Spor ve Egzersiz Psikolojisi Arş. Gör. Deniz Durdubaş İÇERİK. Spor ve Egzersiz Psikolojisi Nedir?

Transkript

1 İÇERİK Spor ve Egzersiz Psikolojisi Arş. Gör. Deniz Durdubaş 1- Spor ve Egzersiz Psikolojisini Tanımı ve Tarihçesi 2- Spor ve Egzersiz Psikolojisinin İlgilendiği Temel Konu ve Yöntemler 3- Spor Psikoloğunun Rolü 4- Spor psikoloğunun Eğitimi Antrenman Bilimi Sporun Multidisipliner Yapısı Spor ve Egzersiz Psikolojisi Nedir? Spor Tarihi Hareket Bilimleri Biomekanik Sportif performans ve fiziksel etkinliklere katılım ile ilişkili psikolojik etmenlerin bilimsel olarak çalışıldığı ve değerlendirildiği bilim dalıdır. Spor Sağlığı Spor Sosyolojisi Spor ve egzersiz yapan insanların ve buna bağlı davranışlarının bilimsel olarak incelenmesidir (Weinberg & Gould, 1995). Spor Pedagojisi Spor Yönetimi Spor ortamında insan davranışları ile ilgili sorulara yanıt bulmaya çalışan spor ve egzersiz biliminin bir alt alanıdır şeklinde açıklamaktadır. Spor Psikolojisi Neumaier,

2 Sporun Tarihsel Sürecinde Spor Psikolojisi 1897 İlk Spor Psi. Kongresi La Havre, France İlk Olimpiyiatlar 1896 Atina Başlangıç 1908 Londra Olimpiyatları 1925 İlk Lab. USA 1920 İlk Lab. in Rusya. Dr. Rudik 1920 İlk Lab. Almanya 1924 Japonya Coleman Griffith «Psychology And Its Relation To Athletic Competition» «Psychology of Coaching» Griffith Dönemi 1928 Ul. Spor Sağlığı kurumu araştırmaları, Uluslarararsı Spor Pedagojisi 2. Dünya Savaşı 1940 Hazırlık Yılları 1963 ISSP 1966 North American ISSP 1967 British, French, Canada Sport Psycholgy 1965 Akademik 1970lerin sonunda spor psikologları Olimpiyat takımlarının vazgeçilmez üyeleri haline geliyor teki Olimpiyatlarda USA takımında 11 spor psikoloğu APA da Spor Psikolojisi Birimi Çağdaş Dönem TÜRKİYE Spora özgü testler Güdülenme ve kendini algılama 2000 li yıllar MMPI, - Eysenck, - 16 Kişilik Faktörü STAI Prof. Dr. F. Hülya Aşçı nın SPORDA PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME VE PSİKOLOJİK TESTLER sunumundan alınmıştır. Performansı arttırmaya yönelik çalışmalar Spor Psikolojisinde Çalışma Konularımız Teknik öğrenimlerini hızlandırıcı ve yarışmaya hazırlayan çalışmalar Performansa engel olan psikolojik etmenlerin ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmalar 03 - Sporcu Kişiliği, - Motivasyon, - Gevşeme - Kendine Güven - Hedef belirleme - Öz yeterlik - Müsabaka stratejileri - Sakatlık sonrası psikolojik rehabilitasyon vb. Dikkat Ve Algı Odaklanma / Konsantrasyon Zihinde canlandırma - Yarışma stresi / kaygısı, - Gerginlikler, - Tükenmişlik, - Kaybetme korusu, - Dış etmenler (medya, klüp vb.) 2

