ÖZET. Harun ALGÜL Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı

Transkript

1 Peyzaj Mimarlığı

2

3

4

5 i ÖZET Yüksek Lisans Tezi AQUAPARK'LARIN TASARIM VE PLANLAMA İLKELERİ VE ÜLKEMİZDEKİ ÖRNEK AQUAPARKLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ Harun ALGÜL Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı Danışman: Yrd. Doc. Dr. Serpil ÖNDER 2006, 188 sayfa Jüri: Yrd. Doç. Dr. Serpil ÖNDER Yrd. Doç. Dr. Sertaç GÜNGÖR Yrd. Doç. Dr. Banu ÖZTÜRK KUSRTASLAN Bu araştırmada, aquapark kavramını irdelenerek, aquaparkların genel özellikleri, tasarım ve planlama ilkeleri, aquaparkların dinamik yapısını ve yıllar içerisinde sürekli olarak değişmekte olduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Aquaparkların sektörel anlamda her gün yeni bir tasarımla değişime uğrayıp uğramadığı ve işletmelerin bu değişimleri yakından takip edip etmediklerini tespit etmek amacıyla, daha önce Türkiye nin farklı bölgelerinde bulunan aquaparklarda yapılan çalışmalar dikkate alınarak, bu parklardaki değişim, ihtiyaç ve gelişmeler ortaya konmuştur. Aquapark planlamada uyulması gereken standartların oluşturulması çalışmanın temel sebebini teşkil etmektedir. Bu standartların en kısa zamanda geliştirilmesi ve bu doğrultuda bilimsel çalışmalar yapılması gerekli olmasına karşın konu hakkında daha önceden bilimsel çalışma sayısının azlığı standartların tam olarak belirlenememesine neden olmuştur. Örnek parklarda yapılan gözlemler sonrası ihtiyaçlar tespit edilip optimum ölçekli aquapark ve aquapark elemanlarının yer seçim, planlama ve tasarım kriterlerinin oluşturulması hedeflenmiş ve bu doğrultuda çalışma yapılmıştır. Anahtar kelimeler: Aquapark, su parkı, su bahçeleri, tema park

6 ÖZET Yüksek Lisans Tezi AKSARAY KENTİ AÇIK-YEŞİL ALANLARININ NİTELİK VE NİCELİK YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ Çapan Dede AKBULUT Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman: Doç.Dr. Serpil ÖNDER 2007, 195 Sayfa Jüri: Doç.Dr. Serpil ÖNDER Yrd. Dr.Sertaç GÜNGÖR Yrd. Dr.Ahmet Tuğrul POLAT Bu çalışma, Aksaray kent merkezi mücavir alan sınırı içerisinde yürütülmüştür ve kent ölçeğinde ele alınmıştır. Aksaray kent merkezindeki açık ve yeşil alanların bugünkü durumları incelenmiş ve bu durumu etkileyen doğal, sosyal, kültürel, tarihi değerler ortaya konmuş, bugün ve gelecek için yeterlilikleri tespit edilerek alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Aksaray kentindeki mevcut düzenlenmiş aktif açık-yeşil alanlar (kent ve mahalle parkları, çocuk bahçeleri ve oyun alanları) nitelik ve nicelik olarak yetersiz olup kişi başına ortalama 3,5 m² düşmektedir. Aksaray kentinde kişi başına düşen aktif yeşil alanların Türkiye standartlarının altında kaldığı tespit edilmiştir. Aktif yeşil alanların küçük yüzölçümleri ve kent genelinde düzensiz dağılımları nedeniyle kent yaşantısına yeterli katkı sağlayamadığını göstermektedir. Kentteki açık- yeşil alanların bilimsel, ekolojik ve teknik kriterler dikkate alınarak bir bütünlük içinde planlanması, tasarlanması, nitelik ve nicelik olarak yeterli hale getirilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır Anahtar Kelimeler: Aksaray kenti, Açık-yeşil alanlar, Aktif yeşil alanların yeterliliği.

