İSTANBUL TİCARET ODASI ÖZEL HASTANELER SEKTÖR PROFİLİ

Transkript

1 İSTANBUL TİCARET ODASI ÖZEL HASTANELER SEKTÖR PROFİLİ Hazırlayan:TÜRKAN TEMEL Haziran 2003

2 İÇİNDEKİLER 1.SAĞLIK HİZMETLERİ Koruyucu Sağlık Hizmetleri 1.2.Rehabilite Edici Hizmetler 2.KAPSAM 3 3.AVRUPA VE AMERİKA DAKİ ÖZEL HASTANELERİN TARİHİ 3 4.TÜRKİYE DEKİ ÖZEL HASTANELERİN TARİHİ GELİŞİMİ 4 5.ÖZEL HASTANELERİN TÜRLERİ, TEMEL ÖZELLİKLERİ VE GRUPLANDIRILMASI Türler 5.2.Genel Hastaneler A Grubu Hastane B Grubu Hastane C Grubu Hastane 5.3.Özel Dal 6.SEKTÖRÜN GÜNCEL DURUMU Özel n yılları arasındaki artış nedenleri 7.ÖZEL HASTANELERİN DENETİMİ 11 8.DIŞ PAZAR 12 9.ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARININ TEŞVİKİ Yatırım Teşvik Belgesine Müracaat 9.2.Yatırımlara Sağlanan Destek Unsurları Gümrük Vergisi İstisnası Yatırım İndirimi Makine ve Teçhizat Alımında Katma Değer Vergisi İstisnası Fon dan Kredi Tahsisi, Enerji Desteği ve Arsa Tahsisi Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintisi İstisnası 10.MEVZUAT Hususi Hastaneler Kanunu 10.2.Özel Hastaneler Tüzüğü 10.3.Özel Hastaneler Yönetmeliği 11.SEKTÖRÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Mevzuat Sorunları 11.2.Rekabet Eşitliğini Bozan Uygulamalar 12.İSTANBUL DA BULUNAN ÖZEL HASTANELERİN ADRES VE TELEFON LİSTESİ FAYDALI ADRES BİLGİLERİ KAYNAKLAR 24 1

3 GENEL BİLGİLER 1.SAĞLIK HİZMETLERİ İnsan sağlığına zarar veren çeşitli faktörlerin yok edilmesi ve toplumun bu faktörlerin tesirinden korunması, hastaların tedavi edilmesi, bedeni ve ruhi kabiliyet ve melekeleri azalmış olanların işe alıştırılması (Rehabilitasyon) için yapılan tıbbi faaliyetler sağlık hizmetidir. Sağlık hizmetleri genel olarak, koruyucu, tedavi edici ve rehabilite edici olarak üçe ayrılır. 1.1.Koruyucu Sağlık Hizmetleri Sağlığın korunması, hastalıkların önlenmesi için verilen hizmetler ile yapılan düzenlemeler bu grupta yer alır. Koruyucu sağlık hizmetleri; kişiye yönelik ve çevreye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri olarak ikiye ayrılır. 1.2.Tedavi Edici Sağlık Hizmetleri Hastaları tedavi etmek amacıyla düzenlenen sağlık hizmetleridir. Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri: Hastalıkların evde veya ayakta teşhis ve tedavisi için verilen hizmetler olup, ülkemizde sağlık ocakları, muayenehaneler, poliklinikler, Verem Savaş Dispanserleri, Ana-Çocuk Sağlığı Merkezleri bu hizmeti veren kuruluşların arasında yer alır. İkinci Basamak Sağlık Hizmetleri: Hastalıkların teşhis ve yatırılarak tedavisi için verilen hizmetlerdir. Ülkemizdeki Sağlık Bakanlığı na bağlı tam teşekküllü devlet hastaneleri, SSK hastaneleri, Milli Savunma Bakanlığına bağlı hastaneler, özel hastaneler, yataklı sağlık merkezleri, Tıp fakülteleri bu gruba giren kuruluşlardır. Üçüncü Basamak Sağlık Hizmetleri: İleri tetkik ve özel tedavi gerektiren hastalıklar için verilen hizmetlerdir. Ülkemizdeki ruh ve sinir hastalıkları hastaneleri, kanser hastaneleri, meslek hastalıkları hastaneleri bu tür hizmet veren hastanelerdir. 2

4 1.3.Rehabilite Edici Hizmetler Hastalık ve kazalara bağlı olarak gelişen kalıcı bozukluklar ve sakatlıkların günlük hayatı etkilemesini engellemek veya bu etkiyi en aza indirmek için tıbbi ve sosyal amaçlı verilen hizmetlerdir. 2.KAPSAM Bu çalışmada Türk Ticaret Kanuna tabi özel hastaneler ele alınmıştır. 3.AVRUPA VE AMERİKA DAKİ ÖZEL HASTANELER Ortaçağ da özellilkle 12 yy.da Avrupa daki hastane sayısı hızla artmıştır, Araplar Bağdat, Şam ve Kurtuba da başvuran herkesin din, ırk yada toplumdaki yerine bakılmaksızın kabul edildiği hastaneler kurmuştur. Bu dönemde Avrupa da din dışı yönetim birimleri de hastane benzeri kurumları desteklemeye başlamıştır. 18. yy. da İngiltere de Webminster (1719), Guy s (1724) ve Londra (1740) hastaneleri gibi ilk özel hastaneler kurulmuştur. Batı dünyasında başlangıçta kar amacı gütmeyen, din, ırk, sosyal sınııf farkı gözetmeyen ve gönüllülük temelinde gelişen hastane uygulaması özellikle ABD de önce dini ayırımlara sahne olmuş, daha sonra da paralı hale gelmiştir te hastane yataklarını işgal eden hastaların çoğunluğu para öderken, 19, yüzyıl sonunda, hastane giderlerinin üçte biri hastalar tarafından ödenir hale gelmiştir. Avrupa da hükümet ve yardım kuruluşlarının hastaneciliğe girmesi ile birlikte para ödeme gücü olmayan hastalar için tam ya da kısmi zamanlı hekim atanması zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Benzer gelişme Fransa, İsveç ve İtalya da da görülmüştür. İngilizler, güçleriyle orantılı olarak ödedikleri gelir vergisi dışında sağlık hizmetleri için önemli bir ödeme yapmamaktadırlar. Son durumuyla İngiltere de sağlık hizmetlerinin % 93 ü kamu kaynaklarından finanse edilmektedir. Kişi başına 1040 dolar / yıl harcama ile, kişi başına 4000 dolar / yıl harcayan ABD den (bu bir dünya rekorudur ve sağlıkta en verimsiz kaynak kullanan ülke, özelleştirilmiş sağlık hizmetleriyle ABD dir; bundan geri dönülmektedir!) çok daha ileri toplumsal sağlık düzeyi göstergelerine sahiptirler. ABD ve Kanada dışındaki ülkelerin çoğunda hastanelerin yapım ve işletme harcamalarının en az bir bölümü devlet yada yerel yönetimler tarafından karşılanmaktadır. 4.TÜRKİYE DEKİ ÖZEL HASTANELERİN TARİHİ GELİŞİMİ 3

