ENERJİNİ YARINA SAKLA PROJESİ

Transkript

1 ENERJİNİ YARINA SAKLA PROJESİ 2013 PROJE SAHİBİ: GÜMÜŞHANE VALİLİĞİ GÖREVLİ BİRİM: İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

2 Siyasî, askerî zaferler ne kadar büyük olurlarsa olsunlar, ekonomik zaferlerle taçlandırılmazlarsa meydana gelen zaferler devamlı olamaz, az zamanda söner. Servetin meşru yolu, bilgiyle ve fedakârlıkla çalışmak ve tasarruf etmektir.

3 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi ve bu Sözleşme'nin öncelikli ilk adımını oluşturan Kyoto Protokolü, sürdürülebilir kalkınmanın en etkin araçları olarak kabul edilmektedir. Bugün, küresel iklim değişikliğinin etkileri dünyamızın her köşesinde hissedilmektedir. Bazı bölgelerde insanlar kuraklık ve susuzlukla boğuşurken, diğer bölgelerde büyük ölçekli felaketlere yol açan kasırga ve sellerin ızdırap ve yıkımı yaşanmaktadır. Bu küresel tehditlere karşı hep birlikte, hızlı ve kararlı şekilde harekete geçilmesi tüm ülkelerin ortak sorumluluğudur. Sadece bugünkü neslin, kendi ülkemizin ve halkımızın refahını ve mutluluğunu düşünmekle yetinemeyiz. Bizden sonraki nesillerin, diğer ülke ve halkların da sağlık, refah ve mutluluğunu hep birlikte düşünmek zorundayız. Hepimize bu noktada gerekli bilincin yaratılmasına liderlik etmek görevi düşmektedir. Bu maksatla herkesin alabileceği basit tedbirler mevcuttur. Bunlar arasında, çevreyi kirletmekten kaçınma, enerjiyi verimli kullanma, çağdaş ve etkin sulama tekniklerinden yararlanma ve günlük hayatta su tasarrufuna özen gösterme gibi bazılarını öncelikli olarak saymak mümkündür. Bugünkü dünyada belki karadan sınırlarımızı koruyabiliriz ama havadan sınırları korumak veya çevre ile ilgili konularda gümrükleri gerçekleştirmek mümkün değildir. Herkes, birbirini etkilemektedir. 'Ben sadece kendi bölgemde yaşıyorum. Oranın benimle ilgilenmesine gerek yok.' demeye hakkımız yoktur.

4 ''Şu ana, tüm dünyayı etkisi altına alan küresel krizi ortaya çıkaran en önemli etken, sınırsızca, sorumsuzca, çılgınca tüketim alışkanlığıdır. Öyle ülkeler var ki caddelerde dolaşan araçlara bakıyorsunuz, hemen hemen bütün araçların motor hacmi 3-4 bin, hatta 5-6 bin santimetre küp(cc). O aracın tükettiği yakıt, o aracın çevreye bıraktığı atık, sadece o ülkeyi değil, bütün dünyayı tehdit ediyor yılında Türkiye'de trafikteki kayıtlı araç sayısı 8 milyon adet iken, 2011 Ekim ayı itibariyle trafiğe tescilli toplam araç sayısı 15 milyon 971 bin adede, yani yaklaşık 16 milyon adede yükselmiştir. Fazladan tükettiğiniz her enerji size yük olduğu kadar dünyaya, insanlığa, çocuklarımıza, yani geleceğimize de yük oluyor. İsraf, tüketilen enerji boyutuyla olduğu kadar, çevreye salınan kirlilik boyutuyla da geleceği tehdit ediyor. Biz bu anlayışla yürümek, ekonomiyi de bu anlayışla büyütmek durumundayız. ''Bizim medeniyetimizde bir temel ilke var, o da şudur: 'Dereden abdest alırken bile suyu israf etme'. Bu son derece anlamlı bir ilkedir. Biz israf ekonomisinden yana değil, verim ekonomisinden yana olacağız. İsrafta dikkatli olmamız halinde verim ekonomisinde kalkınan bir Türkiye oluruz. Su, şuradan akıp gidiyor, sen harcasan da harcamasan da o su akıp gidiyor, ama o suyu en etkili bir şekilde değerlendirmeliyiz. Evde, iş yerinde binalarda, sokaklarda biz bu ilkeyi yaşamak ve yaşatmak zorundayız.'' ''İnşallah, yüzde 20 tasarruf hedefine de hep birlikte ulaşacağız. Şu anda, evlerdeki A sınıfı altı, yaklaşık 15 milyon beyaz eşyayı A sınıfı ve üstüyle değiştirirsek, ülkemizin yıllık tasarrufu, Ankara'nın bir yıllık elektrik tüketimine karşılık geliyor. Tasarruf şahsi olduğu kadar, milli olduğu kadar insani bir meseledir. Bütün imkânlarımızla çocuklarımızı eğiterek, sanayimizi bu yönde teşvik ederek, bu insani meselede yol kat etmemiz gerekiyor. İnşallah el birliği ve iş birliği ile belirlediğimiz hedeflere hep beraber ulaşacağız.'' RECEP TAYYİP ERDOĞAN 3. Ulusal Enerji Verimliliği Forumu ve Fuarı nda 12 Ocak 2012 BAŞBAKAN

5 Ülkemizdeki enerji talebi artışı ile birlikte dünya enerji talebi de her ülkede farklı oranlarda sürekli artmaktadır. Türkiye, OECD ülkeleri içerisinde geçtiğimiz 10 yıllık dönemde enerji talep artışının en hızlı gerçekleştiği ülke durumundadır. Aynı şekilde ülkemiz, dünyada 2002 yılından bu yana elektrik ve doğal gazda Çin den sonra en fazla talep artış hızına sahip ikinci büyük ekonomi olmuştur. Strateji ve politikalarımız; enerji arz güvenliği, alternatif enerji kaynakları, kaynak çeşitliliği, yerli kaynakların ekonomiye kazandırılması, sürdürülebilirlik, enerji piyasalarında serbestleşme ve enerji verimliliği temellerine dayanmaktadır yılında Enerji Verimliliği Kanununun yürürlüğe konulması ile enerjinin ve enerji kaynaklarının verimli kullanımını teşvik eden ve zorunlu kılan düzenlemeler getirilmiş ve uygulamalara başlanmıştır yılında çıkarılan Başbakanlık Genelgesi ile kamuda verimsiz lamba kullanımı yasaklanmıştır. Kamuda verimli aydınlatmaya geçiş ile her yıl yaklaşık 50 milyon lira tasarruf edilmektedir. Ayrıca temiz kömür teknolojileri konusunda çalışmalar sürdürülmekte olup özellikle kömürün gazlaştırılması konusuna hız verilmiştir. Kömürün daha çevre dostu olarak tüketilmesi ve değişik kullanım alanlarının oluşturulması için projeler yürütülmektedir. Düşük kalorili linyitleri yakabilecek bir kazan tasarımı geliştirmek üzere Bakanlığımız tarafından TÜBİTAK ile işbirliği içerisinde Milli Kazan Projesi çalışmalarına başlanmıştır. Taner YILDIZ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Bakanlığın 2013 Yılı Bütçesini TBMM Plân ve Bütçe Komisyonuna Sunuş Konuşması ndan 14 Kasım 2012

6 Günümüzde artan enerji talebi ile birlikte enerjiyi verimli kullanma, enerjide tasarruf sağlama ve hatta enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ihtiyacı göz ardı edilemez bir gerçektir. Ülkemizde de bu ihtiyaç ve dış ülkelere bağımlılık giderek artmaktadır. Bu ihtiyaca yeterince cevap verip, dışa bağımlılığımızı azaltmak için gerekli politikalar üretip, toplumumuzun ortak amaçla yola çıkarak kaynaklarımızı tüketmek yerine, ihtiyaç oranında kullanmak fikrini gerçekleştirmek üzere projemiz olumlu katkı sağlayacaktır. Sadece enerjide değil her alanda verimli kullanım ve ihtiyaç dışı tüketimin önüne geçmek amacıyla hem ülkemizin hem evimizin ekonomisine önem verip, gereksiz tüketilen enerji ve paraya dur deyip, toplumumuzun kalkınmasında üzerimize düşeni yaparak bunu hayat felsefesi haline getirirsek gelecek nesle daha güzel bir gelecek sağlamış olacağımıza olan inancım büyüktür. YUSUF MAYDA GÜMÜŞHANE VALİSİ

7 Ekonominin kalkınmasının en önemli sebeplerinden biri enerji kaynakları ve onun doğru kullanımıdır. Toplumlar her alanda geliştikçe enerji kullanım maliyetleri de artmaktadır. Bu da insanların enerjiyi ihtiyaçları oranında kullanması gerekliliğini göstermektedir. Aksi takdirde toplumların yaşam standardı ne kadar yüksek olursa olsun sahip olduğumuz fosil kaynakları günün birinde tükenecek ve o ülke dışa bağımlı olmaktan kaçınamayacaktır. Bu nedenle enerji üretiminin yanında enerjiyi verimli kullanmaya da önem vermeliyiz. Ülkemiz tükettiğimiz enerjinin önemli bir kısmını dış ülkelerden satın almakta olup, gitgide enerji talebimiz ve tüketimimiz de artmaktadır. Bunun önüne geçebilmek için ilimizde enerji kullanımıyla ilgili ortak bilincin oluşturulması ve yaygınlaştırılmasında, enerji tüketiminde kendi payımıza düşen oranda tasarrufa yönelip, ülkemizin dışa bağımlılığının azaltılmasında projemizin katkı sağlayacağını yürekten umuyorum. HIZIR AKTAŞ GÜMÜŞHANE İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRÜ

