BOTAŞ. Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. SEKTÖR RAPORU. Bilkent - ANKARA

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BOTAŞ. Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. SEKTÖR RAPORU. Bilkent - ANKARA"

Transkript

1 BOTAŞ Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. SEKTÖR RAPORU 2013 Bilkent - ANKARA

2 İçindekiler 1. Giriş Dünyada Sektörün Görünümü Enerji Talebi Enerji Rezervleri Enerji Üretimi Enerji Tüketimi Enerji Fiyatları ve Ticareti Türkiye de Sektörün Görünümü Enerji Talebi Enerji Rezervleri Enerji Üretimi Enerji Tüketimi, Ticareti ve Maliyeti Piyasada Beklenen Gelişmeler BOTAŞ ın Sektör İçindeki Yeri Ham Petrol Faaliyetleri Doğal Gaz Faaliyetleri İthalat Satış İletim Depolama Uluslararası Projeler Şirketlerimiz ve İştiraklerimiz BOTAŞ ın Yerli ve Uluslararası Rakipleriyle veya Benzer Faaliyet Gösteren Kuruluşlarla Karşılaştırılması BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 1

3 Tablolar Listesi Tablo 1. Dünya Birincil Enerji Talebi (milyon ton petrol eşdeğeri - mtpe)... 5 Tablo 2. Bölgelere Göre Dünya Birincil Enerji Talebi (milyon ton petrol eşdeğeri)... 5 Tablo Yılı İtibarıyla Dünya Üzerindeki Petrol ve Doğal Gaz Rezervlerinin Bölgesel Dağılımı... 6 Tablo 4. Dünya Petrol Üretiminin Bölgesel Dağılımı (milyon varil/gün)... 7 Tablo 5. Dünya Doğal Gaz Üretiminin Bölgesel Dağılımı (milyar m 3 )... 8 Tablo 6. Türkiye Birincil Enerji Kaynak Rezerv Miktarları Tablo 7. Ham Petrol Boru Hatlarımız Grafikler Listesi Grafik Yıllarındaki Dünya Doğal Gaz, Petrol ve Kömür Tüketim Miktarı... 9 Grafik 2. Türkiye Birincil Enerji Kaynak Talebi Grafik Yılı Birincil Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dağılımı Grafik 4. Türkiye Birincil Enerji Kaynak Üretimi Grafik 5. Doğal Gaz İthalatının Yıllık Gelişimi (milyar m 3 ) Grafik 6. Türkiye nin 2012 Yılı Doğal Gaz Tüketiminin Sektörel Dağılımı Grafik 7. Yıllar İtibarıyla Toplam Enerji İthalat Maliyeti Grafik 8. Yıllar İtibarıyla Ham Petrol Taşıma Miktarları (Bin Varil) Grafik 9. Yıllar İtibarıyla Doğal Gaz İthalat Miktarları (Milyon Sm 3 ) Grafik 10. Yıllar İtibarıyla Sektörel Bazda Yurt İçi Doğal Gaz Satış Miktarları (Milyon Sm 3 ) Grafik Yılları Müşteri Durumu Grafik 12. Yıllar İtibarıyla Doğal Gaz İletim Hattı Uzunlukları BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 2

4 1. Giriş Enerji, günümüz dünyasında ülkelerin ekonomik, siyasi ve sosyal gelişimini etkileyen ana unsurlardan birisi haline gelmiştir. Her ülkenin enerjiye ucuz ve kesintisiz bir biçimde ulaşmak için yarıştığı çağımızda, dünyanın önde gelen enerji hammadde tedarikçileri ile büyük tüketicileri arasında doğal bir coğrafi köprü ve enerji koridoru oluşturan Ülkemizin, küresel enerji jeopolitiğinde ve Avrupa nın doğal gaz arz güvenliğinde önemi büyüktür. Bu çerçevede Kuruluşumuz, Türkiye nin enerji arz güvenliğinin sağlanması ve uluslararası enerji arenasında etkin ve rekabetçi bir rol üstlenmesi açısından stratejik bir oyuncu olarak görev yapmaktadır. Kuruluşumuz, boru hatları ile petrol ve doğal gaz taşımacılığı, doğal gaz ithalatı-ihracatı, pazarlama-satışı ve depolanması, boru hatları etüdü, mühendislik ve yapım işleri gibi faaliyetleri sürdürmektedir. Kuruluşumuzun faaliyetleri kapsamında, gerek kendi faaliyetleri bağlamında gerekse ulusal ve uluslararası kaynaklardan derlenen veriler ışığında oluşturulan bu raporun ilk bölümünde dünyada enerji sektöründe 2013 yılına ait veriler incelenmiştir. Sonraki bölümde Türkiye de sektörün görünümü ele alınmış, hemen akabinde ise Kuruluşumuzun faaliyetleri ve sektör içindeki yeri incelenmiştir. Son bölüm olarak, Kuruluşumuzun benzer faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlarla kıyaslamasına yer verilmiştir. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 3

5 2. Dünyada Sektörün Görünümü 2.1. Enerji Talebi Enerji talebindeki ve yakıt çeşidi seçimindeki kısa dönemli değişimler genellikle ekonomik durum, enerji fiyatları ve hava koşullarından kaynaklanmaktadır. Uzun dönemli değişimler ise ülkelerin enerji ile ilgili sorunların çözüm sürecine dahil olurken gösterdikleri tavrın yanısıra, artan gelir ve nüfusun enerji ihtiyacını yukarı çekmesi, enerji piyasasının dinamiklerinin gelişmekte olan ülkelere bağlı olarak değişmeye başlaması, dünyanın enerji ihtiyacının çoğunun fosil yakıtlardan karşılanması ve fosil yakıt kaynak rezervlerinin yeterli olması, dünyanın fakir bölgelerinin enerjiye ulaşımının sağlanmasının hala gerçekleşmesi güç bir hedef olması gibi enerji talebine ilişkin yapılan tüm senaryolarda ortak olan temel enerji eğilimlerine de bağlıdır yılında 7 milyar olan dünya nüfusunun, 2035 yılında 8,7 milyara ulaşacağı, söz konusu artışın büyük bir bölümünün Güneydoğu Asya, Hindistan ve Afrika bölgesinde gerçekleşeceği ve 2025 yılından sonra Hindistan nüfusunun Çin nüfusunu geçeceği öngörülmektedir yılına kadar global ekonomide yıllık ortalama %3,6 lık reel büyüme varsayımı ve nüfusta beklenen yaklaşık 1,7 milyarlık artış, enerji tasarrufu için yeni politikalar ve projeler gerçekleştirilse bile artan enerji talebini karşılamak için gelecekte daha çok enerji kaynağını gerekli kılmaktadır. Uluslararası Enerji Ajansı nca (UEA), dünya birincil enerji talebinin belirlenmesine ilişkin olarak üzerinde çalışılan üç farklı senaryodan Yeni Politikalar Senaryosunda mevcut politika taahhütlerinin ve yakın geçmişte açıklanmış taahhütlerin ve planların gerçekleştirileceği, Mevcut Politikalar Senaryosunda 2013 ortasına kadar hayata geçirilenler dışında hiçbir yeni politikanın geliştirilmeyeceği, 450 Senaryosunda ise uzun dönemli global sıcaklık artışını %50 ihtimalle 2 C ile kısıtlamak için gerekli olan sert politikaların geliştirileceği ve gerçekleştirileceği varsayılmaktadır. Bu çerçevede, 2010 ilâ 2035 yılları arasında dünya enerji talebinin Yeni Politikalar Senaryosu na yılda yaklaşık %1,2 Mevcut Senaryolar Senaryosu na göre %1,5 ve 450 Senaryosu na göre %0,6 artış göstereceği tahmin edilmektedir. Yakıt türleri itibarıyla ise Tablo-1 de de görüldüğü üzere 2011 yılında dünya birincil enerji talebinin %82 si petrol, doğal gaz ve kömürden karşılanmış olup, tüm senaryolara göre 2035 yılında baskın enerji kaynağı yine fosil yakıtlar olacaktır. Ana senaryo olan Yeni Politikalar Senaryosu na göre 2035 yılına kadar olan dönemde petrol talebi %13, kömür talebi %17 artarken, doğal gaz talebi önemli bir artış göstererek %48 oranında artmaktadır. Fosil yakıtlardaki talep artışına rağmen, yenilenebilir enerji kaynakları için talep artış hızı fosil yakıtların talep artış hızına göre daha yüksek olup, özellikle küresel elektrik üretimindeki net artışın yaklaşık yarısı yenilenebilir kaynaklardan gelmektedir. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 4

6 Tablo 1. Dünya Birincil Enerji Talebi (milyon ton petrol eşdeğeri - mtpe) Yeni Politikalar Mevcut Politikalar Senaryosu Senaryosu 450 Senaryo Toplam Kömür Petrol Doğal Gaz Nükleer Hidro Biyoenerji * Diğer Yenilebilir TBET içindeki fosil yakıt payı %81 %82 %80 %76 %81 %80 %78 %64 TBET içindeki OECD-dışı payı ** %46 %57 %61 %66 %61 %66 %60 %64 * Geleneksel ve modern biyokütle kullanımlarını içerir. ** Uluslararası bunkerları içermez. TBET: Toplam birincil enerji talebi Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı, WEO 2013 Enerji talebindeki ve yakıt çeşidi seçimindeki uzun dönemli değişimlerde etkili olan diğer bir husus ise enerji piyasası dinamiklerinin gelişmekte olan ülkelere bağlı olarak değişim göstermesidir. Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) verilerine göre birincil enerji talebindeki OECD-dışı ülkelerin payı 1990 yılında %46 iken, 2011 yılında %57 ye ulaşmıştır ve bu artışın devam ederek 2035 yılında %66 olması beklenmektedir. Tablo 2. Bölgelere Göre Dünya Birincil Enerji Talebi (milyon ton petrol eşdeğeri) * OECD %0,1 Amerika %0,3 ABD %0,1 Avrupa %0,2 Asya Okyanusya %0,2 Japonya %0,2 OECD-dışı %1,8 Doğu Avrupa / Avrasya %0,7 Rusya %0,7 Asya %2,1 Çin %1,6 Hindistan %3,0 Güneydoğu Asya %2,5 Orta Doğu %2,1 Afrika %1,6 Latin Amerika %2,0 Brezilya %2,5 Dünya ** %1,2 Avrupa Birliği %0,3 * Yıllık bileşik ortalama büyüme oranı ** Dünya değeri uluslararası deniz ve hava bunker larını içermektedir. Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı, WEO 2013 BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 5

