belirtilen A Ses Okunan gerekiyor. seviyesidir. Bu yapılmalıdır.

Transkript

1 2014 AL Kalibrasyon Laboratuarı Hazırlayan: Younes Nevaye Shirazi [Ses Ölçerlerin Kalibrasyonu] IEC Ses Ölçüm Cihazların Peryodik Testleri ]

2 Bu dokümanı hazırlama nedeni ses seviyesi ( Gürültü) ölçüm cihazlarının test ve kalibrasyon işlemlerini yaptırmak isteyen kullanıcılara IEC standardında a yapılması gereken testlerin kısa bir özetini aktarmaktır. Bu dokümanın amacı, kalibrasyon işlemini yaptıran firma veya kurumları bilinçlendirmektir. Kalibrasyona gönderdiğiniz ses seviyesi ölçüm cihazlarınızın IEC standardında şartları sağlayıp sağlamadığı aşağıda belirtilen testler yapılarak mümkündür. belirtilen Bu neden ile IEC standardında zorunlu olan testlerin yapılması gerekmektedir. A Ses Seviye Ölçerlerin Test ve Kalibrasyonu IEC ında Belirtilen Testler: A 1 Ses Basınç seviyesi 31,5 ila 5000 de en az 1/3 Oktavında: Bu test 31,5 ila 5000 frekansında 1/3 oktav bandında 75 ilaa 125 aralığında bir ses basınç seviyesi cihazaa uygulanır. Tüm frekanslarda ( 1/3 Oktav Bantlarında ) cihazın tepkisi okunur ve IEC ında Tablo 2 de verilen tolerans değerleri ile karşılaştırılır. değerlerdeki sapmalar tolelans değerleri aşmaması gerekir. Bu testler 5000 frekansdan büyük frekanslarda yapılıyour is sess seviyesi ölçüm cihazlarının tepki sapmalarının üretici firmadan temin edip ve ölçüm belirsizliğinizee eklemeniz gerekmektedir. Bu neden ile standardın tavsiye ettiği maksimum frekans 5000 dır. BKZ. Kalibrasyon Sertifikası Made: 7.22 A 2 ağırlıklı test 22,4 ila en az 1/3 Oktavında: Bu testte ses seviyesi ölçüm cihazının mikrofonu çıkartılarak 31,53 ila frekansında 1/3 oktav bandında 75 ila 125 aralığında sinyal uygulanır. Tüm frekanslarda ( 1/ /3 Oktav Bantlarında ) cihazın tepkisi okunur ve IEC ında Tablo 2 de verilen tolerans değerleri ile karşılaştırılır. değerlerininn sapmaları tolelans değerlerini aşmaması gerekiyor. BKZ. Kalibrasyon Sertifikası Made: 7.44 A de seviye soğrusalık testi: Bilindiği üzeree ses seviyesi ölçüm cihazların ölçtüğü parametre cinsinden ses basınç seviyesidir. Bu nedenle sadece 94 ve/veya 114 testlerin yapılması yeterli değildir. Cihaz bu seviyelerde doğru ölçüm yapabilir ancak diğer seviyelerde yanlış ölçümler söz konusuu olabılır. Ses seviyesi doğrusalığı testi cihazın alt ve üst seviyesinden 5 ve 1 artışlar ile ayrıca yapılmalıdır. BKZ. Kalibrasyon Sertifikası Made: 7.55 A 4 1 K de frekans tepkisi: Bu test veya 114 de yapılır. BKZ. Kalibrasyon Sertifikası Made: 7.33

