Şişmanlık, Zayıflık ve Malnutrisyon

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Şişmanlık, Zayıflık ve Malnutrisyon"

Transkript

1 ÜNİTE 3 Şişmanlık, Zayıflık ve Malnutrisyon Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Hatalı ve aşırı beslenme sonucu ortaya çıkan şişmanlığın nasıl geliştiğini ve oluştuğunu, Şişmanlığın zararlarını, Şişman olan kişilerin zayıflama perhizi sırasında dikkat edecekleri noktaları, Zayıflığın başlıca nedenlerini, Zayıflıkta uygulanacak başlıca diyet yaklaşımlarını, Önemli bir beslenme sorunu olan malnutrisyonun nedenlerini, Malnutrisyonun tedavisinde uygulanacak diyet konusunda bilgi sahibi olacaksınız. İçindekiler Şişmanlık Zayıflık Malnutrisyon Özet Değerlendirme Soruları Kavram Dizini Başvurulabilecek Kaynaklar Öneriler Genel dahiliye ve çocuk sağlığı ve hastalıkları ders kitaplarında obesite (şişmanlık), zayıflık ve malnutrisyon konularında geniş bilgi verilmektedir. Bu konularda daha geniş bilgi için bu kaynaklara baş vurunuz

2 1. ŞİŞMANLIK 1.1. Genel bilgiler Ekonomik olarak belirli bir düzeye erişilmesi veya karbonhidrata dayalı beslenmenin ağırlık verilmesi durumunda vücutta fazla yağ toplanacaktır. Fazla yağın toplanması ile bazı sorunlar oluşmaktadır. Çoğunlukla hatalı ve aşırı beslenme sonucu vücutta fazla miktarda yağ toplanması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Vücudumuz, besinlerimizle kullandığımızdan fazla gelen gıdaları, yağa dönüştürerek depo eder. Bu birikimin aşırı artması ile oluşmaktadır. Gelişmiş ülkelerde ve ülkemizde sağlığı bozan etmenlerin başta gelen nedenlerinden biridir. Yeterli ve dengeli beslenenlerde boy uzunluğuna göre uygun ağırlık olur. Ağırlık vücut yapısıyla ilgilidir. Sişmanlığın saptanmasında vücuttaki yağ miktarı ölçülmelidir Normal olması gereken yağ oranları aşağıda belirtilmiştir: Genç erkeklerde; %12, Genç kadınlarda; %26, Yetişkin erkeklerde; %20, Yetişkin kadınlarda; %30'dan fazla yağ miktarı olmamalıdır. Bu oranların fazlası şişmanlık olarak tanımlanır. Yukarıda belirtilen oranların üzerinde kilo fazlalığı da, şişmanlık olarak tanımlanabilir. Cilt altında toplanan yağ oranı özellikle çocuklarda şişmanlık veya zayıflığın bir göstergesidir. Bu nedenle kolun dış kısmındaki derinin (triceps deri kıvrım kalınlığı) ve sırtta kürek kemiği üstündeki derinin (subscapuler deri kıvrım kalınlığı) kalınlığı ölçülür. Kalınlığına göre vücuttaki yağ oranı saptanır ve derecelendirilebilir.? Şişmanlık nasıl gelişir? Hangi oranlarda fazla yağ toplanma durumunda şişmanlık tanımlanır? "Boy ve kilo yaş dönemlerine göre değerlendirilerek normal değer saptanmalıdır" tanımı doğru mudur? Ağırlık ölçümü dışında şişmanlığın tanımlanması mümkün müdür?

3 1.2. Şişmanlığın Zararları Şişmanlığın başlıca zararları şunlardır: - Psikolojik sorunlar ortaya çıkar, - Mekanik yetersizlik oluşur (hareket kısıtlılığından dolayı), - Metabolik bozukluklar (diabet, gut, hiperkolesterolemi gibi) ağırlaşır. Belirtilen sorunlar şişmanlık nedeniyle oluşmamaktadır. Bu hastalıklarda gıda rejimi uygulanmadığı durumda, hastaların yakınmaları belirginleşir ve hatta ağırlaşır. Örneğin; diabeti olan bir şişman kişi, zayıflarsa ilaç gereksinimi kalmayabilir. - Kardiovasküler bozukluklar (hipertansiyon, kalp yükünün artması, angina pectoris riski, varisler) artar, - Deri komplikasyonları (cilt altında yağ dokusundaki kıl dipleri iltahaplanır) oluşur, - Kazaların oranı yüksektir (yavaş ve hantal olduklarından kazalara maruz kalırlar), - Ortalama yaşam sürasinin azalması (%25 azalma gibi) söz konusudur. Kilo fazlalığının oranına göre, yaşam süresinin belirli oranda azaldığı gözlenmektedir.? Şişmanlıkta psikolojik sorunlar beklenir mi? Şişmanlıkta mekanik yetersizlik neden oluşur? Şişmanlıkta metabolik bozukluklarda beklenecek değişiklikler nelerdir? Şişmanlıkta kardiovasküler bozuklukların oranı konusunda açıklamalarda bulununuz. Şişmanlıkta beklenen deri komplikasyonlarını anlatınız. Kazaların oranı şişmanlıkta neden yüksektir? Şişmanlıkta ortalama yaşam süresini nasıl beklersiniz? 1.3. Şişmanlıkta Diyet Tedavisi Şişmanların normal ağırlıklarına getirilebilmeleri için diyetlerin enerjisi düşürülür. Vücuttaki yağ depolarından kullanmaları sağlanır. Vücut ağırlığı istenilen seviyeye indirilmiş, düzenli bir beslenme alışkanlığı kazandırılmış olur. Genellikle günlük enerjinin;

4 - % 50-60'ı karbonhidratlardan, - %30-35'i yağlardan, - %10-15'i proteinlerden sağlanır. Diyet, haftada gramlık bir kilo verecek şekilde düzenlenir. Bu yöntem sağlığını olumsuz yönde etkilemez. Haftada bir kilo zayıflamak için, günlük kalori 1000 Kal kadar azaltılır. Örneğin; 1.58 cm boyunda hafif aktiviteli bir bayan için 1900 Kal yerine 900 Kal verilir. Diyette doğrudan kalori veren, şeker ve tatlılar en aza indirilir. Gıdada alınması gereken sebze ve meyve miktarları arttırılır. Tahıllar ve yağlar azaltılır. Elzem yağ dışındakiler (sıvı bitkisel yağ), hemen hemen tümüyle kaldırılır. Et ve süt grupları pek fazla değişmez. Protein gereksinimleri günlük alınması gereken dozun altına düşürülmez. Barsak işlevlerinin düzenli olması açısından, posalı gıdalar alınmalıdır. Yemek pişirmede yağda kızartma kullanılmaz. Suda pişirme, yağsız tavada pişirme önerilir. Gazoz, kuruyemiş, şekerli çay-kahve, meyve suyu konusunda bireyler uyarılır. Doyurucu özelliği olması için kepek gıdaya eklenebilir. Mineral ve vitamin alma açısından meyveler önemlidir. Ancak fazla yenildiği durumda, kalori kaynağı olacaklardır. Fizik aktivitelerini arttırması önerilir. Yemekler üç, beş öğünde alınmalıdır. Bu öğünler üç ana, üç ara öğün şeklinde de olabilir. Zayıflatıcı ilaçlar; bu ilaçlara birey kolay alışkanlık kazandığı için ve yan etkileri olduğundan (çarpıntı, uykusuzluk, tansiyon yükselmesi gibi), bu ilaçların kullanılması sakıncalıdır. Örneğin; Amfetamin türevleri, tiroksin (troxin), dietil propion, anorektik gibi ilaçlar çarpıntı, uykusuzluk, tansiyon yükselmesi yaparlar. Diüretikler de genellikle ödemli hastalarda kullanılır. Kilo kaybedici etkisi yoktur. Vücudun

5 sıvısını azalttıklarından dolayı kilo kaybedilmiş sanılabilir. Kaybedilen yağ dokusu olmadığından kısa sürede alınan sıvı ile yerine konur. Selüloz (metil selüloz) ise sindirilmeyen maddedir. Diyet hacmine katkıda bulunur. Zayıflamada etkisi yoktur.? Zayıflama için gıdalardaki enerji oranlarının düşürülmesi yeterli midir? Haftada kaç kilo zayıflama planlanmalıdır? Diyette alınması açısından dikkat edilecekler nelerdir? Yemek hazırlarken dikkat edilecekler nelerdir? Yemek öğünleri konusunda ne gibi ayarlama yapmalıdır? Zayıflatıcı ilaçların zararlı yanları nelerdir? Kepek ve selülozun zayıflamada etkileri nelerdir? 1.4. Şişmanlığın Oluşmasındaki Etmenler Şişmanlığın oluşmasında başlıca aşağıdaki etmenler sorumludur: * Yaş: Genellikle orta yaşlılıkta çok görülür. 0-1 yaş arasındaki bebeklik döneminde hücre bölünmesinin en fazla olduğu yaş grubu olduğundan, yağ hücrelerinde olaşan çoğalma, bir ömür boyunca etkisini sürdürecektir. Dolayısıyla bebeklikteki şişmanlık yetişkinlikteki şişmanlığa meyli arttırır. Şişmanlığa meyili etkileyen üç kritik yaş dönemi vardır. - Gebeliğin son üç ayı, - Yenidoğan döneminden 2. yaşa kadar, - Ergenlik çağı (adolesan=delikanlılık çağı), * Cinsiyet: Şişmanlık her iki cinste de görülür. Ancak kadınlarda daha fazladır. Menapoz ve gebeliğin etkili olduğu sanılmaktadır. *Sosyo-ekonomik yapı: Genellikle gelişmiş ve zengin toplumlara özgü bir beslenme bozukluğudur. Ancak sosyo-ekonomik seviyeleri düşük toplumlarda karbonhidratlı besinler ucuz ve karın doyurucu olduğundan şişmanlık, dengesiz beslenmenin bir sonucu olarak çok görülmektedir. Ayrıca bu topluluklarda, yemek yapılması sırasında yağda kavurarak pişirme fazladır. * Genetik etmenler: Bazı araştırmacılar şişman ailelerin çocuklarının da şişman