5 Özel sağlık sektörü Cumhuriyetten önce varolmuş ve 1933 yılında çıkartılan Hususi Hastaneler Kanunu ile de daha geniş bir çerçeve kazanmıştır lu yıllarda sağlıkta özel sektör; muayene hekimi, laboratuar ve röntgen üniteleri azınlıklar ve yabancı ülke kökenlilerin oluşturduğu özel hastaneler olarak anlaşılmaktaydı lerde özel sektör ise ağırlıklı olarak Devlet, SSK ve Tıp Fakültelerini tamamlayan muayenehaneler, kısmen gelişen laboratuar ve röntgen üniteleridir. Özellikle 1980 li yıllarda poliklinik ve dispanser tarzında özel sektör kuruluşları il merkezlerinde ve ilçelerde hızla kurulmuştur lı yıllarda ise özel hastaneler hızla artmıştır. Büyük şehirlerde özellikle merkezi yerlerde (İstanbul da ilçelerde bile) 3-4 hastane açılmış bulunmaktadır yılında yürürlüğe giren 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu nun 5 inci maddesi Milli Savunma Bakanlığı hariç kamu kurum ve kuruluşlarına ait tüm sağlık kuruluşlarının kamu tüzel kişiliğine haiz sağlık işletmelerine dönüştürülmesine imkan tanımıştır. Bununla hastanelerin verimlilik ve etkililik esaslarına dayalı işletmecilik anlayışı ile hizmet veren kendi gelirleri ile giderlerini karşılayabilen ve kendi personelini ihtiyaçları doğrultusunda planlayan ve niteliklerine göre istihdam edebilen, idarî ve malî yönden özerk, piyasa koşullarında rekabet edebilen kurumlar haline getirilmesi amaçlanmıştır li yıllarda genel hastane yanında göz, mikrocerrahi, KBB, ortopedi, fizik tedavi ve.gibi branş hastaneleri ve merkezleri ilave olmuştur.. Bugünlerde sadece İstanbul da 134, Türkiye de ise 240 civarında özel hastane açılmış bulunmaktadır. 5.ÖZEL HASTANELERİN TÜRLERİ, TEMEL ÖZELLİKLERİ VE GRUPLANDIRILMASI 5.1.Türler Özel hastaneler, faaliyet alanlarına, hizmet birimlerine, yatak kapasitelerine, teknolojik donanımlarına ve hizmet verilen uzmanlık dallarının nitelik ve sayısına göre, genel hastaneler ve özel dal hastaneleridir. 5.2.Genel Hastaneler Sağlık Bakanlığının tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği ile öngörülen asgarî bina, tesis, hizmet ve personel standartlarını haiz; birden fazla uzmanlık dalında sürekli ve düzenli olarak, ayakta ve yatarak muayene, tıbbî teşhis ve tedavi, yoğun bakım ve acil sağlık hizmetleri veren, ruhsatında yazılı olup hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dallarının gerektirdiği klinikler ile acil ve yoğun bakım üniteleri, radyoloji, biyokimya ve mikrobiyoloji laboratuarları bulunan ve tam gün faaliyet gösteren özel hastanelerdir. 5.1.A Grubu Hastane 4

6 Ruhsatlandırılmış yatak kapasitesi en az elli olan, en az beş farklı dahili ve beş farklı cerrahi uzmanlık dalı da tam gün kadrolu uzman tabip çalışmak suretiyle sağlık hizmeti veren ve asgarî standartlara ilave olarak, hasta kabul ve tedavi ettiği uzmanlık dalları için gerekli ve günün gelişmiş tıp teknolojisine uygun olan diğer bütün teşhis ve tedavi birimlerini ve ayrıca asgarî radyoloji, biyokimya, mikrobiyoloji, hematoloji ve patoloji laboratuarlarını bünyesinde bulunduran genel hastanelerdir B Grubu Hastane Ruhsatlandırılmış yatak kapasitesi otuz ilâ elli arasında olan, en az dört farklı dahili ve dört farklı cerrahi uzmanlık dalında tam gün kadrolu uzman tabip çalıştırmak suretiyle sağlık hizmeti veren; birinci fıkrada belirlenen asgarî standartlara ilave olarak günün gelişmiş tıp teknolojisine uygun olan bir veya birden fazla teşhis ve tedavi birimini ve radyoloji, biyokimya, patoloji ve mikrobiyoloji laboratuarlarını bünyesinde bulunduran genel hastanelerdir C Grubu Hastane Ruhsatlandırılmış yatak kapasitesi on ilâ otuz arasında olan en az üç farklı dahili ve üç farklı cerrahi uzmanlık dalında tam gün kadrolu uzman tabip çalıştırmak suretiyle ayakta ve yatarak, acil ve yoğun bakım üniteleri ile radyoloji, biyokimya ve mikrobiyoloji laboratuarları desteğiyle muayene, teşhis ve tedavi hizmeti veren genel hastanelerdir. 5.3.Özel Dal Özel dal hastaneleri; belirli bir yaş ve cins grubu hastalar ile belirli bir hastalığa tutulanlara veya bir organ ve organ grubu hastalarına yönelik hizmet vermek üzere, hastanenin ana faaliyetleri ile ilgili uzmanlık dallarından her birinde tam gün kadrolu en az üç uzman tabip ile bu uzmanlık dalının gerektirdiği diğer uzmanlık dalları için en az bir kadrolu uzman tabip çalıştırılan, gelişmiş teknolojik donanım ve personel desteği ile sürekli ve düzenli olarak, ayakta ve yatarak muayene, tıbbî teşhis ve tedavi, yoğun bakım ve acil sağlık hizmetleri veren, ruhsatında yazılı uzmanlık dallarının gerektirdiği klinikler, üniteler ve laboratuarlar ile acil ünitesi ve radyoloji laboratuarı bulunan ve tam gün faaliyet gösteren en az on yatak kapasitesi olan özel hastanelerdir. 6.SEKTÖRÜN GÜNCEL DURUMU Ülkemizde sağlık hizmetleri Sağlık Bakanlığı, SSK, Üniversiteler, Milli Savunma Bakanlığı ve özel sektör tarafından sunulmaktadır. Toplam hastanenin 754'ü hasta yataklarından 'ü Sağlık Bakanlığı na aittir. Bu hastanelerin yatak işgal oranı %60'dır. SSK ise 118 hastane'de yatakla hizmet vermektedir. 239 özel hastane ise toplam yatağa sahiptir. Bu kurumların hizmet verdiği nüfus ve rejimi, birbirlerinden önemli ölçüde farklılıklar göstermektedir. Sağlık hizmeti sunan kuruluşların ayrı ayrı olması etkili bir eşgüdümü ve dolayısıyla hizmet sunumunu zorlaştırmaktadır. Bunun yanı sıra sağlık hizmeti satın alırken çok farklı ölçütler kullanılıyor olmaları farklı nitelikte hizmetlerin satın alınmasına yol açmaktadır. Türkiye'de sağlık hizmetleri sistemi gerek hizmet arzı gerekse hizmet talebi açısından önemli çeşitlilikler göstermektedir. Özel ve kamu sektöründeki değişik 5