8 Enerji kaynakları her ne kadar yeterli miktarda olsa da hızla ilerleyen talep artışı ile birlikte ihtiyaca cevap veremeyecek durumda olacaktır. Bunu düşünerek zamanında önlemimizi alıp, enerjiyi verimli kullanmak ve bunun ötesinde tasarruf planlarımızı gerçekleştirmek üzere politikalar geliştirmeliyiz. Mümkün olduğunca kendi enerji kaynaklarımıza yatırım yapıp dış ülkelere yaptığımız onca yatırımı kendi enerji çeşitliliğimizi artırmaya yöneltmeliyiz. Bu tedbirleri enerji kaynaklarımız tükenmeden önce alırsak hem dış ülkelere bağımlılığımızı azaltıp hem de kendi kaynaklarımızı çeşitlendirmek için zaman kazanabiliriz. Bu çerçevede ilimizde yürütülecek olan bu proje ile ev, iş yeri ve çeşitli kurumlarda enerji kullanımı konusunda bilgili ve tasarruflu bireylerin sayısını artırıp, enerji geleceğimizin önünü açacak ve bu politikanın uygulanmasının devamında katkıda bulunmuş olacağız. NÜSRET BULUT GÜMÜŞHANE İL MİLLİ EĞİTİM ŞUBE MÜDÜRÜ ( Proje il Sorumlusu)

9 I.PROJE YÜRÜTME KURULU PROJE SAHİBİ: Gümüşhane Valiliği GÖREVLİ BİRİM: İl Milli Eğitim Müdürlüğü PROJE İL YÜRÜTME KURULU: Gümüşhane Valisi Vali Yardımcısı Milli Eğitim Müdürü Milli Eğitim Şube Müdürü (Proje İl Sorumlusu) Proje Koordinatörü YUSUF MAYDA Meral UÇAR HIZIR AKTAŞ NÜSRET BULUT İlhan SİVRİ (MEM Ar-GE) PROJE İLÇE KAMPANYA YÜRÜTME KURULU Kelkit Kaymakamı Köse Kaymakamı Kürtün Kaymakamı Şiran Kaymakamı Torul Kaymakamı Kelkit İlçe Milli Eğitim Müdürü Köse İlçe Milli Eğitim Müdürü Kürtün İlçe Milli Eğitim Müdürü Şiran İlçe Milli Eğitim Müdürü Torul İlçe Milli Eğitim Müdürü Ozan GAZEL Arif KARAMAN Enver ÖZDERİN Murat ÖZDEMİR Recai KARAL Şükür KÖSE Murat KARTAKGÜL Hüseyin AK İsmet YILDIRIM Orhan TOPAL

10 II. PROJENİN GENEL AMACI VE TANIMI 1)PROJENİN AMACI Sürdürülebilir kalkınmanın öneminin gittikçe daha çok anlaşıldığı günümüzde, enerji verimliliğine yönelik çabaların değeri de aynı oranda artmaktadır. Bu çerçevede; enerji nihai tüketiminde enerji verimliliğinin geliştirilmesi, bilinçsiz kullanımın ve israfın önlenmesi öncelikli amaçlarımızdır. 2) PROJENİN ÖNEMİ VE GENEL DURUM Enerji verimliliği; enerjide arz güvenliğinin sağlanması, dışa bağımlılıktan kaynaklanan risklerin azaltılması, enerji maliyetlerinin sürdürülebilir kılınması, iklim değişikliği ile mücadelenin etkinliğinin artırılması ve çevrenin korunması gibi ulusal stratejik hedefleri tamamlayan bir kavramdır. Yaşamımız çevremizde yer alan su, toprak, hava, enerji, para, zaman vb. çeşitli kaynaklara sıkı sıkıya bağlıdır. Her insan çeşitli ihtiyaçlarını karşılayacak, yaşamını zenginleştirecek, refah düzeyini yükseltecek mal ve hizmetlere olabildiğince fazla miktarda sahip olmak ister. Ancak kişilerin, ailelerin ve toplumların sonsuz sayıdaki istek ve ihtiyaçlarına gidermede kullanabildikleri bu kaynaklar her zaman sınırlıdır. Sonuç olarak sahip olduğumuz kaynaklarımızı mümkün olduğunca az miktarda, dikkatli, planlı kullanarak hem tutumlu olup savurganlığı önleyebiliriz, hem de bugünün ihtiyaçlarını karşılarken gelecek kuşakların da ihtiyaçlarını dikkate alarak kaynak kullanımında sürdürülebilirliği sağlayabiliriz. Ülkemizde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, ulusal ve uluslararası kuruluşlar hazırladıkları projeler ile enerji verimliliği bilincini artırmayı amaçlamaktadırlar yılı itibariyle Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Aile ve sosyal Politikalar Bakanlığı Enerji Hanım projesini başlatmış ve Türkiye genelinde 20 ilde projeyi yürütme kararı almıştır. Ancak Gümüşhane proje kapsamında değildir. Projemiz ilimizde enerji verimliliği ve tasarruf alanında ihtiyaç duyulan boşluğu doldurarak ilimizde enerji tüketimi konusunda bilinç oluşturulmasında önemli bir rol oynayacaktır. Neden Enerji Tasarrufu? Dünya'da enerji tüketiminin bu şekilde devam etmesi durumunda 2020 yılında fosil yakıt kaynaklarının yarısının tüketilmiş olacağı tahmin edilmektedir. Fosil kaynaklar, sadece yakıt olarak değil aynı zamanda başta ilaç olmak üzere kimya sektöründe pek çok alanda kullanılmaktadır. Bu yönü ile de korunması en azından tüketiminin azaltılması önemlidir. Kömür veya petrol gibi fosil yakıtların yanması sonucu, daima Karbondioksit oluşur ve bu da diğer sera gazlarına göre %55'lik bir oranla, doğal sıcaklık dengelerinin bozulmasında en büyük etkiyi yaparak Küresel Isınmaya neden olmaktadır. Bazı enerji kaynakları yenilenebilir değildir. Yenilenebilir olan enerji kaynakları da ihtiyaçlarımızı git gide karşılayamaz duruma gelmeye başladı. En önemli enerji kaynağı olan fosil kaynaklarımız

11 (kömür, petrol ) görünür gelecekte tükenecektir. Enerji üretmek için birincil olarak kullanılan fosil yakıtlarının bu şekilde kullanılmaya devam edilmesi durumunda, aşırı kuraklık, deniz seviyesinde yükselme sonucu su baskınları, fırtınalar ve ultraviyolenin artması gibi küresel değişmeler sonucu, doğanın ekolojik dengesinin bozulması kaçınılmazdır. Enerji üretiminin de, çevreyi diğer etkenlere göre daha fazla kirlettiği uluslararası protokollerce de kabul edilmiştir. Petrol, ülkemizde yeterince çıkmadığı için petrolün yarısını dışarıdan alıyoruz. Dış satım gelirimizin büyük bir bölümü petrol alımına harcanıyor. Son yıllarda kömür rezervlerimizin azalması sebebiyle onu da dışarıdan ithal etmeye başladık. Bütün bu enerji alımları ekonomimiz için ağır bir yüktür. Ulusal ekonomimizin düzelmesi için enerjiyi tutumlu kullanmak zorundayız. Enerjinin yetersizliği üretimin düşmesini, yurt ekonomisini ve günlük yaşantımızı etkilemektedir. Alternatif kaynaklarımız (Güneş, rüzgâr, hidrojen ) henüz ekonomik değildir.artan talep nedeniyle enerji fiyatları sürekli olarak yükselmektedir. Ülkemizde kullanılan enerjinin %75 ını yurtdışından döviz ödeyerek satın alıyoruz. Gereksiz tüketmeye dur demenin zamanı gelmedi mi? artık! 3) PROJE SÜRESİ: Projemiz 30 Eylül Haziran 2014 tarihleri arasında Gümüşhane genelinde yürütülecektir. Proje değerlendirme formu proje tamamlandıktan 4 ay sonra yazılacaktır. Projemiz ile Gümüşhane de enerji verimliliği ile ilgili olarak hayat boyu sürecek kazanımların elde edilmesi hedeflenmektedir. 4) PROJE UYGULAMA BASAMAKLARI İl genelindeki okul/kurumlara, yerel basına ve ulusal haber ajanslarına proje ile ilgili bilgilendirme yapılacaktır. Okul/Kurumlarda projenin yürütülmesinde görev alacak Proje Temsilcileri seçilecektir. Seçilen proje temsilcilerinin Enerji verimliliği oryantasyon eğitimlerine katılımı sağlanacaktır. Okullardaki Enerji Verimliliği etkinliklerinde kullanılmak üzere Afiş ve Broşürler oluşturulacak ve ilgili birimlere dağıtılacaktır. Okul ve Kurumlarda herkesin görebileceği yemekhane, konferans salonu, geçiş bölgeleri ve benzeri yerlere; kullanılmayan lâmbaların söndürülmesine, elektrikli ev aletleri ve ampullere yönelik verimlilik etiketlerinin tanıtılmasına, ofis cihazlarının kullanılmadığı durumlarda kapatılmasına yönelik afişler ve uyarılar asılacaktır. Okul Öncesi eğitim kurumlarında öğrenci etkinliklerinde enerji verimliliği konularına yer verilecektir. İlköğretim kurumlarında Enerji Tasarrufu ve Verimlilik konularında sunumlar yapılacak, animasyon ve bilinçlendirme filmleri izlettirilecektir.

