BÖLÜM 08. Karmaşık Geometri Modelleme

Transkript

1 BÖLÜM 08 Karmaşık Geometri Modelleme

2 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Yüzey Hazırlama Ortamı Autodesk Inventor, melez modelleme adı verilen tasarım araçları ve teknikleri içermektedir. Melez modelleme sayesinde, katı ve yüzey modeller bir arada ve birbirlerine dönüştürülerek kullanılır. Autodesk Inventor, karmaşık yüzey modellerin üretimi ve tasarımı için değişik araçlar sunmaktadır. Bu araçları göreceğiz. Aynı zamanda, başka sistemlerden IGES formatıyla yüzeyler de Autodesk Inventor içine alınabilir ve burada kullanılabilir. IGES ile gelen yüzeyler ilk olarak yüzey hazırlama ortamına (surface construction environment) alınır. Burada, yüzeylerin kenar özellikleri vb. incelenebilir ve bunlar tasarımda kullanılmak üzere Autodesk Inventor modelleme ortamına aktarılabilir. Dışarıdan Yüzey Modellerin Alınması Autodesk Inventor diğer sistemlerden gelen IGES formatındaki dosyaları okuyabilmektedir. Yapmanız gereken dosyayı açarken File Type olarak IGES Files seçeneğini seçmek. Open diyalog kutusunda bir IGES dosyası seçildiğinde, Options düğmesi aktif duruma gelir. Buna bastığınızda, bazı ayarları yapabileceğiniz yeni bir diyalog kutusu açılır: Entities to Import altında, IGES dosyasındaki hangi nesnelerin transfer edileceği seçilir. Auto Stitch and Promote seçili ise, yüzeyler otomatik olarak ve özelliklerine göre, Autodesk Inventor yüzeylerin transfer edilir. Eğer, bu seçenek seçili değilse, yüzeyler ilk olarak, yüzey hazırlama ortamına (Construction) atılır. Group Mapping altında ise nesnelerin nasıl gruplanacağı tanımlanır. Dosyanın transfer edilmesinden sonra HTML fromatında bir rapor penceresi açılır: Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

3 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Çizim ekranında ise transfer edilen model yer alır. Yüzey hazırlama ortamında, gelen tüm yüzeyler değişik gruplar altında tutulur. Eğer, Browser penceresinden Construction seçilir ve sağ tuş menüsünden Edit Construction komutu çalıştırılırsa, yüzey hazırlama ortamına ulaşılır. Inventor panelinde yüzey hazırlama komutları görülür: 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 297

4 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Promote Promote Promote komutu, yüzey hazırlama ortamında bulunan yüzeylerin Autodesk Inventor un parça modelleme ortamına aktarılmasını sağlar. Tüm yüzeyler seçilebileceği gibi, ayrı ayrı da yüzeyler modelleme ortamına aktarılır. Komutun çalıştırılmasından sonra, Promote diyalog kutusu açılır. Yüzey oluşturma ortamındaki yüzeyler parametrik değildir. Ancak, parça modelleme ortamına aktarıldıklarında, modelleme işlemlerinde kullanılabilir. Surfaces or Solid ile parça modelleme ortamına aktarılacak yüzey ya da yüzeyler seçilir. Eğer seçilen yüzeyler, kapalı bir hacim oluşturuyorsa, Solids Output altındaki seçenekler de açılır. 1 Base Solid Feature seçildiğinde, tek bir temel katı olarak model Autodesk Inventor modelleme ortamına aktarılır. 1 Surface Feature seçildiğinde ise, model tek bir yüzey olarak aktarılır. Eğer, seçilen yüzeyler kapalı bir hacim oluşturmuyorsa, transfer yüzeyler olarak gerçekleşir. Composite Feature birden fazla yüzey seçildiğinde aktif duruma gelir. Seçilen birden fazla yüzey tek bir yüzey olarak aktarılır. Yüzeylerin, Autodesk Inventor modelleme ortamında kullanılabilmesi için, Promote komutunun kullanılması gerekmektedir Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

5 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Stitch Surface Stitch Surface Bu komut ile yüzey hazırlama ortamında bulunan yüzeyler dikilerek ve kenar bilgileri incelenerek tek bir yüzeye dönüştürülür. Komutun çalıştırılmasından sonra, Sticth diyalog kutusu açılır. Surface ile yüzeyler seçilir. Analyze sekmesi, seçilen yüzeylerin kenar bilgilerini inceler ve iyi, açık ve teğete yakın kenarları belirtilen renkler ile gösterir. Böylece, sorunlu kenarları görme olanağı tanır. Quality Check Quality Check Yüzey hazırlama ortamından yüzey ya da yüzeyler seçilerek bunların kaliteleri araştırılır ve sonuçlar bir diyalog kutusunda görüntülenir. Examine ile analiz yapılır. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 299

6 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Eğer, model ortamından tek tek yüzey seçmek istemiyorsanız, ya da çok fazla yüzey varsa ve bunların tümünü işaretlemeniz gerekiyorsa, aynı komutu Browser penceresinden de çağırabilirsiniz. Bunun için, gruplar altında bulunan yüzeylerin ikonlarına ulaşın ve sağ tuş menüsünden Quality Check komutunu çalıştırın. Analiz yapılan diyalog kutusunu Done ile kapattıktan sonra, sonuçlar aynı zamanda Browser penceresinde listelenir. İlgili yüzeyin altında Diagnostics ikonuna çift tıklayarak, sonuçlarını yeniden görüntüleyebilirsiniz. Eğer, seçilen yüzeylerde herhangi bir soruna rastlanmazsa, Browser penceresinde ilgili yüzeyin/grubun yanında yeşil renkli bir çek işareti görünür Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

7 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Unstitch Unstitch Bu komut, dikilmiş yüzeylerin seçilip, tek tek yüzeylere ayrılması için kullanılır. Stitch komutunun tam tersi olarak da düşünebilirsiniz. Reverse Normal Reverse Normal Bu komut ile seçilen yüzeylerin normalleri tersine çevrilir. Edit Regions Edit Regions Eğer, transfer edilen yüzeyler, yanlış kırpma bilgileri ile gelmişse, bu alanları düzenlemek için bu komutu kullanabilirsiniz. Extend Faces Extend Faces Transfer edilen yüzeylerin kenarları işaretlenir ve bu kenarın uzatılması sağlanır. Kenar işaretlendikten sonra açılan diyalog kutusuna uzama miktarını girebilirsiniz. Kenarlar/yüzeyler, belirtilen mesafe kadar uzatılır. Bu komut ile, yüzey modellerdeki boşlukları kapatmanız mümkündür. Intersect Faces Intersect Faces Bu komut kesişen yüzeyler üzerine uygulanır. İki yüzey seçilir. Diyalog kutusundaki Method altından, yüzeylerin kırpılacağı ya da kesişim yerlerinden ikiye bölüneceği saptanabilir. Eğer seçilen yüzeyler kesişmiyorsa, bir uyarı gelir ve yüzeylerin kesişmedikleri söylenir. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 301