3 A 5 Tone Burst Tepki testi: Bu test 4000 frekansında, A,C vee Z frekans filtrelerinde,, fast ( Hızlı ) ve slow ( Yavaş ) modlarında 200, 2 ve 0,25 ms sürelii 94 de bir sinyal uygulanır ve cihazın tepkisi ölçülür. lar standartta verilen toleranlarr ile karşılaştırılır. BKZ. Kalibrasyon Sertifikası Made: 7.66 A 6 C Ağırlıklı Peak testi: Bu testte, 8000 ve 500 z frekansında, tam, ve yarım sinus sinyal s uygulanır ve cihazın tepkisi ölçülür. lar standartta verilen toleranlar ile karşılaştırılır. BKZ. Kalibrasyon Sertifikası Made: 7.88 A 7 Aşırı Yük Testi: Bu test 4000 frekansında, tam, ve yarım sinus sinyel uygulanır ve cihazın aşırı yükte ( Overload) tepkisi ölçülür. lar standartda verilen toleranlar ile karşılaştırılır. BKZ. Kalibrasyon Sertifikası Made: 7.77 A 8 Doğal Gürültü testi: Bu testte, ses seviyesi ölçüm cihazının mikrofonu takılı iken veya kısa devree testi ile üretiği doğal gürültü ölçülür. BKZ. Kalibrasyon Sertifikası Made: 7.99 B TÜRKAK dan Akredite olan kurum ve firmaların listesi ve karşılaştırma tablosu Kapsam Standartt Uyumu IEC * Ses Basınç 1/1 Oktav Ses Basınç 1/3 Oktav Ağırlıklı Test Seviye Doğrusalık 1 K de Tepkisi Tone Burst Tepki Testi C Ağırlıklı Peak Seviyee Testi Aşırı Yük Testi Doğal Gürültü Testi AL Kalibrasyon Tablo 1 UME TSE PROTOS : Yapabiliyor : Yapamıyor * Bakınız Turkak Kapsam NOT: Ses ölçüm cihazların test ve kalibrasyonu, standartta belirtilen testlerin yapılmasını sağlayan referans cihazların maliyetlerinin çok yüksek olmasından dolayı bu kapsamdan akredite olmak isteyen kurum ve firmalar bu yatırımdan kaçınmaktadırlar. Kalitesiz ve standart dışı testler yaptırara ak kalitesizliğe ortak olmayalım!

4 C Firma ve Kurumların Kullandıkları Referans Cihazlar ve Yatırımm Maliyetlerii AL KALİBRASYON Spektra CS Euro Diğer Firma & Kurumlar B&K Euro Tablo 2 Sadece AKREDİTASYON kurumunda akredite olmak testlerin firmalar tarafından sağlıklı ve standarda uygun yapıldığı anlama gelmez. Tüketiciyi bu konuda bilinçlendirmb mek amacı ile bu bildilendirme raporu hazırlanmıştır. http: :// K.pdf

5 AB-0089-K AL AKUSTİK İBRASYON KALİBRASYON LABORATUARI Ölçüm Belirsizliği Measurement Uncertanity Ağırlıklı Akustik Test : 31,5 ile 2 K : ± 0,30 2 K ile 5 K : ± 0,50 Acoustical Tests of Weighting Seviye Doğrusallığı Testi Level Linearity Test Toneburst Tepkisi Testi Toneburst Test Peak C Testi Peak C Test Aşırı Yük Testi Overload Indication Test Doğal Gürültü Testi Self Generated Noise Test : ± 0,10 : ± 0,10 : ± 0,10 : ± 0,10 : ± 0,10 7. Kalibrasyon Sonuçları Calibration Results Kalibrasyon Calibration at frequency point Kalibrasyondan Önceki Değer : 93,8 alue Before Calibration : -0, C - Ağırlıklı Akustik Test Acoustical Signal Tests of a C - Weighting Uygulanan SPL Applied SPL Ses Measured Sound Level Standart Tepki Farkı Difference C-Ağırlıklı Filtre Karakteristiği C-Weighted Filter Characterization Tepki Farkı % 63,00 74,99 74,30 0,02-0,69-0,80 0,11 ±1,5 80,00 74,98 74,60 0,10-0,38-0,50 0,12 ±1,5 100,00 74,97 74,80 0,11-0,17-0,30 0,13 ±1,5 160,00 74,96 75,00 0,05 0,04-0,10 0,14 ±1,5 200,00 75,02 75,00 0,04-0,02 0,00-0,02 ±1,5 250,00 75,02 75,10 0,04 0,08 0,00 0,08 ±1,4 315,00 75,00 75,10 0,61 0,10 0,00 0,10 ±1,4 400,00 74,99 75,10 0,08 0,11 0,00 0,11 ±1,4 500,00 75,04 75,10 0,05 0,06 0,00 0,06 ±1,4 630,00 74,99 75,00 0,07 0,01 0,00 0,01 ±1,4 800,00 75,05 75,00 0,12-0,05 0,00-0,05 ±1,4 1000,00 75,04 75,00 0,02-0,04 0,00-0,04 ±1,1 SRT.LBBR.506 Sayfa 3 / 9