7 ÖZET Yüksek Lisans Tezi ISPARTA-EĞİRDİR KARAYOLUNUN PEYZAJ PLANLAMA İLKELERİ AÇISINDAN İNCELENMESİ Celal DAĞISTANLIOĞLU Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman : Doç.Dr. Serpil ÖNDER 2007, 130 Sayfa Jüri : Doç.Dr. Serpil ÖNDER : Doç. Dr. Nuh BOYRAZ : Yard. Doç. Dr. Sertaç GÜNGÖR Karayolları insanoğlunun doğadaki yaşamı için yaptığı mühendislik yapılarından birisi olarak dikkat çekmektedir. İçinden geçtiği tabiat kaynaklarını, kültürel ve tarihi güzellikleri belirli bir perspektifte sunmaktadır. Karayolu üzerinde ve çevresinde bulunan bitkiler çok önemli işlevleri yerine getirirler. Genel anlamda ülkenin güzelleşmesine katkı sağlarken, daha özel manada yolda seyahat edenleri kar, fırtına ve tipi gibi iklimsel etmenlerden korurlar. Görsel olarak çirkinlikleri kapatır, gürültü ve toz kirliliğini önler, yol güvenliğini artırarak yol ile çevre arasında denge kurarlar. Bu nedenlerden dolayı karayolu güzergahı üzerinde dikkat çeken kültürel ve yapısal ögelerin peyzaj planlamasının yapılması zorunlu olmaktadır. Isparta-Eğirdir karayolu Antalya-Konya-Ankara ve Doğu Anadolu illerini birbirine bağlayan karayolu üzerinde olmasından ve turistik bir ilçe olmasından dolayı önem kazanmaktadır. Bu çalışmada, bu yol güzergahının çevre analizleri yapılmış ve peyzaj planlama kriterlerine göre öneriler getirilmiştir. Anahtar kelimeler: Isparta-Eğirdir, karayolu, peyzaj planlama kriterleri.

8

9

10

11 i ÖZET Yüksek Lisans Tezi BURSA İLİ KENT PARKLARININ, REŞAT OYAL KÜLTÜRPARKI, SOĞANLI BOTANİK PARKI VE MERİNOS PARKI ÖRNEKLERİNDE PEYZAJ TASARIM KRİTERLERİNE GÖRE İNCELENMESİ Ayşenur BEKTAŞ Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman: Yrd. Doç. Dr. Sertaç GÜNGÖR Doğru planlama, tasarım ve uygulamalar ile oluşturulan ve bakım çalışmaları ile devamlılığı sağlanan kent parkları, kentin yaşam kalitesini olumlu yönde etkileyen, kenti çekici ve yaşanır kılan, kentin karakter ve imajına olumlu katkıda bulunan, rekreasyonel kullanım potansiyeli yüksek, işlev, estetik ve ekoloji arasında dengeyi sağlama özellikleri ile kentteki açık-yeşil alanlar içerisinde öne çıkan mekanlardır. Bu çalışmada, kentlerde fiziksel, sosyal ve biyolojik yönden ortaya çıkan sorunların çözümünde kent parklarının açık-yeşil alanlar içerisindeki öneminin ortaya konulması yanında Bursa ilinde yer alan Reşat Oyal Kültürparkı, Soğanlı Botanik Parkı ve Merinos Parkı, konumları ve çevresel ilişkileri, ulaşım durumları, alan kullanımları, bitkisel durumları, içerdikleri kentsel donatılar ile güvenlik ve bakım durumları olarak belirlenen başlıklar altında peyzaj tasarım kriterlerine göre incelenmiş, olumlu ve olumsuz yönleri ortaya konularak incelenen kent parklarının etkin ve sürdürülebilir kullanımları için çözüm önerileri geliştirilmiştir. 2010, 159 sayfa Anahtar Kelimeler: Kentsel Yeşil Alan, Kent Parkı, Bursa Kent Parkları, Bursa.

12 ÖZET Yüksek Lisans Tezi İSTANBUL İLİ BAYRAMPAŞA İLÇESİ AÇIK VE YEŞİL ALANLARININ NİTELİK VE NİCELİK AÇISINDAN İRDELENMESİ Tuğba ÖZTÜRK LEVEND Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman: Doç. Dr. Serpil ÖNDER 2008, 148 Sayfa Jüri: Doç. Dr. Serpil ÖNDER Yrd. Doç. Dr. Sertaç GÜNGÖR Yrd. Doç. Dr. Rahmi ERDEM Bu çalışma İstanbul İli Bayrampaşa İlçesi açık -yeşil alanlarının niteliksel ve niceliksel açılardan yeterlilikle rinin belirlenmesi için yapılmıştır. Bu amaçla öncelikle açık ve yeşil alanları tanımlamak ve standartlarını belirtmek için literatür çalışması yapılmıştır. Daha sonra ilçede bulunan mevcut yeşil alanlar yapılmış olan