8 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Extract Loop Extract Loop Bu komut ile kapalı alan oluşturan yüzey model kenarları işaretlenerek, bunların kopyalanması sağlanır. Kapalı alan seçilir ve bu alanın oluşturduğu eğriler çıkartılır. İşlemden sonra, kopyalanan eğriler Browser penceresinde, Construction altında bir grup olarak yer alır. Bunlar seçilerek, modelleme ortamına Promote Wires komutuyla aktarılır. Transfer işlemi sonrasında, eğriler 3 boyutlu bir eskiz olarak modelleme ortamında yer alır. Boundary Trim Boundary Trim Bu komut ile bir yüzeyi çevreleyen sınır eğrileri ve sonrasında hangi yüzey kısmının kalacağı seçilir ve kalan kısım kırpılarak atılır. Komutunu çalıştırılmasından sonra aşağıdaki diyalog kutusu açılır: Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

9 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Cutting Edges ile yüzeyi sınırlayan eğriler seçilir. Bir kapalı alan oluştuğunda Face or Loop ile hangi yüzey kısmının kalacağı saptanır. Bundan sonar diğer kısım kırpılır ve silinir. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 303

10 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor ile Yüzey Modelleme Yukarıda da belirttiğimiz gibi, dışarıdan yüzey modeller alınabilir ya da tüm yüzey modelleme parametrik olarak Autodesk Inventor araçları ile gerçekleştirilebilir. Bu bölümde Autodesk Inventor un sunduğu yüzey modelleme özelliklerine bakacağız. İlk olarak eskiz ortamında, spline eğriler ile ilgili işlemlere bakalım. Spline Eğrilerin Kontrolü Spline eğriler, belirtilen noktalardan geçen ve radyusu eğri boyunca değişen eskiz elamanlarıdır. Eskiz ortamında, Spline eğriler, Spline komutu ile oluşturulur. Spline Komuta girdiğinizde, eğrinin geçeceği noktalar tanımlanır. Spline eğrilerin noktalar, sınırlandırmalar ve ölçüler ile kontrol edilebilir. Bir spline eğriyi seçip, farenin sağ tuşuna basarsanız, bunlar ile ilgili ek özelliklere ulaşabilirsiniz. Bowtie altındaki seçenekler, spline eğrinin geometrisini kontrol eder. Üç farklı seçenek vardır: Handle : Spline eğrinin o noktadaki teğetliğini kontrol eder. O noktada bir kontrol çubuğu çıkar ve bunun noktaları tutup çekiştirilerek teğetlik ayarlanır Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

11 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Curvature : Spline eğrinin o noktadaki eğriliğini kontrol eder. O noktada bir kontrol çubuğu çıkar ve bunun noktaları tutup çekiştirilerek eğrilik ayarlanır. Flat : Spline eğrinin o noktadaki düzlüğünü (eğrilik sıfır olur) kontrol eder. O noktada bir kontrol çubuğu çıkar ve bunun noktaları tutup çekiştirilerek düzlük ayarlanır. Fit Method altındaki seçenekler, noktalar arasındaki geçiş özelliğini tanımlamaktadır. Smotth : Noktalar arasındaki yumuşak geçişli bir spline eğri oluşturulur. Sweet : Yumuşak geçişli, aynı zamanda eğriliğin daha iyi dağıtıldığı bir spline eğri oluşturulur AutoCAD : AutoCAD in spline eğri oluşturma mantığına göre bir spline eğri oluşturulur. Insert Point, spline eğri üzerine yeni nokta yerleştirmek için kullanılır. Close Spline, açık uçlu olan eğriyi kapalı duruma getirir. Display Curvature, eğriliğin görüntülenmesi için kullanılır. Böylelikle farklı spline oluşturma yöntemleri arasındaki fark daha iyi görülür. Spline Tension, bir spline eğrinin sıkılığını ya da gevşekliğini ayarlar. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 305

12 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Yüzey Oluşturma Unsurları Yüzey modeller, ekstrüzyon, döndürme gibi unsurlar ile oluşturulabilir. Yapılması gereken, unsur diyalog kutularındaki Output altından Surface seçeneğini işaretlemektir. Eğer, kapalı olmayan bir eğri kullanılıyorsa, yüzey oluşturma seçeneği tektir. Katılar için kapalı alanlar gerekir. Yüzeyi Kaydırmak Move Face Bu komut ile, modelin bir yüzeyi seçilir ve belirtilen miktar kadar kaydırılır. Diyalog kutusunda iki seçenek bulunur: Direction Distance : Seçilen yüzeyin normali ya da bunun tersine göre bir kaydırma uygulanır. Bu seçenekte bir mesafe verilir ve yön gösterilir. Seçilen yüzey bu yönde ve verilen mesafe ile kaydırılır. Planar Move : Bu seçenekte seçilen yüzey, bir düzlem üzerinde ve işaretlenen iki nokta arasında kaydırılır. Plane ile yüzeyin üzerinde kaydırılacağı düzlem işaretlenir. Points ile de kaydırmanın başlangıç ve bitim noktaları tanımlanır Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

13 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Yüzey Silmek (Delete Face) Delete Face Bir parçanın yüzeyini, bir bölümünü ya da boşluğunu silmek için kullanılır. Yüzeyi silinen parça otomatik olarak yüzey modele dönüştürülür. Komutun çalıştırılmasından sonra Delete diyalog kutusu açılır. Faces ile parçanın yüzeyleri seçilir ve bunlar silinir. Silme işleminden sonra parça yüzey modele dönüştürülür. Eğer Heal seçeneği kullanılırsa, bitişik yüzeylerin arasında meydana gelecek olan açıklıklar giderilir. Örneğin, iki yüzey arasındaki yuvarlama yüzeyi silinirse bitişik iki yüzey uzatılarak, açıklık kapatılır. Lump ile parçanın bir bölümü seçilir ve bu silinir. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 307

14 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Void ile parçanın içindeki boşluklar silinir. Örneğin, kabuk unsuru ile parçanın içinin boşaltıldığını düşünelim. Bu boşluğu silmek için Delete Face komutunu kullanabilirsiniz. Boşluk silinir ve parçanın içi doldurulmuş olur. Yüzeyleri Dikmek (Stitch) Stitch Surface Yüzeyleri dikmek (birleştirmek) için kullanılır. Komutun çalıştırılmasından sonra aşağıdaki diyalog kutusu açılır: Dikilecek yüzeyler seçilir ve birleştirilir. Bir Yüzeyi Başka Bir Yüzey ile Değiştirmek (Replace Face) Replace Face Parçanın yüzey ya da yüzeyleri seçilir ve bunlar yeni bir yüzey ile değiştirilir. Komutun çalıştırılmasından sonra aşağıdaki diyalog kutusu açılır: Existing Faces ile parçanın yüzeyleri seçilir. Birden fazla ve bitişik olan yüzeyler seçilebilir. New Faces ise bir önceki adımda seçilen yüzeylerin yerine kullanılacak yüzey ya da yüzeylerin seçiminde kullanılır. Eğer Automatic Face Chain işaretlenirse, seçilen yüzeye bitişik ve teğet olan tüm yüzeyler tek seferde seçilmiş olur. OK ile yeni yüzeyin biçimini elde etmek üzere parça bu yüzeye kadar uzatılır ya da kısaltılır. Yüzeylere Kalınlık Vermek / Yüzeyleri Ötelemek (Thicken/Offset) Thicken/Offset Surface Yüzey ya da dikilmiş yüzeylere kalınlık vermek ve onları katıya dönüştürme ve yüzey ya da parça yüzeylerini ötelemek için kullanılır. Komutun çalıştırılmasından sonra aşağıdaki diyalog kutusu açılır: Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