7 2.2. Enerji Rezervleri Birçok açıdan oldukça önemli birincil enerji kaynağı olan doğal gaz ve petrol rezervlerinin dünya üzerindeki bölgesel dağılımı aşağıdaki tabloda verilmektedir. Tablo Yılı İtibarıyla Dünya Üzerindeki Petrol ve Doğal Gaz Rezervlerinin Bölgesel Dağılımı Petrol Rezervleri Doğal Gaz Rezervleri Milyar Varil Toplamdaki Toplamdaki Trilyon m³ Payı Payı Kuzey Amerika 220,2 %13,2 10,8 %5,8 ABD 35,0 %2,1 8,5 %4,5 Kanada 173,9 %10,4 2,0 %1,1 Meksika 11,4 %0,7 0,4 %0,2 Orta ve Güney Amerika 328,4 %19,7 7,6 %4,1 Venezuela 297,6 %17,8 5,6 %3,0 Diğer ülkeler 30,8 %1,8 2,0 %1,1 Avrupa ve Avrasya 140,8 %8,4 58,4 %31,2 Rusya 87,2 %5,2 32,9 %17,6 Türkmenistan 0,6 %0,0 17,5 %9,3 Diğer ülkeler 53,0 %3,2 8,0 %4,3 Orta Doğu 807,7 %48,4 80,5 %43,0 İran 157,0 %9,4 33,6 %18,0 Irak 150,0 %9,0 3,6 %1,9 Katar 23,9 %1,4 25,1 %13,4 Suudi Arabistan 265,9 %15,9 8,2 %4,4 Diğer ülkeler 210,9 %12,6 10,0 %5,3 Afrika 130,3 %7,8 14,5 %7,7 Asya Pasifik 41,5 %2,5 15,5 %8,2 Avustralya 3,9 %0,2 3,8 %2,0 Çin 17,3 %1,0 3,1 %1,7 Diğer ülkeler 20,3 %1,2 9 %4,6 Dünya 1.668,9 %100,0 187,3 %100,0 Kaynak: BP Statistical Review of World Energy 2013 Doğal gaz rezervlerinin dünya üzerindeki bölgesel dağılımına bakıldığında, toplam 187,3 trilyon m 3 olan dünya doğal gaz rezervlerinin %43 ünün Orta Doğu bölgesinde %31,2 sinin ise Avrupa ve Avrasya bölgesinde bulunduğu ve ülkeler bazında ele alındığında %18 ile İran ın dünyanın en büyük doğal gaz rezervlerine sahip olduğu, bu ülkeyi %17,6 ile Rusya Federasyonu, %13,4 ile Katar ve %9,3 ile Türkmenistan ın takip ettiği görülmektedir. Ham petrol rezervlerinin dünya üzerindeki bölgesel dağılımına bakıldığında ise; dünya ham petrol rezerv toplamının 2012 yılı itibarıyla yaklaşık milyon varil olduğu, bu rezervlerin %48,4 ünün Orta Doğu, %19,7 sinin Güney ve Orta Amerika, %13,2 sinin Kuzey BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 6

8 Amerika, %8,4 ünün Avrupa ve Avrasya, %7,8 inin Afrika, ve %2,5 inin Asya Pasifik bölgesinde bulunduğu; Orta ve Güney Amerika bölgesinde %17,8 pay ile Venezuela; Orta Doğu bölgesinde %15,9, %9,4 ve %9 pay ile sırasıyla Suudi Arabistan, İran ve Irak; Kuzey Amerika bölgesinde %10,4 pay ile Kanada nın dünyanın en büyük ispatlanmış ham petrol rezervlerine sahip ülkeler olduğu görülmektedir yılındaki üretim hızları ile devam edildiği varsayımı ile 53 yıllık petrol ve 56 yıllık doğal gaz rezervi bulunmaktadır Enerji Üretimi Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre toplam petrol üretiminin 2012 yılında 87 milyon varil/gün iken, 2035 yılında 98 milyon varil/gün e çıkması tahmin edilmekte olup; bu süre zarfında ham petrol üretiminin 4 milyon varil/gün azalarak, toplam petrol üretimindeki payının %80 lerden %67 ye düşmesi beklenmektedir. Konvansiyonel olmayan petrol üretiminin ise 3 katına çıkarak 2035 yılında 15 milyon varil/gün e ulaşması beklenmektedir. Tablo 4. Dünya Petrol Üretiminin Bölgesel Dağılımı (milyon varil/gün) Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı, WEO OECD 19,0 19,0 23,2 23,1 22,8 22,4 Amerika 13,9 14,6 19,3 19,8 19,9 19,6 Avrupa 4,3 3,8 3,1 2,6 2,2 2,0 Asya Okyanusya 0,7 0,6 0,7 0,7 0,7 0,7 OECD-dışı 46,7 65,7 69,6 71,8 73,7 75,7 Doğu Avrupa /Avrasya 11,7 13,7 13,7 13,7 13,9 14,2 Asya 6,0 7,7 7,7 7,4 6,8 6,0 Orta Doğu 17,7 27,6 28,6 30,3 32,0 34,4 Afrika 6,7 9,2 10,2 10,0 9,8 10,1 Latin America 4,5 7,5 9,4 10,5 11,0 11,0 Dünya Toplam 65,8 84,7 92,8 95,0 96,5 98,1 Konvansiyonel olmayan gaz, LNG ve değişen sözleşme yapıları ile yeni aktörlerin ortaya çıkması ve artan arz ve talep çeşitliliğinin etkisi ile dünya doğal gaz üretiminin, 2035 yılına kadar %47 artarak 5 trilyon m 3 e çıkması beklenmektedir. Rusya nın gaz üretiminin 2035 yılına kadar 135 milyar m 3 artması ve üretilen doğal gaz miktarındaki artışın çoğunun Asya daki talebi karşılamak için yapılması beklenmektedir. Türkmenistan üretiminin iki katına çıkması ve bu ülkenin Çin e doğal gaz ihracatının Orta Asya-Çin Boru Hattı nın kapasitesinin artması ile artması tahmin edilmektedir. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 7

9 Tablo 5. Dünya Doğal Gaz Üretiminin Bölgesel Dağılımı (milyar m 3 ) Kaynak: Uluslararası Enerji Ajansı, WEO OECD Amerika Avrupa Asya Okyanusya OECD-dışı Doğu Avrupa /Avrasya Asya Orta Doğu Afrika Latin America Dünya Toplam Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, kömür üretiminin 2011 yılında milyon ton kömür eşdeğeri iken, 2035 yılında milyon ton kömür eşdeğerine ulaşacağı tahmin edilmektedir. Üretimin çoğu mevcut durumda olduğu gibi OECD-dışı ülkelerce yapılmakta, hatta bu ülkelerin üretimdeki payı %75 ten %79 a çıkmaktadır Enerji Tüketimi Uluslararası Enerji Ajansı ve BP verilerine göre dünya genelinde petrol tüketiminde görülen artış diğer enerji kaynaklarına nazaran son 3 senede olduğu gibi zayıf kalmıştır. BP verilerine göre OECD ülkelerinde petrol tüketimi % 1,3 düşmüştür. OECD üyesi olmayan ülkelerdeki petrol tüketimi % 3,3 oranında artış göstermiştir. Petrol tüketiminde en çok artış gösteren ülkeler % 5 ile Çin ve % 6,3 ile Japonya olmuştur. Petrol tüketimindeki artış, Orta Doğu ve Afrika gibi üretici bölgelerdeki bölgesel sorunlar nedeni ile ortalamanın altında gerçekleşmiştir. Aynı verilerde dünya doğal gaz tüketimi ise 2013 yılında geçmiş yıllardaki ortalama büyümenin (%2,7) biraz altında kalarak %2,2 artış göstermiştir. Büyümenin büyük bir bölümü, %4,1 ile en büyük büyümeyi gösteren A.B.D. tarafından desteklenmiş, Güney ve Orta Amerika ile Afrika kıtalarında da büyüme ortalamanın üstünde gerçekleşmiştir. Çin ve Japonya da sırasıyla %9,9 ve % 10,3 lük tüketim artışlarıyla dikkat çekmektedir. AB ve eski Doğu Bloğu Ülkelerinde doğal gaz tüketimi sırasıyla % 2,3 ve % 2,6 oranlarında düşüş göstermiştir yılından bu yana ilk kez OECD ülkelerindeki doğal gaz tüketimi (%2,5) OECD üyesi olmayan ülkelere (%2,0) kıyasla daha yüksek oranda artış göstermiştir. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 8

10 Kömür tüketimi dünya genelinde % 2,5 luk büyüme ile 10 yıllık ortalamanın (%4,4) altında artış göstermiş olsa da yine de enerji tüketiminde en hızlı büyüme gösteren fosil yakıt enerji kaynağı kömür olmuştur. Kömürün dünya enerji tüketimindeki payı %30,3 lere çıkarak, 1969 dan bu yana en yüksek seviyesine ulaşmış ve %5,4 artış göstermiştir. Çin deki %6,1 lik tüketim artışı geçmiş yıllara göre düşük kalsa da Çin hala global kömür tüketiminin yarısından fazlasını tek başına gerçekleştirmekte ve global kömür tüketimindeki net artışa en büyük katkıyı vermektedir. OECD üyesi ülkelerde kömür tüketimi % 4,2 lik bir düşüş gösterirken A.B.D. de kömür tüketiminde %11,9 düşüş yaşanmış Avrupa Birliği nde kömür tüketimi ise üstüste 3. yılında da artış göstermiştir. Japonya da kömür tüketiminde artış gösteren ülkeler arasındadır yıllarındaki dünya doğal gaz, petrol ve kömür tüketim miktarlarına ilişkin grafik aşağıda yer almaktadır. Grafik Yıllarındaki Dünya Doğal Gaz, Petrol ve Kömür Tüketim Miktarı Kaynak: BP Statistical Review of World Energy 2013 BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 9

