KRĠZE RAĞMEN RAHATLAMAK

Transkript

1 AYIN MAKALESĠ KRĠZE RAĞMEN RAHATLAMAK Ünal Aydın ĠZYMMO BaĢkanı Bozulan ekonomik göstergelere, azalan huzura rağmen biraz da olsa rahatlamak için bakılabilecek noktalar vardır. Gelin biraz rahatlayalım: krizinde sanayi üretim endeksinin tepe ve dip noktaları arasındaki değiģim oranı %16 olmuģ. Sanayi üretim endeksinin temmuz 2008 deki tepe noktasına göre Ģimdiki dip noktası arasındaki değiģim ise %13,7 olmuģ. - Ocak 2008 e göre 2009 kapasite kullanım oranı 16,5 puan düģerek %63,8 olmuģ. Mevsimsel etkilerden arındırıldığında bu orandaki bozulmanın hız kestiği görülmüģ. Bu durum ekonomik yavaģlamanın önümüzdeki aylarda derinleģmeyeceğinin sinyali olabilirmiģ deki cari açık 41,4 milyar dolar olmuģ. Bunun GSYH ya oranı 2007 yılına göre 0,3 puan azalarak %5,5 e gerilemiģ da cari açığın 12,9 milyar dolar seviyesinde olması, GSYH ya oranının %2,1 lere gelmesi bekleniyormuģ. - Küresel krize rağmen son üç aydaki kaynağı belirsiz döviz giriģleriyle banka döviz rezervlerindeki azalıģ sınırlı kalmıģ, bankalar önemli miktarlarda geri ödemeler yapabilmiģ. - Faiz dıģı fazlanın GSYH ya oranındaki hedef %3 iken %1,7 oranı gerçekleģmiģ, mali performans göstergeleri henüz en kötüye ulaģmamıģ. - Yerel seçimlerden hemen sonra IMF ile yapılacağı umulan anlaģma sonucunda mali performanstaki bozulmanın telafisi umuluyormuģ. - ABD deki destek paketleri ileriye dönük beklentileri olumlu hale getirerek küresel resesyondan çıkma umudu olabilirmiģ. - Patronların para sıkıntısına odaklanmıģ olmasının iģletme aktivitelerini yavaģlattığı, panik halini aģağıya doğru yansıttığı, sıkıntıları arttırdığı, buluģları sınırladığı, tabanın biz diyen sesini kıstığı, uzman kiģileri yönetimde daha etkin kılarak meselenin daha kolay halledileceği sanılıyormuģ. Gelin biraz da ünlülere kulak vererek rahatlayalım: - Behçet Necatigil: Ya ümitsizsiniz. Ya da ümit sizsiniz. Ya da çare sizsiniz. - Clavde Peppeer: Hayat bir bisiklete binmek gibidir. Pedalı çevirmeye devam ettiğiniz sürece düģmezsisiniz. - Emerson: Yapılırken heyecan duyulmayan iģler baģarılamaz. - Louis Mann: Ġnsana olanlar değil, o insanın içinde olanlar önemlidir. 1

2 - Marc Victor Hansen: Sen neye hazırsan o da senin için hazırdır. - Walter Bagehot: Hayatta en büyük eğlence baģkasının yapamazsın dediğini yapmaktır. - Napoleon: Ġmkansızlık yalnız sersemlerin sözlüğünde bulunan bir kelimedir. - Helen Keller: Yüzünü güneģe çeviren insan gölgeyi göremez. - Dale Carnegie: Yemine gerek görmeyecek kadar sözlerine sadık ol. - Mevlana: Aynı dili konuģan değil, aynı duyguları paylaģanlar anlaģabilirler. Sağlık, mutluluk ve baģarı dileklerimle. 2

3 AYLIK BÜLTEN DĠZĠNĠ Sayı: 88 OCAK ġubat 2009 Adres: Cumhuriyet Bulvarı NO:193 K:3 D:3 Tan Apartmanı Alsancak/ĠZMĠR Yazı DanıĢma ve Okuma Kurulu Ünal AYDIN (YMM) (Genel Yayın Sorumlusu) Hasan Zeki SÜZEN (YMM) (Genel Yayın Sorumlusu) Hazırlayan AyĢe AKAY (Yazı ĠĢleri Sorumlusu) ODAMIZ BANKA HESAP NUMARALARI ZĠRAAT BANK.ALSANCAK ġb YAPI KREDĠ BANK.MUSTAFABEY ġb Ġġ BANKASI GÜNDOĞDU ġubesġ

4 ODAMIZDAN HABERLER + SÖZLEġMELER TAMAMLANDI: 1995 yılında önce zorunlu olarak baģlayan, kısa süre sonra isteğe bağlı hale gelen tasdik çalıģması 15 nci yılına giriyor. Tasdik çalıģması isteğe bağlı olmasına rağmen müģterilerimizin çoğunluğu bu yöntemi benimsemiģtir. Üyelerimizden gelen bilgilere göre bu dönem tasdik sözleģmelerinde epeyce zorluk çektiğimiz anlaģılmaktadır. SözleĢmeler 15 Mart itibariyle Odamız tarafından Maliye Bakanlığına iletilmiģ olacaktır. + ODAYA YENĠ PERSONEL ALIMI: Oda çalıģmalarının yoğunlaģması ve geleceğe yönelik personel planlanması çerçevesinde odamızda Serdar ġener göreve baģlamıģtır. Kendisine baģarılar dileriz. + REKABET KOMĠSYONU: Rekabet yönetmeliği uyarınca üç kiģiden oluģan rekabet komisyonu oluģturuldu. Komisyon Ekrem Kayı, Abdullah TaĢar ve Safiye Ġyidoğan Berk ten oluģmuģtur. Komisyon önümüzdeki günlerde toplanarak görev bölümü yapıp çalıģmalara baģlayacaktır. + ĠZKANIN KARġILIKSIZ YARDIMLARI: Ġzmir Kalkınma Ajansı Mart ayı sonuna kadar belirli konularda sunulacak projeler için giriģimci baģına 20 bin TL ile TL arasında yardım yapacaktır. Bunun için projenin istenilen biçimde hazırlanması ve ajans tarafından kabul edilmesi gerekiyor. Gerek proje hazırlanması sırasında, gerekse projenin gerçekleģmesi sürecinde YMM ler fonksiyon sahibi olabileceklerdir. + ODA MALĠ GENEL KURULU: Türmob yasasında yapılan son düzenlemeler sonunda seçimler ve genel kurul zamanı konusunda açıklığa kovuģmayan bazı hükümler mevcuttur. Tereddütlerin önümüzdeki günlerde açıklığa kovuģması beklenmektedir. Odamızın hesaplarının değerlendirilmesi ve önümüzdeki dönem bütçesinin oluģması bakımından Mayıs ayının ilk günlerinde mali genel kurul yapılması düģünülmektedir. + MESLEKĠ SORUNLAR SEMĠNERĠ: Efes otelinde yapılan seminerde mesleki sorunlarımız bir kez daha gözden geçirildi. Seminere konuģmacı olarak BaĢ Hesap Uzmanı Mehmet YaĢar, Vergi Dairesi BaĢkanlığı Grup Müdürü Rıfat Engin, Vergi Dairesi BaĢkanlığı Denetim Grup Müdürü Ömer Akdoğan ve YMM Mahmut Çetinel ile çok sayıda meslektaģımız katıldı. Gelecek sayıda buluģmak dileğiyle. 4