15 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Select ile yüzeyler seçilir. Face, seçilenin bir yüzey olduğunu, Quilt de dikilmiş bir yüzey olduğunu ifade eder. Distance ile kalınlık tanımlanır. Output, daha önce de anlattığımız gibi, sonuçta ortaya çıkacak modelin katı mı yüzey mi olacağını saptar. Yönler ile kalınlık verilecek ya da ötelenecek yönleri gösterir. Aşağıdaki durumlar olası sonuçları göstermektedir. Bir yüzeyin ötelenmesi: Yüzeye kalınlık verilerek katıya dönüştürülmesi: Katının tek bir yüzeyine kalınlık verilmesi: Katının bir yüzeyinin ötelenmesi: 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 309

16 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK More sekmesinde özellikler, yaklaşık bir sonuç elde etmek için kullanılır. Buradaki seçenekler, kabuk unsurunda kullanılan yaklaşımla aynıdır. Yüzeyleri Kesmek / Kırpmak (Split) Split Yüzeyleri kesmek ya da kırpmak amacıyla kullanılır. Split unsuru 4. Bölüm de anlattığımız gibi çalışır. Yüzeyler, başka yüzeyler, 2B/3B eskizler tarafından ayrılır. Daha sonra Delete Face ile ayrılan yüzeyler silindiğinde kırpma işlemi gerçekleşmiş olur. Aşağıdaki şekilde, yüzeyin bir spline eğri tarafından ikiye ayrıldığını görüyorsunuz. Eğer, ayrıma işleminden sonra ayrılan yüzeylerden birisi silinirse, yüzey kırpılmış olur. Sınırların Arasına Yamak Yapmak (Boundary Patch) Boundary Patch Model üzerinde sınırlar seçilir ve bu sınırların oluşturduğu yüzey oluşturulur. Komutun çalıştırılmasından sonra yüzey ya da katı model kenarları seçilir ve bu sınırlar arasında yama gibi yeni bir yüzey yaratılır Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

17 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Yontma Unsuru (Sculpt) Sculpt Yontma aracı, karmaşık yüzey işlemlerine gerek kalmadan, katı modellerin yüzeyler ile oluşturulmasını ve düzenlenmesini sağlamaktadır. Parçaya malzeme eklemek ya da çıkarmak için, kapalı bir hacim oluşturan herhangi bir yüzey grubunu kullanabilirsiniz. Yüzeyler, bu işlem sırasında her iki taraflarıyla kullanılabilir. Yani, işleme katılan yüzeylerin hangi taraflarının alınacağı kullanıcı tarafından tanımlanır. Aşağıda, bir grup yüzeyin seçilerek, yontma unsuru ile katı modele dönüştürüldüğü bir örnek bulacaksınız. Yontma aracını, katı modellere malzeme eklemek ya da bunlardan malzeme çıkarmak için de kullanabilirsiniz. Katı modelin olduğu durumlarda, Sculpt diyalog kutusunda, malzeme ekle ve çıkar ikonları solda yer alır. Aşağıdaki örnekte, görüldüğü gibi, yontma aracı ile katı model bir yüzey tarafından kesilir. Yontma unsurunu kullanırken, dikkat etmeniz gereken bazı noktalar vardır: Yontma aracında, parça yüzeyleri kullanamazsınız. Eğer bir parça yüzeyi gerekiyorsa, Offset komutuyla 0 kalınlığında yeni bir yüzey yaratın ve bunu kullanın. Yontma unsurunda katıya malzeme eklemek, sadece ortamda bir katı model varsa kullanılabilir. Yontma unsuru ile yüzeyler yardımıyla katı oluşturma için, modelin yüzeylerden oluşması gerekir. Eğer aynı sonucu veriyorsa, yüzeyleri kırpmak yerine, yontma unsurunu kullanın. Çünkü yontma unsuru daha az işlem gerektirir. En azından yüzeyleri kırpmanız gerekmez. Daha rahat işlem yapabilmek için, Browser penceresinde kullanacağınız yüzeylerin isimlerini ve renklerini değiştirebilirsiniz. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 311

18 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Yontma unsurunun uygulanmasından sonra, unsurda kullanılan yüzeyler, Browser penceresinde Sculpt ikonunun altına yerleşir. Eğer, bunları daha sonraki işlemlerde kullanmak istiyorsanız, bunları paylaştırabilirsiniz. Bunun için, unsurun altından yüzeyi seçin ve sağ tuş menüsünden Share komutunu çalıştırın. Yüzeylerin Uzatılması (Extend) Extend Surface Yüzeylerin uzatılması için kullanılır. Komutun çalıştırılmasından sonra, uzatılacak yüzey kenarları seçilir ve aşağıdaki diyalog kutusu açılır: Extents altından uzatma işleminin nasıl tanımlanacağı seçilir. Distance ile bir mesafe girilir, To seçeneği ile yeni bir yüzey seçilir ve uzatma bu yüzeye kadar uygulanır. Edge Chain seçili olduğunda, komşu kenarların tümü birden seçilir. Yüzeylerin Kırpılması (Trim) Trim Surface Yüzeylerin kırpılması için kullanılır. Komutun çalıştırılmasından sonra Trim Surface diyalog kutusu açılır. Burada ilk olarak, diğer yüzeyi KIRPACAK olan yüzey seçilir. Bundan sonra ise, hangi kısmın kırpılma sonrasında atılacağı işaretlenir Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

19 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 313

20 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Yüzeylerin Yardımcı Çizim Nesneleri Olarak Kullanılması Ekstrüzyon, döndürme, loft, süpürme ve öteleme unsurları ile yaratılmış olan yüzeyler, daha sonraki işlemlerde yardımcı çizim nesneleri olarak kullanılabilir. Örneğin, ekstrüzyon için bitim koşulu bir yardımcı yüzey ile tanımlanabilir. Aşağıdaki çizim yüzeylerin yardımcı çizim nesnesi olarak kullanımını örneklemektedir. Ayrıca, yüzeyler parça ayırma /parçayı kesme unsurunda da kullanılabilir Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

21 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Üç Boyutlu Eskizler Autodesk Inventor 2B eskizlerin yanında, 3B eskizler ile de çalışma olanağı sağlamaktadır. 3B eskizler oluşturulduktan sonra, bunlar loft işlemlerinde ray olarak ya da süpürme işlemlerinde kullanılabilir. 3B eskizler loft un dışında, boru hatlarının çizimi konusunda özellikler sunmaktadır. Boru hatlarında kullanılacak olan 3B eskizler, tanımlanan çalışma noktaları arasında ya da doğrudan koordinat ve uzunluk bilgileri girilerek çizilir. Eskiz parçaları arasında yuvarlamalar istenildiği gibi tanımlanabilir. 3B eskiz ortamına ulaşmak için, Standard araç çubuğundaki Sketch düğmesinin içinde bulunan 3D Sketch kullanılır. Inventor panelinde 3B eskiz komutları çıkar: Line Line komutuna girdiğinizde, ilk olarak eskizin başlangıç noktası gösterilir. Başlangıç noktası olarak, montajdaki diğer parçaların kenar noktaları, Origin klasörü altındaki Center Point ya da daha önceden tanımlanmış olan bir çalışma noktası kullanılabilir. Başlangıç noktasına, eksen sembolü yerleşir ve koordinatları girebileceğiniz bir kutucuk açılır. Burada, koordinat bilgilerini girerek, eskizi oluşturmanız mümkündür. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 315