11 2.5. Enerji Fiyatları ve Ticareti Uluslararası Enerji Ajansı nın her yıl yayınladığı World Energy Outlook 2013 yılı verilerine göre 2012 yılında enerji piyasalarında fiyat mekanizmasında dalgalanmalar görülmüş ve petrol fiyatlarında en önemli gösterge olan Brent petrolün fiyatı, yıl içinde rekor seviyelere yükselse de, enflasyondan arındırıldığı takdirde sene sonunda bir önceki seneye göre az da olsa düşüş yaşanmıştır. Ham petrol fiyatları İran ın petrol ihracatında yaşanan sıkıntılardan dolayı Mart ayında yıl içindeki zirvesini görmesine rağmen, özellikle A.B.D., Libya ve diğer OPEC ülkelerinin üretimi arttırmasıyla yeniden sene başındaki seviyesine tutunmuştur. Petrol üretimini kendi tarihinin en yüksek seviyesine çıkararak 2012 yılında petrol üretimini en çok arttıran ülke ABD olmuştur. Doğal gaz fiyatları Avrupa ve Asya da yükseliş gösterirken Kuzey Amerika da üretimin artmasıyla ham petrol ve uluslararası doğal gaz fiyatların karşısında rekor düşüşler göstermiş ve kömür fiyatlarında 2012 yılında bütün dünyada düşüş yaşanmıştır. Uluslararası Enerji Ajansı nın 2013 yılı raporuna göre enerji talebinin 2035 yılına kadar 3 te 1 oranında artış göstermesi beklenmektedir. Ajansa göre bu artışın ivmesini belirleyecek en önemli etkenlerden biri hükümetlerin enerji politikaları olacaktır. İlgili projeksiyonlar baz alındığında 2035 yılına kadar petrol talebinde %13, kömürde %17, doğalgazda %48, nükleer enerjide %66 ve yenilenebilir enerjide %77 artış beklenmektedir. Enerji talebinde beklenen net artışın %90 ı gelişmekte olan ülkelerden kaynaklanmaktadır. Asya daki enerji talebinde önümüzdeki 10 yılda Çin başı çekse de 2025 yılından sonra Hindistan ve Güneydoğu Asya ülkelerinin enerji taleplerinde ivmeli bir artış gerçekleşmesi beklenmektedir. Orta Doğu ülkelerinin önümüzdeki yıllarda enerji tüketiminde öne çıkması beklenmektedir yılından itibaren Orta Doğu nun dünyanın ikinci büyük gaz tüketici bölgesi olması beklenirken 2030 yılına doğru dünya petrol tüketiminde üçüncü sırayı alacağı tahmin edilmektedir. Elektrik enerjisine olan talebin diğer enerji türlerine göre en çok artışı göstermesi beklenmektedir. Elektrik üretiminin kaynağında kömürün payının azalması beklense de yine de liderliğini sürdüreceği ve kömür-doğal gaz fiyat dinamiklerinin bölgesel enerji trendlerine olan etkisinin devam etmesi beklenmektedir. Elektrik üretimindeki net artışın yarısı yenilebilir kaynaklardan sağlanacak ve bu kaynakların toplam elektrik üretimindeki payı %30 a kadar ulaşacaktır. Doğal gaz ve elektrik fiyatlarında bölgeler arasındaki farklılıklar karşılıklı sınai rekabete olan etkisini sürdürmeye devam edecektir. Petrol arzında OPEC dışı tedarikçilerin rolü 2020 ye kadar konumunu korusa da sonrasında OPEC ülkelerinin ağırlığının artması beklenmektedir yılları arasında ABD en büyük petrol üreticisi olacak ve bu ülkenin petrol ithalatı keskin bir şekilde düşecektir yılına kadar Brezilya nın petrol arzındaki büyümenin 3 te 1 ini tek başına karşılayarak en büyük petrol ihracatçıları arasına girmesi öngörülmektedir lu yıllarda Çin in en büyük petrol ithalatçısı ve tüketicisi olması beklenmektedir. Avrupa Birliği 2035 yılına kadar en büyük doğal gaz ithalatçısı olmayı devam edecektir. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 10

12 3. Türkiye de Sektörün Görünümü 2.1. Enerji Talebi Hem bölgesel bir enerji ticaret merkezi hem de büyüyen bir tüketici olarak Türkiye nin dünya enerji piyasasındaki önemi giderek artmaktadır. Ülkemizin enerji talebi geçtiğimiz son yıllarda artmış olup,gelecekte de bu artışın devam etmesi beklenmektedir. Uluslararası Enerji Ajansı verilerine göre, Ülkemizde enerji kullanımı 2015 ile 2030 yılları arasında yıllık %4,5 civarında büyüme oranıyla artmaya devam ederek, gelecek on yılda yaklaşık iki katına çıkacaktır. Bu seviyede bir enerji talebinin bilinen kısıtlı yerli kaynaklarla karşılanmasının mümkün olmadığı görülmektedir. Toplam enerji tüketiminin yaklaşık %90 ının petrol, doğal gaz ve kömürden karşılandığı Ülkemizde, söz konusu tüketim büyük ölçüde ithalata dayanmaktadır. Ülkemizin yılları arasındaki birincil enerji kaynaklarına olan toplam talebi içerisinde petrol, doğal gaz ve kömürün payını gösteren grafik aşağıda yer almaktadır. Grafik 2. Türkiye Birincil Enerji Kaynak Talebi Kaynak: ETKB Mavi Kitap 2012 Ülkemiz birincil enerji talebi 2012 yılında 119,5 milyon TPE olarak gerçekleşmiştir. Birincil enerji talebi içerisinde doğal gazın payı %32, kömürün payı %31, petrolün payı %26, hidrolik enerjinin payı %4 ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının payı %7 dir. Birincil enerji talebimizin sektörlere göre dağılımı incelendiğinde; %27 sinin sanayi, %26 sının konut ve hizmet sektörü, %14 ü ulaştırma ve %24 çevrim sektöründe kullanılmıştır. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 11

13 Grafik Yılı Birincil Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dağılımı Tarım; %5 Diğer; %4 Ulaştırma; %14 Sanayi; %27 Çevrim sektörü; %24 Konut ve hizmetler; %26 Kaynak: ETKB 2.2. Enerji Rezervleri Her geçen gün artan petrol ve doğal gaz ihtiyacının yurt içi kaynaklardan karşılanması yönündeki faaliyetler kapsamında, Ülkemizin yeterince aranmamış basenlerinde ve özellikle Karadeniz ve Akdeniz deki deniz alanlarında yapılan çalışmalar büyük bir ivme kazanmıştır. Son yıllarda deniz sondaj teknolojisindeki gelişmelerin, su derinliklerinin fazla ( m) olduğu alanlarda arama ve üretim imkanlarını ortaya çıkarması ile denizlerimizde hidrokarbon aramacılığının yapısı hızla oluşturulmuştur. Özellikle Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından 2004 den 2011 e kadar Karadeniz de yaklaşık km 2B ve km² 3B sismik saha çalışmaları yapılmış, bölgenin hidrokarbon potansiyeli hakkında önemli bulgular elde edilmiş, Akdeniz de (İskenderun, Kıbrıs, Mersin, Antalya açıkları) 2005 ila 2011 yılları arasında yapılan yaklaşık km 2B ve km² 3B sismik ve jeolojik çalışmalarla ise bölgenin hidrokarbon potansiyelini ortaya çıkartmak adına önemli adımlar atılmıştır. Diğer taraftan, tüm dünyada doğal gaz piyasası dinamiklerini yeniden şekillendiren kaya gazı nın (shale gas) Turkiye de aranmasına ve üretimine yönelik çalışmaların Güneydoğu Anadolu bölgesinde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. Güneydoğu Anadolu bölgesi haricinde, işletme anlaşması kapsamına alınmamış ancak önümüzdeki dönemde çıkarılması gündeme gelebilecek, Trakya havzasının Hamitabat ve Mezdere bölgelerinde de önemli miktarlarda çıkarılabilir kaya gazının bulunduğu tahmin edilmektedir. Ülkemizin 2012 yılındaki birincil enerji kaynakları resevleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 12

14 Tablo 6. Türkiye Birincil Enerji Kaynak Rezerv Miktarları Görünür Muhtemel Mümkün TOPLAM Taş Kömürü (Milyon Ton) 526,0 425,0 368, ,4 Linyit (Milyon Ton) Elbistan 4.381, ,3 Diğer 6.401,0 826,8 143, ,9 Toplam ,3 826,8 143, ,2 Asfaltit (Milyon Ton) 40,7 29,5 7,3 77,5 Bitümler (Milyon Ton) 1.641, ,4 Hidrolik GWh/Yıl , ,0 MW/Yıl , ,0 Ham Petrol (Milyon Ton) 43,1 43,1 Doğal Gaz (Milyar m³) 6,2 6,2 Nükleer Kaynaklar (Ton) Tabii Uranyum 9.129, ,0 Toryum , ,0 Jeotermal (MW/Yıl) Elektrik 98,0 512,0 600,0 Termal 3.348, , ,0 Güneş (Milyon TPE) Elektrik Isı 32,6 Rüzgar Elektrik (MW) ,0 Isı Biyokütle (Milyon TPE) Elektrik 2,6 Isı 6,0 Kaynak: ETKB, Mavi Kitap 2013 BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 13

15 2.3. Enerji Üretimi Enerji güvenliği açısından dışa bağımlılığı kabul edilebilir düzeylerde tutmak amacıyla, yerli kaynaklarımız olan kömür ve hidrolik enerjiye gereken önem verilmekte ve elektrik üretiminin bu kaynaklardan sağlanmasına özen gösterilmektedir. Ülkemizin, her geçen gün daha büyük ölçüde ihtiyaç duyduğu ve modern toplumun vazgeçilmez ve en önemli enerji kaynaklarından birisi olan doğal gazın, öncelikle yurt içi kaynaklardan sağlanması amacıyla kara alanlarımızın yanı sıra son yıllarda özellikle denizlerimizde başta TPAO olmak üzere yerli ve yabancı şirketler tarafından yoğun bir şekilde arama ve sondaj faaliyetlerinde bulunulmaktadır. Yerli kaynaklara ağırlık vererek, ithalat bağımlılığının düşürüldüğü, kaynak ve ülke çeşitliliğinin arttırıldığı, enerjinin verimli kullanıldığı, sanayimizin rekabet gücünü artıracak seviyede enerji fiyatını sağlayacak şeffaf ve rekabete dayalı pazarın oluşturulduğu, çevre ile uyumlu, dünya enerji sistemi ile bütünleşmiş bir enerji sistemi ve sektör yapısının kurulması hedeflenmektedir. Bu çerçevede yerli kömür, petrol ve doğal gaz arama-üretim faaliyetlerine öncelik verilmektedir. Ülkemizin yılları arasındaki dönemde birincil enerji kaynakları üretiminde petrol, doğal gaz, kömür ve diğer (hidrolik, jeotermel, rüzgar, güneş, odun, biyoyakıt) yakıtların payını gösteren grafik aşağıda yer almaktadır. Grafik 4. Türkiye Birincil Enerji Kaynak Üretimi bin tpe Diğer Doğal Gaz Petrol Kömür Kaynak: ETKB, Mavi Kitap 2013 BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 14