12 Ortaöğretim kurumları öğrencileri arasında Gümüşhane Enerji Verimliliği Logosu yarışması yapılacaktır. Okul ve kurumlarda yapılan bilinçlendirme çalışmaları paralelinde, öğrencilerin evlerinde enerji verimliliğine önem vermeleri sağlanacak. Proje süresince, Kazançlı Evler belirlenecek ve ödüllendirilecektir. İlimiz genelindeki okul ve kurumlarda verimlilik tedbirleri alınacak; okullarımızın proje süresince aylık enerji tüketimleri takip edilerek, projemizden elde edilen kazançlar ortaya konulacaktır. Aynı zamanda bu süreç sonunda ilimizdeki en Tasarruflu Okul seçilecektir. Proje ile ilgili web sayfası hazırlanacaktır. Gümüşhane Enerji Verimliliği Hareketi ile il genelinde bilinçlendirme seminerleri düzenlenecek. Yerel basında enerji verimliliği ile ilgili yazı dizilerinin yayınlanması sağlanacaktır. Ortaöğretim kurumları öğrencileri için teknik geziler planlanacaktır. 5) PROJE İŞ AKIŞI VE SÜRECİ Proje Hazırlık Çalışmaları. FAALİYET (Proje Web Sayfasının Oluşturulması, Okul/Kurum Proje Temsilcilerinin seçilmesi vb. ) SORUMLU KİŞİ/KURUM Valilik Oluru ile İl Milli Eğitim Müdürlüğü UYGULAMA TARİHİ Kasım 2013 Aralık 2013 Enerji Verimliliği Haftası Çalışmaları * Okul Öncesi eğitim kurumlarında öğrenci etkinliklerinde enerji verimliliği konularına yer verilmesi. * İlköğretim kurumlarında Enerji Tasarrufu ve Verimlilik konularında sunumların yapılıp, animasyon ve bilinçlendirme filmlerinin izletilmesi * Ortaöğretim kurumları öğrencileri arasında Gümüşhane Enerji Verimliliği Logo Yarışmamasının duyurusu ve çalışmaları (Öğrenci çalışmaları web sayfasında yayınlanmak üzere dosyalanacaktır.) Kazançlı Evler sürecinin başlatılması ve öğrenci (aile) seçimlerinin yapılması; İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Bildirilmesi İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul ve Kurumlar 6-10 Ocak 2014 Proje Koordinasyon Birimleri Koordinesinde, Pilot Okullar Ocak 2014 Okul/Kurum Proje Temsilcilerinin Oryantasyon Eğitimi Kurumlarda yapılan Enerji Verimliliğine yönelik işlemlerin başlatılması İl Milli Eğitim Müdürlüğü AR-GE Birimi Şubat 2014

13 Akkor Flamanlı lambaların sökülüp yerlerine tasarruflu lambaların takılması. Sürekli kullanılmayan birimlere hareket sensorlu lambaların takılması Dekoratif amaçlı dış aydınlatmaların yeniden gözden geçirilmesi Isıtma sistemlerinin bakım ve kontrollerinin yapılması Pencerelerden olan hava sızıntılarının önlenmesi Bilgisayar, tarayıcı, yazıcı, fotokopi makinesi gibi cihazlarda energy star işaretli olmayanların tespiti ve değiştirilmesi (Detaylı bilgi Enver Elçileri oryantasyon eğitimlerinde verilecektir.) İlköğretim, ortaöğretim ve yaygın öğretim kurumlarında enerji verimliliği kulübü oluşturulması ve kulüp çalışmaları ile öğrencilerin ders yılı içerisinde hazırlayacakları ödev ve projelerde enerji verimliliğiyle ilgili konulara yer verilmesi. (Öğrenci çalışmaları web sayfasında yayınlanmak üzere dosyalanacaktır.) Kurumlarda yapılan Enerji verimliliğine yönelik işlemlerin raporlaştırılması Okullardan gelen öğrenci çalışmalarının derlenerek proje web sayfasında yayınlanması Gümüşhane Enerji Verimliliği Hareketi nin Başlatılması ve kamuoyuna duyuru İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul ve Kurumlar Şubat 2014 İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul ve Kurumlar İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul ve Kurumlar Şubat Şubat 2014 İl Milli Eğitim Mart 2014 Müdürlüğü AR-GE Birimi Gümüşhane Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü 16 Mart 2014 Gümüşhane Enerji Verimliliği Hareketi Seminerleri katılımcıların tespiti ve hazırlık çalışmaları. Seminer kesin tarihinin belirlenmesi Gümüşhane En-Ver Hareketi Seminerleri (Yer ve tarih daha sonra belirlenecektir.) Orta öğretim kurumları öğrencileri için teknik gezilerin planlanması ve gerçekleştirilmesi. Kürtün HES Çoruh Elektrik Dağıtım AŞ. (Kesin tarihler ilgili kurumlarla yapılacak yazışmalar sonucunda belirlenecektir. Yerel imkânların oluşması halinde ayrıca Elektrik İşleri Etüt Dairesi ne teknik gezi düzenlenecektir. ) Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası, İl Milli Eğitim Müdürlüğü AR-GE Birimi İl Milli Eğitim Müdürlüğü AR-GE Birimi, Gümüşhane Üniversitesi, Çoruh EDAŞ Gümüşhane Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü Mart Nisan Nisan 1 Mayıs 2014

14 Yerel Basında Enerji Verimliliği konulu yazı dizisinin haftalık olarak yayınlanması. Okul/Kurum Enerji Tüketim Formlarının İl Milli Eğitim Müdürlüğü ne Gönderilmesi Kazançlı Evler (En Ekolojik Ev) Paylaşım Formu nun Doldurulması ve İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Gönderilmesi Akıllı Evler Sürecinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması Tasarruflu Okul Sürecinin değerlendirilmesi ve sonuçlandırılması Proje Değerlendirme ve Sonuç Süreci Proje Raporunun Yazılması Kamuoyu ile proje sonuçlarının Paylaşılması Yaygınlaştırma dokümanlarının dağıtılması Gümüşhane Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü AR-GE Birimi İl Milli Eğitim Müdürlüğüne Bağlı Okul ve Kurumlar Pilot Okullar Gümüşhane Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü Gümüşhane Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü Gümüşhane Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü 20 Nisan Nisan Mayıs Mayıs Mayıs Mayıs Haziran Haziran Haziran 2014

15 6) PROJENİN YASAL DAYANAKLARI A) Enerji Verimliliği Kanunu Kanun Numarası: 5627 Kabul Tarihi: 18 Nisan 2007 Resmi Gazete Yayın Tarihi: 02 Mayıs 2007 Sayı: Enerji Verimliliği Kanunu Vizyonu: Enerjinin tamamını faydaya dönüştüren bir Türkiye Kişi başına enerji tüketimi yüksek ve enerji yoğunluğu düşük ülkeler arasında yer alan bir Türkiye... Enerji Verimliliği Kanunu Temel Hedefi: Sanayide, binalarda, ulaşımda ve enerji sektöründe, Türkiye pratiklerinde uygulanabilir tedbirlerin yer aldığı Kanun ile; Birim milli gelir başına tükettiğimiz enerjiyi (Enerji Yoğunluğunu) 2020 yılına kadar en az %15 azaltmaktır. Bu hedef, aynı enerji ile daha fazla üretimin önünü açacak, enerji yatırım ihtiyaçlarımızı ve ithalat bağımlılığımızı azaltacak, ayrıca temiz çevrenin korunmasına önemli katkılarda bulunacaktır. B) 2008/02 Nolu 2008 Enerji Verimliliği Yılı Konulu Başbakanlık Genelgesi Resmi Gazete Yayın Tarihi: 15 Şubat 2008 Sayı: C) 2008/19 Nolu 2008 Enerji Verimliliği Yılı Konulu Başbakanlık Genelgesi Resmi Gazete Yayın Tarihi: 15 Şubat 2008 Sayı: D) Enerji Kaynaklarının Ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı) Resmi Gazete Yayın Tarihi:25 Ekim 2008 Sayı: E) Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okullarda Enerji Yöneticisi Görevlendirilmesine İlişkinYönetmelik (Milli Eğitim Bakanlığı) Resmi Gazete Yayın Tarihi:17 Nisan 2009 Sayı: F) Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu Uygulama Esaslarına Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik (Sanayi ve Ticaret Bakanlığı) Resmi Gazete Yayın Tarihi:08 Ekim 2007 Sayı: G) Ulaşımda Enerji Verimliliğinin Artırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (Ulaştırma Bakanlığı) Resmi Gazete Yayın Tarihi: 09 Haziran 2008 Sayı: 26901

