Akci er Kanseri* Türk Toraks Derne i Okulu

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Akci er Kanseri* Türk Toraks Derne i Okulu"

Transkript

1 Akci er Kanseri* Türk Toraks Derne i Okulu Türk Toraks Derne i Akci er ve Plevra Maligniteleri Çal flma Grubu Akci er Kanseri Tan ve Tedavi Rehberi nden özetlenmifltir*. Doç. Dr. Sedat ALTIN Yedikule Gö üs Hastal klar ve Gö üs Cerrahisi E itim ve Araflt rma Hastanesi, STANBUL sedataltin@yahoo.com EP DEM YOLOJ Tüm dünyada kanser olgular n n %12.8 inden ve kanser ölümlerinin %17.8 inden akci er kanseri sorumludur. Ülkemizde Sa l k Bakanl n n tüm sa l k kurulufllar nda tan alan kanser olgular n n kaydedildi i pasif kanser kay t sistemi verilerine göre akci er kanseri insidans 11.5/ dir. zmir Kanser zlem Denetim Merkezi nin y llar verilerine göre akci er kanseri tüm kanserler içinde erkeklerde %38.6 l k oranla en büyük bölümü oluflturmaktad r. Kad nlarda ise %5.2 lik oranla yedinci s radad r. zmir il s n r nda yaflayan olgular baz al narak hesaplanan yafla-standardize insidans, erkeklerde 61.6/ , kad nlarda 5.1/ dir. Akci er kanseri önlenebilir bir hastal kt r. Akci er kanseri gelifliminden %94 oran nda sigara sorumludur, sigara içenlerde akci er kanseri riski içmeyenlerden kat daha fazlad r. Pasif sigara içiminde risk %3.5 tir. Sigaraya bafllama yafl, sigara içme süresi, içilen sigara say s ile tütün ve sigara tipi (filtreli, filtresiz, puro, düflük tar ve nikotin içeri i vb.) akci er kanseri geliflme riskini etkiler. Akci er kanseri gelifliminde etkili oldu u belirtilen yafl, rk, cinsiyet, meslek, hava kirlili i, radyasyon, geçirilmifl akci er hastal sekeli, diyet, viral infeksiyonlar, genetik ve immünolojik faktörlerin tümü %6 oran nda etkilidir. Akci er kanseri insidans yaflla artmakta, alt nc -yedinci dekadlarda pik yapmaktad r. Genç eriflkinlerde (50 yafl alt nda %5-10 dolay nda) s kl daha azd r. Bu toplulukta genellikle aile öyküsü vard r ve adenokanser en s k izlenen kanser tipidir. Ancak ülkemizde gençlerde adenokanser yafll lara göre daha fazla izlenmekle birlikte en s k izlenen kanser tipi skuamöz hücreli kanserdir. Kad nlarda sigara al flkanl ndaki art fla paralel olarak akci er kanseri s kl da art fl göstermektedir. Ülkemizdeki akci er kanseri özelliklerini belirlemek amac yla Toraks Derne i Akci er ve Plevra Maligniteleri Çal flma Grubu (TAPMG) taraf ndan yap lan ulusal, hastane bazl retrospektif çal flmada, akci er kanserli olgunun %90.4 ü erkek, %9.6 s kad n olup, olgular büyük oranda (%56.7) yafllar aras nda yer almaktad r. Olgular n yaklafl k %90 nda sigara kullanma öyküsü saptanm flt r (%77.9 aktif sigara içici, %10.8 sigaray b rakm fl). Ülkemizde en s k skuamöz hücreli kanser (yaklafl k %45) görülmekte, bunu benzer oranla (yaklafl k %20) küçük hücreli kanser ve adenokanser izlemektedir. Büyük hücreli kanser %2 oran yla en az görülen kanser tipidir. Akci er kanserli olgular büyük oranda ileri (Evre IV) ya da lokal ileri evrede (Evre IIIA ve IIIB) saptanmaktad r. Olgular n %70 i tan an nda radikal tedavi yöntemi olan cerrahi flans na sahip olamamaktad r. Ülkemizde bu oran daha yüksektir. Toraks Derne i-akci er ve Plevra Maligniteleri Çal flma Grubu çal flmas nda olgular n %86,7 si ileri evrede yer almaktad r. a. Sigara (%94) b. Çevresel Faktörler Atmosfer kirlili i, Biyolojik yak t, ETYOLOJ Radon (sigaradan sonraki en önemli faktör), Asbestoz, Kimyasal ürünler (böcek ilaçlar, formaldehit). c. Mesleki Karsinojenler yonize radyasyon, Asbest, Krom, Kadmiyum, Nikel. d. Besin Maddeleri Vitamin A ve β-karotenden fakir diyet, Yüksek ya l diyet. e. Akci er Hastal klar Tüberküloz, Bronflektazi, Pnömoni, Apse, Pulmoner emboli, 58 Türk Toraks Derne i Okulu 2007

2 VI. K fl Okulu nterstisyel akci er hastal klar gibi akci erde skatris b rakan hastal klar, Genetik predispozisyon, Aril hidrokarbon hidroksilaz enziminin artm fl aktivitesi. Tarama ve erken tan : Asemptomatik akci er kanserli olgular n erken evrede oldu unun düflünülmesi, risk gruplar nda tarama yap lmas düflüncesini ortaya ç karm flt r. Bu amaçla, Amerika Birleflik Devletleri Mayo klinik, Memorial- Sloan-Kettering kanser merkezi, Johns Hopkins hastanesi ve Çekoslovakya çal flmalar nda, sigara içen erkeklerde balgam sitolojisi ve akci er radyografisinin erken tan yönünden etkileri araflt r lm flt r. Akci er kanserine ba l mortaliteyi azaltt n n gösterilmemifl olmas nedeniyle, semptomsuz hastalarda kitle tarama testi olarak seri posteroanterior akci er radyografisi ya da balgam sitolojisi önerilmemektedir. Mortalite oran n azaltt n gösteren randomize çal flmalar n olmamas nedeniyle düflük doz spiral BT yi risk gruplar n n rutin kitle taramalar nda önermek için erkendir. Semptom ve Bulgular AKC ER KANSERLER NDE TANI Akci er kanseri ço unlukla gö üs radyografisinde anormal bir gölgelenme ile ya da yeni ortaya ç kan veya önceden var olup karakter de ifltiren klinik bulgu veya semptom ile kendini gösterir. Akci er kanserli olgular n %90 ndan fazlas tan döneminde tümörün lokal, bölgesel, metastatik veya sistemik etkileri nedeniyle semptomatiktir (Tablo 1). Akci er kanserli olgularda herhangi bir fizik bulgu olmayabilir. Fizik muayenede supraklaviküler lenfadenopati, Horner sendromu bulgular, plevral s v birikimi, lokalize ronküs, hepatomegali, kafleksi, lokalize kemik duyarl l, periferik motor ve/veya duyusal nöropati bulgular, nörolojik bulgular görülebilir. Primer tümörün büyümesine ba l semptom ve bulgular: Öksürük, özellikle santral yerleflimli tümörlerde s kl kla rastlad m z bir semptomdur. Yeni ortaya ç km fl olabilece i gibi ço u yo un sigara içicisi olan olgularda kronik bronflit-amfizem nedeniyle daha önceden var olan öksürü ün karakter de ifltirmesi klinisyen için uyar c olmal d r. Bu olgularda öksürü ün fliddetinin artmas, tedaviye yan t vermemesi veya kanl balgam ile birlikte olmas akci er kanserinin iflareti olabilir. Hastay hekime yönlendiren en dikkat çekici semptomlardan biri olan hemoptizi, gö üs radyografisi normal olan bir olguda tek ipucu olabilir. K rk yafl n üzerindeki hemoptizi semptomu varl durumunda olgular akci er radyografisi ve fiberoptik bronkoskopi ile araflt r lmal d r. Endobronfliyal tümörün majör atelektaziye neden olmas, kitlenin büyüyerek yer kaplamas veya büyük hava yollar na, ana damarlara ya da kalbe bas yapmas, artan plevral perikardiyal s v nefes darl n ortaya ç karabilir veya var olan nefes darl n artt rabilir. Hava yollar na bas veya t kan kl k sonucunda inspiratuvar zorluk ve stridor, lokalize ronküs, segmental amfizem, tekrarlayan veya rezolüsyonu gecikmifl pnömoniler meydana gelebilir. Pnömoni döneminde tabloya atefl eklenebilir. Neoplastik kitlenin nekrozu sonucu geliflen apse de ateflten sorumlu olabilir. Tablo 1. Akci er kanserinde semptomlar. Semptom ve bulgular Yaklafl k s kl k (%) N e d e n Öksürük 75 Hava yolu obstrüksiyonu, infeksiyon, akci er kompresyonu Kilo kayb 68 lerlemifl kanser, karaci er metastaz Dispne Büyük hava yolu obstrüksiyonu, plevral efüzyon, diyafragma paralizisi Gö üs a r s Toraks duvar invazyonu, brakial plessus tutulumu Hemoptizi Hava yolunun tümör ile invazyonu Kemik a r s 25 Kemik metastaz Çomak parmak 20 T rnak kökü ve uzun kemiklerde, periost reaksiyonu, hipertrofik pulmoner osteortropati yeni kemik oluflumu Ses k s kl 5-18 Rekürren larengeal sinir tutuluflu Vena cava süperior sendromu 4 Vena cava süperiora bas veya invazyon Disfaji 2 Özefagus bas s Stridor 2 Trakea obstrüksiyonu Türk Toraks Derne i Okulu

3 Türk Toraks Derne i Okulu Akci er kanserinin intratorasik yay l m na ba l semptom ve bulgular: Akci er kanserinin intratorasik yay l - m direkt geniflleme ya da lenfatikler yoluyla sinir, organ, diyafragma ve gö üs duvar tutulumuna, bu da çeflitli semptom ve bulgulara neden olmaktad r. Süperior sulkus tümörü, üst lob apeksinin arka bölümüne ve brakiyal pleksusa yak n yerleflir. Omuz a r s, ulnar sinirin koldaki da l m boyunca a r ve kas atrofisi, radyolojik olarak birinci ve ikinci kosta destrüksiyonu görülmektedir. A r nedeniyle uzun süre ortopedi, fizik tedavi ve rehabilitasyon kliniklerinde takip ve tedavi edilen olgular vard r. Fizik muayenede kolun abdüksiyonu ile a r n n ortaya ç kmas, kas güçsüzlü ü, el kaslar nda atrofi ve triseps refleksinin kayb uyar c olmal d r. Tek tarafl enoftalmi, pitozis, miyozis ve ayn taraf yüz ve üst ekstremitede anhidrozis Horner sendromu olarak bilinmektedir. Süperior vena kava obstrüksiyonu, primer tümör sa tarafta ise daha s kt r. Küçük hücreli d fl akci er kanserinde (özellikle skuamöz hücreli) obstrüksiyon yavafl geliflti i için fizik muayenede saptanabilen kollateral venöz genifllemeler oluflur. Yüz, boyun ve göz kapaklar nda ödem, ekstremite ve gö üsün üst bölümleri, omuz ve boyunda genifllemifl venler izlenmektedir. Bu bulgulara bafl a r s, bafl dönmesi, uyuflukluk, bulan k görme, gö- üs a r s, nefes darl, öksürük ya da disfaji efllik eder. Rekürren larengeal sinir felci nedeniyle oluflan ses k - s kl, genellikle sol üst lob tümörlerinde daha s k görülür. Frenik sinir felcinde, tutulan hemidiyafragmada yükseklik ve paradoksal hareket gözlenebilir. Bu sinirlerin tutulumu nefes darl oluflumuna katk da bulunabilir.gö üs duvar tutulumunda, genellikle künt, gelip geçici, s zlay c tarzda, dakikalardan saatlere kadar sürebilen, tümör ile ayn tarafta ya da orta hatta lokalize a r ortaya ç kar.plevral s v birikimi, gö üs a r s ve nefes darl yak nmalar na neden olabilir. Olufl mekanizmas ne olursa olsun sitolojik incelemede malign hücreler saptanmasa bile plevral s v birikimi kötü prognoza iflarettir. Plevral s v genellikle hemorajiktir. Primer akci er kanserlerinde perikard ve miyokard n tutulumu nedeniyle ani bafllang çl aritmi, kalp yetmezli i, kalp tamponad veya akci er radyografisinde kalp boyutlar nda art fl (semptomlu ya da semptomsuz) ortaya ç kabilir. Posterior mediastendeki büyümüfl lenf bezlerinin özefagusu etkilemesi ya da özefagus duvar n n tümörle invazyonu sonucu disfaji görülebilir. Akci er kanserinin ekstratorasik yay l m na ba l semptom ve bulgular: Otopsi serilerinde ekstratorasik metastaz s kl, skuamöz hücreli karsinomda %54, adenokarsinomda %82, büyük hücreli karsinomda %86 d r. Hasta hekime baflvurdu u s rada olgular n ço unda elimizdeki evreleme yöntemleri ile saptanamasa bile toraks d fl na yay l m vard r. Baz durumlarda ise, ekstratorasik metastazlara ait semptomlar klinik görünüme hakim olabilirler. Akci er kanserinin neden oldu u uzak metastazlar ve s kl Tablo 2 de gösterilmifltir. Paraneoplastik Sendromlar Ço unlukla küçük hücreli akci er kanserinde olmak üzere di er akci er kanseri tiplerinde de görülebilir. S kl kla tümörün kendisinden veya metastazlar ndan uzak bölgelerde görülen, kansere ba l olarak geliflen bir grup semptom ve bulgudan oluflmaktad r (Tablo 3). Polipeptid hormonlar, hormona benzer peptidler, antikorlar, immün kompleksler, prostaglandinler ya da sitokinler gibi tümörün oluflturdu u sistemik faktörlerin ürünleriyle oluflurlar. Paraneoplastik sendromlar n tan nmas altta yatan akci er kanserinin erken tan ve tedavisine olanak sa layabilir. Patolojik s n flama: Dünya Sa l k Örgütü (DSÖ) nün önceki akci er tümörleri s n flamas 1981 y l nda yap lm flt r. Bu tarihten sonra patolojik tan yöntemleri ve kriterlerinde belirgin de ifliklikler gerçekleflmifl, bunun üzerine s n flama DSÖ taraf ndan 2004 y l nda yeniden düzenlemifltir.genel olarak, akci er kanserlerini küçük hücreli ve küçük hücre d fl karsinomlar olarak ay rmak, tedavi seçimi ve prognoz tayini için uygun olmaktad r. Akci er Kanserlerinde Radyolojik Görünüm lk seçilecek radyolojik yöntem iki yönlü akci er grafisidir. Beraberinde çekilen yan grafi, postero anterior akci er grafisine üçüncü boyutu, yani derinli i eklemektedir. Akci er kanserinin, özellikle de küçük boyutta olanlar n, radyografik olarak saptanmas nda yerine getirilmesi gereken bafll ca üç flart vard r; iyi teknik, hastan n önceki filmleriyle karfl laflt rma ve grafide kör noktalar bilmek. Kör noktalar; sa veya sol paratrakeal alanlar, klavikulan n sternal ucu ya da birinci kostan n kostokondral Tablo 2. Akci er kanserinin neden oldu u uzak metastazlar ve s k l. Tutulan bölge S kl k (%) Santral sinir sistemi 0-20 Kemik 25 Kalp, perikard 20 Böbrek Gastrointestinal sistem 12 Plevra 8-15 Adrenal 2-22 Karaci er 1-35 Deri, yumuflak doku Türk Toraks Derne i Okulu 2007

