6102 SAYILI YENİ TÜRK TİCARET KANUNU NA GÖRE ANONİM ŞİRKETLERDE VE LİMİTED ŞİRKETLERDE GENEL KURUL TOPLANTI VE KARAR NİSAPLARI

Transkript

1 6102 SAYILI YENİ TÜRK TİCARET KANUNU NA GÖRE ANONİM ŞİRKETLERDE VE LİMİTED ŞİRKETLERDE GENEL KURUL TOPLANTI VE KARAR NİSAPLARI HALİL ÇAMÖNÜ AVUKAT 1. GENEL BİLGİ Şirketlerin ticari hayatlarına yön veren ve ticari yaşamın anayasası niteliğinde olan Yeni Türk Ticaret Kanunu, tarihinde TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek tarihinde Resmi Gazete de yayımlanmıştır Sayılı Yeni Kanunun maddesine göre, Kanun tarihinde yürürlüğe girecektir sayılı Türk Ticaret Kanunu, ticari yaşamı düzenleyen birçok hususta köklü değişiklikler yaparak ticari yaşamı âdete yeniden düzenlemektedir. Biz bu yazımızda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu na göre, uygulamada sıkça karşılaşılan bir konu olan Anonim Şirketlerde ve Limited Şirketlerde Genel Kurul Toplantı ve Karar Nisaplarını değerlendireceğiz. 2. ANONİM ŞİRKETLERDE GENEL KURUL TOPLANTI VE KARAR NİSAPLARI 6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanununun (YTTK) 418. maddesi anonim şirketlerde toplantı ve karar nisabını düzenlemiştir. Bu hükme göre; Madde (1)Genel kurullar, bu Kanunda veya esas sözleşmede, aksine daha ağır nisap öngörülmüş bulunan hâller hariç, sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığıyla toplanır. Bu nisabın toplantı süresince korunması şarttır. İlk toplantıda anılan nisaba ulaşılamadığı takdirde, ikinci toplantının yapılabilmesi için nisap aranmaz. (2) Kararlar toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğu ile verilir. Madde incelendiğinde, bu düzenlemenin yeni olmadığı 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununda (ETTK) da aynı yeter sayılarının olduğu görülecektir. (ETTK 372.md.) Maddeden de açıkça anlaşılacağı üzere kanunda veya esas sözleşmede daha ağır nisap öngörülmüş bulunan durumlar hariç sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin katılımı ile genel kurul toplanır. İlk toplantıda nisabın sağlanamaması halinde genel kurul yeniden toplantıya çağrılır. Ancak ilk çağrıda, toplantı nisabı sağlanamadığı takdirde ikinci toplantının yapılacağı, günü, yeri ve saati bildirilirse tekrardan çağrı yapmaya gerek yoktur. İkinci toplantı için nisap aranmamaktadır. Esas sözleşmeye konulacak hüküm ile bu nisap daha da ağırlaştırılabilir. Her iki toplantıda da karar nisabı, toplantıda hazır bulunan oyların salt çoğunluğudur. Aslında burada düzenlenen nisaplar olağan işlerde yeterli ve geçerli genel bir toplantı ve karar nisabıdır. Kanun önemli olarak gördüğü esas sözleşme değişiklikleri için farklı toplantı ve karar nisapları öngörmüştür. Bu maddeyle getirilen diğer bir yenilik ise toplantı nisabının toplantı süresince korunması zorunluluğudur. Yani toplantı devam ederken bir kısım pay sahiplerinin yahut temsilcilerinin toplantıyı terk etmesi ve toplantıda sermayenin ¼ karşılayan pay sahibi veya temsilcisinin kalmaması halinde toplantıya devam edilemez; karar alınamaz. Alınan kararlar yok hükmündedir. 1 1 Pulaşlı, Yeni Şirketler Hukuku Genel Esaslar, s 499, 500.