5 ODAMIZA GELEN YAZILAR ALACAKLI ORTAKLAR CARĠ HESABININ, 5811 SAYILI VARLIK AFFI YASASINDAKĠ ĠġLERLĠK DURUMU; I- GENEL AÇIKLAMA; Ferhat FAHRAN Yeminli Mali MüĢavir Bilindiği üzere, Ekim/2008 ayından itibaren küresel ekonomik krizi hissetmeye baģlayan ülkemizde, krize karģı birtakım ekonomik tedbirler alınmaya baģlanmıģtır. Bu tedbirlerden birisi de; Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanundur. Yasanın 1. maddesinde, yasanın amacı Ģöyle belirtilmiģtir; gerçek ve tüzel kiģilere ait olup yurt dıģında bulunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının ekonomiye kazandırılması ve taģınmazların kayda alınması ile yurt içinde bulunan ancak iģletmelerin öz kaynakları içinde yer almayan bu türden varlıkların sermaye olarak konulmak suretiyle iģletmelerin sermaye yapılarının güçlendirilmesini sağlamaktır. Yasanın, uygulama esasları baģlığı altında düzenlenen 3. maddesinin 1. ve 2. fıkraları yasanın kapsamını belirlemiģtir. Söz konusu yasanın uygulaması ile ilgili olarak Tarihli Resmi Gazetede Yayımlanan 1 seri no.lu 5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanuna ĠliĢkin Genel Tebliğin 1. maddesinde yasanın kapsamı aģağıdaki Ģekilde açıklanmıģtır; 5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun kapsamına; tarihi itibarıyla gerçek veya tüzel kiģilerce; - Yurt dıģında sahip olunan para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile varlığı kanaat verici bir belgeyle ispat edilen taģınmazlar, - Yurt içinde sahip olunan ancak iģletmelerin öz kaynakları içinde yer almayan bu türden varlıklar ile - Yurt dıģı iģtiraklerden ve Ģubelerden elde edilen kazançlar, yurt dıģı iģtirak hisselerinin satıģından ya da yurt dıģında bulunan kurumların tasfiyesinden doğan kazançlar, girmektedir. 5

6 Öte yandan, söz konusu tebliğde, yasada bu konuda en ufak bir düzenleme olmamasına rağmen, ortaklar cari hesabında yer alan ortaklara borçlar hesabının da, yasa kapsamında değerlendirilmesi yoluna gidilmiģtir. Ancak, gerek muhasebe tekniği açısından gerekse, yasanın amacı göz önünde bulundurulduğunda, bu düzenlemenin iģlerliği konusunda ciddi tereddütler ortaya çıkmaktadır. ĠĢte, yazımızın konusu; anılan tebliğin 5.4. bölümünde Ortaklar Cari Hesabında Yer Alan Borçların Durumu baģlığı altında düzenlenen konunun, yasa kapsamındaki iģlerlik durumu ile ilgili açıklamalar ve değerlendirmelerdir. II- TEBLĠĞDEKĠ DÜZENLEME; Söz konusu tebliğin 5.4 Bölümünde aynen Ģu açıklamalara yer verilmektedir; iģletmelerin bilançolarında, ortaklar cari hesabında yer alan ortaklara borç tutarlarının Kanunun 3 üncü maddesinin ikinci fıkra kapsamında bankalara yatırılmak suretiyle beyan edilmesi halinde, bahse konu borç tutarları bilanço pasifinde açılacak özel fon hesabına kaydedilebilecek ve süresinde sermayeye ilave edilebilecektir. Bu durumda, beyan edilen tutarlar da kanunun 3üncü maddesinin beģinci fıkrası çerçevesinde değerlendirilecektir. III- DEĞERLENDĠRMELERĠMĠZ VE ELEġTĠRĠLERĠMĠZ; Bilindiği üzere, tek tüzen muhasebe hesap planında 331 hesap koduyla takip edilen hesap, ortakların Ģirkete verdikleri borçları gösteren bir hesaptır. Tüzel kiģiliğe sahip Ģirketlerde, ortakların alacakları, üçüncü Ģahısların Ģirketten olan alacaklarından farksız olduğu için, negatif bir öz kaynak unsurudur. Dolayısıyla, yasada belirtilen, öz kaynaklar içinde yer almayan varlıkların, Ģirkete intikal ettirilerek yasadan yararlanma durumu, burada söz konusu olamaz. Zaten, ortak söz konusu varlığını Ģirkete koymuģtur. Ancak, bu koyma öz kaynak artıģı Ģeklinde değil, aksine öz kaynağı azaltıcı borç olarak konmuģtur ve ortağın her zaman bu borcunu geri alma imkanı mevcuttur. ġimdi tebliğde, belirtilen Ģekilde bir iģlem, bu yasanın uygulamasını anlamsız hale getirir. ġöyle ki; olayı somut bir örnek üzerinden muhasebe kayıtları ile birlikte açıklamaya çalıģalım; (A) Ģirketinin 331 Hesap kodunda, bu yasanın yürürlük tarihinden önce ( ), TL ortakların alacaklı olduğunu varsayalım. ġirketin yasa hükümlerinden yararlanmak için, tebliğe göre yapacağı iģlem, ortağın, Ģirketten alacağı kadar olan parayı, Tarihine kadar bankaya yatırmasıdır. Bu durumda, tebliğe göre, Ģirkette yapılacak olan muhasebe kaydı Ģöyle olacaktır; TL / 6

