Kış iskelesi gibi bomboş yürek, Sevinç de yok, beddua da, acı da. Düğün evi gibi... gönlümün Kapıları tamamen açılmış.

Transkript

1 Razil Veliyev 1947 yılında Tataristan'ın Tüben Kama bölgesi Taşlık köyünde doğar yılları arasında Kazan Devlet Üniversitesinde ve Moskova' daki Edebiyat Enstitüsünde okur. Daha sonra "Yalkın" dergisi yazı işlerinde çalışır. Çallı şehri Yazarlar Birliğinin genel sekreterliğini, Tataristan Yazarlar Birliği'nin başkanlığını yapar. Tataristan Cumhuriyetinin Millî Kütüphanesi direktörü ve Tataristan Devlet Sovyeti milletvekili olur. Razil Veliyev okulda okurken şiirler yazmaya başlar. İlk şiirleri 1964 yılında basılır. İlk şiir kitabı Razil Veliyev (Tüben Kama, 1947) ŞİİRLER Kazan'da 1971 yılında yayımlanır. Yetmişli yıllarda nesir ile ilgilenir. Ama onun asıl edebî alanı şiirdir. Yeteneği özellikle türkü metinleri yazma ile gelişmiştir. Eserleri: Zenger Kabırçıklar (Şigırler), Kazan, 1971; Kükler Biyik (Oçerklar), Kazan, 1983; Yeşisi Kile (Povestlar), Kazan, 1982; Bir Almanı Bişke Büleyik (Cırlar), Kazan, Kaynaklar: Oşanin L. Razil Veliyev - Kazan Utları, 1978, No. 10,180. s ;; - :. TURMIŞ ASILI Ni cey tügil, ni küz tügil cirde - Tabigatnin yafta fasılı... Unıttılar kuşlar sayravların, Nidir kütip di de basıldı. Kıskı pristanday bup-buş yürek. Süyiniç te yuk, kargış, açu da. Tuy tüşesi yurttay... künilimnin Kapkaları şerran açılgan. dinil ülim bulmıy. Kaçıp yılıy, Bulıtlarga kaçıp yılıy cey... Küz - cinüçi! Küz tantana ite! İki biti iki almaday....tmıçlıgm büldirirge kurkıp İsimi yuk şuşı faşımın, Ekrin gine küzge kirip baram, Anlıyu baram turmış asılın. BİRİNCİ KAR Cirge tagm karlar yava indi, Cir türine tagm aklıkka. Cir yeşire üzinifi günahların, Cir kümile saflık, paklıkka. Nige minde kışlar bulmıy iken? Künilimde nige küz gine? Günahlarım cirnikinnen kübrek... Karıy almıym hetta küzgige. Kaynadığım karlar basar idi, Uhşap kalır idim bulıtka... Kişiler kışka kire. E min yanam Küz kaldırgan mufisu bu utta. Ap-ak karlar güya şefkat kızı, Ap-ak karlar cirni devalıy... E min yanam, e min haman yanam, Min, eytirsin, küznifi devamı. HAYATIN ASLI Ne yaz, ne güz yeryüzünde- Tabiahn yeni mevsimi... Unuttular kuşlar ötmeyi, Birşeyler bekleyen rüzgâr da kesildi. Kış iskelesi gibi bomboş yürek, Sevinç de yok, beddua da, acı da. Düğün evi gibi... gönlümün Kapıları tamamen açılmış. Kolay ölüm olmaz. Kaçıp ağlar, Bulutlara kaçıp ağlar yaz... Güz-galip! Güz tantana eder! İki yüzü iki elma gibi.... Huzurunu bölmekten korkup, Adı yok bu mevsimin, Yavaşça güze girerim, Anlarım hayatın aslını. İLKKAR Yere yine karlar yağıyor şimdi, Yer bürünür yine beyaza. Yer gizler günahlarım, Yer gömülür saflığa, paklığa. Niye bende kış olmaz acaba? Gönlümde niye hep güz var? Günahlarım toprağınkinden çok? Bakamam hatta aynaya. Sıcaklığımı karlar azaltırdı, Benzerdim buluta... İnsanlar kışa giriyor.bense yanıyorum Güzün bıraktığı hüzünlü ateşte. Bembeyaz karlar sanki şefkat kızı,. Bembeyaz karlar toprağı iyileştirir... Bense yanıyorum, bense hep yanıyorum, Ben, sanki, güzün devamıyım.