4 VI. K fl Okulu Tablo 3. Akci er kanserleri ile birlikte olan paraneoplastik sendromlar. Endokrin Nörolojik Metabolik skelet Renal Cilde ait Hematolojik Koagülopatiler Kollagen-vasküler * Nadir tutulumlar. Cushing sendromu, nonmetastatik hiperkalsemi, uygunsuz ADH sendromu, jinekomasti, hiperkalsitoninemi*, FSH, LH art fllar *, hipoglisemi*, hipertiroidi*, karsinoid sendrom* Subakut duyusal nöropati, mononöritis multipleks, intestinal psödoobstrüksiyon*, Lambert-Eaton sendromu*, kanserle iliflkili retinopati, ensefalomiyelit (limbik, beyin sap, subakut kortikal serebella)*, nekrotizan miyelopati* Laktik asidoz*, hiporürisemi*, hiperamilazemi* Parmaklarda çomaklaflma, hipertrofik osteoartropati Glomerülonefrit*, nefrotik sendrom* Hipertrikoz, lanuginosa, eritema gyratum repens, paraneoplastik akrokeratoz (Bazex hastal ), eritrodermi (eksfoliyatif dermatit), akantozis nigrikans*, palmoplanter keratodermi*, Laser-Trelat bulgusu*, Sweet sendromu*, prürit*, ürtiker* Anemi, lökositoz*, eozinofili*, lökomoid reaksiyon*, trombositoz, trombositopenik purpura* Dissemine intravasküler koagülasyon*, trombofilebit, trombotik nonbakteriyel endokardit* Dermatomyozit*, polimyozit*, sistemik lupus eritematozus*, vaskülit* bileflim yeri, akci erin periferik bölgesi, direkt grafide diyafram çizgisinin hemen alt ve üst bölümünde yer alan akci er alan ile kalp arkas n kapsar. Buralardaki lezyonlar gözden kaç rmaman n tek yolu her gö üs filminde bu alanlar bilinçli olarak taramak, her alan karfl taraf yla ve eski filmlerle karfl laflt rarak incelemek ve flüpheli durumlarda spiral toraks BT çekmektir. Akci er kanserinin radyografik bulgular direkt ve indirekt olarak ikiye ayr l r. Direkt bulgular; kitle, nodül veya infiltratif lezyonlard r. Buzlu cam görünümündeki lezyonlar s kl kla erken evre bronkioloalveoler karsinomda görülmektedir. ndirekt bulgular ise tedaviye cevap vermeyen pnömoni veya atelektazi, tek tarafl hava hapsi, plevral efüzyon, diyafragma felci gibi bulgulard r. Akci erde çap 3 cm ye kadar olan yuvarlak veya oval flekildeki dansitelere nodül; 3 cm den büyük olanlara ise kitle ad verilir. Özellikle 2 cm den daha büyük nodüllerin ço u malign karakterde olma e ilimindedir. Spiral BT, 1 cm den küçük nodüllerin tespit edilmesinde konvansiyonel BT den üstündür. Pulmoner nodüllerin BT ile de erlendirilmesinde nodülün lokalizasyonu (parenkimal, fissüral veya plevral), dansitesi, kontrastla boyanma paterni ve morfolojisi mutlaka tan mlanmal d r. Nodül dansitesinin ölçümü ay r c tan aç s ndan önemlidir. Difüz kalsifikasyon veya nodülün HU üzerinde (yüksek dansiteli) olmas benignite lehinedir. Çap 1-3 cm aras, sferik, homojen soliter pulmoner nodüller ay - r c tan yönünden mutlaka dinamik spiral BT ile de erlendirilmelidir. Kontrasts z çekimin ard ndan nodülün oldu u alan kontrast madde verildikten sonra birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü dakikalarda tekrar taranarak nodül dansite ölçümü esas na dayanan dinamik BT çal flmalar yap lmaktad r. Dansitede ortalama maksimum art fl 10 HU den az ise kuvvetle benign, 15 HU üzerinde art fl kuvvetle malign lezyon lehine de erlendirilmektedir. Yap lan multisentrik dinamik BT çal flmas nda sensitivite %100, spesifisite %50-77 aras nda bulunmufltur. Saptanan nodülün kanser olma olas l çap ile orant l olarak artmaktad r. Bir cm ve alt ndaki nodüllerin yaklafl k %15-20 si, 2 cm veya alt ndaki nodüllerin yaklafl k %40-45 i kansere ba l iken, 3 cm ve üstündeki nodüllerin ise %80-95 i kansere ba l d r. Bu nedenle, 3 cm üzerindeki lezyonlar, varsa eski radyografilerle k yaslanmal, pnömoni düflünülmüyorsa aksi ispatlanana kadar malign olarak yorumlanmal d r. Yine büyüme h z da nodülün de erlendirilmesinde önemli kriterlerden biridir. Tümörlerin hacminin ikiye katlanma zaman s kl kla 4.2 ile 7.3 ay aras ndad r. Bir aydan k sa sürede ikiye katlanma süresi apse, pnömoni gibi benign nedenlerle olmaktad r. Onsekizaydan uzun sürede hacimde büyüme olmamas yine lezyonun çok yüksek olas l kla benign oldu unu gösterir. Periferal karsinomlar n %10-20 sinde kavitasyon gözlenir. Skuamöz hücreli karsinomlar en fazla kavitasyon gösteren tümör tipini oluflturur. Kavitasyon en iyi bilgisayarl tomografi ile gösterilebilir. Klasik olarak tümör kavitasyonlar eksantrik yerleflimli, kal n ve düzensiz duvarl d r. Kavitelerde 15 mm yi aflan duvar kal nl s kl kla malign olarak kabul edilmelidir. Kalsifikasyonlar genelde granülom, hamartom gibi benign lezyonlarda görülmekle birlikte difüz, santral, lameller ve popkorn kalsifikasyonlar s kl kla benign, eksantrik, noktasal ve amorf kalsifikasyonlar akci er kanserlerinde de görülebilir. Türk Toraks Derne i Okulu

5 Türk Toraks Derne i Okulu Santral yerleflimli akci er tümörleri s kl kla segmental veya subsegmental bronfllardan köken al r ve bunlar n ço u skuamöz veya küçük hücreli karsinomlard r. En belirgin radyolojik bulgular ; lezyonun periferinde kollaps ve obstrüktif pnömoni ile tek bafl na ya da bu bulgularla birlikte olabilen hiler büyümedir. Hilusta vasküler genifllemeler akci er grafilerinde ve daha nadiren de BT de yan lt c olarak hiler kitle olarak yorumlanabildi- i gibi tersine, hiler kitleler vasküler kaynakl olarak yorumlanabilir. Böyle durumlarda ay r c tan da kontrastl, e er mümkünse anjiyo protokolü ile çekilen spiral BT (anjiyo BT) kullan l r. Hava hapsi olmas, santral yerleflimli tümöre ba l olarak meydana gelen de iflikliklerin daha nadir görülen formudur. Sübap mekanizmas ile inspiryumda giren hava ekspiryumda ç kamaz ve hiperinflasyona neden olur. Akci er grafilerinde bu bölge daha siyah olarak görülür. Çekilen ekspiryum grafisi ile lezyon taraf nda hacimsel de ifliklik olmazken, normal tarafta hacimsel azalma gözlenir. Evrelemede en s k kullan lan görüntüleme yöntemi spiral BT dir. Daha nadir olarak magnetik rezonans görüntüleme (MRG) de kullan lmaktad r. Radyolojik olarak tümör saptanan olgularda evrelendirmede; primer tümör, hiler ve mediastinal lenf bezleri, mediastinal invazyon, gö üs duvar invazyonu, plevral tutulum ve uzak metastazlar göz önünde bulundurulur. Pozitron Emisyon Tomografisi Pozitron emisyon tomografisi (PET) invaziv olmayan bir yöntem olup akci er kanserlerinde gerek toraks n ve gerekse tüm vücudun tomografik görüntülemesi yap labilmektedir. En s k kullan lan radyofarmasötik, F-18 iflaretli florodeoksiglükozdur (FDG). F-18 FDG ile yap lan çal flmalarda, PET in KHDAK nde kullan m endikasyonlar flu flekilde s ralanmaktad r: Soliter pulmoner nodülün benign-malign olarak ay r c tan s, Evreleme, Tedaviye yan t n de erlendirilmesi, Tekrarlayan kanser oda n n gösterilmesi, Prognostik bilgi elde edilmesi. Laboratuvar Testleri Tüm hastalara tam kan say m ile birlikte alkalen fosfataz, albumin, ALT, AST, GGT, total bilirübin, üre, kreatinin, LDH, Na, K, Ca içeren biyokimyasal testler ile elektrokardiyografi yap lmal d r. Di er testlerin rutin olarak yap lmas na gerek yoktur. Akci er Kanseri Tan s nda Giriflimsel Yöntemler Bronkoskopi: Günümüzde rijid ve fiberoptik bronkoskopi, akci er kanserinin tan s ve evrelemesi ile baz tedavi uygulamalar nda (brakiterapi, lazer tedavi ve endobronfliyal stent uygulamas vb.) kullan lmaktad r. Bugün için endoskopik olarak görülebilen akci er kanserlerinin doku tan s na ulaflmak için ana yöntemdir, ancak verimlili i tümörün yerleflimi ve boyutu ile iliflkilidir. Endobronfliyal tümör, bronfliyal lümeni k smen veya tamamen t kayan egzofitik kitle lezyonu fleklinde olabilece i gibi submukozal veya peribronfliyal hastal k fleklinde de olabilir. Periferik akci er karsinomlar nda endoskopik olarak bir bulgu tespit edilemeyebilir. Santral lezyonlarda bronkoskopik teknikler: Santral yerleflimli tümörlerde bronfl forseps biyopsisi ile histolojik tan %76-82 oran nda bildirilirken, bronfliyal y kama (BY) ve bronfliyal f rçalama (BF) örnekleri ile bu oran %87 lere yükselmektedir. Santral lezyonlarda, üçdört biyopsi örne inin al nmas yeterlidir. Ana bronfl ve trakean n yan duvarlar nda lokalize tümörlerde standart biyopsi forsepsleri yerine i neli biyopsi forsepsleri tercih edilebilir. Santral endobronfliyal tümörlerde bronfl forseps biyopsisi ile endobronfliyal i ne aspirasyonunun (EB A) tan sal verimlili i birbirine yak nd r. Ancak üzeri nekrotik materyal ile kapl endobronfliyal egzofitik lezyonlarda, 21 veya 22 gauge sitolojik transbronfliyal aspirasyon i neleri ile uygulanan EB A, forseps biyopsi ile birlikte yap lmal d r. Afl r vasküler görünümlü tümörlerde hemoraji riski nedeniyle sadece EB A kullan labilir. Karsinomalar n submukozal yay l m ve d fltan bas gösterdi i durumlarda transbronfliyal i ne aspirasyonu (TB A) daha hassast r. Transbronfliyal i ne aspirasyonu, mediastinal ve hiler lenf bezlerinin örneklenmesinde kullan ld nda duyarl - l %50, özgüllü ü %96 ve do rulu u %78 dir. Duyarl - l k, bronkoskopistin mediastinal lenf bezleri ve vasküler yap lar n anatomisini çok iyi bilmesi ve ifllem öncesi BT ile planlama yap lmas yla art r labilir. Endoskopik ultrasonografi ile giriflim yerinin saptanmas ile duyarl l k %87-92 ve özgüllük %100 e ç kar labilmektedir. Periferik lezyonlar için bronkoskopik teknikler: Endoskopik olarak görülebilir lezyonun olmad durumlarda, fiberoptik bronkoskopi ile tan daha zordur. Fluoroskopi rehberli inde transbronfliyal biyopsi (TBB), bronfliyal f rçalama ve y kama örnekleri ile periferik akci er tümörlerinin %40-80 ine tan konabilmektedir. Periferik lezyonlarda TB A nun (P-TB A) fluoroskopi eflli inde kullan lmas, periferik yerleflimli akci er kanserlerinde ortalama %60 oran nda tan verimlili i sa layan yararl bir tekniktir. Periferik lezyonlarda BY, BF ve TBB ye P-TB - A nun eklenmesi bronkoskopinin tan sal duyarl l n art - rabilir. Bronkioloalveoler karsinom ya da lenfanjitis karsinomatozadan flüphelenildi inde, kanama veya fluoroskopi imkan olmamas nedeniyle BF, TBB, P-TB A n n yap lamad durumlarda BAL tercih edilebilir. 62 Türk Toraks Derne i Okulu 2007

6 VI. K fl Okulu Transtorasik i ne aspirasyonu: Fluoroskopi, ultrasonografi ve BT eflli inde uygulanan perkütan transtorasik i ne aspirasyonu, toraks malignitelerinin tan s nda etkili ve güvenilir bir yöntemdir. Özellikle 3 cm den küçük tümörlerde tan oran %80 ile %95 dir. BT rehberli inde giriflimin özgüllü ü %96-100, duyarl l %89-92 dir. Yanl fl negatiflik veya yetersiz tan oran %10 ile %30 aras nda de iflebilir. Tekrarlanan giriflimlerde ise tan konma oran %35-65 tir. Tan de erini etkiliyen faktörler ise lezyonun lokalizasyonu, çap, yap s, patoloji uzman n n operasyon odas nda olup olmamas ve i nenin çap d r. Plevral s v n n de erlendirilmesi: Akci er kanserlerinin %50 sine plevral s v efllik eder. Akci er kanserli olgular n %8-15 inde plevra s v s saptan r. Plevra s v lar n n bir bölümü paramalign nedenlerden (post obstrüktif atelektazi, pnömoni ve mediastinal lenfatik obstrüksiyon) de kaynaklanabilir. Malign olma kuflkusu olan plevra s v lar nda materyal elde etmenin en basit flekli torasentezdir. Tan de eri %50-60 kabul edilmektedir. Olgular n %65 inde cc plevra s v s n n sitolojik incelenmesi malign hücre saptanmas nda yeterlidir. Sitolojik tan tümörün tipine ba l d r. En iyi sonuçlar adenokarsinomada elde edilirken, küçük hücreli akci er karsinomu, lenfoma ve mezotelyomada daha düflüktür. Tekrarlanan torasentezler yeni hücre eksfoliyasyonu nedeniyle %30 hastada tutulumu kan tlayabilece i için torasentez tekrarlanmal ve tan konamaz ise sonraki basamakta kapal plevra biyopsisi ve torakoskopi uygulanmal d r. Torasentez komplikasyonlar ; pnömotoraks, reekspansiyon akci er ödemi ve nadiren hava embolisidir. Kapal plevra biyopsisi (KPB): Pariyetal plevradan Abram s veya Cope i neleri ile yap lmaktad r. Plevra biyopsisinin tek bafl na plevra s v lar nda tan oran %40-70 (ortalama %46) olarak bildirilmektedir. Tekrarlanan torasentezler ile tan konamayan malign plevra s v lar nda plevra biyopsisinin tan ya katk s n n %10 un alt nda oldu u bildirilmifltir. Torasentez ile tan konulamayan plevra s v lar nda plevran n en fazla anormallik gösteren ve biyopsi için en uygun k sm n belirlemede ultrasonografik inceleme önerilmektedir. Torakoskopi: Biyopsi ve di er tetkiklere ra men, plevra s v lar n n %21-27 sine tan konamamaktad r. Tan sal torakoskopinin endikasyonlar : Erken aflamada ve afl r olmayan s v varl, Malign mezotelyomada ve non malign plevra s v lar - n n saptanmas, Mediastenin de erlendirilmesi ve akci er kanserlerinin evrelenmesi, Gö üs duvar invazyonu ayr m, Doku tan s (metastatik adenokarsinom ve mezotelyoma ay r m, kapal akci er wedge rezeksiyon biyopsileri, soliter pulmoner nodül ve satellit nodül de erlendirilmesi). AKC ER KANSERLER NDE EVRELEME 1986 y l nda AJCC ve UICC nin y ll k toplant lar nda Uluslararas Akci er Kanseri Evreleme Sistemi ad alt nda tek bir sistem kabul edilmifltir. On y ldan beri kullan lmakta olan bu evreleme sisteminde Evre I, II ve III- A içindeki TNM alt gruplar n n prognoz aç s ndan oldukça heterojen oldu u gözlenmifltir. Evreleme sisteminin daha özgül hale getirilmesi amac yla AJCC ve UICC nin 1996 y ll k toplant lar nda da onaylanan yeni bir düzenleme yap lm flt r (Tablo 4). Evre I ve II, T nin durumuna göre A ve B olarak ikiye bölünmüfl, T3N0M0, T2N1M0 ile benzer prognoz özelliklerine sahip olmas nedeniyle IIB ye al nm flt r. T4 kavram içine yeni bir tan mlama (tümörle ayn lobda satellit lezyon) sokulmufl, tümörden farkl lobdaki satellit lezyon ise M1 içine dahil edilmifltir. Tablo 4. TNM s n flamas. Primer tümör (T) T0 : Primer tm belirtisi yok Tis : Karsinoma in situ T1 : Genifl çap 3 cm, akci er ve visseral plevra ile çevrili, bronkoskopik olarak lob bronflundan daha proksimale uzanmayan T2 : Genifl çap > 3 cm, ana bronfllarda yerleflen, ancak ana karinaya uzakl > 2 cm olan, visseral plevraya kadar uzanan, atelektazi veya pnömoniye neden olan T3 : Herhangi büyüklükte olan tümörün gö üs duvar, diyafragma, mediastinal plevra, perikard gibi yap lara invaze olmas, ana bronfl içinde karinaya 2 cm den yak n yerleflmesi, tüm akci eri kaplayan atelektazi veya pnömoniye neden olmas T4 : Herhangi büyüklükte olan tümörün mediasten ya dokusu, kalp, büyük damarlar, trakea özefagus, vertebral kolon, karina gibi yap lar tutmas, malign plevral veya perikardial s v bulunmas, tümör ile ayn lob içinde satelit nodül bulunmas Bölgesel lenf bezi (N) N0 : Bölgesel lenf bezi yok N1 : psilateral peribronfliyal ve/veya hiler bezi metastaz (akci er içi lenf bezi) N2 : psilateral mediastinal lenf bezi metastaz (subkarinal dahil) N3 : Kontrlateral mediastinal veya supraklaviküler lenf bezi metastaz Uzak metastaz (M) M0 : Uzak metastaz yok M1 : Uzak metastaz var Türk Toraks Derne i Okulu