7 kurumlar tarafından birinci ve ikinci basamak hizmetler sunulurken, hizmet alımında da sağlık sigortası güvencesi kapsamında olanlar ve olmayanlar diye iki kısma ayrılmaktadır. Bunun yanı sıra kişi başına yapılan yıllık sağlık harcamasının, Ülkemizde Dolar arasında olduğu tahmin edilirken, bu rakam OECD ülkelerinden yaklaşık on kat daha fazladır. Nüfusumuzun yaklaşık % 70'i sağlık güvencesi kapsamı içinde bulunmaktadır. Yani nüfusumuzun yaklaşık üçte biri sağlık sigortası sistemi dışındadır. Bunun yaklaşık % 33'ü SSK, % 16.8'i Bağ-Kur ve % 18.5'i Emekli Sandığı ve diğer çeşitli devlet memurluğu şeklindedir. Ayrıca nüfusun yaklaşık % 17.1'i yeşil kart kapsamındadır. Bugün gelişmiş ve belirli bir refah seviyesine ulaşmış olan ülkeler, insan unsuruna yapılan yatırım olması nedeniyle sağlık hizmetlerinin nitelik ve nicelik yönünden iyileştirilmesi için artan oranda kaynak tahsis etmektedirler. Bir anlamda sağlığa yapılan yatırım üretken yatırım" olarak kabul edilmektedir. Tablo 1: Türkiye de Yataklı Tedavi Kurumlarının Sayısı Sağlık Bakanlığı Özel Hastaneler SSK Tıp Fakülteleri Diğ.Resm.Kuru luş Belediye Dernek ve Vakıf Yabancı ve Azınlık Hast. TOPLAM Kaynak: Sağlık Bakanlığı Not:Milli Savunma Bakanlığı na ait hastaneleri kapsamaz. 6

8 Türkiye de Yataklı Tedavi Kurumlarının Kuruluşlara Göre Dağılımı incelendiğinde, özel hastanelerin Sağlık Bakanlığı ndan sonra ikinci sırada olduğu görülmektedir. Özel hastaneleri sırası ile SSK ve Tıp Fakültesi izlemektedir. Grafik 1-Türkiye deki Özel n Toplam Hastane Sayısına Göre Durumu TOPLAM HASTANE SAYISI ÖZEL HASTANE SAYISI Kaynak:Sağlık Bakanlığı yılında özel hastane sayısının Türkiye deki toplam hastane sayısı içindeki oranı %19.9 dur. 6.1.Özel n Yılları Arasındaki Artış Nedenleri 1. Özellikle yılları arasında sağlık kuruluşlarına getirilen teşvik tedbirleri. Yine 1994 sonrasında getirilen yatırım teşvik tedbirleri sağlığın yatırım yapabilecek bir alan olarak görülmesine neden olmuştur. 2. Devlet ve SSK nın yataklı ve ayaktan tedavi hizmetlerinin kalitesinin yetersizliği bu hizmete ulaşmadaki güçlük, hizmeti almadaki gecikme vb. nedenlerle SSK ve kamu hizmetlerinin özel sektöre yönelmesi lere kadar şehirlere doğru aşırı bir göçün olmasıyla ve bazı büyük şehirlerde 200 bini aşan ilçeler meydana gelmiştir. Yeni yerleşim yerlerinde resmi sağlık teşekküllerinin olmaması veya yetersizliği nedeniyle sağlık hizmetlerinin açığı özel sektör tarafından karşılanmıştır. 4. Ülkemizde sağlıklı olma bilincinin artmasıyla, özel sağlık sigortalı sayısının artması ve bu sigortalılar kamu yerine kalite, hizmet, çabukluk vb. nedenlerle daha iyi koşullarda hizmet veren özel hastaneleri tercih etmiştir. Tablo 2: Türkiye de Yataklı Tedavi Kurumlarının Fiili Yatak Sayısı 7

9 Sağlık Bakanlığı SSK Tıp Fakülteleri Özel Hastaneler Diğ.Resmi Kuruluş Belediye Dernek ve Vakıf Yabancı ve Azınlık Hast. TOPLAM Kaynak: Sağlık Bakanlığı Not:Milli Savunma Bakanlığı na ait hastaneleri kapsamaz. Özel n fiili yatak sayılarının Sağlık Bakanlığı, SSK ve Tıp Fakültelerinden sonra dördüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Grafik 2-Özel Hastane Yatak Artış Sayısının Toplam Yatak Artış Sayısına Göre Durumu Kaynak:Sağlık Bakanlığı ÖZEL HAST.YATAK.SAYISI TOPLAM YATAK SAYISI 8

