Ülke coğrafyası, nüfusu, ekonomisi, ormancılığı, korunan alanları, çölleşme ile mücadelesi, uluslararası ilişkileri ve tecrübeleri incelenmiştir.

Transkript

1 BURKİNA FASO ÜLKE BİLGİ NOTU Ülke coğrafyası, nüfusu, ekonomisi, ormancılığı, korunan alanları, çölleşme ile mücadelesi, uluslararası ilişkileri ve tecrübeleri incelenmiştir.

2

3 İÇİNDEKİLER 1. Coğrafi Verileri 1.1. Konumu 1.2. Yüzölçümü 1.3. Sınırları ve Komşuları 1.4. Arazi Yapısı 1.5. İklimi 1.6. Arazi Kullanımı 1.7. Diğer İlgili Konular 2. Nüfus Bilgileri 3. Ekonomik Göstergeler 3.1. Ekonomiye Genel Bakış 3.2. Sektörlere Göre İşgücü Dağılımı 3.3. Orman, Tarım ve Hayvancılık Ürünleri 3.4. İthalat ve İhracat Ürünleri 3.5. Diğer İlgili Konular 4. Ormancılık Yapısı 4.1. Ormancılık Teşkilat Yapısı 4.2. Orman Varlığı ve Üretilen Orman Ürünleri (Odun ve Odun Dışı Ürünler) 4.3. Ormancılığın Ekonomideki Payı 4.4. Özel Sektörün Ormancılıktaki Rolü 4.5. Ormancılık Eğitmi ve Ormancılık Araştırma Enstitüleri Orman Fakülteleri Ormancılık Araştırma Enstitüleri 5. Korunan Alanlar

4 İÇİNDEKİLER 6. Çölleşme ile Mücadele ve Erozyon Kontrolü Faaliyetlerinin Yer Aldığı Kurumlar 6.1. Ulusal Odak Noktaları 6.2. Ulusal Stratejik Belge ve Eylem Planları 7. Uluslararası İlişkiler 7.1. Uluslararası Kurumlarla Olan İlişkiler ve Raporlar Uluslararası Projeler 8. Ülke Hakkındaki Tecrübelerimiz 9. Kaynaklar

5 1. Coğrafi Verileri 1.1. Konumu More ve Dioula dillerinde dürüst insanların toprakları olarak adlandırılan Burkina Faso, Afrika nın batısında, Sahra nın güneyinde, Gana'nın kuzeyinde yer almaktadır Yüzölçümü Burkina Faso nun ha kara alanı ve ha su ile kaplı alanı vardır Sınırları ve Komşuları Burkina Faso, toplamda km ülke sınırına sahiptir. Ülkenin komşuları en uzun sınırdan başlayarak şöyledir; kuzeybatıda Mali (1.000 km), doğuda Nijer (628 km), güneyde ise Fildişi Sahili (Cote d'ivoire) (584 km), Gana (549 km), Benin (306 km) ve Togo (126 km). Ülkenin tamamı kararlarla çevrilidir, denize kıyısı bulunmamaktadır Arazi Yapısı Burkina Faso fazlaca meyilli olmayan bir çoğrafyaya sahiptir. Ülkenin büyük bölümünde yükseltiler aşınmıştır. Bu araziler, lateritli bir kayaç tabakasıyla kaplı geniş bir plato oluşturmaktadır. Burkina Faso nun güneybatısı kumtaşı platolar, Banfora kayalıkları bulunmaktadır İklimi Burkina Faso, kışları ılıman ve kuru; yazlar sıcak ve yağmurlu tropik iklime sahiptir. Mayısdan ekime kadar olan yağışlı mevsim 4-5 ay sürmekte, kasımdan nisana kadar ise kurak mevsim yaşanmaktadır. En yüksek sıcaklıklar ülkenin kuzeyinde mart ve nisan aylarında o C dolaylarında yaşanmaktadır. Ülke de o C arasında hava sıcaklıkları görülmektedir. Ülke nin kuzeyinde stepler hakimken güneyinde orman arazileri görülmektedir. Burkina Faso nun batısında en uzun akarsularından biri olan Mouhoun akarsuyu bulunmaktadır. Kompienga, Ziga, Bagré barajları ise önemli barajlarıdır.