13 literatür çalışmasına göre değerlendir ilmiştir. Bu kapsamda 5 çocuk oyun alanı, 55 mahalle parkı, 1 şehir parkı, 5 spor alanı ve pasif yeşil alanlar incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; Bayrampaşa ilçesi yeşil alanlarının hem alansal hem de niteliksel açıdan yet ersiz oldukları görülmüştür. Bayındırlık ve İskân bakanlığı normları göz önüne alındığında ilçede kişi başına 5.45 m² lik yeşil alan açığının bulunduğu tespit edilmiştir. Erişebilirlik açısından ise çocuk oyun alanları ve spor tesislerinin gerekli standart ları yakalayamadığı ancak mahalle parklarının bu standartları ulaştığı belirlenmiştir. İlçedeki yeşil alanların algılanabilir bir yeşil alan sistemine sahip olmadığı görülmüştür. Ayrıca ilçedeki açık -yeşil alanların için nitelik ve nicelik yönünden öneriler getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: açık-yeşil alanlar, İstanbul İli Bayrampaşa İlçesi, niteliksel ve niceliksel yeterlilik, yeşil alan açığı, erişebilirlik, süreklilik

14 ÖZET Yüksek Lisans Tezi OYUN ALANLARI GÜVENLİK STANDARTLARININ ARAŞTIRILMASI VE NENEHATUN PARKI ÖRNEĞİNDE İRDELENMESİ ALİ TUNAHAN AKKÜLAH Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman : Yrd.Doç.Dr. Sertaç GÜNGÖR 2008,111 sayfa Jüri : Yrd.Doç.Dr. Sertaç GÜNGÖR :Doç.Dr.Serpil ÖNDER :Yrd.Doç.Dr. Oğuz ÖZBEK Çocuk oyun alanları, insanoğlunun çocukluğundan beri hayatında önemli bir yere sahiptir. Çocuk iken kendileri oyun alanlarını kullanan bireyler, daha sonra çocuklarını ve torunlarını oyun alanlarına götürerek oyun alanlarından kopmamaktadırlar. Oyun alanları çocukların sık kullandıkları yerlerdir. Geleceğin büyüklerinin yetiştiği bu alanlar şüphesiz iyi planlanmalı ve güvenli olmalıdır. Güvenlik çocukların dikkat edeceği ve edemeyeceği tüm ayrıntılarda gizlidir. Günümüzde belli standartlara bağlanan güvenlik kavramı, çok yönlü bir anlam ifade eder. Koruyucu tedbirler, tehlikeli unsurların kaldırılması, oyun alanı ekipmanlarının sağlıklı işlevlerinin devam ettirilmesi vb. gibi. Nenehatun parkı her yaştan çocuğun kullandığı Konya nın merkez ilçelerinden Selçuklu Belediyesi sınırları içersinde yer alan önemli bir parktır. Bu çalışmada Nenehetun parkının güvenlik standartlarına uyumluluğu irdelenmiş ve çözüm önerileri sıralanmıştır. Parkı Anahtar kelimeler: Çocuk Oyun Alanları, Güvenlik Standartları, Nenehatun

15 ÖZET Yüksek Lisans Tezi BALIKESĠR KENTĠ ÇOCUK OYUN ALANLARININ ĠRDELENMESĠ Erman Esat TÜRKAN Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü DanıĢman: Serpil ÖNDER 2009,160 Sayfa Jüri: Doç. Dr. Serpil ÖNDER Yrd. Doç. Dr. A. Tuğrul POLAT Yrd. Doç. Dr. Banu ÖZTÜRK KURTARSLAN Nüfusu gün geçtikçe artan Ģehirlerimizde doğal yaģama olan özlemin yansıması gibi görülen çocuk oyun alanlarının, çocukların geliģiminde önemli bir rolü vardır. ġehirlerdeki akciğerler de olan bu alanlara olan ihtiyaç gün geçtikçe daha da çok artmaktadır. Bu araģtırma, Balıkesir kent merkezindeki çocuk oyun alanlarının bugünkü durumlarını ve yeterliliklerini belirlemek amacıyla yapılmıģtır. ÇalıĢma, Balıkesir Belediyesi mücavir alan sınırları içerisinde yürütülmüģtür. AraĢtırmada çocuk oyun alanlarının tanımı, iģlevi sınıflandırılması ve standartları hakkında bilgiler verilmiģtir. Balıkesir kent merkezinde çocuk oyun alanların nitelik ve nicelik açısından yeterliliği incelenmiģtir. AraĢtırma sonucunda çocuk oyun alanların kent içinde dengeli dağılmadığı, kiģi baģına düģen miktar ve donatı elemanlarının yetersiz olduğu tespit edilmiģtir. Kentte çocuk oyun alanları bir sistem içinde planlanmalı, nicelik ve nitelik olarak yeterli hale getirilmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. alan ANAHTAR KELĠMELER: Çocuk oyun alanları, Balıkesir,Açık yeģil i