22 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Eskizin büküm yerlerinde yuvarlamalar uygulanır. Tüm yuvarlamalar, ilk köşedeki değere bağlıdır. Ancak, eskizi çizdikten sonra, ölçülere çift tıklayarak, bu değerleri istediğiniz gibi değiştirebilirsiniz. General Dimension komutunu kullanarak, eskiz geometrileri ölçülendirilir. Bu yöntem dışında kullanabileceğiniz bir diğer yöntem de, eskizin geçeceği noktaları, çalışma noktaları ile öncesinde tanımlamaktır. Bunun için, Work Point ve Grounded Work Point komutlarını kullanabilirsiniz. Daha sonra, 3 boyutlu eskiz, Line ya da Spline komutları ile bu noktalar işaretlenerek çizilir. Work Point komutu, diğer geometrilerle ilişkili noktalar tanımlarken, Grounded Work Point, sabitlenmiş noktalar tanımlar. Başlangıç noktası işaretlendikten sonra, eksen sembolü ve aşağıda gösterilen diyalog kutusu açılır: Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

23 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Burada yapmanız gereken, hangi eksen boyunca bir mesafe verecekseniz, o ekseni ok kısmından seçmektir. Diyalog kutusuna ise, belirtilen eksen boyunca yer değiştirme miktarı girilir. Yeni noktanın konumu dinamik olarak gösterilir. Apply ile burada bir nokta tanımlanır. Ayrıca, eksenleri, oklarından değil, ekseni gösteren kısımlarından işaretlerseniz, o eksen etrafında döndürme hareketi yapılır. Döndürme açısı ise diyalog kutusunda girilir. Eğer, eksen sembolündeki düzlemleri işaretlerseniz, o düzlemdeki yer değiştirmeleri tanımlayabilirsiniz. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 317

24 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Bunun dışında, yüzeylerin kesişimlerinden de yeni 3B eskizler oluşturulabilir. Özellikle loft işleminde kullanılacak karmaşık 3B rayların tasarımı için bu araçlar işinize yarayacaktır. 3D Intersection Curve Komutunu çalıştırılması ile 3D Intersection Curve diyalog kutusu açılır. Burada, yüzeyler, parça yüzeyleri ya da tüm parça modeli, 2 boyutlu eskizler ve çalışma düzlemleri seçilebilir. Örneğin aşağıdaki şekilde, farklı düzlemde bulunan eğriler seçilmiştir. Kesişim sonucunda aşağıdaki 3 boyutlu eğri oluşur. Bunun dışında, eğrilerin yüzeyler üzerine iz düşürülmesiyle de yeni 3 boyutlu eskizler yaratılabilir. Inventor panelinde yer alan Project Curve to Surface komutu bunun için kullanılır. Project Curve to Surface Komutun çalıştırılmasından sonra ilk olarak iz düşürülecek yüzey işaretlenir Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

25 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Daha sonra da eğriler seçilir. Output altında, iz düşürme işleminin hangi yöntemle uygulanacağı seçilir. Project Along Vector, default seçenektir ve bir vektör boyunca iz düşürme sağlar. Project to Closest Point, yüzeye dik olacak şekilde en yakın noktaya iz düşürmeyi sağlar. Wrap to Surface ise eğriyi seçilen yüzeyin üstüne sarar. Spline Eğriler 3B eskiz nesnesi olarak doğrular dışında, karmaşık spline eğriler de kullanabilirsiniz. Line komutunun altında, Spline seçeneği bulunmaktadır. Spline eğrileri de, öncesinde çalışma noktaları tanımlayarak, bunlar üzerinden geçecek şekilde çizebilirsiniz. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 319

26 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 3 boyutlu eskiz nesneleri arasında, geometrik sınırlamalar da kullanabilirsiniz. Kullanabileceğiniz sınırlamalar, diklik, paralellik, teğetlik, yumuşaklık, çakışma, eş doğrusallık ve sabitlemedir Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

27 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Modellerin Analiz Edilmesi Katı ve yüzey modellerin yüzey süreliliği, eğim açısı, eğrilik ve kesit analizlerini Autodesk Inventor ile yapabilirsiniz. Autodesk Inventor un sunduğu analiz yöntemleri şunlardır: Zebra Eğim açısı ( Draft ) Eğrilik ( Curvature ) Gaussian Kesit Analiz yöntemlerine standart araç çubuğundan ya da TOOLS menüsünün altındaki Analysis bölümüyle erişilebilir. Zebra Analizi Işığın yüzey üzerinde nasıl yansımalara yarattığına göre, yüzeyin sürekliliğini veren analizdir. Zebrada olduğu gibi şeritleri, bir yüzeyden diğerine geçişte sahip oldukları yumuşaklık, bu analizi ile görülebilir. Komutun çalıştırılmasından sonra aşağıdaki diyalog kutusu açılır: Ayarlamaların yapılmasından sonra, OK ile analiz model üzerine uygulanır. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 321

28 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Eğim Açısı Belli bir yöne göre, modelin eğim açısını görmenizi sağlar. Model üzerinde yeşilden maviye giden bir renk tayfı ile analiz görülür. İlk olarak Draft Analysis diyalog kutusu açılır. Öncelikle parçanın kalıptan çıkma yönü diye tarif edebileceğimiz bir yön tanımlanır. Daha sonra da istenen açı sınırı verilir. Yeşil renkli alanlar, imalat açısından uygun alanlardır Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

29 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Eğrilik Analizi Yüzeyin yumuşaklığını görmek için uygulanan analizdir. Yüzey üzerine dik bir şekilde doğrular çizilir ve bitişik yüzeylerdeki bu doğru uzunlukları geçişin yumuşaklığı konusunda bilgi verir. İlk olarak aşağıdaki diyalog kutusu açılır. Yüzey seçilir ve ayarlardan sonra OK ile analiz uygulanır. Gaussian Eğrilik Analizi Yüzey üzerinde hangi alanların farklı bir eğriliğe sahip olduğunu görmek için kullanılır. Eğriliği düşük olan alanlar yeşil, en yüksek eğriliğe sahip olan alanlar ise mavi renk ile gösterilir. Komutun çalıştırılmasından sonra, Gaussian Curvature Analysis diyalog kutusu açılır. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 323

30 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK OK ile analiz uygulanır. Kesit Analizi Modelin, bir ya da daha fazla kesitinin hem görsel hem de matematiksel olarak analizini sağlamaktadır. Analiz, belirtilen bir yerdeki kesitin alınması ve bu kesitteki kalınlık sapmalarının incelenmesinden oluşmaktadır. Kesitin nerede alınacağını bir düzlem belirler. Dolayısıyla, kesit için öncelikle o kesiti tanımlayan düzlemin oluşturulması gerekir. Bunun için çalışma düzlemi komutunu kullanabilirsiniz. Ayarlamalar, Cross Section Analysis diyalog kutusunda gerçekleştirilmektedir Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