6 1.6. Arazi Kullanımı Burkina Faso da işlenebilir topraklar Ülke nin %17.66 sını, sürekli ekili olan araziler ise %0.22 sini kaplamakta olup 250 km² arazi sulanmaktadır. Ayrıca, ha orman arazisi ve ha ağaçlandırma sahası vardır. Orman arazilerinin mülkiyeti tamamen halktadır, özel mülkiyette orman arazisi yoktur. Ülke nin önemli doğal kaynakları; manganez, kireçtaşı, mermer, altın, fosfat, ponza taşı ve tuzdur Diğer İlgili Konular Eski adı Yukarı Volta olan Burkina Faso nun başkenti Ouagadougou, resmi dili fransızcadır. Ülke 13 yönetim bölgesine (region) ayrılmıştır. Bu bölgeler 45 ile, iller ise 301 komüne ayrılmıştır. Burkina Faso, bağımsızlığını 1960 yılında ilan etmiştir ve tek meclisli bağımsız cumhuriyetle yönetilmektedir. 2. Nüfus Bilgileri Burkina Faso nun nüfusu 15,746,232 dir. Nüfusunun %46.8 i 0-14 yaş, %50.7 si yaş arasında ve %2.5 i 65 yaş üzerindedir. Nüfus artış oranı: %2.68 olup ortalama çocuk sayısı 6.47 çocuk/1 kadın dır. Kadınlarda ortalama yaşam süresi 50 yıl, erkeklerde ise 47 yıldır. Okur yazar oranı erkeklerde %29.4, kadınlarda %15.2 dir. 3. Ekonomik Göstergeler 2012 Haziran IMF Ülke Raporu nda, ekonomik gelişmelerin gelecek vaat ettiği belirtilen Burkina Faso da kişi başına 582$ düşmektedir. Dünyadaki en fakir ülkelerden biridir. Doğal kaynakları ve sanayisi oldukça zayıf olan Ülke de tarım, ekonomide önemli yer tutmaktadır yılı verilerine göre gayrisafi yurtiçi hasılanın %19.7 sini endüstri, %47.7 sini hizmet sektörü oluştururken GSYİH nın %32.6 sını oluşturan tarım sektörü pamuk üretimiyle öne çıkmakta olup nüfusunun da %80 den fazlasının ana geçim kaynağıdır.

7 Tablo 3.1 Ekonomik Göstergeler 3.1. Ekonomiye Genel Bakış Burkina Faso nüfusunun büyük çoğunluğu tarımla uğraşmaktadır. Endüstri, karsız devlet kontrolündeki kurumların egemenliğindedir yılı verilerine göre satınalma gücü paritesi milyar $, reel büyüme: %5.2 dir. Ocak 1994`deki Afrika Frankı devalüasyonu sonrası hükümet, uluslararası acentelerle birlikte yürüttüğü kalkınma programını yenilemiş ve ihracat ve ekonomik büyüme yükselmiştir. Haziran 2010 ile Haziran 2013 dönemini kapsayan IMF ile uzun süreli kredi tahsisi, reel GSYİH daki büyümeyi artırarak makroekonomik istikrarı güçlendirmeyi ve ayrıca 2015 yılına kadar yoksulluğun azaltılması amaçlanmaktadır. Bu amaçlar artan büyüme ve sürdürülebilir kalkınma stratejisi (SCADD) ile desteklenmektedir. Hükümet çeşitli özelleştirme girişimlerinde bulunmaktadır. Ulusal Telekom şirketi kısmen özelleştirilmiştir ve %20 hissesinin halka arz ile satılması planlanmaktadır. Ulusal Su ve Elektrik Şirketleri özelleştirme kapsamından çıkarılmış ancak bunların özel sektör ile yönetilmesi kararı alınmıştır. Ayrıca Ouagadougou hava limanının yönetiminin özelleştirilmesini de planlamaktadır. Petrol ithalatı ve dağıtımını yapan şirketinin azınlık hissesinin özel yatırımcılara şatışı söz konusudur. Pamuk üretimi yapan şirket yabancı yatırımcı çekme planları ertelemiştir yılı için %2 seviyesinde olan enflasyon oranının, 2012 yılı için %3 seviyesinde olması beklenmektedir.