16 ÖZET Yüksek Lisans Tezi HASTANELERDE PEYZAJ TASARIMI KRİTERLERİNİN KONYA BÖLGE HASTANESİ ÖRNEĞİNDE İNCELENMESİ. ÇAĞRI AYAN Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman: Yrd.Doç.Dr. Sertaç GÜNGÖR 2009, 87 sayfa Bu araştırmada; hastane bahçelerindeki tasarım kriterleri nelerdir? hastane bahçeleri nasıl planlanmalıdır? sorularına yerli ve yabancı literatürler aracılığı ile cevap aranmıştır. Hastane kullanıcıları ve hastane çeşitleri göz önünde bulundurularak hastane bahçelerinin; konstrüksiyon, malzeme, bitkilendirme, güvenlik ve tasarım ilkeleri bakımından nasıl düzenlenmesi gerektiği açıklanmıştır. Doğru tasarlanan hastane bahçelerinin hastalar ve kullanıcılar üzerindeki psikolojik etkisi açıklanmıştır. Toplam m² lik alan üzerine kurulmuş Konya Bölge Hastanesi peyzaj düzenlemesi: a) Çevre analizi b) Tasarım ana kriterleri oluşturma c) Leke çalışması d) Avan proje (Yapısal proje ve Bitkisel proje) e) Uygulama projesi aşamalarında gerçekleştirilmiştir. Hastane bahçeleri hastaların ve diğer kullanıcıların psikolojisini olumlu yönde etkileyen hem fonksiyonel hem estetik açık alanlardır. Tüm hastanelerin belirtilen tasarım kriterlerinde bahçelere sahip olmaları gerekir. Bu çalışmada da yukarıda belirtilen aşamalarla ve kriterlerle hastane bahçesi tasarlanmıştır. Anahtar kelimeler: Hastane bahçesi, Konya, Rekreasyon, Peyzaj tasarımı

17 ÖZET Yüksek Lisans Tezi KENT MERKEZĠNDE YAYA VE TAġIT ULAġIM ALANLARININ PEYZAJ MĠMARLIĞI AÇISINDAN ĠRDELENMESĠ; KONYA ÖRNEĞĠ NESLĠHAN YILMAZ TÜRKOĞLU Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman: Yrd. Doç. Dr. Banu ÖZTÜRK KURTASLAN Kentlerde en yoğun kullanım alanını kent merkezleri oluşturur. Bütün ulaşım sistemleri bu noktada toplanmaktadır. Özellikle kent merkezinde taşıt ulaşımını ön planda tutan tasarım kararları ile yayaların kesintisiz erişimi sınırlanmaktadır. Bunun yanı sıra ulaşım alanlarında kullanıcılar için fonksiyonel ve estetik açıdan büyük önem taşıyan peyzaj düzenlemeleri de göz ardı edilmektedir. Yapılan araştırmada, kent merkezinde yaya ve taşıt ulaşım alanlarında peyzaj mimarlığı açısından fonksiyonel ve estetik yönden yapılan yanlışlıkların belirlenerek çözüm önerilerinin üretilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, kent merkezindeki ulaşım alanlarının peyzaj düzenlemesi ile ilişkisi irdelenmiştir. Buna yönelik ulaşım alanlarındaki peyzaj kullanım ögelerinin, mekan organizasyonu, ekoloji, rekreasyon ve güvenlik başlıklarını içeren fonksiyonel ve estetik açıdan önemleri üzerinde durulmuştur. Elde edilen bulgular, Konya kent merkezi Alaaddin Tepesi Çevresi taşıt ulaşım alanı ve Zafer Bölgesi yaya ulaşım alanı örneğinde ortaya konmuştur. 2010, 93 sayfa Anahtar Kelimeler: Kent merkezi, ulaşım planlaması, yaya bölgesi, kentsel peyzaj, Konya. i