6 olduğunu gözlemişlerdir. Bu bulgunun yanında, karı-koca arasında da şişmanlık yönünden sıklıkla dikkat çekici bir uyum vardır. Bunlarda şişmanlığın genetikten çok beslenme alışkanlıkları ve fiziksel aktivitenin azlığı ile ilgili olduğu da savunulabilir. * Endokrin etmenler: Şişmanlığın kadınlarda, ergenlikte, gebelikte veya menapozda başlaması endokrin etmenlerin etkisi olabileceğini belirtmektedir. Ayrıca hipotroidizim (tiroid bezinin az çalışmasına bağlı hastalık), kuşing sendromu (cushing sendromu = fazla steroid alınması sonucu gelişmektedir) gibi rahatsızlıklarda da şişmanlık görülür. * Davranışla etkili etmenler: Gereğinden fazla yemek yemek, tembellik, aşırı stres, üzüntüye bağlı, sıkıntı atmak amacı ile yemek yemek, çerez yemek, mutfakta yemek pişirirken yemek, acele çiğneyip yutmak, büyük lokma yutarak yemek yemek, şişmanlığı oluşturan etmenlerdendir. * Fiziksel aktivite: Şişman bireylerin zayıflardan daha az aktif olduğu gözlenmiştir. Aktivite azlığı enerji harcamasını azaltır. * Sosyal Yaşam: Endüstrileşme ile bazı işlerin makineleşmesi, araba kullanmak gibi sosyal yaşantıdaki değişiklikler de şişmanlığa yol açar.? Şişmanlığın oluşmasında yaşın önemi var mıdır? Cinsiyetin şişmanlıkla ilişkisini belirtiniz. Sosyo-ekonomik yapının şişmanlığa etkisini açıklayınız. Şişmanlıktaki genetik faktörler nelerdir? Şişmanlık yapan hormonal etkileri açıklayınız. Şişmanlık oluşturan davranışlardan örnekler veriniz. Şişmanlık ile fiziksel aktivite arasındaki ilişkiyi anlatınız. 2. ZAYIFLIK 2.1. Genel Bilgiler Ağırlığın standartın biraz aşağısında olması sakıncalı sayılmaz. Ağırlığın normal standartların altında olması zayıflık olarak kabul edilmektedir. Zayıflık tanımını koyabilmek için, boy uzunluğu ile ağırlık arasındaki dengenin bozulması, ağırlığın negatif yönde belirgin azalmasıdır. Bireyin enerji harcaması fazla ise, aldığı besinler yeterli enerji sağlamıyorsa, negatif enerji

7 dengesi oluşur. Vücut önce yağ dokusunu, sonra da kas dokusunu kullanarak ağırlık kaybına neden olur. Büyüme ve gelişme dönemi geçtikten sonra, vücudun enerji temini için yapı taşlarını yıkmaya başlaması durumuna zayıflık demekteyiz. Çocukluk dönemindeki zayıflık durumuna malnütrisyon denilmektedir. Zayıflığın başlıca nedenleri: - Aldığımız besinlerle vücudumuza gereken enerjiyi temin edemememiz. Enerji azlığı nedeniyle organizma yaşamı için gereken çalışmayı yapamaz. Kendi yağ deposundan ve takiben diğer dokulardan harcamaya başlıyacaktır. - Enerji harcamasının artması, - Zayıflatıcı hastalıklar (malabsorbsiyon, diare, barsak parazitleri, hipertroidizm, tüberküloz gibi ağır hastalıklar, anaroksia nevroza, kanserler gibi) nedeniyle gelişebilir Diyet Tedavisi Öncelikle zayıflığın nedeni bulunmalıdır. Zayıflığın nedeni bir hastalık ise tedavisi için uğraşılmalıdır. Neden yetersiz besin alınması ise tıbbi tedavinin yanında vücuda yeterli ve gerekli besinlerin alınımı için uğraşılmalıdır. Genellikle zayıf bireylerin kilo alması, şişmanların zayıflamasından daha zordur. Diyet yaklaşımları: - Yiyecekleri iştah açıcı olmalı, - Göze hoş görünmeli, - Lezzetli olmalı, - Öğünleri belirli saatlerde olmalı, - Dinlenme ve uyku düzenleri sağlanmalıdır. Sinir gerginliği varsa yemek saatine kadar rahatlatılmalı veya yemek saati değiştirilmelidir

8 Besinlerin miktarları hacim olarak fazla tutulmamalı, ancak kalorisi ve proteini yüksek yiyecekler hazırlanmalıdır. Genellikle üç temel öğün, iki ara öğün olarak yemekler planlanmalıdır. Ayrıca bireyin beslenme alışkanlıkları hakkında detaylı bilgi alınmalıdır. Haftada yarım Kg (500 gram) ağırlık kazanması için günlük 500 Kalori (kilokalori) ek alması gerekir. Ancak bazal metabolizması yüksek olanlara, normalin üstünde yükleme yapılmalıdır. Ortalama Kal'lik yiyecek verilebilir. Yiyecekler beslenme alışkanlıklarına göre düzenlenmelidir. Protein ihtiyacı da ortalama Kg başına 1 gram iken 1.5 grama çıkılabilir. Karbonhidratlar rahatlıkla arttırılabilir. Karbonhidratların vücut ağırlığına dönüşmesi kolaydır. Yağlar, tokluk hissi verdiğinden ve fazlası bulantı, kusmaya yol açtığından diyette çok fazla arttırılamaz. B 1 vitamini sindirime yardım ettiği için ve iştah uyardığından takviye olarak verilebilir. Ayrıca maltözü şeklinde de verilebilir. Sabah kahvaltılarında; yağ ve reçel sürülmüş ekmekler, tostlar, hamur işleri, tahin-pekmez gibi yiyecekler verilir. Çorbalar terbiyeli, koyu kıvamlı olmalıdır. Kek ve pastalara fındık, fıstık eklenmelidir. Öğün aralarında kuru meyveler, kuru yemişler önerilir. Salata yerine tatlılar, kompostalar verilmelidir. Çay yerine süt, meyve suyu, hamur tatlıları, çikolata verilebilir

9 ? Diyet tedavisinden önce zayıf olan kişide yapılması gerekenler nelerdir? Zayıflıkta başlıca diyet yaklaşımları nelerdir? Haftada 500 gram alınabilmesi için diyete ne kadar kalori eklenmelidir? Gıdaların veriliş yöntemleri ve yemekte dikkat edilecekler nelerdir? 3. MALNÜTRİSYON 3.1. Genel Bilgiler Çocukların kalori ve besin öğelerine olan gereksinimleri karşılanamazsa buna bağlı olarak yetersizlik ve dengesizlik sorunları ortaya çıkar. Malnütrisyon; çocuğun büyüme, gelişme ve sağlık durumunun standartların altında olmasıdır. Erişkinlerde büyüme ve gelişme tamamlandığı için, gıda ile alınan besinlerin yetmezliğinde zayıflık oluşur. Ancak, çocukluk döneminde bu çok ağır olmanın ötesinde ayrı bir klinik hastalık şeklinde gelişmektedir. Çocuklar yeterli enerjilerini alsalar bile, yapı taşlarını oluşturacak olan proteinleri yetersiz almaları durumunda yine malnütrisyon gelişecektir. Çocukların en fazla büyüyüp geliştiği dönem olan 0-1 yaş arasında sık görülür. Ülkemizde de oldukça sık görülmektedir. Az gelişmiş ülkelerin başlıca beslenme sorunudur. Bu durumun önlenmesi için ucuz ve kaliteli beslenmeye yönelmelidir. Bu beslenme de anne sütüdür. Bu konuda toplum bilinçlendirilmeli ve anne sütünün yaygınlaştırılabilmesi için kültürel öğelerden faydanılmalıdır.? Çocukluk çağının en önemli beslenme sorunu nedir? Malnütrisyonu tanımlayınız. Malnütrisyonun önlenmesinde en önemli etmen nedir? 3.2. Malnütrisyon Nedenleri Malnütrisyonun başlıca nedenleri: - Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, yetersiz alınması,

10 - İnfeksiyon fazlalığı, - Sosyo-kültürel etmenler, - Doğuştan ve sonradan gelen hastalıklar. * Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği: Bu yetersizliğin nedenleri çeşitlidir. Alım yetersizliği, ekonomik nedenlere bağlı olabileceği gibi, bilgisizlik nedeniyle de olmaktadır. Örneğin; aile gelirinin azlığı, çocuk sayısının fazlalığı gibi sosyal sorunlar gıda yetersizliğine neden olabilecektir. Pişirme hataları, beslenme bilgisinin eksikliği nedeniyle çocuğa hangi yiyeceklerin verileceğinin bilinememesi gibi eğitim eksiklikleri sayılabilir. Anne sütünün verilmemesi veya erken kesilmesi, bebeklerin besin yetersizliğine yol açabilir. Bu nedenle malnütrisyonun önlenmesinde en önemli nokta, anne sütünün yaygınlaştırılmasıdır. Örneğin; köy toplumunda gelir durumu iyi olan ailelerin, bebeklerini herkesin beslediği gibi anne sütü vermek yerine, yurtdışından gelen mama ile beslemeyi bir öğünç kaynağı olarak kullanmakta oldukları gözlenmiştir. Bunun sonucunda, bu ailelerin çocuklarında malnütrisyon sıklığı fazla bulunmuştur. * Sık sık infeksiyon geçirme: Olumsuz çevre koşulları ise, infeksiyon riskini arttıracağından sık hastalanan ve hastalığı uzun seyreden çocuklarda beslenme güçleşir ve malnütrisyon gelişir. Hasta olan kişi de alınan besinler anabolizma (yapımda) işlerinde kullanılamazlar. Bağırsak parazitleri ve diğer etmenler de olumsuz yönde etkiler. * Sosyo-kültürel etmenler: Beslenme alışkanlıkları, örneğin uzun süre sadece anne sütü ile beslenme, nişasta, şeker mamaları, çok erken veya çok geç memeden kesme gibi etmenler, kısaca beslenme bilgisinin yanlışlıkları malnütrisyon nedenlerindendir. * Doğuştan ve sonradan gelen hastalıklar: Metabolizma hastalıkları, anatomik bozukluklar, allerjik durumlar gibi kronik durumlar sayılabilir.? Başlıca malnütrisyon nedenleri nelerdir? Kalori ve besin öğeleri eksikliği malnütrisyona nasıl neden olabilir? Sık infeksiyon malnütrisyona nasıl sebep olabilir? Malnütrisyona neden olan sosyo-kültürel etmenleri sayınız. Malnütrisyon sebebi olarak metabolik hastalıkları açıklayınız