2 ÜZGERİRGE! Cannı talkıy haman zaman uyı, Tüşti indi sagış yüzlerime... Yeşep bulmıy ilik yeşegençe, - Kirek bizge, kirek üzgerirge! Yeşep bulmıy ilik yeşegençe. Tan şefagı minim küzlerimde. Nur üstisim kile tuvar künge... Nur üstisim kile tuvar künge. Nur salaşım kile süzlerime. İtegimnen tarta utken tünner... İtegimnen tarta kara tünner... Işanalmıym kayçak tüzerime. Yana künge yana kişi kirek... Yana künge yana kişi kirek... Basmak bulam zaman izlerine. Aldan bara eydep fidailer... Aldan bara eydep fidailer. İyertirler miken üzlerine? Cannı talkıy haman zaman uyı: Kirek bizge, kirek üzgerirge! TATARSTAN Mirseyit Yarullin Muzıkası - Yeşliknifi tanında min küpmi Hıyalıy saraylar kurmadım! Hıyalnı kanatlı kuş itti, Tugan cir, tik sinin cırların. Kuşımta: Biz - duslarga ak kügerçin, Duşmannarga - arıslan. Bizge şundıy iman birdin, Küç birdin, Tatarstan. Yanımda sin bulgan çağında Yalgız da, yetim de bulmadın! Mefigilik küç alam İdilden, Canıma kuya kük Çulmanın. Kuşımta. Kuşımta. Bizge bit birgelep kiçesi Dünyanın davıllı yılların... Tik behit yağına iltsinner, İltsinner Vatanım yulları! Biz - duslarga ak kügerçin, Duşmannarga - arıslan. Bizge şundıy iman birdin, Küç birdin, Tatarstan. DEĞİŞMELİ Ruhu sıkar hep devir düşüncesi, Düştü yine keder yüzüme... Yaşanmıyor eski yaşayış gibi- Gerekli bize, gerekli değişim! Yaşanmıyor eski yaşayış gibi, Tan şafağı gözlerimde. Işık ekleyesim gelir doğan güneşe Işık ekleyesim gelir doğan güneşe, Işık veresim gelir sözlerime. Eteğimden çeker geçen geceler... Eteğimden çeker kara geceler... İnanmıyorum bazen sabrıma. Yeni güne yeni insan gerek... Yenigüneyeni insan gerek... Basayım zamanın izlerine. Önden gider fedailer... Önden gider fedailer İzletirler mi acaba kendilerini? Ruhu sıkar hep devir düşüncesi: Gerekli bize, gerekli değişimi TATARİSTAN Mirseyit Yarullin'in müziği Gençliğin tanında ben az mı Hayali saraylar kurdum! Hayali kanatlı kuş yaptı, Ana vatan, yalnız senin türkülerin. Nakarat: Biz,dostlara ak güverciniz, Düşmanlara, arslan. Bize öyle verdin, Güç verdin, Tataristan. Yanımda sen var iken Yalnız da, yetim de olmadım! Ebedî bir güç alırım İdil 'den, Ruhuma çıkar gibi Çulman'in. Nakarat Nakarat : Biz beraber geçmeliyiz, Dünyanın fırtınalı yıllarını... Yalnız baht yanına götürsünler, Götürsün vatanımın yolları! Biz, dostlara ak güvercin, Düşmanlara, arslan. Bize öyle verdin, Güç verdin, Tataristan.

