ÖDEV 08: Proses Maliyet Hesabı

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÖDEV 08: Proses Maliyet Hesabı"

Transkript

1 204END 08 ÖDEV- 1 ÖDEV 08: Proses Maliyet Hesabı Yrd. Doç. Dr. Ing. Halil İbrahim KORUCA Arş. Gör. Erdal AYDEMİR S.D.Ü. Mühendislik Mimarlık Fakültesi Isparta Tel: Faks: E-Posta: koruca@mmf.sdu.edu.tr eaydemir@mmf.sdu.edu.tr Schuh,2006

2 204END 08 ÖDEV- 2 Varyant Maliyeti ve Örtü Payının Hesaplanması Dişli Kutusu uygulamalı örneği yardımıyla varyant maliyetinin ortaya çıkması/ oluşması değerlendirilmek işlenmektedir. ADITECH in uygulamalı örneğini aşağıda bulunmaktadır. Beş alıştırma blokları sayfa 5 te gösterilmektedir. 1. Konstruktiv değişimlerin hesaplanması 2. İş/ Görevlerin Hesaplanması 3. Masrafların değerlendirilmesi 4. Varyant Maliyetinin Değerlendirilmesi 5. Karar verme aşamalarının formüle edilmesi Tamamlayıcı informasyonlar, veri/bilgiler ve işçiler ile yapılan görüşmeleri sayfa 6 da bulunmaktadır.

3 204END 08 ÖDEV- 3 ADITECH farklı güç sınıflarında Alın- Dişli Kutusu üretmektedir. ( sayfa3 e bakınız ). Bu dişli kutuları 7,5 kw dan 10 kw a kadar farklı devir sayısı oranları dönüştürebilmektedir. Makine İmalat Aş. ADITECH ile bugüne kadar iyi müşteri ilişkileri kurdular. Alın dişli kutusu tip A yeni tasarlanan kağıt makinelerinde kullanılacaktır. Kağıt makinesi yeni tasarımı öngörülen çalışma şartları uygun dişli kutusu bulunmakta, yeni tasarım kağıt makinesi monte edilecektir. Aşağıdaki değişiklikler mevcut dişli kutusu tip A müşteri isteklerine uygun değişecektir. İlave bodur bağlantı sabitleme dişli kutusunda işaretlenen yeri (resim7) Devir sayısı aktarımı ( 1:2,93 yerine müşteri isteği 1:2,75 ve) Kırmızı Verileri talep etmektedir. İlave bağlantı kancası dişli kutusunu üzerine sabitlemek için gereklidir. Bağlantı kancası için verilen ölçülere dişli kutu montajında kontrol edilmek zorundadır. Makine imalat AG, müşterinde geliştirme hedef maliyet yöntemine göre maliyet yönetimi gerçekleştiriyor. Bu yüzden makine imalat AG nin taraflarının dişli kutusu için hedef maliyet öngörülüyor. Tam olarak dişli kutusunun değişmeyen (A) şimdiye kadar ki satış fiyatı uygundur. Müşteri değişiklikleri kendisi için nötr alış bir fiyatta buna göre bekliyor. Bunun anlamı yeni dişli kutusunun A aynı fiyata 100 dişli kutusu A gibi satılabiliyor. ADITECH in pazarlama/ satış mühendisliğinin talepleri aşağıdaki parça sayısı planlaması yeni tasarlanacak takım tezgahına verilmiştir. Buna ilave olarak planlanan 970 dili kutusu gelecek yılda yaklaşık 500 adet geçmiş ihtiyaçlar için ( yedek parça, tamir vs ) gerekmektedir.

