ISL303 FİNANSAL YÖNETİM I

Transkript

1 2. HAFTA ISL303 FİNANSAL YÖNETİM I Yrd. Doç. Dr. Muhammet Belen mbelen@karabuk.edu.tr

2 BÖLÜM 2 FİNANSAL TABLOLAR ve NAKİT AKIMI 1-2

3 Sunu Planı 1. Bilanço 2. Gelir Tablosu 3. Net İşletme Sermayesi 4. Finansta Nakit Akım Kavramı 3

4 FİNANSAL TABLOLAR Muhasebenin kayıt ve sınıflama suretiyle topladığı bilgilerin işletme ile ilgili taraflarca çeşitli amaçlarla kullanılmasına olanak vermek için özetlenerek gösterildiği tablolara finansal (mali) tablo adı verilir. 4

5 FİNANSAL TABLOLAR Temel Finansal Tablolar 1. Bilanço (dipnot ve ekleriyle birlikte) 2. Gelir Tablosu (dipnot ve ekleriyle birlikte) Ek Finansal Tablolar 1. Fon Akım Tablosu 2. Nakit Akım Tablosu 3. Kar Dağıtım Tablosu 4. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu 5

6 BİLANÇO İşletmenin belli bir tarihteki varlıklarını (aktif), borçlarını ve özsermayesini (pasif) gruplar halinde gösteren bir tablodur. Fotoğraf gibi anlık durumu yansıtır (stok kalemi). Bilanço Denkliği: Varlıklar Kısa Vadeli Borçlar + Uzun Vadeli Borçlar + Özsermaye 6

7 BİLANÇO Bilanço ile ilgili aşağıdaki kavramların hepsi kullanılabilir: Aktif = Pasif Varlıklar = Yükümlülükler + Özsermaye Varlıklar = Borçlar + Özsermaye Dönen V. + Duran V. =K.V.B.+ U.V.B.+ Özsermaye Kullanım = Kaynak Yatırım = Sermaye* (veya finansman) Assets = Liabilities and Equities 7

8 BİLANÇO SAFRAN A.Ş. BİLANÇOCU 2012 ve 2011 (Milyon $) Borçlar) Varlıklar Bilançoda ve Özsermaye varlıklar likiditesi 2012 en 2011 Dönen Varlıklar: Kısa Vadeli Borçlar: Nakit ve Nakit Benzerleri $140 $107 Ticari Borçlar $213 $197 Ticari Alacaklar sıralanır. Kısa Vadeli Banka Borçları en kısa Stoklar Gider Tahakkukları Diğer vadeliden Toplam Kısa Vadeli en Borçlar uzun vadeliye $486 $455 Toplam Dönen Varlıklar $761 $707 Uzun doğru Vadeli sıralanır. Borçlar: Duran varlıklar: Ertelenmiş Vergiler $117 $104 Arsa, Fabrika ve Ekipman $1,423 $1,274 Likidite, Uzun Vadeli Borç bir varlığın değerinden (Eksi) Birikmiş Amortismanlar Toplam Uzun Vadeli Borçlar $588 $562 Net Arsa, Fabrika ve Ekipman önemli kayıp vermeden nakde Maddi Olmayan Duran Varlıklar Özsermaye: Toplam Duran Varlıklar $1,118 $1,035 dönüşme İmtiyazlı Hisse Senetleri hızını yansıtır. $39 $39 Sermaye ($1 Nominal Değer) Sermaye Üstesi Açıktır ki, nakit ve nakit Birikmiş Karlar benzerleri (Eksi) Hazine (Kendi) duran Hisse Senetleri varlıklara -26göre-20 Toplam özsermaye $805 $725 Toplam Varlıklar $1,879 $1,742 Toplam daha Borçlar likittir. ve Özsermaye $1,879 $1,742 yüksekten en düşük olana doğru 8

9 Bilanço Analizi Bilanço analiz edilirken finansal yönetici şu üç konuya dikkat etmelidir: Likidite Borç ve Özsermaye Karşılaştırması Değer ve Maliyet Karşılaştırması 9

10 Likidite Her bir varlığın nakde dönüştürülebilme hız ve kolaylığını yansıtır. Dönen varlıklar en likit varlıklardır. Bazı duran varlıklar maddi olmayan duran varlıklardır. Firmanın varlıkları ne kadar likitse, kısa vadeli borçlarını ödemede o kadar az sıkıntıya girme ihtimali vardır. Likit varlıklar duran varlıklara göre daha az getiri oranına sahiptir. 10