16 2.4. Enerji Tüketimi, Ticareti ve Maliyeti Ülkemizin toplam birincil enerji kaynağı tüketimi 2012 yılında 119,2 Mtpe olarak gerçekleşmiştir. Birincil enerji kaynakları tüketimi içerisinde ilk kez 2008 yılında en büyük payı alarak birinci sıraya yerleşen doğal gazın, 2009 yılında yaşanan küresel krizin etkisiyle tüketiminde bir miktar gerileme olmasına rağmen bu konumu hâlâ devam etmektedir. Ülkemizin doğal gaz tüketim profilinde göze çarpan temel husus, birincil enerji kaynağı olarak doğal gaz kullanımının elektrik üretimindeki yüksek payıdır. Elektrik üretimi amaçlı doğal gaz tüketiminin yanı sıra, sanayi ve mesken amaçlı doğal gaz tüketiminin de gelecek yıllarda artış eğiliminde olması beklenmektedir. Grafik 5. Doğal Gaz İthalatının Yıllık Gelişimi (milyar m 3 ) ,9 45,9 45,3 37,4 35,9 38, Kaynak: EPDK Grafik 6. Türkiye nin 2012 Yılı Doğal Gaz Tüketiminin Sektörel Dağılımı Diğer; %10,4 Sanayi; %19,6 Elektrik; %47,8 Konut; %22,2 Kaynak: EPDK BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 15

17 Yıllar itibarıyla talebin artış göstermesindeki en önemli faktörler şehirleşme ve şehirlerde yaygınlaşan doğal gaz kullanımıdır. Ayrıca, sanayi de 2002 yılından itibaren kullanılan sistemlerin doğal gaz dönüşümü ile ciddi bir artış göstermiştir. Petrol tüketimi ise 2001 yılından 2008 yılına kadar olan dönemde birincil enerji kaynakları tüketiminde birinci sırada yer alırken bu yıldan itibaren yerini doğal gaza bırakarak en çok tüketilen ikinci enerji kaynağı konumuna gelmiştir. Ülkemiz birincil enerji kaynakları tüketiminde kömür üçüncü sırada yer almakta olup, kömürü sırasıyla hidroelektrik ve yenilenebilir enerji kaynakları takip etmektedir. Türkiye toplam enerji tüketiminin yaklaşık %90 ı petrol, doğal gaz ve kömürden sağlanmakta olup büyük ölçüde ithalata dayanmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan derlemeye göre Türkiye nin ithal enerji faturası küresel krizin etkisiyle ekonomide ciddi bir daralma yaşanan 2009 yılında 29,9 milyar ABD Doları na gerilemiş, krizden çıkış yılı olan 2010 da hızla büyüyen bu rakam 38,5 milyar ABD Doları na ulaşmış, 2011 yılında ise hızlı bir artış göstererek 54,10 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir yılında ise 55,92 milyar ABD Doları olarak gerçekleşen toplam enerji ithalatında 60,10 milyar ABD Doları olan 2012 yılı gerçekleşme rakamıyla kıyaslandığında %7 oranında azalma meydana gelmiştir. Grafik 7. Yıllar İtibarıyla Toplam Enerji İthalat Maliyeti Milyar $ 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0, Enerji İthalatı 9,20 11,58 14,41 21,26 28,86 33,88 48,28 29,91 38,49 54,10 60,10 55,92 Kaynak: ETKB ve TÜİK verileri Ülkemizin birincil enerji kaynakları tüketimi içerisinde %35 ile en büyük paya sahip olan doğal gaz başta Rusya Federasyonu olmak üzere Azerbaycan, İran, Cezayir ve Nijerya gibi önemli doğal gaz kaynaklarını barındıran ülkelerden sağlanmaktadır. Petrol ithalatımız ise büyük oranlarda İran, Rusya Federasyonu, Suudi Arabistan ve Irak tan gerçekleştirilmektedir. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 16

18 Dünya petrol arzını ve dolayısıyla fiyat oluşumunu etkileyen başlıca faktörler arasında; ülkelerin stratejik petrol rezervleri, üretici ülkelerin ellerindeki stok miktarı, üretim ve taşıma maliyetleri, mevsim koşulları, OPEC ve diğer büyük petrol üreticisi ülkeler, UEA, büyük petrol tüketicisi bölgeler ve ülkelerin yanı sıra büyük petrol şirketlerinin strateji ve yatırım politikaları yer almaktadır. Fiyatın oluşmasında talep yönünden etki eden faktörler arasında ise; ekonomik gelişme, bölgesel ekonomik-siyasal-askeri faaliyetlerdeki karışıklıklar, enerji sağlama güvenliğindeki beklentiler ve ulaştırma sektöründe daha kaliteli petrol ürünlerine olan gereksinimin artması yer almaktadır Piyasada Beklenen Gelişmeler Kuruluşumuz ile Azerbaycan Gaz Şirketi (AGSC) arasında 25 Ekim 2011 tarihinde imzalanan 6 milyar m 3 /yıl lık Şah Deniz II Doğal Gaz Alım Satım Anlaşması na ilişkin teslimatların 2018 yılında başlanması öngörülmektedir. Ayrıca, Irak ın kuzeyinde yer alan doğal gaz sahaları için saha geliştirme, üretim, gaz işleme ve boru hattı yapımını içeren kapsamlı bir proje geliştirilmiştir. Proje ile Irak doğal gazının Türkiye ye ve Türkiye üzerinden Avrupa ya transit taşınması ile iki ülke arasında bir doğal gaz koridoru geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Öte yandan, Doğu Akdeniz deki gelişmeler neticesinde, İsrail açıklarındaki Leviathan Havzası nda keşfedilen doğal gaz kaynakları da, kaynak çeşitliliği açısından çok önemlidir. Yılda yaklaşık 8-10 milyar m 3 gaz tedarik edilebilecek bu proje dâhilinde, Türkiye ye doğal gazı boru hattı ile taşımak, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) nde kurulacak LNG terminalinden Avrupa ya ulaştırmak veya yüzen LNG terminali (FLNG) kullanılarak sıvılaştırılması alternatifleri ortaya konmuştur. Ancak bunların arasından en uygulanabilir görünen alternatif düşük maliyeti sebebiyle Türkiye ye boru hattı ile taşınmasıdır. Diğer taraftan, depolama faaliyetleri kapsamında BOTAŞ, 2007 yılından bu yana TPAO ya ait Kuzey Marmara ve Değirmenköy Yeraltı Depolama Tesislerinde depolama hizmetinden yararlanmaktadır. Toplam depolama kapasitesi 2,6 milyar m 3 olan bu tesislerde, BOTAŞ a tahsis edilen depolama kapasitesi 2,1 milyar m 3 tür. Halihazırda, TPAO depolama tesisinin geri üretim kapasitesinin arttırılması amacıyla yatırımlar yapmaktadır. Kuruluşumuz Tuz Gölü nün yaklaşık 40 km. güneyinde, Aksaray ili, Sultanhanı Beldesi yakınlarında yer alacak Tuz Gölü Yer Altı Doğal Gaz Depolama Projesi ile toplam 1 milyar m 3 kapasiteye sahip yeni bir depolama tesisi kurulmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Tuz Gölü Yer Altı Doğal Gaz Depolama projesinin birinci aşamasının 2016 yılında, ikinci aşamasının ise 2019 yıllarında tamamlanarak devreye alınması planlanmaktadır. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 17

19 4. BOTAŞ ın Sektör İçindeki Yeri 1974 yılında Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı nın yapımı ve işletilmesi faaliyetlerini yürütmek üzere kurulan BOTAŞ, söz konusu faaliyetlerine 1986 yılından itibaren doğal gaz ithalat, ihracat, iletim, depolama ve satış faaliyetlerini de ekleyerek, doğal gaz kullanımının yurt çapında yaygınlaştırılması, iletim altyapısının geliştirilmesi, arz güvenliğinin artırılması, depolama tesisleri kurulması ve geliştirilen transit boru hattı projelerinin tamamlanması hedefleri çerçevesinde Ülkemizin Orta Asya, Hazar ve Orta Doğu bölgelerindeki zengin hidrokarbon rezervlerine sahip ülkeler ile Avrupa nın ana tüketim merkezleri arasında bir enerji köprüsü olmasının sağlanması yönündeki çalışmalarını 39 yıldır devam ettirmektedir Ham Petrol Faaliyetleri Kuruluşumuz, petrol taşımacılığı alanında; Ceyhan ve Dörtyol daki işletme birimleri vasıtasıyla Irak-Türkiye, Ceyhan-Kırıkkale ve Batman-Dörtyol Ham Petrol Boru Hatlarının yanı sıra Bağlı Ortaklığımız olan BOTAŞ International Limited (BIL) tarafından işletmesi üstlenilen Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı nı da işleterek hizmet vermektedir. Yıllık taşıma kapasitesi 70,9 milyon ton/yıl olan Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı, Irak petrolünün İskenderun körfezine ulaştırılması amacıyla inşa edilmiş olup, 40 ve 46 olan hatların toplam uzunluğu km dir. Ceyhan deniz terminalinde her biri m 3 kapasiteli 12 adet depolama tankı ve m uzunluğunda iskele, ayrıca boru hattı üzerinde bağlı 6 adet pompa istasyonu ve 1 adet pig istasyonu mevcuttur. Kırıkkale Rafinerisinin ham petrol ihtiyacını karşılamak üzere inşa edilen ve uzunluğu 448 km, yıllık taşıma kapasitesi 7,2 milyon ton/yıl olan Ceyhan-Kırıkkale Ham Petrol Boru Hattı nda ise 2 adet pompa istasyonu, 1 adet pig istasyonu mevcuttur. Ayrıca, Ceyhan terminalinde Ceyhan Kırkkale Ham Petrol Boru Hattı için kullanılan her biri m 3 kapasiteli 3 adet depolama tankı bulunmaktadır. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 18