3 BİR ALMANI BİŞKE BÜLEYÎK Tatar halik küyi Bakçalardan bılbıl kaçsa, Küzler tiyse almagaçka, Kaygı tüşse biznin başka, Bir kaygını bişke, ey, büleyik. Kış aklığı gülge küçken, Almagaçlar kuyaş içken, Künillerge şatlık küçken, Bir şatlıknı bişke, ey, büleyik. Şatlık kildi, kaygı tüşti... Behitler sun kim ülişi?! Behitbulıp alma pişti, - Bir almanı bişke, ey, büleyik. TAN CIRI Tatar halik küyi Unda yullar, sulda yullar... Yullarga kimner çıgar? Tanda yiğit cırlap uzsa, Kız küfiili niçik çıdar? Yiğit kiter yıraklarga, İzlerin yafigır yuvar. Kız, kün sayın çilek asıp, Avıl başına çıgar. - Kütme, - dip ürter kızları -Anıft küfiili çuvar. Yafigır tügil, küz yeşleri Kıznıfı irinin yuvar. Unda yullar, sulda yullar... Kaytmıyça niçik çıdar? Tanda yiğit cırlap kaytır, Kız yügirip karşı çıgar. YADKAR Fasil Ehmet Muzıkası Küpten indi, küpten uçraşkan yuk, Hetirliymsiz birge çaklarnı? Künillerde yürgen tatlı sagış -Şul çaklarnm moftlı yadkari. Urtak idi hisler, aylı kiçler, -Biz kirtmedik anda yatlarnı. Künillerde yürgen duslık hisi -Şul çaklarnm moftlı yadkari. Birge utkan ümit tuh cırnı Yürek indi min kat yatları. Ütkennerden ban şul cır kaldı, Ul cir bizge yeşlik yadkari. BÎR ELMAYI BEŞE BÖLELİM Tatar Halk Türküsü Bahçelerden bülbül kaçsa, Gözler görse elma ağacını, Kaygı çökse başımıza, Bir kaygıyı beşe bölelim. Kışın beyazlığı güle geçmiş, Elma ağaçları güneş içmiş, Gönüllere mutluluk gelmiş, Bir mutluluğu beşe bölelim. Mutluluk geldi, kaygı düştü... Peki baht kimin payına?! Baht olarak elma pişti, Bir elmayı beşe bölelim. TAN TÜRKÜSÜ Tatar Halk Türküsü Sağda yollar, solda yollar... Yollara kimler çıkar? Tanda yiğit türkü ile geçse, Kız gönlü nasıl dayanır? Yiğit gider uzaklara, İzini yağmur yıkar. Kız günlerce testisini alıp, Köy başına çıkar. -Bekleme- der kızları, Onun gönlü alaca. Yağmur değil, göz yaşı Kızın dudağını yıkar. Sağda yollar, solda yollar... Dönmeden nasıl dayanır? Tanda yiğit türkü ile gelir, Kız koşup karşısına çıkar. YADİGAR Fasil Ehmet'in müziği Ne zamandır, ne zamandır rastlaştığım yok, Hatırlar mısınız birlikte olduğumuz zamanlan Gönüllerde kalan tatlı hüzün, O zamanların dertli yadigârı. Ortaktı hisler, aylı akşamlar, Biz sokmadık oraya yabancıları. Gönüllerde kalan dostluk duygusu, O zamanların dertli yadigârı. Birlikte yutulan ümit dolu türküyü Yürekbin defa yaşadı. Geçmişten sadece şu türkü kaldı, O türkü bize gençlik yadigârı.

4 DULKIN Tatar halik küyi Çim-kara karlıgaçları, Günahsız idi yarı. Nik şunda gına kalmadı, Nik dulkm kitti arı? Tarsınıp yazmış yarların, Ul dingizge yul aldı. Tavdulkmnar arasına Kirip küzden yugaldı. Küz yeşli akçarlakları... Kürinmiy indi yarı... Zenger kük hem zenger diriğiz, Yuldızlar munda barı. Bar idi güller, talları... Nik kitti iken an? Yılga yarın sagmıp yılıy Dingiznin dulkmnarı. SAGINAM Reşit Abdullin Muzukısası Su buymda usken üyenkiler Siniri kibik ak şel yabmgan. Sinin çeçin tüsli ak cil tuzgıy, Min kışlarda sini sagınam. Karaşmday cılı, ayaz künner, Çiller ise sinin yagmnan. Gürlevikler bulıp kaytır idim... Min yazlarda sini sagınam. Bütin dünya bügin şav çeçekte, Armgan cir hesret- kaygıdan. Şatlık tüyep kaytıp kilir idim... Min ceylerde sini sağmam. Sinin sagış elle küçken indi? Urmannarga sarı kabmgan. Küzlerimde yeşmi, yangırmı ul? Min küzlerde sini sağmam. Ufıklarga karap, her kün sayın Sini uylıym, sina tabmam. Bütinleyge tizden kaytırmm kük, Sini, enkey, sini sağmam. ZENGER KÜYME Ildus Yakupuv Muzıkası Dulkınnar yara. Akranla ak dulkınnar... Bulıtlar kara. Tuktamıy yarga. İdil