7 Türk Toraks Derne i Okulu Yeni evreleme sisteminin skuamöz hücreli, adenokarsinom (bronkioloalveoler dahil), büyük ve küçük hücreli olmak üzere akci er kanserinin dört ana tipinin yan s - ra spesifik alt grubu belirlenememifl indiferansiye karsinomlara da uygulanmas önerilmifltir. Akci er kanserli hastalar n evrelendirilmesinde, tedavinin planlanmas nda ve etkinli inin de erlendirilmesinde bölgesel lenf bezlerinin durumu önemli bir faktördür. Lenf bezlerinin durumunu daha standart bir flekilde de erlendirmek amac yla haritalar gelifltirilmifltir. lk olarak 1970 li y llarda Naruke ve arkadafllar taraf ndan gelifltirilen harita, AJCC taraf ndan da kabul edilmifl; 1983 y l nda American Thoracic Society taraf ndan gelifltirilen ikinci bir harita daha sonraki y llarda North American Lung Cancer Study Group taraf ndan yeniden düzenlenerek yayg n bir flekilde kullan lm flt r. Asl nda birbirine oldukça benzeyen bu iki harita, çal flmalar n sonuçlar n yorumlamada kar fl kl klara yol açm flt r. AJCC ve Prognostic Factors TNM Committee of the UICC nin 1996 y ll k toplant lar nda bu iki harita birlefltirilmifl ve tek bir bölgesel lenf bezi haritas kullan lmas önerilmifltir (Tablo 5,6 ). Evrelemede Özel Durumlar Multisentrik da l m gösteren bronkioloalveoler karsinomun evrelendirilmesinde lezyonlar bir lobla s n rl ise T4, birden fazla loba da lm fl ise M1 olarak de erlendirilir. Rekürren larengeal sinir invazyonu T4 kabul edilirken, rekürren larengeal sinir ayr ld ktan sonra vagus invazyonu (nadir bir durumdur ve genellikle semptom vermez) T3 olarak tan mlan r. Pulmoner arter ve venin perikard içinde invazyonu T4 olarak de erlendirilirken, perikard d fl nda invazyonu T3 kapsam nda ele al n r. Süperior sulkus tümörleri (sempatik ganglionlar n invazyonundan kaynaklanan Horner sendromu dahil) T3 kapsam nda de erlendirilirken, brakiyal pleksusun rezeke edilemeyecek kadar genifl bir flekilde tutulmas ndan kaynaklanan gerçek Pancoast sendromu (Horner sendromu + C8-T1 düzeyinde a r + kol, el ve parmak kaslar nda atrofi) T4 kapsam na girer. Diyafragma veya toraks duvar n n direkt olarak invazyonu T3 iken, tümörle komfluluk olmadan ortaya ç kan tutulufllar M1 olarak de erlendirilir. Visseral plevran n direkt invazyonu T2, pariyetal plevran n (malign s v olmadan) ise T3 olarak evrelendirilir. E er tümörle direkt komfluluk olmadan visseral veya pariyetal plevra tutuluflu varsa (malign s - v olsun veya olmas n) T4 olarak de erlendirilir. Tümörün diyafragmay da geçerek bat n organlar n direkt olarak invaze etmesi T4 kapsam nda de erlendirilir. Vertebraya komflu olan tümörlerde korteks ya da kostotransvers foramen invazyonu T4 olarak evrelendirilir. Radyolojik olarak vertebrada tümöre ba l erozyon gösterilemedi inde, invazyon sadece çevre yumuflak dokuya (plevra, prevertebral fasiya veya periost) olabilir. Bu durumda tümör T3 kapsam nda ele al nmal d r. Ancak cerrahi ile periost invazyonu kan tlan rsa lezyon patolojik T4 olarak evrelendirilir. Senkron tümör olarak de- erlendirilen lezyonlar birbirinden ba ms z olarak ayr ayr evrelendirilir. Mediastene derin invazyon olmadan frenik sinir invazyonu T3 kapsam na girer. Mediastinal organlar tutulmadan s n rl düzeyde sadece mediastinal plevra ve ya dokusu invazyonu T3 olarak tan mlan r. Azigos veni invazyonu T3 olarak de erlendirilir. Küçük Hücreli Akci er Kanseri Evrelemesinde kili Sistem AJCC ve UICC 1996 y l nda TNM sisteminde yapt son düzenlemede, yeni evreleme sisteminin küçük hücreli dahil olmak üzere akci er kanserinin dört ana hücre tipine de uygulanmas n önermifllerdir. Ancak Veterans Administration Lung Cancer Group un (VALG) önerdi i s n rl ve yayg n hastal ktan oluflan ikili sistem pratik hayatta daha çok kullan lm flt r. International Association for the Study Lung Cancer (IASLC) 1989 y l nda bu sistemi tekrar düzenlemifltir. Kabaca Evre I, II, III ü s n r- Tablo 5. TNM s n flamas na göre evrelendirme. E v r e 0 K a r s i n oma in situ T i s N 0 M 0 Evre IA T1 N0 M0 Evre IB T2 N0 M0 Evre IIA T1 N1 M0 Evre IIB T2 N1 M0 T3 N0 M0 Evre IIIA T3 N1 M0 T1-2-3 N2 M0 Evre IIIB T4 N M0 T N3 M0 Evre IV T N M1 64 Türk Toraks Derne i Okulu 2007

8 VI. K fl Okulu Tablo 6. Bölgesel lenf bezi s n flamas. N2 lenf bezleri: Mediastinal plevra içinde kalan lenf bezleridir. Superior Mediastinal Bezler 1. Yüksek mediastinal: Brakiosefalik venin üst kenar n n trakean n orta hatt n çaprazlad noktadan geçen horizontal do runun üstünde kalan lenf bezleri. 2. Üst paratrakeal: Aort kavsinin üst kenar ndan geçen horizontal do ru ile birinci alan n alt nda kalan lenf bezleri. 3. Prevasküler ve retrorakeal: 3A ve 3P olarak da isimlendirilebilir. Orta hat lenf bezlerinin ipsilateral oldu u kabul edilir. 4. Alt paratkakeal: Sa da: Trakea orta hatt n n sa nda; aort kavsinin üst kenar ndan geçen do runun alt nda, üst lob bronflunun en üst kenar hizas na kadar ana bronflu da kapsayan alanda yer alan ve mediastinal plevra içinde kalan lenf bezleri. Solda: Trakea orta hatt n n solunda; aort kavsinin üst kenar ndan geçen do runun alt nda, üst lob bronflunun en üst kenar hizas na kadar ama bronflu da kapsayan ligamentum arteriosumun sa ndaki alanda yer alan ve mediastinal plevra içinde kalan lenf bezleri. Aortik Lenf Bezleri 5. Subaortik (aortiko-pulmoner penceresi): Ligamentum arteriosumun ya da aortan n ya da sol pulmoner arterin lateralinde, sol pulmoner arterin ilk dal n n proksimalinde ve mediastinal plevre içinde yer alan subaortik bezleridir. 6. Paraaortik (ç kan aorta veya frenik): Ç kan aortan n ve aortik kavsin ya da innominant arterin önünde ve yan nda yer alan lenf bezleridir; üst s n r aortik kavisin üst kenar hizas d r. nferior Mediastinal Lenf Bezleri 7. Subkarinal: Karinan n alt seviyesinde yer alan lenf bezleridir, ancak akci er içindeki alt lob bronflu veya arteriyle iliflkili de- ildir (ipsilateral kabul edilir). 8. Paraözefageal: Özefagusa komflu lenf bezleridir, subkarinal nodlar hariç. 9. Pulmoner ligament: Pulmoner ligamentin içindeki lenf bezleridir, posterior duvarda ve inferior pulmoner venin alt bölümünde yer al r. N1 lenf bezleri: Mediastinal pelevran n distalinde kal p visseral plevra ile çevrili lenf bezleridir. 10. Hiler: Mediastinal plevran n distalinde lob bronfllar ayr lmadan önceki alanda yer alan, sa da intermediyer bronfla kadar uzanan proksimal lober lenf bezleridir. Radyografik olarak hiler bölgedeki dansite art fl hiler ve interlober lenf bezlerinin büyümesi ile oluflabilir. 11. nterlober: Lober bronfllar distalindeki lenf bezleridir. 12. Lober: Lober bronfllar n distalindeki lenf bezleridir. 13. Segmental: Segment bronfluna komflu lenf bezleridir. 14. Subsegmental: Subsegment bronflu çevresindeki lenf bezlediri. l, Evre IV ü yayg n hastal k kabul edebilece imiz bu sistem Tablo 7 de gösterilmifltir. Akci er Kanseri Evrelemesinde Cerrahi Yaklafl mlar Mediastinoskopi: Servikal mediastinoskopinin en s k kullan m alan, rezeksiyon uygulanacak primer bronfl karsinomlu hastalarda mediastinal lenf nodlar ndaki metastatik tutulumun araflt r lmas d r. Standart servikal mediastinoskopiyle, 2R ve 2L (üst paratrakeal), 4R ve 4L (alt paratrakeal), 7. (anterior subkarinal) lenf nodlar ndan biyopsi al nabilmektedir. Sol üst lob tümörlerinde tutulma olas l yüksek olan 5. (subaortik) ve 6. (paraaor- Tablo 7. Küçük hücreli akci er kanseri evrelemesinde ikili sist e m. S n rl hastal k: Yayg n hastal k: Bir hemitoraksa s n rl tümör; ayn ya da karfl tarafa hiler, mediastinal ve supraklavikular lenf bezi metastaz ; ayn taraf malingn plevral efüzyon (TNM ye göre Evre I, II, III). S n rl hastal k kapsam na girmeyen tümör (TNM'ye göre Evre IV). Türk Toraks Derne i Okulu

9 Türk Toraks Derne i Okulu tik) lenf nodlar na ulaflmay sa layan geniflletilmifl servikal mediastinoskopi yöntemidir. Mediastinal lenf nodlar n n incelenmesinde toraks BT negatif ve/veya FDG-PET negatif ise mediastinoskopi önerilmemektedir. Santral yerleflimli ve/veya N1 lenf nodu pozitif olgularda FDG-PET in mediastinal lenf nodlar n n de erlendirilmesinde negatif prediktif de er %17 ye kadar düflerken, periferik yerleflimli ve/veya N1 lenf nodu negatif vakalarda FDG-PET in negatif prediktif de eri %96 civar ndad r. Anterior mediastinotomi: Bu yöntem, sol üst lob yerleflimli primer bronfl karsinomunda s kl kla tutulan 5. (subaortik - aortikopulmoner bölge) ve 6. (paraaortik) lenfatik istasyonlardaki nodlara ulafl m olana sa lamas n n yan s ra, paramediastinal yerleflimli tümörlerin mediasten invazyonunun de erlendirilmesinde de kullan labilmektedir. Video eflli inde torakoskopik cerrahi (VATS): Periferik akci er tümöründen biyopsi al nmas, akci er tümörü invazyonunun de erlendirilmesi, 5., 6., 7., 8. ve 9. mediastinal lenf nodlar ndan örnekleme yap lmas, malign plevral tutulumun do rulanmas, plevral s v birikiminin de erlendirilmesi tan ve evreleme amaçl bafll ca kullan m alanlar n oluflturmaktad r. Küçük Hücreli D fl Akci er Kanserlerinde Uzak Metastaz Araflt rma Endikasyonlar Akci er kanserli hastalar n yaklafl k 1/3 ü uzak metastaza ba l semptomlar gösterir. Beyin, karaci er, sürrenal bezler, kemikler ve kemik ili i, karfl akci er (hematojen ve/veya lenfanjitik yolla) ve böbrekler en s k metastaz görülen organ ve bölgeler olmakla birlikte, vücudun her yerine metastaz olabilir. Metastaz kuflkusunu artt ran bulgular her hastada sorgulanmal d r. Bunlar: Kilo kayb (> %10), Lokal kemik a r s, kemiklerde hassasiyet, Nörolojik semptomlar ya da bulgular, Çap 1 cm den büyük periferik LAP, Ses k s kl, vena kava süperior sendromu, Hepatomegali, Yumuflak doku kitlesi, Önceden olmayan anemi, Ca, ALP, ALT, AST, GGT yüksekli i. Küçük hücreli d fl akci er karsinomunda yaklafl m: Uzak metastaz araflt rma endikasyonlar : Metastaz kuflkusu yaratan semptom ya da bulgu varsa, N2-N3 varsa, Mediastene invaze tümör (T4) varsa ve radikal tedavi düflünülüyorsa, Metastaz taramada incelemeye hangi bölgeye ait bulgu varsa oradan bafllanmal d r. Tarama amac yla üst bat n BT (e er toraks BT karaci er ve sürrenal bezleri tam olarak kapsam yorsa), kontrastl beyin BT/kontrastl MRG, kemik sintigrafisi incelemeleri y a p l r. E er klinik ve radyolojik görünüm metastaz ile uyumlu ise radyolojik bulgu metastaz kabul edilir. Onun d fl nda kesin metastaz demek için A ya da doku biyopsisi yap lmal d r. Küçük hücreli akci er karsinomunda yaklafl m: Tüm hastalarda rutin sistemik evreleme yap lmal d r. Tam kan, biyokimya, toraks BT, bat n BT, beyin BT veya MRG, kemik sintigrafisi; LDH yüksek ya da sitopeni varsa kemik ili i aspirasyon ve biyopsisi önerilir. Metastaz taramas semptom olan bölgeden bafllan r. Bir bölgede metastaz saptanan asemptomatik olgularda ileri taramaya gerek yoktur. Cerrahi düflünülen Evre I olgularda mutlaka mediastinoskopi yap lmal d r. AKC ER KANSERLER NDE PREOPERAT F DE ERLEND RME Akci er kanserli hastalar n ço u halen sigara içen ya da uzun süre sigara içip b rakm fl kiflilerdir. Ayr ca, sigaraya ba l olarak geliflen kronik obstrüktif akci er hastal, koroner kalp hastal gibi cerrahinin mortalite ve morbitesini art ran hastal klara sahiptirler. Küçük hücreli d fl akci er kanserli hastalarda cerrahi tedavi, flifa flans en yüksek olan tedavi seçene idir. O nedenle, tüm hastalar rezektabilite için evreleme, operabilite ve fizyolojik rezerv için solunum fonksiyon testi (SFT) çal flmalar na al nmal d r. Bu çal flmalar n amac, operasyon ve postoperatif erken dönem (30 gün) stresini tolere edebilecek (postoperatif ölüm, solunum cihaz na ba ml l k, solunum yetmezli i) hastalar n ve rezeksiyon geniflli inin tespit edilebilmesidir. Cerrahi tedavi uygulanmadan önce, KOAH l olgularda optimal bronkodilatatör tedavi uygulanmal, cerrahi tedaviden sekiz hafta kadar önce sigara b rak lmal d r. T bbi tedavi sonras fonksiyonel düzelmenin de erlendirilmesi maksimum alt -sekiz hafta içinde yap lmal d r. Perioperatif risk terimi cerrahi s ras nda ya da ilk 30 gün içerisinde oluflan morbidite ve mortaliteyi tan mlar. Pnömonektomi için perioperatif mortalite %5-17, lobektomi için ise %1-5 oranlar ndad r. Toplam mortalite oran n n %5 ten az olmas iyi, %2 den az olmas mükemmeldir. 66 Türk Toraks Derne i Okulu 2007