16 7) PROJE TAHMİNİ BÜTÇESİ SIRA FALİYET TÜRÜ/ÖZELLİĞİ ADET BİRİM TOPLAM NO FİYATI 1 Afiş, Kitapçık, Broşür vb Seyahat Giderleri (Gümüşhane) Seyahat Giderleri (Ankara) Konaklama (Ankara) Proje Web Sayfası (Alan Adı+Hosting Tasarımcı ücreti) Seminer İkramları Toplam ,00 III. PROJE VERİLERİ, ÖNERİLER VE ÖNLEMLER 1) ULUSAL VERİLER *Ülkemizde enerjinin % 75 ı yurt dışından geliyor. Bu enerjinin %33 ü sanayiye, %26 sı binalara,% 16 sı ulaşıma gidiyor. *1000 dolarlık Milli Hâsılayı üretmek için, yaklaşık 400 litre petrol eşdeğeri enerji harcıyoruz. Bu değer OECD (Petrol İhraç Eden Ülkeler) ülkelerinin ortalamasında 200 litre, Japonya ve Danimarka da 100 litredir. * Dünya'da enerji tüketiminin bu şekilde devam etmesi durumunda 2020 yılında fosil yakıt kaynaklarının yarısının tüketilmiş olacağı tahmin edilmektedir. Fosil kaynaklar, sadece yakıt olarak değil aynı zamanda başta ilaç olmak üzere kimya sektöründe pek çok alanda kullanılmaktadır. Bu yönü ile de korunması en azından tüketiminin azaltılması önemlidir. * Kömür veya petrol gibi fosil yakıtların yanması sonucu, daima CO2 oluşur. Yapılan ölçümler milyonlarca yıldır ppm arasında değişen CO2 seviyesinin günümüzde 360 ppm seviyesine çıktığını göstermektedir. Karbondioksit diğer sera gazlarına göre %55'lik bir oranla, doğal sıcaklık dengelerinin bozulmasında en büyük etkiyi yaparak küresel ısınmaya neden olmaktadır. * Küresel ısınmanın oluşumunda Sera Etkisi'nin rolü büyüktür. "Sera Etkisi"ni, güneşten gelen kısadalga ışınlarının geçmesine izin veren gaz tabakasının, dünya üzerinden yansıyan uzun dalga ışınlarının büyük bir kısmını tutması sonucu meydana gelen atmosferik dengesizlik olarak kısaca açıklayabiliriz. Atmosfere atılan diğer sera gazları ise CO, SO2, NOx gibi zehirli gazlar ve radyoaktif maddelerdir. Termik santrallerde, sanayide ve binalarda yakıt olarak kömür kullanıldığında, bu kirlilik etmenlerinin yanı sıra kül de açığa çıkar. Kül cıva, kurşun, arsenik ve kadmiyum içermesi nedeniyle yüksek oranda kirletici etkiye sahiptir. * Fosil yakıtların bu şekilde kullanılmaya devam edilmesi durumunda, aşırı kuraklık, deniz seviyesinde yükselme sonucu su baskınları, fırtınalar ve ultraviyolenin artması gibi küresel değişmeler sonucu, doğanın ekolojik dengesinin bozulması kaçınılmazdır. *Enerji tasarrufu yapmak aile bütçesi için önemlidir. Enerjiyi verimli kullanırsak faturalarımıza daha az para öderiz. *2007 İstatistik verilerine göre, ülkemizde 17 Milyon konut var fakat biz 70 milyon konutluk enerji tüketiminde bulunmaktayız. * Evlerde aylık elektrik faturalarının yaklaşık %20'si aydınlatma amaçlı kullanıma aittir. Verimli aydınlatma hem faturalarda hem de gözlerde rahatlama sağlayacağından daha düşük faturalar ve daha kaliteli aydınlatma ile memnun edici sonuçlar elde edilecektir.

17 Enerji tasarrufu devlet bütçesi için de çok önemlidir. Kullandığımız enerjinin yaklaşık %75 ni başka ülkelerden alıyoruz ve ödemeyi döviz olarak yapıyoruz. * 1999 verilerine göre, ülkemizde elektriğin % 47 gibi önemli oranı bina ve hizmetler sektöründe tüketilmiştir. * Enerji türleri içerisinde elektrik enerjisinin maliyeti oldukça yüksektir. Bu nedenle elektriğin tüketimi konusuna önem vermek gerekir. Fosil yakıt kullanarak elektrik enerjisine dönüşüm sağlayan santrallerin toplam veriminin % 30 olduğu ülkemizde enerjinin verimli kullanımının önemi açıkça görülmektedir. *Evlerimizde kullandığımız elektrikli ev aletleri istenilen hizmet ve konfor seviyesini etkilemeksizin daha az enerji ile kullanılabilir. Verimli aydınlatma sistemlerini ve ev aletlerini kullanarak elektrik faturalarında azalma sağlanabilir. Verimli aletlerin fiyatları benzer modellerinden pahalı olabilir. Bununla birlikte verimli aletlerin satın alınması esnasında ödenen fiyat farkı daha sonra elektrik faturalarındaki düşüş ile kullanıcıya geri ödenir. *Çoğumuz çevresel olaylara duyarlı olmakla birlikte, artan enerji kullanımı ile orantılı olarak artış gösteren çevresel zararları azaltma konusunda ne yapabileceğimizden emin değilizdir. Eğer elektriği daha verimli kullanmayı seçersek Türkiye'de çevresel sorunların çözümüne önemli bir katkı sağlarız. *Gelecekte bütün elektrikli ev aletleri, enerji tüketimlerini gösteren etiketleri bulundurmak zorunda olacaklardır. Avrupa Birliği ülkelerinde, ilk aşamada buzdolapları ve derin dondurucular için bu sınıflandırma yapılmıştır. Ülkemizde de, Avrupa Birliği mevzuatlarına paralel olarak enerji etiketlemesi ile ilgili yasal düzenleme çalışmaları tamamlanmak üzeredir. * Burada önemli olan konuya gereken ilginin gösterilmesidir. Aydınlatmada enerji tasarrufu, aydınlatmanın kalitesini düşürmeden iyi bir aydınlatmanın gereklerini yerine getirerek yapılmalıdır. İyi bir aydınlatma daha verimli aydınlatma elemanlarıyla sağlandığı için, sonuçta aynı aydınlatma seviyelerini daha az enerji tüketimi ile sağlamış oluruz. *Yeni bir elektrikli cihaz satın alınırken enerji etiketlerine dikkat edilmelidir. Satın alma esansında, enerji etiketleri tüketiciye alacağı ürünün yılda ne kadar enerji tüketeceği bilgisini vermektedir. Ayrıca yaşam alanlarımızda yer alan ve enerji tüketimine neden olan cihazlarımızın daha verimli kullanılması alınacak basit tedbirler ile mümkündür. 2) YEREL VERİLER ÇORUH EDAŞ GÜMÜŞHANE İL MÜDÜRLÜĞÜ 2013 YILINA AİT TAHAKKUK TAHSİLÂT ORANLARI VE TABLOLARI AYLAR TAHAKKUK MİKTARI TAHSİLÂT MİKTARI TAHSİLÂT TAHAKKUK ORANLARI(%) OCAK SUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK TOPLAM % Tahakkuk ettirilmiştir. Ödenmeyen fatura: ibadet haneler ve sokak aydınlatmaları.

18 ÇORUH EDAŞ İL MÜDÜRLÜĞÜ 2013 YILI GÜMÜŞHANE VERİLERİ AYLAR SATIN ALDIGI ENERJİ (Kwh) SATTIĞI BRÜT ENERJİ (kwh) KAYIP KAÇAK ORANI (%) OCAK SUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK TOPLAM GÜMÜŞHANE İLİ ÇORUŞ EDAŞ ABONE GUPLARI VE TÜKETİMLERİ (2013) ABONE GRUPLARI ADET TÜKETİM Mesken Ticarethane Resmi daire Sanayi Tarımsal sulama Diğer (aydınlatma) Toplamı (şirket) Toplam alınan enerji Alınan ve satılan arasındaki fark kayıp kaçak

19 GÜMÜŞHANE İLİ ÇORUŞ EDAŞ ABONE GUPLARI VE TÜKETİMLERİ (2013) SEKTÖR ABONE SAYISI TÜKETİM(KW) MESKEN TİCARET RESMİ DAİRE SANAYİ TARIMSAL SULAMA AYDINLATMA BEDELSİZ AYDINLATMA DİGER TOPLAM Toplam alınan enerji Alınan ve satılan arasındaki fark kayıp kaçak GÜMÜŞHANE İLİ MERKEZ İLÇEDE BULUNAN OKULLARIN 2013 VE 2014 YILLARINA AİT ENERJİ TÜKETİM BİLGİLERİ SIRA NO ABONE NO KURUM ADI TÜKETİM (kw) FEN LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜ M.Ç. ÖĞRETMEN LİSESİ MÜDÜRLÜĞÜ ANADOLU LİSESİ ANADOLU LİSESİ PANSİYONU GÜMÜŞHANE LİSESİ GÜMÜŞHANE LİSESİ PANSİYONU HARŞİT LİSESİ HARŞİT LİSESİ PANSİYONU TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ KIZ MESLEK LİSESİ KIZ MESLEK LİSESİ PANSİYONU KANUNİ TİCARET MESLEK LİSESİ KANUNİ TİCAERT MESLEK LİSESİ ANADOLU SAĞLIK MESLEK LİSESİ (PANSİYONLU) OTELCİLİK ve TURİZM MESLEK LİSESİ TİCARET MESLEK LİSESİ TİCARET MESLEK LİSESİ PANSİYONU REHBERLİK ARAŞTIRMA MERKEZİ HALK EĞİTİM MERKEZİ

20 EĞİTİM UYGULAMA OKULU ÖĞRETMENEVİ MESLEKİ EĞİTİM MERKEZİ DUMLUPINAR ORTAOKULU YUSUF ÇİFTÇİOĞLU İLKOKULU AYSIN RAFET ATAÇ İLKOKULU FEVZİ PAŞA İLK/ORTAOKULU GAZİ PAŞA ORTAOKULU IŞIL SEMA DOĞAN İLKOKULU ATATÜRK ORTAOKULU ATATÜRK ORTAOKULU PANSİYONU MEHMET AKİF ERSOY ORTAOKULU MERKEZ ANAOKULU MÜDÜRLÜĞÜ 3) ALINABİLECEK TASARRUF ÖNLEMLERİ a) AYDINLATMA TESİSATLARI KULLANIMINDA: Asgari Yaşam Standartlarına Göre 4 kişilik bir ailenin aylık elektrik tüketimi araştırmalara göre 230 kilovattır. Evde araçların kullanımında alınacak basit tasarruf yöntemleriyle aylık fatura tutarı ortalama olarak yarıdan fazla azaltılabilir. Bir akkor lamba, kompakt flüoresan lamba ile değiştirildiğinde yüzde 80 kadar aydınlatma maliyeti azalır. Pencere yakınına bir masa ve sandalye yerleştirerek, elektrik faturalarında gerçek bir azalma sağlanabilir. Dış kapı ışıldakları halojen lambalarla değiştirilebilir watt lık bir halojen lamba, iki kat fazla watt lı standart bir reflektör lamba yerine takılırsa yine aynı aydınlatma elde edilir. Dekoratif lambalar ışığı sizin istemediğiniz yönlere gönderir. Açık renk, şeffaf gölgelikli abajurlar ışığı daha iyi geçirirler. Tasarruflu ampuller ekonomi ve çevreye büyük katkılar sağlar, normal lambalardan 5 kat daha az enerji tüketirler ve 10 kat daha uzun ömürlüdürler. Bu sayede 52 milyon ağaç tarafından temizlenmesi mümkün olan yıllık 1,1 milyon tonluk karbondioksit salınmasının da önüne geçmek mümkün olacaktır. 15W enerji tasarruflu bir ampul, 75W normal bir ampulden yüzde 80 oranında daha az elektrik harcar. 6 yıl boyunca 12 adet eski tip ampule ihtiyaç duyulurken aynı sürede sadece bir adet enerji tasarruflu ampul yeterli olacaktır. Açık renkli duvar, mobilya, perde ve halı ışığı yansıtarak odanın aydınlatma ihtiyacını azaltır. Gün ışığından mümkün olduğunca yararlanmalı, gerekmedikçe aydınlatma araçları kullanılmamalıdır.