7 / TL Dikkat edilirse, varlık affı kapsamında kullanılan para, öz kaynağın + unsuru olacak Ģekilde Ģirket varlıklarının içine konmuģ ve karģılığı da tebliğe uygun olarak, 6 ay içinde sermayeye ilave edilmesi koģuluyla, pasifte bir fon hesabına alınmıģtır. Daha sonra, bu 549 Hesap, yasada öngörülen süre içinde yapılacak sermeye artıģı ile kapatılacaktır. Ancak, dikkat edilirse, ortağın öteden beri gelen, Ģirkette olan alacağı 331 Hesapta durmaya devam etmektedir. Diyelim ki, ortak yukarıda anılan iģlemi gerçekleģtirdi. Alacağına rağmen, tebliğ gereği bankaya koyduğu bu parayı, sermaye artıģını gerçekleģtirir, gerçekleģtirmez Ģirketten olan alacağı nedeniyle, hemen çekmesi muhtemeldir. Ve aģağıdaki muhasebe kayıtları yapılacaktır TL / / TL Kayıtlardan anlaģılacağı üzere, sonuçta ortaklara borçlar, sermayeye ilave edilmiģtir. ġirkete, tebliğe göre konulan varlık, ortağın Ģirketten alacağı nedeniyle yine çekilmiģtir. Eğer, amaç ortağın Ģirketten olan alacağını, öz varlık unsuru olarak kayıtlara intikal ettirmek ise, bu varlık artıģı üzerinden ödenecek %5 vergi ile bu iģlem gerçekleģtirilebilecektir. Varlık affından yararlanmak için, Ortakların alacakları kadar olan parayı tekrar bankaya yatırmaları anlamsızdır. Bu durumda, Ģöyle kayıt yapılacaktır; TL / / TL Görülüyor ki, ortaklara borçlar hesabı, öz kaynak unsuru haline getirilerek yasanın Ģirketlerin sermaye yapılarının güçlendirilmesi amacı da realize edilmiģ olmaktadır. Amaç, her halükarda Ģirkete dıģarıdan varlık getirilerek sermayeyi güçlendirmek ise, borçlu ortaklar cari hesabının varlığı bunu etkisiz kılar. Ancak, öteden beri gelmekte olan ortaklar cari hesabı da, ortaklar cari hesabı kadar bankaya yatırılan nakdin dıģında ayrıca, sermayeye ilave edilirse bir iģlerlik söz konusu olabilecektir. Fakat, bu durum, tebliğle yasanın kapsamının geniģletilmesi olduğu gibi, 7

8 dolaylı olarak da, devlet nezdinde, söz konu cari hesapların meģrutiyetinin tartıģmalı olduğunu da ortaya koyar. Oysa, söz konusu alacak, aksi varit oluncaya kadar hukuki sonuçları olan meģru bir alacaktır. Kaldı ki, bize göre varlık affından yararlanmak isteyen Ģirketler, tebliğde yer alan söz konusu düzenlemeye bulaģmadan doğrudan doğruya, ortakları aracılığıyla yasada öngörülen varlıkları, öz kaynaklarına ilave ederek yasadan yararlanmaları mümkündür. GörüĢümüze göre, söz konusu tebliğdeki ortaklara borçlarla ilgili düzenleme gereksiz ve yersiz olup, aynı zamanda iģlerliği de yoktur. IV- SONUÇ; Ülkemize de sirayet eden global ekonomik kriz nedeniyle, bu krize karģı Ģirketlerin sermaye yapılarını güçlendirmek, aynı zamanda kayıt dıģı varlıkların ekonomiye kazandırılması amacıyla, kamu oyunda Varlık affı olarak adlandırılan 5811 Sayılı Yasa çıkarılmıģtır. Bu yasanın uygulamasıyla ilgili olarak da, 1 Seri no.lu 5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanuna ĠliĢkin Genel Tebliğ yayımlanmıģtır. Söz konusu Tebliğde, ortakların Ģirketlerden olan alacakları ile ilgili olarak yasa kapsamında düzenleme yapılmıģtır. Ancak, yukarıda ayrıntılı olarak yaptığımız değerlendirmeler ve eleģtirilerden anlaģılacağı üzere, bu düzenlemenin gerek yasanın amacı, gerekse muhasebe tekniği açısından iģlerliği konusunda tereddütler oluģmuģtur. Bu nedenle, konunun Maliye bakanlığı tarafından ivedilikle açıklığa kavuģturulmasında yarar vardır , ĠZMĠR 8

9 YEMĠNLĠ MALĠ MÜġAVĠRLERĠN DENETĠM YETKĠLERĠ Gürsel Erkul ILIZ Yeminli Mali MüĢavir I GĠRĠġ Bilindiği üzere Yeminli Mali MüĢavirlik, 3568 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali MüĢavirlik ve Yeminli Mali MüĢavirlik Kanununda düzenlenmiģtir. Konu ele alınırken 3568 Sayılı Kanun ve diğer kurum ve kuruluģlar ile yasal düzenlemeleri dikkate alınacaktır. Diğer kurum ve kuruluģlar ile yasal düzenlemelerine birkaç örnek; Vergi Ġdaresi ve ilgili yasal düzenlemeler SPK ve ilgili yasal düzenlemeler BDDK ve ilgili yasal düzenlemeler Enerji Piyasası ve ilgili yasal düzenlemeler Türk Ticaret Kanunu (Tasarı) Sosyal Güvenlik Kurumu ve ilgili yasal düzenlemeler Vakıflar Genel Müdürlüğü ve ilgili yasal düzenlemeler. II 3568 SAYILI KANUN YÖNÜNDEN Yeminli Mali MüĢavirlik ile ilgili Kanunda gerekli düzenlemeler yapılırken Yeminli Mali MüĢavir, Kanunun Amaç baģlıklı 1 nci maddesinin son paragrafında Bu Kanun hükümlerine göre meslek icrasına hak kazananlara., Yeminli Mali MüĢavir denir. Olarak tanımlanmıģtır. Yeminli Mali MüĢavir olabilmenin Genel ve Özel ġartları 4 ve 9 uncu maddelerinde hüküm altına alınmıģtır. Yeminli Mali MüĢavirlerin yapacakları iģlere iliģkin düzenleme Mesleğin Konusu baģlıklı 2 nci maddesinde yapılmıģtır...b) Muhasebe sistemlerini kurmak, geliģtirmek, iģletmecilik, muhasebe,finans, mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili iģlerini düzenlemek veya bu konularda müģavirlik yapmak, c) Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, mali tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüģ vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkiģilik ve benzeri iģleri yapmak, B) Yeminli mali müģavirlik mesleğinin konusu: (A) fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde yazılı iģleri yapmanın yanında Kanunun 12 nci maddesine göre çıkarılacak yönetmelik çerçevesinde tasdik iģlerini yapmaktır. Görüldüğü üzere (B) fıkrasın da (A) fıkrasının (b) ve (c) bentlerinde yazılı iģlerin dıģında 12 nci maddeye göre çıkarılan yönetmelik ile Maliye yönü düzenlenmiģtir. Diğer iģlemlere iliģkin ise (A) fıkrası gerekli düzenlemeleri ele almaktadır. Diğer bir deyiģle vergi dıģındaki Denetimlerle ilgili (A) fıkrasının (b) ve (c) bentelerinde düzenleme yapılmıģtır. 9