6 AB-0089-K AL AKUSTİK İBRASYON KALİBRASYON LABORATUARI C - Ağırlıklı Akustik Test Acoustical Signal Tests of a C - Weighting Uygulanan SPL Applied SPL Ses Measured Sound Level Standart Tepki Farkı Difference C-Ağırlıklı Filtre Karakteristiği C-Weighted Filter Characterization Tepki Farkı % 1250,00 75,02 74,90 0,00-0,12 0,00-0,12 ±1,4 1600,00 75,02 74,80 0,05-0,22-0,10-0,12 ±1,6 2000,00 75,01 74,60 0,04-0,41-0,20-0,21 ±1,6 2500,00 75,03 74,40 0,01-0,63-0,30-0,33 ±1,6 3150,00 75,01 74,10 0,01-0,91-0,50-0,41 ±1,6 4000,00 75,01 73,70 0,01-1,31-0,80-0,51 ±1,6 5000,00 75,01 73,30 0,02-1,71-1,30-0,41 ±2, k de & Zaman Ağırlıklı Test & Time Weighted Test at 1 k / Zaman Ağırlığı / Time Weighting oltaj oltage Değer Measured alue 1000 A-Fast 0, Referans Değer 1000 C-Fast 0, Z-Fast 0, A-Slow 0, İşlem Procedure İşlem Sonucu Procedure Result L AF - L AS 0,00 ±0,3 L AF - L CF 0,00 ±0,4 L AF - L ZF 0,00 ±0, Ağırlıklı - Elektriksel Test Weighted Electrical Test Uygulanan oltaj Applied oltage Ses Measured Sound Level Tepki Farkı Difference A-Ağırlıklı Filtre Karakteristiği A-Weighted Filter Characterization Tepki Farkı 1000,00 0, ,00 Ref. Değer ,00 0, ,70-26,30-26,20-0,10 ±1,5 80,00 0, ,50-22,53-22,50-0,03 ±1,5 100,00 0, ,70-19,29-19,10-0,19 ±1,5 125,00 0, ,70-16,31-16,10-0,21 ±1,5 160,00 0, ,70-13,33-13,40 0,07 ±1,5 200,00 0, ,10-10,89-10,90 0,01 ±1,5 SRT.LBBR.506 Sayfa 4 / 9