8 Altın ve pamuk ihracatındaki artışlar ekonomik büyümeyi önemli ölçüde etkilemektedir. Burkina Faso ekonomisinin büyümesinde altın alt sekötürü, hizmet sektöründe ise mobil haberleşme ve bankacılık önemli rol oynamaktadır. Ülkede para politikası bölgesel merkez bankası BCEAO (West Africa Central Bank) tarafından kontrol edilmektedir. Bankanın ana önceliği CFA Frankının, Euroyla olan bağının korunmasıdır. Frank Bölgesi üyeliği hükümeti borçlanma ve para arzı konusunda sınırlandırmaktadır. Faiz oranları BCEAO nun para politikasının temel aracıdır. Son yirmi yıldır ülkede sıkı para politikası uygulanmış ve enflasyon baskısı büyük ölçüde azaltılmıştır. Para politikası BCEAO tarafından belirlendiğinden, hükümet mali politikaya odaklanmış durumdadır. T.C. Ekonomi Bakanlığı resmi internet sitesinden alıntıdır Sektörlere Göre İşgücü Dağılımı IMF, dünya bankasınca hazırlanan kısıtlayıcı iş ortamı endeksinde 183 ülke içinde 150. olan Burkina Faso nun 2003 yılı verilerine göre, 5 milyon olan işgcüyle bölgede işgücü verimliliği en yüksek olan ikinci ülkedir. Sektörlere göre işgücü dağılımı şöyledir; tarım %90, endüstri ve hizmet %10 dur Orman, Tarım ve Hayvancılık Ürünleri Burkina Faso, orman varlığı hektardır ve azalış eğilimindedir. Ormanlar tamamen halk mülkiyetindedir. Fonksiyonlarına göre, %11 üretim, %6 biyoçeşitliliğin korunması, %84 çoklu kullanım ormanlarıdır. Ormanların %67 si daimi orman, %11 i amenajman planı olan ormanıdır. Ülke de 2005 yılı verilerine göre, 5000 m 3 endüstriyel yuvarlak odun, m 3 yakıt odunu üretilmektedir. Tarım, Burkina Faso'nun iktisadi ve toplumsal gelişiminde önemli bir yere sahiptir. Ülke bütçesinin en önemli gelir kaynağı olan tarım, aktif çalışan nüfusun yaklaşık %92'sinin geçim kaynağıdır ve toplam ihracat gelirlerinin yarısından fazlasını oluşturmaktadır. GSYİH nın %5,4 ünü oluşturan pamuk, yıllık yaklaşık ton kadar üretilmektedir ancak ihracatta önemli bir yer teşkil eden bu ürün, devlet mülkiyetindeki az sayıda olan pamuk işleme ve iplik tesislerinde işlenmektedir. Ülke de pamuk üretimin artırılması planlanmaktadır. Ayrıca bitkisel üretimde; fıstık, susam, sorgum, darı, mısır ve pirinç yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Hayvansal üretim GSYİH'nın %10'unu teşkil etmektedir ve aktif çalışan nüfusun %6'sı Burkina faso nun ihracatının önemli döviz kaynağı ( ülke ihracatın %22,12'si ile pamuktan sonraki ikinci önemli döviz kaynağı) olan bu sektörde çalışmaktadır. Grafik 3.1 FAO nun 2010 verilerine göre tarımsal üretim 1 1 FAO 2010 yılı üretim verileri için kaynak;