31 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Advanced düğmesi ile birden fazla kesit aynı anda analiz edilebilir. Bunun için Section parameters altındaki seçenekler kullanılır. Yapılan analizler, Browser penceresinde de yer alır. Dolayısıyla bunların görünürlüğünü buradan kontrol edebilirsiniz. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 325

32 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK Alıştırma 1: Karmaşık Modelleme Araçları Not: Bu bölümün alıştırma dosyaları Bölüm 08 dizininin altındadır. Autodesk Inventor karmaşık formlu modellerin üretimi için değişik modelleme araçları içermektedir. Bu alıştırmada, Autodesk Inventor ın içerdiği karmaşık modelleme araçlarına bakacağız. Raylar Kullanarak Loft Yapmak 1. 08_Sekiller.iam dosyasını açın. 2. İlk olarak raylar kullanarak Loft işlemini göreceğiz. Browser penceresinde Base:1 ikonuna çift tıklayın ve bunun altında bulunan Sketch2 ve Sketch3 eskizlerini seçerek sağ tuş menüsünden Visibility komutunu çalıştırın. 3. Parça üzerinde iki eskiz görülür. Bu eskizler parçanın yan yüzeylerinde yer alır. 4. Bu eskizleri kullanarak loft işlemini gerçekleştireceğiz. Yapmamız gereken, eskizlerin izleyeceği yolları (raylar) tanımlamak. 5. Aşağıda gösterilen yüzeyi işaretleyin ve sağ tuş menüsünden New Sketch komutunu çalıştırın Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

33 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 6. Inventor panelinden Line komutunun altından Spline komutunu çalıştırın. Aşağıdaki noktaları girerek eğriyi oluşturun. Eğrinin ilk noktası yüzeyin sol dik kenarının orta noktası olacak. Yüzeyin üst yatay doğrusunun orta noktasına yakın bir yerden ikinci noktayı işaretleyin. Son nokta sağ dik kenarın orta noktası olacak. 7. Orta noktayı üst kenarın orta noktası ile hizalamak için Inventor panelinden Vertical sınırlamasını seçin. Eğrinin orta noktası ile üst kenarın orta noktasını işaretleyin. İki nokta hizalanmış olur. 8. Eskizi tamamlamak için, eğrinin orta noktası ile üst kenar arasına 4 mm lik bir ölçü ekleyin. 9. Sağ tuş menüsünden Finish Sketch komutunu çalıştırın. 10. Inventor panelinden Loft komutunu çalıştırın. 11. Diyalog kutusunda Output altından Surface seçin. Sections bölümündeki Click to add i işaretleyin. 12. Aşağıda gösterilen eskizi işaretleyin. Seçilen eskiz birden çok eğriden oluştuğu için ikinci olarak aynı eskizin yay şeklindeki bölümünü işaretleyin. 13. Bu eskizin karşısında bulunan eğriyi işaretleyin. 14. Autodesk Inventor, loft işleminin ön görünümünü verir: 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 327

34 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 15. Diyalog kutusunda Rails bölümündeki Click to add i işaretleyin. 16. Bizim oluşturduğumuz eskizi seçin ve ikinci olarak da yay şeklindeki eğriyi işaretleyin. 17. OK ile yüzeyi tanımlayın. Bir Yüzeyi Başkası ile Değiştirmek 1. Şimdi de, parçanın üst yüzeyini yeni oluşturulan yüzey ile değiştireceğiz. 2. Inventor panelinden Replace Face komutunu çalıştırın. 3. Parçanın üst yüzeyini işaretleyin. 4. Diyalog kutusunda New Face düğmesini işaretleyin ve yeni yüzeyi seçin. 5. OK ile devam edin. Parçanın üst yüzeyi, yeni yüzey ile değiştirilir. 6. Parçanın bazı bölümlerini keseceğiz. Bunun için alt düz yüzeyi işaretleyin ve sağ tuş menüsünden New Sketch komutunu çalıştırın. 7. Inventor panelinden Offset komutunu çalıştırın ve yüzeydeki kenarları işaretleyin. İçe doğru ötelenmiş yeni bir dikdörtgen oluşturun. Ofset miktarını 2.5 mm lik bir ölçü ile tanımlayın Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

35 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 8. Extend komutunu kullanarak, yatay kenarları yüzeyin sınırlarına uzayacak şekilde uzatın. 9. Sağ tuş menüsünden Finish Sketch komutunu çalıştırın. 10. Inventor panelinden Extrude komutunu çalıştırın. Aşağıda gösterildiği gibi U şeklindeki kesiti işaretleyin. 11. Diyalog kutusunda Cut seçin ve Extents altından All işaretleyin. 12. OK ile kesme işlemini gerçekleştirin. Spline Eğri Kontrolleri 1. Parçanın alt düz yüzeyini işaretleyin ve sağ tuş menüsünden New Sketch komutunu çalıştırın. 2. Inventor panelinden Project Geometry komutunu çalıştırın. Browser penceresinde, Base:1 altındaki Origin klasörünün içinde bulunan Center Point i işaretleyin. Orijin noktası, yüzeye iz düşürülür. 3. Line komutu ile bu noktadan başlayan ve yatay olan bir yardımcı doğru çizin. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 329

36 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 4. Spline komutu ile aşağıdaki benzer, başlangıç ve bitim noktaları kenarlar üzerinde olan ve beş noktadan oluşan bir eğri çizin. Üçüncü nokta, yatay doğrunun son noktası ile çakışsın. 5. Eskizi bitirmek için, eğrinin başlangıç ve bitim noktalarından başlayan ve kenarlara dik iki doğru parçası ekleyin. Daha sonra bu iki doğru parçasını ve yatay doğruyu (orijin noktasından çıkan) işaretleyin ve aşağıda gösterildiği gibi, standart araç çubuğundan Construction olarak tanımlayın. 6. Şimdi sırada, eğriye geometrik sınırlamalar eklemek var. İlk olarak Colinear sınırlamasını seçin ve eğrinin başlangıç ve bitim yerlerindeki dik yardımcı doğruları işaretleyin. 7. Tangent sınırlamasını çalıştırın. Dik yardımcı doğrular ile bunların hemen yanında bulunan eğri bölümleri arasında teğetlik sınırlamasını tanımlayın. 8. Symmetric sınırlamasını çalıştırın. Eğrinin ikinci ve dördüncü noktalarını işaretleyin. Simetri ekseni olarak yatay yardımcı doğruyu gösterin Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

37 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 9. Aşağıda gösterilen ölçüleri ekleyin. 10. Eğriyi işaretleyin ve noktalarının görünür olmasını sağlayın. 11. Eğrinin ikinci noktasını işaretleyin ve sağ tuş menüsünden Bowtie ve onun altından da Handle komutunu çalıştırın. 12. Aynı işlemi, 4. nokta için de yapın. 13. Inventor panelinden General Dimension komutunu çalıştırın ve aşağıda gösterildiği gibi noktalardan geçen nesneleri seçin; ölçüleri tanımlayın. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 331

