Düşün, düşün. Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı. 51/15, 18 Aralık 2015) Geçen hafta neler oldu?

Transkript

1 Düşün, düşün Haftalık Düşünce Özgürlüğü Bülteni (Sayı 51/15, 18 Aralık 2015) Geçen hafta neler oldu? *** Silopi, Cizre, Nusaybin, Dargeçit ve Sur ilçelerinde operasyonlar ve çatışmalar devam ediyor. Çok sayıda asker ve polis bölgeye kaydırılırken, TSK ya ait tankların da şehirlere girdiği çatışmalar hakkında sağlıklı bilgi alınamıyor. Abluka altında tutulan ve eğitimin durdurulduğu kentlerde yurttaşlar göç etmeye başladı. Operasyonları başarılı olarak değerlendiren Başbakan Davutoğlu Mücadelemiz aralıksız sürecek" dedi. Bölgede devam eden sokağa çıkma yasakları ve mahallelere dönük saldırıları savunan Cumhurbaşkanı Erdoğan da, "Açtığınız hendeklerde yok olacaksınız" dedi. *** Türkiye İnsan Hakları Vakfı verilerine göre 16 Ağustos Aralık 2015 tarihleri arasında yedi ilde, yaklaşık 1,3 milyon kişinin yaşadığı 17 ilçede toplam 52 kez süresiz ve gün boyu sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Yasaklardan en uzunu 14 gün sürdü. Öte yandan Kasım ayı bütçe rakamlarına göre güvenlik harcamaları, bir önceki yıla oranla üç kat artarak, 2 milyar 974 milyon TL ye yükseldi. *** Türkiye nin Irak ın Musul vilayetindeki Başika kampına yolladığı ve diplomatik krize dönüşen askeri birlik kısmi olarak geri çekildi. Askerlerin çekilmesini yeniden tanzim olarak tanımlayan Başbakan Davutoğlu, Biz her zaman askeri gereklilikler neyse onu yaptık dedi. Irak yönetimi ise bölgedeki tüm askerlerin Türkiye ye dönmesini istedi. Tüm bunlar yaşanırken IŞİD Başika kampına saldırı düzenledi. Ankara, saldırının Türkiye nin bölgedeki askeri varlığının önemini gösterdiğini savundu. *** Rus savaş uçağının düşürülmesiyle iki ülke arasında tırmanan diplomatik gerilim sürüyor. Kremlin, Cumhurbaşkanı Erdoğan ın da katılması planlanan Rusya-Türkiye Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantısı nın düzenlenmeyeceğini açıkladı. Rusya Dışişleri Bakanı Yardımcısı Aleksey Meşkov Rusya'nın Su-24 jetini düşüren Türkiye'den hem tazminat hem de benzer olayların yeniden yaşanmayacağına dair garanti istedi. Ankara ise gerginliğin tırmanmasını istemediklerini belirterek Rusya'ya tazminat ödenmesinin mümkün olmadığını söyledi. Öte yandan iki ülke arasındaki gerilim Ege Denizi ne de sıçradı. Smetlivy adlı Rus destroyerinden bir Türk teknesine uyarı ateşi açıldığı belirtildi. *** Başkanlık sistemi tartışmalarını yeniden gündeme getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye'nin topyekün değişime ihtiyacı olduğunu savundu, Yetkilerimin sınırını anayasa belirliyor. Ama sorumluluğum millete karşıdır dedi. *** Avrupa Konseyi çalışma grubu son yıllarda yaşanan medya ve ifade özgürlüğü sorunlarıyla ilgili Ankara da temaslarda bulundu. Adalet Bakanlığı yetkileriyle görüşen heyet, acilen uygulanmak üzere bir eylem planı hazırladı. Buna göre 2016 nın ilk yarısında Ankara da Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, AİHM yargıçları, Türkiye yüksek mahkeme temsilcileri, medya ve sivil toplum kuruluşlarının katılacağı üst düzey bir konferans düzenlenecek.