10 VI. K fl Okulu Postoperatif komplikasyonlar için risk faktörleri flu flekilde s ralanabilir: Pa CO2 > 45 mmhg, Yafl > 70, Planlanandan daha genifl rezeksiyon, Postoperatif FEV 1 in iyi olmamas, Postoperatif karbon monoksit difüzyon testinin (DLCO) iyi olmamas, Egzersiz performans n n iyi olmamas. Sadece yafl inoperabilite kriteri de ildir. Preoperatif kardiyolojik de erlendirme her hastada yap lmal d r. lk inceleme solunum fonksiyon testleridir. Pnömonektomi için FEV 1 2 L den ya da beklenenin %80 inden fazla olmal d r. Lobektomi için FEV L den fazla olmal d r. Bu kriterler tutuyorsa baflka teste gerek yoktur. DLCO isteme endikasyonlar : nterstisyel akci er hastal ya da egzersiz dispnesi bulunmas, FEV 1 in beklenenin %80 inden ya da 2 L den az olmas (pnömonektomi için), FEV 1 in 1.5 L den az olmas (lobektomi için). Postoperatif tahmini akci er fonksiyonlar n hesaplama endikasyonlar : FEV 1 in beklenenin %80 inden ya da 2 L den az olmas (pnömonektomi için), FEV 1 in 1.5 L den az olmas (lobektomi için), DLCO nun beklenenin %80 inden az olmas. Kardiyopulmoner egzersiz testi isteme endikasyonlar : Postop FEV 1 ya da DLCO nun beklenenin %40 ndan az olmas, PaCO 2 nin 45 mmhg dan fazla olmas, Oksijen satürasyonunun %90 dan az olmas. Çok yüksek risk nedeniyle operasyonun kontrendike oldu u durumlar: Postop FEV 1 in %30 dan az olmas, VO 2max n 10 ml/kg/dakikadan az olmas, VO 2max 15 ml/kg/dakikadan az, ancak hem postop FEV 1 hem de DLCO nun beklenenin %40 ndan az olmas. Kardiyopulmoner egzersiz testinin yap lamad durumlarda yap lmas gerekenler ve çok yüksek risk nedeniyle operasyonun önerilmedi i durumlar: Alt dakika yürüme testinde (> 300 metre) ya da merdiven ç kma testinde oksijen satürasyonunun %4 ten fazla düflmesi, Hasta normal h zda 250 metre bile yürüyemiyorsa, Hasta bir-iki kat yüksekli e bile ç kam yorsa. SOL TER PULMONER NODÜLE YAKLAfiIM Atelektazi ve lenfadenopati olmaks z n 3 cm den küçük, normal akci er parenkimi ve/veya visseral plevrayla çevrili nodüller soliter pulmoner nodül (SPN) olarak adland r l r ve radyolojik bir tan mlamad r. Üç cm den büyük lezyonlar ise kitle lezyonu olarak tan mlan r. Soliter pulmoner nodül malign, infeksiyöz, inflamatuvar, vasküler, travmatik, konjenital kaynakl olabilir. Olgular n %35 inde neden primer akci er kanseri, %23 ünde soliter metastaz gibi malign bir patolojidir. Sigara öyküsü, ileri yafl, altta yatan bir neoplastik hastal k malignite olas l n art r r. SPN olgular nda mutlaka eski grafiler araflt r lmal d r. ki y ll k stabilite varsa ileri incelemeye gerek yoktur. Akci er radyografisinde SPN saptanan tüm olgularda kontrastl toraks BT çekilmelidir. Tipik santral ya da difüz kalsifikasyon lezyonun benign olmas konusunda güvenilir bulgulard r. Yüksek riskli, bir santimetrenin üzerinde lezyonu olan ve mediastende patolojik boyutta lenf bezi büyümesi olmayan olgu operasyona uygunsa yaklafl m torakotomi olmal d r. Operabl hastalarda TT A ya da bronkoskopi hekimin yaklafl m na ba l olarak tercihe ba l d r. Bir santimetrenin üzerinde lezyonu olan ancak yüksek riskli olmayan ve operabilitesi s n rda olan olgularda PET yap lmas nda yarar vard r. PET negatif ise olgu ola- an izleme al nmal d r. PET pozitif is cerrahi aç s ndan tekrar de erlendirilmelidir. Kesin doku tan s olmayan ve izleme al nan olgular iki y l izlenmeli ve 3., 6., 12. ve 24. aylarda direkt akci er radyografisi ve/veya BT çekilmelidir. MULT PL PR MER AKC ER KANSER Akci er kanserli hastalar n %6 s n multipl primer akci- er kanserleri oluflturmaktad r. Bunlar n da %30 u senkron kanserlerdir. Senkron akci er kanserleri s kl kla torakotomi s ras nda tan konan kanserlerdir. Senkron tümörlerin üçte ikisi ayn tarafta ortaya ç kmaktad r. Ayn histolojik yap da oldu unda bunun senkronöz tümör olup olmad tart flmalar olmakla beraber, bu konuda baz çeliflkiler vard r. Ayn lobda oldu unda bunun satellit tümör olma olas l vard r. En s k görülen senkron tümörler skuamöz hücreli kanserlerdir. Metakron akci er kanserlerinde iki kanser aras ndaki süre 18 ile 79 ay aras nda de iflmektedir ve ortalama 48 ay olarak bulunmufltur. Metakron tümörlerin yar s ndan daha az orijinal akci er kanseriyle ayn tarafta geliflir. Büyük ço unlu u ilk tan konan akci er kanseriyle ayn histolojiye sahiptir. Olgular n üçte ikisi skuamöz hücreli kans e r d i r. Türk Toraks Derne i Okulu

11 Türk Toraks Derne i Okulu AKC ER KANSERLER N N TEDAV S Küçük Hücreli D fl Akci er Kanserlerinde Tedavi Yaklafl mlar Tedavi, hastal n evresi ve performans durumu göz önüne al narak planlanmal d r. EVRELERE GÖRE TEDAV YAKLAfiIMI TXN0M0 ve Yüzeyel Tümörlerde Tedavi Yüksek risk grubu olup, akci er radyografisi ve fizik muayenesi normal olan, ancak pozitif balgam sitolojisi saptanan olgularda spiral toraks BT taramas önerilir. Spiral toraks BT de lezyon saptan rsa cerrahi tedavi önerilir. Spiral toraks BT de lezyon saptanamayan olgularda otofloresan bronkoskopi yap lmal d r. nvazyon derinli i 3 mm yi ve uzunlu u 1 cm yi geçmeyen yüzeyel tümör saptanan olgularda önerilen tedavi cerrahidir. Cerrahiye uygun olmayan ya da kabul etmeyen olgularda tedavi seçenekleri fotodinamik tedavi (FDT), brakiterapi, argon plazma koagülasyon, elektrokoter, kriyoterapidir. Yüksek perforasyon riski nedeniyle Nd-YAG laser tedavisi önerilmez. Spiral BT ya da otofloresan bronkoskopi ile tümör saptanamayan olgular izlenmelidir. EVRE la-lb de Tedavi Evre IA ve IB tümörlerinin tedavisinde standart yaklafl m, cerrahi olarak tümörün ilgili akci er dokusuyla beraber ç kart lmas ve hiler, mediastinal lenf bezi diseksiyonu ile tam rezeksiyonudur. Tercih edilen rezeksiyon tipi lobektomidir, gerekirse daha genifl rezeksiyon yap labilir. Pulmoner rezervi s n rl olgularda, segmentektomi, wedge rezeksiyon düflünülebilir. Hiler ve mediastinal lenf bezi diseksiyonu rutin olarak yap lmal d r. Tam olarak rezeke edilmifl evre I hastal kta postoperatif torasik RT veya sistemik KT önerilmez. Tam olmayan rezeksiyonda (cerrahi s n r pozitifli inde), olgunun kardiyopulmoner rezervleri uygunsa tamamlay c cerrahi, uygun de ilse RT uygulan r. Medikal inoperabl olan ya da operasyonu kabul etmeyen olgularda torasik RT uygulan r. EVRE IIA-IIB de Tedavi Evre IIA (N1) ve IIB (N1) tümörlerinin tedavisinde standart yaklafl m, cerrahi olarak tümörün tam rezeksiyonudur. Operasyon, tam rezeksiyonu sa layacak flekilde planlanmal, uygun olgularda sleeve rezeksiyon pnömonektomiye tercih edilmelidir. Hiler ve mediastinal lenf bezi diseksiyonu rutin olarak yap lmal d r. Günümüzde opere olgularda adjuvan kemoterapinin Evre IA da yeri yoktur, evre IB de ise yarar olmad yönündeki deliller daha kuvvetlidir. Evre II de yeni platin kombinasyonlar ile adjuvan kemoterapi uygulamas n n yarar konusunda deliller bulunmaktad r. Ancak konuya netlik kazand rmak için devam eden çal flmalar n da sonuçlar n beklemekte yarar vard r. Erken evre akci er kanserinde klinik araflt rmalar d fl nda indüksiyon KT uygulanmas yönünde yeterli veri yoktur. Medikal inoperabl olan ya da operasyonu kabul etmeyen olgularda torasik RT uygulan r. Gö üs duvar tutulumu nedeniyle T3 (N0) olgularda yaflam süresini etkileyen faktör tam rezeksiyonun sa lanmas d r. Tam rezeke edilen olgularda befl y ll k yaflam süresi %40 civar ndad r. Sadece pariyetal plevray tutan olgularda ekstraplevral rezeksiyon uygulanabilir. Daha derin invazyonlarda an blok rezeksiyon tercih edilmelidir. Tam rezeke edilen olgularda postoperatif RT ye gerek yoktur. Tam rezeke edilemeyen olgularda postoperatif RT uygulanmal d r. Mediastinal plevra, mediastinal ya dokusu ve pariyetal perikard tutulumu nedeniyle T3 (N0) tam rezeke edilen olgularda postoperatif RT ye gerek yoktur. Tam rezeke edilemeyen olgularda postoperatif RT uygulanabilir. Ana bronfl tutulumu nedeniyle T3 (N0) tam rezeke edilen olgularda 5 y ll k yaflam süresi %40 civar ndad r. Tam rezeke edilen olgularda postoperatif RT ye gerek yoktur. Tam rezeke edilemeyen olgularda postoperatif RT uygulanabilir. Süperior Sulkus Tümörlerinde Tedavi Uzak metastaz ya da mediastinal lenf bezi metastaz olmayan Pancoast tümörleri cerrahi yönden de erlendirilmelidir. Mediastinal lenf bezi metastaz, subklavian damar, vertebra ile brakiyal pleksun derin invazyonu, Horner sendromu negatif prognostik faktörlerdir ve bu durumda seçilmifl baz hastalar d fl nda cerrahi düflünülmez. Olgular MRG ile de erlendirilmeli, invazyon saptanmayanlarda mediastinoskopi uygulanmal d r. Tüm bu tektiklerin sonucunda T3 ya da minimal invazyon gösteren T4N0-1 olgular neoadjuvan efl zamanl KT + RT ya da RT program na al nmal d r. Neoadjuvan KT ile efl zamanl ya da sadece Gy RT uygulamas ndan üçdört hafta sonra en az lobektomi olacak flekilde cerrahi önerilir. Cerrahi s n r negatif olan ve operasyon sonras mediastinal lenf bezi metastaz saptanmayan olgularda adjuvan tedaviye gerek yoktur. Cerrahi düflünülmeyen olgularda önerilen tedavi, hastaya göre efl zamanl KT + RT, ard fl k KT + RT ya da sadece RT dir. T1-2N0-1 olgular do rudan cerrahi tedaviye al nabilir. Tam veya tam olmayan rezeksiyonlarda postoperatif RT nin yarar olmad kabul edilir. Preoperatif olarak torasik RT uygulanan olgularda postoperatif RT ye gerek yoktur. Bu olgularda befl y ll k yaflam süresi ortalama %30 (%20-40) civar ndad r. Tam rezeke edilen olgularda befl y ll k yaflam süresi %40 d r Gy torasik RT uygulamas ile befl y ll k yaflam süresi %15-20 dir. EVRE IIIA da Tedavi Gö üs duvar, mediastinal plevra, pariyetal perikard, mediastinal ya dokusu ve ana bronfl tutulumu nedeniyle T3 (N1) olgularda tercih edilecek tedavi, hastal n 68 Türk Toraks Derne i Okulu 2007

12 VI. K fl Okulu cerrahi olarak tam rezeksiyonudur. Tam rezeke edilen olgularda rutin olarak postoperatif torasik RT uygulanmas n n sa kal m uzatt na dair kan t olmamakla beraber, lokal nüksü azaltt bildirilmifltir. Preoperatif mediasten de erlendirmesi (BT, mediastinoskopi, di er nodal biyopsiler, PET) ve torakotomi an nda yap lan frozen çal flmalar nda N2 saptanmayan olgularda; primer tümörün rezeksiyonu ve mediastinal lenf bezi diseksiyonu ile operasyon tamamlan r. Tam rezeke edilen ve N2 saptanmayan olgularda postoperatif torasik RT program na gerek yoktur. Preoperatif mediasten de erlendirmesi (BT, mediastinoskopi, di er nodal biyopsiler, PET) negatif olan, ancak torakotomi an nda yap lan frozen çal flmalar nda N2 saptanan olgularda; tam rezeksiyon sa lanabilecekse operasyona devam edilir. Tam rezeke edilen olgular, lokal nüks riskini azaltmak amac yla postoperatif torasik RT program na al n rlar. Tam rezeksiyon mümkün de ilse veya ekstrakapsüler nodal hastal k, bulky veya çok istasyonlu nodal hastal k varsa planlanan rezeksiyona devam edilmemelidir. N2 olgularda neoadjuvan KT sonras down stage gözlenirse cerrahi uygulanmas yönünde görüfl birli i vard r. Down stage olmayan olgularda cerrahinin yeri tart flmal d r ve pnömonektomi gerektiren olgularda yüksek mortalite riski nedeniyle cerrahiden kaç n lmal d r. Bulky N2 si olan olgularda uygun tedavi seçene i kemoradyoterapidir. Tam rezeke olgularda postoperatif torasik RT lokal nüks riskini azaltmak amac yla uygulanmal d r. Neoadjuvant kemoterapiye yan t al nm fl ve opere olmufl olgularda ayn protokole adjuvant olarak iki-üç kür daha devam edilmelidir. EVRE IIIB de Tedavi Rezeksiyon potansiyeli olan T4 N0-1 M0 olgularda (süperior vena kava, sol atrium, vertebra cismi, ana karina, distal pulmoner arterin minimal tutuldu u seçilmifl olgular) iki-üç kür sisplatin bazl sistemik indüksiyon KT si uyguland ktan sonra, primer tümörde küçülme varsa cerrahi tedavi yönünden tekrar de erlendirilir. Stabil ya da progresyon varsa, radikal torasik RT veya efl zamanl kemoradyoterapi program na al n r. Cerrahi için uygun olmayan ve performans durumu ECOG 0-1, Evre IIIA ve IIIB olgularda ard fl k ya da efl zamanl kemoradyoterapi uygulan r. KT + RT kombine modellerde sisplatin bazl kombinasyon rejimleri kullan lmal d r. Ard fl k kemoradyoterapi uygulamas nda önce iki-üç kür sisplatin bazl KT verilmekte, daha sonra radikal torasik RT uygulanmaktad r. Randomize çal flmalarda bu yaklafl m n tek bafl na RT ye göre sa kal m artt rd gösterilmifltir. Efl zamanl kemoradyoterapi uygulamas nda ise KT ile RT ye ayn zamanda bafllan lmaktad r. Kemoterapi günlük, haftal k ya da üç haftal k periyodlarla uygulanmaktad r. Hem RT nin lokal kontrol hem de KT nin sistemik etkinli inden eflzamanl olarak yararlan lan bu uygulama flekli ile randomize çal flmalarda tek bafl na RT ye oranla anlaml oranda sa kal m avantaj elde edildi i gösterilmifltir. Efl zamanl uygulama ard fl k uygulamaya göre sa kal m avantaj daha fazla olmas na karfl n, daha toksik bir uygulama fleklidir. Bu nedenle seçilmifl hastalarda ve gerekti inde yatak deste i ve iyi bak m koflullar sa lanabilecek merkezlerde tercih edilmelidir. KHDAK de KT nin etkinli inin s n rl olmas ve malign plevral s v birikiminin uzun süre devam etmesinin akci- er ekspansiyonunu güçlefltirmesi nedeniyle bu hasta grubunda semptomatik s v n n lokal kontrolü öncelik tafl - maktad r. Semptomatik ya da belirgin s v s olan hastalarda e er kontrendikasyon yoksa drenaj sonras plöredez yap lmal d r. Karnofsky performans durumu (KPD) 60 alt nda olan (ECOG 2-4) (Tablo 8) olgularda destek tedavi, KPD 60 n üzerinde ya da ECOG 0-1 olanlarda KT düflünülmelidir. Çok az s v s olan hastalarda hemen KT ye bafllanabilir. Malign plevral efüzyon nedeniyle T4 olan olgularda bronfl obstrüksiyonu ve atelektazi varsa önce obstrüksiyonu gidermek amac yla palyatif dozlarda eksternal torasik RT veya endobronfliyal giriflimler düflünülebilir. Vena kava süperior sendromu varsa deksametazon (16 mg/gün) diüretik ile birlikte bafllan r ve patoloji sonucu beklenir. Patoloji sonucuna göre RT planlan r. Genel durumu bozuk veya s k nt s fazla olan hastalarda acil RT yap labilir. Üç trakeal halka ile s n rl karina tutulumu olan T4 N0-1 olgularda trakeal sleeve pnömonektomi yap labilir. Postoperatif RT ile desteklenir. Cerrahi düflünülmeyen olgularda hastaya göre sadece RT ya da kemoradyoterapi uygulan r. Ayn lobda satellit lezyon saptanan olgularda uzak organ metastaz taramas ve mediastinoskopi yap lmal d r. Ayn lobda satellit lezyon nedeniyle T4N0-1 M0 olan olgulara cerrahi uygulanmas önerilir. Tablo 8. ECOG performans durumu skalas. 0: Yak nmas yok, günlük normal aktivitesini sürdürüyor. 1: Tümör bulgular var, ancak günlük normal yaflant s n sürdürebiliyor. 2: Tümör bulgular rahats z edici düzeyde, ancak günün yar s ndan fazlas n atak d fl nda geçirebiliyor. 3: Ciddi derecede rahats zl olup, günün yar s ndan fazlas n yatakta geçiriyor. 4: leri derecede rahats zl olup, günün tamam n yatakta geçiriyor. Türk Toraks Derne i Okulu