11 Borç-Özsermaye Karşılaştırması Firma borç aldığında, yaratacağı nakit akımlarının dağıtımındaki ilk önceliği kreditörlere verir (önce faizler ödenir veya şirket iflas ettiğinde önce borçlar karşılanır). Borç, anapara ve faiz ödemeleri olmak üzere firma üzerinde önemli bir nakit ödeme yükü doğurur ve ödenmediğinde iflasa götürebilir. Hissedarların (özsermaye) hakkı varlıklar ile borçlar arasındaki kalan farktır (artık hak). Sabit bir ödeme yükü doğurmaz. Firmanın yarattığı nakit akımlarında borcun önceliği olduğundan, özsermayeden daha düşük maliyetlidir. 11

12 Değer ve Maliyet Karşılaştırması Bilançoda yer alan kalemler elde edilme maliyetleri ile gösterilir (tarihi maliyetler). Piyasa değeri tamamıyla farklı bir kavramdır. Piyasa değeri, alıcı ve satıcıların varlıkları alma ve satmaya gönüllü oldukları fiyattır. Yöneticiler ve yatırımcılar dahil birçok kişi maliyetleri değil firmanın değerini bilmek ister. Bu bilgi bilançoda bulunmaz. 12

13 Değer ve Maliyet Karşılaştırması Yöneticiler ve yatırımcılar dahil birçok kişi maliyetleri değil firmanın değerini bilmek ister. Bu bilgi bilançoda bulunmaz. Firmanın değer yaratan kaynaklarının çoğu bilançoda gözükmez: örneğin iyi yönetim, firmaya özgü üretim yöntemleri, marka değeri, sırları, uygun ekonomik koşullar vb. «Finans yöneticisinin amacı değeri artırmaktır» ifadesindeki değer kavramından kastedilen hisse senedinin piyasa değeridir. 13

14 Piyasa Değeri - Defter Değeri Örn: Çeliksan A.Ş. Defter değeri 700 TL olan ve piyasa değeri olarak 1,000 TL değer biçilen sabit varlıklara sahiptir. Net çalışma sermayesinin defter değeri 400 TL olup, likidite edildiğinde 600 TL edeceği hesaplanmıştır. Şirketin uzun dönem borcu defter değeri ve piyasa değeri olarak 500 TL dir. Özsermayenin defter değeri nedir? Özsermayenin piyasa değeri nedir? 14

15 GELİR TABLOSU Gelir tablosu, bir firmanın belli bir zaman aralığındaki performansını ölçer. Gelir tablosu denkliği: Gelirler Giderler Kar 15

16 Faaliyetler kısmı firmanın esas faaliyetlerinden elde ettiği gelir ve giderleri gösterir. Gelir Tablosu SAFRAN A.Ş. Income Gelir Tablosu 2012 (Milyon $) Toplam Satış Gelirleri Satılan Malın Maliyeti Satış ve Yönetim Giderleri Amortismann Faaliyet Karı Diğer Gelirler Faiz ve Vergi Öncesi Kar Faiz Gideri Vergi Öncesi Kar Vergiler Cari: $71 Ertelenmiş: $13 Net Kar Birikmiş Karlara İlave: $43 Temettü: $43 $2,262-1, $ $ $ $86

17 Gelir Tablosu SAFRAN A.Ş. Income Gelir Tablosu 2012 (Milyon $) Gelir Tablosunun faaliyet-dışı kısmı faiz giderleri gibi tüm finansman maliyetlerini gösterir. Toplam Satış Gelirleri Satılan Malın Maliyeti Satış ve Yönetim Giderleri Amortismann Faaliyet Karı Diğer Gelirler Faiz ve Vergi Öncesi Kar Faiz Gideri Vergi Öncesi Kar Vergiler Cari: $71 Ertelenmiş: $13 Net Kar Birikmiş Karlara İlave: $43 Temettü: $43 $2,262-1, $ $ $ $86

18 Gelir Tablosu SAFRAN A.Ş. Income Gelir Tablosu 2012 (Milyon $) Bu kısım gelir üzerindeki vergi yükünü gösterir. Toplam Satış Gelirleri Satılan Malın Maliyeti Satış ve Yönetim Giderleri Amortismann Faaliyet Karı Diğer Gelirler Faiz ve Vergi Öncesi Kar Faiz Gideri Vergi Öncesi Kar Vergiler Cari: $71 Ertelenmiş: $13 Net Kar Birikmiş Karlara İlave: $43 Temettü: $43 $2,262-1, $ $ $ $86