11 3.3. Malnütrisyon Çeşitler Besin öğelerinin çok çeşitli olması nedeniyle eksikliği veya yetersizliği durumunda farklı tablolarla karşılaşılmaktadır. Demir eksikliği, kalsiyum eksikliği, bakır eksikliği, A vitamini eksikliği gibi ayrı ayrı öğelerin eksikliğinde farklı hastalıklar oluşmaktadır. Genel olarak ele alındığında; enerji yoksunluğu (yeterli kalori temin eden gıda alınamaması) veya yapı taşı olarak görev yapan proteinlerin yoksunluğu olarak iki grupta toplayabiliriz. Enerji yoksunluğunda alınacak olan proteinler yıkıma, enerji teminine gidecektir. Dolayısyıla enerji yoksunluğu ve protein yoksunluğu birlikte veya protein yoksunluğu yalın olarak saptanabilir. Malnütrisyon gelişmeden önce, yetersiz ve dengesiz beslenme durumunda kilo alma ve/ veya gelişmede yavaşlama veya duraklama olur. Bu durum uyarıcı olmalıdır. Bunun arkasından kilo alamama, cilt altı yağ dokusunun azalması, zayıflama gözlenecektir. Erken olarak malnütrisyonun gelişmekte olduğu farkına varılmadığı durumda, malnütrisyon oluşacak ve derecesi giderek ağırlaşacaktır. Protein azlığında ödem gelişeceğinden ilk planda kilo aldığı sanılacaktır. Ancak gelişmenin olmadığı gözlenecektir. Malnütrisyon çeşitli şekillerde gruplandırılabilir. Yukarıda belirtilen temel esas alındığında, sınıflandırma; - Protein-kalori yetersizliği ile olan tablo (düşük kilolu çocuk), - marasmus (enerji yoksunluğu, tüm elemanlarda eksiklik), - kuvaşiorkor (protein eksikliği belirgin) - marasmik-kuvaşiorkor, diye isimlendirilir. Marasmus: Esas olarak kalori eksikliği sonucu görülür. Ancak, kalori eksikliği yanısıra protein ve diğer besin öğelerinin eksikliği de vardır. Çocuk kendi yaşı için verilen standardın çok altındadır. Kaşektik (zayıf) görünümdedir. Bunlar genellikle, ya çok erken anne sütünden kesilmiş veya çok uzun süre anne sütü ile beslenmişlerdir. Diğer yiyecekler yeterince verilmemiştir. Çocuklar uzun süren infeksiyonlar geçirmiş olabilirler. Özellikle uzun devam eden

12 gastroenteritler başlıca nedendir. Gastroenterit geliştikten sonra oluşan sekonder laktoz entoleransı (ikincil süt şekeri toleranssızlığı) nedeniyle bebekler sütten yararlanmaları da engellenmektedir. Marasmik bebeklerin yüzleri ihtiyar görünümündedir. Ödem yoktur. Kuvaşiorkor (kwashiorkor): Kalorisi yeterli fakat proteinsiz diyetle beslenen çocukların hastalığıdır. Saf veya safa yakın karbonhidratla beslenen çocuklarda görülür. Büyüme ve gelişme durmuştur. En önemli belirti ödemdir. Kandaki albümin ve serbest amino asitler azalmıştır. Marasmik kuvaşiorkor:her ikisinin de belirtisinin birarada görüldüğü durumdur. Genelde ülkemizde görülen budur. Malnütrisyon derecelendirildiğinde: Gomez'in sınıflandırmasına göre; olması gereken ağırlığın yüzde olarak bulunması ile yapılmaktadır. - % 75-89'u ise I. derecede (Normal kilodan %11-25 azı) - % 61-74'i ise II. derecede (Beklenen kilodan %26-39 azı) - % 60 ve altında ise III. derecede (Olması gereken kilodan %40 ve altında olması) Welcome-Trust sınıflandırmasına göre; standart olması gereken ağırlıkla birlikte ödemin olup olmaması da dikkate alınmaktadır. Bu sınıflamaya göre tanımlamalar aşağıda sunulmuştur. - İdeal ağırlık: Standart ağırlığın (%50) 50. persentilindeki ağırlıktır. - Düşük kilolu çocuk: Standart ağırlığın %60-80'ninde olan ve ödemi olmayan çocuktur. - Kuvaşiorkor (Kwashiorkor): Kilosu standart ağırlığın %60-80'i olan, ödemli çocuktur. - Marasmus: Kilosu standart ağırlığın %60'ından az olan ödemsiz çocuktur. - Marasmik kuvaşiorkor: Kilosu standart ağırlığın %60'ından az ve ödemli çocuktur

13 ? Malnütrisyon tipleri nelerdir? Marasmus ne tip bir malnütrisyondur? Protein-enerji (kalori) yetmezliği nedir? Kuvaşiorkor nasıl bir malnütrisyondur? Malnütrisyon derecelerini belirtiniz Malnütrisyonla Birlikte Diğer Beslenme Sorunları Malnütrisyon durumunda enerji ve/veya protein yoksunluğunun yanında birçok besin öğelerinde de noksanlık gözlenmektedir. Çocukta büyüme ve gelişme olmaması vücudun gereksinimlerini azaltacaktır. Malnütrisyon ileri derecede olduğu durumda birlikte birçok beslenme sorunu oluşmaktadır. Malnütrisyonla birlikte görülen diğer bazı beslenme sorunları: - Mineral (maden) eksiklikleri: Demir ve bakır eksikliğine bağlı anemiler, magnezyum, çinko eksikliği ve diğer eser element eksikliği tabloları, vücudumuzdaki kan elektrolitlerin yeterince sağlanamaması, kalsiyum azlığı gibi birçok sorun sayılabilir. - Vitamin eksiklikleri: D vitamininden yeterince yararlanmayan ve kemik gelişimi yeterince tamamlanmamış çocuklarda ortaya çıkan raşitizm, A, B, C vitamini ve folik asit eksiklikleri sonucu gelişen hastalıklar. - Elzem (esansiyel) lipid alınamaması: Lipid eksikliğine bağlı vitamin eksiklikleri ve cilt sorunları gözlenecektir. - Diğer sorunlar: Diş çürüklüğü; çocukluk çağı beslenmesinde şekerli yiyeceklerin çok alınması ve sulardaki florid oranının azlığı nedeniyle görülmektedir. Malnütrisyonun bazı etkilerinin tanımlanması: - Çocukların ölüm nedenlerinden biridir. Malnütrisyon, özellikle bebeklik çağında (0-1 yaş), önemli ölüm (mortalite) ve hastalanma (morbidite) nedenidir. - Malnütrisyonlu bebeklerin tedavileri mali külfet getirmektedir. Malnütrisyon saptanan bebeklere gereksinimleri olan gıdaların verilmesi ile sorunlar hemen ve kolayca çözülememektedir. - Malnütrisyonlu çocuklar ileri yıllarda yeterli büyüme standardına ulaşamazlar. Bedensel gelişme sağlansa bile, beyin gelişimleri etkilenmektedir. Bu durum malnütrisyon derecesi ile ilgilidir

14 - Ağır seyreden malnütrisyon mental gelişimde geriliğe yol açar.? Malnütrisyonla birlikte gözlenen diğer beslenme sorunları nelerdir? Malnütrisyonun sebep olduğu bazı etkileri belirtiniz Malnütrisyon Tedavisinde Diyet Malnütrisyonlu çocuğa özel diyet verilmelidir. Bu çocukların tanıları (ilk planda saptanmaları), normal aile hekimliği taramalarında veya sorunları nedeniyle hastaneye getirildiklerinde tanımlanırlar. Genellikle aileler bebeklerini malnütrisyon nedeniyle doktora getirmezler. Hastaneye getirilenlerde, ağızdan alabilecek durumda olmaya bilirler. Sıklıkla bir infeksiyonla hastaneye gelmişlerdir. İshal varsa, susuzluk (dehidratasyon) gelişmiş ise, ağızdan rehidratasyon sıvısı verilir. Ancak zorunlu durumlarda damardan (intravenöz) sıvı verilir. Damardan verilecek sıvılar, kan elektrolit dengelerinin bozuk olması nedeniyle birçok sorunları beraberinde getirebilir. Özellikle kuvaşiorkorlu bebekler kısa sürede kaybedilebilirler. Bu nedenlerden dolayı, malnütrisyonlu çocuklara ağızdan rehidratasyon sıvılarının verilmesi çok daha fazla önem taşır. Ağızdan sıvı tedavisi fizyolojik, sorunlar yaratmayan, damardan sıvı verilmesinden daha etkili ve tolere edilmesi, uygulanabilmesi çok daha kolay bir yöntemdir. Bu nedenle özellikle malnütrisyonlu çocuklarda damardan sıvı verme işleminden kaçınılmalıdır. Ağızdan fazla sıvı verince önemli bir sorun olmaz, ancak damardan verildiğinde kalp yetmezliği ve ölüme neden olabilir. Susuzluğu geçen (dehidratasyonu düzelen) çocuğa sindirebileceği yiyeceklerle beslenmeye geçilir. Malnütrisyonlu bir bebeğe gıda vermek zordur. Ancak önemli olan gıdanın ağızdan verilmesi değildir. Verilen gıdanın sindirilip kullanılmasıdır. Bu nedenle sindirilmeyen ve vücutta kullanılmayan gıdanın önemi olmayacaktır. İlk uygulama çocuğun kilosuna göre mayi gereksinimini hesaplamaktır. Yaş, gereksinimi ve ağırlığına göre değişiklikler yapılmalıdır. Aşağıda ortalama örnekler verilmektedir: - Kg başına ml'den sıvı (mama) alması hesaplanır