21 Kısa süreli de olsa oda terk edildiği zaman ışıklar söndürülmelidir. Bina girişinde ve holde düşük güçlü ve sensorlu lambalar kullanılmalıdır. Fazla ışığa ihtiyaç duyulan bölmelerde çok sayıda düşük güçlü lamba kullanmak yerine daha yüksek güçlü tek bir lamba kullanmakla daha verimli bir aydınlatma sağlanmış olur. Dikiş, okuma vb. gibi faaliyetlerde bütün odayı aydınlatan lambalar yerine çalışma lambalarının kullanılması tasarruf sağlar. Park ve bahçelerde dekoratif amaçlı kullanılan küre tipi armatürler yerine, bulundukları yatay düzlemin üst tarafına ışık saçmayan, perdeli aydınlatma lambaları kullanmalıyız. Bina dış cephe, reklam ve ilan panolarının aydınlatılması yukarıdan aşağıya doğru yapılmalıdır. Bazı park alanlarında çok kısa direklerin üzerinde çok yoğun ışıklı projektörler kullanılmaktadır. Bu tip projektörler en az 15 m yükseklikteki direkler üzerinde uygun açılarla yönlendirilerek kullanılmalıdır. İki yanında binaların bulunduğu cadde ve sokaklarda enine çelik halat askı sistemine takılan ve sadece yola ışık gönderen armatürler kullanılmalıdır. Vitrin aydınlatmalarında zamanlayıcılar kullanmalıyız, ışık kaynakları gece 11'den sonra otomatik olarak kapanabilmeli. Gözlemevlerimizin bulunduğu bölgelerde ışık kirliliğine karşı belli bir koruma alanı belirleyerek bu bölgeler için daha sıkı yasa ve yönetmelikler uygulamalıyız. Örneğin Arizona'daki Kitt Peak Ulusal Gözlemevi'nin ise 35 millik yarıçapa sahip bir çember koruma alanı bulunmaktadır. Renk ayrımının önemsiz olduğu yerlerde düşük basınçlı sodyum lambalarını tercih etmeliyiz. Neden Düşük Basınçlı Sodyum Lambası? Çünkü; * En verimli ışık kaynakları düşük basınçlı sodyum lambalarıdır. * Harcanan enerji başına en az 3 kat daha fazla ışık üretirler. Böylece %30'un üzerinde enerji tasarrufu mümkündür. * Yüksek basınçlı sodyum lambaları gibi soluk ve bulanık ışık vermezler. * Düşük basınçlı sodyum buharlı lambanın ışık rengi altın sarısı olup, tek renkli bir ışınlamadır. Bu nedenle saçılan ışıklar tek bir filtre ile elimine edilebildiğinden, astronomik gözlem koşulları açısından da en iyi lamba grubu düşük basınçlı sodyum lambalardır.

22 UMURSAMAZLIK VE GEREKSİZ AYDINLATMANIN KURBANLARI Yapılan bir araştırmaya göre kötü aydınlatmadan dolayı enerji kaybının neden olduğu zarar ABD'de her yıl 1-2 milyar dolardır. Bu değer Türkiye için yaklaşık 10 milyon dolardır. Ayrıca kötü aydınlatma yüzünden bilimsel yönden de nitelikli gözlemler yapılamamaktadır. Hatta birçok gözlemevi bu nedenle kapatılmaktadır. Doğal hayat da kötü aydınlatmadan kendi payını almaktadır. Özellikle göçmen kuşlar, kötü hava koşullarında alçaktan uçarlarken, gökdelen ve deniz fenerleri gibi yüksek yapıların çekici ışıklarına kapılarak, etraflarında yorulup düşene kadar dönerler ya da doğrudan bu yapılara çarparak can verirler. Denize ulaşmak için deniz ile kara arasındaki aydınlık farkını kullanan kaplumbağalar da ışık kirliliği sayesinde denize bir daha dönemeyerek hayatlarından olmaktadırlar. Avustralya'da yapılan bir araştırmaya göre de mercanlar, üzerlerine düşen aşırı ışık yüzünden kendilerine renklerini veren mikroskobik bitkileri reddetmekte, beyazlaşmaktadırlar. Karettalar yumurtlamak için gece sahile çıktıklarında, kumsalda insanlar ateş yakmış ise, kumsala ışıklar vuruyor ise bu durumdan rahatsız olup, yumurtlayamazlar ve denize geri dönerler. Yavrular ise yumurtadan çıktıktan sonra ışık kirliliği nedeni ile yollarını şaşırırlar ve ölürler. b) TELEVİZYON DVD/VCD, BİLGİSAYAR VE RADYO KULLANIMINDA: TV ve radyolar sürekli açık tutulmamalı, seyredilecek veya dinlenmeyecek programlar dışında kapatılarak, enerji israfı engellenmelidir. Küçük ekranlı televizyonlar büyük ekranlara göre daha az elektrik enerjisi tüketirler. TV, radyo vb. araçların ses düzeyinin düşük tutulması elektrik enerjisi tüketimini düşürür. Eğer mümkünse masa üstü yerine diz üstü bilgisayar kullanılmalıdır. Masa üstü bilgisayarlar 5 kat daha fazla elektrik tüketir. Kullanılmayan bilgisayarlar stand-by konumunda bırakılıp, fişten çekilmediğinde yüzde 10 oranında elektrik tüketmeye devam ederler. Fişin çekilmesi gereklidir. c) BUZDOLABI (SOĞUTUCU DOLAP) VE DONDURUCU KULLANIMINDA: Evde tüketilen enerjinin %15-25 i buzdolabının çalışması için tüketilir. A+ bir buzdolabı sadece 44W bir ampul kadar enerji harcar. Enerji verimliliği yüksek buzdolabı kullanımı ortalama %50 tasarruf sağlar. Geniş buzdolapları küçük olanlardan daha fazla enerji harcayacağı için yalnızca ihtiyaç duyulan büyüklükte bir soğutucu seçilmeli, az enerji tüketenler tercih edilmelidir. Dolap kapağında bulunan sızdırmazlığı sağlayan esnek plastik şeritlerin temiz tutulması ve bozulmuşlarsa değiştirilmesi gereklidir.

23 Buzdolabında genellikle tavsiye edilen ısı 4 5 derece, dondurma ısısı ise -18 derecedir. Bu konuda üretici firmanın talimatlarına uyulması gereklidir. Buzdolabı güneş alacak yerlerden ve radyatör yanından uzağa yerleştirilmelidir. Fırın ve diğer ısı kaynaklarından gelen sıcak hava, buzdolabının ayarlanan ısıda kalması için daha çok çalışmasına neden olacaktır. Buzdolabı evin en sıcak yerine konmuşsa toplam enerji tüketimi %25 artar. Bir kâse buz parçası dolabın içine konduğu zaman 3-4 gün süre ile %5 daha az enerji harcanır. Buz yapan ve kapısından su veren buzdolabı modelleri daha rahat olmasına karşılık daha fazla enerji tüketirler. Yiyecekler sıcakken buzdolabına konmamalıdır. Sıcak bir yiyeceği oda ısısına düşürmeden buzdolabına koymak buzdolabının daha uzun süre çalışarak enerji harcamasına neden olacaktır. Buzdolabına konulan tüm yiyecekler kapalı kaplarda konulmalıdır. Aksi halde dolabın içindeki nem oranı artacak, bu soğutucuların daha fazla çalışmasına neden olacaktır. Yiyecekler gereksiz ambalajları çıkartıldıktan sonra buzdolabına yerleştirilmelidir. Koruyucuların kalınlığı arttıkça, buzdolabı; içindeki yiyecekleri serin tutmak için daha çok çalışacaktır. Derin dondurucudan malzemeyi, bir gün önceden buzdolabına almak ve orada çözülmeye bırakmak dolaba soğukluk vereceği için buzdolabının daha az enerji harcamasını sağlayacaktır. Buzdolabının dondurucu ve gövde kapısının açılıp kapanması sırasında önemli ölçüde soğuk hava kayıpları olur. Bu yüzden kapıları mümkün olduğu kadar az açık tutmaya özen göstermelidir. En fazla kullanılan malzemeler kolay alınabilecek şekilde dolaba yerleştirilmelidir. Sandık tipi derin dondurucular diğerlerine oranla %10-15 daha az enerji harcarlar. Donduruculara yiyecekler dolap içinde hava akımını engellemeyecek ve eğer mümkünse raflarında boşluk kalmayacak şekilde yerleştirilmelidir. Yiyecekler soğuğu havadan fazla tutarlar. Bu nedenle dolabın içini mümkün olduğu kadar çok doldurmalı fakat hava dolaşımının engellenmemesine dikkat edilmelidir. Derin dondurucusu üstte veya altta olacak şekilde tasarlanmış modeller yan yana olanlardan daha verimlidirler. Bunun nedeni izole edilecek alanın daha az olmasıdır. Gerek buzdolaplarının gerekse dondurucuların verimli kullanılmasında düzenli bakım esastır. Düzenli bakım sistemin verimliliğini artırır ve ömrünü uzatır. Buzdolabının verimli çalışma ömrü 20 yıldır. Eski dolaplar yeni dolapların iki katı enerji tüketirler.