13 Türk Toraks Derne i Okulu EVRE lv de Tedavi Evre IV KHDAK de mevcut tedavi olanaklar n n hiçbirisi ile kür sa lamak mümkün de ildir. Temel tedavi yaklafl m sisplatin bazl kombinasyon kemoterapisidir. Ancak KT uygulamas nda amaç semptom kontrolü ile progresyonsuz sa kal m ve genel sa kal mda uzama elde etmeye yöneliktir. Randomize kontrollü çal flmalarda seçilmifl olgularda (PS; ECOG 0-1 olan, son üç ayda %5, son alt ayda %10 dan daha az kilo kayb olan olgular) sisplatin bazl sistemik KT nin en iyi destek bak ma göre s - n rl, fakat anlaml düzeyde sa kal m avantaj ve yaflam kalitesinde düzelme sa lad gösterilmifltir. Performans durumu ECOG iki olan olgularda sisplatin bazl kombinasyonlar n destek tedavisine göre üstünlük sa lamad yönünde yay nlar vard r. Yafl 70 üzerinde seçilmifl olgularda tek ajanl kemoterapinin, destek tedaviye üstün oldu u yönünde çal flmalar da vard r. Evre IV hastada kombine KT verilecekse tedavi hastan n performans durumunun iyi oldu u s rada verilmelidir. Karnofsky performans 60 dan yüksek, ECOG 0-1 olan, kemik ili i ve böbrek fonksiyonlar normal olan hastalarda iki kür KT yap l r ve de erlendirilir. Objektif yan t al nan (tam veya k smi yan t) ya da yaflam kalitesi bozulmayan stabil hastal kta iki kür daha KT verilir. Ancak her KT sonras tümör boyutu küçülen olgularda tedavi alt küre tamamlanabilir. Semptom oluflturan primer tümöre (gö üs a r s, disfaji, nefes darl, hemoptizi gibi) palyatif RT uygulanabilir. Performans durumu 0-2 olan seçilmifl olgularda ikincil seri KT düflünülebilir. Genel olarak en uygun sisplatin dozunun üç haftada bir, mg/m 2 fleklinde oldu u, daha yüksek sisplatin dozlar n n ek yarar sa lamad, ancak toksisiteyi artt rd gösterilmifltir. Palyatif RT endikasyonlar ; primer tümöre ba l a r, süperior sulkus tümörleri, total atelektazi, kemik, beyin metastaz ve spinal kord kompresyonlar d r. Beyin metastazl olgularda kortikosteroid önerilir ve RT bafllad ktan sonra azalt larak kesilir. Genel durumu iyi, beyinde tek metastaz olup primeri kontrol alt nda olan semptomatik hastalarda önce cerrahi/radyocerrahi, daha sonra RT düflünülür. Akci erdeki tümör operabl (evre I ve II), baflka organ metastaz yok ve beyinde tek metastaz varsa, önce beyine cerrahi/radyocerrahi, daha sonra primer tümöre yönelik cerrahi planlan r. Akci erdeki tümör operabl (evre I ve II), baflka organ metastaz yok ve izole sürrenal metastaz varsa hem sürrenale hem de primer tümöre cerrahi tedavi uygulanabilir. Bu nedenle tek tarafl sürrenal bezde metastaz flüphesi varsa biyopsi gereklidir. ENDOBRONfi YAL TEDAV Akci er kanserli olgulara genellikle ileri evrede tan konulabilmekte ve %50 sinden fazlas nda santral hava yollar nda tutulum saptanmaktad r. Bu tutulum ço u kere trakea ve ana bronflun belirgin obstrüksiyonu fleklinde ve intraluminal, ekstraluminal ya da kombine tiptedir. Olgular n %75 inde yaflam n son alt haftas nda yaflam tehdit eden dispne ortaya ç kmaktad r. S n rl rezerv durumunda lob bronflu obstrüksiyonlar dahi ciddi dispneye neden olabilmektedir. Masif hemoptizi de nadir görülmekle birlikte yüksek mortalite nedenidir. Öksürük ve tekrarlayan infeksiyonlar di er önemli sorunlard r. Tüm bu nedenlerle olgular n yaklafl k %20 sinde ço u kere palyasyon amaçl endoskopik giriflim gereklidir. Günümüzde kullan lan endobronfliyal tedavi yöntemleri; Endotrakeal entübasyon, Rijit bronkoskopi, endobronfliyal balon dilatasyon, lazer, argon plazma koagülasyon (APC), elektrokoter, kriyoterapi, stentler, fotodinamik tedavi (PDT) ve brakiterapidir. Santral hava yollar tutulumunda palyasyon amaçl endobronfliyal tedavi uygulanacak ise, intraluminal obstrüksiyonlarda öncelikle lazer tedavi düflünülmelidir, elektrokoter, argon plazma koagülasyon, kriyoterapi, fotodinamik tedavi de di er alternatif seçeneklerdir. Ekstrensek kompresyonun oldu u ekstraluminal obtrüksiyonlarda stentler tek seçenektir. ntramural büyümenin de oldu u mikst tipteki obstrüksiyonlarda ise tüm tedavi yöntemleri uygulanabilmekle birlikte, brakiterapi, fotodinamik tedavi öncelikle düflünülmelidir. Masif hemoptizi palyasyonunda hava yolu aç kl n n sa lanmas ve erken bronkoskopi önemlidir. Argon plazma koagülasyonu öncelikle düflünülmelidir. Lazer, balon tamponad, bronfliyal arter embolizasyonu, brakiterapi di er alternatif seçeneklerdir. KÜÇÜK HÜCREL DIfiI AKC ER KANSERLER NDE ZLEM Opere olgularda, radikal tedavi sonras iki y l süreyle, üç ayda bir, üçüncü y l alt ayda daha sonra y lda bir kez izlem önerilir. zlemde semptom, fizik muayene ve direkt akci er grafisi ile hasta de erlendirilir, semptom varsa laboratuvar ve ileri radyolojik yöntemlere baflvurulur. Toraks BT, abdominal BT, beyin BT/MRG, kemik sintigrafisi, bronkoskopi, PET/BT, tam kan say m ve rutin biyokimyasal tetkikler, karaci er fonksiyon testleri de dahil olmak üzere hastan n semptomlar na göre endikasyon varsa yap lmal d r. Evre IIIB olgularda, radikal tedavi sonras iki y l süreyle üç ayda bir, palyatif tedavi sonras ise semptom olursa izlem önerilir. Evre IV olgularda, hasta ve yak nlar yla iletiflim kurulur. Hastan n semptom varl na göre izlem yap l r ve semptom yoksa hasta üç ayda bir izlenir. 70 Türk Toraks Derne i Okulu 2007

14 VI. K fl Okulu KÜÇÜK HÜCREL AKC ER KANSERLER NDE TEDAV YAKLAfiIMLARI Kemosensitif bir tümör olmas nedeniyle temel tedavi kemoterapidir. S n rl evre hastal kta torasik RT nin uygulanmas lokal nüksü azalt r, yaflam süresini uzat r. S n rl evre hastalarda, cerrahi tedavi flans na sahip olabilecek hasta say s oldukça az oldu undan, günümüzde s n rl evre KHAK nin tedavisi, sistemik KT ve torasik RT kombinasyonudur. Genel olarak RT nin erken dönemde KT ye eklenmesi önerilmektedir Bugün için kabul gören uygulama flekli, birinci veya ikinci kürden itibaren RT nin KT ye eklenmesi ile eflzamanl uygulanmas d r. Performans ECOG 2 nin alt nda olan s n rl hastal kta 4 kür KT sonras, 50 Gy torasik RT önerilir. Tam yan t varsa, koruyucu kraniyal fl nlamas (30 Gy/15 fr) yap l r. Yeni tan alm fl yayg n KHAK li hastalar yüksek yan t oran ve daha uzun progresyonsuz sa kal m sa layan kombinasyon KT leri ile tedavi edilmelidir. Radyoterapi ile birlikte uygulama aç s ndan en uygun kombine KT rejimi olarak sisplatin/etoposid (PE) önerilmektedir. Carboplatin/etoposid, PE kadar etkindir, ancak miyelosüpresyon etkisi biraz daha fazlad r. Performans iyi olan Evre IA olgularda, cerrahi tedavi sonras nda 4 kür KT önerilir. KT sonras torasik RT tart flmal d r. Tam rezeke edilen olgularda koruyucu kraniyal fl nlama uygulan r. Yayg n evre KHAK tedavisinde en s k kullan lan KT rejimleri sisplatin/etoposid, carboplatin/etoposid ile siklofosfamid, doksorubisin ve vinkristinden oluflan CAV rejimidir. Bunlardan sisplatin/etoposid rejimi miyelosüpresyon, nörolojik ve kardiyak yan etkilerinin azl nedeniyle ön plana ç kmakta ve birçok merkezde standart tedavi olarak uygulanmaktad r. Yayg n hastal kta iki kür KT uygulan r. Yan t varsa dört-alt küre tamamlan r. Yayg n hastal kta tam yan t varsa, s n rl hastal ktaki gibi torasik RT ve koruyucu kraniyal fl nlama düflünülebilir. Lokal semptomlar varsa, toraksa palyatif dozlarda RT uygulan r ve izlenir. Perikardiyal ve plevral s v varl nda, semptom varsa KT önerilir. Yan t yoksa, plöredez, flant veya fenestrasyon uygulan r. KÜÇÜK HÜCREL AKC ER KANSER NDE ZLEM Tedavi sonras yan t al nan olgularda iki y l süreyle üç ayda bir, üçüncü y l alt ayda bir, sonraki y llarda y lda bir kez izlem önerilir. zlemde semptom, fizik muayene ve direkt radyografiyle hasta de erlendirilir, semptom varsa laboratuvar ve ileri radyolojik yöntemlere baflvurulur. Toraks BT, abdominal BT, beyin BT/MRG, kemik sintigrafisi, bronkoskopi, tam kan say - m ve rutin biyokimyasal tetkikler, karaci er fonksiyon testleri de dahil olmak üzere hastan n semptomlar na göre endikasyon varsa yap lmal d r. AKC ER KANSERLER NDE DESTEK TEDAV S Hastan n yaflam kalitesini yükseltmeyi amaçlayan destek tedavisi, tan dan ölüme kadar geçen sürede hastaya yap lan optimal a r tedavisi, dengeli beslenme, psiko-onkolojik bak m ve sosyomedikal yard mlar n toplam d r. Bu nedenle, destek tedavisi sadece semptom ortaya ç - k nca baflvurulan de il, tüm hastal k süresince yap lmas gereken bir tedavi fleklidir. lerlemifl akci er kanserinde hastalar en s k a r, nefes darl, öksürük, hemoptizi, ifltahs zl k ve kilo kayb, kolay yorulma ve halsizlik, uyku problemleri, sürekli endifle hali veya enerji azl ndan flikayet etmektedirler. Dispne Hastalar anksiyete içinde olup nefes darl hissedebilirler. Bu nedenle nefes darl tan mlayan hastalara gerekli güven verici yaklafl mlar n yap lmas gerekir. Nefes darl n n nedeni olarak endobronfliyal obstrüksiyon saptan rsa, lazer, kriyoterapi, koagülasyon, brakiterapi gibi endobronfliyal yöntemlerle tedavi edilmelidir. Masif plevral s v birikimi durumunda s v n n boflalt lmas ve plöredez yap labilir. laçlara veya radyoterapiye ba l pnömonitisde kortikosteroidler fayda sa lar. Hastalar n ço unda altta var olan kronik obstrüktif akci er hastal nefes darl na neden olabilir. Bronkodilatör ilaçlarla tedavi yap lmal d r. Tüm çabalara ra men geçmeyen nefes darl klar nda opiatlar fayda sa layabilir. Plöredez Plöredez, sistemik kemoterapinin yap lamad ya da baflar s z oldu u olgularda, plevral s v birikimine ba l a r, dispne, öksürük gibi semptomlar olanlarda, s k aral klarla aspirasyondan sonra s v n n tekrarlamas veya aspirasyon aralar n n k sa süreli olmas durumunda uygulanmal d r. Asemptomatik, mediastenin s v taraf na kayd, beklenen yaflam süresinin bir-iki aydan daha az oldu u, akci erin reekspanse olmad durumlarda uygulanmamal d r. Kemosensitif tümörlerde ilk yaklafl m kemoterapi olmal, yan t al namazsa plöredez tedavi seçene i olmal d r. Plevral efüzyon ph s ve glükoz düzeyi düflük olanlarda plöredezin baflar flans düflüktür. Plöredez amac yla talk veya bleomisin kullan labilir. Halsizlik ve Yorgunluk Tedavide infeksiyonun kontrolü, metabolik anormalliklerin düzeltilmesi ve kan transfüzyonu ile sonuç al nabilir. fltahs zl k ve Kafleksi Tedavide oral, s k aral klarla ve az miktarda al nan ö ünler arac l yla nütrisyonel durum düzeltilmeli ve beslenme deste i sa lanmal d r. Bu amaçla progesteron preperatlar (medroksiprogesteron asetat, megesterol asetat), kortikosteroidler, prokinetik ajanlar (metoklopromid vb.) kullan labilir. Türk Toraks Derne i Okulu

15 Türk Toraks Derne i Okulu Hemoptizi Masif hemoptizi tedavisinde; hava yolu aç kl sa lanmal, kanaman n lokalizasyonu belirlenmeli ve hasta kanaman n oldu u taraf altta kalacak flekilde yan yat r lmal d r. Destek tedavisi (volüm kayb tamamlanmal, oksijen ve antitussif tedavi verilmeli) sa lanmal d r. H zl flekilde kanama kontrol edilmeli, asfiksi gelifliyorsa entübasyon ve rijit bronkoskopi uygulanmal d r. Santral hava yolundaki lezyonlara ba l kanamalar n tedavisinde, Argon plazma koagülasyonu, RT (eksternal ya da internal), Nd-YAG Lazer, Koterizasyon, Balon tamponlu kateter, Bronfliyal arter embolizasyonu uygulanabilir. Öksürük Endobronfliyal tümör, perikardiyal invazyon, vokal kord paralizisi ve aspirasyon ya da radyasyon pnömonisi, lenfajitis karsinomatoza veya kemoterapi sonucu geliflen interstisyel hastal a ba l olarak ortaya ç kabilir. Ayr - ca, postnazal ak nt, ast m veya gastroözefajiyal reflü sonucunda öksürük ortaya ç kabilir. Tedavide öksürük etyolojisinde rol oynayan faktörün üzerine gidilmelidir. Dirençli olgularda antitussif ilaçlar ve kortikosteroid kullan labilir. A r Kanserle iliflkili en s k karfl lafl lan semptom a r d r. Kanser a r s n n tedavisinde analjezik kullan m nda iki anahtar kavram saatinde ilaç ve basamak yöntemi dir. Kanser a r s nda basamak tedavisi: 1. Basamak (orta fliddetli a r larda) Analjezik (aspirin, parasetamol vb.) ± adjuvan ilaç. 2. Basamak (fliddetli a r larda) Zay f opioid + antipiretik analjezik ± adjuvan ilaç. 3. Basamak (çok fliddetli a r larda) Güçlü opioid + antipiretik analjezik ± adjuvan ilaç. Kanser a r s n n tedavisi yaklafl k olarak %80 farmakolojik, %20 nonfarmakolojik yöntemlerle sa lan r. Akci er kanserli hastalar n a r s n n tedavisi için uygulanm fl olan tüm medikal tedaviye ra men istenilen a r palyasyonu sa lanamayan hastalarda nonfarmakolojik yöntemler tercih edilen yaklafl mlard r. Nonfarmakolojik yöntemleri iki grupta inceleyebiliriz: Noninvaziv metodlar: Düzenli aktivite ve uzam fl immobilizasyondan kaç nma; fizik tedavi (fizik/u rafl tedavi modelleri); psikolojik teknikler (psikolojik e itim-ö retim ve kognitif davran flsal tedaviler); tamamlay c metodlar (baz nötrasötikler, akupunktur, vücut çal flmas ). nvaziv metodlar: Anestezik teknikler (nöroaksial infüzyon, Sinir bloklar, nörostimülasyon teknikleri); cerrahi teknikler (nöroliz, kordotomi, miyelotomi, talamatomi). Kemik Metastaz Tedavide a r kesici ilaçlar n kullan m yla beraber RT, KT, radyoizotop tedavisi, patolojik k r klarda artroplasti, total kalça replasman, intramedüller çivi uygulamas, plaka ile fiksasyon, posterior veya anterior fiksasyon gibi cerrahi tedavi yöntemleri hastan n durumuna göre devreye sokulmal d r.analjezikler (NSA ler), kalsitonin, bifosfonatlar ve morfin türevleri a r lar n azalt lmas nda kullan labilecek ilaçlard r. Medikal tedaviye alternatif yöntemler; sinir bloklar, intraspinal ilaç uygulamas ve perkütan kordotomidir. Febril Nötropeni Periferik kanda polimorfonükleer lökosit (PNL) ve bant nötrofillerin mutlak de erinin 500/mm 3 ün alt na düflmesi olarak tan mlanan nötropeni, bu durumun en önemli nedeni olarak bilinir. Kanserli hastalarda infeksiyon e ilimine yol açan nötropeni d fl ndaki di er risk faktörleri ise; hücresel immünite disfonksiyonu, humoral immünite disfonksiyonu, anatomik bariyerlerde hasar, santral sinir sistemi disfonksiyonu, çeflitli medikal giriflimler olarak say labilir. Nötropenik hastalarda, infeksiyon nedeni mikroorganizmalar n en önemli kayna hastalar n endojen floralar d r. Hastaneye yatan hastalar n önemli bir k sm yat fl takiben ilk bir hafta içinde hastane mikrofloras ndaki mikroorganizmalarla kolonize olur. Bu kolonizasyon altta yatan hastal n ciddiyeti ile do ru orant l olarak artar.nötropeninin fliddeti ve süresi infeksiyon riskini belirgin olarak etkilemektedir. Bu nedenlerle nötropeninin tan m ; nötrofil düzeyi 500/mm 3 alt nda olan veya nötrofil düzeyi /mm 3 aras nda olup, 48 saat içinde 500/mm 3 alt - na düflmesi beklenen durumlar olarak tan mlan r. Ayr - ca, nötropenik hastalarda infeksiyon geliflme olas l n derin nötropeni (nötrofil düzeyi < 100/mm 3 ), nötrofil düzeyinin h zl düflüflü, nötropeni süresinin 10 günün üzerinde olmas belirgin olarak etkilemektedir. Hastalar n de erlendirilmesinde kullan lacak lökosit ve nötrofil say m do rudan formülden gözle say larak yap lmal d r. Oral ve aksiller tek sefer 38.3ºC ve üstü veya bir saat süreyle ºC aras s cakl k ölçümü atefl olarak tan mlanm flt r. Nötropenik hastada atefl aksi ispatlanana kadar infeksiyöz kabul edilmelidir. Febril nötropenik hastada tan yöntemleri: Öykü ve fizik muayenede lokalize a r, deri döküntüsü, ishal, öksürük mutlaka sorgulanmal d r. Fizik muayenede incelenmesi gereken bölgeler periodonteum, farenks, oral mukoza, akci erler, perine, anüs, deri (kateter girifl bölgesi, enjeksiyon bölgeleri, t rnak yataklar ) ve göz dibidir. Tam kan say m, rutin biyokimya testleri, kan kültürü (varsa efl zamanl kateter kültürü), idrar kültürü, hastan n semptom ve bulgular na göre klinik mikrobiyolojik inceleme için kültür örnekleri (balgam, d flk, 72 Türk Toraks Derne i Okulu 2007