15 - Sütün sindirilebilmesi için 1/2'lik sütle başlanır. Anne sütü daima alternatifsiz ilk ve tek tercihtir. Verilen sütü sindiremiyorsa, özel sindirimi kolaylaştırılan anne sütüne adapte edilmiş mamalar (süt tozları) verilmelidir. Gerekirse bebeğe sindirici enzimler verilmelidir. İlk planda sindirim işleminin başlaması amaçlanmalıdır. Gerekiyorsa, hidrolize mamalar verilmelidir gün çocuk gözlenir. Tolere ediyorsa gıdanın güçlendirilmesi amaçlanır. - 2/3 lük süte geçilir. - Bu çocuklarda emilim bozulmuştur. - Gastrointestinal sorunlar gelişebilir. Kusmalar olabilir. - Tolere etme durumuna göre tam süte geçilir gün tam süt aldıktan sonra yüksek kalorili malnütrisyon (YKM) diyetine geçilir. (içeriği, süt, pirinç unu, toz şeker, sıvı yağ [ayçiçek veya zeytinyağı])100 ml yüksek kalorili malnütrisyon (YKM) rejiminde Kal vardır. - Ayrıca meyve suyu ve eser elementler (Mg, Zn gibi) gıdalara eklenir. - Vitamin, mineral (maden) desteği yapılmlıdır. - Çocuk yüksek kalorili malnütrisyon diyeti (YKMD) 1 hafta ile gün beslenir. - Daha sonra normal yiyeceklere alıştırılır. - Yavaş, yavaş ve her gün ek bir yiyeceğe başlanır. - Aile beslenme konusunda eğitilir. - Çocukların iştahları genelde iyidir. - Biberonla alamıyorsa kaşıkla beslenir. Tüm yukarıda belirtilen yaklaşımlar verilen gıdaların sindirilebilmesi ile mümkündür. Bu amaçla acele etmeden, bebeğin durumuna göre uyarlamalar yapılması zorunludur. Sevgi verilemeden sadece gıda verilmesi yeterli olamamaktadır. Yuvalara bırakılmış çocuklarda bu kolaylıkla gözlenebilir. Tüm gereksinimi karşılansa bile, çocukların gelişimi yeterli olmamaktadır

16 ? Malnütrisyonlu bir bebeğe damardan sıvı verilmesinden neden kaçınırız? Ağızdan sıvı verilmesi neden güvenlidir? Süt neden sulandırılarak başlanır? Malnütrisyon diyeti konusunda açıklamalarda bulununuz. Özet Şişmanlık: Şişmanlık çoğunlukla hatalı ve aşırı beslenme sonucu vucutta fazla miktarda yağ toplanması ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Şişmanlığın saptanmasında vücuttaki yağ miktarı önemlidir. Normalde; a) Genç erkeklerde %12, b) Genç kadınlarda %26, c) Yetişkin erkeklerde %20, d) Yetişkin kadınlarda %30'dan fazla yağ miktarı olmamalıdır. Bu oranların fazlası şişmanlık olarak tanımlanır. Şişmanlığın zararları: 1- Psikolojik sorunlar beklenmelidir, 2- Hareket kısıtlılığından dolayı mekanik yetersizlik, 3- Metabolik bozukluklar, 4- Kardiovasküler bozukluklar, 5- Deri komplikasyonları, 6- Kaza oranlarında artma görülür, 7- Ortalama yaşam süresi azalır. Şişmanlıkta diyet tedavisi: Şişmanların normal ağırlıklarına getirilebilmeleri için diyetlerin enerjisi düşürülür. Vücuttaki yağ depolarından kullanmaları sağlanır. Diyet, haftada yarım ile 1 Kg verecek şekilde düzenlenir. Bu yöntem sağlığını olumsuz yönde etkilemez. Haftada bir kilo zayıflamak için günlük kalori 1000 Kal azaltılır. Diyette şeker ve tatlılar en aza indirilir. Sebze ve meyve arttırılır. Tahıllar ve yağlar azaltılır. Et ve süt grupları pek fazla değişmez. Fizik aktivitelerini arttırması önerilir. Yemekler üç ana, iki üç ara öğünde alınmalıdır. Zayıflatıcı ilaçlar zararlıdır. Şişmanlığın oluşmasındaki etmenler: 1- Yaş: Şişmanlığa meyili arttıran üç kritik dönem; gebeliğin son üç ayı, doğumdan 2. yaşa kadar olan bebeklik dönemi, ergenlik çağıdır. 2- Cinsiyet : Her iki cinste de görülür. Ancak kadınlarda daha fazladır. 3- Sosyo-ekonomik yapı: Genellikle gelişmiş ve zengin toplumlara özgü bir beslenme bozukluğudur. Ancak sosyo-ekonomik seviyeleri düşük toplumlarda karbonhidrattan zengin gıda alındığından şişmanlık çok görülmektedir. 4- Genetik etmenler ve sosyal yaşantının etkinliği konusunda tartışmalar devam etmektedir. 5- Endokrin etmenler şişmanlığın oluşmasında etkindirler. 6- Beslenme davranışları etkili olmaktadır. 7- Fiziksel aktivite azlığı şişmanlığı arttırır

17 Zayıflık: Zayıflık, boy uzunluğu ile ağırlık arasındaki dengede, ağırlığın negatif yönde değişmesi, azalması ile (yani standartların altına düşmesi ile) ortaya çıkar. Vücut önce yağ dokusunu, sonra da kas dokusunu kullanarak ağırlık kaybına neden olur. Zayıflığın nedenleri: 1- Yetersiz enerji alımı, 2- Enerji harcamasının artması, 3- Zayıflatıcı hastalıklar nedeniyle katabolizmanın artmasıdır. Diyet tedavisi Öncelikle zayıflığın nedeni bulunmalıdır. Herhangi bir hastalık ise tedavisi için uğraşılmalıdır. Neden yetersiz besin alınımı ise, tıbbi tedavinin yanında vücuda yeterli ve gerekli besinlerin alınımı için uğraşılmalıdır. Yiyecekler zayıf olan kişinin beğenisini kazanmalıdır. Gerginliği varsa yemek saatine kadar rahatlatılmalı veya yemek saati değiştirilmelidir. Besinlerin miktarları hacim olarak fazla tutulmamalı ancak kalorisi ve proteini yüksek yiyecekler hazırlanmalıdır. Haftada yarım Kg ağırlık kazanması için günlük ek 500 kalori alması gerekir. Karbonhidratlar rahatlıkla arttırılabilir. Vücut ağırlığına dönüşmesi kolaydır. Yağlar tokluk hissi verdiğinden ve zor tolere edildiğinden fazla arttırılamaz. Sabah kahvaltılarında; yağ ve reçel sürülmüş ekmekler, tostlar, hamur işleri, tahin-pekmez gibi yiyecekler verilir. Çorbalar terbiyeli, koyu kıvamlı olmalıdır. Kek ve pastalara fındık, fıstık eklenmelidir. Öğün aralarında kuru meyveler, kuru yemişler önerilir. Salata yerine tatlılar, kompostalar verilmelidir. Çay yerine süt, meyve suyu, hamur tatlıları, çikolata verilebilir. Malnütrisyon: Çocukların kalori ve besin öğelerine olan gereksinimleri karşılanamazsa buna bağlı olarak yetersizlik ve dengesizlik sorunları ortaya çıkar. Bu sorunlara malnütrisyon denilmektedir. Çocuğun büyüme gelişme ve sağlık durumunun ilgili standartların altında olmasıdır. Malnütrisyonun nedenleri: 1- Kalori ve besin öğelerinin yetersizliği, 2- İnfeksiyon fazlalığı, 3- Sosyo-kültürel etmenler, 4- Doğuştan ve sonradan gelen hastalıklar. Malnütrisyon çeşitleri: 1- Protein-kalori yetersizliği, 2- Marasmus (enerji yoksunluğu, tüm elemanlarda eksiklik), 3- Kuvaşiorkor (protein eksikliği belirgin), 4- Marasmik-kuvaşiorkor, diye isimlendirilir