24 d) OCAK VE FIRIN KULLANIMINDA: Pişirme işleminde altı düz olan kaplar tercih edilmelidir. Kabın altı temiz olmalı, ayrıca tam ateşin üzerine gelecek şekilde yerleştirilmelidir. Tencere ve tavalarda kapakları kapalı olarak pişirme yapmak hem işlemi hızlandırır, hem de enerji tüketimini azaltır. Böylece sağlanacak buhar enerjisiyle %60 tasarruf sağlamak mümkün olacaktır. Pişirme sırasında basınçlı (düdüklü tencere) ve buharlı tencere kullanmak enerji tasarrufu sağlamasının yanı sıra yiyeceklerin besin değerlerini de korur. Elektrikli ocak ve fırınları pişirme süresinin bitiminden birkaç dakika önce kapatıp kap ve aracın kendi sıcaklığından yararlanılabilir. Fırında gerekli olmadıkça ön ısıtma yapılmamalı, yapılsa bile bu süre 10 dakikayı geçmemelidir. Fırın kapağının her açılışında %20 oranında ısı kaybı olması nedeniyle pişirme süresinin sonuna kadar mümkünse kapak açılmamalıdır. Eğer evde birden fazla fırın varsa küçük olanı tercih edilmelidir. Büyük bir fırını yarı kapasite ile kullanmak yerine, küçük bir fırını tam kapasite kullanmak büyük ölçüde tasarruf sağlar. Donmuş bir eti pişirmek, çözülmüş bir etin pişirilmesinden 20 dakika daha fazla zaman alır. Bu nedenle donmuş etlerin pişirilmeden önce çözülmesi gereklidir. Mikrodalga fırınlar geleneksel fırınlara oranla enerjiyi daha verimli kullanırlar. Bu fırınlarda pişirme 2-10 dakika, ısıtma ise saniyede gerçekleşir. Yemek ısıtmada mümkün olduğunca mikrodalga fırın kullanılması %60-65 tasarruf sağlar. Ocak ve fırınların verimli yanmalarını sağlamak için daima temiz tutulması gereklidir. Fırın satın alırken mutlaka hava ve ısı sızdırmaz yalıtımlı ve az enerji tüketenler tercih edilmelidir. e) ÇAMAŞIR MAKİNESİ VE KURUTUCU KULLANIMINDA: Daha az su, enerji ve deterjan harcayan makine satın alınmalıdır. Tavsiye edilenden fazla deterjan kullanılmamalıdır. Çamaşır makinesinde yıkanan çamaşırların maliyeti büyük ölçüde kullanılan sıcak suyun miktarına bağlıdır. Çamaşırlar gerekmedikçe yüksek ısıda yıkamak yerine ılık veya soğuk suyla yıkanmalıdır. Elektrik enerjisinin %90 ı suyu ısıtmada harcanır. Çamaşır makineleri yıkama programlarına uygun olarak tam doldurulmadan çalıştırılmamalıdır. Çok kirli ve lekeli çamaşırları önceden ıslatmak veya varsa otomatik çamaşır makinesindeki ıslatma fonksiyonunu kullanarak ikinci yıkamayı kaldırmak önemli bir tasarruf sağlar. Çamaşırlar cinsleri ve kirlilik durumlarına göre ayrılarak doğru yıkama programları seçilmelidir.

25 Çamaşırları kurutma makinesinde kurutmak hem fazla enerji harcamasına hem de çamaşırların daha çabuk yıpranmasına neden olur. Çamaşırlar mümkünse dışarıda güneş ve rüzgârdan yararlanılarak kurutulmalıdır. Zorunlu olmadıkça kurutma makineleri kullanılmamalıdır. f) BULAŞIK MAKİNESİ KULLANIMINDA: Türkiye nin Enerji Verimliliği Bilinci Araştırmasına göre Türkiye genelinde bulaşıkların yarısından çoğu elde yıkanmaktadır. Bulaşıkları elde yıkamakla sarf edilen su miktarı 35 litre ile 200 litreye kadar değişiklik gösterir. Oysa aynı miktardaki bulaşıklar makinede yıkandığında ise 15 litre su harcanır. Makine son durulamayı yaptıktan sonra, kapağı açılarak bulaşıkların hava ile kendi kendine kurumasını sağlamak enerji maliyetinden %10 civarında tasarruf sağlar. Makineyi yarı dolu veya aşırı dolu şekilde kesinlikle çalıştırmayın. Az kirli bulaşıklar için; kısa veya ekonomik devirli, düşük sıcaklıklı programı seçiniz. g) ÜTÜ KULLANIMINDA: Ütüleme işlemi bitmeden birkaç dakika önce ütü prizden çekilerek kalan iş, ütünün içindeki ısı ile tamamlanabilir. Çamaşırların ütülenirken nemli olmasına dikkat edilmelidir. Ütü alırken kurutucu gücü düşük, buhar kapasitesi yüksek olanları seçmek daha az enerji tüketimi sağlar. h) ELEKTRİKLİ SÜPÜRGE KULLANIMINDA: Elektrikli süpürgelerin toz torbası sıklıkla boşaltılmalıdır. Üreticinin önerdiği şekilde kullanılmalıdır. Eskimiş fırçalar yenilenmelidir. Yılda en az bir kez motor bölümü açtırılıp buradaki toz ve pamukçuklar temizletilmelidir. ı) KONUTUN ISITILMASINDA: Akılcı bir tüketim ve enerji tasarrufu uygulamalarıyla doğalgaz çok daha ucuz ve ekonomik kullanılabilir. Böylece faturalar da düşer. Isı yalıtımı, cihaz seçimi, tam yanmanın sağlanması, belirli aralıklarla kontrol gibi alınacak önlemler, doğalgaz faturalarında % a varan düşüş sağlar. Binalarda özellikle kuzey ve güneye bakan taraflarda güneş ışınları sebebiyle büyük sıcaklık farkları olmaktadır. Odaların sıcaklığının artması halinde pencereleri açmak yerine radyatör musluğunu kısınız. Günde 2 saat açık duran pencereler sebebiyle kw/m2 yıl ısı kaybı olduğu söylenebilir. Sıcaklık ayarlı termostatik vanalar kullanılarak oldukça büyük ısı tasarrufu sağlanabilir. Oda sıcaklığını 1 C arttırmak için yaklaşık % 6 oranında daha fazla yakıt gerekmektedir. Oda sıcaklığı 23 C iken ısı kaybı 100 ise; Oda sıcaklığı 22 C olursa % 6 tasarruf Oda sıcaklığı 21 C olursa % 12 tasarruf Oda sıcaklığı 20 C olursa % 18 tasarruf sağlanabilir. Konutlarda uygun yalıtım ile ısı kayıplarının en az aşağıdaki oranlarda azaltılabileceği unutmamalıdır.

26 Çatı yalıtımı yapıldığı takdirde : %20 Dış duvar yalıtımı yapıldığı takdirde : % 15 Pencere kapı yalıtımı yapıldığı takdirde : %15 Sızdırmazlık önlemleri alındığı takdirde : %10 Kuru havada soğuk daha çok hissedilir. Bu nedenle kışın odalar nemlendirilmelidir. Gündüzleri güneş ışığını direkt alan pencerelerin perdeleri açılmalıdır. Biriken tozların ısıyı emmesini önlemek için radyatörler düzenli olarak temizlenmelidir. Radyatörlerin üzerindeki örtüler hava dolaşımını engeller ve ısıyı kendi üzerinde toplar. Bu nedenle radyatörlerin üzerleri kapatılmamalıdır. Yılda en az bir defa radyatörlerin havası alınmalıdır. Mobilya ve perdeler radyatör etrafında ısı akışını engellemeyecek şekilde düzenlenmelidir. Çamaşırlar radyatörlerin üzerinde kurutulmamalıdır. Kullanılmayan oda, giriş/hol ve merdiven radyatörleri kısılmalıdır. Kış ayları boyunca gerekmedikçe ve güneş ışığı almıyorsa perdeler kapalı tutulmalıdır. Kalın malzemelerden yapılmış perdeler tercih edilerek, pencerelerden ısı kaybı azaltılabilir. Kombiler sürekli açılıp kapatılmamalı, bunun yerine düşük ayarda sürekli çalışır vaziyette tutulmalıdır. Mümkünse evin etrafı ağaçlandırılmalıdır. Kullanılmayan baca delikleri kapatılmalıdır. Apartman kapıları kapalı tutulmalıdır. i) SU KULLANIMINDA: Ne kadar az su kullanılırsa o kadar az depolanmış su gerekir ve o kadar az atık su oluşur. Boşa harcanılan suyu kesmekle su faturalarından kolaylıkla %25 oranında tasarruf sağlanabilir. Evlerde suyun %35 i banyoda, %30 u tuvalette, %20 si çamaşır yıkamada, %10 u yemek pişirme ve içme suyu, %5 i temizlik amacı ile kullanılmaktadır. 4 kişilik bir ailenin günlük bulaşığı elde yıkanırsa litre su kullanılır. Oysa bulaşık makinesi aynı bulaşığı 12 litre su ile yıkar. Bir yılda ton su tasarrufu sağlar. Çamaşır ve bulaşık makineleri tam kapasite ile çalıştırılmalıdır. Klasik Duş başlıkları dakikada 15-20lt su akıtırken, tasarruflu yani düşük akımlı duş başlıkları 9-10lt su akıtır. Özellikle sık aralıklarla açılıp kapatılan muslukları tasarruflu olanlarla değiştirerek su tüketimi %25 azaltılabilir.