38 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 14. Burada tanımlanan ölçüler göreceli değerlerdir. 1 değeri bu noktada normal bir geçiş sağlarken, birden küçük değerler, bu noktadaki eğriliği artırır; birden büyük değerler, eğriyi bu noktada düzleştirir. 15. Aşağıda gösterildiği gibi iki tane açı ölçüsü tanımlayın. 16. Uzunluk ölçülerini seçin ve değerleri 1 yapın. Açılar da 34 derece olacak. 17. Autodesk Inventor, ayrıca eğri noktalarındaki eğriliği de gösterebilir. Eğrilik yarı çapını tanımlanabilir. 18. Spline eğrinin orta noktasını işaretleyin ve sağ tuş menüsünden Bowtie ve onun altından da Curvature komutunu çalıştırın. 19. İlk olarak Perpendicular sınırlamasını kullanarak noktadan geçen doğru parçası ile, yüzeyin yatay doğru parçası arasında diklik sınırlaması tanımlayın Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

39 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 20. Eğriliğin yarı çapını General Dimension komutu ile 12 mm olarak tanımlayın. 21. Eskiz aşağıdaki gibi olacak. Yüzeylerin Ötelenmesi 1. Autodesk Inventor, parçanın düzlemsel olmayan yüzeylerini öteleleyerek yeni yüzeyler oluşturmanızı sağlamaktadır. 2. Sağ tuş menüsünden Finish Sketch komutunu çalıştırın ve Browser penceresinde Sketch6 yı seçerek gizleyin (sağ tuş menüsünü kullanarak). 3. Browser penceresinden LoftSrf1 i seçin ve görünür yapın. 4. Inventor panelinden Thicken/Offset komutunu çalıştırın. 5. LoftSrf1 yüzeyini seçin ve diyalog kutusunu aşağıdaki gibi doldurun: 6. Öteleme yönü parçanın içine doğru olacak. Distance için 4, Output olarak Surface seçin. 7. Seçimleri yaptıktan sonra OK ile yeni yüzeyi oluşturun. 8. Sketch6 yı yeniden görünür yapın ve Inventor panelinden Extrude komutunu çalıştırın. 9. Kesiti aşağıdaki gibi seçin ve Extents altından From To işaretleyin. 10. From To ile sırasıyla LoftSrf1 ile ötelenmiş yüzeyi işaretleyin. OK ile işlemi uygulayın. Modelimiz aşağıdaki gibi olacaktır: 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 333

40 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 11. Aşağıda gösterilen kenarları 2 lik yarı çapla yuvarlayın ( Fillet komutunu kullanarak). 12. Sketch6 nın görünür olmasını sağlayın. 13. Inventor panelinden Extrude komutunu çalıştırın. 14. Diyalog kutusunda Output olarak Surface işaretleyin ve spline eğriyi seçin. 15. Yön olarak her iki yön seçeneğini işaretleyin ve Distance için 60 girin. 16. OK ile devam edin. Yeni yüzey aşağıdaki gibi yaratılır: 17. İkinci bir parça oluşturacağız ve bu parçanın geometrisi oluşturduğumuz kesmeye göre tanımlanacak. 18. Montaj ortamına dönün (sağ tuş menüsünden Finish Edit ile). 19. Inventor panelinden Create Component komutunu çalıştırın ve yeni parçanın ismini girin. Örneğin UST olsun. Diyalog kutusunu OK ile geçin ve size düzlem sorulduğunda aşağıdaki düzlemi gösterin Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

41 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 20. Project Geometry komutunu çalıştırın. 21. Diğer parçanın aşağıda gösterilen kenarlarını işaretleyin. 22. Aşağıda gösterildiği gibi, dik olarak iki adet doğru parçasını eğrinin başlangıç ve bitim noktalarına ekleyin. Doğru parçaları alt kenara kadar olacak: 23. Alt kenar ile kalan açıklıkları Line ile kapatın. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 335

42 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 24. Sağ tuş menüsünden Finish Sketch komutunu çalıştırın. 25. Inventor panelinden Promote komutunu çalıştırın. 26. İlk olarak diğer parçayı (BASE2) işaretleyin ve daha sonra spline eğirinin ekstrüzyonu ile elde edilmiş olan yüzeyi seçin. 27. Promote ile komutu bitirin. 28. Inventor panelinden Thicken/Offset komutunu çalıştırın. 29. Promote ile alınmış yüzeyi işaretleyin. 30. Distance için 0.1, Output olarak Surface seçin. Yön olarak yeni parçanın eskizi yönünü işaretleyin. OK ile devam edin. 31. Yeni yüzeyi sonraki adımlarda daha rahat seçebilmek için, Promote ile alınmış olan yüzeyi gizleyin. 32. Inventor panelinden Extrude komutunu çalıştırın. 33. Yeni eskizi işaretleyin ve Extents altından To seçin. 34. To için ötelenerek oluşturulmuş yüzeyi seçin ve OK ile devam edin. 35. Yeni parçanın ilk unsuru yaratılmış olur. 36. Yeni parçanın alt tarafını kesebilmek için, diğer parçanın ötelenerek oluşturulmuş olan yüzeyini bu parçada kullanmak gerekiyor. 37. Bunun için Inventor panelinden Promote komutunu çalıştırın. 38. İlk olarak diğer parçayı (BASE2) işaretleyin ve daha sonra diğer parçanın OffsetSrf1 ile gösterilen yüzeyini işaretleyin Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

43 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 39. Promote ile işlemi bitirin. Parçayı Ayırmak 1. Şimdi de, bu yüzeyi kullanarak, parçayı keseceğiz. 2. Inventor panelinden Split komutunu çalıştırın. 3. Diyalog kutusunda Method olarak Split Part ı seçin. Split Tool olarak yeni alınmış olan yüzeyi seçin. Yön aşağıdaki gibi olacak: 4. Parça ayırma işleminden sonra modelimiz aşağıdaki gibi olacak: Melez Modelleme 1. Browser penceresinde, UST.IPT ikonunu seçin ve sağ tuş menüsünden Open komutunu çalıştırın. 2. Üst parça ayrı bir pencerede açılır. 3. Browser penceresinde, Origin dizini altından YZ düzlemini işaretleyin ve sağ tuş menüsünden New Sketch ile yeni bir eskiz düzlemi oluşturun. 4. Project Geometry komutuyla aşağıdaki şekilde gösterilen iki kenarı yeni düzleme iz düşürün. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 337

44 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 5. Aşağıda gösterildiği gibi, arkadaki doğrunun orta noktasından başlayan ve buna dik olan bir yardımcı (construction) doğru çizin. Doğrunun diğer ucunu spline eğriye kadar uzatın. Doğrunun başlangıç noktasını ve dikliği tanımladıktan sonra Extent komutunu kullanarak, doğru parçasının spline eğriye kadar uzamasını sağlayabilirsiniz. 6. Bu arada, doğruyu tanımladıktan sonra, bunu seçip, Inventor araç çubuğundan Construction olarak değiştirmeni gerekiyor. 7. Offset komutunu çalıştırın ve spline eğriyi seçerek, parçanın ortasına doğru öteleyin. 8. Aradaki mesafe 6 mm olacak. 9. Ellipse komutunu çalıştırın ve elipsin merkezi olarak yardımcı doğrunun orta noktasını gösterin. 10. Elipsin bir ekseni, yardımcı doğru ile ötelenerek oluşturulmuş eğrinin kesişim yerine kadar olacak. Diğer eksenin noktasını istediğiniz gibi yerleştirin. Ölçülendirmeyi kullanarak, aşağıda gösterildiği gibi bu yarıçapı 12 mm olarak tanımlayın Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