7 AB-0089-K AL AKUSTİK İBRASYON KALİBRASYON LABORATUARI Ağırlıklı - Elektriksel Test Weighted Electrical Test Uygulanan oltaj Applied oltage Ses Measured Sound Level Tepki Farkı Difference A-Ağırlıklı Filtre Karakteristiği A-Weighted Filter Characterization Tepki Farkı 250,00 0, ,20-8,80-8,60-0,20 ±1,4 315,00 0, ,30-6,72-6,60-0,12 ±1,4 400,00 0, ,10-4,89-4,80-0,09 ±1,4 500,00 0, ,70-3,30-3,20-0,10 ±1,4 630,00 0, ,00-2,02-1,90-0,12 ±1,4 800,00 0, ,20-0,79-0,80 0,01 ±1,4 1000,00 0, ,00 0,00 0,00 0,00 ±1,1 1250,00 0, ,60 0,61 0,60 0,01 ±1,4 1600,00 0, ,10 1,10 1,00 0,10 ±1,6 2000,00 0, ,40 1,40 1,20 0,20 ±1,6 2500,00 0, ,60 1,60 1,30 0,30 ±1,6 3150,00 0, ,80 1,80 1,20 0,60 ±1,6 4000,00 0, ,90 1,91 1,00 0,91 ±1,6 5000,00 0, ,90 1,91 0,50 1,41 ±2,1 6300,00 0, ,80 1,81-0,10 1,91 +2,1; -2,6 8000,00 0, ,30 1,31-1,10 2,41 +2,1; -3, ,00 0, ,40 0,43-2,50 2,93 +2,6; -3, ,00 0, ,80-1,15-4,30 3,15 +3,0; -6, ,00 0, ,10-3,84-6,60 2,76 +3,5; -17, ,00 0, ,20-6,70-9,30 2,60 +4,0; Elektriksel Seviye Doğrusallığı Testi Electrical Level Linearity Test Uygulanan oltaj Applied oltage Referans Ses Reference Sound Level s 8000,00 0, ,00 94,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 99,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 104,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 109,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 114,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 118,90-0,10 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 119,90-0,10 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 120,90-0,10 +2,1; -3,1 8000,00 1, ,00 121,90-0,10 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 94,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 88,90-0,10 +2,1; -3,1 SRT.LBBR.506 Sayfa 5 / 9

8 AB-0089-K AL AKUSTİK İBRASYON KALİBRASYON LABORATUARI Elektriksel Seviye Doğrusallığı Testi Electrical Level Linearity Test Uygulanan oltaj Applied oltage Referans Ses Reference Sound Level s 8000,00 0, ,00 83,90-0,10 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 78,90-0,10 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 74,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 69,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 64,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 59,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 54,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 49,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 44,00 0,00 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 43,10 0,10 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 42,10 0,10 +2,1; -3,1 8000,00 0, ,00 41,10 0,10 +2,1; -3, Ani Ton Darbe Testi Toneburst A- Ağırlıklı - Hızlı A- Weighting- Fast mode Ton Darbesi LAFmax - LA LAFmax - LA Toneburst Measured ms -- 95,90 Ref. Değer Ref. Değer ,00 94,90-1,00-1,00 0,00 ±0,8 2,00 77,80-18,10-18,00-0,10 +1,3; 1,8 0,25 68,60-27,30-27,00-0,30 +1,3; 3, A- Ağırlıklı - Yavaş A- Weighting- Slow mode Ton Darbesi LASmax - LA LASmax - LA Toneburst Measured ms -- 95,90 Ref. Değer Ref. Değer ,00 88,50-7,40-7,40 0,00 ±0,8 2,00 68,90-27,00-27,00 0,00 +1,3; 1,8 SRT.LBBR.506 Sayfa 6 / 9

9 AB-0089-K AL AKUSTİK İBRASYON KALİBRASYON LABORATUARI C- Ağırlıklı - Hızlı C- Weighting- Fast mode Ton Darbesi LCFmax - LC LCFmax - LC Toneburst Measured ms -- 94,10 Ref. Değer Ref. Değer ,00 93,10-1,00-1,00 0,00 ±0,8 2,00 76,10-18,00-18,00 0,00 +1,3; 1,8 0,25 67,00-27,10-27,00-0,10 +1,3; 3, C- Ağırlıklı - Yavaş C- Weighting- Slow mode Ton Darbesi LCSmax - LC LCSmax - LC Toneburst Measured ms -- 94,10 Ref. Değer Ref. Değer ,00 87,20-6,90-7,40 0,50 ±0,8 2,00 67,10-27,00-27,00 0,00 +1,3; 1, Z- Ağırlıklı - Hızlı Z- Weighting- Fast mode Ton Darbesi LZFmax - LZ LZFmax - LZ Toneburst Measured ms -- 94,90 Ref. Değer Ref. Değer ,00 93,90-1,00-1,00 0,00 ±0,8 2,00 76,80-18,10-18,00-0,10 +1,3; 1,8 0,25 67,80-27,10-27,00-0,10 +1,3; 3, Z- Ağırlıklı - Yavaş Z- Weighting- Slow mode Ton Darbesi LZSmax - LZ LZSmax - LZ Toneburst Measured ms -- 94,90 Ref. Değer Ref. Değer ,00 87,40-7,50-7,40-0,10 ±0,8 2,00 67,80-27,10-27,00-0,10 +1,3; 1,8 SRT.LBBR.506 Sayfa 7 / 9