2 *** Cumhuriyet Gazetesi, Salı günkü yazı işleri toplantısını Genel Yayın Yönetmenleri Can Dündar ve Ankara temsilcileri Erdem Gül ün tutuklu bulunduğu Silivri Cezaevi önünde yaptı. *** Hrant Dink suikastında kamu görevlilerinin ihmali olduğu iddiasıyla 26 şüpheli hakkında hazırlanan iddianameyi kabul eden İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, yargılamanın İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki ana dava dosyasıyla birleştirilmesini talep etti. Talebin reddedilmesi üzerine iki mahkeme arasındaki uyuşmazlık Yargıtay a taşındı Diyarbakır da yürüyüş yasaklandı, polis müdahale etti; 2 ölü Sokağa çıkma yasakları ve ölümleri protesto için, HDP nin çağrısıyla yasağın hüküm sürdüğü Diyarbakır ın Sur ilçesine yürümek isteyen kitleye polis havaya ateş ederek ve gaz bombalarıyla müdahale etti. Polis saldırısının ardından olaylar kent geneline yayılırken, Bağlar semtinde 18 yaşındaki Şiyar Salman ve Tunceli Üniversitesi öğrencisi, 21 yaşındaki Şerdil Cengiz silahla vurularak hayatını kaybetti. Valilik yürüyüş öncesinde bir açıklama yaparak HDP nin çağrısının kanunsuz olduğunu ileri sürmüş ve yurttaşların yürüyüşe katılmamasını istemişti. Öte yandan HDP, sokağa çıkma yasağı kararlarının anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ne aykırı olduğunu belirterek Anayasa Mahkemesi ne başvurdu.

3 Maraş katliamı anmaları yasaklandı Kahramanmaraş Valiliği, Maraş katliamının 37'nci yıldönümü nedeniyle düzenlenecek olan gösterileri yasakladı. Valilik, yasak kararına gerekçe olarak benzer olayların bir kez daha yaşanmamasını gösterdi. Kitapları toplatılan gazeteciler Gaziantep 3. Sulh Ceza Hâkimliği, gazeteciler Hasan Cemal in Delila Bir Genç Kadın Gerillanın Dağ Günlükleri ve Çözüm Sürecinde Kürdistan Günlükleri kitapları ile Tuğçe Tatari nin Anneanne Ben Aslında Diyarbakır da Değildim kitabının da aralarında olduğu çok sayıda kitap için toplatma kararı verdi. Söz konusu kararla ilgili konuşan Hasan Cemal Kürt sorunuyla terörle mücadele gerekçesi bahanesi öne sürülerek sansür mekanizması devreye sokuluyor. Zaten ifade özgürlüğünün darbe üstüne darbe yediği, bir dönemde Kürt sorunu ile ilgili gerçeklerin üzerine şal örtülmesi Türkiye yi daha beter karanlığa çekecek ve barış yolunu daha beter tıkayacaktır diye kaygılanıyorum dedi. Öte yandan gazeteci Ahmet Şık a ise AKP ile Gülen Cemaati arasındaki ilişkiyi ele aldığı Paralel Yürüdük Biz Bu Yollarda adlı kitabında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım a hakaret ettiği gerekçesiyle dört bin lira manevi tazminat cezası verildi.