45 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 11. Offset komutunu çalıştırın ve elipsi seçerek, içeriye doğru öteleyin. Öteleme ölçüsü 2 mm olacak. Bu ölçüyü vermek için, basitçe ötelenmiş elipsi seçin. 12. Sağ tuş menüsünden Finish Sketch ile eskiz ortamından çıkın. 13. Work Plane komutunu çalıştırın. İlk olarak, Browser penceresindeki Origin dizin altından XZ düzlemini seçin. Sonra da elipsin merkezini. Çalışma düzlemi aşağıdaki gibi çizime yerleşir. 14. Bu düzlemi işaretleyin ve sağ tuş menüsünden New Sketch komutunu çalıştırın. 15. Project Geometry ile büyük olan elipsi işaretleyin. 16. İzdüşüm sonucu oluşan doğrunun başlangıç ve bitim noktalarından başlayan, bu doğruya dik ve uzunlukları 28 mm olan iki adet yardımcı (construction) doğru oluşturun. 17. Bu iki doğru parçasının uçlarını yine bir yardımcı doğru ile kapatın. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 339

46 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 18. Spline komutu ile üç noktadan oluşan bir eğri oluşturun. Bu eğrinin başlangıç noktası, son yardımcı doğrunun başlangıç noktası olacak. İkinci nokta, ortaya yakın bir nokta olsun. Son nokta da, son yardımcı doğrunun bitim noktası olacak. 19. Horizontal sınırlamasını çalıştırın. 20. Spline eğrinin orta noktası ile yardımcı doğrunun orta noktasını işaretleyin. 21. Bu noktalar arasında 2 mm lik bir ölçü tanımlayın. 22. Sağ tuş menüsünden Finish Sketch ile eskiz ortamından çıkın. 23. Extrude komutunu çalıştırın. Diyalog kutusunda Output altından Surface seçin ve eğri olarak spline eğriyi işaretleyin. 24. Mid Plane seçeneğini işaretleyin ve değer olarak 24 mm girin. OK ile yüzeyi oluşturun. Yüzeyleri Ayırmak ve Silmek 1. Split komutunu çalıştırın. 2. İlk olarak küçük elipsi işaretleyin. Daha sonra da bir önceki adımda yaratılan yüzeyi. OK ile devam edin Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

47 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 3. Browser penceresinden, elipsleri içeren eskizi seçerek görünür yapın. 4. Split komutunu yeniden çalıştırın. 5. İlk olarak büyük elipsi işaretleyin. Daha sonra da parçanın üst yüzeylerini. OK ile devam edin. 6. Delete Face komutunu çalıştırın. 7. Yüzeyi aşağıda gösterilen yerden işaretleyin ve OK ile seçilen kısmı silin. 8. Delete Face komutunu yeniden çalıştırın. 9. Aşağıda gösterilen yüzeyleri işaretleyin ve OK ile devam edin. 10. Modeli tamamlamak için, Loft komutu ile arayı dolduracağız. Fakat ilk önce, sağ tuş menüsünden New 3D Sketch seçin. 11. Include Geometry komutunu çalıştırın ve yüzeyin dış kenarlarını işaretleyin: 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 341

48 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 12. Sağ tuş menüsünden Finish 3D Sketch seçin. 13. Yeniden sağ tuş menüsünden New 3D Sketch işaretleyin. 14. Include Geometry komutunu çalıştırın ve parçanın üst yüzeyindeki silinen yüzeyin kenarlarını seçin: 15. Sağ tuş menüsünden Finish 3D Sketch seçin. 16. Loft komutunu başlatın. 17. Browser penceresinden sırasıyla 3D Sketch1 ve 3D Sketch2 yi seçin ve OK ile devam edin. 18. İki kesit arasında yeni bir yüzey yaratılır. 19. Son olarak Stitch Surface komutunu çalıştırın ve modeldeki tüm yüzeyleri işaretleyin. 20. OK ile devam edin. 21. Tüm yüzeyler dikilir ve model katıya dönüştürülür. 22. Montajımız aşağıdaki gibi olacak Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

49 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Alıştırma 2: Yüzey Hazırlama Ortamı Bu alıştırmada, yüzey hazırlama ortamında yapılabilecek işlemlere bakacağız. 1. FILE menüsünün altından Open komutunu çalıştırın. Açılan diyalog kutusunda, File of type: altından IGES seçeneğini işaretleyin. 08_Yuzey_Hazirlama.igs dosyasını işaretleyin ve diyalog kutusunda Options düğmesine basın. Transfer seçenekleri görülür: Burada, Construction Group Mapping ikonunu işaretleyin ve Auto Stitch and Promote seçeneğini aktif olmaktan çıkartın. OK ve Open ile devam edin. Yüzey model, yüzey hazırlama ortamına aktarılır. 2. Browser penceresinde, Construction ikonunu çift tıklayın. Böylece, yüzey hazırlama ortamına geçilir. 3. Modele aşağıda gibi bakın. 4. Buradaki sorunu gidermek için, öncelikle, yüzey kenarlarını kopyalayıp, kırpma işlemi yapacağız. 5. Bunun için ilk olarak Inventor panelinden Extract Loop komutunu çalıştırın. 6. Aşağıda gösterilen yüzey kenarlarını işaretleyin. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 343

50 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 7. Apply ve Done ile devam edin. Yüzey, kırpılmamış haline döner ve ortaya çıkan eğriler, Browser penceresi içinde yer alır. 8. İlk yüzeyin kenarlarını tanımlayan eğrilere ihtiyacımız olmayacak, dolayısıyla bunları, Browser penceresinde seçip, sağ tuş menüsünden silebilirsiniz. 9. Şimdi de, fazlalık olan bölümü kırpıp atalım. 10. Inventor panelinden Boundary Trim komutunu çalıştırın. 11. İlk olarak aşağıda gösterilen kenarları işaretleyin. 12. Daha sonra silinmeyecek yüzey bölümünü aşağıdaki gibi seçin Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

51 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 13. Apply ve Done ile devam edin. 14. Aynı işlemleri komşu yüzey için de uygulayalım. 15. Bunun için ilk olarak Inventor panelinden Extract Loop komutunu çalıştırın. 16. Aşağıda gösterilen yüzey kenarlarını işaretleyin. 17. Apply ve Done ile devam edin. Yüzey, kırpılmamış haline döner ve ortaya çıkan eğriler, Browser penceresi içinde yer alır. 18. İlk yüzeyin kenarlarını tanımlayan eğrilere ihtiyacımız olmayacak, dolayısıyla bunları, Browser penceresinde seçip, sağ tuş menüsünden silebilirsiniz. 19. Kırpılmamış duruma dönen yüzeyin sol tarafına iyice yaklaştığımızda, bir miktar boşluğun kalmış olduğunu göreceksiniz. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 345

52 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 20. Yeni yüzeyin bir miktar uzatılması gerekiyor. Bunun için Inventor panelinden Extend Faces komutunu çalıştırın. 21. Aşağıdaki gibi, yüzeyin sol kenarını işaretleyin. 22. Mesafe olarak diyalog kutusuna 0.01 mm değerini girin. 23. Apply ve Done ile devam edin. Açıklık kapanmış olur. 24. Son iki adımı UNDO ile geri alalım. 25. Modelimiz aşağıdaki gibi olacaktır: 26. Inventor panelinden Extract Loop komutunu çalıştırın. 27. Aşağıda gösterilen yüzey kenarlarını işaretleyin Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