20 Tablo 7. Ham Petrol Boru Hatlarımız Irak Türkiye HPBH Ceyhan Kırıkkale HPBH Batman Dörtyol HPBH BTC HPBH* Kapasite Uzunluk(km) / Çap(inç) Pompa milyon milyon İst. ton/yıl varil/yıl 70,9 553 Türkiye Uzunluk Toplam Çap I. Hat II. Hat Top Tank Sayısı , Türkiye Toplam *BTC HPBH işletmeciliği Kuruluşumuza bağlı bir şirket olan BOTAŞ International Limited Şirketi (BIL) tarafından yapılmaktadır. Ülkemizin ilk boru hattı olan 511 km. uzunluğundaki 4,5 milyon ton/yıl taşıma kapasiteli Batman-Dörtyol Ham Petrol Boru Hattı ise Batman ve çevresinde üretilen ham petrolün taşınması amacıyla inşa edilmiştir. TPAO nun, Batman ve çevresinde ürettiği ham petrol ile TPAO ve Perenco şirketlerinin devlet hisseleri paçal yapılarak, Batman Rafinerisi ne teslim edilmekte, Perenco ve TPAO ya ait Batman, Diyarbakır, Adıyaman ve civarında üretilen ham petrol, Batman-Dörtyol Ham Petrol Boru Hattı ile Dörtyol Terminali ne taşınmakta, buradan da deniz yoluyla İzmit ve İzmir Rafinerileri ne, boru hattı ile Kırıkkale Rafinerisi ne ulaştırılmak üzere de Ceyhan a sevk edilmektedir. Bu hattımıza ait 3 adet pompa istasyonu, Dörtyol tank sahasında her birinin kapasitesi m 3 olan 6 adet ham petrol depolama tankı ve metre uzunluğunda iskelesi bulunmaktadır. Şirketimiz olan BOTAŞ International Limited Şirketi (BIL) tarafından işletmesi üstlenilen, Doğu-Batı Enerji Koridoru olma hedefimizin önemli adımlarından birini teşkil eden ve Türk Boğazları'ndaki aşırı trafik yükünden kaynaklanan geçiş risklerinin en aza indirilmesi açısından da önemli bir avantaj sağlayan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) Ham Petrol Ana İhraç Boru Hattı'ndan ilk petrol tankerinin yüklenmesi 4 Haziran 2006 tarihinde yapılmıştır. Söz konusu hat, 51 adet blok vana istasyonu, 4 adet pompa istasyonu, 2 adet pig istasyonu, 7 adet her biri m 3 kapasiteli tank ve 2,6 km. uzunluğundaki iskeleden oluşmaktadır. Türkiye sınırları içerisinde kalan bölümünün uzunluğu km olan BTC Ham Petrol Ana İhraç Boru Hattı'nın da devreye alınmasıyla, Şirketimizin işletmeciliğini yaptığı ham petrol boru hattı uzunluğu km ye, yıllık taşıma kapasitesi ise 129,4 milyon ton'a ulaşmıştır. BOTAŞ 2013 Sektör Raporu 19

2014 Yılı Sektör Raporu

2014 Yılı Sektör Raporu 2014 Sektör Raporu 2014 Yılı Sektör Raporu Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş. İçindekiler 1. Giriş... 4 2. Dünyada Sektörün Görünümü... 5 a) Enerji Talebi... 5 b) Enerji Rezervleri... 7 c) Enerji Üretimi...

Detaylı

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2012 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2012 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2012 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA İ Ç İ N D E K İ L E R Sayfa No I. BOTAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 2-9 II. DÜNYADA SEKTÖRÜN GÖRÜNÜMÜ 10 1. Enerji Talebi 10-11

Detaylı

Azerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org

Azerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org Azerbaycan Enerji GÖRÜNÜMÜ Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi EKİM 214 www.hazar.org 1 HASEN Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi, Geniş Hazar Bölgesi ne yönelik enerji,

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 09 Nisan 2014 Çarşamba Dünyada Enerji Görünümü Dünyada, artan gelir ve nüfus artışına paralel olarak birincil enerji talebindeki yükseliş hız kazanmaktadır. Nüfus artışının özellikle OECD Dışı ülkelerden

Detaylı

Dünyada Enerji Görünümü

Dünyada Enerji Görünümü 22 Ocak 2015 Dünyada Enerji Görünümü Gelir ve nüfus artışına paralel olarak dünyada birincil enerji talebi hız kazanmaktadır. Özellikle OECD dışı ülkelerdeki artan nüfusun yanı sıra, bu ülkelerde kentleşme

Detaylı

Dünya Enerji Görünümü 2012. Dr. Fatih BİROL Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Ankara, 25 Aralık 2012

Dünya Enerji Görünümü 2012. Dr. Fatih BİROL Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Ankara, 25 Aralık 2012 Dünya Enerji Görünümü 2012 Dr. Fatih BİROL Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Ankara, 25 Aralık 2012 Genel Durum Küresel enerji sisteminin temelleri değişiyor Bazı ülkelerde petrol ve doğalgaz üretimi

Detaylı

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU

TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan

Detaylı

ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER

ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER TÜRKİYE BİRİNCİL ENERJİ TALEBİ Türkiye Birincil Enerji Talebi (Milyon TEP) 61% Son 13 yılda: Politik istikrar 77 124 İsikrarlı ekonomik büyüme İyileşen

Detaylı

(*Birincil Enerji: Herhangi bir dönüşümden geçmemiş enerji kaynağı) Şekil 1 Dünya Ekonomisi ve Birincil Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki

(*Birincil Enerji: Herhangi bir dönüşümden geçmemiş enerji kaynağı) Şekil 1 Dünya Ekonomisi ve Birincil Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki Nüfus artışı, kentsel gelişim ve sanayileşme ile birlikte dünyada enerji tüketimi gün geçtikçe artmaktadır. Dünya nüfusunun 2040 yılına geldiğimizde 1,6 milyarlık bir artış ile 9 milyar seviyesine ulaşması

Detaylı

TÜRKĐYE NĐN ENERJĐ ARZ POLĐTĐKALARI

TÜRKĐYE NĐN ENERJĐ ARZ POLĐTĐKALARI TÜRKĐYE NĐN ENERJĐ ARZ POLĐTĐKALARI Selahattin HAKMAN TÜSĐAD Enerji Çalışma Grubu Üyesi Sabancı Holding Enerji Grup Başkanı Enerji Arz ve Talebi 6000 (Mtoe) 5000 4000 3000 2000 1000 0 1980 2000 2006 2015

Detaylı

5.5. BORU HATLARI 5.5-1

5.5. BORU HATLARI 5.5-1 5.5. BORU HATLARI Türkiye coğrafi ve jeopolitik açıdan çok önemli bir konumda yer almaktadır. Ülkemiz, dünyanın en büyük ham petrol ve doğal gaz rezervlerinin bulunduğu Ortadoğu ve Orta Asya ülkeleri ile

Detaylı

Enerji Ülkeleri.Rusya En Zengin..! 26 Ocak 2015

Enerji Ülkeleri.Rusya En Zengin..! 26 Ocak 2015 Enerji Ülkeleri.Rusya En Zengin..! 26 Ocak 2015 Dünyanın Enerji Kaynakları Konusunda En Zengin Ülkeleri A1 Capital Yorumu Coğrafya ve tarih kitaplarında ülkemiz için jeopolitik öneme sahip kilit ve kritik

Detaylı

Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu

Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu Nusret Cömert Yönetim Kurulu Üyesi ve Eski Başkanı TUROGE 2011 16 Mart 2011 Ankara PETFORM Hakkında 2000 yılında kurulan PETFORM,

Detaylı

Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu

Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu Nusret Cömert Yönetim Kurulu Üyesi STEAM 13.Uluslararası Enerji Arenası 8 Eylül 2011 İstanbul PETFORM Hakkında 2000 yılında kurulan

Detaylı

TÜRKİYE DOĞAL GAZ PİYASASI GENEL GÖRÜNÜMÜ

TÜRKİYE DOĞAL GAZ PİYASASI GENEL GÖRÜNÜMÜ TÜRKİYE DOĞAL GAZ PİYASASI GENEL GÖRÜNÜMÜ 2018 1970 Türkiye de ilk gaz Kırklareli nde keşfedildi. 1974 1986 BOTAŞ, Türkiye Cumhuriyeti ile Irak Cumhuriyeti Hükümetleri arasında 27 Ağustos 1973 tarihinde

Detaylı

ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER

ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER DÜNYA & TÜRKİYE ENERJİ TALEBİ Dünya Enerji Talebi Değişimi (02-14) Türkiye Birincil Enerji Talebi (Milyon TEP) 76% 33% 1% -8% 77 61% 124 OECD Dışı Dünya

Detaylı

Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu

Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu Türkiye nin Enerji Görünümü Işığında Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu Nusret Cömert Yönetim Kurulu Başkanı 2030 Yılına Doğru Enerji Politikaları ve Enerji Düzenlemelerinin Geleceği Kongresi 26 Kasım

Detaylı

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA 2018 Yenilenebilir Enerji Kaynakları SUNU İÇERİĞİ 1-DÜNYADA ENERJİ KAYNAK KULLANIMI 2-TÜRKİYEDE ENERJİ KAYNAK

Detaylı

Doğal Gaz Sektör Raporu

Doğal Gaz Sektör Raporu GAZBİR MAYIS Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği Doğal Gaz Sektör Raporu İthalat mayıs ayında yılının aynı ayına göre ülke ithalat miktarında 513 milyon sm3, %15,92 lik bir artış meydana gelmiştir.

Detaylı

Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış

Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Yrd. Doç. Dr. Vedat GÜN Enerji Piyasası İzleme ve Arz Güvenliği Daire Başkanı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 28-29-30 Haziran 2007, EMO-İÇEF,

Detaylı

Bölgesel Güç Olma Yolunda Türkiye nin Enerji Görünümü ve Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu

Bölgesel Güç Olma Yolunda Türkiye nin Enerji Görünümü ve Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu Bölgesel Güç Olma Yolunda Türkiye nin Enerji Görünümü ve Doğalgaz Piyasasının Liberalizasyonu Nusret Cömert Yönetim Kurulu Başkanı World Energy Outlook 2010 Türkiye Tanıtımı 24 Kasım 2010 İstanbul PETFORM

Detaylı

World Energy Outlook Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011

World Energy Outlook Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011 World Energy Outlook 2011 Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011 Bağlam: halihazırda yeterince kaygı verici olan eğilimlere yeni zorluklar ekleniyor Ekonomik kaygılar dikkatleri enerji

Detaylı

Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri

Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri Dünya Seramik Sektörü Dış Ticareti a) Seramik Kaplama Malzemeleri ÜLKE Dünya Seramik Kaplama Malzemeleri Üretiminde İlk 1 Ülke 29 21 211 212 212 Dünya /212 Üretiminden Aldığı Pay Değişim (%) (%) 1 ÇİN

Detaylı

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye

Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Dünya Mısır Pazarı ve Türkiye Günümüzde çok amaçlı bir kullanım alanına sahip olan Mısır, Amerika Kıtası keşfedilene kadar dünya tarafından bilinmemekteydi. Amerika Kıtasının 15. yüzyıl sonlarında keşfedilmesiyle

Detaylı

TÜRKİYE NİN DOĞALGAZ POTANSİYELİ

TÜRKİYE NİN DOĞALGAZ POTANSİYELİ TÜRKİYE NİN DOĞALGAZ POTANSİYELİ Murat Sungur BURSA Enerji Grubu Başkanı Zorlu Holding (CEO Zorlu Holding Energy Group) 11 Ocak 2010 ANKARA SUNUM İÇERİĞİ 1. Türkiye nin doğalgaz üretim ve tüketim durumu

Detaylı

PETFORM Üyesi 34 Enerji Şirketi

PETFORM Üyesi 34 Enerji Şirketi Nusret Cömert Yönetim Kurulu Başkanı PETFORM Üyesi 34 Enerji Şirketi AKSA ALADDIN MIDDLE EAST ARGM ATTİLA DOĞAN İNŞAAT AVRASYA GAZ BOSPHORUSGAZ BP ÇALIK ENERJİ EDISON EGEGAZ ENERCO ENERJİ ENERGY OPERATIONS

Detaylı

HAZİRAN Doğal Gaz Sektör Raporu

HAZİRAN Doğal Gaz Sektör Raporu HAZİRAN 2018 Doğal Gaz Sektör Raporu İthalat 2018 Haziran ayında 2017 yılının aynı ayına göre doğal gaz ithalat miktarı 687 milyon m 3 (%19) azalmıştır. 2017 yılının ilk 6 ayında 27,8 milyar m 3 doğal

Detaylı

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2010 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2010 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2010 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA İ ç i n d e k i l e r Sayfa No I. B0TAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 3-11 II. DÜNYADA SEKTÖRÜN GÖRÜNÜMÜ 11 1. Doğal Gaz 12 1.1.