16 VI. K fl Okulu beyin omurilik s v s ) al nmal d r. Radyolojik bulgular ve klinik seyir infeksiyon etkeninin tahmini konusunda bilgi verir. Akci er radyografisinin normal oldu u olgularda yüksek rezolüsyonlu bilgisayarl tomografinin yeri vard r. Plevral s v varl nda bu s v n n tetkiki unutulmamal d r. Gerekli durumlarda invaziv yöntemlere baflvurulmal d r. Bronkoskopi ile al nan bronfl lavaj, bronkoalveoler lavaj, korumal f rça, transbronfliyal biyopsi kullan labilir. Posteroanterior ve lateral akci er radyografisi, paranasal sinüs radyografisi, toraks, bat n, beyin BT leri, USG, MRG gibi radyolojik tan yöntemleri gerekli durumlarda kullan labilir. Febril nötropenide tedavi yaklafl m : Ampirik antibakteriyel tedavide Infectious Disease Society of America (IDSA) taraf ndan esas olarak üç alternatif rejim önerilmektedir. 1. Monoterapi (tekli) antibiyotik tedavisi: Bu amaçla bir üçüncü veya dördüncü kuflak sefalosporin (seftazidim, sefepim) ya da bir karbapenem türevi (imipenem, meropenem) veya antipsödomonal etkili bir beta-laktam/beta-laktamaz inhibitör kombinasyonu (sulbaktamsefoperazon, tazobaktam-piperasilin) kullan labilir. 2. Aminoglikozid-antipsödomonal beta-laktam kombi - nasyonu (duoterapi): Bir aminoglikozid antibiyotikle, yukar da say lan beta-laktam antibiyotiklerden biri veya genifl spekturumlu bir penisilin (mezlosilin, piperasiglikopeptid antibiyotiklin), tikarsilin-klavulanat veya azteronam n kombine halde kullan lmas d r. 3. lk iki tedaviye glikopeptid antibiyotik eklenmesi: Bafllang çtaki ampirik tedaviye glikopeptid antibiyotik (vankomisin, teikoplanin) eklenmesinin hastalardaki mortaliteyi etkilemedi i gösterilmemifltir. Buna karfl l k beklenen a r nötropeni süresi 10 günden fazla olan hastalarda ek olarak a r mukozit, önceden uygulanm fl kinolon profilaksisi, belirgin kateter infeksiyonu ve hipotansiyon varsa ampirik tedaviye bir glikopeptid antibiyoti in eklenmesi önerilmektedir. Bafllang çtaki ampirik tedavinin baflar s ilk saatin sonunda de erlendirilmelidir. Ateflte düflme, genel durumda ve nötropenide düzelme durumunda parenteral antibiyotikler kesilerek yerine oral kinolon tedavisi (ofloksasin, siprofloksasin) veya üçüncü kuflak oral sefalosporin (sefiksim) bafllanabilir. Hiperkalsemi Akci er kanserinin seyrinde ortaya ç kabilecek metabolik bir de iflikliktir. Hastalar n serum albümin düzeyi ile düzeltilmifl Kalsiyum de erleri hesaplanmal d r. Tedavisinde normal salin (%0.9 serum fizyolojik) solüsyonu ile iyi hidrasyon ve mg furosemid tedavisi gerekir. Kalsiyum yüksekli i bu tedaviye cevap vermezse bifosfonat (klodronat veya zolendranik asit) IV yavafl infüzyonu, kortikosteroid ( mg/gün prednizolon) denenebilir. Bifosfonat tedavisine alternatif olarak kalsitonin verilebilir. * Toraks Dergisi A ustos 2006 Cilt 7 Say 2 Eki olarak yay nlanan Akci er Kanseri Tan ve Tedavi Rehberi nden daha ayr nt l bilgi al nabilir. Rehbere katk da bulunanlar: Toraks Derne i Akci er ve Plevra Maligniteleri Çal flma Grubu (2006). Editörler: Atila Akkoçlu, smail Savafl, Tuncay Göksel Ufuk Y lmaz, Hadi Akay, Nimet Aksel, Sedat Alt n, Gülsüm Ar, Reha Baran, Alpaslan Çakan, Aydan Ça - kan, P nar Çelik, Tutku Temizer Çerçi, R za Çetingöz, Saadettin Ç kr kç o lu, Ali Kadri Ç rak, Gürsel Çok, Berna De irmenci, Turan Ece, Gülru Erbay, Ahmet Emin Erbayc, Gürkan Ertu rul, Mine Gayaf, Erdem Göker, Metin Görgüner, Meral Gülhan, Atilla Gürses Serap Hastürk, Oya til, Nazan Kaçar, Mehmet Kara - da, Ifl l Karasu, O uz K l nç, Cenk K rakl, Murat K - y k, Muzaffer Metintafl, Ahmet Önen, Serdar Özkök, lhan Öztop, Can Öztürk, Recep Savafl, Atilla Sayg, Ayd n fianl, Rachel Cooper fien, Abdurrahman fienyi - it, Dursun Tatar, Meltem Tor, Gülcan Ürpek, Ali Ve - ral, Zeki Y ld r m, Adnan Y lmaz, Ahmet Yurdakul, Mustafa Yüksel. Türk Toraks Derne i Okulu

Akciğer Kanserinde Tanı Yöntemleri

Akciğer Kanserinde Tanı Yöntemleri Akciğer Kanserinde Tanı Yöntemleri Akciğer kanserinin tanısında anamnez, fizik muayene, tam kan sayımı ve rutin biyokimya testlerinden sonra; Noninvaziv (akciger filmi, toraks BT, PET, balgam sitolojisi),

Detaylı

Lokal İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Tedavisi

Lokal İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Tedavisi Lokal İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanseri Tedavisi Lokal ileri evre akciğer kanserli olgularda cerrahi tedavi, akciğer rezeksiyonu ile birlikte invaze olduğu organ ve dokuların rezeksiyonunu

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Kuthan Kavaklı Göğüs Cerrahisi Akciğer Kanserinde Anamnez ve Fizik Muayene Bulguları Giriş Akciğer kanseri ülkemizde 11.5/100.000 görülme sıklığına

Detaylı

Akciğer kanserinde radyolojik bulgular, değerlendirme. Dr. Canan Akman İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

Akciğer kanserinde radyolojik bulgular, değerlendirme. Dr. Canan Akman İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Akciğer kanserinde radyolojik bulgular, değerlendirme Dr. Canan Akman İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Radyolojik bulgular, ipuçları Göğüs duvarı invazyonu, mediasten invazyonu Nodal

Detaylı

Akciğer Kanserinde Evreleme SONUÇ ALGORİTMİ

Akciğer Kanserinde Evreleme SONUÇ ALGORİTMİ Akciğer Kanserinde Evreleme SONUÇ ALGORİTMİ Doç. Dr. Tuncay Göksel Ege Ü.T.F. Göğüs Hast. A.D. SONUÇ Konuşması Yöntemi Toraks Derneği Akciğer ve Plevra Maligniteleri Rehberi 2006 + Kurs Konuşmaları Prognozu

Detaylı

Akciğer Kanseri. Prof. Dr. Pınar Çelik

Akciğer Kanseri. Prof. Dr. Pınar Çelik Akciğer Kanseri Prof. Dr. Pınar Çelik Epidemiyoloji Tüm kanserlerin %12.7 sini, kanser ölümlerinin %18.2 sini akciğer kanseri oluşturmaktadır. Erkeklerde en sık, kadınlarda 4. sıklıkta görülen kanserdir.

Detaylı

Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi. 01 Kasım 2010 Pazartesi

Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi. 01 Kasım 2010 Pazartesi Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi Doç.Dr. Akif Turna Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi Doç.Dr. Akif Turna Küçük Hücre-Dışı

Detaylı

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENFOMA LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir. LENF SİSTEMİ NEDİR? Lenf sistemi vücuttaki akkan dolaşım sistemidir. Lenf yolu damarlarındaki bağışıklık hücreleri,

Detaylı

Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi. 18 Ocak 12 Çarşamba

Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi. 18 Ocak 12 Çarşamba Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi Dr. Akif Turna Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi Dr. Akif Turna Küçük Hücre-Dışı Akciğer

Detaylı

Akciğer Kanseri 8. TNM Evreleme Sistemi

Akciğer Kanseri 8. TNM Evreleme Sistemi Akciğer Kanseri 8. TNM Evreleme Sistemi Dr. Kutsal Turhan, Akciğer ve Plevra Maligniteleri Çalışma Grubu Yürütme Kurulu Üyesi kutsal.turhan@gmail.com Dr. Tuncay Göksel Akciğer ve Plevra Maligniteleri Çalışma

Detaylı

DİFFÜZ GASTRİK KANSER TEDAVİSİNDE CERRAHİ TEDAVİ YETERLİ MİDİR? Dr. İlter Özer. Türkiye Yüksek İhtisas Hastanesi Gastroenteroloji Cerrahisi Kliniği

DİFFÜZ GASTRİK KANSER TEDAVİSİNDE CERRAHİ TEDAVİ YETERLİ MİDİR? Dr. İlter Özer. Türkiye Yüksek İhtisas Hastanesi Gastroenteroloji Cerrahisi Kliniği DİFFÜZ GASTRİK KANSER TEDAVİSİNDE CERRAHİ TEDAVİ YETERLİ MİDİR? Dr. İlter Özer Türkiye Yüksek İhtisas Hastanesi Gastroenteroloji Cerrahisi Kliniği Lauren Sınıflaması İntestinal tip Diffüz tip Dünya Sağlık

Detaylı

KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE TANI VE EPİDEMİYOLOJİ. İNT. DR. BURCU TURAN Nisan 2014

KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE TANI VE EPİDEMİYOLOJİ. İNT. DR. BURCU TURAN Nisan 2014 KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE TANI VE EPİDEMİYOLOJİ İNT. DR. BURCU TURAN Nisan 2014 EPİDEMİYOLOJİ Akciğer kanseri, günümüzde, kadınlarda ve erkeklerde en sık görülen ve en fazla ölüme yol açan

Detaylı

Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserlerinde Neoadjuvan Tedavi Sonrası Pulmoner Rezeksiyon Sonuçlarımız

Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserlerinde Neoadjuvan Tedavi Sonrası Pulmoner Rezeksiyon Sonuçlarımız Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi İleri Evre Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserlerinde Neoadjuvan Tedavi Sonrası Pulmoner Rezeksiyon Sonuçlarımız Dr.Levent Alpay Süreyyapaşa Egitim vearaştırma Hastanesi Mart

Detaylı

Santral Disseksiyon. Dr. İbrahim Ali ÖZEMİR. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği

Santral Disseksiyon. Dr. İbrahim Ali ÖZEMİR. İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği Dr. İbrahim Ali ÖZEMİR İstanbul Medeniyet Üniversitesi Göztepe Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği 7. Endokrin Cerrahi Kongresi Antalya,2015 Profilaktik Santral Disseksiyon; Preoperatif

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Hakan Şimşek. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Hakan Şimşek. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Hakan Şimşek Göğüs Cerrahisi Akciğerin Superior Sulkus Tümörlerinde Omurga Tutulumunda Cerrahi Yaklaşım Giriş Akciğerin apeksinden kaynaklanan

Detaylı

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6) over kanseri taramas ndaki yetersizli ini göstermektedir. (1) Transvaginal ultrasonografinin sensitivitesinin iyi olmas na ra men spesifitesinin yeterli olmamas kullan m n k s tlamaktad r. Son yay nlarda

Detaylı

Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi

Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Doç.Dr. Akif Turna Küçük Hücre-Dışı Akciğer Kanserinde Tanı ve Tedavi Doç.Dr. Akif Turna Küçük Hücre-Dışı

Detaylı

AKCİĞERİN NÖROENDOKRİN TÜMÖRLERİ. Doç. Dr. Mutlu DEMİRAY Bursa Medical Park Hastanesi

AKCİĞERİN NÖROENDOKRİN TÜMÖRLERİ. Doç. Dr. Mutlu DEMİRAY Bursa Medical Park Hastanesi AKCİĞERİN NÖROENDOKRİN TÜMÖRLERİ Doç. Dr. Mutlu DEMİRAY Bursa Medical Park Hastanesi Nöroendokrin tümörlerde 2004 WHO sınıflaması Tümör Tipi Tipik Karsinoid Atipik Karsinoid Büyük Hücreli nöroendokrin

Detaylı

Olgu Sunumları 6 Kasım m 2009 15:30-17:00 17:00

Olgu Sunumları 6 Kasım m 2009 15:30-17:00 17:00 Olgu Sunumları 6 Kasım m 2009 15:30-17:00 17:00 OLGU I 67 yaşı şında erkek hasta Çiftçi, i, Acıpayam T. Onkoloji polikliniği i başvuru tarihi: 21 Temmuz 2008 Yakınmas nması: : nefes darlığı ığı,, sol kolda

Detaylı

Akciğer Kanserinde TNM Evrelemesi

Akciğer Kanserinde TNM Evrelemesi DERLEME DOI:0.4274/nts.208.00 Nucl Med Semin 208;4:-5 Akciğer Kanserinde TNM Evrelemesi TNM Staging of Lung Cancer Gürsel Çok Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye

Detaylı

Meme Radyoterapisi sonrası komplikasyonlar. Dr. Görkem Aksu Kocaeli Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD

Meme Radyoterapisi sonrası komplikasyonlar. Dr. Görkem Aksu Kocaeli Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD Meme Radyoterapisi sonrası komplikasyonlar Dr. Görkem Aksu Kocaeli Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD RT nin amacı: - Mikroskopik rezidüel hastalığı önlemek - Multisentrik hastalık gelişimini önlemek

Detaylı

Tanı: Metastatik hastalık için patognomonik bir radyolojik. Tek veya muitipl nodüller iyi sınırlı veya difüz. Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak

Tanı: Metastatik hastalık için patognomonik bir radyolojik. Tek veya muitipl nodüller iyi sınırlı veya difüz. Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Hasan Çaylak Göğüs Cerrahisi Metastatik Akciğer Tümörleri Giriş İzole akciğer metastazlarına tedavi edilemez gözüyle bakılmamalıdır Tümör tipine

Detaylı

Akciğer Kanseri. Akın Yıldızhan, Fatih Hikmet Candaş

Akciğer Kanseri. Akın Yıldızhan, Fatih Hikmet Candaş Akın Yıldızhan, Fatih Hikmet Candaş Giriş Uluslararası kanser araştırma kurumunun (IARC) 2010 yılı raporlarına göre, akciğer kanseri dünya genelinde en sık tanı alan ve en sık ölüme neden kanser türüdür.