53 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 28. Diyalog kutusunda Delete Wires seçeneğini de işaretleyin ve Apply ve Done ile devam edin. 29. Şimdi de, fazlalık olan bölümü kırpıp atalım. 30. Inventor panelinden Boundary Trim komutunu çalıştırın. 31. İlk olarak aşağıda gösterilen kenarları işaretleyin. 32. Daha sonra silinmeyecek yüzey bölümünü aşağıdaki gibi seçin. 33. Apply ve Done ile devam edin. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 347

54 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 34. Şimdi de yüzeyleri dikerek, boşlukları giderelim. 35. Inventor panelinden Stitch Surface komutunu çalıştırın. 36. Çizim ekranı üzerindeyken, sağ tuş menüsünü açın ve buradan Select All ile tüm yüzeyleri seçin. 37. Stitch diyalog kutusunda, Maximum Tolerance altına mm girin. 38. Apply ile devam edin. 39. Diyalog kutusunda, kenarlar için maksimum boşluk bilgisi yer alır Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

55 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 40. Analyze sekmesine geçin. 41. Açık kenarlar, model üzerinde kırmızı renk ile gösterilir. 42. Diyalog kutusunda, Stitch sekmesine geri dönün ve tolerans değerini 0.01 mm yapın ve Apply ile devam edin. 43. Modelden de anlayacağımız gibi, bazı açıklıklar giderildi. Sadece modelin ortasında olan bir açıklık var. 44. Done ile devam edin. 45. Kalan boşluk ise, fazlasıyla büyük. Dolayısıyla bunu, modelleme ortamında çözmemiz gerekecek. Bunun için ilk olarak bu yüzeyi, yüzey hazırlama ortamından, parametrik modelleme ortamına aktaracağız. 46. Inventor panelinden Promote komutunu çalıştırın. 47. Yüzeyi işaretleyin ve Apply ardından Done ile devam edin. 48. Browser penceresinden de anlaşılacağı gibi, nesneler, modelleme ortamına aktarılır. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 349

56 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 49. Standart araç çubuğundan Return ile modelleme ortamına dönün. 50. Boşluğu kapatmak için Boundary Patch komutunu kullanacağız. 51. Aşağıda gösterilen kenarları işaretleyin. 52. OK ile yeni yüzey yaratılır. Alıştırmanın sonu Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

57 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Alıştırma 3: Yontma Unsuru Bu alıştırmada, yontma unsurunun kullanımına bakacağız _Yontma.ipt dosyasını açın. 2. Elimizde modeli oluşturacağımız yüzeyler var. Hemen yontma unsurunu kullanarak, katı modeli oluşturalım. 3. Inventor panelinden Sculpt komutunu çalıştırın. 4. Browser penceresini kullanarak, aşağıdaki yüzeyleri işaretleyin. 5. OK ile bu yüzeylerin meydana getirdiği kapalı hacimden katı model oluşturulur. 6. Browser penceresinden, Work Plane5 i gizleyin. 7. Dikkat ederseniz, Sculpt1 ikonu altında, kullanılan tüm yüzeyler listelenir. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 351

58 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 8. Şimdi de Sculpt1 ikonunu işaretleyin ve sağ tuş menüsünden Edit Feature komutunu çalıştırın. 9. Dikkat ederseniz, en altta bulunan yüzeyin, modele bir etkisi yok. Bunun nedeni, biz default olarak her iki yönde de malzeme eklediğimiz içindir. 10. Diyalog kutusunun alt özelliklerini >> düğmesini kullanarak görünür yapın. 11. Burada, SweepSrf3 yüzeyini bulun (en sondaki yüzeydir) ve yönünü yukarıda gösterildiği gibi değiştirin. 12. OK ile en alttaki yüzeyin, yön değişikliği sonucu, modelden malzeme çıkardığını göreceksiniz. 13. Şimdi bir çalışma düzlemi tanımlayalım. Bunun için Inventor panelinden Work Plane komutunu çalıştırın. 14. Parçanın alt yüzeyin işaretleyin ve farenin sol tuşuna basılı tutarak, yüzeyi öteleyin. Alt düzlemden gireceğimiz bir mesafede yeni bir düzlem oluşturacağız. Mesafe olarak -15 mm girin. 15. Inventor panelinden Fillet komutunu çalıştırın. 16. Aşağıda gösterilen kenarları işaretleyin ve 10 mm lik yuvarlama oluşturun Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

59 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 17. OK ile devam edin. 18. Şimdi de ofset bir yüzey oluşturalım. Inventor panelinden Thicken/Offset komutunu çalıştırın. 19. Diyalog kutusunda, More sekmesine gidin ve Automatic Face Chain i işaretleyin. 20. Thicken/Offset sekmesine geri dönün. 21. Select düğmesi ile modeli üst yüzeyini işaretleyin. Bir önceki adımdaki seçenek dolayısıyla, tüm yüzeyler tek bir seferde seçilmiş olur. 22. Kalınlık olarak 4 mm girin. 23. Modeli döndürerek, ofset yüzeylerin iç kısımda oluşmasını sağlayın. Bunun için diyalog kutusundaki yön düğmelerini kullanabilirsiniz. 24. Output altından Surface düğmesini işaretleyin ve OK ile devam edin. Yeni yüzey oluşturulur. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 353

60 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 25. Inventor panelinden Sculpt komutunu çalıştırın. 26. Diyalog kutusunda, Remove düğmesini işaretleyin. Böylece malzeme kaldıracağız. 27. Çalışma düzlemi ve yeni oluşturulan yüzeyi seçin. 28. OK ile devam ettiğinizde, modelimiz aşağıdaki gibi olacaktır. Alıştırmanın sonu Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

61 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Alıştırma 4: Yüzey İşlemleri Bu alıştırmada, yüzeylerin uzatılması ve kırpılmasına bakacağız _Kirpma_Uzatma.ipt dosyasını açın. 2. İlk olarak ufak yüzeyi uzatacağız. Bunun için Inventor panelinden Extend Surface komutunu çalıştırın. 3. Aşağıda gösterilen yüzey kenarını işaretleyin. 4. Extents altında To seçeneğini seçin ve aşağıda gösterildiği gibi diğer yüzeyi işaretleyin. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 355

62 Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu SAYISAL GRAFİK 5. OK ile devam edin. Seçilen yüzey kenarları, diğer yüzey ile buluşuncaya kadar uzatılır. 6. Şimdi de kırpma işlemine bakalım. Inventor panelinden Trim Surface komutunu çalıştırın. 7. İlk olarak kırpma işlemini yapacak olan yüzey işaretlenir. Bu yüze, bir önceki adımda uzattığımız yüzey olacak. 8. İkinci olarak, diğer yüzeyin kırpılacak kısmı işaretlenir. 9. OK ile devam edin Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme

63 SAYISAL GRAFİK Autodesk Inventor 11 Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu 10. Son olarak parçanın alt tarafını, Boundary Patch komutuyla kapatalım. 11. Aşağıda gösterilen kenarı işaretleyin. 12. Diyalog kutusunda, Condition altından, Tangent Condition seçeneğini seçtiğinizde, yeni yüzey, diğer yüzeylere göre teğet oluşturulur. 8. Bölüm: Karmaşık Geometri Modelleme 357