Detaylı

Yakın n Gelecekte Enerji

Yakın n Gelecekte Enerji Yakın n Gelecekte Enerji Doç.Dr.Mustafa TIRIS Enerji Enstitüsü Müdürü Akademik Forum 15 Ocak 2005 Kalyon Otel, İstanbul 1 Doç.Dr.Mustafa TIRIS 1965 Yılı nda İzmir de doğdu. 1987 Yılı nda İTÜ den Petrol

Detaylı

PETFORM üyelerinin 2 ana faaliyet alanı: Arama Üretim Sektörü Doğalgaz Piyasası

PETFORM üyelerinin 2 ana faaliyet alanı: Arama Üretim Sektörü Doğalgaz Piyasası Küresel Dinamikler Işığında Türkiye Doğalgaz Piyasası Altan Kolbay Genel Sekreter ODTÜ Mezunları Derneği Ankara 17 Nisan 2010 PETFORM Hakkında 2000 yılında kurulan PETFORM, geçtiğimiz 10 yılda tüm enerji

Detaylı

Doğal Gaz Sektör Raporu

Doğal Gaz Sektör Raporu GAZBİR HAZİRAN Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği Doğal Gaz Sektör Raporu İthalat Haziran ayında yılının aynı ayına göre ülke ithalat miktarında 434 milyon sm3, %13,76 lik bir artış meydana gelmiştir.

Detaylı

TÜRKİYE DOĞAL GAZ PİYASASI ve Küresel Doğal Gaz Piyasaları Genel Değerlendirmesi, Gelecek Beklentileri

TÜRKİYE DOĞAL GAZ PİYASASI ve Küresel Doğal Gaz Piyasaları Genel Değerlendirmesi, Gelecek Beklentileri TÜRKİYE DOĞAL GAZ PİYASASI ve Küresel Doğal Gaz Piyasaları Genel Değerlendirmesi, Gelecek Beklentileri 22.12.2018 Küresel Doğal Gaz Piyasası Genel Görünümü 1997 128,1 Trilyon m 3 2007 163,5 Trilyon m 3

Detaylı

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2009 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA İ ç i n d e k i l e r Sayfa No I. B0TAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 3-11 II. DÜNYADA SEKTÖRÜN GÖRÜNÜMÜ 11 1. Doğal Gaz 11 1.1.

Detaylı

European Gas Conference 2015 Viyana

European Gas Conference 2015 Viyana GAZMER - GAZBİR European Gas Conference 2015 Viyana Toplantı Notları Rapor No : 2015 / 001 Tarih : 29.01.2015 Bu rapor 27.01.2015-29.01.2015 tarihlerinde yapılan Avrupa Gaz Konferansına katılım gösteren;

Detaylı

ÜNĠVERSiTESĠ ULAġTIRMA VE LOJĠSTĠK BÖLÜMÜ LOJĠSTĠK KULÜBÜ 7.LOJĠSTĠK ZĠRVESĠ. 10 Mayıs 2010. Bakü-Tiflis-Ceyhan ve Nabucco Boru Hattı Projeleri

ÜNĠVERSiTESĠ ULAġTIRMA VE LOJĠSTĠK BÖLÜMÜ LOJĠSTĠK KULÜBÜ 7.LOJĠSTĠK ZĠRVESĠ. 10 Mayıs 2010. Bakü-Tiflis-Ceyhan ve Nabucco Boru Hattı Projeleri ĠSTANBUL ÜNĠVERSiTESĠ ULAġTIRMA VE LOJĠSTĠK BÖLÜMÜ LOJĠSTĠK KULÜBÜ 7.LOJĠSTĠK ZĠRVESĠ 10 Mayıs 2010 Bakü-Tiflis-Ceyhan ve Nabucco Boru Hattı Projeleri Osman Z. Göksel BOTAġ BTC Proje Direktörü Nabucco

Detaylı

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ

DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ SEKTÖRÜNE GENEL BAKIŞ Hazırlayan ve Derleyen: Zehra N.ÖZBİLGİN Ar-Ge Şube Müdürlüğü Kasım 2012 DÜNYA SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİNDE ÜRETİM VE TÜKETİM yılında 9.546 milyon

Detaylı

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI

LOJİSTİK SEKTÖRÜ BÜYÜME ORANLARI RAPOR: TÜRKİYE NİN LOJİSTİK GÖRÜNÜMÜ Giriş: Malumları olduğu üzere, bir ülkenin kalkınması için üretimin olması ve bu üretimin hedefe ulaşması bir zorunluluktur. Lojistik, ilk olarak coğrafyanın bir ürünüdür,

Detaylı

ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI

ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE Türkiye önümüzdeki yıllarda artan oranda enerji ihtiyacı daha da hissedecektir. Çünkü,ekonomik kriz dönemleri

Detaylı

Yenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) :

Yenilenebilir olmayan enerji kaynakları (Birincil yahut Fosil) : Günümüzde küresel olarak tüm ülkelerin ihtiyaç duyduğu enerji, tam anlamıyla geçerlilik kazanmış bir ölçüt olmamakla beraber, ülkelerin gelişmişlik düzeylerini gösteren önemli bir kriterdir. İktisadi olarak

Detaylı

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015

Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Dünya Enerji Genel Görünümü Genel Görünüm Dünya Birincil Enerji Tüketimi 2013-2035 2013 2035F Doğalgaz %24 Nükleer %4 %7 Hidro %2 Yenilenebilir Petrol %33 Kömür

Detaylı

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2011 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA İ ç i n d e k i l e r Sayfa No I. B0TAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 3-12 II. DÜNYADA SEKTÖRÜN GÖRÜNÜMÜ 12 1. Doğal Gaz 13 1.1.

Detaylı

2008 Yılı. Petrol ve Doğalgaz. Sektör Raporu

2008 Yılı. Petrol ve Doğalgaz. Sektör Raporu Türkiye Petrolleri A.O. Genel Müdürlüğü 2008 Yılı Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu Mart 2008 İÇİNDEKİLER DÜNYADA PETROL ve DOĞALGAZ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ... 3 Petrol Sektörü... 3 Petrol Tüketimi... 3 Petrol

Detaylı

ENERJİ SEKTÖRÜMÜZÜN POZİTİF GÖRÜNÜMÜ

ENERJİ SEKTÖRÜMÜZÜN POZİTİF GÖRÜNÜMÜ ENERJİ SEKTÖRÜMÜZÜN POZİTİF GÖRÜNÜMÜ Önce, bir haber aktaralım. Anadolu Ajansı nın Ocak 2015 tarihli haberi, Türkiye nin enerji ithalatı 2014 yılında bir önceki yıla göre yüzde 1,8 azalarak 54 milyar 906

Detaylı

Doğal Gaz Sektör Raporu

Doğal Gaz Sektör Raporu GAZBİR Türkiye Doğal Gaz Dağıtıcıları Birliği TEMMUZ Doğal Gaz Sektör Raporu İthalat 4.5, 4., Temmuz ayında yılının aynı ayına göre ülke ithalat miktarında 915,37 milyon sm 3, %28,43 lük bir artış meydana

Detaylı

Yenilenebilir Enerji Kaynakları

Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yenilenebilir Enerji Kaynakları Nurel KILIÇ Türkiye de tüketilen birincil enerjinin % 39 u petrol, % 27 si kömür, % 21 i doğal gaz ve % 13 ü büyük oranda hidroelektrik ve diğer yenilenebilir kaynaklardan

Detaylı

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr

ENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr ENERJİ 2011 yılı sonu itibarıyla dünyadaki toplam enerji kaynak tüketimi 12.274,6 milyon ton eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı itibarıyla dünyada enerji tüketiminde en yüksek pay %33,1 ile petrol,

Detaylı

TÜRKİYE DOĞALGAZ İHTİYACINDA BAĞIMLILIKTAN, ÇEŞİTLİLİĞE ULAŞABİLECEK Mİ? LNG İTHALATI BİR ÇÖZÜM MÜ? Mehmet ÖZÇELİK

TÜRKİYE DOĞALGAZ İHTİYACINDA BAĞIMLILIKTAN, ÇEŞİTLİLİĞE ULAŞABİLECEK Mİ? LNG İTHALATI BİR ÇÖZÜM MÜ? Mehmet ÖZÇELİK ÇEŞİTLİLİĞE ULAŞABİLECEK Mİ? LNG İTHALATI BİR ÇÖZÜM MÜ? Mehmet ÖZÇELİK Bilgi Raporu Ekonomik Araştırmalar ve Proje Müdürlüğü KONYA Mart, 2016 www.kto.org.tr İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 2. TÜRKİYE NİN DOĞALGAZ

Detaylı

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...

İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER... İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...4 1.Yönetici Özeti... 11 2.Giriş... 12 3.Sektörel Analiz... 13 3.1 Birincil Enerji Kaynaklarına Bakış...13 3.1.1 Kömür... 13 3.1.1.1 Dünya da Kömür... 14 3.1.1.1.1 Dünya

Detaylı

DOĞALGAZ PİYASASI HUKUKİ VE GÜNCEL GELİŞMELER AVUKAT MEHMET YILMAZER LL.M.