Detaylı

Olgu sunumu. Dr. Fatma Şen İstanbul Üniversitesi, Onkoloji Enstitüsü Tıbbi Onkoloji Bilim dalı

Olgu sunumu. Dr. Fatma Şen İstanbul Üniversitesi, Onkoloji Enstitüsü Tıbbi Onkoloji Bilim dalı Olgu sunumu Dr. Fatma Şen İstanbul Üniversitesi, Onkoloji Enstitüsü Tıbbi Onkoloji Bilim dalı F.B.K 61 yaşında K, Ardahan lı, uzun yıllardır İstanbul da yaşıyor, evli, ev hanımı Şikayet ve Hikaye: Beş

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ. e-yandal. Histolojik Sınıflandırma. Akciğer Kanseri Oluşum Süreci. Semptomlar

AKCİĞER KANSERİ. e-yandal. Histolojik Sınıflandırma. Akciğer Kanseri Oluşum Süreci. Semptomlar AKCİĞER KANSERİ Ülkemizde erkekte 74/100.000, kadında 9/100.000 görülme sıklığı bildirilmiştir. Erkeklerde 1. sırada (%38.6) Kadınlarda 7. sıradadır (%5.2) Sigara KOAH Çevresel, mesleki maruziyet:radon,

Detaylı

Metastatik Karaciğer Tümörlerinin Cerrahi Tedavisi

Metastatik Karaciğer Tümörlerinin Cerrahi Tedavisi Metastatik Karaciğer Tümörlerinin Cerrahi Tedavisi Prof. Dr. Orhan Bilge İst. Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD Karaciğer Safra Yolları Cerrahisi Birimi Kolorektal Kanser 950 000 hasta / yıl Kanser ölümlerinin

Detaylı

Olgu Sunumu. Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Özkan Saydam

Olgu Sunumu. Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi. Özkan Saydam Olgu Sunumu Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Özkan Saydam 26 yaş erkek hasta Şikayet: Nefes darlığı, kanlı balgam Fizik Muayene: Stridor, inspiratuar ronküs

Detaylı

Karsinoid Tümörler Giriş Sınıflandırma: Göğüs Cer rahisi rahisi Göğüs Cer Klinik:

Karsinoid Tümörler Giriş Sınıflandırma: Göğüs Cer rahisi rahisi Göğüs Cer Klinik: Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Karsinoid Tümörler Giriş Ender görülen akciğer tümörleridirler Rezeksiyon uygulanan akciğer tümörlerinin %0,4- %3 ünü oluştururlar Benign-malign

Detaylı

VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU. Dr.Serdar Onat

VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU. Dr.Serdar Onat VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU Dr.Serdar Onat VENA CAVA SUPERİOR SENDROMU Vena Cava Superiorda kan akımının tıkanıklığa uğraması sonucu gelişen klinik tablodur. Acil olarak tanısal değerlendirme ve tedaviyi

Detaylı

Gastraintestinal Sistem İnteraktif Vaka Sunumları: Mide Olguları Doç. Dr Hasan Şenol COŞKUN

Gastraintestinal Sistem İnteraktif Vaka Sunumları: Mide Olguları Doç. Dr Hasan Şenol COŞKUN Gastraintestinal Sistem İnteraktif Vaka Sunumları: Mide Olguları Doç. Dr Hasan Şenol COŞKUN Süleyman Demirel Üniversitesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı Isparta Hoşgeldiniz Olgu 1 M Pehlivan 57 Yaşında erkek

Detaylı

Erken Evre Akciğer Kanserinde

Erken Evre Akciğer Kanserinde Erken Evre Akciğer Kanserinde Görüntüleme Dr. Figen Başaran aran Demirkazık Hacettepe Universitesi Radyoloji Anabilim Dalı Kasım 2005 Mayıs 2006 Müsinöz ve nonmüsinöz tipte bronkioloalveoler komponenti

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Sedat Gürkok. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Sedat Gürkok. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Soliter Pulmoner Nodül Tanım: Genel bir tanımı olmasa da 3 cm den küçük, akciğer parankimi ile çevrili, beraberinde herhangi patolojinin eşlik

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ EVRELEMESİNDE BRONKOSKOPİ. Dr. Serdar Erturan İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

AKCİĞER KANSERİ EVRELEMESİNDE BRONKOSKOPİ. Dr. Serdar Erturan İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı AKCİĞER KANSERİ EVRELEMESİNDE BRONKOSKOPİ Dr. Serdar Erturan İ.Ü.Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Bronkoskopi, akciğer kanseri tanısında en önemli tanı yöntemidir. Santral tümörler

Detaylı

HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM

HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM HİPOFARİNKS KANSERİ DR. FATİH ÖKTEM Nadirdir!!! Üst aerodijestif sistem malinitelerinin % 5-10 u, tüm malinitelerin ise %0.5 i hipofarinks kanserleridir. Kötü seyirlidir!!! İleri evrede başvurmaları ve

Detaylı

Bilateral Senkron Akciğer Tümörlerinde Cerrahi. Adem GÜNGÖR Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi Mart 2013 Kapadokya

Bilateral Senkron Akciğer Tümörlerinde Cerrahi. Adem GÜNGÖR Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi Mart 2013 Kapadokya Bilateral Senkron Akciğer Tümörlerinde Cerrahi Adem GÜNGÖR Ulusal Akciğer Kanseri Kongresi 14-17 Mart 2013 Kapadokya Multipl Primer Akciğer Kanseri (MPLC) Senkron tm( aynı zaman aralığında aynı organda

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ. Dr. Metin Görgüner Atatürk Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD EPİDEMİYOLOJİ

AKCİĞER KANSERİ. Dr. Metin Görgüner Atatürk Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD EPİDEMİYOLOJİ AKCİĞER KANSERİ Dr. Metin Görgüner Atatürk Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD EPİDEMİYOLOJİ Akciğer kanseri, sigara içme alışkanlığındaki artışa paralel olarak günümüzde dünyada en sık görülen kanser türüdür

Detaylı

Ödem, hiperemi, konjesyon. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

Ödem, hiperemi, konjesyon. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 Ödem, hiperemi, konjesyon Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015 1 Hemodinamik bozukluklar Ödem Hiperemi / konjesyon Kanama (hemoraji) Trombüs / emboli İnfarktüs Şok 2 Hemodinamik bozukluklar Ödem 3 Ödem Tanım: İnterstisyel

Detaylı

UROK 2012 Sözlü Sunum 32, 33 ve 34 e Bir Bakış. Doç. Dr. Mustafa Vecdi ERTEKİN Özel Universal İtalyan Hastanesi Radyasyon Onkolojisi

UROK 2012 Sözlü Sunum 32, 33 ve 34 e Bir Bakış. Doç. Dr. Mustafa Vecdi ERTEKİN Özel Universal İtalyan Hastanesi Radyasyon Onkolojisi UROK 2012 Sözlü Sunum 32, 33 ve 34 e Bir Bakış Doç. Dr. Mustafa Vecdi ERTEKİN Özel Universal İtalyan Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Sözlü Sunum 32, 33 ve 34 Öncelikle 10. UROK kongresinde bana bu fırsatı

Detaylı

Evre III KHDAK nde Radyoterapi

Evre III KHDAK nde Radyoterapi Evre III KHDAK nde Radyoterapi Dr. Deniz Yalman Ege Ü.T.F. Radyasyon Onkolojisi A.D. 20. UKK, 2013, Antalya Evre III Alt Grupları IIIA 0 : N2 tutulumu yok (T3N1, T4N0-1) IIIA 1 : Rezeksiyon spesimeninde

Detaylı

Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi

Akciğer Kanserinde Cerrahi Tedavi İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri TÜRKİYEDE SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLAR II Sindirim Sistemi Hastalıkları Akciğer Kanserine Güncel Yaklaşım Sempozyum Dizisi No:58 Kasım 2007;

Detaylı

İÇİNDEKİLER 1. TEŞEKKÜR... 2 2. KISALTMALAR... 4 3. GİRİŞ VE AMAÇ... 6 4. GENEL BİLGİLER. 7. 4.1. TNM sınıflandırması... 8

İÇİNDEKİLER 1. TEŞEKKÜR... 2 2. KISALTMALAR... 4 3. GİRİŞ VE AMAÇ... 6 4. GENEL BİLGİLER. 7. 4.1. TNM sınıflandırması... 8 T. C. SAĞLIK BAKANLIĞI SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 2. GÖĞÜS CERRAHİSİ KLİNİĞİ KLİNİK ŞEFİ: OP. DR. ALİ ATASALİHİ KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNİN

Detaylı

TORAKS DEĞERLENDİRME KABUL ŞEKLİ 2 (Bildiri ID: 64)/OLGU BİLDİRİSİ: MEME KANSERİ İÇİN RADYOTERAPİ ALMIŞ OLGUDA RADYASYON PNÖMONİSİ

TORAKS DEĞERLENDİRME KABUL ŞEKLİ 2 (Bildiri ID: 64)/OLGU BİLDİRİSİ: MEME KANSERİ İÇİN RADYOTERAPİ ALMIŞ OLGUDA RADYASYON PNÖMONİSİ TORAKS DEĞERLENDİRME ŞEKLİ 2 ( ID: 64)/OLGU Sİ: MEME KANSERİ İÇİN RADYOTERAPİ ALMIŞ OLGUDA RADYASYON PNÖMONİSİ SONRASINDA GELİŞEN ORGANİZE PNÖMONİ (OP/ BOOP) Poster 3 ( ID: 66)/Akut Pulmoner Emboli: Spiral

Detaylı

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI Doç.Dr.Mitat KOZ Fiziksel Uygunluk Test Sonuçları Klinik Egzersiz Test Sonuçları Fiziksel Uygunluk Test Sonuçlarının Yorumlanması Bireyler arası karşılaştırmalar

Detaylı

İnvaziv Mesane Kanserinde Radikal Sistektomi + Lenfadenektomi, Neoadjuvan ve Adjuvan Kemoterapi. Dr. Öztuğ Adsan

İnvaziv Mesane Kanserinde Radikal Sistektomi + Lenfadenektomi, Neoadjuvan ve Adjuvan Kemoterapi. Dr. Öztuğ Adsan İnvaziv Mesane Kanserinde Radikal Sistektomi + Lenfadenektomi, Neoadjuvan ve Adjuvan Kemoterapi Dr. Öztuğ Adsan Radikal Sistektomi Radikal sistektomi pelvik lenfadenektomi ile birlikte kasa invaze ve

Detaylı

Yetmifldört yafl nda, 60 paket/y l sigara içme

Yetmifldört yafl nda, 60 paket/y l sigara içme Plevral Görüntüleme: Tan n z Nedir? Yetmifldört Yafl nda Nefes Darl Nedeniyle Baflvuran Erkek Olgu Doç. Dr. Öner D KENSOY Gaziantep Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, Gaziantep

Detaylı

Göğüs Cerrahisi Orhan Yücel. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine

Göğüs Cerrahisi Orhan Yücel. Göğüs Cerrahisi. Journal of Clinical and Analytical Medicine Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Mediastinal Kitleler Mediastinal kitleler her yaş grubunda ortaya çıkabilir ve cinsiyet ayrımı yapmazlar. Genellikle asemptomatiktirler ve sıklıkla

Detaylı

N.U.64 yaşında Bayan,evhanımı *Öksürük *2 ay önce kuru öksürük yakınması ile başvurduğu hastanede çekilen akciğer grafisi ile hastanemize gönderilmiş

N.U.64 yaşında Bayan,evhanımı *Öksürük *2 ay önce kuru öksürük yakınması ile başvurduğu hastanede çekilen akciğer grafisi ile hastanemize gönderilmiş N.U.64 yaşında Bayan,evhanımı *Öksürük *2 ay önce kuru öksürük yakınması ile başvurduğu hastanede çekilen akciğer grafisi ile hastanemize gönderilmiş ÖZ VE SOY GEÇMİŞ 7yıl önce kolon rezeksiyonu (adeno

Detaylı

Dr. Aydın Şanlı Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahi A.D izmir

Dr. Aydın Şanlı Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahi A.D izmir Dr. Aydın Şanlı Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahi A.D izmir Akciğer tümörleri içinde nöroendokrin tümörler histokimyasal ve immünolojik paternleri benzer özellikte olup, klinik davranışları

Detaylı

Erkek ve kadınlarda kanser nedenli ölümlerin en sık sebebi

Erkek ve kadınlarda kanser nedenli ölümlerin en sık sebebi AKCİĞER KANSERLERİNDE CERRAHİ TEDAVİ Dr.Serdar Onat 1950 li yıllarda küresel epidemi olarak başlamış. Erkek ve kadınlarda kanser nedenli ölümlerin en sık sebebi Akciğer Kanseri Türkiyede yüzbinde 11.5

Detaylı

1. AKCİĞER KANSERLERİNDE

1. AKCİĞER KANSERLERİNDE 1. AKCİĞER KANSERLERİNDE EPİDEMİYOLOJİ Akciğer kanseri, 20. yüzyılın başlarında nadir görülen bir hastalık iken, sigara içme alışkanlığındaki artışa paralel olarak sıklığı giderek artmış ve dünyada en

Detaylı

Akciğer Grafisi Değerlendirme

Akciğer Grafisi Değerlendirme Akciğer Grafisi Değerlendirme X-ışın tüpü Posteroanterior (PA) akciğer grafisi Lateral (sol yan) akciğer grafisi X-ışın tüpü Sol yan akciğer grafisinde x-ışınları sağ taraftan girip sol taraftan çıkar.

Detaylı

Tiroid ve Paratiroid Cerrahisi

Tiroid ve Paratiroid Cerrahisi Deomed Medikal Yay nc l k Tiroid ve Paratiroid Cerrahisi Editör / Prof. Dr. Murat Toprak 37 Yazar kat l m yla 16.5 x 23.5 cm, XII+240 Sayfa 44 Resim, 29 fiekil, 30 Tablo ISBN 978-975-8882-37-3 Türk Kulak

Detaylı

NEOADJUVAN TEDAVİ SONRASI CERRAHİ İLE PATOLOJİK DOWNSTAGE (T0N0-T1-2N0) OLDUĞU TESPİT EDİLEN HASTALARDA BEKLENİLMEYEN OLDUKÇA İYİ SAĞKALIM

NEOADJUVAN TEDAVİ SONRASI CERRAHİ İLE PATOLOJİK DOWNSTAGE (T0N0-T1-2N0) OLDUĞU TESPİT EDİLEN HASTALARDA BEKLENİLMEYEN OLDUKÇA İYİ SAĞKALIM NEOADJUVAN TEDAVİ SONRASI CERRAHİ İLE PATOLOJİK DOWNSTAGE (T0N0-T1-2N0) OLDUĞU TESPİT EDİLEN HASTALARDA BEKLENİLMEYEN OLDUKÇA İYİ SAĞKALIM Cengiz Gebitekin 1, Alper Toker 2, Hüseyin Melek 1, Suat Erus

Detaylı

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar Hmfl. Özlem SANDIKCI SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi, nfeksiyon Kontrol Hemfliresi,

Detaylı

AKC ER KANSER NDE TEfiH S ANINDA GENEL KL N K VER LER: B R GÖ ÜS HASTALIKLARI ONKOLOJ POL KL N N N B R YILLIK KAYITLARI

AKC ER KANSER NDE TEfiH S ANINDA GENEL KL N K VER LER: B R GÖ ÜS HASTALIKLARI ONKOLOJ POL KL N N N B R YILLIK KAYITLARI zmir Gö üs Hastanesi Dergisi, Cilt XXI, Say 1, 2007 AKC ER KANSER NDE TEfiH S ANINDA GENEL KL N K VER LER: B R GÖ ÜS HASTALIKLARI ONKOLOJ POL KL N N N B R YILLIK KAYITLARI GENERAL CLINICAL DATA OF LUNG

Detaylı

GERM HÜCRELİ TÜMÖRLER İnteraktif Olgu Sunumu Dr BENGÜ DEMİRAĞ

GERM HÜCRELİ TÜMÖRLER İnteraktif Olgu Sunumu Dr BENGÜ DEMİRAĞ GERM HÜCRELİ TÜMÖRLER İnteraktif Olgu Sunumu Dr BENGÜ DEMİRAĞ Haziran 1999 erkek Başvuru Ekim 2014 2 aydır sağ testiste şişlik. Bitlis. Karın ağrısı ve şişlik ile Ankara ya sevk. Ankara da Üroloji AD da

Detaylı

AKCİĞER KANSERİ. Dr. Tuncay GÖKSEL

AKCİĞER KANSERİ. Dr. Tuncay GÖKSEL AKCİĞER KANSERİ Dr. Tuncay GÖKSEL EPİDEMİYOLOJİ: Bu yüzyılın başında akciğer kanseri nadir bir hastalık iken şu an tüm dünyada en çok ölüme yol açan kanserdir. Dünyada tüm kanserlerin %12.8 sini, kanser

Detaylı

PET-CT nin Toraks Malignitelerinin Tanı ve Tedavi Yönetimindeki Yeri

PET-CT nin Toraks Malignitelerinin Tanı ve Tedavi Yönetimindeki Yeri PET-CT nin Toraks Malignitelerinin Tanı ve Tedavi Yönetimindeki Yeri DR. TEVFİK FİKRET ÇERMİK SAĞLIK BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ, TIP FAKÜLTESİ, NÜKLEER TIP ANABİLİM DALI, İSTANBUL SUAM, NÜKLEER TIP KLİNİĞİ

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS CERRAHİSİ ANABİLİM DALI 2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM-V DERS PROGRAMI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS CERRAHİSİ ANABİLİM DALI 2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI DÖNEM-V DERS PROGRAMI DÖNEM-V DERS PROGRAMI TEORİK DERSLER: 1- Toraksın cerrahi anatomisi (Yrd.Doç.Dr.Rasih YAZKAN) 2- Göğüs cerrahisinde invaziv tanı yöntemleri (Yrd.Doç.Dr.Rasih YAZKAN) 3- VATS (Video yardımlı torakoskopik

Detaylı

Pnömotoraks Tanım Akciğerler ile göğüs duvarı arasındaki plevral boşlukta hava birikmesine pnömotoraks denilmektedir.

