göre al nan ve söz konusu Kanun gereğince ilk mahalli idareler seçimlerinde uygulanacak olan birleşme ve kat lmalar, belediye ve köy tüzel kişiliğinin kald r lmas na ve bir beldenin köye dönüştürülmesine dair kararlar, Yüksek Seçim Kurulu Başkanl ğ 'n n 421 say l Karar na istinaden, NVİGM taraf ndan 1 Aral k 2013 tarihi itibar yla Ulusal Adres Veri Taban 'na yans t ld ğ için, 2013 ADNKS sonuçlar belirtilen değişiklikleri içermektedir. Tan m ve Kavramlar Y ll k nüfus art ş h z : İki say m tarihi aras ndaki dönemde her nüfus için y ll k artan nüfustur. Y ll k nüfus art ş h z, doğal art ş bağ nt s ile hesaplanmaktad r; P n+t = P n * e rt Burada; P n P n+t e r t : n tarihindeki (dönem baş ndaki) nüfusu, : n+t tarihindeki (t y l sonra) nüfusu, : Logaritmay, : Y ll k nüfus art ş h z n, : İki tarih aras ndaki süreyi (y l olarak) göstermektedir. İki say m y l nüfuslar n n birbirine oranlanmas yoluyla elde edilen rakamsal değerler, oransal değerler olup, y ll k nüfus art ş h z n ifade etmemektedir. Y ll k nüfus art ş h z Microsoft Excel program nda aşağ daki formül kullan larak da hesaplanabilmektedir: = (LN (Sonraki Say m / Önceki Say m) / (iki say m y l aras ndaki fark))*1 000 Örnek: = (LN(2013 ADNKS nüfusu / 2012 ADNKS nüfusu) / (İki ADNKS dönemi aras ndaki y l fark ))*1 000 = (LN( / )/(1))*1 000 = 13,7 Nüfus yoğunluğu: Bir kilometrekareye düşen nüfustur. Nüfus yoğunluğu hesaplan rken göller hariç yüzölçümü verileri kullan lm şt r. Net göç: Belirli bir ilin ald ğ göç ile verdiği göç aras ndaki farkt r. Belirli bir ilin ald ğ göç verdiğinden fazla ise net göç pozitif, verdiği göç ald ğ göçten fazla ise net göç negatiftir. 1