DOĞALGAZ PİYASASI HUKUKİ VE GÜNCEL GELİŞMELER AVUKAT MEHMET YILMAZER LL.M. DOĞALGAZ PİYASASI HUKUKİ VE GÜNCEL GELİŞMELER AVUKAT MEHMET YILMAZER LL.M. DOĞALGAZ DEĞER ZİNCİRİ Depolama Üretim Ulusal Boru Hattı Sıvılaştırma LNG Taşıması Yeniden Gazlaştırma Ulusal Boru Hattı (İletim)

Detaylı

ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN

ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN 16360019 1 İÇİNDEKİLER Enerji Yoğunluğu 1. Mal Üretiminde Enerji Yoğunluğu 2. Ülkelerin Enerji Yoğunluğu Enerji Verimliliği Türkiye de Enerji Verimliliği Çalışmaları 2

Detaylı

AVRUPA ENERJİ BORU HATLARI

AVRUPA ENERJİ BORU HATLARI AVRUPA ENERJİ BORU HATLARI GÜNEY GAZ KORİDORU PROJELERİ ÇELİK BORU İMALATÇILARI DERNEĞİ 2012 AVRUPA ENERJİ BORU HATLARI GÜNEY GAZ KORİDORU PROJELERİ 1. Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi (TANAP)

Detaylı

Enerji ve İklim Haritası

Enerji ve İklim Haritası 2013/2 ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Enerji ve Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı Enerji ve İklim Haritası Uzm. Yrd. Çağrı SAĞLAM 22.07.2013 Redrawing The Energy Climate Map isimli kitabın çeviri özetidir.

Detaylı

ULUSLARARASI ENERJİ AJANSI NIN 2012 DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ RAPORU

ULUSLARARASI ENERJİ AJANSI NIN 2012 DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ RAPORU ULUSLARARASI ENERJİ AJANSI NIN 2012 DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ RAPORU Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesinde faaliyet gösteren ve merkezi Paris te bulunan Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) nın

Detaylı

TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE NİN RÜZGAR ENERJİSİ POLİTİKASI ZEYNEP GÜNAYDIN ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ GİRİŞ POTANSİYEL MEVZUAT VE DESTEK MEKANİZMALARI MEVCUT DURUM SONUÇ Türkiye Enerji

Detaylı

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010

Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Çimento, Cam, Seramik ve Toprak Ürünleri Sektör Raporu 2010 Avrupa kıtasından Amerika kıtasına, Orta Doğu Ülkelerinden Afrika ülkelerine kadar geniş yelpazeyi kapsayan 200 ülkeye ihracat gerçekleştiren

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR -- YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ Prof. Dr. Zafer DEMİR -- zaferdemir@anadolu.edu.tr Konu Başlıkları 2 Yenilenebilir Enerji Türkiye de Politikası Türkiye de Yenilenebilir Enerji Teşvikleri

Detaylı

KASIM Doğal Gaz Sektör Raporu

KASIM Doğal Gaz Sektör Raporu KASIM 2017 Doğal Gaz Sektör Raporu İthalat 2017 Kasım ayında 2016 yılının aynı ayına göre ithalat miktarında 1.094 milyon m 3 (%25,13) artış olduğu görülmektedir. İthal edilen doğal gazda LNG nin payı

Detaylı

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik

Detaylı

DÜNYA ENERJİ SEKTÖRÜNDE 2040 A BAKIŞ

DÜNYA ENERJİ SEKTÖRÜNDE 2040 A BAKIŞ DÜNYA ENERJİ SEKTÖRÜNDE 2040 A BAKIŞ Dünyanın önemli petrol ve enerji şirketlerinden Exxon Mobil tarafından 2018 Enerji Görünümü ve 2040 yılına dair öngörüleri içeren bir rapor yayınlandı. Rapor, Outlook

Detaylı

Türkiye nin Doğalgaz Tedariki ve Enerji Arzındaki Yeri

Türkiye nin Doğalgaz Tedariki ve Enerji Arzındaki Yeri Türkiye nin Doğalgaz Tedariki ve Enerji Arzındaki Yeri Türkiye Birincil Enerji Kaynakları (2013) 4% 4% 4% Petrol 18% 11% Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Garanti Yatırım Hilmi Yavas, Ekonomist

Detaylı

CEYHAN DA SANAYİ KURULUŞLARI BOTAŞ

CEYHAN DA SANAYİ KURULUŞLARI BOTAŞ CEYHAN DA SANAYİ KURULUŞLARI BOTAŞ AYLAR İTİBARIYLA TAŞINAN HAM PETROL MİKTARLARI (BİN VARİL) "Son 12 Ay" YIL AY IRAK- TÜRKİYE CEYHAN- KIRIKKALE BATMAN- DÖRTYOL 2011 Aralık 12.653 1.739 1.232 17.743 2011

Detaylı

TÜRKİYE NİN ENERJİ POLİTİKALARI

TÜRKİYE NİN ENERJİ POLİTİKALARI TEMEL POLİTİKALAR Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi ne göre, Türkiye nin enerji sektöründeki stratejisi; ülkenin ekonomik ve sosyal hayatında önemli role sahip enerji kaynakları

Detaylı

TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. 25 Kasım 2015

TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ. 25 Kasım 2015 TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ SORUNLAR ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 25 Kasım 2015 1 Türkiye de Enerji Sektörü Ne Durumda? Fosil kaynaklar bakımından oldukça yetersiz olan Türkiye enerjide %73 oranında dışa bağımlıdır.

Detaylı

İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1

İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1 İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1 1.1. Dünya da Enerji...1 1.1.1. Dünya Birincil Enerji Arzındaki Gelişmeler ve Senaryolar...1 1.2. Türkiye de Enerji...4 1.2.1. Türkiye Toplam Birincil Enerji

Detaylı

Title of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL

Title of Presentation. Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL Title of Presentation Hazar Havzası nda Enerji Mücadelesi Dr. Azime TELLİ 2015 ISTANBUL İçindekiler 1- Yeni Büyük Oyun 2- Coğrafyanın Mahkumları 3- Hazar ın Statüsü Sorunu 4- Boru Hatları Rekabeti 5- Hazar

Detaylı

AR& GE BÜLTEN Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri

AR& GE BÜLTEN Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri 2006 Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri Nurel KILIÇ Dünya da ve Türkiye de ulusal ve bölgesel enerji piyasaları, tarihin hiçbir döneminde görülmediği kadar ticaret, rekabet ve yabancı yatırımlara

Detaylı

ÇİMENTO SEKTÖRÜ 10.04.2014

ÇİMENTO SEKTÖRÜ 10.04.2014 ÇİMENTO SEKTÖRÜ TABLO 1: EN ÇOK ÜRETİM YAPAN 15 ÜLKE (2012) TABLO 2: EN ÇOK TÜKETİM YAPAN 15 ÜLKE (2012) SEKTÖRÜN GENEL DURUMU Dünyada çimento üretim artışı hızlanarak devam ederken 2012 yılında dünya

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI TÜRKİYE NİN ENERJİ STRATEJİSİ. Enerji, Su ve Çevre İşleri Genel Müdür Yardımcılığı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI TÜRKİYE NİN ENERJİ STRATEJİSİ. Enerji, Su ve Çevre İşleri Genel Müdür Yardımcılığı TÜRKİYE CUMHURİYETİ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI TÜRKİYE NİN ENERJİ STRATEJİSİ Enerji, Su ve Çevre İşleri Genel Müdür Yardımcılığı Ocak 2009 TÜRKİYE NİN ENERJİ STRATEJİSİ Türkiye, başta Orta Doğu ve Hazar Havzası

Detaylı

Enerji piyasalarında uzun dönemli değişimler yaşanıyor

Enerji piyasalarında uzun dönemli değişimler yaşanıyor Basın Bülteni _ 21 Haziran 2017 2017 BP Enerji İstatistikleri Raporu na göre; Enerji piyasalarında uzun dönemli değişimler yaşanıyor BP Enerji İstatistikleri Raporu 2017, petrol piyasalarının güçlü petrol

Detaylı

qwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqw ertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwer tyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwerty

qwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqw ertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwer tyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwerty qwertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçq wertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqw 1 ertyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwer tyuiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwerty Petrolden Başka Enerjı Kaynakları Var mıdır? uiopgüasdfghjklsizxcvbnmöçqwertyui

Detaylı

Ülkemizde Elektrik Enerjisi:

Ülkemizde Elektrik Enerjisi: Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik-Bilgisayar Bilim Kolu Eğitim Seminerleri Dizisi 6 Mart 8 Mayıs 22 Destekleyen Kuruluşlar: Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği

Detaylı

SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI

SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI SERAMİK KAPLAMA MALZEMELERİ VE SERAMİK SAĞLIK GEREÇLERİ SEKTÖRÜNDE DÜNYA İTHALAT RAKAMLARI ÇERÇEVESİNDE HEDEF PAZAR ÇALIŞMASI ORTA ANADOLU İHRACATÇI BİRLİKLERİ GENEL SEKRETERLİĞİ Seramik sektörünün en

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI TÜRKİYE NİN ENERJİ STRATEJİSİ. Enerji, Su ve Çevre İşleri Genel Müdür Yardımcılığı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI TÜRKİYE NİN ENERJİ STRATEJİSİ. Enerji, Su ve Çevre İşleri Genel Müdür Yardımcılığı TÜRKİYE CUMHURİYETİ DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI TÜRKİYE NİN ENERJİ STRATEJİSİ Enerji, Su ve Çevre İşleri Genel Müdür Yardımcılığı Ocak 2008 TÜRKİYE NİN ENERJİ STRATEJİSİ Türkiye, başta Orta Doğu ve Hazar Havzası

Detaylı

Dünya buğday üretimi ve başlıca üretici ülkeler

Dünya buğday üretimi ve başlıca üretici ülkeler DÜNYA TAHIL PAZARI Dünyanın her yerinde bulunan ve yaygın olarak tüketilen tahıllar, ekmek ve un gibi insan beslenmesinde son derece önemli temel gıda maddelerinin yapımında kullanılmaktadır. Genel olarak

Detaylı

ABD Tarım Bakanlığının 08/03/2018 Tarihli Ürün Raporları

ABD Tarım Bakanlığının 08/03/2018 Tarihli Ürün Raporları 12/03/2018 ABD Tarım Bakanlığının 08/03/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 8 Mart 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve ticaretine

Detaylı

PETROL GİTTİ KAVGA BİTTİ Mİ?