18 iv ÖZET YÜKSEK LĠSANS TEZĠ ANTALYA ĠLĠ, DEMRE ĠLÇESĠ TURĠZM KULLANIMINA YÖNELĠK PEYZAJ POTANSĠYELĠNĠN ARAġTIRILMASI Hasan KARATAġ Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü DanıĢman: Doç. Dr. Serpil ÖNDER Yıl, 2010, 168 Sayfa Jüri Doç. Dr. Serpil ÖNDER Yrd. Doç. Dr. Ahmet Tuğrul POLAT Yrd. Doç. Dr. Ümmügülsüm (ÖZKAN) TER Ülkemizin en büyük hazinesi olan doğal ve kültürel varlıkların korunması ve gelecek nesillere aktarılması konusundaki çalıģmalar büyük önem arz etmektedir. Son yıllarda yapılan çalıģmalar doğal ve kültürel zenginliğimizin önemini daha da ortaya koymaya baģlamıģtır. Bu değerlerin turizme kazandırılmasıyla, turizm amaçlı aktiviteler geniģlemekte ve ülke ekonomisine katkıları artmaktadır. Antalya ili, Demre ilçesi doğal ve kültürel varlıkları ile turistlerin ilgisini çeken bir yerdir. Noel Baba Müzesi, Myra, Kekova ile henüz turizme açılmamıģ ya da yeterli tanıtımı yapılmamıģ pek çok doğal ve kültürel alan bulunmaktadır. Bu çalıģmada Antalya nın en önemli doğal ve kültürel kaynaklarının bulunduğu Demre ilçesinin doğal ve kültürel peyzaj değerleri araģtırılmıģ, bu değerlerin korunması ve turizme yönelik kullanılması ile ilgili olarak karģılaģılan sorunlar ve çözüm önerileri üzerinde durulmuģtur. Bu kapsamda konuyla ilgili literatür taraması yapılmıģ ve araģtırma alanının doğal ve kültürel kaynakları incelenmiģtir. Yöre turizminin sorunlarını ortaya koymak amacıyla arazide yapılan gözlemlerin yanı sıra ilçeye gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerle birlikte yöre halkı ile anket çalıģması yapılmıģtır. Ayrıca ilçedeki resmi kurum ve kuruluģların idarecileri ile birlikte önde gelen kiģilerin görüģleri doğrultusunda SWOT(FÜTZ) analizi yapılmıģ ve elde edilen sonuçlar TOWS matrisine aktarılmıģtır. Demre ilçesinin köyleri ile ilgili bilgilere ise hızlı kırsal değerlendirme formunun muhtarlarla görüģülerek doldurulmasıyla ulaģılmıģtır. Sonuç olarak yöre turizmin sorunları ortaya konmuģ, koruma kullanma dengesinin sağlandığı bir turizm geliģmesinin nasıl olması gerektiği konusunda çözüm önerileri sunulmuģtur. Bu amaçla oluģan fikir ve görüģler doğrultusunda mevcut potansiyelin korunması ve geliģtirilmesi için yapılması gerekenler belirtilmiģtir. Anahtar Kelimeler: Doğal ve kültürel peyzaj değerleri, Turizm, Turizm alanları Peyzaj potansiyeli, Noel Baba Müzesi, Demre, Myra, Kekova, SWOT Analizi

19 ÖZET YÜKSEK LİSAN TEZİ EĞİRDİR BAHÇE KÜLTÜRLERİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ ÇALIŞANLARININ REKREASYONEL EĞİLİM VE TALEPLERİNİN BELİRLENMESİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Rafet SARIBAŞ Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman Jüri : Yrd. Doç. Dr. Sertaç GÜNGÖR 2010, 155 Sayfa : Yrd. Doç. Dr. Sertaç GÜNGÖR Doç. Dr. Serpil ÖNDER Yrd. Doç. Dr. Yusuf ÇELİK Bu çalışmada, Eğirdir Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü nde görevli kamu çalışanlarının boş zamanlarına ilişkin düşünceleri, rekreasyonel aktivite seçimlerini etkileyen kişisel özellikleri, en çok katıldıkları rekreasyonel etkinlikler, katılım süresi ve sıklığı gibi aktivite katılım özellikleri incelenmiştir. Rekreasyonel eğilim ve taleplerin belirlenmesi amacıyla kamu çalışanları için hazırlanan anket formları, yerinde anket yöntemi kullanılarak toplam 112 personele uygulanmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesinde oransal yöntem kullanılmıştır. Eğirdir ilçesindeki rekreasyon alanlarında tespit edilen sorunlar; alt yapı yetersizliği, çevre kirliliği, bakımsızlık ve çevre düzenlemesinin yapılmamış olmasıdır. Bu sorunlar, yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının öncülük etmesi, reklâm ve tanıtım çalışmalarına ağırlık verilmesi, mevcut turistik ve kültürel değerlerin restore edilmesi ile çözülebilir. Enstitü çalışanlarının gün içinde ve hafta sonlarında yeterli boş zamana sahip olduğu ve rekreasyonel etkinliklerin kendilerine sağlayacağı katkıların bilincinde oldukları görülmüştür. Bu anlamda çalışanlar, belirli periyotlarda ve düzenli olarak gerçekleştirilen, geniş katılımlı sosyal aktiviteler olarak nitelendirilebilecek (piknik, teknik ya da turistik amaçlı gezi, yemekli toplantı, sinema günleri vb.) organizasyonları talep etmektedir. Enstitü çalışanları, bu tür aktivitelerin iş verimlerini ve çalışma performanslarını artıracağını, personel arasında dayanışma ve kaynaşma ortamı sağlayacağını ve sonuçta sadece kendilerinin değil tüm kurumun kazançlı çıkacağını düşünmektedir. Bu noktadan hareketle, kurum tarafından rekreasyonel faaliyetlere yönelik etkinlik ve organizasyonların düzenlenmesi, enformasyon birimine konuyla ilgili olarak aktif görev verilmesi önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Rekreasyon, Boş Zaman, Eğilim ve Talep, Eğirdir İlçesi. i