10 Özünde muhasebe sistemlerinin kurulması, geliģtirilmesi ve sonrasında belgelerine dayanılarak denetim ve görüģ vermek olarak özetlenir ise, 2 nci maddenin (B) fıkrası Vergi Mevzuatı, (A) fıkrası ise tüm mevzuatları ilgilendiriyor olarak algılanmaktadır. O zaman hem SMMM ve hem de YMM ler 2 maddenin (A) fıkrasının (b) ve (c) bentelerini yapabiliyorlarsa belgelerin muhasebe kayıtlarına doğru iģlenmesi ve buna iliģkin düzenlenen tabloların analiz, inceleme ve denetimlerini yapabiliyor olmalılar. Olmalılar da, yapıyor olsalar dahi yukarıdaki sayılan bazı yasal düzenlemelerde denetim ayrıca yetki belgelerine dayandırılmıģtır. III DĠĞER YASAL DÜZENLEMELER Vergi Mevzuatı açısından durum ortadadır. Meslek Yasamız ile ilgili mevzuat yukarıda açıklanmaya çalıģıldığı gibi alınacak ücretler dahil vergiyi esas alarak ve vergi idaresince oluģturulmuģtur. SPK nın yasal düzenlemelerinde ise halen tartıģma konusu olan X-22 SPK Tebliği Bağımsız Denetim ile Bağımsız Denetçilerin kimler olduğunu açıklamaktadır. Denetçi tanımında 3568 Sayılı Meslek Yasamız gereği ruhsat alınması gerektiğini ifade ederken, staj ve sınav zorunluluğu getirmektedir. Diğer Kurum ve KuruluĢlar ile yasal düzenlemeleri de böyle zorunluluklar getirmiģ yada getirmektedirler. Son olarak Resmi Gazete de yayımlanan Vakıflar Yönetmeliğinin Ġç denetim yapabilecekler baģlıklı madde 43 ile Sertifika alabilme Ģartları baģlıklı madde 44 düzenlemesi ile 3568 sayılı meslek yasamıza göre ruhsat almıģ olma ve sertifika eğitimi sonucu sınavda baģarılı olma Ģartı getirilmiģtir. Ġlgili Maddeler: Ġç denetimi yapabilecekler MADDE 43 Vakıf senetlerinde denetim organına yer veren vakıflarda iç denetim bizzat bu organları eliyle yapılabileceği gibi bağımsız denetim kuruluģlarına da yaptırılabilir. Vakfın yetkili organı ya da bağımsız denetim kuruluģu, iç denetimi, ancak denetçi sertifikasına sahip kiģiler marifetiyle yapar veya yaptırabilir. Sertifika alabilme Ģartları MADDE 44 Denetçi sertifikası alabilmek için; 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali MüĢavirlik ve Yeminli Mali MüĢavirlik Kanununa göre serbest muhasebeci mali müģavirlik veya yeminli mali müģavirlik ruhsatına sahip olanlar ile Genel Müdürlükte avukatlık, müdürlük ve Ģube müdürlüğü görevlerinde en az 5 yıl çalıģmıģ olanların Genel Müdürlükçe yapılacak sertifika eğitimi sonunda düzenlenecek sınavda baģarılı olmaları Ģarttır. Ayrıca Genel Müdürlükte; MüfettiĢ, Ġç Denetçi, Vakıf Uzmanı, Hukuk MüĢaviri, Daire BaĢkanı ve Bölge Müdürü kadrolarında en az 5 yıl görev yapmıģ olanlar ile süreye bağlı olmaksızın Genel Müdür, Vakıflar Meclisi Üyesi, Genel Müdür Yardımcısı, Rehberlik ve TeftiĢ BaĢkanı, I. Hukuk MüĢaviri kadrolarında görev yapmıģ olanlara talepleri halinde sınav Ģartına bağlı olmaksızın denetçi sertifikası verilir. 10

11 IV KĠġĠSEL GÖRÜġÜM 3568 Sayılı Meslek Yasamızın 4 ncü maddesinde Meslek mensubu olabilmenin genel Ģartları Ģunlardır: a) T.C. vatandaģı olmak (yabancı serbest muhasebeci mali müģavirler hakkındaki hüküm saklıdır). b) Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip bulunmak. c) Kamu haklarından mahrum bulunmamak. d) Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiģ olsa bile; kasten iģlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramıģ olsa bile devletin güvenliğine karģı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin iģleyiģine karģı suçlar, milli savunmaya karģı suçlar, devlet sırlarına karģı suçlar ve casusluk, zimmet, irtikâp, rüģvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıģtırma, edimin ifasına fesat karıģtırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak." e) Ceza veya disiplin soruģturması sonucunda memuriyetten çıkarılmıģ olmamak. f) Meslek Ģeref ve haysiyetine uymayan durumları bulunmamak. olarak belirlenmiģtir. Yine aynı Yasanın 9 ncu maddesinin baģında Yeminli mali müģavir olabilmek için; a) En az 10 yıl serbest muhasebeci mali müģavirlik yapmıģ olmak, b) Yeminli mali müģavirlik sınavını vermiģ olmak, c) Yeminli mali müģavir ruhsatını almıģ olmak, ġartları aranır. denmiģtir. Temelinde Muhasebe, muhasebe sistemlerinin kurulması, geliģtirilmesi, belgelere uygunluğu ve mali tabloların denetimi yetkisi ile ayrıca doğruluk (gerçeklik) denetimlerini yapabilme yetkisi mevcut iken bazı kurum ve kuruluģlar ile yasal düzenlemeleri bunu yeterli görmeyerek ayrıca eğitim, staj ve sınav zorunluluğu getirilmiģ olması Yeminli Mali MüĢavir olarak görev yapan bizleri üzmektedir. Tabi ki yılmadan çalıģarak gerekli yetki belgelerini almak için tekrar tekrar sınava girilecektir. Ancak, yetkililerden ve yasa koyuculardan bu durum hakkında bir de bu yönden değerlendirme yapmalarını umut etmek, biz meslek mensuplarının hakkıdır. Hedef, doğru muhasebe ve ona bağlı doğru denetim; sonucunda doğru tablolar üzerinden kullanıcıları açısından doğru analizler ile neticesinde doğru vergi ödenmesidir. O zaman iyi muhasebecilere ve iyi denetçilere ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacın giderilmesi 3568 Sayılı Meslek Yasamız ve TeĢkilatımızın var olması ile mümkün olacaktır Sayılı Meslek Yasamız hepimize gerekli. Öyle olmasa, yok farzediliyor gibi olsada, diğer kurum ve 11