27 Diş fırçalarken ve tıraş olurken suya gereksinim olmadığında musluklar kapatılmalıdır. Böylece günde lt su tasarruf edilebilir. Bir kişinin günde 1 kez 1 dakika boyunca suyu kapatmadan diş fırçalaması yılda 8 ton su israfına neden olur. 4 kişilik bir ailenin her ferdinin duş süresinin 1 dakika kısaltmasıyla yılda 18 ton su kurtarılmış olur. Tuvalet rezervuarlarının su sızdırmasıyla su kaybı günde 700 litreye ulaşabilir. Sızıntı olup olmadığını anlamak için rezervuara birkaç damla boyalı su ilave edilir. Tuvalette 5 7 dakika içinde boyalı su oluşursa bu sızıntı olduğunu gösterir. Damlayan musluklar tamir ettirilmelidir. Musluklardan damlayan su saatte ortalama 12 lt suyun boşa akması demektir. Saniyede 1 damla damlatan musluktan yılda 9000 lt su kaybı olur. Bu ise bulaşık makinesinin yaklaşık 6 ay boyunca her gün çalışması demektir. Tuvalet kâğıdı, peçete, sigara izmariti gibi atıklar klozet ve tuvaletlere atılmamalıdır. Böylece daha fazla su kullanmak zorunda kalınmayacak, pis su sistemlerinde tıkanmalara neden olmayacak ve bu tıkanmaların giderilmesindeki ağır maliyetleri karşılamak zorunda kalmayacaksınız. Sıcak su musluğu açıldığında suyun ısınmasını beklerken akıtılan suyun ziyan olmaması için bir kaba doldurulması gerekir. Sebze ve meyveleri yıkamada kullandığımız suda benzeri amaçlar için kullanılabilir. j) ULAŞIMDA: Aracınızı gerekmediği zamanlarda kullanmayın. Toplu taşıma araçlarını tercih ediniz. Araba kullanırken gereksiz yere ani olarak fren ve gaza basmak benzin tüketimini % 5 artırır. Aracınızın lastiklerinin hava basıncı düşük olduğu zaman yakıt tüketimi artar. Ayrıca camları açık olarak Saatte 100 Km'lik bir hızla otomobilinizi sürmeniz % 4 aşırı yakıt tüketimine sebep olur. k) EKMEK ve GIDA MADDELERİNİN TÜKETİMİNDE: Ülkemizde kişi başına günde yaklaşık olarak gr ekmek tüketilmektedir. Yani, ülke genelinde kişi başına tüketilen enerji miktarının yaklaşık % 45'i, protein miktarının da %47'si ekmekten sağlanmaktadır. Tahıla dayalı beslenmenin hakim olduğu ülkemizde her gün üretilen 120 milyon ekmekten yaklaşık 12 milyon ekmek ve 2.6 milyon tl çöpe atılıyor Türkiye, ürettiği her 10 ekmeğin birini israf ediyor. Düşük gelir gruplarında ekmek tüketimi fazla olmasına karşın israf daha az olmakta, gelir düzeyi yükseldikçe ekmek tüketimi azalmakta ancak israf artmaktadır. Ekmeğin çöpe atılmasındaki faktörler gereğinden fazla ekmek satın alınması, satın alınan ekmeğin uygun koşullarda saklanmaması ve kalitesinin düşük olması şeklinde sıralanabilir. Ekmek israfında yüzde 70 oranı ile yemekhaneli işyerleri, hastane, yatılı okul, öğrenci yurdu, otel ve lokantalar ilk sırada yer almaktadır. Ülkemizde satılmak üzere marketlere gelen sebze ve meyvelerin ise %10'u halde, %15'i markette, %15'i de satın alınan ev ve iş yerlerinde çöpe atılıyor. Toplamda %40 yani emeğin ve servetin yaklaşık 2/5 i tüketilmeden çöpe gidiyor. Süddeutsche Zeitung Gazetesinin internet sayfasında yer alan bir habere göre birçok gıda

28 maddesinin vatandaşların buzdolabına girmeyi dahi başaramadığı belirtildi. İngiliz Institution of Mechanical Engineers adlı derneğin yaptırdığı araştırmada, yol olmadığı için tarlada çürüyen sebze/meyve, standartlara uymayan sebzeler, süper marketlerin en taze sebzeleri istemeleri ve derin dondurucularından bazı gıdaların doğrudan çöpe atıldığı gibi farklı nedenlerle her yıl 1,2 ila 2 milyar ton gıda maddesinin çöpe gittiği belirtildi. Bu yiyeceklerin aslında 3 milyar insanı doyurmaya yeteceği ve bunun tüm gıda maddelerinin hemen hemen yarısına tekabül ettiği hesaplanıyor. Ekmek İsrafını Azaltmak İçin Evlerde Neler Yapılmalıdır? İhtiyaçtan fazla ekmek alınmamalı, Ekmek poşette saklanmalı, Uzun süreli saklama amaçlanıyorsa ekmeğin derin dondurucuda ve poşet içerisinde saklanmalı, Ekmek dilimlenerek tüketilmeli, Bayatlayan ekmekler galeta unu veya kurutulmuş ekmek içi şeklinde çeşitli yemek, pasta ve tatlı yapımında kullanılmalıdır. Soğuk ekmek kesinlikle bayat ekmek demek değildir. Bir gün sonra bile ısıtıldığında tekrar yumuşak ve lezzetli bir hal aldığı için kolaylıkla yenebilir. Toplu Tüketim Yapılan Kuruluşlarda Alınması Gereken Tedbirler Üretim talebe göre planlanmalı, Raf ömrü uzun kaliteli ekmek üretilmeli, Ekmek fırında veya satış yerinde uygun koşullarda korunmalı, Ekmeğin pişirilmesi ile satışı arasındaki süre en aza indirilmeli, Ekmek poşetlenmeli, Küçük gramajlarda ekmek üretimi, Toplu yemek tüketim yerlerinde ekmek dilimlenmiş veya küçük yuvarlak ekmek olarak verilmeli, Orta derecede bayatlamış ekmekler düşük fiyattan satılmalıdır. l) KÂĞIT KULLANIMINDA: Kâğıt israfının yaygın olduğu alanlar şu şekilde belirlenmektedir: Tek yönlü çekilen fotokopiler, tek yönlü alınan yazıcı çıktıları, bozuk yazıcılardan kaynaklanan israflar, gereksiz ve ihtiyaç fazlası bastırılan not kâğıtları, kâğıdın arşivlemede kullanılması (Resmi daireler, hastaneler, okullar, şirketler), gereksiz defter kullanılması, defterlerin tamamen

29 kullanılmaması, gereksiz basılan dergi, gazete eki, bülten, magazin ve tanıtım dergileri, marketlerin fiyat dergileri, daha çok sayfa daha ucuza basılır mantığıyla basılan çok sayfalı kitaplar Kâğıt kullanımında geri dönüşüm çok önemlidir. Bu konu, devlet politikası olarak kabul edilmeli ve kişisel kâğıt kullanımından kurumlara kadar her alandaki kâğıt kullanımında geri dönüşüm sağlanmalıdır. Bir ton kullanılmış gazete kâğıdı geri kazanıldığında 8 çam ağacının kesilmesini önleyebilir. m) SİGARAYLA MÜCADELEDE: Batı da yaklaşık on asırlık bir geçmişi bulunan tütün ve sigara, XV. yüzyıldan itibaren yenidünyadan İslâm dünyasına da sirayet etmiş, sigara alışkanlığı toplumda yayılmaya başlamıştır. Ağız, boğaz ve üst solunum yollarında tahribata, mide ve kalp hastalıklarına, damarlarda, sinirlerde fonksiyonel bozukluklara yol açmakta olan sigaranın kanserle de yakın bağlantısının olduğu iddiası giderek kuvvet kazanmaktadır. Sigara içmenin meydana getirdiği ağız, beden ve çevre kirliliği, diğer şahıslara verdiği eziyet de çok ciddi boyuttadır. Sigaranın pis kokulu artıkları çevremizi sürekli kirletmektedir. Sorumsuzca atılan sigara izmaritleri çok daha büyük çevre sorunlarına neden olmaktadır. İşte en büyük çevre felaketi: Ülkemizde çıkan orman yangınlarının; % 50 sine sigara izmaritleri neden olmaktadır. Sigara insan katili olduğu kadar ormanların da en büyük düşmanıdır. Sigara ormanların yarısını yaktığı kadar kentlerdeki yangınların da % 45 ine neden olmaktadır. Sigaranın ormana ve ağaca verdiği zarar bununla da kalmamaktadır. Bilindiği gibi, kâğıt üretmek için ağaca ihtiyaç vardır. Sigaranın yanan kâğıdı ve paketi için, çok sayıda ağaç yok olmaktadır. İşte ağaç katliamı: Her paket sigaranın kâğıdı için 1 ağaç yok olmaktadır. Her yıl ülkemizde içilen sigaralar nedeniyle 2 milyon ağaç yok oluyor. Enerji kullanımı ve yiyeceklerde israf dışında sigara içmek gibi sağlığı bozacak davranışlara dalmak da israftır. Harcama yapan kişinin zengin olması da bu harcamanın israf olmasını önlemez.