18 Malnütrisyonun derecelendirilmesi (olması gereken ideal vücut ağırlığının yüzde olarak azlığına göre derecelendirilir): Gomez'in sınıflandırmasına göre; olması gereken ağırlığın yüzde olarak bulunması ile yapılmaktadır. 1- % 75-89'u ise I. derecede (Normal kilodan %11-25 azı), 2- % 61-74'i ise II. derecede (Beklenen kilodan %26-39 azı), 3- % 60 ve altında ise III. derecede (Olması gereken kilodan %40 ve altında olması). Welcome-Trust sınıflandırmasına göre; standart olması gereken ağırlıkla birlikte ödemin olup olmaması da dikkate alınmaktadır. Bu sınıflamaya göre tanımlamalar aşağıda sunulmuştur. 1- İdeal ağırlık: Standart ağırlığın (%50) 50. persentilindeki ağırlıktır. 2- Düşük kilolu çocuk: Standart ağırlığın %60-80'ninde olan ve ödemi olmayan çocuktur. 3- Kuvaşiorkor (Kwashiorkor): Kilosu standart ağırlığın %60-80'i olan, ödemli çocuktur. 4- Marasmus: Kilosu standart ağırlığın %60'ından az olan ödemsiz çocuktur. 5- Marasmik kuvaşiorkor: Kilosu standart ağırlığın %60'ından az ve ödemli çocuktur. Malnütrisyonla birlikte görülen diğer beslenme sorunları: 1- Mineral (maden) eksiklikleri, 2- Vitamin eksiklikleri, 3- Elzem (esansiyel) lipid alınamaması, 4- Diğer sorunlar: Diş çürüklüğü gibi. Malnütrisyonun etkilerini ise şöyle sıralayabiliriz; 1- Çocukların ölüm ve hastalanma nedenlerinden biridir. 2- Tedavileri mali külfet getirmektedir. 3- Malnütrisyonlu çocuklar ileri yıllarda yeterli büyüme standardına kolay ulaşamazlar. 4- Ağır seyreden malnütrisyon mental gelişimde geriliğe yol açar. Malnütrisyon tedavisinde diyet: - Kg başına ml'den sıvı hesaplanır. 1/2'lik sütle başlanır. Anne sütü daima alternatifsiz ilk ve tek tercihtir gün çocuk gözlenir. Tolere ediyorsa gıdanın güçlendirilmesi amaçlanır. 2/3 lük süte geçilir. - Bu çocuklarda emilim bozulmuştur. Gastrointestinal sorunlar gelişebilir. Kusmalar olabilir. Tolere etme durumuna göre tam süte geçilir gün tam süt aldıktan sonra yüksek kalorili malnütrisyon diyeti (içeriği, süt, pirinç unu, toz şeker, sıvı yağ [ayçiçek veya zeytinyağı])100 ml yüksek kalorili malnütrisyon (YKM) rejiminde Kal vardır. Ayrıca meyve suyu ve eser elementler (Mg, Zn gibi) gıdalara eklenir. Vitamin, mineral (maden) desteği yapılmlıdır

19 - Çocuk yüksek kalorili malnütrisyon diyeti (YKMD) 1 hafta ile gün beslenir. Daha sonra normal yiyeceklere alıştırılır. Yavaş, yavaş ve her gün ek bir yiyeceğe başlanır. - Aile beslenme konusunda eğitilir. Çocukların iştahları genelde iyidir. Biberonla alamıyorsa kaşıkla beslenir. - Sevgi verilemeden sadece gıda verilmesi yeterli olamamaktadır. Değerlendirme Soruları 1. Yanlış olan cümleyi belirtiniz. A) Şişmanlık çoğunlukla aşırı beslenme sonucunda vücutta fazla miktarda yağ topalnmasıdır. B) Normalde bir insan vücudunda % oranında yağ bulunmaktadır. C) Şişmanlıkta zayıflama haftada 1 kilodan fazla olmamalıdır. D) Şişmanlığın temel tedavisi fiziksel aktivitenin arttırılmasıdır. E) Zayıflatıcı ilaçların faydadan daha çok zararları vardır. 2. Yanlış olan cümleyi belirtiniz. A) Zayıflığın oluşması için vücudumuzdaki yağ dokusunun harcanması gereklidir. B) Zayıflatıcı hastalıklar da zayıflamamızın nedenlerinden biridir. C) Zayıf olan bir kişiye fazla yemek yedirilirse kişi hemen şişmanlamaktadır. D) Yağlar tokluk hissi verdiği ve fazla alınamadığı için diyette fazla arttırılamaz. E) Karbonhidratların diyette arttırılması daha kolaydır. 3. Yanlış olan cümleyi belirtiniz. A) Malnütrisyon çocuğun gelişme ve büyümesinin standartların altında olmasıdır. B) Malnütrisyon çocukların en fazla büyüyüp, geliştiği dönem olan bebeklikte daha sıktır. C) Sık infeksiyon geçirme malnütrisyona neden olduğu gibi, malnütrisyonlu çocuklarda da infeksiyon oranı fazladır. D) Marasmus malnütrisyon tiplerinden biri olmayıp, malnütrisyon nedenlerinden biridir. E) Malnütrisyonla birlikte vitamin ve maden eksiklikleri de sıklıkla gözlenir

20 Kavram Dizini Kaşektik Mortalite Morbidite : İleri derecede zayıf kişi : Ölüm nedeni olan hastalıklar : Hastalık oluşturan nedenler Başvurulacak Kaynaklar AKŞİT, M.A.; Neonatolojiye Giriş, Program, Projelendirme, Uygulama Yaklaşımları. Anadolu Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, BAYSAL, A.; Beslenme. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, BAYSAL, A., GÜNEYLİ, U., BOZKURT, N., KEÇECİOĞLU, S., AKSOY, M.; Diyet El Kitabı. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, BEHRMAN, R.E., VAUGHAN, V.C.; Nelson Textbook of Pediatrics. 13th ed., W.B. Saunders Company, Philadelphia, DE GROOT, L.J.; Endocrinology. 2 th Edition by WB Saunders Company, DİYETİSYENLER DERNEĞİ; Besinlerin Bileşimleri. Türkiye Diyetisyenler Derneği Yayını, Ankara, FEBIGER, L.; Joslins Diabetes Mellitus GÖRPE, A., GÖRPE, U.; Pratik Endokrinoloji. Ermete Matbaası, GUYTON, A.C.; Textbook of Medical Physiology. W.B. Saunders Company, Philadelphia, HATEMİ, H.; Diabetes Mellitus. Yüce Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş. Tıp Kitapları Dizisi, Medical Clinics of North America. Volume 72, Number 6, WB Saunders Company, Medical Clinics of North America, Number 1,1989. NOYAN, A. ; Fizyoloji ders kitabı. 5. Baskı, Ankara, SELBACHER, K.J., ADAMS, R.; Harrison's Principles of Internal Medicine. 12 th Edition by Mc Graw Hill Book Company,

21 SENCER, E.; Endokrin ve Metabolik Hastalıklar. Sermet Matbaası, SENCER, E.; Beslenme ve Diyet. İstanbul, WILLIAMS, R.H.; Williams Textbook of Endocrinology. 7 th by WB Saunders Company, WYNGAORDEN, J., SMITH, L.H.; Cecil Textbook of Medicine. 18 th Edition by WB Saunders Company,

Enerji Metabolizması

Enerji Metabolizması ÜNİTE 5 Enerji Metabolizması Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Vücudumuzun enerji gereksiniminin nasıl karşılandığını, Her yaş, cins ve aktiviteye göre enerji gereksiniminin farklı olduğunu ve, Bu

Detaylı

Diabetes Mellitus'ta Beslenme

Diabetes Mellitus'ta Beslenme ÜNİTE 3 Diabetes Mellitus'ta Beslenme Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Diabetes mellitus hakkında genel bilgi edinecek, Beslenmenin diabete etkisini, Diabetes mellitusta nasıl bir diyet uygulamak

Detaylı

Bazı Özel Durumlarda Beslenme

Bazı Özel Durumlarda Beslenme ÜNİTE 4 Bazı Özel Durumlarda Beslenme Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, İşçinin üretim hızıyla yakından ilgili olan işçi beslenmesinin önemini, İşçinin yetersiz ve dengesiz beslenmesi ile ne gibi sorunların

Detaylı

BÖLÜM 3 ÖZEL DURUMLARDA BESLENME

BÖLÜM 3 ÖZEL DURUMLARDA BESLENME BÖLÜM 3 ÖZEL DURUMLARDA BESLENME İÇİNDEKİLER Sayfa No ÜNİTE 1. GEBE ve EMZİKLİ KADINLARDA BESLENME... 110 1. Genel Bilgi... 111 2. Yetersiz ve Dengesiz Beslenen Annenin Sağlığı... 112 3. Gebelikte Enerji

Detaylı

Sinir Sistemi Hastalıklarında Beslenme

Sinir Sistemi Hastalıklarında Beslenme ÜNİTE 8 Sinir Sistemi Hastalıklarında Beslenme Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Sinir sistemi hastalıklarında uygulanabilecek diyetleri öğrenmiş olacaksınız. İçindekiler Sinir Sistemi Hastalıklarında

Detaylı

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar

Kilo verme niyetiyle diyet tedavisinin uygulanamayacağı durumlar nelerdir? -Hamilelik. -Emziklik. -Zeka geriliği. -Ağır psikolojik bozukluklar Diyet denilince aklımıza aç kalmak gelir. Bu nedenle biz buna ''sağlıklı beslenme programı'' diyoruz. Aç kalmadan ve bütün besin öğelerinden dengeli biçimde alarak zayıflamayı ve bu kiloda kalmayı amaçlıyoruz.

Detaylı

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. ŞİŞMANLIK (OBEZİTE) Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır. Yağ dokusunun oranı; Yetişkin erkeklerde % 12 15, Yetişkin kadınlarda %20 27 arasındadır. Bu oranların

Detaylı

Nükleik Asitler ÜNİTE 3. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler

Nükleik Asitler ÜNİTE 3. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler ÜNİTE 3 Nükleik Asitler Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Nükleik asitlerin (DNA, RNA) organizmadaki etkilerini, Görev ve işlevlerini, Hangi besinlerde daha zengin olarak bulunduğunu öğrenmiş olacaksınız.

Detaylı

BÖLÜM 4 HASTALIKLARDA BESLENME

BÖLÜM 4 HASTALIKLARDA BESLENME BÖLÜM 4 HASTALIKLARDA BESLENME İÇİNDEKİLER Sayfa No ÜNİTE 1. KALP ve DAMAR HASTALIKLARINDA BESLENME... 166 1. Beslenmenin Hastalık Oluşumuna Etkisi... 167 2. Kalp Hastalıklarından Korunma... 169 3. Bazı

Detaylı

Kanserli Hastalarda Beslenme

Kanserli Hastalarda Beslenme ÜNİTE 5 Kanserli Hastalarda Beslenme Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Beslenme, besin ve kanser arasındaki ilişkiyi, Kanseli hastaların beslenmelerini öğrenmiş olacaksınız. İçindekiler Beslenmenin

Detaylı

YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR?

YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR? YETERLİ VE DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun, büyümesi yenilenmesi çalışması için gerekli olan enerji ve besin öğelerinin yeterli miktarda alınmasıdır. Ş. İKİBUDAK BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ SAĞLIKLI BİR Y AŞAMIN

Detaylı

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK Beslenme İle İlgili Temel Kavramlar Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması, Yaşam kalitesini artırması için

Detaylı

gereksinimi kadar sağlamasıdır.

gereksinimi kadar sağlamasıdır. Yeterli beslenme, vücudun yaşamı ve çalışmasını sürdürebilesi için gerekli olan enerjinin sağlanması anlamına gelir. Dengeli beslenme ise, alınan enerjinin yanında bütün besin öğelerini gereksinimi kadar

Detaylı

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.

Detaylı

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir

Detaylı

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,

Detaylı

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr Ağacın kökü toprak İnsanın kökü EKMEK tir. 2 BİR AYDA 7-12 KG. VERMEK

Detaylı

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir. Ülkemizde halkın beslenme

Detaylı

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065

MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ

Detaylı

Obezite Nedir? Harun AKTAŞ - Trabzon

Obezite Nedir? Harun AKTAŞ - Trabzon Obezite Nedir? Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması

Detaylı

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri

Kansız kişilerde görülebilecek belirtileri Kansızlık (anemi) kandaki hemoglobin miktarının yaş ve cinsiyete göre kabul edilen değerlerin altında olmasıdır. Bu değerler erişkin erkeklerde 13.5 g/dl, kadınlarda 12 g/dl nin altı kabul edilir. Kansızlığın

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)

Detaylı

TEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR!

TEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR! Acıbadem Hastanesi Büyüme ve Ergenlik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz ile, çocuğun doğumundan itibaren vücudunda hangi hormonların ne gibi işlevleri olduğunu, ilk 3 yılın önemini ve ergenlik

Detaylı

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz Diyetisyen Serap Orak Tufan İstanbul 2015 NEDEN OKULA GİDERİZ? PEKİ NEDEN YEMEK YERİZ? Hastalanmamak için Daha Güçlü olmak için Daha çabuk büyümek için Karnımızı

Detaylı

Op Dr Aybala AKIL. ACIBADEM Bodrum Hastanesi

Op Dr Aybala AKIL. ACIBADEM Bodrum Hastanesi Sağlıklı bir anne için Sağlıklı beslenme Düzenli hekim kontrolü Gebelik öncesi hastalıkların sıkı takibi Sağlıklı bir yaşam tarzı Huzurlu bir gebelik süreci Sağlıklı beslenme = Dengeli beslenme Proteinler

Detaylı

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM

Gastrointestinal Sistem Hastalıkları. Dr. Nazan ÇALBAYRAM Gastrointestinal Sistem Hastalıkları Dr. Nazan ÇALBAYRAM ÇÖLYAK HASTALIĞI Çölyak hastalığı bir malabsorbsiyon sendromudur. Hastalık; gluten içeren unlu gıdalara karşı genetik bazda immünojik bir intolerans

Detaylı

İŞÇİLERDE, SPORCULARDA VE YAŞLILARDA BESLENME

İŞÇİLERDE, SPORCULARDA VE YAŞLILARDA BESLENME İŞÇİLERDE, SPORCULARDA VE YAŞLILARDA BESLENME Besinlerle alınan enerjinin başlıca kaynağı olan besin öğeleri proteinler, karbonhidratlar ve yağlardır. Enerji gereksinimi ne olursa olsun, günlük alınan

Detaylı

1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir?

1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? VÜCUT BAKIMI 1. İnsan vücudunun ölçülerini konu edinen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Anatomi B) Fizyoloji C) Antropometri D) Antropoloji 2. Kemik, diş, kas, organlar, sıvılar ve adipoz dokunun

Detaylı

Vitaminlerin yararları nedendir?

Vitaminlerin yararları nedendir? Vitaminlerin yararları nedendir? Vitamin ve mineraller vücudun normal fonksiyonlarının yerine getirilmesinde, büyüme ve gelişiminde çok önemlidir. Az miktarlarda yeterlidirler. Gebelikte anne yanında bebeğin

Detaylı

ÖZEL DURUMLARDA BESLENME I

ÖZEL DURUMLARDA BESLENME I ÖZEL DURUMLARDA BESLENME I GEBE VE EMZİKLİ BESLENMESİ AMAÇ; 1-Annenin kendi fizyolojik gereksinimlerini karşılayarak besin ögelerinin yedeğini tutmak 2-Bebeğin normal büyümesi ve salınan sütün gerektirdiği

Detaylı

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ BESLENME ÜNİTESİ BESLENME DEĞERLENDİRME KILAVUZU

ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ BESLENME ÜNİTESİ BESLENME DEĞERLENDİRME KILAVUZU ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ BESLENME ÜNİTESİ BESLENME DEĞERLENDİRME KILAVUZU KLK-HAB-BES İlk yayın Tarihi : 15 Mart 2006 Revizyon No : 04 Revizyon Tarihi : 03 Ağustos 2012 İçindekiler A) Malnütrisyon

Detaylı

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler:

Nedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler: Obezite alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıyla oluşur. Bunu genetik faktörler, metabolizma hızı, iştah, gıdaya ulaşabilme, davranışsal faktörler, fiziksel aktivite durumu, kültürel faktörler

Detaylı

MENOPOZ DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ

MENOPOZ DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ MENAPOZDA VE YAŞLILIKTA BESLENME 1 MENOPOZ DÖNEMİNİN ÖZELLİKLERİ MENOPOZDA GÖRÜLEN SORUNLAR MENOPOZ DÖNEMİNDE BESLENME İLKELERİ YAŞLILIKTA BESLENME YAŞLILIKTA BESLENME İLKELERİ 2 3 YAŞAM BEBEKLİK ÇOCUKLUK

Detaylı

ENERJİ METABOLİZMASI

ENERJİ METABOLİZMASI ENERJİ METABOLİZMASI Soluduğumuz hava, yediğimiz ve içtiğimiz besinler vücudumuz tarafından işlenir, kullanılır ve ihtiyaç duyduğumuz enerjiye dönüştürülür. Gün içinde yapılan fiziksel aktiviteler kalp

Detaylı

OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ. Dr. Hülya YARDIMCI

OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ. Dr. Hülya YARDIMCI OKUL ÖNCESİ ÇOCUK BESLENMESİ Dr. Hülya YARDIMCI Okul öncesi dönem yetişkinlik için temel oluşturan pek çok alışkanlığın geliştirildiği bir dönemdir. Bu dönemde yeterli ve dengeli beslenme kadar, iyi geliştirilmiş

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

SAĞLIKLI BESLENME. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 SAĞLIKLI BESLENME Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Zehra Gökkaya Kılıç, Arş. Gör. Dr. Müsenna Arslanyılmaz

Detaylı

Raşitizm D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur? Anne Sütünde Yeterince D Vitamini Var mıdır?

Raşitizm D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur? Anne Sütünde Yeterince D Vitamini Var mıdır? Raşitizm, kemiklerde kalsiyum depolanmasının yetersiz olmasına bağlı olarak ortaya çıkan şekil bozukluklarına verilen genel addır. Nedenleri çeşitlidir. Her yaşta görülebilir. En sık olarak görülen, dolayısıyla

Detaylı

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ Prof. Dr. Nilgün KARAAĞAOĞLU Doç. Dr. Gülhan EROĞLU SAMUR 4. Baskı Prof. Dr. Nilgün Karaağaoğlu Doç. Dr. Gülhan Eroğlu Samur ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ISBN 978-605-364-200-8 Kitapta

Detaylı

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve

Detaylı

Bilindiği üzere beslenme; anne karnında başlayarak yaşamın sonlandığı ana kadar devam eden yaşamın vazgeçilmez bir ihtiyacıdır

Bilindiği üzere beslenme; anne karnında başlayarak yaşamın sonlandığı ana kadar devam eden yaşamın vazgeçilmez bir ihtiyacıdır OBEZİTE Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu

Detaylı

Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma. Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu

Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma. Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu Cerrahi Hastada Beslenme ve Metabolizma Prof.Dr. İsmail Hamzaoğlu Travma ve cerrahiye ilk yanıt Total vücut enerji harcaması artar Üriner nitrojen atılımı azalır Hastanın ilk resüsitasyonundan sonra Artmış

Detaylı

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Hipertansiyon HT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Neslihan Yukarıkır ve Arş. Gör. Dr. Dilber Deryol Nacar

Detaylı

Düzenleyen :Burcu GÜLBAHAR Okul Rehber Öğretmeni

Düzenleyen :Burcu GÜLBAHAR Okul Rehber Öğretmeni Düzenleyen :Burcu GÜLBAHAR Okul Rehber Öğretmeni Kilo alımının fizyolojisi Enerji alımı Enerji tüketimi Kontrol faktörleri Genetik etki Diyet Egzersiz Bazal metabolizma Termogenez Yağ içeriği yüksek beslenme

Detaylı

MENOPOZ. Menopoz nedir?

MENOPOZ. Menopoz nedir? MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE Sağlıklı büyümek ve gelişmek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. BESLENME İnsanın yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel

Detaylı

VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA

VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA 1 VÜCUT KOMPOSİZYONU VE EGZERSİZ PROGRAMLAMA 2 VÜCUT KOMPOSİZYONU Vücuttaki tüm doku, hücre, molekül ve atom bileşenlerinin miktarını ifade eder Tıp, beslenme, egzersiz bilimleri, büyüme ve gelişme, yaşlanma,

Detaylı

Yağlar ve Proteinler

Yağlar ve Proteinler Yağlar ve Proteinler Yağlar Yağlar, yağ asitleri ve gliserolden oluşmuş organik bileşiklerdir. Yağlar en ekonomik enerji kaynaklarıdır. Yağlar aynı miktardaki karbonhidrat ve proteinlerin iki katından

Detaylı

Diyabette Beslenme. Diyabet

Diyabette Beslenme. Diyabet Diyabette Beslenme Diyabet BR.HLİ.044 Diyabet Hastası Nasıl Beslenmeli? Halk arasında şeker hastalığı olarak adlandırılan diyabet, düzenli beslenme programı gerektirir. Düzenli ve bilinçli bir beslenme

Detaylı

OKUL ÇAĞINDA BESLENME

OKUL ÇAĞINDA BESLENME OKUL ÇAĞINDA BESLENME Doç. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Gastroenteroloji, Beslenme ve Metabolizma Ünitesi Nisan 2008-İZMİR ADÖLESAN DÖNEM 1. Biyolojik değişim BÜYÜME

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı

HASTALIKLARA ÖZEL BESLENME

HASTALIKLARA ÖZEL BESLENME HASTALIKLARA ÖZEL BESLENME Beslenme Yetersizliğine Bağlı Sorunlar 1 PROTEİN ENERJİ YETERSİZLİĞİ Büyüme ve gelişme için gerekli olan enerji, protein, karbonhidrat, vitamin ve minerallerin yeterince alınmamasına

Detaylı

.. YILI SAĞLIKLI BESLENME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ. sahibi olmak * Beslenme Bilimi * Beslenme Biliminin Kapsamı 16 SAAT.