10 AB-0089-K AL AKUSTİK İBRASYON KALİBRASYON LABORATUARI Aşırı Yük Testi Overload Indication Test Sinyal Tipi Signal Type oltaj oltage Sürekli 4000,00 8,07 141,10 Ref. Değer -- Pozitif Yarım 4000,00 8,16 140,90-0,20 1,80 Negatif Yarım 4000,00 8,07 140,70-0,40 1, Peak C Testi Peak C Test Sinyal Tipi Signal Type oltaj oltage Sürekli 8000,00 0,05 96,40 Ref. Değer -- Tam 8000,00 0,05 96,40 0,00 ±2,4 Sürekli 500,00 0,05 97,00 Ref. Değer -- Pozitif Yarım 500,00 0,05 96,00-1,00 ±1,4 Negatif Yarım 500,00 0,05 96,00-1,00 ±1, Doğal Gürültü Testi Self Generated Noise Test Tabloda verilen sonuçlar mikrofon takılıyken alınan değerler ile hesaplanmıştır. The results in table are calculated using the test values that are obtained while the microphone is installed. Referans Ses Reference Sound Pressure Level 25,20 26,30 1,10 3 Mikrofon takılı değilken ses seviyesi 13,70 ölçülmüştür. The measured sound level while the microphone is not installed is 13, Uygunluk Beyanı Statement of Compliance Ölçüm sonuçları ve ölçüm belirsizliği yukarıda verilmiştir. Kullanıcı bunları dikkate alarak uygunluğuna karar vermelidir. Beyan edilen genişletilmiş belirsizlik değeri standart belirsizliğin normal dağılımı için; yaklaşık % 95 güvenirlik seviyesini sağlayan k=2 kapsam faktörü ile çarpımının sonucudur. Standart ölçüm belirsizliği GUM ve EA-4/02 dokümanlarına uygun olarak belirlenmiştir. Ölçüm sonuçları, genişletilmiş ölçüm belirsizlikleri ve kalibrasyon metotları bu sertifikanın tamamlayıcı bir bölümüdür. The measurenment results and and measurenment uncertinity were given. The user have to consider the results and decide compliance of the device. The reported expended uncertainity of measurenment is stated as the standart uncertainity of multitude by coverage factor k=2, which for a normal distribution corresponds to covarage of approximately 95%. The standard measurement uncertainty is defined according to the GUM and EA- 4/02documents. Measurement results, the expanded measurement uncertainty of measurement and calibration methods, is an integral part of the this certificate. SRT.LBBR.506 Sayfa 8 / 9

11 TURK AKREOiTASYON KURUMU AKREOiTASYON SERTiFiKASI Kalibrasyon Laboratuvan olarak faaliyet gosteren, AL Akustik ibrasyon Kalibrasyon Laboratuan Tic. Ltd. ~ti. ivedik O.S.B Dericiler sitesi Sok. No: 10 OSTiM ANKARA / TORKiYE TORKAK tarafmdan yaprlan denetim sonucunda TS EN ISO/lEG 17025:2010 ma gore Ek'te yer alan kapsamlarda akredite edllrnistir. Akreditasyon No : AB-0089-K Akreditasyon Tarihi : 08-Haziran-2012 Bu Sertifika, yukanda acik adl ve adresi yazrh Kurulusun TS EN ISO/lEG 17025:2010 Ina, ilgili. Y6netmelik ve Tebliqlere uygunlugunu surdurrnesi halinde 07-Haziran-2016 tarihine kadar gegerlidir. ~ F