9 3.4. İthalat ve İhracat Ürünleri Burkina Faso'nun ticaret hacmi son 10 yılda sürekli artmaktadır. İhracatta altın ve pamuk en önemli kalem iken; ithalatta ise petrol ürünleri önemli bir yer tutmaktadır. Ülke dış ticaretinde; gümrükte ithalat izinlerini hızlandırmak adına tek duraklı pencerelerin kurulması, ticaret mahkemesi sistemine başlanılması ve KOBİ lerin finansmana erişimi için diğer girişimler temel reformlar olarak belirlemiştir. Ülke nin pamuk, hayvansal ürünler ve altın olan ihracat ürünlerinde 2006 yılı verilerine göre ihracat tutarı milyon $ dır. İhracat ortakları %39.8 ile Çin, %13.1 ile Singapur, %5.9 ile Tayland, %5.4 ile Gana, %4.6 ile Tayvan ve %4 ile Nijer dir. Burkina Faso'nun ithalatında makine, gıda maddeleri, petrol öne çıkmakta ve 2006 yılı verilerine göre ithalat tutarı milyar $ dır. İthalat ortakları; %23.9 ile Fransa, %23.3 ile Fildişi Sahili, %6.7 ile Togo dur. Tablo 3.2 Burkina Faso Dış Ticareti (Milyon $)

10 Türkiye ile Burkina Faso arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilerinin yasal altyapısı; tarih saylı Resmi Gazete yayınlanarak yürürlüğe giren Askeri İşbirliği Anlaşması ile tarihinde imzalanan Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması ile oluşturulmuştur. Tablo 3.3 Türkiye-Burkina Faso Dış Ticaret İstatistikleri (1.000 $) 4. Ormancılık Yapısı

11 Burkina Faso arazilerinin yaklaşık % 20'si orman arazilerinden oluşmaktadır. Orman varlığı azalma eğilimde olan Ülke de ormancılığın canlanması adına girişimler vardır yılında Burkina Faso Çevre ve Sürülebilir Kalkınma Bakanlığı nca Orman Yatırım Programı yayınlanmış ve teknik öneriler sunulmuştur. Burkina Faso Orman Kanunu; ormanları, ağaçlar ve çalılar tarafından işgal alanları değerlendirmektedir Ormancılık Teşkilat Yapısı Burkina Faso da ormanların yönetiminde; devlet, özel sektör, bölgesel topluluklar, kırsal topluluklar ve ortak kuruluşlar görev alan aktörlerdir. Aşağıdaki tabloda her kategoride aktörlerinin görevleri gösterilmektedir. Ülke de ormanların yönetiminden Çevre ve Sürülebilir Kalkınma Bakanlığı (Ministry of Environment and Sustainable Development) sorumludur. Tablo 4.1 Burkina Faso da ormanların yönetiminde sorumlu kurum ve kuruluşlar Kurum/Kuruluş Kamu Kurum ve Kuruluşları Orman Hizmetleri Ortak Teknik Hizmetler Araştırma Birimi Diğer Teknik Ortaklar Genel Yönetim Hizmetleri (İl Yüksek Komiserleri) Finans ve Bütçe Yönetiminden Sorumlu Organizasyonlar Yerel Topluluklar Görevi Politika ve teknik rehberlik Orman ve yaban hayatı kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için düzenleyici ve yasal önlemler Aktörlere destek-konseyi Gözetim ve izleme Çatışma tahkim Aktörlerin gelişim ve güçlenmesine destek Bilimsel araştırma yoluyla orman ve yaban hayatı kaynakları konusunda farkındalık sağlama Araştırma sonuçlarını yaymak Kendi uzmanlık alanlarında aktörlere teknik destek Sosyo-mesleki örgütlerin tanınması Korunan ormanlar ve yaban hayatı koruma alanı için gelişim ve yönetim planlarının kabulü Orman ve yaban hayatı kaynaklarının kullanımı ile ilgili çatışmaların önlenmesi. Bazı anlaşmazlıklar için, Mahkeme İdaresi ilanı Dış finansmanın mobilizasyonu Devlet ve işbirliği ortakları tarafından orman ve yaban hayatı kaynaklarının yönetimine tahsis edilen fonların yönetimi ve prosedürlerinin kontrolü Yerel topluluklar için orman ve yaban hayatı kaynaklarının yönetiminde eylemlerin uygulanması Bireysel yöneticiler ya da kişilerle orman ve yaban hayatı yönetimi sözleşmeleri düzenleme, ortaklık geliştirme