20 ÖZET YÜKSEK LĠSANS TEZĠ MERAM ĠLÇESĠ AKTĠF YEġĠL ALANLARININ COĞRAFĠ BĠLGĠ SĠSTEMLERĠ YARDIMIYLA DEĞERLENDĠRĠLMESĠ Sebahat KORUCU Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü DanıĢman: Doç. Dr. Serpil ÖNDER (2010, 124 Sayfa) Jüri Doç. Dr. Serpil ÖNDER Doç. Dr. Koray ÖZCAN Yrd. Doç. Dr. A.Tuğrul POLAT Ekolojik ve rekreasyonel amaçlarla planlanan, sosyal ve mekânsal boyutta birçok getirisi bulunan kentsel açık yeşil alanlar, insan ile doğa arasındaki ilişkinin dengelenmesinde ve kentsel yaşam koşullarının iyileştirilmesinde önemli rol oynamaktadır. Bu nedenledir ki yeşil alanların, toplumun ihtiyaçlarını karşılayabilecek düzeyde olması gerekmektedir. Günümüz bilgi çağında bilgisayar ve bilişim teknolojilerindeki gelişmelerin yönlendirdiği CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) birçok meslek dallarında uygulama alanı bulmuş, özellikle planlama sürecinde kullanıcılara zaman ve emekten tasarruf sağlamıştır. Dünyada ve ülkemizde planlama ve tasarımda birçok uygulama alanı olan CBS, mevcut planların denetlenmesinde de kullanılan önemli bir bilgi teknolojisi aracıdır. Bu çalışmanın amacı, aktif yeşil alanların yeterliliklerinin CBS ne dayalı bir yöntem kullanılarak tespit edilmesi, bu tespitlerin mevcut standartlara ve planlama ilkelerine göre değerlendirilmesi ve Konya kenti Meram ilçesi örneğinde bu yöntemin uygulanmasıdır. Bu doğrultuda Meram ilçesinde bulunan 89 mahalle çalışma alanı kapsamına alınmıştır. Mahallelerin mevcut ve projeksiyon nüfuslarına göre tespit edilen yeşil alan miktarları karşılaştırılarak analiz edilmiştir. Mevcut yönetmelikler ve standartlara göre planlama ilkeleri çerçevesinde kişi başına düşen yeşil alan miktarı bulunmuş ve yürüme mesafesi içerisinde aktif yeşil alanların türüne göre hizmet yarıçapları (etkileme bölgesi) çıkarılmıştır. Sonuç olarak mevcut yeşil alan sistemi planlama kriterleri açısından değerlendirilmiş ve bu kriterler doğrultusunda sürdürülebilir kentsel gelişmenin sağlanmasına yönelik geleceğe ilişkin açık ve yeşil alanlara ilişkin bazı öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kentsel açık-yeşil alanlar, Coğrafi Bilgi sistemleri iv