Pnömotoraks Tanım Akciğerler ile göğüs duvarı arasındaki plevral boşlukta hava birikmesine pnömotoraks denilmektedir. Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Pnömotoraks Tanım Akciğerler ile göğüs duvarı arasındaki plevral boşlukta hava birikmesine pnömotoraks denilmektedir. Primer spontan pnömotoraks

Detaylı

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,

Detaylı

Akciğer Grafisi Yorumlama

Akciğer Grafisi Yorumlama Türkiye Acil Tıp Derneği Akciğer Grafisi Yorumlama Hazırlayan Doç. Dr. Özlem Köksal Sunum Hedefleri AC grafisi çekim tekniği Teknik değerlendirme Radyolojik anatomi Radyolojik değerlendirme PACS Sistemi

Detaylı

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı Dr. Asım Armağan Aydın Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı Dr. Asım Armağan Aydın Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu antalya EAH Çalışmaya Katılan

Detaylı

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA 1. vaka S.P ERKEK 1982 DOĞUMLU YUTMA GÜÇLÜĞÜ ŞİKAYETİ MEVCUT DIŞ MERKEZDE YAPILAN ÖGD SONUCU SQUAMOZ HÜCRELİ CA TANISI ALMIŞ TEKRARLANAN

Detaylı

MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ RADYASYON ONKOLOJİSİ ABD. Dr.Rashad Rzazade

MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ RADYASYON ONKOLOJİSİ ABD. Dr.Rashad Rzazade MEDİPOL ÜNİVERSİTESİ RADYASYON ONKOLOJİSİ ABD. Dr.Rashad Rzazade Vaka sunumu (İA) 43 yaş erkek hasta 2/2016 da göğüs ağrısı PAAC: Sol akciğerde kitle Toraks BT (25.02.2016) Sol akciğer üst lob apikoposterior

Detaylı

Dr Şükrü DİLEGE VKV Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Amerikan Hastanesi Göğüs Cerrahisi Bölümü

Dr Şükrü DİLEGE VKV Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Amerikan Hastanesi Göğüs Cerrahisi Bölümü Dr Şükrü DİLEGE VKV Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Amerikan Hastanesi Göğüs Cerrahisi Bölümü KHDAK nin en tartışmalı grubu Evre IIIA-N2 N2 ALT GRUPLARI ALTGRUPLAR TANIM SIKLIK IIIA-1 IIIA-2 IIIA-3 IIIA-4

Detaylı

BATIN BT (10/11/2009 ): Transvers kolon orta kesiminde kolonda düzensiz duvar kalınlaşması ile komşuluğunda yaklaşık 5 cm çapta nekrotik düzensiz

BATIN BT (10/11/2009 ): Transvers kolon orta kesiminde kolonda düzensiz duvar kalınlaşması ile komşuluğunda yaklaşık 5 cm çapta nekrotik düzensiz Olgu Sunumu Olgu: 60y, E 2 ayda 5 kilo zayıflama ve karın ağrısı şikayeti ile başvurmuş. (Kasım 2009) Ailede kanser öyküsü yok. BATIN USG: *Karaciğerde en büyüğü VIII. segmentte 61.2x53.1 mm boyutunda

Detaylı

Karaciğer Metastazlarının Cerrahi Tedavisi. Dr. Orhan Bilge İ.Ü. İst. Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD

Karaciğer Metastazlarının Cerrahi Tedavisi. Dr. Orhan Bilge İ.Ü. İst. Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD Karaciğer Metastazlarının Cerrahi Tedavisi Dr. Orhan Bilge İ.Ü. İst. Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ABD Kolon tümörlü olguların %40-50 sinde karaciğer metastazı gelişir ; % 15-25 senkron (primer tm ile /

Detaylı

TRANSBRONŞİAL İĞNE ASPİRASYONU (TBNA) Dr. Z. Toros Selcuk Hacettepe Ü. Tıp F. Göğüs Hastalıkları ABD.

TRANSBRONŞİAL İĞNE ASPİRASYONU (TBNA) Dr. Z. Toros Selcuk Hacettepe Ü. Tıp F. Göğüs Hastalıkları ABD. TRANSBRONŞİAL İĞNE ASPİRASYONU (TBNA) Dr. Z. Toros Selcuk Hacettepe Ü. Tıp F. Göğüs Hastalıkları ABD. Minai OA, Dasgupta A, Mehta AC 2000 Tarihçe Schieppati 1949, 1958 akciğer kanseri TBNA, subkarinal

Detaylı

International Association for the Study of Lung Cancer

International Association for the Study of Lung Cancer International Association for the Study of Lung Cancer Staging Manual in Thoracic Oncology 7th edition Doç. Dr. Reha Baran Contributorler Editorial komite Uluslararası evreleme komitesi Çalışmaya katılan

Detaylı

Primer Akciğer Kanserlerinde Bilgisayarlı Tomografi Verilerinin Genetik, Kişisel ve Çevresel Risk Faktörleri ile Değerlendirilmesi

Primer Akciğer Kanserlerinde Bilgisayarlı Tomografi Verilerinin Genetik, Kişisel ve Çevresel Risk Faktörleri ile Değerlendirilmesi Primer Akciğer Kanserlerinde Bilgisayarlı Tomografi Verilerinin Genetik, Kişisel ve Çevresel Risk Faktörleri ile Değerlendirilmesi Deniz Akçayöz, Ferit Birand Artıran, Gonca Aşut, Tayfun Bayraktar, Çağrı

Detaylı

TRAKEA CERRAHİSİNDE TEMEL PRENSİPLER

TRAKEA CERRAHİSİNDE TEMEL PRENSİPLER TRAKEA CERRAHİSİNDE TEMEL PRENSİPLER İ.Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS CERRAHİSİ ANABİLİM DALI Dr Ahmet DEMİRKAYA 21 Eylül 11 Çarşamba C6-T4 arasında uzanan trakea infrakrokoid seviyeden karinaya kadar

Detaylı

AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI

AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI ÖĞRENME HEDEFLERI PA AC grafisi çekim tekniği Teknik değerlendirme Radyolojik anatomi Radyolojik

Detaylı

407 Akciğer Kanseri Olgusunun Geriye Dönük Analizi

407 Akciğer Kanseri Olgusunun Geriye Dönük Analizi 407 Akciğer Kanseri Olgusunun Geriye Dönük Analizi Uğur GÖNLÜGÜR*, Tanseli GÖNLÜGÜR** * Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, ** Çanakkale Devlet Hastanesi,

Detaylı

İLERİ EVRE (EVRE IIIB, IV) KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERLİ OLGULARDA PROGNOSTİK FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

İLERİ EVRE (EVRE IIIB, IV) KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERLİ OLGULARDA PROGNOSTİK FAKTÖRLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI İSTANBUL SÜREYYAPAŞA GÖĞÜS VE KALP DAMAR HASTALIKLARI EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ IV. GÖĞÜS HASTALIKLARI KLİNİĞİ Şef Doç. Dr. Turan KARAGÖZ İLERİ EVRE (EVRE IIIB, IV) KÜÇÜK HÜCRELİ

Detaylı

Akci er Kanseri. Prof. Dr. Metin GÖRGÜNER

Akci er Kanseri. Prof. Dr. Metin GÖRGÜNER Akci er Kanseri Prof. Dr. Metin GÖRGÜNER Atatürk Üniversitesi T p Fakültesi, Gö üs Hastal klar Anabilim Dal, ANKARA e-mail: metingorguner@gmail.com EP DEM YOLOJ Akci er kanseri, sigara içme al flkanl ndaki

Detaylı

Küçük Hücrelidışı Akciğer Kanseri- Yeni Evreleme

Küçük Hücrelidışı Akciğer Kanseri- Yeni Evreleme Küçük Hücrelidışı Akciğer Kanseri- Yeni Evreleme Dr.Alper Çelikten Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1. Göğüs Cerrahisi Kliniği Akciğer ve Plevral Tümörlerin

Detaylı

Pnömokokal hastal klar

Pnömokokal hastal klar Pnömokokal hastal klar HASTALIK Pnömokokal hastal klar n etkeni nedir? Pnömokokal hastal klara Streptococcus pneumoniae ad verilen bir bakteri neden olur. Bu bakterinin 80 den fazla tipi vard r. Bunlar

Detaylı

OLGU SUNUMU/SENSİTİF MUTASYONLAR

OLGU SUNUMU/SENSİTİF MUTASYONLAR OLGU SUNUMU/SENSİTİF MUTASYONLAR DR NECDET ÜSKENT ANADOLU SAĞLıK MERKEZI MEDIKAL ONKOLOJI ALK (+) AKCIĞER ADENO CA 20 KASıM 2011 BAKÜ,AZERBEYCAN: 44 YAŞıNDA ERKEK HASTA, HEMOPTIZI NEDENI ILE ARAŞTıRıLMıŞ.

Detaylı

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi. www.toraks.org.tr Türk Toraks Derneği Türk Toraks Derneği Cep Kitapları Serisi Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı www.toraks.org.tr Editörler HAZIRLAYANLAR Prof. Dr. Münevver Erdinç Ege Üniversitesi

Detaylı

Multipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD

Multipl Myeloma da PET/BT. Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD Multipl Myeloma da PET/BT Dr. N. Özlem Küçük Ankara Üniv. Tıp Fak. Nükleer Tıp ABD İskelet sisteminin en sık görülen primer neoplazmı Radyolojik olarak iskelette çok sayıda destrüktif lezyon ve yaygın

Detaylı

Yüksek riskli hastalarda güncel tarama nasıl olmalıdır? Kim, ne zaman, nasıl?

Yüksek riskli hastalarda güncel tarama nasıl olmalıdır? Kim, ne zaman, nasıl? Yüksek riskli hastalarda güncel tarama nasıl olmalıdır? Kim, ne zaman, nasıl? Dr. Cengiz Erol İstanbul Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD Meme Kanseri Epidemiyoloji Kadınlarda en sık görülen

Detaylı

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 14

TIPTA UZMANLIK KURULU. 23/06/2010 tarih ve 82 sayılı Karar Sayfa 1 / 14 Eğitimi Yılı /0/00 tarih ve 8 sayılı Karar Sayfa / ( Uzmanları için) Acil tıp (Toplam eğitim süresi ay) (0.0.0 tarih ve 7 No lu TUK Kararıyla ( Uzmanları için ) Acil tıp (Toplam eğitim süresi ay) (0.0.0

Detaylı

Papiller Tiroid Karsinomunda Santral Lenf Nodu Diseksiyonu

Papiller Tiroid Karsinomunda Santral Lenf Nodu Diseksiyonu Papiller Tiroid Karsinomunda Santral Lenf Nodu Diseksiyonu 7. Ulusal Endokrin Cerrahi Kongresi Prof. Dr. Serdar Özbaş Nisan 2015 / Antalya Papiller Tiroid Karsinomunda Santral Lenf Nodu Diseksiyonu Serdar

Detaylı

Renovasküler Hipertansiyonda Doppler US

Renovasküler Hipertansiyonda Doppler US Renovasküler Hipertansiyonda Doppler US Dr. Süha Süreyya Özbek Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı İzmir Öğrenim Hedefleri Renovasküler Hastalık Doppler teknik, püf noktası ve tuzaklar

Detaylı

Akciğer Kanserinde Güncel Tanı ve Tedavi Yaklaşımı

Akciğer Kanserinde Güncel Tanı ve Tedavi Yaklaşımı Akciğer Kanserinde Güncel Tanı ve Tedavi Yaklaşımı Editör Abdullah İrfan Taştepe Temmuz 2014 Copyright 2014 ISBN : 978-605-5121-12-9 Eser Editör : Akciğer Kanserinde Güncel Tanı ve Tedavi Yaklaşımı : Abdullah

Detaylı

ADRENAL KORTİKAL KANSER TEDAVİSİNDE LAPAROSKOPİK CERRAHİ

ADRENAL KORTİKAL KANSER TEDAVİSİNDE LAPAROSKOPİK CERRAHİ ADRENAL KORTİKAL KANSER TEDAVİSİNDE LAPAROSKOPİK CERRAHİ DR GÜRHAN SAKMAN ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ GENEL CERRAHİ ANABİLİM DALI ADRENAL KORTİKAL KANSER TEDAVİSİNDE LAPAROSKOPİK CERRAHİ DR GÜRHAN

Detaylı

KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE KLİNİK VE PATOLOJİK EVRELERİN KARŞILAŞTIRILMASI

KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE KLİNİK VE PATOLOJİK EVRELERİN KARŞILAŞTIRILMASI T.C. Sağlık Bakanlığı Süreyyapaşa Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Şef V. Doç. Dr. Adnan Yılmaz KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİNDE KLİNİK VE PATOLOJİK EVRELERİN KARŞILAŞTIRILMASI

Detaylı

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu

Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı. Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu Sağlık Bakanlığından Muaf Hekimin Ünvanı - Adı Soyadı Dr. ALĠ MURAT SEDEF Bildiriyi Sunacak Kişi Ünvanı - Adı Soyadı Dr. ALĠ MURAT SEDEF Bildiriyi Sunacak Kişi Kurumu BAġKENT ÜNĠVERSĠTESĠ MEDĠKAL ONKOLOJĠ

Detaylı

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri

Detaylı

OLGU SUNUMU. Dr. Ömer Fatih ÖLMEZ Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilimdalı

OLGU SUNUMU. Dr. Ömer Fatih ÖLMEZ Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilimdalı OLGU SUNUMU Dr. Ömer Fatih ÖLMEZ Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilimdalı Vaka Takdimi HY 56 yaş, erkek, maden mühendisi Şikayet: Kemik ağrısı ve kilo kaybı Hikaye: 1 aydır ağrı kesicilere

Detaylı

GÖREV ANALİZİ 2. YAZILMA ÖĞRENİM HEDEFİ. Mesane ve üreterin normal ve patolojik özelliklerini belirler

GÖREV ANALİZİ 2. YAZILMA ÖĞRENİM HEDEFİ. Mesane ve üreterin normal ve patolojik özelliklerini belirler GÖREV Mesane ve üreter hastalıklarınd a GÖREV ANALİZİ 1. YAZILMA DÜZEYİ ulaştırılmasında kritik danışmanlık. GÖREV ANALİZİ 2. YAZILMA DÜZEYİ Mesane ve üreterin normal ve Makroskopik inceleme ve örnekleme.

Detaylı

Kadın İdrar İnkontinansı. Dr. M.NURİ BODAKÇİ

Kadın İdrar İnkontinansı. Dr. M.NURİ BODAKÇİ Kadın İdrar İnkontinansı Dr. M.NURİ BODAKÇİ Genel populasyonun çoğunda özellikle kadınlarda ve yaşlılarda mesane disfonksiyonu vardır. ICS üriner inkontinansı; objektif olarak gösterilebilen ve sosyal

Detaylı

TORAKS RADYOLOJİSİ. Prof Dr Nurhayat YILDIRIM

TORAKS RADYOLOJİSİ. Prof Dr Nurhayat YILDIRIM TORAKS RADYOLOJİSİ Prof Dr Nurhayat YILDIRIM PA AKCİĞER GRAFİSİNDE TEKNİK ÖZELLİKLER Film ayakta çekilmelidir. Göğüs ön duvarı film kasetine değmelidir. Işık kaynağı kişinin arkasında olmalıdır. Işık kaynağı

Detaylı

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR GUATR NED R? Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org Tiroid bezi Guatr Tiroid

Detaylı

AKCİĞER KANSERİNDE TEDAVİ

AKCİĞER KANSERİNDE TEDAVİ AKCİĞER KANSERİNDE TEDAVİ Dr. Ufuk YILMAZ İzmir, Dr. Suat Seren GHC SUAM SBU-ASYOD Göğüs Hastalıkları Asistan Buluşmaları, 1.7.2018/İstanbul Akciğer Kanseri KHDAK (%85) KHAK (%15) SKUAMÖZ HÜCRELİ NONSKUAMÖZ

Detaylı

İNTRAPERİKARDİYAL LİGASYON UYGULANARAK REZEKE EDİLEN KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ OLGULARINDA MORTALİTE VE MORBİDİTEYİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER

İNTRAPERİKARDİYAL LİGASYON UYGULANARAK REZEKE EDİLEN KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ OLGULARINDA MORTALİTE VE MORBİDİTEYİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI YEDİKULE GÖĞÜS HASTALIKLARI VE GÖĞÜS CERRAHİSİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 1. CERRAHİ KLİNİĞİ ŞEF: DOÇ. DR. ATİLLA GÜRSES İNTRAPERİKARDİYAL LİGASYON UYGULANARAK REZEKE EDİLEN KÜÇÜK

Detaylı

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I Bu kitapç n içeri i Çocuk Endokrinolojisi ve Diyabet Derne i nin web sitesinden faydalan larak haz rlanm flt r. www.cocukendokrindiyabet.org ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE

Detaylı

AKC ER KANSERL HASTALARIN TEfiH S ANINDAK SEMPTOMLARI: 3547 HASTANIN ANAL Z

AKC ER KANSERL HASTALARIN TEfiH S ANINDAK SEMPTOMLARI: 3547 HASTANIN ANAL Z zmir Gö üs Hastanesi Dergisi, Cilt XXIII, Say 2, 2009 KL N K ARAfiTIRMA AKC ER KANSERL HASTALARIN TEfiH S ANINDAK SEMPTOMLARI: 3547 HASTANIN ANAL Z SYMPTOMS OF THE PATIENTS WITH LUNG CANCER AT THE TIME

Detaylı

29 yaşında erkek aktif şikayeti yok. sağ sürrenal lojda yaklaşık 3 cm lik solid kitlesel lezyon saptanması. üzerine hasta polikliniğimize başvurdu

29 yaşında erkek aktif şikayeti yok. sağ sürrenal lojda yaklaşık 3 cm lik solid kitlesel lezyon saptanması. üzerine hasta polikliniğimize başvurdu 29 yaşında erkek aktif şikayeti yok Dış merkezde yapılan üriner sistem ultrasonografisinde insidental olarak sağ sürrenal lojda yaklaşık 3 cm lik solid kitlesel lezyon saptanması üzerine hasta polikliniğimize

Detaylı