4 204END 08 ÖDEV- 4 Alın Dişli Kutusunun Kullanım Alanları Taşıma/ İletim Araçları Vinç Soğutma Kulesi Gıda Endüstrisi Kağıt Makineleri Teleferik Çimento Endüstrisi Dili Kutusu A Dili Kutusu BDili Kutusu CDili Kutusu D Güç ,5 7,5 Aktarım 2,93 2 2,59 2 Mil Aralığı

5 204END 08 ÖDEV- 5 ADITECH Sipariş A müşteri tarafından makine imalat AG ye istenilen şartlarda kabul edilip edilmeyeceğini karar vermek zorundadır. Bu siparişten sonra dili kutusu B için işletmede diğer bir olası sipariş bulunmaktadır. Siparişlerden sadece biri ADITECH tarafından gerçekleştirilmek zorundadır. Daha büyük parça sayısı ile, maliyeti hesaplandı. Örtü payı başa baş noktası bir adet 47,50 / adet teslim ediliyor. İşletme yöntemi ile tartışma/ görüşmelerinden sonra işletmede dişli kutusu A nın ilave masrafları ve örtü katkı payı hesaplanmasına karar verildi. Her bir en ekonomik örtü/ katkı payı sipariş parçası/ adetin alınması gerekiyor. Varyant maliyeti ve istenilen dişli kutusu varyantı örtü payını hesaplayınız.

6 204END 08 ÖDEV- 6 Aşağıdaki Çalışma Adımları ( Alıştırma Blokları ) Gerçekleştiriniz. Dişli kuyusu A da konstrüktif değişiklerin tanımlama ( standart dişli kutusu A da ne değişiklik yapılacak?) İşletmede bir defalık işlemlerin hesaplanması: Dişli kutusu varyant A başlayabilmek için ( hangi işlemler bir defa gerçekleştirilmek zorundadır?) (15 dakika) Buradan başlayarak imalat araçları değiştirilmeden kullanılabiliyor ve gerekli araçlar ve de hammaddeler bağlantı finansı için mevcuttur. İşletme üretiminde ilave devam eden işlemlerin hesaplanması ( hangi ilave işlemler dişli kutusu A nın üretiminde gerçekleştirilmek zorundadır?) (25 dakika) Konstrüksiyon, satın alma, iş hazırlık, kalite güvence ve üretim birimlerinden görüşme / verilerin esasları üzerine masrafların değerlendirmesi Dişli kutusu A nın örtü payının hesaplanması ve maliyet hesabından dişli tipi A için farklılıkların veri/ bilgiler elde etme İşletme yönetimine ve de siparişin kabulü ile ilgili karar önerilerinin formüle edilmesi

7 204END 08 ÖDEV- 7 Karar Vermek İçin Aşağıdaki Bilgiler Sunuluyor. Dişli kutusu tip A da müşteri tarafından istenilen değişiklikleri tanımlayınız ve taslağını çiziniz. ((Şekil A S.7) Düz alın dişli kutusunun parça listesi yapıları. Yıl Parça Sayısı Özellikler Parça Pazara Giriş Parça Makineler en önemli pazarlara giriş yaptı Parça Diğer pazarlarla bağlantılar Parça Asya Pazarına Giriş Parça Yeni elektronik kumanda başlama Parça Makine Üretimi son ve sonraki/yeni modele başlangıç Konstrüksiyon, iş hazırlık, satın alma, kalite güvence ve üretim birimlerinden işlem analizi ve görüşme özeti. Maliyet hesaplamalarından veriler ( Şekil S.9 )

8 204END 08 ÖDEV- 8 Değişiklik İsteği Taslağı ADITECH Alın Dişli Kutusu Tip A Müşteri ile Makine İmalat AŞ Görüşmesi Müşteri tarafından İstenilen Değişiklikler -Renk : Kırmızı - Bağlama flansı gövdeye (taslağa bak) - Aktarım Oranı 2,75 Teknik Bilgiler Güç 10 kw Aktarım 2,93 Mil Aralığı 90mm

9 204END 08 ÖDEV- 9 Alın Dişli Kutusu Parça Listesi Yapısı Ürün Yapı Grupları Materyal Tahrik Mekanizması Tahrik Mekanizması 2 Kutu Komple Dişli Yapı Pinyon Dişli Mil Alın Dişli Sızdır - mazlık Yatak Yay Üst Blok Alt Kapak Blok Açık Kapak Kapalı Yüzük Mil sızdırmazlık Silindir perno Silindir cıvata Yağ boşaltma - cıvatası Silindir cıvatası Havalandırma - cıvatası