2 Yukarıda açıklanan genel kural ile birlikte YTTK 421. maddesinde, esas sözleşme değişikliklerinde gerekli toplantı ve karar nisapları düzenlenmiştir. Madde 421(1) Kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda öngörülen toplantı nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantı için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir. Bu fıkrada öngörülen nisapları düşüren veya nispî çoğunluğu öngören esas sözleşme hükümleri geçersizdir. (2) Aşağıdaki esas sözleşme değişikliği kararları, sermayenin tümünü oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin oybirliğiyle alınır: a) Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararlar. b) Şirketin merkezinin yurt dışına taşınmasına ilişkin kararlar. (3) Aşağıdaki esas sözleşme değişikliği kararları, sermayenin en az yüzde yetmişbeşini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oylarıyla alınır: a)şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi. b) İmtiyazlı pay oluşturulması. c) Nama yazılı payların devrinin sınırlandırılması. (4) İkinci ve üçüncü fıkralarda öngörülen nisaplara ilk toplantıda ulaşılamadığı takdirde izleyen toplantılarda da aynı nisap aranır. (5) Pay senetleri menkul kıymet borsalarında işlem gören şirketlerde, aşağıdaki konularda karar alınabilmesi için, yapılacak genel kurul toplantılarında, esas sözleşmelerinde aksine hüküm yoksa, 418 inci Maddedeki toplantı nisabı uygulanır: a) Sermayenin artırılması ve kayıtlı sermaye tavanının yükseltilmesine ilişkin esas sözleşme değişiklikleri. b) Birleşmeye, bölünmeye ve tür değiştirmeye ilişkin kararlar. (6) İşletme konusunun tamamen değiştirilmesi veya imtiyazlı pay oluşturulmasına ilişkin genel kurul kararına olumsuz oy vermiş nama yazılı pay sahipleri, bu kararın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmasından itibaren altı ay boyunca payların devredilebilirliği hakkındaki kısıtlamalarla bağlı değildirler. Madde metninden de anlaşılacağı üzere, esas sözleşme değişiklikleri de kendi içinde ayrı ayrı toplantı ve karar nisaplarına bağlanmıştır. Maddenin birinci fıkrasında öngörüldüğü üzere, sözleşme değişikliklerinde de ana kural, kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, esas sözleşmeyi değiştiren kararlar, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda bu nisap elde edilememişse, en geç bir ay içinde yapılacak ikinci toplantıda şirket sermayesinin en az 1/3 nin temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. Burada öngörülen nisaplar da esas sözleşme ile daha da ağırlaştırılabilir. Birini fıkrada yazılı nisaplarla yapılabilecek esas sözleşme değişikliklerine aşağıdaki hususlar örnek verilebilir. Sermaye Artırımı veya azaltılması Yönetim Kurulu üye sayısının artırılması veya azaltılması, Unvan değişikliği, Genel Kurul toplantı ve karar nisaplarının düzenlenmesi, Tasfiye kararı verilmesi. ÖRNEK : 5 ortaklı ,00-TL sermayeli bir anonim şirkette ortakların sermayeye katılımları TL dir. Her payın değeri 100-TL olup bir oy hakkı verdiği kabul edilirse; Genel kurulda temsil edilen oy sayısı, her ortak için 200 oy olmak üzere toplam 1000 adettir. Sermaye artırımına ilişkin esas sözleşme değişikliği için şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu gereklidir. Bu durumda en az 501 oyu temsil eden ortağın toplantıda hazır bulunması gerekmektedir. Yani ilk toplantı da şirket sermayesinin yarısının temsili için en az üç ortağın hazır bulunması şarttır. Aksi halde toplantı nisabı sağlanamamasından toplantı yapılamayacaktır. İkinci toplantıda aranan sermayenin en az 1/3 nin temsili, için gereli 334 oyu temsil eden ortağın hazır bulunması şart olacağına göre 2 ortağın gelmesi ile toplantı yapılabilecek, toplantıda bulunan mevcut oyların salt