3 Spor psikologlarının rolleri aldıkları eğitim ve farklılaşmaktadır. Spor Psikoloğunun Rolü çalışma alanlarına göre Klinik, eğitim, performans geliştirme, araştırma ve değerlendirme gibi farklı rollerde spor psikologlarını görmek mümkün (Palacio ve Salmela, 1986). Eğitim Psikolojik destek Bilimsel inceleme ve değerlendirme SPOR PSİKOLOGLARININ ROL ve SORUMLULUKLARI PSİKOLOJİK DESTEK - Performanslarını geliştirecek psikolojik desteği sağlamak - İyi oluşlarını en uygun düzeyde tutmak BİLİMSEL DEĞERLENDİRME VE İNCELEME - Yaptıkları spor ya da fiziksel aktivitenin ruhsal iyi oluşlarındaki etkileri gözlemlemek, incelemek ve değerlendirmek EĞİTİM - Antrenörleri, teknik ekibi, idari ekibi, diğer personeller ve sporcuları gerekli konularda eğitmek ve danışmanlık vermek Spor psikoloğu hangi eğitimi almalıdır? YETERLİLİKLER Spor Bilimleri þ Biyomekanik þ Egzersiz Fizyolojisi þ Motor Gelişim þ Beceri Öğrenimi þ Motor Kontrol þ Spor Pedagojisi þ Spor Sosyolojisi þ Spor Tıbbı Psikoloji þ Klinik Psikoloji þ Psikolojik Danışmanlık karşılıklı olarak þ Gelişim Psikolojisi bilmeleri gereken þ Deneysel Psikoloji konu alanları þ Kişilik Psikolojisi þ Fizyolojik Psikoloji þ Psikopatoloji þ Saygınlığı olan bir okulda doktora programını tamamlamak. þ Bilim ve meslek etiğini bilmek. þ Spor psikolojisi için gerekli olan bir kısım disiplinlere ilişkin bilgi sahibi olmak þ Spor hakkında özellikle de fizyolojik boyutu hakkında bilgi sahibi olmak. þ Spor tarihi, felsefesi, sosyolojisi ve beceri öğrenimi alanlarında temel bilgiye sahip olmak. þ Psikopatoloji bilmek. þ Uygulamalı olarak psikolojik danışmanlık almış olmak. þ Diplomalı kişilerden danışmanlık almak. þ Spora ilişkin beceri ve teknik bilgiye sahip olmak. þ Araştırma teknikleri, istatistik ve psikolojik testler konusunda bilgi sahibi olmak. þ Davranışın biyolojik yönü hakkında bilgiye sahip olmak. þ Davranışın bilişsel ve duyuşsal temellerini bilmek. þ Davranışın sosyal temellerini bilmek. þ Kişilik psikolojisi hakkında bilgi sahibi olmak. 3

4 Türk Psikologlar Derneği Egzersiz ve Spor Psikolojisi Birimi Nisan 2015, Ankara APA- Division 47 Society for Sport, Exercise & Performans Psychology 1986, Amerika AASP Association for Applied Sport Psychology 1985, Amerika Önemli organizasyonlar FEPSAC European Federation of Sport Psychology 1968, Almanya ENYSSP INPA European Network of Young Specialists in Sport Psychology; international non-profit Organisation Temmuz 1999, Çek Cumhuriyeti Kamu (GSB) - 98 spor psikoloğu alımı Danışmanlık merkezi -Farklı spor branşları -Bireysel görüşme Spor Psikologları Nerelerde Çalışmaktadır? Federasyonlar - Milli Takım Kampı - Branşta özelleşme Spor Kulüpleri - Farklı branşlar Full time / Part Time Akademik Personel - Master, doktora - ARAŞTIRMA görevlisi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyonu Merkezileri - Sakatlık Spor Psikologları Nerelerde Çalışmaktadır? Spor salonları - Kilo kontrolü - Egzersiz bağımlılığı vb. Projeler - Fiziksel Aktivite ile sosyal uyum projesi vb. Engelli spor kulüpleri - Bedensel engelli - Görme engelli - Zihinsel engelli Paralimpik Oyunlar & Olimpiyat oyunları Tokyo SIKÇA SORULAN SORULAR 4

5 Sporcuların ve/veya teknik ekibin psikoloğa yaklaşımı nasıldır? - Kadroya müdahale eder mi? Spor psikoloğu soyunma odasına / sahaya girer mi? Oysa ki; bu tamamen ekibin tercihine bağlıdır. - Oyuncuya teknik yorum yapar mı? - Konuşulanlar aramızda kalır mı? - Sporcumu benden uzaklaştırır mı? - Sporcumla konuştuklarını bana anlatır mı? - Son motivasyon konuşmasını o mu yapar? Teşekkürler deniz.durdubas@hacettepe.edu.tr 5