19 Gelir Tablosu SAFRAN A.Ş. Income Gelir Tablosu 2012 (Milyon $) Gelir Tablosunun en altında «Net Kar» bulunur Toplam Satış Gelirleri Satılan Malın Maliyeti Satış ve Yönetim Giderleri Amortismann Faaliyet Karı Diğer Gelirler Faiz ve Vergi Öncesi Kar Faiz Gideri Vergi Öncesi Kar Vergiler Cari: $71 Ertelenmiş: $13 Net Kar Birikmiş Karlara İlave: $43 Temettü: $43 $2,262-1, $ $ $ $86

20 Gelir Tablosu Analizi Gelir tablosu analiz edilirken akılda tutulması gereken üç husus şunlardır: 1. Muhasebe İlkeleri 2. Nakit özelliği olmayan kalemler 3. Zaman ve Maliyetler 20

21 Gelir Tablosu Analizi 1. Muhasebe İlkeleri Gelir kazanıldığında veya gerçekleştiğinde raporlanır. Bunun için nakit akımının gerçekleşmesi zorunluluğu yoktur. Örneğin satışlar kredili olarak yapıldığında, nakit akımı gerçekleşmez ama satış ve kar raporlanır. Realize edilmeyen değer artışları gelir olarak kabul edilmez. Örneğin bir gayrimenkulün değerindeki artış satılmadıkça gelire dönüşmez. 21

22 Gelir Tablosu Analizi 2. Nakit Olmayan Kalemler Bunlar nakit akımını doğrudan etkilemeyen kalemlerdir. Amortisman en bilinenidir. Hiçbir firma amortisman gideri için ödeme yapmaz (nakit çıkışı olmayan gider) Ertelenmiş vergiler nakit akışı içermeyen diğer bir kalemdir. 22

23 Gelir Tablosu Analizi 3. Zaman ve Maliyetler Kısa vadede, firmanın belirli yükümlülükleri, kaynakları ve maliyetleri sabittir. Firma sadece işçilik ve hammadde giderlerini değiştirebilir. Uzun vadede tüm üretim girdileri ve dolayısıyla maliyetleri değişkendir. Finansal muhasebeciler değişken ve sabit maliyetleri ayırmazlar. Onun yerine maliyetler, üretim ve dönem maliyetleri şeklinde sınıflandırılır. 23

24 2.3 Net İşletme (Çalışma) Sermayesi NİS = DÖNEN VARLIKLAR KISA VADELİ BORÇLAR Dönen varlıklar kısa vadeli borçlardan büyük olduğunda NİS pozitiftir. Bir firma NİS e yatırım yapabilir. Bu NİS deki değişim olarak adlandırılır. NİS deki değişim büyüyen işletmelerde genellikle pozitiftir (yatırım). 24

25 NET İŞLETME SERMAYESİ NİS 2012 = = 275 NİS 2011 = = 252 NİS deki Değişim 23 25

26 FİNANSAL NAKİT AKIMLARI Finansal açıdan finansal tablolardan çıkarılabilecek en önemli bilgi firmanın yarattığı nakit akımlarıdır. Firmanın varlıklarının (aktif) yarattığı nakit firmanın kreditörlerine ve hisse senedi sahiplerine ödediği nakde eşittir. CF( A) CF( B) CF( S) 26

27 Finansal Nakit Akımı SAFRAN A.Ş. Finansal Nakit Akımı 2012 (in $ millions) Firmanın Yarattığı Nakit Akımları Faaliyetlerden Yaratılan Nakit Akımı $238 Sabit Varlıklara Yatırım -173 NIS e Yatırım -23 Toplam $42 Firmanın Yatırımcılarına Olan Nakit Ak. Borç Verenler (Kreditörler) $36 Faaliyetlerden Yaratılan Nakit Akımı: FVÖK $219 Amortisman $90 Ödenen Vergi ($71) FNA $238 Özsermaye (Hisse Senedi Sahipleri) 6 Toplam $42 27

28 Finansal Nakit Akımı SAFRAN A.Ş. Finansal Nakit Akımı 2012 (in $ millions) Firmanın Yarattığı Nakit Akımları Faaliyetlerden Yaratılan Nakit Akımı $238 Sabit Varlıklara Yatırım -173 NIS e Yatırım -23 Toplam $42 Firmanın Yatırımcılarına Olan Nakit Ak. Borç Verenler (Kreditörler) $36 Sabit Varlık Yatırımı Dönem Sonu Net Sabit V. $ D.Başı Net Sabit Varlık (1.035) + Amortisman $90 Sabit Varlıklara Yatırım $173 Özsermaye (Hisse Senedi Sahipleri) 6 Toplam $42 28