12 kuruluģların yasal düzenlemelerin de 3568 Sayılı Meslek Yasamıza atıfta bulunulmazdı. Çözüm olarak, 3568 Sayılı Meslek Yasamız ile TeĢkilatımız tarafından ihtisaslaģma gerektirecek konularda lisanslama yapılması ve bu yapılırken meslek içi eğitimler ile sınav zorunluluğunun ihtiyari olarak belirlenmesi olabilir mi? Ġğneyi kendimize misali, bizlerde de hiç kusur yok mu? Yoksa örgüt olarak mesleğimize yeterli sahip çıkamadık ve meslek mensupları olarak üzerimize düģen görevleri yerine getiremedik mi? Yoksa bazı diğer kurum ve kuruluģlar kendi uzman denetçilerini mi yaratmak istediler? Meslek kuruluģları, kendi iç geliģim ve ihtisaslaģmalarını oluģturdukların da, toplumun ihtiyacı olan ihtisaslaģmıģ meslek mensupları yetiģtiğinde, bu ayrıcalıklara da gerek kalmayacaktır. Son söz olarak bir fıkra ile konuyu bağlamak istiyorum: Zamanında kasabada bilge bir kiģi yaģarmıģ. Bu bilge kiģi ne sorulursa sorulsun her Ģeyi bilirmiģ. Bir gün kasabanın gençleri bu bilge kiģiye oyun oynayarak onu kasabalı önünde küçük düģürmek istemiģler. Birisi eline aldığı küçük bir kuģ ile tüm kasabalının önünde kuģun ölümü dirimi olduğunu soracak, ölü derse bırakacak kuģ uçacak, diri derse eliyle sıkıp öldürecekmiģ. Kasabalı toplanmıģ ve gençler bilge kiģiye sormuģ. - Söyle bakalım elimde ne var? Bilge kiģi cevap vermiģ, kuģ demiģ. Tekrar sormuģlar; - Ölümü, dirimi? Bilge kiģi tekrar cevap vermiģ: HER ġey SENĠN ELĠNDE, SIKARSAN ÖLÜR, BIRAKIRSAN UÇAR demiģ. Belki herģey bizim elimizde değil, ancak gelin hep beraber bizim elimizde olanı öldürmeyelim, yaģatalım. Bunun için geçimimizi sağladığımız, bize kariyer getiren mesleğimize sahip çıkalım, onu 3568 i yaģatalım. 12

13 YEMĠNLĠ MALĠ MÜġAVĠR SORUMLULUĞUNA DANIġTAY SINIR KOYDU I- GĠRĠġ Kazım YILDIZ YMM,E.BaĢ Hesap Uzmanı Yeminli mali müģavirlik mesleği ihdas edilirken, hukuksal yapısı, niteliğinin ne olduğu, yetki ve sorumlulukları ve bu yetki ve sorumlulukların genel hukuk kuralları karģısındaki durumu, meslekten neler beklendiği, uygulamada doğabilecek sorunlar, tam olarak belirlenmeden ihdas edildi. Zamanın Maliye Bakanı Prof. Dr. Ekrem PAKDEMĠRLĠ daha birkaç yıl öncesinde bir sohbetimizde eğer bu konular üzerinde fazla dururlarsa, doğabilecek sorunları önleyecek düzenlemeler hakkında çok uğraģırlarsa kanunu çıkaramayacaklarını, mesleği de ihdas edemeyeceklerini, bunun için de kanunu bir an önce çıkarmayı, çıkardıktan sonra, zaman içinde aksayan yönlerinin düzeltileceğini düģündüklerini söyledi. Ne yazık ki, öyle olmadı. Özellikle YMM'lerin sorumlulukları; ne olduğu belirsiz, sınırlan olmayan, sınırlan olmadığı gibi bu sınırsızlığına mantıksal ve genel hukuk kurallar içinde bir açıklama da bulunamayan Ģekli ile kalmıģ, giderek de geniģletilerek uygulanmaya baģlanmıģtır. Öyle ki, düzenlediği tasdik raporunda ödenen vergilerin doğru olmadığını, düzeltilmesi gerektiğini belirten YMM bile raporunda vergi idaresine sunduğu bu eksiklikten sorumlu tutulur olmuģtur. Bu yazımızda konu, DanıĢtay'ın vermiģ olduğu yeni kararlar da dikkate alınarak değerlendirilecektir. II- BELĠRSĠZLĠĞĠN YARATTIĞI SORUNLAR YMM'nin yaptığı denetimin nasıl bir denetim olduğu ve nasıl bir denetim olması gerektiği konusunda görüģ birliğine varılamamıģ olması, Kanun'da değiģiklik yapılarak sorumluluğun sınırlarının belirlenmesine de engel olmuģtur. Diğer taraftan, bazı meslek mensupları ile onlarla aynı düģüncedeki meslek mensuplarının çoğunlukta olduğu YMM Odalarının yönetimlerinin YMM'lerin yetkilerinin artırılması yönündeki istekleri de beraberinde sorumluluğun sınırlandırılmasından öteye, geniģletilerek uygulanmasına neden olmuģtur. Bunun en belirgin örneği karģıt inceleme yetkisidir. Bir kiģinin yetkisi olmayan Ģeyden sorumlu tutulması mümkün değildir. Oysa meslek mensupları Maliye Bakanlığı'ndan karģıt inceleme yetkisi istemiģlerdir. O zaman bu yetkinin birlikte sorumluluğu da geniģleteceği yönündeki uyarılanınız dikkate alınmamıģ, Maliye Bakanlığı da yetkiyi memnuniyetle vermiģtir. Arkasından da bir yetkili sahte faturayı gelir idaresinin önleyemediğini, bu iģi YMM'lere ihale ettiklerini söyleyebilmiģtir. Meslek mensuplarından da "devletin önleyemediği bir olguyu biz nasıl önleriz" Ģeklinde gür bir ses çıkmamıģ, aksine onurlandırıldıklarını düģünmüģlerdir. 13

