İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII KISALTMALAR... XIII

Transkript

1 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII KISALTMALAR... XIII GİRİŞ I. ARAŞTIRMANIN KONUSU... 1 II. ARAŞTIRMANIN AMACI... 2 III. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ... 3 IV. KAYNAKLAR... 4 BİRİNCİ BÖLÜM TIBBİ MÜDAHALE KAVRAMI, TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUĞUN TARİHSEL GELİŞİMİ VE TIBBİ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUĞU İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR I. TIBBÎ MÜDAHALE KAVRAMI... 7 II. ESKİ HUKUK SİSTEMLERİNDE TIBBÎ MÜDAHALEDEN DOĞAN HUKUKİ SORUMLULUK A. Genel Olarak B. Babil de (Hammurabi Kanunlarında) C. Antik Mısır da D. Antik Hindistan da E. Antik Yunan da F. Roma da III. İSLAM Ve OSMANLI HUKUKUNA GÖRE TIBBÎ MÜDAHALENİN HUKUKA UYGUNLUĞU İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR A. Tıbbî Müdahalenin Bir Sağlık Personeli Tarafından Yapılması Genel Olarak Hekim Olma Şartı a. Selçuklularda Hekim Olmak İçin Aranan Kriterler b. Osmanlıda Hekim Olmak İçin Aranan Kriterler aa. Genel Olarak bb. Klasik Dönem de Hekimliğe İlişkin Şartlar... 41

2 VIII aaa. Darüşşifalarda Usta-Çırak Usulü Yetişenler...43 bbb. Tıp Medreselerinden Mezun Olanlar...44 ccc. Üstat Hekimlerden Ders Alma Yoluyla Hekim Olanlar 49 ddd. Osmanlı Ülkesine Yabancı Bir Ülkeden Gelen Hekimler eee. Klasik Dönemde Ehliyetsiz Hekimlik Yapanlarla Mücadele cc. Tanzimat Dönemi ve Sonrasında Hekim Olma Şartları aaa. Genel Olarak bbb. Tıp Fakültesi Mezunu Olmak ccc. Tanzimat Dönemi Sonrasında Hekimlerin Denetlenmesi B. Tedavi Kastıyla Hareket Etmesi C. Tıp Biliminin Verilerine Göre Gerekli ve Bu Verilere Uygun Tıbbî Müdahalede Bulunulması D. Hastanın Tıbbî Müdahaleye Rızasının (Aydınlatılmış Onamının) Alınması Genel Olarak Rıza Senetlerinin Tıp Tarihi Açısından Önemi ve Hükümleri Tıbbî Müdahaleye Rıza Verme Ehliyeti a. Genel Olarak b. Çocukların Durumu aa. Genel Olarak bb. Çocukların Rıza Ehliyetlerinin Belirlenmesi cc. Çocuklardan Tıbbî Müdahaleye Rıza Alınması c. Tam Ehliyetsizlerde Durum d. Kölelerde Durum e. Kanuni Temsilcinin Tıbbî Müdahaleye Rıza Vermemesi Rıza İradesinin Serbest Olması a. Rızanın Korkutma (İkrah) ile Sakatlanması b. Rızanın Yanılma (Hata) ile Sakatlanması c. Rızanın Aldatma (Hile) İle Sakatlanması Rızanın Konusu Rızanın Açıklanma Şekli Hastanın Aydınlatılması

3 IX İKİNCİ BÖLÜM İSLAM VE OSMANLI HUKUKUNA GÖRE HUKUKA UYGUNLUK BAKIMINDAN BAZI TIBBİ MÜDAHALELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ I. GENEL OLARAK II. ESTETİK AMAÇLI TIBBÎ MÜDAHALELER A. Genel Olarak B. İslam Hukukuna Göre Estetik Amaçlı Tıbbî Müdahaleler C. Osmanlı Hukukunda Estetik Amaçlı Tıbbî Müdahaleler D. Günümüz Türk Hukukunda Estetik Amaçlı Tıbbî Müdahaleler III. STERİLİZASYON (KISIRLAŞTIRMA) VE KASTRASYON (HADIM ETME) A. Genel Olarak B. İslam Hukukuna Göre Sterilizasyon ve Hadım Etme C. Osmanlı Hukukunda Sterilizasyon ve Hadım Etme D. Günümüz Türk Hukukunda Sterilizasyon ve Hadım Etme IV. GEBELİĞİN SONA ERDİRİLMESİ A. Genel Olarak B. İslam Hukukunda Gebeliğin Sona Erdirilmesi C. Osmanlı Hukukunda Gebeliğin Sona Erdirilmesi D. Günümüz Türk Hukukunda Gebeliğin Sona Erdirilmesi V. SÜNNET A. Genel Olarak B. İslam Hukukunda Sünnet (Hitan) C. Osmanlı Hukukunda Sünnet (Hitan) D. Günümüz Türk Hukukunda Sünnet (Hitan) VI. OTOPSİ A. Genel Olarak B. İslam Hukukunda Otopsi C. Osmanlı Hukukunda Otopsi D. Osmanlıda Adli Otopsi E. Günümüz Türk Hukukunda Otopsi ve Adli Otopsi VII. VÜCUTTAN BİR PARÇANIN KESİLMESİ VIII. YAPAY UZUV (PROTEZ) TAKMA VE KOPAN PARÇANIN TEKRAR YERİNE EKLENMESİ IX. ORGAN VE DOKU NAKLİ X. ÖTANAZİ...204