10 Türkiye deki yataklı tedavi kurumlarının yatak sayılarına bakıldığında; 1997 yılından 2001 yılına kadar %13 lük bir artışa karşı Özel n yatak sayısında aynı yıllar için %56 lık bir artış kaydedilmiştir. Bununla birlikte, aşağıda yeralan tablo ve grafikten de anlaşılacağı üzere, özel hastanelerde tedavi olan hasta sayısı %71 lik artış gösterirken Türkiye genelinde toplam hasta sayısındaki artış %20 de kalmıştır. Tablo 3:Türkiye de Yataklı Tedavi Kuruluşlarının Hasta Sayısı Sağlık Bakanlığı SSK Tıp Fakülteleri Özel Hastaneler Dernek ve Vakıf Diğ.Resm Kuruluş Yabancı ve Azınlık Hast. Belediye TOPLAM Kaynak: Sağlık Bakanlığı Not:Milli Savunma Bakanlığı na ait hastaneleri kapsamaz. Özel n hasta sayısındaki gelişme incelendiğinde 1997 yılından 2001 yılına kadar hasta sayısının %71,1 lik bir artış kaydedildiği görülmektedir. Oysaki Sağlık Bakanlığı nde bu oran %16,1 de kalmıştır. 9

11 3.Özel n Hasta Sayısının Toplam Hasta Sayısı İçindeki Durumu ÖZEL HASTANE TOPLAM Kaynak:Sağlık Bakanlığı yılı için özel hastanelerin hasta sayısının toplam hasta sayısına oranı ise %7.1 dir. Tablo 4:Yataklı Tedavi Kuruluşlarının Yatak Kullanım Oranı (%) Sağlık Bakanılğı SSK Tıp Fakülteleri Diğ.Resm. Kuruluş Belediye Dernek ve Vakıf Yabancı ve Azınlık Hast. Özel Hastaneler 55,8 57,3 56,4 58,5 58,1 69,7 68,4 69,6 69,6 72,0 70,9 69,9 72,1 72,7 68,8 40,9 37,7 37,8 31,4 27,7 52,2 56,9 128,1 66,6 52,5 50,6 38,6 49,2 50,2 57,6 38,0 48,3 51,9 46,3 65,2 25,5 24,2 22,9 26,2 24,8 TOPLAM 59,2 59,0 59,4 60,5 60,2 Kaynak: Sağlık Bakanlığı Not:Milli Savunma Bakanlığı na ait hastaneleri kapsamaz. Son yıllarda özel hastanelerde tedavi gören hasta sayısı %71 artmasına rağmen Türkiye geneline bakıldığında yatarak tedavi olan hasta sayısında bir artış olmamış hatta %0,7 oranında düşüş görülmüştür. 10

12 Tablo 5 -Türkiye de Hastane Yatak Sayılarının İllere Ve Kuruluşlara Göre Dağılımı İLLER İSTANBUL ANKARA İZMİR BURSA ANTALYA MANİSA TOPLAM Sağlık Bakanlığı SSK ÖZEL Üniversite HASTANELER Diğer Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak Kurum Yatak KASTAMON ERZURUM ADANA DENİZLİ TOPLAM Kaynak: Sağlık Bakanlığı 2001 Not: 1)Diğer bölümü: Dernek,Yabancı,Azınlık,KİT, Belediye ve Diğer Bakanlıklara ait hastaneleri kapsar. 2) Milli Savunma Bakanlığı na ait hastaneleri kapsamaz. Tablo 5 deki dağılım 20 ve üstünde kurum bulunan ilk 10 ilimize göre düzenlenmiştir. Özel Hastane yatak sayılarının illere göre dağılımı incelendiğinde görülüyor ki, Türkiye de sağlık kurumu ve hastane yatağı bakımından iller arasında önemli eşitsizlikler bulunuyor yılı için İstanbul da bulunan özel hastanelerin yatak sayısı Türkiye de bulunan yatak kapasitesinin %21.7 sini oluşturmaktadır. Bu oran Ankara için %9.4 İzmir için % 6.1, Denizli için ise %0.9 dur. İstanbul da bulunan özel hastanelerin Türkiye de bulunan kurum sayısına oranı %16 dır. Bu oran Ankara için için % 4.7, İzmir için %4, Denizli için ise %1.6 dır. Öteyandan; İstanbul da bulunan özel hastanelerin il içindeki toplam kurum sayısına oranı %63.5 dir. Bu oran Ankara için %15.7, İzmir için %21, Denizli için ise %15 dir. 7.ÖZEL HASTANELERİN DENETİMİ Ülkemizin sağılık sistemi içerisinde özel hastaneler kurum sayısı bakımından önemli bir yer tutmaya başlamıştır. Özel n ruhsatlandırılması ve denetim işlemleri Sağlık Bakanlığı nın yetkisinde bulunmaktadır. 11

13 Sağlık Bakanlığı nca yapılan denetimlerde; Mayıs 1999 da yatak kapasiteli 220 Özel Hastane mevcut iken, tarihleri arasında, hastane sahiplerinin başvuruları doğrultusunda yatak kapasitesinin arttırılması veya düşürülmesi, hastane isminin değiştirilmesi veya yargı kararları nedeniyle aşağıdaki değişiklikler yapılmıştır yatak kapasiteli 45 Özel Hastane açılmıştır yatak kapasiteli 26 Özel Hastane kapatılmıştır. -13 Özel Hastanede toplam 536 yatak sayısı artırılmıştır. - 4 Özel Hastanede 109 yatak indirimi yapılmıştır. -18 Özel Hastanede isim değişikliği yapılmıştır. -24 Özel Hastanede servis ilavesi işlemi yapılmıştır. -22 Özel Hastanede çeşitli nedenlerle yeniden ruhsat düzenlenmiştir tarihi itibariyle ülkemizde yatak kapasiteli 237 Özel Hastane mevcuttur. 8.DIŞ PAZAR Ağırlıklı olarak özel sigortalılar ve gelir düzeyi yüksek olanların rağbet gösterdiği özel hastane ve sağlık kuruluşları, krizle birlikte alım gücü iyice düşen bireylerin sigorta poliçelerini de yenilememesi veya kısıtlı koşullarla yenileme yoluna gitmesi gibi nedenlerden dolayı hasta sıkıntısı yaşamaktadır. Sektörün canlanabilmesi için yabancı hastaların da Türkiye de tedavisi önem kazanmaktadır. Sektörde bu talep sadece Türk taraftan değil, yabancı taraftan da gelmektedir. Yabancı hastalar da Türkiye'ye gelmek istemektedirler. Bunun nedeni ise devalüasyondan sonra Türkiye'de sağlık hizmeti fiyatlarının dünya standartlarının çok altında kalmasıdır. Bu durum, yabancıların da hızla gelişen ve son yıllarda yapılmış yatırımlar nedeniyle güncel teknolojiye sahip Türk tıbbının hizmetinden uygun fiyata yararlanması talebini doğurmaktadır. Türkiye'ye küçük oranlarda yabancı hastalar gelirken, bunun büyük organizasyonlara dönüştürülmesi planlanmaktadır. Sağlık Kuruluşları Derneği, bu konuda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile bir çalışma yürütmektedir. Bakanlık, konu ile ilgili olarak bir komisyon kurmuş ve ikili sosyal güvenlik anlaşması olan ülkelerde yaşayanlar ve onların bakmakla yükümlü oldukları kişilerin, Türkiye'den sağlık hizmeti alması yönünde çalışmalarda bulunmaktadır. Bu çerçevede 13 ülke ile sosyal güvenlik anlaşması imzalanırken, yakın zamanda beş ülke ile de imzaların atılması hedeflenmektedir. Özellikle Avrupa ülkelerinden hastalar sigorta şirketleri veya aracı kurumlar vasıtasıyla Türkiye'de özel hastanelerle anlaşma yapmak için ülkemize gelmektedir. Başta Avrupa ülkeleri olmak üzere son zamanlarda Türk Cumhuriyetleri ve Balkanlar'dan da talepler bulunmaktadır. Türkiye de özel hastaneler son 15 yılda hizmet kalitesinde sağlanan başarı ve fiyat avantajları nedeniyle gelişmiş ülkelere hizmet verebilecek kapasiteye sahiptir. Somut olarak Hollanda ve İngiltere ile hasta transferi çalışmaları sektör temsilcileri tarafından ifade edilmektedir. Ancak AB`ye girmeden Türkiye`deki sağlığın Avrupa`da pazarlanması oldukça zor görünmektedir. İngiltere`de başka ülkelerde tedavi olup, parasını devlete ödetmek için bazı hastalar dava açmış ve davayı kazanmışlardır. Ancak, İngiltere devleti bu masrafı karşılaması için tedavi görülen ülkenin AB üyesi olması koşulunu getirmektedir. 12