14 Denetimin standartlarının belirlenmemiģ olması ne kadar denetim yapılırsa yapılsın, tespit edilemeyen, tespit edilmesi de mümkün olmayan olaylardan dolayı YMM'nin sorumlu olması sonucunu doğurmaktadır. Bu durumdan da Maliye Bakanlığı sorumluluğu sınırsız olan meslek mensubunun daha dikkatli olacağı düģüncesi ile memnun olmakta ve YMM denetimlerinin standardının belirlenmesine ve bu standart denetimi yapan YMM'lerin sorumlu tutulmamasına sıcak bakmamaktadır. Denetim standartları belirlenerek bu standartları yerine getirenlerin sorumluluktan kurtulmasının örneği dıģ denetimdir ve sonuçları da görülmektedir. Bu durumda denetim sadece Ģekil denetimi olmakta özellikle hileyi Ģekle uyduranlar bu denetimlerle hatalarını kapatmıģ olmaktadırlar. Son dünya krizinde denetim firmalarının hangi finansman araçlarının gereğinden çok değerli gösterilmesine yol açacak iģlemleri ne Ģekilde denetledikleri, ne Ģekilde uyan ve eleģtiri konusu yaptıkları konusunda bir araģtırma yapılırsa bu konuda bir Ģey yapılmadığının saptanacağı kanısındayız. En azından krize neden olduğu konusunda genel bir görüģ birliği olan "toksik kağıtlar ın "toksik" olduğu bu denetimlerde ortaya konulamamıģtır. Öyle ise kanımızca bu krizde dıģ denetim sisteminin kusursuz ya da masum olduğunu söylemek olaya tarafsız ve insaflı bakanlar için mümkün değildir. Bu sonuç gerçekte baģlı baģına denetim Ģirketlerinin kusurlu ya'da eksik olduğunu değil ama standarda bağlanmıģ denetimlerin iģlevsizliğini göstermektedir. Standarttan uzaklaģınca da sorumluluğun sınırlan belirsizleģmekte ve artmaktadır. Hem denetim hem de sorumluluk uygulaması tarafların kiģisel bilgi, beceri ve inisiyatiflerine kalmaktadır. Bu defa da hak edilmeyen derecede sorumluluk uygulaması söz konusu olmaktadır. Örneğin, bir firmanın piyasaya olan borçlarını ödeyemez duruma gelmesi sonucunda ortakların yasal iflas ya da konkordato yollarına baģvurmak yerine kaçması ya da ülkeyi terk etmesi nedeniyle Ģirkete ulaģılamazsa, YMM'ye o dönemde ne gibi denetimler ve tespitler yaptığı dahi sorulmadan hakkında sorumluluk uygulanabilmektedir. Hatta sadece kurumlar vergisi beyannamesi tasdiki yapan YMM hakkında kurumlar vergisinin yanında KDV sorumluluğu bile uygulanabilmektedir. Tabii ki, kurumlar vergisi beyanname tasdiki yapan YMM hakkında KDV açısından sorumluluk uygulanmasının hukuksal bir açıklaması olamaz ama yukarıda belirttiğimiz gibi denetimin ve sorumluluk uygulamasının kiģisel bilgi, beceri ve inisiyatife bağlı olması bu uygulamayı da beraberinde getirebilmektedir. III- YARGISAL GÖRÜġ Hukuk dünyası içindeki yeri ve sınırları pek belirlenemeyen YMM sorumluluğunun sınırlarının, genel hukuk kurallarına aykırı uygulamaların yargıya gitmesi sonucunda yargı kararları ile belirlenmesi zorunluluğu doğmuģtur. Yargı bugüne dek, YMM'lerin hangi aģamalarda sorumlu tutulacaklarına, sorumluluğun uygulanmasına ne Ģekilde baģlanacağına dair kararlar verdi. Bu kararlar hakkında pek çok makale yazıldı yorumlar 14

15 yapıldı. En çok irdelenen konulardan biri de sorumluluğun sının oldu, ama bu konuda bir görüģ birliği sağlanamadı. Bizim tezimiz defter ve belgeler üzerinden ve defter belgelerden hareketle tespit edilmesi mümkün olmayan iģlemlerden dolayı YMM'nin sorumlu tutulmaması gerektiğidir. Nitekim DanıĢtay Vergi Dava Daireleri Kurulu bu konuda ve bu yönde karar verdi. Karar'da(1) kayıtdıģı mal alınıp satılmasından doğan matrah farkından dolayı YMM'nin sorumlu tutulması iģlemi, söz konusu kayıtdıģı iģlemlerin YMM'nin bilgisinde olup olmadığına göre değerlendirildi. Bu kararla kiģilerin bilmedikleri ve gerekli özeni gösterseler dahi bilmelerine olanak olmayan durumlardan sorumlu tutulmamalarına iliģkin genel hukuk kuralı olan iyi niyet kuralı YMM'ler için de geçerli kılındı. Tabiiki burada söz konusu olan bir denetim iģidir ve burada bilinmesi mümkün olmayan Ģey yetkiler kullanarak yapılabilecek denetimlerle tespit edilmesi mümkün olmayan Ģeylerdir. Söz konusu Kararla en azından bu mesleğe iliģkin kuralların da hukuk sistemi içinde olduğu ve genel hukuk kurallarının bu meslek için de geçerli olduğu yargı karan ile belirlenmiģ oldu. Aynı davada DanıĢtay 4. Dairesi, "yeminli mali müģavirlerin iģlemlerini tasdik ettikleri mükelleflerle ilgili olarak karģıt inceleme dahil her türlü inceleme ve araģtırma yetkilerinin bulunduğu, tasdik esnasında kasten veya mesleğin gerektirdiği yetki ve mesleki özenin gösterilmemesi sonucu vergi ziyama sebebiyet verilmesi halinde, mükellefle birlikte müģterek ve müteselsil sorumlu sıfatıyla ödeme emri ile takip edilebilecekleri" inceleme elemanının pazarlama departmanından edindiği müģteri listeleri ile yasal defter ve belgeleri... tespit edildiği, bu belgelerin arama ile ele geçirilmediği, inceleme yetkisi bulunan davacının da bu belgelere her zaman ulaģabileceği..., bu nedenle, iģlemlerini tasdik ettiği mükellefle ilgili olarak yaptığı incelemede gerekli olan mesleki özen ve sorumluluğu göstermediği açık olduğundan, ziyaa uğratılan vergi ve kesilen cezalardan müģterek ve müteselsil sorumlu olduğu"(2) Ģeklinde karar vermiģtir. Dikkat edilirse 4. Daire Kararı'nda YMM'nin inceleme yetkisi bulunması nedeniyle kendisine ibraz edilmeyen belgelere ulaģabileceğinden bahsedilmektedir. Buna göre, YMM inceleme elemanlarının yapabileceği her Ģeyi yapmak durumunda olmaktadır. Oysa çok iyi bilinmektedir ki, buna her Ģeyden önce fiilen olanak yoktur(3). Davada 4. Daire'nin verdiği kararla Vergi Dava Daireleri Kurulu'nun vermiģ olduğu karar sonuç açısından YMM'nin sorumlu olup olmadığı konusunda birbirinin tam tersi sonuç doğuran kararlardır. Oysa karara giden yolda ayrılık YMM'nin sorumluluğundan öteye yetkilerinin sınırlarındadır. Dördüncü Daire kararında YMM'nin inceleme yetkisine sahip olduğu, kayıtdıģı alım satıma iliģkin belgeleri de denetim elemanının arama ile ele 15