3 çoğunluğu ile de sermaye artırımına ilişkin karar alınabilecektir. Hatta bu şirketin 4 ortaklı olduğu Bir ortağın sermayeye katılımının TL olduğu diğer ortaklarında TL olarak sermayeye katıldığı düşünülürse, TL sermayeye katılımı olan diğer ortakların gelmemesi durumunda 2. toplantıda tek başına sermaye artırım kararı alabilecektir. Maddenin ikinci fıkrası ise, bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararlar ile şirket merkezinin yurtdışına taşınmasına ilişkin esas sözleşme değişikliği kararlarında sermayenin tümünü oluşturan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin oybirliğini aramaktadır. Kanun bu iki kararı pay sahipleri için çok önemli karardan saymış ve bu kararlar için sermayenin tümünü oluşturan pay sahiplerinin olumlu oy koşulunu getirmiştir. Bu durumda bu iki karar için sermayenin %100 ü toplantıda hazır bulunmalı ve her pay sahibi bu karara olumlu oy kullanmalıdır. İkinci toplantıda da toplantı ve karar nisabı aynıdır.(yttk. Md 421/4) Maddenin üçüncü fıkrası ise, şirketin işletme konususun tamamen değiştirilmesi, imtiyazlı pay oluşturulması ve nama yazılı payların devrinin sınırlandırılması konusunda alınacak esas sözleşme değişikliği kararlarında sermayenin en az %75 ini oluşturan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oylarını aramaktadır. Bu durumda bu üç değişiklik kararını alabilmek için sermayenin en az %75 i toplantıda hazır bulunmalı ve yine sermayenin en az %75 i olumlu oy kullanmalıdır. İkinci toplantıda da toplantı ve karar nisabı aynıdır.(yttk. Md.421/4) Maddenin beşinci fıkrası ise, hisse senetleri borsada işlem gören anonim şirketlerde sermayenin artırılması ve kayıtlı sermaye tavanının yükseltilmesine ilişkin esas sözleşme değişiklikleri ile birleşmeye, bölünmeye ve tür değişmeye ilişkin kararlarda 418. maddede yazılı şartlarla esas sözleşme değişikliği yapılabileceğini düzenlemiştir. Kanun koyucunun amacı hisse senetleri borsada işlem gören halka açık anonim şirketlerde sermayenin tamamının yahut 1/3 ünün genel kurulda hazır bulunmasının çok zor olmasından dolayı bu kararları almayı kolaylaştırmaktır. 3. LİMİTED ŞİRKETLERDE GENEL KURUL TOPLANTI VE KARAR NİSAPLARI Ülkemizde en yaygın sermaye şirketi şekli olan Limited Şirketlerde de genel kurul toplantı ve karar nisapları YTTK ile değişikliklere uğramıştır. YTTK limited şirketlerde karar alma hususunu 620. ve 621. maddelerde düzenlemiştir. Madde 620(1) Kanun veya şirket sözleşmesinde aksi öngörülmediği takdirde, seçim kararları dâhil, tüm genel kurul kararları, toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu ile alınır. Madde 621(1) Aşağıdaki genel kurul kararları, temsil edilen oyların en az üçte ikisinin ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunması hâlinde alınabilir: a) Şirket işletme konusunun değiştirilmesi. b) Oyda imtiyazlı esas sermaye paylarının öngörülmesi. c) Esas sermaye paylarının devrinin sınırlandırılması, yasaklanması ya da kolaylaştırılması. d) Esas sermayenin artırılması. e) Rüçhan hakkının sınırlandırılması ya da kaldırılması. f) Şirket merkezinin değiştirilmesi. g) Müdürlerin ve ortakların, bağlılık yükümüne veya rekabet yasağına aykırı faaliyette bulunmalarına genel kurul tarafından onay verilmesi. h) Bir ortağın haklı sebepler dolayısıyla şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması ve ı) Şirketin feshi. (2) Kanunda belli kararların alınabilmesi için ağırlaştırılmış nisap aranıyorsa, bu nisabı daha da ağırlaştıracak şirket sözleşmesi hükümleri, ancak şirket sözleşmesinde öngörülecek çoğunlukla kabul edilebilir. Görüldüğü üzere, limited şirketler genel kurullarında alınacak kararları yeni düzenleme ile ikiye ayrılmıştır. Bunlardan ilki olan olağan kararlar 620. maddede düzenlenmiştir. Olağan kararlar için toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğunu sağlamak yeterlidir. Herhangi bir toplantı nisabı aranmamaktadır. Sadece

4 toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu karar almak için yeterli olacaktır. Ancak burada kast edilen salt çoğunluk ortak adeti salt çoğunluğu değil, genel kurulda temsil oyların salt çoğunluğudur. Bu nedenle burada 618. maddede düzenlenen oy hakkı ve hesaplaması hususunu hatırlatmakta fayda görüyoruz. 2 Kanunun 621. maddesi ise, tek tek saydığı önemli kararlar bakımından olağan karar nisabından ayrılarak farklı bir karar nisabı öngörmüştür. Önemli kararlar bakımından karar nisabı, genel kurulda temsil edilen oyların 2/3 ünün ve esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bir arada bulunmasıdır. Madde metninde herhangi bir toplantı nisabı aranmamasına rağmen, karar alabilmek için esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunun bulunması şart olduğundan; en azından esas sermayenin tamamının salt çoğunluğunu bu kararları alabilmek için toplantı nisabı olarak kabul edebiliriz. Burada istenen çifte nisapla alınabilecek kararlar ise şunlardır. -Şirket işletme konusunun değiştirilmesi -Oyda imtiyazlı esas sermaye paylarının öngörülmesi -Esas sermaye paylarının devrinin sınırlandırılması, yasaklanması ya da kolaylaştırılması -Esas sermayenin artırılması -Rüçhan hakkının sınırlandırılması ya da kaldırılması -Şirket merkezinin değiştirilmesi -Müdürlerin ve ortakların, bağlılık yükümüne veya rekabet yasağına aykırı faaliyette bulunmalarına genel kurul tarafından onay verilmesi -Bir ortağın haklı sebepler dolayısıyla şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması -Şirketin feshi. Aslında, 621. maddede düzenlenen önemli kararların büyük kısmı esas sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin kararlardır. Ancak 589. maddede düzenlenen esas sözleşmenin değiştirilmesine ilişkin hükümlerin daha ağır nisap öngörmesi, bu madde ile bu değişikliklerin daha kolay yapılabilmesi sağlanmıştır. ÖRNEK : TL sermayeli bir limited şirkette ortak A nın sermayeye katılımı TL, B nin TL C nin de TL dir. Bu şirkette sermayenin artırılmasına ilişkin genel kurul kararı için temsil edilen oyların 2/3 ü ve esas sermayenin tamamının salt çoğunluğu gerekmektedir. Her payın değeri 25-TL olup bir oy hakkı verdiği kabul edilirse; Genel kurulda temsil edilen oy sayısı A nın 800, B nin 800 ve C nin 400 olmak üzere toplam 2000 adettir. Genel kurulda temsil edilen oyların 2/3 ü 1334 adet oy olmakta, esas sermayenin salt çoğunluğu için ise 1001 adet oy gerekmektedir. A nın ve C nin bu artırıma olumlu oy verdikleri, B nin ise bu artırıma karşı olduğu düşünülürse, A ve C nin toplam oyları 1200 olmakta, ve esas sermayenin salt çoğunluğunu sağlamaktadır. Ancak toplantıda temsil edilen oyların 2/3 ü 1334 olduğundan bu nisap sağlanamamakta ve sermaye artırımına ilişkin karar alınamamaktadır. Bu karar için muhakkak A ve B nin ikisinin olumlu oyları gerekmektedir. Aksi halde 2/3 çoğunluğu sağlamak mümkün olmayacaktır. Limited Şirketler Esas Sözleşme değişikliliği ise 589. maddeye düzenlenmiştir. Madde 589(1) Aksi şirket sözleşmesinde öngörülmediği takdirde, şirket sözleşmesi, esas sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların kararıyla değiştirilebilir. 