14 Öte yandan; Türkiye`ye özel şirketlerle yapılan çeşitli anlaşmalar karşılığı çok sayıda yabancı hasta gelerek tedavi olmaktadır. Ayrıca sektör temsilcileri Almanya da kurulacak bir vakıf aracılığı ile Türkiye ye hasta getirmeyi hedeflemektedir. 9.ÖZEL SAĞLIK KURULUŞLARININ TEŞVİKİ Sağlık sektörü özellikle son yıllardan itibaren stratejik önemi dolayısıyla da en fazla teşvik edilen yatırım konuları arasında yer almaktadır. Nüfusun önemli bir hızla artması ve devletin küçülmesi yönündeki çabalar daha önceleri tamamen kamunun tekelinde olan bu sektörde, özel girişimlere ihtiyaç doğurmuştur. 30 Kasım 1981 tarihli bir Bakanlar Kurulu kararı ile sağlık yatırımları teşvik kapsamına alınmıştır. Bu kararla birlikte, özel hastane ve modern sıhhi kontrol tesisleri yatırımları gümrük muafiyeti, yatırım indirimi ve orta vadeli kredilerde faiz iadesi gibi ayrıcalıklardan yararlandırılmaya başlanmıştır. Bu nedenle özel önem taşıyan sektörler kapsamına alınan sağlık sektörü uygulanan diğer teşvik tedbirleriyle de bugün belirli bir seviyeye gelmiştir. 9.1.Yatırım Teşvik Belgesine Müracaat 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu çerçevesinde, yatırım teşvik belgesi almadan bazı vergisel teşviklerden yararlanmak sureti ile yatırım yapmak mümkün olmakla birlikte, özellikle büyük tutarlı yatırımlar için Kamuca sağlanan destek unsurlarından yararlanabilmek amacıyla yatırım teşvik belgesinin alınması gerekmektedir. Yatırım teşvik belgesi alınmak suretiyle Devletin sağladığı destek unsurlarından faydalanma koşulları esas olarak tarihli ve 98/10755 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve buna ilişkin 98/1 sayılı Tebliğ ile sözkonusu Karar ve Tebliğ de değişiklik yapan tarihli ve 99/12656 sayılı Karar ve Karara ilişkin 99/1 sayılı Tebliğ çerçevesinde belirlenmiştir. Buna göre, Yatırım Teşvik Belgesi alabilmek için yerli sermayeli kuruluşların Hazine Müsteşarlığı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü ne, yabancı sermayeli kuruluşların ise aynı Müsteşarlık bünyesindeki Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü ne müracaat etmeleri gerekmektedir. Yatırım Teşvik Belgesi Müracaatında İstenilen Belgeler Yatırım bilgi formu, Kalkınmada Öncelikli Yörelerde yapılacak yatırımlarda 80 milyon TL. nin, diğer yörelerde yapılacak yatırımlarda 160 milyon TL. nin T.C. Merkez Bankası nezdindeki Fon a yatırıldığına dair makbuzun bir örneği, Yurtiçi veya yurtdışından temin edilecek makine ve teçhizata ilişkin olarak yatırımcı tarafından düzenlenmiş ve imzalanmış listelerden üç adet, Noter tasdikli imza sirküleri, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi aslı veya noter tasdikli örneği, Mali mevzuata aykırı işlemlerin bulunmadığına ilişkin taahhütname, Kamu kuruluşlarından alınacak belgeler ile, Müsteşarlıkça talep edilen diğer belgeler olarak belirtmek mümkündür. Yatırım teşvik belgesi müracaatını Türkiye de kurulmuş tüm gerçek ve tüzel kişiler ile Kamu kurum ve kuruluşları yapabilirler. Ancak, sadece yabancı sermayeli kuruluşlar için kurulacak şirketler adına Yatırım Teşvik Belgesi almak için başvuruda bulunulabilir. Diğer taraftan, Yatırım Teşvik Belgesi almak için Kalkınmada Öncelikli Yörelerde en az 50 milyar TL. lik, diğer yörelerde ise 100 milyar TL. lik asgari sabit yatırım tutarının olması gerekmekte olup, Müsteşarlıkça düzenlenen Yatırım Teşvik Belgeleri her ay düzenli olarak Resmi Gazete de yayımlanmaktadır. 13