10 204END 08 ÖDEV- 10 Bilgilerden Maliyet Hesabı Bölüm İşler/ Görevler Maliyet Konstrüksiyon Yeni ve Değişiklik konstrüksiyonu / yıl Konstrüksiyon Temel bilgilerin girilmesi ve desteklenmesi / yıl İş Hazırlık Tüm İşler / yıl Kalite Güvence Tüm İşler / yıl Satın Alma Tüm İşler / yıl Üretim Üretim Planlama /yıl Bir işçi yıl (MJ) 1800 iş saati hesaplanıyor Maline saat Oran Tarifesi NC Freze EDC - Tesis/ Cihaz konstrüksiyonu (ölçülüyor CPU-H) Maliyet 150 /. 100 / CPU-Saat Dişli kutusu A ve A nın hesaplanması başka bir kağıt üzerindedir

11 204END 08 ÖDEV- 11 İş Hazırlık Birimi İçin Nomogram İmalat Düzenleme ve Hammadde konstrüksiyon Değişikleri Kontrolü NC Program Değişikliği 1,4 Mj 0,5 Mj Değişikler A 400 NC Kendi İmalat Parçaları A 2 Mj İş Planı Oluşturma 0,5 Mj İş Planı Değişikliği Resim İçin Uyarılar 500 Kendi İmalat Parçaları A 800 Değişikler Kendi İmalat Parçaları A İşler / Görevler PC kullanım ( ölçülen CPU-h) Bakım ve yönetim temel bilgiler 2000 Yeni Konstrüksiyon 150 Değişiklik konstrüksiyon 75 Hesaplamalar 6 Giriş Temel Veriler (Tanımlama Notları) Diğerleri 3 Kalan Tab. 1: PC kullanımı Konstrüksiyon Birimindeki İşler/ Görevler

12 204END 08 ÖDEV- 12 Dişli Tipi A ( A A ) da Konstruktif Değişiklik Hesaplaması

13 204END 08 ÖDEV Alıştırma Bloğu İçin Açıklama: İşlevin Hesaplanması Yeni bir dişli kutusu varyantı için ilave masrafların hesaplanması ile ilgili kabuller Aşağıdaki bilgilerden hareketle ilave masrafların hesaplanmasında size uzmanlar tarafından bu bilgiler iletilmiştir. Konstrüksiyon Müşteri tarafından istenilen değişikliklerin taslağı ile konstrüktör yöneticisi ile görüştünüz. Onun fikrine göre sabitleme flanşı yeniden tasarlanması gerekir, çünkü bu benzer parçalar henüz mevcut değil/ elimizde yok. Dişli çark ve pinyon dişli hesaplama programı ile yeniden hesaplanması gerekir. Sizin sorunuz üzerine bu işlemlerin masraflarına göre konstrüksiyon yöneticisi masraflar ile ilgili, hiçbir bilgi vermedi. Çünkü o hiçbir şekilde düşük bir tahmin bildirmek istemedi. O işlem analizlerini işaret etti, işlem analizlerinde kaynak ihtiyaçları konstrüksiyonda her bir işlem hesaplandı. Böylece parçaların yeni tasarımı için her yıl 5 işçi istihdam edilecek. Yeni 2500 değişiklik parçası için yarısı dişli çark ve pinyon dişlinin. 2 hesaplama her yıl özel bir yük getirmiyor ve bir işçi tarafından 2 saatte gerçekleştirilebilir. Bununla birlikte hesaplamalar bilgisayarda oldukça uzun sürecektir. Parçaların nesne numarası ( yeni ve değişiklik yapılar parçalar için) yaklaşık 10 dk sürer. Bu işlemlerin bakımı ve gözden geçirilmesi ca.7500 parça numaralama 0,1 MJ kapasite yük getirecektir. Konstrüktör yöneticisi ayrıca işaret ediyor. Onun biriminde de PC için maliyete de (CAD vs.) dikkate alınması gerekiyor. Bunun için (tablo 1 S.10) yararlanabilirsiniz. İş Hazırlık İş hazırlamada akışlar ve işlemler çok iyi belgelendirilmiştir, liste size sunulmuştur. Listeden aşağıdaki işlemleri yeni bir dişli kutusu varyantına başlama için bulabilirsiniz. İmalat araç gereçleri ve hammaddeler değişiklik konstrüksiyonunda kontrol ediniz ( bir defa) Yeni tasarlanan/ konstrükte edilen parçalar için iş planı oluşturunuz Değiştirilen parça için iş planı üzerinde çalışınız ve NC programlısı üzerinde çalışınız Bu işlemler için masraflar, siz İş hazırlık biriminin nomograflarını alabilirsiniz (s.10)