4 Erdoğan a hakaret davaları Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ın başbakanlığı döneminde İzmir de düzenlediği miting sırasında slogan attıkları ve pankart astıkları için haklarında kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret suçlamasıyla dava açılan altı Türkiye Gençlik Birliği (TGB) üyesi 11 ay 20 şer gün hapis cezasına mahkum oldu. Mahkeme, cezaları erteledi. İzmir de düzenlenen bir protestoda taşıdığı Tayyipgillerin fıtratında; hırsızlık, katillik, halk düşmanlığı var yazılı pankart nedeniyle Karşıyaka 9. Asliye Ceza Mahkemesi nde yargılanan Halkın Kurtuluş Partisi Bayraklı İlçe Başkanı Yusuf Gencer 10 ay hapis cezasına mahkum oldu. Artvin in Hopa ilçesinde Facebook paylaşımları nedeniyle gözaltına alınan Serdar Altınkaya, çıkarıldığı nöbetçi mahkeme tarafından cumhurbaşkanına hakaret, halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve örgüt propagandası suçlamalarıyla tutuklandı. Üniversitelerindeki çay zamlarını protesto için Herkese benden çay, Tayyip e yok yazılı bir pankart asan Ege Üniversitesi öğrencileri Muhammed Kül, Çiğdem Geçimli ve Erdal Kozan hakkında Cumhurbaşkanına hakaret ettikleri iddiasıyla dava açıldı. Öğrenciler 10 Şubat 2016 da İzmir 30. Asliye Ceza Mahkemesi nde hakim karşısına çıkacak. İzmir de Yasemin Ergündoğan isimli bir yurttaş hakkında, Cumhurbaşkanlığı seçimleriyle ilgili Facebook paylaşımı nedeniyle dava açıldı. Avukat Arif Ali Cangı, müvekkilinin, sosyal paylaşım sitesinde bir arkadaşının "Recep Tayyip Erdoğan a oy verecek misin" şeklindeki sorusuna karşılık, neden oy vermeyeceğini sebepleri ile birlikte açıkladığı için yargılandığını söyledi. Cangı, paylaşımın Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesinde yapılmasına rağmen savcılığın davayı Cumhurbaşkanına hakaret kapsamına almaya çalıştığını belirtti. Kamu görevlisine, görevinden dolayı hakaret ten açılan davaya İzmir 6. Asliye Ceza Mahkemesi'nde 20 Ocak 2016 da devam edilecek. Sokağa çıkma yasağının sürdüğü Mardin in Dargeçit İlçesi nde cumhurbaşkanına hakaret ettiği iddiasıyla gözaltına alınan HDP İlçe Örgütü Eş Başkanı Yasin tutuklandı.

5 Eski milletvekili Hüseyin Aygün hakkında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a hakarette bulunduğu gerekçesiyle dava açıldı. Ankara Cumhuriyet Savcısı Cevat İşlek, hazırladığı iddianamede, Aygün'ün, 28 Ağustos 2015'te Twitter'dan paylaştığı mesaj nedeniyle 4 yıl 8 aya kadar hapisle cezalandırılması istedi. Emek Partisi (EMEP) Adana İl Başkanı Sevil Aracı hakkında Ankara daki bombalı saldırıda hayatını kaybeden Dilan Sarıkaya nın cenazesinde yaptığı konuşmadan dolayı cumhurbaşkanına hakaret iddiasıyla soruşturma başlatıldı. Aracı konuşmasında Bu katliamın sorumlusu bir süredir ülkeyi kan gölüne çevirmek için elinden geleni ardına koymayan iktidardaki savaş hükümeti ve saray iktidarıdır demişti. Ulusal Parti Genel Başkanı ve Türk Solu Gazetesi Başyazarı Gökçe Fırat Çulhaoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'a Başbakan olduğu dönemde hakaret ettiği gerekçesiyle 2 yıl 2 ay 7 gün hapis cezasına mahkum oldu. Çulhaoğlu, 24 Temmuz 2014 ile 3 Ağustos 2014 tarihleri arasındaki Twitter paylaşımları nedeniyle İstanbul 44. Asliye Ceza Mahkemesi nde yargılanıyordu. Maden faciası protestosuna dava Soma da 301 işçinin yaşamını yitirmesine neden olan maden faciasıyla ilgili Bolu da 15 Mayıs 2014 te protesto yürüyüşü yapan 38 üniversitesi öğrencisi hakkında dava açıldı sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası na muhalefet etmekle ve polise direnmekle suçlanan öğrenciler 25 Mart 2016 da Bolu 2. Asliye Ceza Mahkemesi nde hakim karşısına çıkacak.