4 X A. Genel Olarak B. Ötanazi ile Öjeni Ayrımı C. İslam ve Osmanlı Hukukunda Ötanazi D. Günümüzde Ötanazi ÜÇÜNCÜ BÖLÜM İSLAM VE OSMANLI HUKUKUNA GÖRE TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN SORUMLULUK TÜRLERİ, HUKUKİ SORUMLULUK NEDENLERİ VE SORUMLULUĞUN SONUÇLARI I. GENEL OLARAK İSLAM VE OSMANLI HUKUKUNDA TIBBİ MÜDAHALEDEN DOĞAN SORUMLULUK TÜRLERİ II. HEKİMİN VEYA SAĞLIK PERSONELİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU A. Hekim ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliği Hekim ile Hasta Arasında Sözleşmeden Kaynaklanan Bir İlişkinin Bulunması a. Tedavi (Hekimlik) Sözleşmesinin Hukuki Niteliği aa. Tedavi Sözleşmesinin Sui Generis Bir Sözleşme Olduğu Görüşü bb. Tedavi Sözleşmesine Düzenlenmiş Sözleşme Hükümlerinin Uygulanması Gerektiği Görüşü aaa. Emanet Sözleşmesi bbb. İstısna (Eser) Sözleşmesi ccc. Vekâlet Sözleşmesi ddd. Cuâle Sözleşmesi eee. İcare-i Ademi (İş) Sözleşmesi b. Tedavi Sözleşmesinin Tanımı, Şekli, Kuruluşu, Tarafları ve Tarafların Borçları aa. Tanımı ve Şekli bb. Kuruluşu cc. Sözleşmenin Tarafları dd. Tarafların Borçları aaa. Hekimin Tedavi Sözleşmesinden Doğan Borçları aaaa. İşi Özenle Yapma Borcu (Teşhis Koyma ve Uygun Tedaviyi Seçip Uygulama Borcu) bbbb. Hastayı Aydınlatma Borcu cccc. Sadakat Gösterme ve Sır Saklama Borcu dddd. Tazmin Sorumluluğu

5 XI bbb. Hastanın Borçları aaaa. Ücret Ödeme Borcu bbbb. İşbirliği Yapma ve Hekimin Tavsiyelerine Uyma Borcu Hekim ile Hasta Arasındaki İlişkinin Bir Sözleşmeye Dayanmaması a. Vekâletsiz İş Görme İlişkisi b. Haksız Fiil İlişkisi B. Hekimin Hukuki Sorumluluğunun Nedenleri Sorumluluğun Kaynağı a. Sözleşmeden Kaynaklanan Sorumluluk aa. Sözleşmenin İhlali (Borca Aykırılık) bb. Kusur aaa. Kusur Kavramı aaaa. Kusurun Türleri aaaaa. Kast bbbbb. İhmal bbb. Hekimin Meslek Kusuru cc. Zarar dd. İlliyet Bağı b. Sözleşme Dışı Sorumluluk aa. Vekaletsiz İş Görmeden Kaynaklanan Sorumluluk bb. Haksız Fiil İlişkisinden Kaynaklanan Sorumluluk aaa. Hukuka Aykırılık bbb. Kusur, Zarar ve İlliyet Bağı ccc. Sorumsuzluk Anlaşması Sorumluluğun Sonuçları a. Maddi Tazminat aa. Diyet bb. Erş cc. Hükûmetü l-adl dd. Gurre b. Manevi Tazminat SONUÇ KAYNAKLAR...365