30 İLAÇ KULLANIMINDA: Ülkemizde sağlık harcamalarının % 60 ı ilaç harcamalarından oluşmaktadır. Bu oran Avrupa ülkelerinde % 15 civarındadır. Eczanelerdeki ilaçların ortalama yüzde 7 si kullanım süresi dolduğu için çöpe atılıyor. Antibiyotiklerin %44 üne hiç dokunmuyoruz. Evlerde ise ilaçların yüzde 60 ının kutusu dahi açılmadan, kullanım tarihi sona eriyor. Yapılan araştırmalar yıllık 12 milyar dolarlık ilaç kullanımının olduğu ülkemizde 500 milyon dolarlık ilacın hiç kullanılmadan çöpe atıldığını göstermektedir. Ülkemiz kişi başına ilaç tüketimi konusunda dünyada ilk sıralarda bulunmaktadır. Bu veriler bile ülkemizde büyük bir ilaç israfının olduğunu göstermektedir. İlacın reklâmı yasak; reklâmsız haliyle bile Petrol ithalatımızın yarısı kadar ilaca döviz ödüyoruz diyen tüketiciyi koruma derneği başkanı bilinçsiz ilaç tüketimini en iyi ifade ile özetlemiştir. Evlerinizde bulunan günü geçmemiş ilaçları lütfen il sağlık müdürlüğünün ilaç toplama merkezine iletiniz. Böylece ihtiyacı olan birine de yardım etmiş olursunuz. İlaç ihtiyacı olanlar reçeteleriyle ilaç toplama merkezine başvururlarsa ücretsiz alabilirler. Çöpe attığımız ilaç değil ülke ekonomisidir. İlaç israfına duyarlı olalım geleceğimizi ve yaşamımızı israf etmeyelim.

31 PROJE SORUMLULARI VE GÖREVLERİ GÜMÜŞHANE VALİLİĞİ Projeye destek veren kuruluşlar ile ilgili, gerekli koordinasyonu sağlamak. Projenin ülke genelinde tanıtımını gerçekleştirmek. Gümüşhane Valiliği Web sayfasında proje ile ilgili bilgilere yer vermek. Proje faaliyetlerinin, medya kuruluşlarında yer almasını sağlamak. Proje sürecinde yer alan teknik ve mali konularda destek sağlamak. Proje sürecinde hazırlanacak görsel materyallere teknik ve mali destek sağlamak. Proje ödül sürecine katkıda bulunmak.

32 İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ Proje koordinasyon birimlerince yapılacak çalışmalarda gerekli izinlerin alınmasını sağlamak. Projeye destek veren kuruluşlar ile ilgili, koordinasyonu sağlamak. Projenin, il genelinde tanıtımını gerçekleştirmek. Web sayfasında proje ile ilgili bilgilere yer vermek. Proje faaliyetlerinin, medya kuruluşlarında yer almasını sağlamak. Proje sürecinde yer alan teknik ve mali konularda destek sağlamak. Proje sürecinde hazırlanacak görsel materyallere teknik ve mali destek sağlamak. Proje ödül sürecine katkı sağlamak. PROJE KOORDİNASYON BİRİMİ Proje uygulama sürecinde yer alan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için gerekli planlamayı yapmak. Proje uygulama ve yaygınlaştırma çalışmalarını yürütmek. Okullarda yapılacak faaliyetleri takip etmek ve raporlandırmak. Eğitim bölgesinde uygulama yapılan okullar ile işbirliği içinde çalışmak. Proje kapsamında yapılacak eğitim ve seminerleri organize etmek. Projeye destek veren kurumlar ile işbirliği içinde çalışmak. Proje uygulama sürecinde yer alan her türlü görsel ve yazılı materyallerin hazırlanmasını sağlamak. Proje ödül süreci ile ilgili planlamaları yapmak. Proje kapsamınca düzenlenecek yarışmalar ile ilgili olarak gerekli komisyonların kurulmasını ve onayların alınmasını sağlamak. V. PROJEYE DESTEKVEREN KURULUŞLAR Gümüşhane Üniversitesi Gümüşhane Belediyesi Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası ÇORUH Elektrik Dağıtım A.Ş. Sivil Toplum Kuruluşları Yerel Basın ve Ulusal Haber Ajansları VI. PROJENİN DEĞERLENDİRİLMESİ Proje nihai raporu projenin bitti tarihten sonraki dört ay içinde yazılacaktır. Nihai raporda proje süresince yapılan etkinlikler değerlendirilecek ve proje kazanımları tüm yönleri ile ortaya koyulacaktır. PROJE SLOGANLARI: ENERJİ; HAREKETSİZİ HAREKETE GEÇİRMEK, DURAĞANI YÜRÜTMEK, KAPALI OLANI AÇMAK, DÜŞÜNÜP BULMAK, HAYAL ETTİĞİMİZİ KÂĞIDA DÖKMEK, KÂĞIT ÜSTÜNDEKİNİ ÜRETMEK HAYATA GEÇİRMEK İÇİN HERŞEY İÇİN ENERJİ

33 *Enerji uygarlık demektir. * Enerji savurganlığı bütçemizi eritir. * En ucuz enerji, tasarruf edilen enerjidir. * Üretimde süreklilik, enerjide tutumla olur. * Yaya gidilecek yere otomobille gitmeyelim. * Enerji daha güçlü atılımlar için birikimdir. * Gereksiz harcanan enerji, kaybedilen emektir. *Allah israf edenleri sevmez.. *Enerjide tutumluluk, parada tutumluluktur. *Enerji savurganlığı bütçemizi eritir. *Enerjide tasarruf, gelecekte güvence. *Enerjiyi, yokluğunun yarattığı sorunları unutmadan kullanalım. *Gereksiz harcanan akaryakıt, yurt ekonomisine vurulan en büyük darbedir. *Akan su geri gelmez. *Enerji daha güçlü yatırımlar için birikimdir. OKUL/KURUM ENERJİ TÜKETİM FORMU OKUL/KURUM ADI KURUM KODU ADRES TELEFON FAX ADRESİ VERGİ NO

34 ADI SOYADI PROJE TEMSİLCİSİ GÖREVİ ADRESİ CEP TELEFONU KURUM ABONE NO ÇORUH EDAŞ FATURA BİLGİLERİ İŞLETME KODU * FATURA DÖNEMİ 2014/1 (OCAK) 2014/2 (ŞUBAT) 2014/3 (MART) 2014/4 (NİSAN) FATURA DÖNEMLERİNE AİT BİLGİLER TÜKETİM MİKTARI (KW) ÖDENEN TUTAR (TL) Yukarıdaki bilgilerin doğruluğu tasdik olunur. Tarih: Adı-Soyadı: Unvan: *İşletme kodu faturanızda yer alan şeklindeki numaradır. Bu form aylık olarak proje temsilcisi tarafından doldurulacaktır. 2012/4 Fatura döneminden sonra gönderilecektir. KAZANÇLI EVLER PAYLAŞIM FORMU EK-2 ÖĞRENCİ ADI-SOYADI KİŞİSEL BİLGİLER VELİ ADI-SOYADI ADRES TELEFON E-MAİL ADRESİ PROJE TEMSİLCİSİ

35 ADI SOYADI OKULU GÖREVİ ADRESİ CEP TELEFONU KURUM ABONE NO ÇORUH EDAŞ FATURA BİLGİLERİ İŞLETME KODU VERGİ NO (FATURA SAHİBİNİN) FATURA DÖNEMİ 2014/1 (OCAK) 2014/2 (ŞUBAT) 2014/3 (MART) 2014/4 (NİSAN) FATURA DÖNEMLERİNE AİT BİLGİLER TÜKETİM MİKTARI (KW) ÖDENEN TUTAR (TL) Yukarıdaki bilgilerin doğruluğu tasdik olunur. Tarih: Adı-Soyadı: Unvan: *İşletme kodu faturanızda yer alan şeklindeki numaradır. Bu form aylık olarak proje temsilcisi tarafından doldurulacaktır. 2012/4 Fatura döneminden sonra gönderilecektir.

36 EK-3 1. Sunu Enerji Verimliliği OKUL/KURUM PROJE TEMSİLCİLERİ SEMİNERİ İÇERİĞİ * Neden Enerji Verimliliği? * İlgili kanunlar * Ülkemizin Enerji Potansiyeli ve genel durumu ve AB ülkeleri ile kıyaslama * Enerji Verimliliği İle İlgili Yapılan Çalışmalar 2. Sunu Enerji Verimliliği Nasıl Sağlanır? * Konutlarda enerji verimliliği * Binalarda enerji verimliliği * Sanayide enerji Verimliliği * Ulaşımda Enerji Verimliliği * Alternatif Enerji Kaynakları Ara- İkram 3. Sunu Projemizin Tanıtılması * Proje Özeti * İçerik ve Detaylar * İş akışı ve Süreç 4. Sunu Proje Temsilcisi Kimdir? * Görevleri * Okul ve Kurumlarda Yapılacaklar * Koordinasyon

37 EK-4 GÜMÜŞHANE EN-VER HAREKETİ SEMİNERLERİ İÇERİĞİ 1. Sunu Projemizin Tanıtılması * Proje Özeti * İçerik ve Detaylar * İş akışı ve Süreç * Yaptıklarımız ve Yapacaklarımız 2. Sunu Enerji Verimliliği * Neden Enerji Verimliliği? * İlgili kanunlar * Ülkemizin Enerji Potansiyeli ve genel durumu ve AB ülkeleri ile kıyaslama * Enerji Verimliliği İle İlgili Yapılan Çalışmalar Ara- İkram 3. Sunu Enerji Verimliliği Nasıl Sağlanır? * Konutlarda enerji verimliliği * Binalarda enerji verimliliği * Sanayide enerji Verimliliği * Ulaşımda Enerji Verimliliği * Yenilenebilir Enerji Kaynakları 4. Sunu Gümüşhane m Geleceğim * Resmi Rakamlarla Gümüşhane * İlimizde genelinde yapılabilecekler

38 BROŞÜRLER ENERJİNİ YARINA SAKLA

39

40