6 Örgüt propagandası suçlamasıyla açılan davalar Ağrı nın Doğubayazıt İlçesi nde 2014 yılında Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Derneği (TUHAD-DER) tarafından düzenlenen bir konserde Kürtçe şarkı söyleyen Brusk Azad, Hozan Ramazan, Mahmut Dilovan, Mehmet Şervan ve Fevzi Fırat hakkında Yasadışı örgüt propagandası suçlamasıyla dava açıldı. Sanatçılar 21 Ocak 2016 da Doğubayazıt Ağır Ceza Mahkemesi nde hakim karşısına çıkacak. İzmir de 3 Mayıs 2015 te seçim çalışması kapsamında düzenlenen bir toplantıda yaptıkları konuşmalar nedeniyle milletvekili adayı Pınar Aydınlar, HDP İzmir İl Yöneticisi Hacay Yılmaz ve sanatçı Murat Elmastaş hakkında İzmir 2. Ağır Ceza Mahkemesi nde dava açıldı. Yasadışı örgüt propagandası yapmakla suçlanan sanıkların yargılanmasına 15 Şubat 2016 da başlanacak. Basına açılan davalar Haber takibi yaptıkları sırada darp edilerek gözaltına alınan ve tutuklanan Dicle Haber Ajansı (DİHA) Muhabiri İdris Yılmaz ile Jin Haber Ajansı (JİNHA) Muhabiri Vildan Atmaca hakkında hazırlanan iddianame tamamlandı. Cumhurbaşkanı'na hakaret ve örgüt propagandası yapmak ile suçlanan muhabirler hakkında savcının tek delili, yaptıkları Facebook paylaşımları oldu. Öte yandan, Evrensel gazetesine, 21 Mayıs 2014 günü yayımlanan "118 kişiyi öldüren bombaları THY mi taşıdı? başlığını taşıyan haber nedeniyle Cumhurbaşkanı

7 Başdanışmanı Mustafa Varank'a hakaret suçlamasıyla dava açıldı. Gazetenin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Vural Nasuhbeyoğlu hakkında 4 yıla kadar hapis cezası isteniyor. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından açılan davanın gerekçesinde, Haberin yalan haber nitelikli olduğu, kişiyi terör örgütü üyesi ve yardımcısı gösterir şekilde yazıldığı iddia edildi. Nasuhbeyoğlu, söz konusu haberin yayımladığı tarihte güncel olduğunu, kamuoyunda tartışıldığını, pek çok basın yayın organında yayımlandığını, hakaret ve iftira amacı bulunmadığını ifade etti. Azadiya Welat gazetesi muhabiri tutuklandı Çatışmaların ve sokağa çıkma yasağının devam ettiği Diyarbakır ın Sur ilçesinde haber takibi yaparken gözaltına alınan Azadiya Welat gazetesi muhabiri Deniz Babir, örgüt üyeliği iddiasıyla tutuklanarak Diyarbakır D Tipi Kapalı Cezaevi ne kondu. Bianet in verilerine göre Babir ile birlikte 18 Aralık tarihi itibariyle Türkiye de cezaevinde bulunan gazetecilerin sayısı 30 a yükseldi. Engellenen İnternet siteleri Daha önce Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) kararıyla 8 kez İnternet sitesi engellenen sendika.org sitesinin yayınına devam etmek için kullanıma açtığı sendika7.org sitesi de 16 Aralık 2015 te erişime engellendi. Dicle Haber Ajansı nın (DİHA) önceki adreslerinin engellenmesi nedeniyle kullanıma açtığı adresine erişim 16 Aralık 2015 te engellendi. Böylelikle DİHA nın erişime engellenmiş internet sayısı 26 ya yükseldi.