12 Özel Sektör Sivil Toplum Kuruluşları ( kar amacı gütmeyen ve politik olmayan kuruluşlar) Kendi bakımı altında orman alanı ve yaban hayatı yönetimi konularında tamamlayıcı, düzenleyici eylemlerinin kaydını tutma Orman ve yaban hayatı kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi için yerel nüfusa mali ve maddi destek Orman ve yaban hayatı ürünlerinin dağıtım ve promosyonu Ülkedeki orman ve yaban hayatı kaynaklarının sürdürülebilir yönetimi ile bağlantılı bazı konularda Devlet ile savunma yapma Ülke de aktif çalışan sivil toplum kuruluşlarından bazıları şöyledir; Amicale des forestières du Burkina Faso (Burkina Faso Orman Derneği) Association des volontaires pour le développement (Gelişim Gönüllüleri Derneği) Association internationale Six "S" (Uluslararası Altı "S" Derneği) Association nationale d'action rurale (Kırsal Eylem Ulusal Birliği) Association NODDE NOOTO (NODDE NOOTO Derneği) Association pour la protection de la nature (A.P.N. Sahel) (Doğal Hayatı Koruma Derneği) Association pour l'innovation et la recherche technologique approprié en environnement (A.I.R.T.A.E) (Çevre İnovasyonu ve Teknolojik Araştırma Derneği) Association Rélwendé pour le Développement (Rélwendé Kalkınma Derneği) Association Sahel Nature (Sahel Doğa Derneği) Association/Groupe d'etudes et de consultation d'appui au monde rural à l'environnement et d'engineering (Kırsal Çevre ve Mühendislik Derneği / Grup çalışmaları ve danışmanlık desteği) Centre Écologique Albert Schweitzer-Burkina Faso (Albert Schweitzer Ekolojik Merkezi, Burkina Faso) Conseil Régional des Unions du Sahel (Sahel Sendikalar Bölgesel Konseyi) Fondation des amis de la nature (Doğa Arkadaşları Vakfı) Fondation nationale pour le développement et la solidarité (Kalkınma ve Dayanışma Ulusal Vakfı) Groupement des handicapés producteurs de Ouagadougou (Ouagadougou Engelli Üretici Grubu) Institut Africain pour le Développement Économique et Social - Centre Africain de Formation (INADES-Formation) (Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Afrika Enstitüsü - Afrika Eğitim Merkezi) (INADES Eğitimi) Réseau africain genre/gestion des ressources naturelles (Afrika Ağ Türü / Doğal Kaynak Yönetimi) Sahel solidarité (Sahel Dayanışma) Sahel vert (Yeşil Sahel) Secrétariat permanent des organisations non gouvernementales (STK'ların Daimi Sekreteryası) West and Central African Soil Science Association (Batı ve Orta Afrika Toprak Bilimi Derneği)

13 4.2. Orman Varlığı ve Üretilen Orman Ürünleri (Odun ve Odun Dışı Ürünler) Burkina Faso ormanları neredeyse kıtanın 235 milyon olan kırsal nüfusu ve yüzölçümünün % 43 ü üzerinde hakim olan Afrika kuru ormanlarının temsilcisidir. Orman varlığı hektardır ve ülkenin güneyine doğru artmaktadır. Resim 4.1 Burkina Faso da yoğunlukalarına göre orman varlığı Topraklarının dörtte biri ormanlardan oluşan Burkina Faso'da 2005 yılı verilerine göre, 5000 m 3 endüstriyel yuvarlak odun, m 3 yakıt odunu üretilmektedir. Odun Ürünleri Fidanlar: Orman ağaçlarının fidelerinin ekimi kamu ve özel bazı girişimler tarafından yapılmaktadır. Yetiştirilen fideler, ağaçlandırma amacıyla STK lara, devlet projelerine veya kamuya satılmaktadır. Son zamanlarda, özel fide üretimine toplum tarafından kayda değer bir ilgi vardır. Bunun bir sonucu olarak, eğitimli özel fidanlık sayısı 1999 yılında iken 2008 yılında a ulaşmıştır. Istatistiklerine göre, özel fidanlıklar toplam yıllık fide üretimine % 70'den fazla katkı sağlamışlardır. Kökenlerine bağlı olarak, üretilen türler lokal ya da egzotiktir. Çevre ve Sürülebilir Kalkınma Bakanlığı Orman Yatırım Programı ile türlerin gıda üretimi (çiçek, meyve, tohum, yaprak, sakız vb), yem, odun (yakacak odun, tomruk, kereste), tıbbi ürünler, canlı çit ve rüzgar perdesi olarak kullanımı desteklenmektedir. Orman Plantasyonu: Ormanlar kamu ve özel fidanlıklar gelen fidelerden kurulmaktadır. Blok dikim, çizgi dikimi (ana yolların kenarlarına, rüzgar perdesi ve çit olarak) ve peyzaj dikimleri arasında bir fark vardır hektar olan orman varlığı 6 ila 7 yıllık aralarla 4 rotasyonda m 3 /y verime sahip olduğu tahmin edilmektedir. En yaygın ekilen egzotik