621 inci Madde hükmü saklıdır. (2) Şirket sözleşmesinde yapılan her değişiklik tescil ve ilan edilir. Yeni düzenleme ETTK yer alan hükümlerle paralellik göstermektedir. Eskiden olduğu gibi esas sözleşmenin değiştirilmesi için esas sermayenin üçte ikisini temsil eden ortakların olumlu oyları gerekmektedir. Burada da toplantı nisabı düzenlenmemiştir. Ancak, karar için gerekli çoğunluğun toplantı için de gerekli olduğu hususu açıktır. Madde, yukarıda açıklandığı üzere 621. madde hükümlerinin saklı olduğunu da belirtmiştir. Tüm bu açıklamalar ile birlikte değinilmesi gereken diğer bir konu da, yapılan genel kurul toplantılarının ve alınan kararların geçerli ve sağlıklı olması için genel kurul çağrı ve davetlerinin usulüne uygun yapılması ile genel kurul toplantılarının yine usulüne uygun şekilde yapılması gereğidir. Aksi durumda, alınan kararlar yok hükmünde olacak veya kararlar mahkeme kararı ile iptal edilebilecektir. 2 Madde 618(1) Ortakların oy hakkı esas sermaye paylarının itibarî değerine göre hesaplanır. Şirket sözleşmesinde daha yüksek bir tutar öngörülmemişse her yirmibeş Türk Lirası bir oy hakkı verir.

5 4. SONUÇ Son olarak tüm bu açıklamaları da toplamak adına Anonim ve Limited Şirketler için hazırladığımız tabloyu da yazımız ekinde yayınlıyoruz. Anonim Şirketlerde Toplantı Ve Karar Nisapları Toplantı Nisabı Toplantı Toplantı Karar Nisabı Genel Kurul (418.md) 1/4 - Hazır bulunan oyların salt çoğunluğu Esas Söz. Değişikleri (Genel)(421/1.md) 1/2 1/3 Hazır bulunan oyların salt çoğunluğu -Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararlar. -Şirketin merkezinin yurt dışına taşınmasına ilişkin kararlar. (421/2.md) -Şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi. -İmtiyazlı pay oluşturulması. -Nama yazılı payların devrinin sınırlandırılması. (421/3.md) -Pay senetleri menkul kıymet borsalarında işlem gören şirketlerde; -Sermayenin artırılması ve kayıtlı sermaye tavanının yükseltilmesine ilişkin esas sözleşme değişiklikleri. -Birleşmeye, bölünmeye ve tür değiştirmeye ilişkin kararlar. (421/3.md) Oybirliği Oybirliği Oybirliği Sermayenin en az %75 ini oluşturan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin olumlu oylarıyla 1/4 - Hazır bulunan oyların salt çoğunluğu Limited Şirketlerde Toplantı Ve Karar Nisapları Toplantı Nisabı Karar nisabı Genel Kurul (Olağan kararlar)(620.md) - Genel Kurul (Önemli kararlar)(621.md) - Şirket işletme konusunun değiştirilmesi. - Oyda imtiyazlı esas sermaye paylarının öngörülmesi. - Esas sermaye paylarının devrinin sınırlandırılması, yasaklanması ya da kolaylaştırılması. - Esas sermayenin artırılması. - Rüçhan hakkının sınırlandırılması ya da kaldırılması. - Şirket merkezinin değiştirilmesi. - Müdürlerin ve ortakların, bağlılık yükümüne veya rekabet yasağına aykırı faaliyette bulunmalarına genel kurul tarafından onay verilmesi. - Bir ortağın haklı sebepler dolayısıyla şirketten çıkarılması için mahkemeye başvurulması ve bir ortağın şirket sözleşmesinde öngörülen sebepten dolayı şirketten çıkarılması. - Şirketin feshi. Esas Söz. Değişikliği (589.md) - Toplantıda temsil edilen oyların salt çoğunluğu Toplantıda temsil edilen oyların en az 2/3 ve oy hakkı bulunan esas sermayenin tamamının salt çoğunluğu bir arada olmalı Esas sermayenin 2/3 ünü temsil eden ortakların kararıyla.