15 Diğer taraftan, yatırımcının da taşın altına elini koyarak teşviklerin etkinliğini artırmak ve olası krizlere karşı firmaların dirençlerini sağlamak amaçlarıyla yatırımın finansmanın belirli oranlarda öz kaynaklardan karşılanmasına yönelik olarak bölgelere göre asgari öz kaynak oranları belirlenmiştir. Buna göre; - Kalkınmada Öncellikli Yörelerde yapılacak yatırımlarda %20 - Diğer yörelerdeki yatırımlarda %40 - Finansal kiralamada %10 oranında yatırımın asgari olarak firma öz kaynaklarından finanse edilmesi gerekmektedir. 9.2.Yatırımlara Sağlanan Destek Unsurları Yatırım teşvik uygulamaları çerçevesinde sağlanan destek unsurları aşağıda açıklanmıştır Gümrük Vergisi İstisnası Bu sektörde ithal makine parkının, önemli bir boyutta olması bu teşvik tedbirlerinin daha fazla bir önemi olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Yatırım teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizat (ham madde, ara malı ve işletme malzemeleri hariç) ithalatı, yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı gereğince ödenmesi gereken Gümrük Vergisi ve Toplu Konut Fonu ndan istisnadır Yatırım İndirimi Sağlık sektörü özel önem taşıyan sektörler kapsamında olması nedeniyle %100 oranında bir yatırım indirimi teşviği söz konusudur. Yatırımcıların Hazine Müsteşarlığı na müracaat tarihinden başlamak üzere tüm yörelerde yapılan yatırımlar %100 oranında yatırım indiriminden faydalanmaktadırlar. Yatırım indiriminden yararlanabilmek için yatırım indirimi uygulamalarına ilişkin olarak Yeminli Mali Müşavirlerce hazırlanan tasdikli raporun yıllık beyanname ile birlikte ilgili vergi dairesine verilmesi zorunludur. Yatırım indiriminin başlangıç tarihi ise Yatırım Teşvik Belgesi üzerinde belirtilen ve Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmesine dayanak teşkil eden Müsteşarlığa müracaat tarihidir Makine ve Teçhizat Alımında Katma Değer Vergisi İstisnası Bazı vergi kanunlarında değişiklik yapan 4369 sayılı Yasa dan önce yerli makine ve teçhizat için Katma Değer Vergisi Desteği, ithal makine ve teçhizat için ise KDV ertelemesi olarak uygulanan bu destek unsuru tarihinden sonra Katma Değer Vergisi İstisnası olarak uygulanmaktadır. Buna göre, eski ve yeni Yatırım Teşvik Belgesi ayrımına bakılmaksızın Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında tarihinden sonra satın alınan makine ve teçhizatlar KDV den istisna edilmektedir. Herhangi bir makine ve teçhizatın KDV istisnasından yararlanabilmesi için daha önce açıklandığı üzere yatırım konusu üretimle ilgili amortismana tabi iktisadi bir kıymet olması ve Yatırım Teşvik Belgesi eki listeler üzerinde Müsteşarlıkça makine ve teçhizat olduğuna dair şerh düşülmesi gerekmektedir. 14

16 9.2.4.Fon dan Kredi Tahsisi, Enerji Desteği ve Arsa Tahsisi Uygulanmakta olan teşvik politikaları vergisel ağırlıklı olup nakdi devlet yardımları asgariye indirilmiş bulunmaktadır. Nakdi teşviklere kaynak teşkil eden Yatırımları Teşvik Fonu ndan; sadece KOBİ yatırımlarına, yarım kalmış veya işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle işletmeye geçememiş yatırımlara, Ar-Ge yatırımlarına ve teknopark yatırımları ile çevre korumaya yönelik Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunca belirlenen öncelikli teknolojik yatırımlara ve bölgesel amaçlı yatırımlara nakdi devlet yardımları verilmektedir Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Kesintisi İstisnası Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılan ithalat ve bu belge kapsamında kullanılan 2 yıldan uzun vadeli yatırım kredileri ile bankalarca yurtdışından sağlanan kredilerin yatırım teşvik belgesi kapsamında kullandırılan kısmı Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu (KKDF) kesintisinden istisna edilmektedir. Tablo 6- Sağlık Sektöründe Yıllarında Verilen Yatırım Teşvik Belgeleri BELGE SAYISI TOPLAM YATIRIM (Milyon TL) SABİT YATIRIM (Milyon TL) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İstatistikleri 10.MEVZUAT 10.1.Hususi Hastaneler Kanunu tarih, 2219 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hususi Hastaneler Kanunu, Özel n tarifleri ve açılma şartları ile teşkilat yapısını düzenlemektedir. 15

17 10.2.Özel Hastaneler Tüzüğü tarih,17924 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Hastaneler Tüzüğünde, Özel hastanelere kabul edilecek hastalar, hastanelerin türleri, binalarının nitelikleri, personel kadroları, bulundurulması zorunlu ilaç, araç ve gereçler ve özel hastanelerin iç hizmetlerine ilişkin esaslar gösterilmiştir Özel Hastaneler Yönetmeliği tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Hastaneler Yönetmeliği bütün özel hastanelerin tesis,hizmet ve personel standartlarının tespit edilmesine, gruplandırılmasına, gruplarının değiştirilmesine, amaca uygun olarak teşkilatlandırılmasına ve bunların açılmalarına, faaliyetlerine, kapanmalarına ve denetlenmelerine ilişkin usûl ve esasları düzenlemektedir. ( tarih, sayılı Resmi Gazete Yayınlanan Özel Hastaneler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına ilişkin Yönetmelik ile bazı maddeleri değiştirilmiştir.) 11.SEKTÖRÜN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 11.1.MEVZUAT SORUNLARI. Özel n tabi olduğu 1933 yılında çıkarılmış olan 2219 sayılı Hususi Hastaneler Kanunu nu ve Özel Hastaneler Tüzüğü yetersiz kalmakta, insan sağlığı gibi çok önemli bir konuda görev alacak kurumların çağdaş kurallara tabi olması gerekmektedir. Bu düşünceden hareketle tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Özel Hastaneler Yönetmeliği atılmış bir yeni bir adım olarak görülmekle birlikte bu Yönetmeliğin aşağıda belirtilen nedenlerden dolayı sektöre katkı sağlamaktan uzak kaldığı sektör temsilcileri tarafından da vurgulanmaktadır. Bu nedenle Yönetmeliğin iptal edilerek yerine Kamu ve Özel de kapsayan bir Kanun ve bu Kanunun koyacağı temel ilkelerde hazırlanacak bir Yönetmelik düzenlenmesi gerekmektedir. Mevcut Yönetmelikle sadece özel hastanelere getirilen uygulama Anayasamızın eşitlik ilkesine açık bir aykırılık taşımaktadır. Yönetmelikle belirlenen kriterlerin insan sağlığı açısından oldukça önemli olduğu kabul edildiğinde Yönetmelik kapsamı dışındaki hastanelerin belirlenen kriterlere sahip olmaması düşünülemez. tıbbi tedavideki başarısı ile değil de, sadece fiziksel koşulları ile sınıflandırması yerine Yönetmelik kapsamına mülkiyetine bakılmaksızın tüm hastanelerin dahil edilmesi ve hastanelerin gruplandırılması yerine sadece Ruhsatlandırma Yönetmeliğinin çıkarılmasının daha yerinde düşünülmektedir. Bu çerçevede; hastanelerde sunulan hizmetlerin Ruhsatlandırma işlemlerinde Kamu/Özel Hastaneler aynı kurallara tabi olmalıdır. Hukuki açıdan ise, Yönetmeliğe getirilen eleştiri ise, Yönetmeliğin dayanağını oluşturan 3359 sayılı yasanın 3. ve 9. maddelerinde ve maddelerin gerekçelerinde Bakanlığa bu konuda Yönetmelik çıkarma yetkisini veren bir dayanak bulunmadığıdır. Ayrıca AB normlarının da sağlık sektörümüzde hayata geçirilmesi ve Uluslar arası sosyal güvenlik sözleşmeleri kapsamındaki yabancı sigortalı ve hak sahiplerinin özel hastanelerden sağlık hizmeti alımına imkan tanınmalıdır. 16