21 ÖZET YÜKSEK LİSANS KONYA KENTİÇİ TRAFİK GÜRÜLTÜSÜNÜN ENGELLENMESİNDE KULLANILACAK BAZI BİTKİLER ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA Zeliha (Koçbeker) MUTLU Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doç. Dr. Serpil ÖNDER 2010, 101 Sayfa Jüri Doç. Dr. Serpil ÖNDER Doç. Dr. Şükrü DURSUN Yrd. Doç. Dr. Ahmet Tuğrul POLAT Birey ve toplum sağlığı üzerinde zarar verici etkileri, tüm dünyaca kabul edilmiş olan gürültü kirliliği sorunu, diğer kirlenme türleri gibi insanlara olduğu kadar çevreye de rahatsızlık verir duruma gelmiştir. İstenmeyen ses olarak tanımlanabilen gürültü, sanayinin gelişmesi, nüfus artışı ve plansız şehirleşmeye bağlı olarak artmaktadır. Gürültünün, insan sağlığı ve konforu açısından kabul edilebilir sınırlara indirgenmesi ve zararlı etkilerinin giderilebilmesi için uzun yıllardır çalışmalar yapılmaktadır. Peyzaj mimarlığı açısından ise gürültü sorunun önlenmesinde bitkisel materyal kullanımı ile oluşturulacak gürültü perdeleri büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Konya Kentiçi trafik gürültüsünün engellenmesinde kullanılacak bazı bitkiler üzerinde bir araştırma yapılmış, örnek olarak seçilmiş çalıların gürültüyü ne oranda azalttığı ölçülmüş ve karşılaştırmalı olarak araştırılmıştır. Gürültü azalışını belirlemek amacıyla 5 metrelik, 9 metrelik ve 20 metrelik bitki refüjlerinde toplam on beş ölçüm yapılmıştır. Yapılan ölçümler üçer kez tekrarlanarak ortalaması alınmıştır. 5 metrelik alanda ortalama 5,2 db(a) gürültü azalımı oluşurken, 9 metrelik alanda ortalama 4,36 db(a) lık bir azalma meydana gelmiştir. 20 metrelik alanda ise ortalama 4,72 db(a) lık gürültü azalımı tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda kullanılan çalı ve çalı gruplarının gürültüyü hissedilir oranda azalttığı belirlenmiştir. Ayrıca arka arkaya grup olarak yapılan gürültü perdelerinin gürültüyü azaltmada daha etkili oldukları tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Gürültü, gürültü kaynağı, gürültü perdesi, ses düzeyi ölçer, gürültü azaltma, gürültü kirliliği. iv

22 ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ SELÇUKLU İLÇESİ (KONYA) İLKÖĞRETİM OKULLARI BİTKİSEL TASARIM ELEMANLARI ve BUNLARIN ÇOCUK SAĞLIĞI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Övgü YORGANCILAR Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman: Yrd. Doç. Dr. Sertaç GÜNGÖR 2010, 199 sayfa Jüri: Yrd. Doç. Dr. Sertaç GÜNGÖR Doç. Dr. Murat Aydın ŞANDA Yrd. Doç. Dr. Mehmet ŞAHİN Bu çalışma ilköğretim okullarının bitkisel tasarımında kullanılan elemanların çocuk sağlığı açısından önemini incelemek amacıyla hazırlanmıştır. Yapılan çalışmada ilköğretim okulları tanımlanmış, ilköğretim okul bahçelerinin standartları verilmiş ve bu standartlar doğrultusunda Konya İli Selçuklu İlçesi ndeki okullar incelenmiştir. Selçuklu İlçesi nde 54 (ellidört) ilköğretim okulu incelenmiştir. Araştırmalar yerinde yapılmış olup gerekli görülen fotoğraflar çekilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda Konya İli Selçuklu İlçesi İlköğretim okullarının bahçelerinde kullanılan bitkisel elemanlar ve peyzaj çalışmalarının yetersiz kaldığı, çocuk sağlığı açısından dikkat edilmeden düzenlendiği gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: İlköğretim Okulları, Bitkisel Tasarım, Çocuk Sağlığı i

23 ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ GÖRSEL KALİTE DEĞERLENDİRMESİ YÖNTEMİ İLE ANTALYA İLİ ALANYA İLÇESİNDEKİ ABDURRAHMAN ALAETTİNOĞLU VE ALANYA BELEDİYE BAŞKANLARI KENT PARKLARININ İRDELENMESİ Hakan ELİNÇ Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Danışman: Yrd. Doç. Dr. Ahmet Tuğrul POLAT 2011, 129 Sayfa Jüri Yrd. Doç. Dr. Ahmet Tuğrul POLAT Doç. Dr. Serpil ÖNDER Yrd. Doç. Dr. Ümmügülsüm ÖZKAN TER 18. Yüzyılda sanayi devrimiyle tarımdan sanayi toplumuna yönelik hızlı bir geçiş başlamış ve tüm dünyada farklı etkiler yaratmıştır. Bu süreçte dünya nüfusunun büyük kısmının yaşadığı kentler fiziksel yönden olumsuz etkilenen mekânların başında gelmiştir. Günümüzün mekân oluşturan disiplinleri işlevsel ve estetik açıdan problemler yaşayan kentleri yenileme ve daha yaşanır mekanlar haline getirmek için büyük çaba göstermektedirler. Kent estetiğinin en önemli unsuru açık ve yeşil alanlardır. Kent parkları, aktif kullanımları nedeniyle kent toplumuna en fazla faydayı sağlayan kentsel açık yeşil alan sisteminin bir öğesini oluşturmaktadır. Kent parklarının görsel kalitesinin değerlendirilerek ortaya çıkarılması ve bu görsel kaliteyi oluşturan bileşenlerin açıklanmasını amaçlayan bilimsel araştırmalar aynı zamanda kent estetik değerinin arttırılmasına da önemli katkılar sağlayacaktır. Bu araştırmada, Alanya ilçesinin önemli iki kent parkı çalışma materyali olarak belirlenmiş ve bu kent parklarında yerli ve yabancı kullanıcılar üzerine foto-anket uygulaması yapılmıştır. Her iki parkı örnekleyen 10 ar adetlik iki fotoğraf serisi park kullanıcıları tarafından Likert Ölçeğinde (1-5) manzara güzelliği ve sekiz kavramsal parametreye dayalı olarak değerlendirilmiştir. Anket verileri üzerine Ki-Kare ve Spearman korelasyon istatistik analizleri uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, Abdurrahman Alaettinoğlu parkında manzara güzelliği ve katılımcıların demografik özellikleri arasında faklılıklar saptanmıştır. Abdurrahman Alaettinoğlu parkının 7 nolu fotoğrafında manzara güzelliği ile katılımcıların yaş (Ki-Kare = 26,181), eğitim (Ki-Kare = 28,853), gelir (Ki-Kare= 28,591) ve ikamet (Ki-Kare= 19,438) özellikleri arasında istatistiksel açıdan önemli farklılıklar bulunmuştur. Her iki kent parkında da manzara güzelliği ile seçilen tüm parametreler arasında istatistiksel açıdan önemli ilişkiler tespit edilmiştir. Alanya Belediye Başkanları parkının 4 nolu fotoğrafında manzara güzelliği ile parametreler arasındaki birlikte değişme dereceleri sırasıyla uyum %62, bakım %61, hareketlilik %60 ve güven %58 şeklindedir. Çalışmadan elde edilen bulgular önceki literatür sonuçları ile karşılaştırılarak tartışılmış, kent parkı planlama, tasarım ve yönetim çalışmalarına yönelik fayda sağlayacak öneriler getirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Alanya, Foto-Anket, Görsel Algı, Görsel Kalite, Kent Parkı iv