12 Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı AL Akustik ibrasyon Kalibrasyon Laboratuarı Tic. Ltd. Şti. Kalibrasyon Laboratuvarı Akreditasyon No: AB-0089-K Revizyon No: 01 Tarih: 02-Ocak-2014 AB-0089-K Adresi :İvedik O.S.B Dericiler sitesi Sok. No:10 OSTİM ANKARA / TÜRKİYE Tel : Faks : E-Posta : bilgi@avl.com.tr Website : Ölçüm Büyüklüğü Kalibre edilen Cihazlar Ölçüm Aralığı Ölçüm Şartları Kalibrasyon ve Ölçüm Yeteneği (Genişletilmiş Ölç. Belirsizliği k=2)(±) Açıklamalar AKUSTİK Ses Ölçüm Cihazları / Ses Basınç 250 / / / 114 Referans Standart İle Kalibrasyon, Pistonfon, Ses Kalibratörü 0,16 IEC Ses Ölçüm Cihazları / Ses Basınç 31,5 ile <2 k 2 k ile 5k Elektro Akustik Coupler (1/2" ve 1/4") Ses seviyesi ,3 0,5 IEC Ses Ölçüm Cihazları Doğal Gürültü (Inherent Noise) A - Ağırlıklı En düşük ölçüm Aralığı Sessiz Ortam/ Kısa Devre 0,1 IEC Ses Ölçüm Cihazları Ağırlıklı Test A, B, C,LIN, Z, FLAT, Ağırlıklı 22,4 ile 22,4 k üzerinden Elektriksel sinyal uygulaması 20 μrms ile 20 RMS 26 ile 146 Ref ( 1 μ) 0,1 IEC Ses Ölçüm Cihazları Seviye Doğrusallığı Testi A, B, C,LIN, Z, FLAT, Ağırlıklı 22,4 ile 22,4 k üzerinden Elektriksel sinyal uygulaması 20 μrms ile 20 RMS 26 ile 146 Ref ( 1 μ) 0,1 IEC

13 Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 2/9) Akreditasyon Kapsamı AL Akustik ibrasyon Kalibrasyon Laboratuarı Tic. Ltd. Şti. AB-0089-K Akreditasyon No: AB-0089-K Revizyon No: 01 Tarih: 02-Ocak-2014 Ölçüm Büyüklüğü Kalibre edilen Cihazlar Ölçüm Aralığı Ölçüm Şartları Kalibrasyon ve Ölçüm Yeteneği (Genişletilmiş Ölç. Belirsizliği k=2)(±) Açıklamalar 1 k Tepkisi A, B, C,LIN, Z, FLAT, Ağırlıklı üzerinden Elektriksel sinyal uygulaması 20 μrms ile 20 RMS 26 ile 146 Ref ( 1 μ) 0,05 IEC Ses Ölçüm Cihazları Tone Burst Tepki Testi Tone Burst Süresi 0,25 ms ile 1000 ms 4 k üzerinden Elektriksel sinyal uygulaması 20 μrms ile 20 RMS 26 ile 146 Ref ( 1 μ) 0,1 IEC Ses Ölçüm Cihazları C - Ağırlıklı Peak 31,5, 500, 8000 üzerinden Elektriksel sinyal uygulaması 20 μrms ile 20 RMS 26 ile 146 Ref ( 1 μ) 0,1 IEC Ses Ölçüm Cihazları Aşırı Yük Testi Pozitif & Negatif Yarı Sinüs Sinyal 4 k üzerinden Elektriksel sinyal uygulaması 20 μrms ile 20 RMS 26 ile 146 Ref ( 1 μ) 0,1 IEC Ses Dozimetreleri Doğrusallık Testi 1 k ,3200, 1,600, 2,000, 10,000, 40,000, 80,000 Pa2h Elektro Akustik Coupler (1/2" ve 1/4") Ses seviyesi ,30 / %7 IEC 61252