.. YILI SAĞLIKLI BESLENME KURS PLANI MODÜL SÜRESİ. sahibi olmak * Beslenme Bilimi * Beslenme Biliminin Kapsamı 16 SAAT. .... YILI KURS PLANI KURS MERKEZİNİN ADI ALAN ADI KURSUN ADI KURSUN SÜRESİ AY HAFTA GÜNLER DERS SAATİ KONULAR. AİLE VE TÜKETİCİ BİLİMLERİ 18 SAAT MODÜL VE YETERLİLİK MODÜL SÜRESİ TOPLAM SÜRE BAŞLAMA TARİHİ

Detaylı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı Sporcu Beslenmesi Ve Makarna Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı BESLENME Genetik yapı PERFORMANS Fiziksel kondisyon Yaş Cinsiyet Yaş Enerji gereksinimi Vücut bileşimi

Detaylı

AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE İLK 1000 GÜNDE BESLENME DR.GÖNÜL KAYA

AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE İLK 1000 GÜNDE BESLENME DR.GÖNÜL KAYA AİLE SAĞLIĞI MERKEZLERİNDE İLK 1000 GÜNDE BESLENME DR.GÖNÜL KAYA AİLE SAĞLIĞI BİRİMİNDE EKİP Aile Hekimi Aile Sağlığı Elemanı Sözleşmeli Hemşire-Ebe BÜTÜNCÜL YAKLAŞIM AİLE SAĞLIĞI BİRİMİNDE HİZMETLER Kayıtlı

Detaylı

Beslenme Dersi sunusu

Beslenme Dersi sunusu Beslenme Dersi sunusu Beslenme ile ilgili kavramlar Besin (lat.aliment): Yenebilen bitki ve hayvan dokularıdır. Su, organik ve inorganik ögelerden oluşur. Hayvansal ve bitkisel olarak iki kaynaktan elde

Detaylı

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından da obezite, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmıştır.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından da obezite, sağlığı bozacak ölçüde vücutta aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanmıştır. Obezite Nedir? Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması

Detaylı

SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ

SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ SPORCU BESLENMESİ SPORCULAR İÇİN TEMEL BESLENME İLKELERİ Yeterli ve dengeli beslenmenin bir sporcunun başarısını garanti etmediği, ancak yetersiz ve dengesiz beslenmenin bazı sağlık problemlerine ve performans

Detaylı

BESLENME. Doç. Dr. Ferda Gürsel

BESLENME. Doç. Dr. Ferda Gürsel BESLENME Doç. Dr. Ferda Gürsel Genel Beslenme Kavramları Beslenmenin etkisi Sağlık Görünüş Davranış Ruh hali Diyette Besinlerin önemi Büyüme ve gelişme Enerji sağlar Metabolizmayı düzenler Sağlık ve Temel

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu. Yaşlı Bakım-Ebelik. YB 205 Beslenme İkeleri

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu. Yaşlı Bakım-Ebelik. YB 205 Beslenme İkeleri Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik YB 205 Beslenme İkeleri Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr YAŞLANMA Amerika da yaşlı bireyler eskiye göre

Detaylı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı

Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebeğinizin Beslenme Sağlığı ve Zeytin Yağı Bebek beslenmesinde 0-3 yaş arası kritik bir dönemdir. Bu dönemde annelerin her konuda olduğu gibi beslenme konusunda bebekleri için mümkün olan en 1 / 7 iyi

Detaylı

Beslenme Bozuklukları II. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD Beslenme ve Metabolizma BD Prof. Dr.

Beslenme Bozuklukları II. İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD Beslenme ve Metabolizma BD Prof. Dr. Beslenme Bozuklukları II İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları ABD Beslenme ve Metabolizma BD Prof. Dr. Gülden Gökçay Amaç Beslenme durumunun değerlendirilmesi Antropometri Hafif orta

Detaylı

GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME

GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME GEBELİKTE YETERLİ ve DENGELİ BESLENME NEDEN ÖNEMLİDİR? Hayat sağlıkla güzeldir BESLENME ve DİYET POLİKLİNİĞİ Gebelik öncesi ideal ağırlığında olan yetişkin kadınların ortalama 9-14 kg arasında (ayda 1-1,5kg)

Detaylı

DENGELİ BESLENME NEDİR?

DENGELİ BESLENME NEDİR? DENGELİ BESLENME NEDİR? Vücudun büyümesi, yenilenmesi ve çalışması için gereken dört temel besin grubu olan; süt ve ürünleri, et ve benzeri, sebze ve meyveler, ekmek ve tahıllar dan hergün sizin için gerekli

Detaylı

İSHAL AKUT İSHALDE HEMŞİRELİK BAKIMI. Akut İshal. 14 günden kısa sürer. Dehidratasyona yol açar (ölüm nedenidir) Malnütrisyonu kolaylaştırır.

İSHAL AKUT İSHALDE HEMŞİRELİK BAKIMI. Akut İshal. 14 günden kısa sürer. Dehidratasyona yol açar (ölüm nedenidir) Malnütrisyonu kolaylaştırır. AKUT İSHALDE İSHAL Dışkının normalden daha fazla su içermesi SULU DIŞKILAMA 24 saatte 3 ya da daha fazla sayıda sulu dışkılama 20.04.2016 2 Akut İshal İshal gelişmekte olan ülkelerde önemli bir morbidite

Detaylı

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da bir yıllık sürede, bebeğin en önemli gıdasını anne sütü

Detaylı

Gebelikte Beslenme Vitaminler

Gebelikte Beslenme Vitaminler Gebelik döneminizde dengeli bir beslenme alışkanlığı edindiğinizde, sıvıyı bol miktarda aldığınızda, doktorunuzun verdiği demir içerikli preparatları düzenli olarak aldığınızda, normal sınırlar içinde

Detaylı

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ

ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ Prof. Dr. Nilgün KARAAĞAOĞLU Doç. Dr. Gülhan EROĞLU SAMUR 2. Baskı Prof. Dr. Nilgün Karaağaoğlu Doç. Dr. Gülhan Eroğlu Samur ANNE ve ÇOCUK BESLENMESİ ISBN 978-605-364-200-8 Kitapta

Detaylı

Eğer metabolizmanızda bir sorun varsa, başta kilo kontrolünüz olmak üzere vücudunuzdaki pek çok şey problemli hale gelir.

Eğer metabolizmanızda bir sorun varsa, başta kilo kontrolünüz olmak üzere vücudunuzdaki pek çok şey problemli hale gelir. Metabolizma, bedeninizdeki kimyasal tepkimelerin toplamını ifade eden sihirli bir sözcüktür. Özellikle orta yaşlar ve sonrasında görülen kilo artışlarının, çabuk yorulma, halsizlik ve yorgunlukların başlıca

Detaylı

DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ

DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ İstanbul Üniversitesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Bilim Dalı DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ Dr. Dyt. Cemile İdiz Ne yemeliyim? DİYABET Tatlı meyve yeme!! Limon şekeri düşürür

Detaylı

BESLENME. Doç. Dr. Emel ĐRGĐL

BESLENME. Doç. Dr. Emel ĐRGĐL BESLENME Doç. Dr. Emel ĐRGĐL Oktay ın Yemek Duası Beslenme Fetal gelişimin en başından itibaren, bebeklik, çocukluk, adölesan dönemlerden erişkin döneme kadar yaşamın her döneminde; Yeterli gıda, Đyi beslenme,

Detaylı

Çocuklarda beslenme durumunun değerlendirilmesi. Dr. Ceyda TUNA KIRSAÇLIOĞLU

Çocuklarda beslenme durumunun değerlendirilmesi. Dr. Ceyda TUNA KIRSAÇLIOĞLU Çocuklarda beslenme durumunun değerlendirilmesi Dr. Ceyda TUNA KIRSAÇLIOĞLU Beslenme durumunun değerlendirilmesi 1) Klinik değerlendirme Öykü Fizik inceleme Antropometrik ölçümler 2) Laboratuvar değerlendirme

Detaylı

İçindekiler. http://d-nb.info/1033563838

İçindekiler. http://d-nb.info/1033563838 İçindekiler Bu Kitap kimin için yazıldı? 11 Önsöz 12 Diyabet üzerine bilmeniz gereken konular 15 Glukagon nedir? 17 Tip-1 -Diyabet 23 Kan şekerinin aşırı düşmesi neden olur? (Hipoglisemi) 25 Kan şekerinin

Detaylı

Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Prof.Dr. Muhittin Tayfur Başkent Üniversitesi SBF, Beslenme ve Diyetetik Bölümü Tarih boyunca; İnsan diyeti, Aktivite kalıpları, Beslenme durumu. Paleolithic dönemden beri: Diyet kalıpları, Fiziksel aktivite

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle

Detaylı

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME Okul Çağı Dönemde (6-12 yaş) Çocuklarda Yeterli ve Dengeli Beslenme OKUL DÖNEMİNDE BESLENME ALIŞKANLIKLARI Öğün atlama görülebilir. Özellikle

Detaylı

TAMAMLAYICI BESLENME Prof.Dr Sevin Altınkaynak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

TAMAMLAYICI BESLENME Prof.Dr Sevin Altınkaynak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı TAMAMLAYICI BESLENME Prof.Dr Sevin Altınkaynak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı 1 / 29 Tanım Tamamlayıcı beslenme DSÖ tamamlayıcı beslenmeyi; 6. aydan sonra anne sütü yanında diğer Sadece anne

Detaylı

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ Prof. Dr. Metin ATAMER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Aralık 2006 ANKARA Sütün Tanımı ve Genel Nitelikleri Süt; dişi memeli hayvanların, doğumundan

Detaylı

2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi?