PETROL GİTTİ KAVGA BİTTİ Mİ? GİZEM ERİM ÖZÇELİK Araştırma Raporu KONYA KASIM, 2018 www.kto.org.tr İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 2. DÜNYADA PETROL SEKTÖRÜNÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ VE SIRALAMASI... 2 3. PETROL PİYASASININ ÜRETİM-TÜKETİM-İTHALAT-İHRACAT

Detaylı

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU

SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 1. Dünya Seramik Sektörü 1.1 Seramik Kaplama Malzemeleri SERAMİK SEKTÖRÜ NOTU 2007 yılında 8,2 milyar m 2 olan dünya seramik kaplama malzemeleri üretimi, 2008 yılında bir önceki yıla oranla %3,5 artarak

Detaylı

Türkiye Doğal Gaz Piyasası

Türkiye Doğal Gaz Piyasası Türkiye Doğal Gaz Piyasası 17 Temmuz 2018, Ankara Bağdagül KAYA CANER,LL.M Grup Başkanı Doğal Gaz Piyasası Dairesi Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Doğal Gaz Piyasasında Serbestleşme Doğal Gaz Piyasası

Detaylı

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ 2013-2014 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE GELECEK YILLARA İLİŞKİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER

TÜRKİYE DOĞAL GAZ MECLİSİ 2013-2014 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE GELECEK YILLARA İLİŞKİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER 2013-2014 KIŞ DÖNEMİ DOĞAL GAZ GÜNLÜK PUANT TÜKETİM TAHMİNİ VE GELECEK YILLARA İLİŞKİN ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER 2014 İÇİNDEKİLER 1. Talebe İlişkin Baz Senaryolar 2. Doğal Gaz Şebekesi Arz İmkânlarına

Detaylı

2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ

2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2010 OCAK MART DÖNEMİ HALI SEKTÖRÜ İHRACATININ DEĞERLENDİRMESİ 2009 yılında ülkemiz halı ihracatı % 7,2 oranında düşüşle 1 milyar 86 milyon dolar olarak kaydedilmiştir. 2010 yılının ilk çeyreğinin sonunda

Detaylı

ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ

ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ ELEKTRİK ENERJİSİ TALEP TAHMİNLERİ, PLANLAMASI ve ELEKTRİK SİSTEMİNİN DETAYLI İNCELENMESİ YUSUF BAYRAK TEİAȘ APK Daire Bașkanlığı 1. GİRİȘ 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve sektörün yeniden yapılanmasından

Detaylı

Doğal Gaz Piyasası Sektör Raporu / 2015

Doğal Gaz Piyasası Sektör Raporu / 2015 Doğal Gaz Piyasası Sektör Raporu / 2015 A PİYASASI 2015 YILI SEKTÖR RAPORU Bu raporda yer alan tüm bilgi, tablo ve şekillerin her hakkı saklıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. T.C. ENERJİ PİYASASI

Detaylı

PETFORM Hakkında 2000 yılında kurulan PETFORM, geçtiğimiz 9 yılda tüm enerji mevzuatı değişikliklerinde (Doğalgaz Piyasası Kanunu, Petrol Piyasası Kan

PETFORM Hakkında 2000 yılında kurulan PETFORM, geçtiğimiz 9 yılda tüm enerji mevzuatı değişikliklerinde (Doğalgaz Piyasası Kanunu, Petrol Piyasası Kan Şeffaf ve Rekabetçi Bir Doğalgaz Piyasası Oluşturma Yolunda Çözüm Önerileri Nusret Cömert Yönetim Kurulu Başkanı PETFORM Hakkında 2000 yılında kurulan PETFORM, geçtiğimiz 9 yılda tüm enerji mevzuatı değişikliklerinde

Detaylı

KIRŞEHİR ULAŞTIRMA RAPORU

KIRŞEHİR ULAŞTIRMA RAPORU 2013 KIRŞEHİR ULAŞTIRMA RAPORU Gökhan GÖMCÜ Kırşehir Yatırım Destek Ofisi 15.04.2013 KIRŞEHİR ULAŞTIRMA RAPORU 1. Karayolu Taşımacılığı Karayolu taşımacılığı, başlangıç ve varış noktaları arasında aktarmasız

Detaylı

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA

BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA BOTAŞ BORU HATLARI İLE PETROL TAŞIMA A.Ş. 2008 YILI SEKTÖR RAPORU BİLKENT ANKARA İ ç i n d e k i l e r Sayfa No I. B0TAŞ IN SEKTÖR İÇİNDEKİ YERİ 3 1. Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı 5 2. Ceyhan-Kırıkkale

Detaylı

TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PAZARLAMA SATIŞ DAİRE BAŞKANLIĞI 2006; EYLÜL ANKARA. Mustafa AKTAŞ

TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PAZARLAMA SATIŞ DAİRE BAŞKANLIĞI 2006; EYLÜL ANKARA. Mustafa AKTAŞ TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2006; EYLÜL ANKARA Mustafa AKTAŞ DÜNYA BİLİNEN FOSİL REZERVLERİN ÖMRÜ (R/Ü,YIL) 2005 SONU 250 227 Y I L 200 150 100 50 0 136 65,1 40,6 14 16 PETROL DOĞALGAZ

Detaylı

Bu dönemde birincil enerji tüketiminin yıllık ortalama yüzde 5,7, elektrik tüketiminin ise yüzde 6,7 oranında büyüdüğü tespit edilmiştir.

Bu dönemde birincil enerji tüketiminin yıllık ortalama yüzde 5,7, elektrik tüketiminin ise yüzde 6,7 oranında büyüdüğü tespit edilmiştir. Avrupa Birliği Sürecinde Enerji Sektörünün Konumu ve Enerji Yol Haritaları AB ye tam üyelik sürecinde Türkiye, ekonomik ve sosyal hayatın bütün alanlarında olduğu gibi, enerji konusunda da Avrupa Birliği

Detaylı

TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ (ENTERKONNEKTE SİSTEM)

TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ (ENTERKONNEKTE SİSTEM) TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ (ENTERKONNEKTE SİSTEM) 8. İLETİM TESİS VE İŞLETME GRUP MÜDÜRLÜĞÜ (İŞLETME VE BAKIM MÜDÜRLÜĞÜ) HAZIRLAYAN TEMMUZ 2008 Ankara 1 Gönderen: Recep BAKIR recepbakir38@mynet.com ENTERKONNEKTE

Detaylı

Türkiye nin İnşaat Demiri Üretim ve İhracatındaki Rekabet Gücü. Dr. Veysel Yayan Genel Sekreter Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği

Türkiye nin İnşaat Demiri Üretim ve İhracatındaki Rekabet Gücü. Dr. Veysel Yayan Genel Sekreter Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği Türkiye nin İnşaat Demiri Üretim ve İhracatındaki Rekabet Gücü Dr. Veysel Yayan Genel Sekreter Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği 2 Kasım 2010 İstanbul Dünyanın En Büyük Ham Çelik Üreticileri (1000

Detaylı

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 YILI DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ 2010 yılı Ocak-Mart döneminde, Türkiye deri ve deri ürünleri ihracatı % 13,7 artışla 247,8 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde

Detaylı

Şirketin kuruluşundan bugüne kadar geçirdiği evreler ve yurtdışı ve yurtiçinde gerçekleştirilen yatırımlar

Şirketin kuruluşundan bugüne kadar geçirdiği evreler ve yurtdışı ve yurtiçinde gerçekleştirilen yatırımlar Esen Bulca, Trakya Cam Pazarlama Müdürü Şirketin kuruluşundan bugüne kadar geçirdiği evreler ve yurtdışı ve yurtiçinde gerçekleştirilen yatırımlar Şişecam Grubu bünyesinde düzcam üretim ve pazarlama faaliyetleri,

Detaylı

EPDK NIN DOĞAL GAZ PİYASASI ÜZERİNDEKİ SON DÖNEM DÜZENLEMELERİ

EPDK NIN DOĞAL GAZ PİYASASI ÜZERİNDEKİ SON DÖNEM DÜZENLEMELERİ EPDK NIN DOĞAL GAZ PİYASASI ÜZERİNDEKİ SON DÖNEM DÜZENLEMELERİ Lütfiye AKKAYA Avukat 02/11/2017 INGAS 2017 7. Uluslararası Doğalgaz Kongresi & 1. Doğalgaz Fuarı/ İSTANBUL GİRİŞ 2002 yılında ülkemizde sadece

Detaylı

T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Ankara 08.01.2013

T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Ankara 08.01.2013 T.C. Ekonomi Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğü Ankara 08.01.2013 Konu : 390319000000 GTİP no lu GPPS ve HIPS ithalatına % 3 oranında gümrük vergisi uygulanmasının kaldırılma talebi Sayın Bakanlığınızın,

Detaylı

ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları

ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları 17/07/2018 ABD Tarım Bakanlığının 12/07/2018 Tarihli Ürün Raporları ABD Tarım Bakanlığınca 12 Temmuz 2018 tarihinde yayımlanmış tahıl ve yağlı tohumlar raporlarında, ABD nin yanı sıra dünya üretimi ve

Detaylı

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL

24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL 24 HAZİRAN 2014 İSTANBUL UNCTAD Dünya Yatırım Raporu Türkiye Lansmanı Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü «UNCTAD» ın Uluslararası Doğrudan Yatırımlara ilişkin olarak hazırladığı Dünya Yatırım

Detaylı

PETROL VE DOĞALGAZ ZENGİNİ ÜLKELER ORTASINDA TÜRKİYE

PETROL VE DOĞALGAZ ZENGİNİ ÜLKELER ORTASINDA TÜRKİYE WEC- TÜRKİYE 10. ENERJİ KONGRESİ PETROL VE DOĞALGAZ ZENGİNİ ÜLKELER ORTASINDA TÜRKİYE Tebliğ Sahipleri: Y.Müh.Tuğrul ERKİN Semih DURAN Bosphorus Gas Corparation A.Ş 1 Doğalgaz 2.Dünya Savaşından sonra

Detaylı

ÖNGÖRÜLEBİLİR PİYASA PERSPEKTİFİNDEN DOĞALGAZ PİYASASINDA REKABET

ÖNGÖRÜLEBİLİR PİYASA PERSPEKTİFİNDEN DOĞALGAZ PİYASASINDA REKABET ÖNGÖRÜLEBİLİR PİYASA PERSPEKTİFİNDEN DOĞALGAZ PİYASASINDA REKABET Av. Mert Karamustafaoğlu (LL.M.) FU Berlin Erdem&Erdem Ortak Avukatlık Bürosu Rekabet ve Uyum Uzmanı Date: 2/11/2017 ÖNGÖRÜLEBİLİR PİYASASI

Detaylı

Dünya Enerji Görünümü Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013

Dünya Enerji Görünümü Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013 Dünya Enerji Görünümü 2013 Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013 Günümüzde dünyanın enerji görünümü Enerji sektöründeki bazı ezberler bozuluyor. Ülkelerin

Detaylı

DOĞAL GAZ PİYASASI 2014 YILI SEKTÖR RAPORU

DOĞAL GAZ PİYASASI 2014 YILI SEKTÖR RAPORU DOĞAL GAZ PİYASASI 2014 YILI SEKTÖR RAPORU Bu raporda yer alan tüm bilgi, tablo ve şekillerin her hakkı saklıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme

Detaylı

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu

Deri ve Deri Ürünleri Sektörü 2015 Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu Deri ve Deri Ürünleri Sektörü Nisan Ayı İhracat Bilgi Notu Tekstil, Deri ve Halı Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği 05/ DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ YILI AYI İHRACAT PERFORMANSI yılı Nisan ayında, Türkiye

Detaylı