14 204END 08 ÖDEV- 14 Kalite Güvence Kalite güvence yöneticisi size soruyor, yeni dişli varyant tipi A yeni bir niteliksel kontrol gerekli olup olmadığını. Eğer evet ise, kontrol planı değiştiriniz. Bunun için yılda 50 defa denetim yapılır.7,5 insanın devam eden üretimde her üretim partisinde örneklemeye göre kalite kontrol gerçekleştirilir. Bir üretim partisinde ilk vb. üretilen dişli kutuları kontrol edilecektir. Bir yıl içerisinde ortalama 200 örneklemeye (örnek alma) geçekleştirilecektir. Bu işle ilgili bir işçi yaklaşık %25 kapasite yüklenecektir. Satın Alma Bir işçi, ADITECH te satın alma için tek sorumludur. Zaman dağılımı %30 tedarikçi arama ve seçimi, yeni satın alınacak parça ve işletme maddeleri/ sarf malzeme (yak. 200/ yıl) ve de %20 sipariş ve sipariş takibi yıllık 3500 sipariş. İşletme maddeleri (ve de renkler) sadece bir defa sipariş ediliyor. Ve kullanıma kadar stoklanıyor. Üretim Üretimde yeni dişli kutusu tipi öncelikle üretim planlamada ( üretim programının planlaması) dikkate alınacaktır. Bu planlama için bağımsız olarak. Geçen yılda planlama için 20 farklı dişli kutusu tiplerine bir işçi %25 kapasite yük getirmiştir. Ayrıca imalat ve montaj birimlerinde varyant parçaları için ilave materyal bulundurmada dikkate alınmalıdır. Bunlar için başlangıç değeri 0,1 insan yıl ( farklı parçaların sayısından bağımsız) bir yılda 500 farklı parça 0,5 insan yıl personel kullanımı ile üretimde hazır bulunacaktır.

15 204END 08 ÖDEV- 15 Alıştırma Blok II: Dişli Kutusu A için İlave Masrafların Hesaplanması A Bir Defalık Masraflar Birim İşlemler Nesne Konstrüksiyon Birim İşlemler Nesne Üretim B Devam Eden Masraflar Konstrüksiyon İş Hazırlık Kalite Güvence Kalite Satın Alma

16 204END 08 ÖDEV- 16 Alıştırma Blok II A : İlave Bir Defalık Harcamaların Değerlendirilmesi Birim İşlemler Kaynaklar İlgi Büyüklük Tüketim Birimi Maliyet Tarifesi / Büyüklük Konstrüksiyon İş Hazırlık Kalite Satın Alma

17 204END 08 ÖDEV- 17 Alıştırma Blok II B : İlave Devam Eden Harcamaların Değerlendirilmesi Ünite İşlemler Kaynak Büyüklük Tüketim Maliyet / Büyüklük Üretim Konstrüksiyon Kalite

18 204END 08 ÖDEV- 18 Alıştırma IV : Dişli Kutusu Tip A için Varyant Maliyetin Değerlendirilmesi Birim İşlemler / Büyüklük Sayı Maliyet Birim İşlemler / Büyüklük Sayı Maliyet Konstrüksiyon İş Hazırlık 1 Üretim Konstrüksiyon 6 Kalite 3,3 1 3 Kalite 1 2 Satın Alma 1 1

19 204END 08 ÖDEV- 19 Dişli Kutusu Tip A için Hesaplama Mevcut Durum Planlanan Durum A A Satış Fiyatı (Net) Parça Sayısı ( ) 5250 Adet Adet. Değişken Maliyet 50,00 51,50 Varyant Maliyeti -Bir defalık - Devam eden -Birim Adet Örtü Payı

20 204END 08 ÖDEV- 20 Alıştırma V: Karar Verme Önerisinin Formüle edilmesi, Siparişin Alınması İlgili İşletme Yönetimine