2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi? DEMİR EKSİKLİĞİ 1. Demir eksikliği anemisi nedir? Demir eksikliği anemisi : kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan demirin dışarıdan besinlerle yetersiz alınması yada vücuttan aşırı miktarda kaybedilmesi

Detaylı

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır.

Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. ALDOSTERON Aldosteron tansiyon ve vücut sıvı dengesini ayarlayan böbrek üstü bezlerinden salgılanan bir hormondur. Kandaki miktarına bakılır. Aldosteron testi ne için yapılır: Bazı sıvı ve elektrolit metabolizma

Detaylı

ÖZEL DURUMLARDA OLANLARIN BESLENMESİ

ÖZEL DURUMLARDA OLANLARIN BESLENMESİ ÖZEL DURUMLARDA OLANLARIN BESLENMESİ SPORCULARIN BESLENMESİ Beslenmenin sporcunun başarısı üzerindeki etkisi bilinmektedir. Bir sporcunun başarısında diyetinin nasıl olması gerektiği konusunda değişik

Detaylı

VÜCUT KOMPOSİZYONU 1

VÜCUT KOMPOSİZYONU 1 1 VÜCUT KOMPOSİZYONU VÜCUT KOMPOSİZYONU Vücuttaki tüm doku, hücre, molekül ve atom bileşenlerinin miktarını ifade eder Tıp, beslenme, egzersiz bilimleri, büyüme ve gelişme, yaşlanma, fiziksel iş kapasitesi,

Detaylı

SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME - 2

SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME - 2 SÜT, OYUN, OKUL VE ERGENLİK DÖNEMİNDE BESLENME - 2 OKUL ÇOCUĞUNUN BESLENMESİ Okul çağı 7-12 yaş arasıdır. Bu dönem, adölesan (ergenlik) dönemine göre oldukça sakin, sınırlı değişimlerin olduğu bir zamandır.

Detaylı

PROF. DR. ERDAL ZORBA

PROF. DR. ERDAL ZORBA PROF. DR. ERDAL ZORBA Vücut Kompozisyonu Çocukluk ve gençlik dönemi boyunca beden kompozisyonu sürekli değişkenlik göstermektedir. Bu değişimler, kemik mineral yoğunluğundaki artış, beden suyundaki değişimler,

Detaylı

Araş.Gör.İnci Türkoğlu Araş.Gör.Neslihan Ülger Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü

Araş.Gör.İnci Türkoğlu Araş.Gör.Neslihan Ülger Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Araş.Gör.İnci Türkoğlu Araş.Gör.Neslihan Ülger Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Genel Bilgiler Hasta Adı: Cinsiyet: B.Y. Kadın Yaş: 40 Eğitim: Meslek: Lise

Detaylı

Sağlık deposu meyveler

Sağlık deposu meyveler Yaz Mevsiminde Sağlığın Anahtarı: Yaz Meyveleri Meyveler, sağlık için ne kadar önemli olduğunun bilinmesine rağmen; pek çok kişi tarafından yeterli miktarlarda tüketilemiyor. Yaz ayları ise meyve çeşitliliği

Detaylı

1 gr yağ: 9 kilokalori, 1 gr protein ve karbonhidrat: 4 kilokalori, 1 gr alkol 7 kilokalori verir.

1 gr yağ: 9 kilokalori, 1 gr protein ve karbonhidrat: 4 kilokalori, 1 gr alkol 7 kilokalori verir. Doğru beslenme için karbonhidrat, yağ ve proteinler belirli oranlarda belirli miktarlarda düzenli olarak alınmalıdır. Alınan kalori verilen kaloriden fazla olduğu zaman kilo alımı başlar. Her gün yenilen

Detaylı

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ MENOPOZ DÖNEMİ BU EĞİTİMDE NELER PAYLAŞACAĞIZ? Menopoz nedir?

Detaylı

9.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği

9.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 9.Sınıf Meslek Esasları ve Tekniği 9.Ünite Hastanın Beslenmesi BESLENME ve ÖNEMİ,,HASTANIN ÖZEL DURUMUNA GÖRE BESLENMESİ,,DİYETLER 25. Ve 26.Hafta ( 17-28 / 03 / 2014 )-5- BESLENME ve ÖNEMİ 2 Beslenme

Detaylı

BÜYÜME, BESLENME-BÜYÜME İLİŞKİSİ. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Eylül 2004

BÜYÜME, BESLENME-BÜYÜME İLİŞKİSİ. Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Eylül 2004 BÜYÜME, BESLENME-BÜYÜME İLİŞKİSİ Dr. Yeşim ÖZTÜRK Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD Eylül 2004 Büyüme: Vücut hacminin ve kitlesinin kalitatif ve kantitatif olarak

Detaylı

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA Vücut Kompozisyonu Çocukluk ve gençlik dönemi boyunca beden kompozisyonu sürekli değişkenlik göstermektedir. Bu değişimler; kemik

Detaylı

Beslenme İle İlgili Kavramlar ÇOCUK GELİŞİMİ ÖN LİSANS PROGRAMI ÇOCUK BESLENMESİ. Öğr. Gör. Halil İbrahim ERTUĞ

Beslenme İle İlgili Kavramlar ÇOCUK GELİŞİMİ ÖN LİSANS PROGRAMI ÇOCUK BESLENMESİ. Öğr. Gör. Halil İbrahim ERTUĞ ÇOCUK GELİŞİMİ ÖN LİSANS PROGRAMI ÇOCUK BESLENMESİ Öğr. Gör. Halil İbrahim ERTUĞ 1 Ünite: 1 BESLENME İLE İLGİLİ KAVRAMLAR Öğr. Gör. Halil İbrahim ERTUĞ İçindekiler 1.1. BESLENME NEDİR?... 3 1.2. BİR BİLİM

Detaylı

KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA!

KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA! KARACIGERINI KORU SIGORTAYI ATTIRMA! Portal : www.takvim.com.tr İçeriği : Gündem Tarih : 09.03.2017 Adres : http://www.takvim.com.tr/yasam/2017/03/09/karacigerini-koru-sigortayi-attirma Karaciğerini koru

Detaylı

KARBONHİDRATLAR. Glukoz İNSAN BİYOLOJİSİ VE BESLENMESİ AÇISINDAN ÖNEMLİ OLAN

KARBONHİDRATLAR. Glukoz İNSAN BİYOLOJİSİ VE BESLENMESİ AÇISINDAN ÖNEMLİ OLAN KARBONHİDRATLAR Normal diyet alan kişilerde enerjinin % 55-60 ı karbonhidratlardan sağlanır. Bitkiler karbonhidratları fotosentez yoluyla güneş ışığının yardımıyla karbondioksit ve sudan yararlanarak klorofilden

Detaylı

YALOVA BELEDİYESİ SAĞLIKLI YAŞAMI DESTEKLEME PROGRAMI. Dr. Metin SABUNCU YALOVA BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRÜ

YALOVA BELEDİYESİ SAĞLIKLI YAŞAMI DESTEKLEME PROGRAMI. Dr. Metin SABUNCU YALOVA BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRÜ YALOVA BELEDİYESİ SAĞLIKLI YAŞAMI DESTEKLEME PROGRAMI Dr. Metin SABUNCU YALOVA BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRÜ Dünyada 13.5 milyon koroner kalp hastası var. Yılda 1.5 milyon insan kalp krizi geçiriyor.

Detaylı

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; PROLAKTİNOMA Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu; Prolaktinoma beyinde yer alan hipofiz bezinin prolaktin salgılayan tümörüdür. Kanserleşmez ancak hormonal dengeyi bozar. Prolaktin hormonu

Detaylı

neden az yağlı az kolesterollü diyet?

neden az yağlı az kolesterollü diyet? neden az yağlı az kolesterollü diyet? DYT-YRD07 Rev / 2 Yürürlük Tarihi / 30.12.2005 Rev Tarihi / 17.18.2012 neden az yağlı az kolesterollü diyet? Kolesterol insan vücudunda doğal olarak bulunan yağa benzer

Detaylı

Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi

Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Prof. Dr. Yasemen YANAR Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölüm Başkanı Tarih boyunca medeniyetler

Detaylı

Kilomdan ben mi memnun değilim çevremde ki kişiler mi?psikolojik olarak yaşam şeklimi değiştirmeye hazır mıyım?

Kilomdan ben mi memnun değilim çevremde ki kişiler mi?psikolojik olarak yaşam şeklimi değiştirmeye hazır mıyım? Herkesin hayalidir ince bir vücuda sahip olmak herkesi kendine hayran bırakmak ancak bunu isterken çoğu kişi bazı soruları kendine sormuyor. Fazlalıklarınızın olduğunu düşünüyorsanız popüler diyetleri

Detaylı

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü

GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME. Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME Dr. Hülya YARDIMCI A.Ü. Beslenme ve Diyetetik Bölümü GEBELİKTE BESLENMENİN ÖNEMİ Gebelik kadınlar için doğal fizyolojik bir olaydır. Annenin yeterli ve dengeli beslenmesi bebeğin

Detaylı

Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir?

Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir? Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir? Tam ve eksiksiz bir sağlıklı yaşam Doğru beslenme Düzenli egzersiz Düzenli, yeterli ve kaliteli uyku Dengeli,

Detaylı