8 PEN in Türkiye de dijital özgürlükler raporu Uluslararası PEN ve PEN Norveç, Türkiye de dijital özgürlüklere yönelik baskılarla ilgili hazırladığı Gözetim, Gizlilik ve Otosansür: Türkiye deki Yeni Dijital Zorluklar başlıklı raporunda; hükümete, Türkiye ile ilişkisi olan ülkelere, AB'ye ve sosyal medya şirketlerine çağrı yaptı. Türkiye ye yönelik eleştiri ve çözüm önerilerinin de bulunduğu raporun önsözünü tutuklu olmasaydı Can Dündar yazacaktı, onun yerine, Bu raporu sunacak olan insan kendi özgürlüğünden mahrum bırakıldı. Türkiye deki ifade özgürlüğünün durumunu daha açık yansıtabilecek bir sembol daha olabilir mi? ifadesi yer aldı. Rapora (İngilizce) erişim için tıklayınız DÜŞÜNCE SUÇLARI MÜZESİNDE BU HAFTA Türkiye de neler olduğunu anlamak için müzemizin önüne göz gezdirmeniz yeterli Her zaman olduğu gibi Türkiye nin güncel durumunu ve yaşananları müzemizden takip edebilirsiniz... Düşürülen Rus uçağının ardından

9 Gerilim, Putin ile Erdoğan ın karşılıklı olarak birbirini suçlayan demeçleriyle sürerken Rusya bir dizi ekonomik önlemi devreye soktu. Rus Turistlerin rezervasyonları iptal edildi, narenciye ithalatı kısıtlandı. Rusya da yapılacak ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ın da katılması planlanan Rusya-Türkiye Üst Düzey İşbirliği Konseyi Toplantısı iptal edildi. Gerilimin nereye kadar gideceği belirsiz. Gururumuz Tahir Elçi Bir hukukçu ve insan hakları savunucusu olan Tahir Elçi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yaptığı basın açıklaması sonrasında öldürüldü. Büstünü ve mezarını müzemizde ziyaret edebilirsiniz. Can Dündar ve Erdem Gül ün tutuklanmasına tepkiler Cumhuriyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Can Dündar ve gazetenin Ankara Temsilcisi Erdem Gül, MİT tırlarıyla ilgili yayımladıkları haber ve görüntüler nedeniyle örgüte üye olmadan bilerek ve isteyerek yardım etmek, siyasi ve askeri casusluk, gizli kalması gereken bilgileri açıklama suçlarından tutuklanmasına yurt içinden ve dışından yoğun tepkiler sürüyor. Hemen hemen tüm uluslararası basın örgütleri protesto bildirileri yayınladılar. Meslektaşları ise her gün sıra ile Cezaevi önünde nöbet tutuyor.

10 Başbakan Davutoğlu ise hala aynı ezberde: Türkiye'de çok dinamik bir demokrasi var Türkiye-AB Zirvesi'nde konuşan Başbakan Ahmet Davutoğlu, "Çok gururla söylüyorum. Çevremizdeki bütün olaylara rağmen Türkiye'de çok çok dinamik bir demokrasi var dedi. Hepimiz de inandık!... Mizah bölümümüze göz attınız mı? Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Yüzüklerin Efendisi filmindeki 'Gollum' karakterinin fotoğraflarını yanyana koyup, bunları sosyal medyada paylaşan Dr. Bilgin Çiftçi hakkında açılan 'kamu görevlisine hakaret' davasında, Aydın 3'üncü Asliye Ceza Mahkemesi Hakimi Murat Saz, dosyanın, Gollum'un kötü bir karakter olup olmadığıyla ilgili görüş belirtilmek üzere iki davranış bilimcisi veya psikolog ile bir sinema televizyon eserleri uzmanı tarafından incelenmek üzere bilirkişiye gönderilmesine karar verdi. DÜŞÜNCE SUÇU DURUŞMALARI Gezi Parkı protestoları döneminde İstanbul Adalet Sarayı içerisinde eylem yaparken gözaltına alınan 41 i avukat 44 kişi hakkında açılan davaya İstanbul 65. Asliye Ceza Mahkemesi nde başlandı sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Yasası na muhalefet etmekle suçlanan sanıkların ifadelerini alan hâkim, duruşmayı 6 Nisan 2016 ya erteledi. GELECEK HAFTANIN DURUŞMALARI Agos Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hrant Dink in öldürülmesiyle ilgili İstanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi nde görülen ana davaya 22 Aralık 2015 tarihinde devam edilecek. İfade özgürlüğü ile ilgili olaylara ilişkin haberleri adresinden takip edebilir ve haftalık bültene ulaşabilirsiniz.