14 türler; okaliptüs, Azadirachta indica, Senna siamea (eski Cassia siamea), Tectona grandis tir ve yetiştiriciliği birlikler ve aileler tarafından yapılmaktadır. Yetiştirilik başarısı, dikim sonrası bakım eksikliği, hayvancılık faaliyetleri, çalı yangınları, kuraklık nedeniyle % 50 den düşüktür. Yakacak Odun ve Odun Kömürü: Burkina Faso orman ürünleri hasadı ve ticarileştirilmesi düzenlenmesi kapsayan kararnamede yakacak odun üretitiminde; orman işçileri, nakliyeciler, toptancılar, perakendeciler ve ticari kullanıcıları saymaktadır. Kerestelik ağaç üretim hacmi toplam m 3 ve ton, hektar başına 87,7 ton,hektar başına 35 m 3 tür yılından bu yana, odun kömürü üretimi uygun teknolojiler ile sürdürülebilir orman yönetimi genel sisteme dahil edilmiştir. Ulusal düzeyde kişi başına düşen odun ortalama tüketimi düşüş eğilimindedir.1980 yılında 1,46kg iken, 1999 yılında 0,91kg a düşmüktür. Bunun nedeni; bütan gazı ve soba kullanımıdır. Ancak, artan nüfus (yılda% 2,4) ile odun tüketimi artmaya devam etmektedir. Yuvarlak Odun: Bu kategori direkleri içermektedir. Çeşitli amaçlar (bitki koruma, mera, yerleşim vb) için kulübe yapımı (kirişler gibi) amaçlı ahşap kullanımını içerir. Yuvarlak odun, modern yüksek katlı inşaatlarda, beton dökme işlemi sırasında da destek için kullanılmaktadır. Kentsel talep olan yuvarlak odun, tüccarlardan satın alma yoluyla ya da ormanların doğrudan keserek doğal ormanlardan karşılanmaktadır. Orman varlığının giderek azalmasına rağmen, yuvarlak odun temininde herhangi bir sorun yaşanmamaktadır.. Kereste: Burkina Faso da, kerestelerin kereste sanayinin gelişimine destek olabilecek miktar ve kalitede olmaması, ayrıca potansiyel kereste türlerinin sınırlı olması nedeniyle kereste üretimi sınırlıdır..en çok üretim potansiyeline sahip türler; Khaya senegalensis, Afzelia africana, Pterocarpus Erinaceus, Diospyros mespiliformis, Daniellia Oliveri, Isoberlinia doka, Anogeissus leiocarpus tur. Kereste üretimi yıllar itibariyle azalma eğilimindedir. Bu nedenle komşu üretici ülkelerden kereste ithal etme ihtiyacı doğmuştur. Orman ürünlerine olan talebi karşılamak için yılda ortalama m 3 (ithal odunun işlenip yeniden ihrac edilmesi de dahil) kereste ihrac eden Ülke, m 3 de ithal etmektedir. Kayıt dışı sektörde kano yapımı ve sanat (maskeler, heykeller) gibi faaliyetler için de ağaç kesimi yapılmaktadır. Bunlar Ülke de istihdam yaratmakta, aynı zamanda bu sektörde etkinlik gösteren aktörler için de önemli bir gelir kaynağı olmaktadır. Odun Dışı Orman Ürünleri Kuru ormanların sürdürülebilir yönetimi ile yoksulluğun azaltılması ve çevrenin korunması BM Milenyum Gelişim Hedefleri içindedir. Odun dışı orman ürünleri aynı zamanda koruyucu orman kaynakları iken insanların geçim kaynaklarının iyileştirilmesi için de seçenekler sunmaktadır. Odun dışı orman ürünlerinin büyük bir çoğunluğu ormanlardan elde edilmekte, onu nadasa bırakılan araziler ve tarımsal ormancılık parklarından elde edilen ürünler izlemektedir. Yalnızca bazı türlerin büyük bölümünü çiftliklerde üretilmektedir (örneğin Nere meyvesi % 71,8 oranında çiftliklerde, % 28.2 oranında ormanlarda üretilmektedir). Orman dışı ürünler mevsimsellik ve finansman kaynaklarına erişim zorlukları nedeniyle, piyasaya düzensiz arz edilmekedir. Bu durum istikrarlı bir fiyat oluşumunun önüne geçmekte ve küçük ve orta ölçekli orman işletmelerine zorluklar yaşatmaktadır. Son zamanlarda, yarı-endüstriyel dönüşüm ünitelerinin kuruluşundan bu yana, hammadde ve iyi ürün akışı arzında gözle görülür bir iyileşme vardır, üretici üretim kapasitesi artmıştır. Büyük üreticilerin ortalama