16 geçirmediği belirtilmiģtir. Burada da eğer denetim elemanı arama ile geçirmiģ olsaydı YMM'nin sorumluluğunun bulunmadığına karar verileceği anlaģılmaktadır. Sonuçta 4. Daire'nin kararı da bir sınır olması gerektiğine iģaret etmekte, fakat YMM'nin arama dıģında her türlü yetkiye sahip olduğu kabul edilmektedir. IV- SONUÇ Kanımızca bu yorum ve sonuç Yasa'ya aykırı olmamakla birlikte, hukuka uygunluk açısından güçlü değildir. Denetim yetkisinin sınırsız olduğu ve arama dıģında her Ģeyin yapabileceği, her türlü belgeye ulaģılabileceği ve dolayısıyla bunların yapılmamıģ olmasının sorumluluk doğuracağı Ģeklindeki bir kabul YMM mesleğinin yapılmasını olanaksız kılar. En azından bazı meslek mensuplarının mesleği icra etmemesi sonucunu doğurur. DanıĢtay Vergi Dava Daireleri Kurulu yapılan yargılamada özetle, "yasal defter ve kayıtlar arasında bulunması zorunlu olmayan ve yeminli mali müģavire ibraz edilmeyen belgelere dayanılarak saptanan matrah farkından dolayı yeminli mali müģavirin müģterek ve müteselsil olarak sorumlu tutulmasına olanak bulunmadığına" karar vererek, olaya kanuna uygunluktan çok hukuka uygunluk açısından yaklaģmıģ ve meslek mensuplarını belli ölçüde de olsa rahatlatmıģtır. Bizce bu karar YMM'lerin yetkilerinin sınırlarını da belirlemektedir. Bu sınırlar içinde her türlü inceleme yöntemi yoktur. Bu sınırlar içinde, yasal defter ve kayıtlar ile bunların dayandığı belgeler ve bu kayıt ve belgelere dayanılarak tespit edilebilecek iģlemler bulunmaktadır. Bunların dıģında yer alan ve bunların arasında bulunması zorunlu olmayan belgelerin incelenmesi YMM denetiminin sınırları dıģındadır ve bunlardan dolayı da YMM sorumlu tutulamaz. Gelinen nokta, defter ve belgeler üzerinden ve defter belgelerden hareketle tespit edilmesi mümkün olmayan iģlemlerden dolayı YMM'nin sorumlu tutulmaması gerektiğidir ve bu nokta kanımızca mesleğin geleceği açısından çok önemli bir dönüm noktasıdır. (1) DVDDK'nın, tarih ve E.2007/319, K.2008/212 sayılı Kararı. Kararın tam metni için a, özeti için dergimizin "Yargı Kararları " bölümüne bakınız. (2) Dn. 4. D.'nin, tarih ve E.2005/1293, K.2005/2286 sayılı Kararı. (3) Belirtmeden geçemeyeceğiz bir husus da Ģudur. Ele aldığımız dava yukarıda sözünü ettiğim, YMM'lerin yetkilerinin geniģletilmesinden ve YMM'lere karģıt inceleme yetkisi verilmesinden yana olan bir meslek mensubunun davasıdır. Davada büyük bir hukuksal mücadele vermesi sonucunda bu Ģekilde bir sonuca ulaģılmıģtır. ( YaklaĢım dergisinin 193 nolu sayısından alınmıģtır.) 16

17 AR-GE ĠNDĠRĠMĠNDE TERCĠH HAKKI Bilindiği gibi, Gelir Vergisi Kanunu'nun 89'uncu maddesinin 1 'inci fıkrasının (9) numaralı bendi ile Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10'uncu maddesinin Vinci fıkrasının (a) bendi gereğince, mükelleflerin iģletmeleri bünyesinde gerçekleģtirdikleri münhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayıģına yönelik araģtırma ve geliģtirme (ar-ge) harcamalarının % 100'ü beyan edilen gelirden veya kurum kazancından indirilebilmektedir. (Oran tarihinden önce % 40 idi.) 2008 yılında yapılan harcamaların tümü (gerek tarihinden önce gerekse bu tarihten itibaren yapılan) üzerinden son geçici vergi dönemi ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde % 100 oranı esas alınarak ar-ge indirimi uygulanabilecektir. Maliye Bakanlığı bu maddeye göre indirimden yararlanılacak harcamaların kapsamını ve uygulamadan yararlanılabilmesi için gerekli belgeler ve usulleri belirlemeye yetkili olup, Bakanlık bu yetkisini 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile kullanmıģtır sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'na göre uygulanabilecek ar-ge indirimine iliģkin esaslar 1 no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebligi'nin 10.2'nci bölümünde detaylı bir Ģekilde düzenlenmiģtir. Diğer taraftan 5746 sayılı Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile ar-ge indirimi farklı esaslarla yeniden düzenlenmiģtir. Bu Kanun'a iliģkin genel açıklamalarımız 2008/52 sayılı Sirkülerimizde yer almaktadır sayılı Kanun'a istinaden yararlanılabilecek ar-ge indiriminin uygulama esasları, tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan AraĢtırma ve GeliĢtirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine iliģkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği ile düzenlenmiģtir. Yönetmelik 2008/88 sayılı Sirkülerimiz ekinde bilgilerinize sunulmuģtur. Her iki düzenleme de yürürlükte olup mükelleflerin bunlardan birini tercih etme imkanları mevcuttur sayılı Kanunun 4/5'inci maddesinde, bu Kanun kapsamında indirim, istisna, destek ve teģviklerden yararlananların GVK veya KVK'nun aynı mahiyetteki hükümlerinden yararlanamayacakları hükme bağlanarak, mükerrer uygulamaların önüne geçilmiģtir. Bu ifade, mükelleflerin indirimde tercih haklarının bulunduğunun örtülü bir ifadesidir. Bu iki mevzuata iliģkin uygulama esaslarının farklılıkları ekli tabloda bilgilerinize sunulmuģtur. Mükelleflerin kendilerine daha avantajlı olan uygulama Ģeklini tercih etmeleri gerekecektir. Geçici vergi beyannameleri üzerinde ar-ge indirimi uygulamak isteyen mükelleflerden bu tercihleri sorgulanmakta olduğundan, geçici vergide ar-ge indirimi yapan mükelleflerin bu tercihi yapmıģ olmaları gerekir. 17