üstinde -dulkınnar, Küfiilde -yara. DALGA Tatar Halk Türküsü Kapkara kırlangıçları, Günahsız idi kıyı. Niçin burada kalmadı, Niçin dalga gitti daha ileri? Dar görüp kader kıyılarını, O denize yol aldı. Dağ dalgalar arasına Girip gözden kayboldu. Gözü yaşlı martıları... Görünmüyordu kıyı... Mavi gök ve mavi deniz, Yıldızların burada hepsi. Var idi güller, dallan... Niçin gitti acaba daha ileri? Nehir kenarını özleyip ağlar Denizin dalgaları. ÖZLEM Reşit Abdullin 'in müziği Su boyunda büyüyen söğütler Senin gibi ak şal örtünmüş. Senin saçın gibi ak yel savrulur, Ben kışlarda seni özlüyorum. Bakışın gibi sıcak, açık havalar, Yeller eser senin tarafından. Çağlayan olup dönerdim... Ben baharlarda seni özlerim. Bütün dünya bugün gür çiçekte, Arınmış toprak hasret ve kaygıdan. Mutlulukyığıp dönerdim... Ben yazlarda seni özlerim. Senin derdin yoksa gitti mi? Ormanlara sarı bağlanmış, Gözlerimde yaş mı, yağmur mu o? Ben güzlerde seni özlerim. Ufuklara bakıp, her gün Seni düşünürüm, sana taparım. Hemen temelli dönerim, Seni anne, seni özlerim. MAVİ GEMİ İldus Yakupov'un müziği Dalgalan yarar. Dağılır beyaz dalgalar... Bulutlar kara. Durmadan kıyıda. İdil üstünde,dalgalar, Gönülde, yara.

5 Dulkmnar yara. İndi mine niçençi yıl Tüzelmiy yara. Tuktamıy yarga. İdil üstin, tuman tügil, Sagışlar sara. Dulkınnar yara. İndi hezir sinin bilen Bikyırakara. Tuktamıy yarga... Minim sagış küçti indi Akçarlaklarga. ÇABA PUYİZD, ÇABA... Rizide Ehiyarova Muzıkası Çaba poyizd, çaba Tugan yakka taba, - Karşı ala gurur imenner. Buzıp yeşlik antın, Tugan yakka kayta "Huş meftgige, sav bul!" digenner. Çaba poyizd, çaba Tugan yakka taba, - Tüzimnerim uzdı camadan. Avılıma kaytsam, Duslarimra tapsam, Yeşiy başlarmm kük yaftadan. Çaba puyizd, çaba Tugan yakka taba, - Yürek yarsıy, hıyal aşığa. Eytirsin le bügin, Ak kayınnar tügil, Balaçagım çıkkan karşıma. YÜREK DESE İkev birge yuldız sanadık biz, Karşı aldık birge tannarnı. Umt, dişin, anla mini, dişin... Min anlarmm... Yürek anlarmı? Küyge salıp birge cırladık biz Künildegi urtak munnarnı. Başka cırlar hezir cırla, dişin... Min cırlarmın... Yürek cırlarmı? Min eli de gaşıyk yuldızlarga, -Tik sin gine kinet üzgerdin. Yukka yanma, yukka küyme, dişin.. Min rüzermin... Yürek üzermi? Min ışanmıym sinin süzlerine, - Küzlerinde yalkın küremin. Mehebbetni yaklap, sungı kabat Yüreğine dese yüreğim. Dalgaları yarar İşte kaçıncı yıl Onulmaz yara. Durmadan kıyıda. İdil üstünü, duman değil, Kederler sarar. Dalgalan yarar. Şimdi seninle Çok uzak ara. Durmadan kıyıda... Benim derdim geçti şimdi, Martılara. GİDERTREN, GİDER... Rezede Ehiyarova'nın müziği Gider tren, gider Ana vatana doğru, Karşılar gururlu meşeler. Bozarak gençlik andını, Ana vatana döner "Hoşça kalın, sağ olun!" derler. Gider tren, gider Ana vatana doğru, Sabrım taştı sınırdan. Köyüme dönsem, Dostlarımı bulsam, Yaşamaya başlarım gibi yeniden. Gider tren, gider Ana vatana doğru, Yürek acır, hayal acele eder. Sanki bugün, Ak kayınlar değil, Çocukluğum çıkmış karşıma. YÜREK SÖYLER İkimiz birlikte yıldız saydık biz, Karşıladık birlikte tanları. Unut dersin, anla beni dersin... Ben anlarım... yürek anlar mı? Mırıldanarak birlikte türkü söyledik Gönüldeki ortak dertleri. Başka türküleri şimdi söyle dersin... Ben türkü söylerim... Yürek söyler mi? Ben aşığım yıldızlara, Yalnız sen birden değiştin. Boşuna yanma, boşuna üzülme dersin. Ben dayanırım, yürek dayanır mı? Ben inanmıyorum, senin sözlerine, Gözlerindeki ateşi görürüm. Sevgiyi korur, son defa Yüreğine söyler yüreğim.