29 Finansal Nakit Akımı SAFRAN A.Ş. Finansal Nakit Akımı 2012 (in $ millions) Firmanın Yarattığı Nakit Akımları Faaliyetlerden Yaratılan Nakit Akımı $238 Sabit Varlıklara Yatırım -173 NİS 2012 = = 275 NİS 2011 = = 252 NİS deki Değişim 23 NIS e Yatırım -23 Toplam $42 Firmanın Yatırımcılarına Olan Nakit Ak. Borç Verenler (Kreditörler) $36 Özsermaye (Hisse Senedi Sahipleri) 6 Toplam $42 29

30 Finansal Nakit Akımı SAFRAN A.Ş. Finansal Nakit Akımı 2012 (in $ millions) Firmanın Yarattığı Nakit Akımları Faaliyetlerden Yaratılan Nakit Akımı $238 Sabit Varlıklara Yatırım -173 NIS e Yatırım -23 Toplam $42 Firmanın Yatırımcılarına Olan Nakit Ak. Borç Verenler (Kreditörler) $36 Özsermaye (Hisse Senedi Sahipleri) 6 Toplam $42 30

31 Finansal Nakit Akımı SAFRAN A.Ş. Finansal Nakit Akımı 2012 (in $ millions) Firmanın Yarattığı Nakit Akımları Faaliyetlerden Yaratılan Nakit Akımı $238 Sabit Varlıklara Yatırım -173 NIS e Yatırım -23 Toplam $42 Firmanın Yatırımcılarına Olan Nakit Ak. Borç Verenler (Kreditörler) $36 Özsermaye (Hisse Senedi Sahipleri) 6 Kreditörlere Ödenen Nakit Akımı Faiz ödemesi-(dsuvb-dbuvb) $49 - ( ) =$36 DSUVB=Dönem Sonu Uzun Vadeli Borç DBUVB= Dönem Başı Uzun Vadeli Borç Toplam $42 31

32 Finansal Nakit Akımı SAFRAN A.Ş. Finansal Nakit Akımı 2012 (in $ millions) Firmanın Yarattığı Nakit Akımları Faaliyetlerden Yaratılan Nakit Akımı $238 Sabit Varlıklara Yatırım -173 NIS e Yatırım -23 Toplam $42 Firmanın Yatırımcılarına Olan Nakit Ak. Borç Verenler (Kreditörler) $36 Özsermaye (Hisse Senedi Sahipleri) 6 Toplam $42 Hissedarlara Ödenen Nakit Akımı Temettü - (Satılan Hisse Senedi*- Alınan Hisse Senedi**) 43- (43-6) =$6 *Örneğin bedelli sermaye artırımı, **Şirketin bir kısım kendi hissesini piyasadan alması (ABD de var, Türkiye de sermayenin en fazla %10 u kadar kendi hisselerini alabilir.) 32

33 Finansal Nakit Akımı SAFRAN A.Ş. Finansal Nakit Akımı 2012 (in $ millions) Firmanın Yarattığı Nakit Akımları Faaliyetlerden Yaratılan Nakit Akımı $238 Sabit Varlıklara Yatırım -173 Firmanın varlıklarından yaratılan nakit, firmanın kreditörlerine ve hissedarlarına olan nakit akımlarına eşit olmalıdır. NIS e Yatırım -23 Toplam $42 Firmanın Yatırımcılarına Olan Nakit Ak. Borç Verenler (Kreditörler) $36 CF( A) CF( B) CF( S) Özsermaye (Hisse Senedi Sahipleri) 6 Toplam $42 33

34 Özet ve Değerlendirme Bir finans yöneticisi firmanın finansal tablolarından yaralanarak nakit akımlarını belirleyebilmelidir. Nakit akımlarının işleyişini bilen finans yöneticisi daha iyi kararlar alır. 34

35 Kaynakça Finansal Yönetim, Ercan, M. Kamil ve Ünsal Ban, 6. Baskı, Gazi Kitabevi, Corporate Finance, Ross, Westerfield and Jaffe, 8th Ed. McGraw-Hill Irwin,

36 Teşekkür Ederim Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi çalışmalar dilerim 36