18 11.2.REKABET EŞİTLİĞİNİ BOZAN UYGULAMALAR SSK,Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR tarafından sağlık güvencesine kavuşturulmuş kişilere sunulan sağlık yardımları,ssk da öncelikle SSK,Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR tarafından sağlık güvencesine kavuşturulmuş kişilere sunulan sağlık yardımları,ssk da öncelikle kendi sağlık tesislerinde karşılanmakta, sağlık hizmetinin sunulamadığı durumlarda ise diğer kamu veya özel sağlık tesislerinden sözleşmeler ya da sevk yoluyla sağlık hizmeti satın alınmaktadır. Emekli Sandığı ve BAĞ-KUR da ise kendi sağlık tesisleri bulunmadığı için kamu veya özel sağlık tesislerinden sözleşmelerle ya da mevzuatları doğrultusunda sağlık hizmeti satın alınmaktadır. Emeklik Sandığının satın aldığı sağlık hizmetleri bütçe fiyat tarifeleri üzerinden KDV dahil olarak tespit edilmektedir. Alınan sağlık hizmeti karşılığı özel sektöre ödemeler % 18 KDV düşüldükten sonra yapılmaktadır. Üç sosyal güvenlik kurumunun, özellikle sözleşmeler yoluyla satın alınan sağlık hizmetleri nedeniyle KDV mükellefi olmayan hastaneler ile KDV mükellefi olan hastaneler arasında ciddi ölçüde rekabet eşitsizliği yaratan uygulamalar sözkonusudur. Sağlık hizmetlerinin satın alındığı sağlık tesislerinin vergi mükellefiyetleri açısından durumları Tablo 1 de gösterilmiştir. Tablo 7: n KDV ve Kurumlar Vergisi Açısından Durumları SAĞLIK TESİSLERİ KDV KURUMLAR VERGİSİ DEVLET HASTALERİ DEVLET ÜNİVERSİTE HASTALERİ İSTİSNA KAPSAMINDA: 3065 sy.kdv Kanunu md.1/g ile kapsama alınmış, ancak 17/2-a maddesi ile istisna edilmiştir. İSTİSNA KAPSAMINDA: 3065 sy.kdv Kanunu md.1/g ile kapsama alınmış, ancak 17/2-a maddesi ve 2547 sy.yök yasasının 56/a md.ile istisna edilmiştir. MUAFİYET KAPSAMINDA 5422 sayılı KDV Kanunu Madde 7/4 ile muaftır. MUAFİYET KAPSAMINDA 5422 sayılı KDV Kanunu Madde 7/4 ile muaftır. VAKIF ÜNİVERSİTE HASTANELER İSTİSNA KAPSAMINDA: 2547 sy.yök yasasının 56/a md.ile istisna edilmiştir. MUAFİYET KAPSAMINDA 5422 sayılı KDV Kanunu Madde 7/4 ve 2547 sy.yök yasasının 56/a md.ile istisna edilmiştir. DERNEK HASTANELERİ (Kamu yararına çalışan dernekler) VAKIF HASTANELERİ (Bakanlar Kurulunca Vergi Muafiyeti tanınanlar) İSTİSNA KAPSAMINDA: 3065 sy.kdv Kanunu md.1/g ile kapsama alınmış, ancak 17/2-a maddesi ile istisna edilmiştir. İSTİSNA KAPSAMINDA: 3065 sy.kdv Kanunu md.1/g ile kapsama alınmış, ancak 17/2-a maddesi ile istisna edilmiştir. MUAFİYET KAPSAMINDA 5422 sayılı KDV Kanunu Madde 1 ile muaftır. MUAFİYET KAPSAMINDA 5422 sayılı KDV Kanunu Madde 7/15 ile muaftır. TTK TABİ ÖZEL HASTANELER MÜKELLEF MÜKELLEF Kaynak:Sağlık Kuruluşları Derneği 17