24 ÖZET YÜKSEK LĠSANS TEZĠ HATAY ĠLĠ SAMANDAĞ ĠLÇESĠ EKOTURĠZM KULLANIMINA YÖNELĠK PEYZAJ POTANSĠYELĠNĠN SAPTANMASI Ahmet AKKĠPRĠK Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü DanıĢman: Doç.Dr.Serpil ÖNDER 2011, 241 Sayfa Jüri Doç.Dr.Serpil ÖNDER Yrd.Doç.Dr.Ahmet Tuğrul POLAT Yrd.Doç.Dr.Ümmügülsüm TER Samandağ ilçesi, Avrupa nın korumada öncelikli yüz orman alanlarından biri olan ve aynı zamanda Türkiye Doğa Derneği tarafından tür çeģitliliği açısından Türkiye nin en zengin Önemli Doğa Alanı olarak ilan edilen Amanos Dağlarının güney ucunda yer almaktadır. Ġlçe dünyadaki 3 ana kuģ göç yollarının en büyüğü üzerinde bulunmaktadır. Akdeniz foklarının yaģam alanı ve deniz kaplumbağalarının yuvalama alanı olarak kullanılan Samandağ Kumulları Türkiye Doğa Derneği tarafından Önemli Doğa Alanı olarak ilan edilmiģtir. Ayrıca ġimģir gen koruma ormanı, yaban hayatı geliģtirme sahası, endemik bitkileri, anıt ağaçları, Türkiye nin tek Ermeni Köyü Vakıflı, 9 adet arkeolojik sit ve 13 adet anıt yapıya sahip Samandağ, farklı din, mezhep ve ırkların bir arada yaģadığı Türkiye nin ender ilçelerinden biridir. Samandağ ilçesi zengin doğal ve kültürel yapısına rağmen turizmden hak ettiği payı alamamaktadır. Kendi haline terk edilmiģ bu zenginlikler aģırı ve yanlıģ kullanımla birlikte çevrede çeģitli olumsuz değiģimler ortaya çıkmakta, kültürel değerler, tarihi yapılar tahrip olarak bitki ve hayvan toplulukları yok olma tehlikesiyle karģı karģıya kalmaktadır. Ekoturizm, sürdürülebilirlik arayıģları içerisinde turizmin geleceğini kurtaracak çözümlerden biri olarak görülmektedir. Ekoturizm bir yandan değerleri korurken bir yandan da yöre halkı için gelir imkânı sağlamaktadır. Bu tez çalıģması ile Samandağ ilçesinin bugüne kadar bünyesinde saklayabildiği zengin doğal ve kültürel değerleri ortaya çıkarılarak ekoturizm kullanımına yönelik öneriler getirilmiģtir. Anahtar kelimeler: ekoturizm, peyzaj potansiyeli, Samandağ, turizm, iv