18 Geçici vergi beyannameleri üzerinde bu tercihi yeterince irdeleyemeden yapmıģ olanların yılsonunda söz konusu tercihlerini gözden geçirmeleri ve değiģtirmelerinin mümkün olduğunu düģünüyoruz. Çünkü mükelleflere indirim konusunda tercih haklarının bulunduğu sirküler veya tebliğ bazında açıkça belirtilmemiģtir. Bu nedenle yapılan tercihlerin kesin ve nihai tercihleri olduğu kabul edilemez. Bu konuda vurgulamak istediğimiz bir diğer husus da, 5746 sayılı Kanun'la düzenlenmiģ olan diğer istisna ve desteklerden (gelir vergisi stopajı teģviki, sigorta prim desteği, damga vergisi vs.) yararlanıldığı hallerde arge indiriminden bu Kanun'a istinaden yararlanılmasının zorunlu olmadığıdır. Bizim anlayıģımıza göre gelir vergisi stopajı teģvikinden 5746 sayılı Kanun'a göre yararlanan bir mükellef ar-ge indiriminde 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu'nu tercih edebilir sayılı Kanun tarihinde yürürlüğe girmiģ olmakla birlikte, bu tarihten önce baģlamıģ projeler için de 5746 sayılı Kanun'un tercih edilmesi mümkündür. Saygılarımızla. 18

19 SORU Ar-ge departmanı kurma mecburiyeti var mı? Destek personelinin ücretleri ar-ge harcaması olarak dikkate alınabilir mi? Ar-ge departmanına tahsis edilmemiģ personelin, ar-ge faaliyetlerinde kısmi çalıģmasına iliģkin ödenen ücretler ar-ge harcaması olarak dikkate alınabilir mi? Ar-ge harcaması olarak dikkate alınacak, dıģarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderlerine iliģkin bir üst sınır mevcut mudur? Ar-ge faaliyetleri dıģında baģka faaliyetlerde de kullanılan makine teçhizata iliģkin amortisman giderleri arge harcaması olarak dikkate alınabilir mi? Ar-ge projesi bazında temin edilen kredilerin finansman gide rle ri arge harcaması olarak dikkate alınabilir mi? Ar-ge indirimi uygulamasında süre sınırı var mıdır? Ar-ge harcamalarının aktifleģtirilmesi zorunlu mudur? 5520 SAYILI KVK MD.10/1-A(1 no.lu KV Tebliğ) Evet Hayır Hayır Hayır Hayır Evet Hayır Evet (Sadece gayri maddi hakka yönelik harcamaların aktifleģtirilmesi zorunludur. Diğerleri doğrudan gider 5746 SAYILI AR- GE FAALĠYETLERĠNĠN DESTEKLENMESĠ HAKKINDA KANUN (AraĢtırma ve GeliĢtirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine ĠliĢkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliği) Hayır Evet (Tam zamanlı ar-ge personeli sayısının %10 unu aģmamak Ģartıyla) Evet (Personelin Ar-ge ve yenilik faaliyetlerine ayırdığı zamanın, toplam çalıģma zamanına oranı dikkate alınmak suretiyle bulunan ücret tutarları dikkate alınır.) Evet (DıĢarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderleri, toplam ar-ge harcamalarının % 20 si ile sınırlandırılmıģtır.) Evet (Söz konusu makine teçhizatın, ar-ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanıldığı gün sayısına göre hesaplanan tutar dikkate alınır.) Hayır Evet (Bu kanuna göre ar-ge indirimi uygulaması tarihinde sona ermektedir.) Evet (Ar-ge harcamalarının tamamı aktifleģtirilmek zorundadır.) 19

20 Devreden ar-ge indirimi izleyen yıllarda kullanılabilir mi? Devreden ar-ge indirimi izleyen yıllarda eskalâsyona tabi tutulabilir mi? Diğer kurumlardan sağlanan Ar-ge destekleri fon hesabına alınır mı? Ar-ge merkezlerine iliģkin olarak ilave indirim imkânı var mıdır? Ar-ge indirimine iliģkin olarak YMM tasdik raporu gerekli mi? Ar-ge indirimine iliģkin olarak yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde herhangi bir belge verilmesine gerek var mı? yazılabilir.) Evet Hayır Hayır (Sağlanan destek tutarları ticari kazancın tespitinde gelir olarak dikkate alınır. Faaliyet teknoparkta yürütülüyorsa alınan destekler için de gelir veya kurumlar vergisi istisnasından yararlanılır.) Hayır Evet Hayır Evet Evet(yeniden değerleme oranı ile) (Maliyetleri bu tür desteklerden karģılanan arge harcamaları ise ar-ge harcaması olarak dikkate alınmaz.) Evet (500 ve üzerinde tam zaman eģdeğer Ar-Ge personeli istihdam eden arge merkezlerinde o yıl yapılan ar-ge ve yenilik harcamasının bir önceki yıla göre artıģının yarısı kurum kazancı veya ticari kazancın tespitinde ayrıca indirim konusu yapılır.) Evet (Sadece, ar-ge merkezlerinde ve rekabet öncesi iģbirliği projelerinde ar-ge indirimin uygulanabilmesi için gerekli) Evet (YMM tasdikine tabi olmayan ar-ge indirimi söz konusu ise, beyanname ekinde bazı belgelerin teslim edilmesi gerekir.) (2009/038 sayılı Denet Sirküleri) 20