19 Tablo değerlendirildiğinde anlaşılacağı üzere, özel hastaneler dışındaki diğer hastaneler, KDV açısından istisna kapsamındadır. Dolayısı ile bu hastanelerde sunulan mal ve hizmetler nedeniyle gerçek veya tüzel nihai tüketiciye KDV tahakkuk ettirilmemektedir. Buna rağmen SSK, ES ve BAĞ-KUR tarafından KDV mükellefi olmayan hastaneler hasta sevk edilmek suretiyle paket sözleşmeler ile sağlık hizmeti alındığında, ilgili hastaneler KDV tahakkuk ettirmediği halde, KDV tutarını da sosyal güvenlik kurumlarından tahsil etmektedir. Diğer bir husus ta; hastanelerin kullanma suyu bedelleri konusundadır. İstanbul da özel hastanelerin su kullanım fiyatları kamu hastaneleri ile aynı düzeye getirilmiştir. Yüksek maliyet getiren bu uygulamanın diğer kentler ile birlikte enerji fiyatları için de gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Özel Hastanelerde %3 ücretsiz hastaya bakma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu piyasa ekonomisi koşullarına uygun değildir. Uluslararası Sosyal Güvenlik Sözleşmeleri nedeniyle 13 ülkede 3 milyonu aşkın Türk Vatandaşımız kapsam içindedir. Bu kişilerin Türkiye de sağlık yardımı almaya hak kazanmış kişi sayısı ise dir. Bu kişilerin sağlık hizmeti sunumunda SSK ve Kamu sağlık tesislerinden başka sağlık tesislerinden yararlanma hakkı yoktur. Bu kişilere yapılan sağlık harcamaları, devletin uygulamış olduğu sübvansiyonlu fiyatlardan yapılmaktadır. Uygulamada ülkemizin yabancı sosyal güvenlik kurumlarını sübvanse ettiği bir sonuç ortaya çıkmaktadır. Yabancı sosyal sigorta kurumlarının TTB Fiyatları ile Özel Hastanelerden sağlık hizmeti satın alınması halinde ciddi bir kaynak kaybı ortadan kaldırılmış ve yurtdışı sigortalı ve hak sahiplerinin memnuniyeti arttırılmış olacaktır. Sektörde tarih, sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ''Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliğine Bir Madde Eklenmesine Dair Yönetmelik''in ardından Maliye Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı arasında imzalanan Özel Sağlık Kurumlarına Hasta Sevk, Usul ve Esaslarını Belirleyen Protokol'' ile Kamu personelinin, özel sağlık kurumlarına sevk edilebilmesine olanak sağlanarak, devlet memurlarının 1 Haziran 2003 tarihinden itibaren özel sağlık kuruluşlarından yararlanmasının yolu açılmıştır. Protokole göre, kamu personeli, Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsat almış, devletle anlaşmalı tüm hastaneler ve diğer yataklı tedavi kurumlarından hizmet alabilecek.hastalar, özel hastanelere birinci basamak sağlık kuruluşlarından sevk alarak gidecek. Sağlık Bakanlığı, birinci basamakta hizmet veren sağlık ocaklarının sayısının yetersiz olması nedeniyle, özel poliklinikleri de bu kapsama aldı.buna göre, devlet memurları önce kurumlarıyla anlaşmalı olan sağlık ocakları veya özel polikliniklere giderek muayene olacak. Burada yapılan tetkikler sonucunda hastanın ikinci basamak tedavi kurumlarına sevk edilmesi gerekiyorsa, sağlık ocağı veya özel poliklinik hastayı yine kurumlarıyla anlaşmalı bir özel hastaneye sevk edecek. Sevk kağıdında, hastaların doktorunu ve hastanesini seçme özgürlüğünü sağlamak amacıyla hastane adı belirtilmeyecek, yalnızca sevk edildiği branş yazılacak. Özel sağlık kurumlarında yapılacak paket tedavi uygulamaları ve bunlara ilişkin fiyatlandırma işlemleri ''Tanıya Dayalı Fiyat Uygulaması'' olarak adlandırılırken, ücretler Bütçe Uygulama Talimatı'na göre belirlenecektir. Özel hastanelerdeki sağlık hizmeti karşılığı fiyatlar, kamu hastaneleriyle ortalama aynı tutulacaktır.ancak, hizmet kalitesi yüksek özel hastaneler, hastanın kabul etmesi şartıyla Bütçe Uygulama Talimatı'ndaki fiyatların üzerine ek fiyat koyabilecek, hasta bu fiyat farkını cebinden ödeyecek. Hasta kabul ederse bu hastaneyi, etmezse fiyat eklemeyen diğer hastaneyi tercih edecektir. Bu son değişikliklerin sektör için olumlu gelişmelere neden olacağı düşünülmektedir. 18

20 12.İSTANBUL DA BULUNAN ÖZEL HASTANELERİN ADRES VE TELEFON İSTESİ HASTANE ADI ADRES TELEFON 29 Mayıs Hastanesi Mimar Sinan Mah Vatan Cad. Kanlı (0212) Çıkmazı Sok. FATİH Acıbadem Carousel Hast Halit Ziya Uşaklıgil Cad. No:1 (0212) BAKIRKÖY Acıbadem Hastanesi Acıbadem Tekin Sok. No:18 KADIKÖY (0216) (0216) Afiyet Hastanesi Atatürk Mah.Sütçü Cad.No:8 (0216) ÜMRANİYE 4 hat Academic Hospital Altunizade Nuh Kuyusu Cad. No:88 ÜSKÜDAR 19 (0216) /9 hat (0216) Aksoy Hastanesi 2.Taşocağı Cad.2/1 (0212) ŞİŞLİ Alibeyköy Hastanesi Alibeyköy Merkez Mah.Atatürk (0212) /10 hat Cad.No:56 EYÜP Alman Hastanesi Sıraselviler Cad No:119 BEYOĞLU (0212) Amerikan Hastanesi Nişantaşı Güzel bahçe Sk No:20 (0212) ŞİŞLİ (0212) AvcılarAnadolu Hastanesi M.Kemalpaşa Mah.Esenyurt Yolu (0212) Kayabışı Sk No:1/3 AVCILAR Anadolu (Melek)Hastanesi Halk Cad No:8 (0216) /7 hat ÜSKÜDAR (0216) Anadolu Çınar Hastanesi Kayışdağı Cad.No:39 K.Bakkalköy (0216) KADIKÖY (0216) Arnavutköy Hastanesi Arnavutköy Fatih Cad No:56 (0212) /220 GAZİOSMANPAŞA Ataköy Hastanesi Kocasinan Yanibosna Hürriyet Mah (0212) Hürriyet Cad No:1 BAHÇELİEVLER (0212) Avcılar Vatan Hastanesi Gümüşpala Mah.Karayolları Mevkii (0212) AVCILAR Avrupa Florance N. Mecidiyeköy Mehmetcik Cad.Aydın (0212) Hastanesi Sk No:1 BEŞİKTAŞ Avusturya Sen Jorj Hast. Bereketzade Medresesi Sk No:5/7 (0212) BEYOĞLU Atlas Hastanesi Alemdağ Cad.No:254 ÜMRANİYE (0216) (0216) Avrasya Hospıtal Beştelsiz Mah.Seyit Nizam Cad.101 Sk.. (0212) No:109 ZEYTİNBURNU (0212) Avcılar Hospıtal Üniversite Mah.Uran Caddesi No: (0212) AVCILAR (0212) Bağcılar Hastanesi Bahçelievler Ömür Hast. Yavuz Selim Mah.26/1A Sk No:3 BAĞCILAR Haznedar Eski Londra Asfaltı No:2 BAHÇELİEVLER (0212) /15 hat (0212) /15 hat (0212) (0212) Bahat Hastanesi Eski Edirne Asfaltı No:48 (0212) GAZİOSMANPAŞA