6 ZİNHAR ÜÇİN, KİRME TUŞLERİME,.Rizide Ehiyaruva Muzıkası Min bit sini küpten unıttım, Cey çilleri küpten ağarttılar, Tarattılar sagış bulıtm. Uyanam da niktir boyıgam. Eytirsin le su almakçı bulam Küpten kipken susız kuyıdan. Tan atuga tüşler üzile. Künnerimni, yıllarınım aldın, Tünnerimni kaldır üzime. Ürtemeçi, külme yıraktan. Sini tügil, min bit yeşligimni Şulay sağmam, şulay yaratam. Minim helge kimner tüşine? Süyem hezir barı hıyalımda, Yeşiym hezir barı tüşimde. TUGAN TİLDE DEŞSEM GİNE... Karşı ala tugan yakta Turgay tavışı. Barı turgay anlıy bugay Minim sagışnı. Sayra, turgay, mengi sayra, Anlıym tilinni. Sin sayrasan, dünya yemli, Yeşev künilli. Kuşımta: Tugan tilde cırlıy çişme, Tugan tilde şavlıy tallar. Tugan tilde deşsem gine, Tugan cirim mini anlar. Sayrıy turgay tugan cirde, Şatlık tügile. Turgay cırı, turgay mum Minim künilde. Cırlıy bügin bütin dünya Turgay tilinde. Min kuşılıp cırlıym ana Tugan tilimde. Kuşımta: Tugan tilde cırlıy çişme, Tugan tilde şavlıy tallar. Tugan tilde deşsem gine, Tugan halkım mini anlar. LÜTFEN GİRME DÜŞLERİME Rezede Ehiyarova'nın müziği Ben seni çoktan unuttum, Yaz rüzgârları çoktan ağarttılar, Dağıttılar dert bulutunu. Lü tfen, girme düşlerime... Uyanırım, nedense sıkılıyorum. Sanki su almak istiyorum Çoktan kuruyan susuz kuyudan. Tan atarken düşler kopar. Günlerimi, yıllarımı aldın, Gecelerimi bırak bana. Kızdırma, gülme uzaktan. Seni değil, ben gençliğimi Böyle özlerim, böyle severim. Halimi kimler anlar? Severim şimdi sadece hayalimde, Yaşarım şimdi sadece düşümde. ANA DİLİMDE KONUŞSAM SADECE.. Karşılar ana vatanda Turgay kuşunun sesi. Sadece turgaylar anlar Derdimi. Öt, turgay, hep öt, Anlıyorum dilini. Sen ötersen, dünya güzel, Yaşamak huzurlu. Nakarat: Ana dilimde türkü söyler pınar, Ana dilimde uğuldar dallar. Ana dilimde konuşsan sadece, Ana vatanım beni anlar. Öter turgay anavatanda, Mutluluk tamamlanır. Turgay türküsü, turgay kederi Gönlümde. Türkü söyler bugün bütün dünya Tugayların dilinde. Ben katılır söylerim ona Anadilimde Nakarat: Ana dilimde türkü söyler pınar, Ana dilimde uğuldar dallar. Ana dilimde konuşsan sadece, Ana vatanım beni anlar.