15 cirosu yaklaşık 1,5 milyon fcfa / yıl 'dır. En kârlı ürünler, Parkia biglogosa (Nere) tohumları, Vitellaria paradoxa (Shea), şifalı bitkiler ve baldır. Bu ürünler özellikle Ouagadougou ve Bobo-Dioulasso gibi şehirlerde talep görmektedir. Ayrıca odun dışı orman ürünleri için uluslararası pazar potansiyeli de vardır. Arap zamkı, Shea gibi bazı ürünlerin alt bölgede komşu ülkelere (Senegal, Nijerya) ve diğer ülkelere Batı Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya ya olan ihracatının artması Ülkeye, düzenli döviz kazandırılmasına katkıda bulunur Ormancılığın Ekonomideki Payı Yukarıda detaylarıyla anlatılan orman sektörü, odun ve odun dışı orman ürünler ile birlikte kömür satışlarıyla Burkina Faso kırsal hane gelirinin % 25'inden fazlasını oluşturmaktadır. İşlenmiş ürünlere talep genellikle büyük şehirlerden olmaktadır. Ayrıca kayıt dışı sektörden de orman ürünlerine talep vardır. Burkina Faso orman ürünlerini ithal ve ihrac etmektedir. İç kullanımda kişi başına yakacak odun tüketimi azalmasına karşın nüfus artışına paralel olarak odun kömürüne olan talep artmaktadır. Ülkenin bu açığı ithalatla kapanmaktadır. İhrac edilen orman ürünlerin içinde ithal edilenlerin işlenip ardından ithal edilmesinin altını çizmek gerekmektedir. Odun dışı orman ürünler ise uluslarası ticarette Ülke adına umut vaad edicidir. Bu ürünlerin ihracatının artması Ülkeye, düzenli döviz girişini sağlayacaktır Özel Sektörün Ormancılıktaki Rolü Burkina Faso ormancılığında özel sektör, orman ve yaban hayatı ürünlerinin dağıtım ve promosyonu yaparak orman ve yaban hayatı kaynaklarının sürdürülebilirliğini desteklemekte ve yerel halka maddi destek sağlamaktadır. Burkina Faso Orman Kanunu 34. Maddesi ne göre; Ülke de devlet ormanları katılımcı ve istişari yaklaşım ile, devletin kontrolü altında veya seçilmiş yerel hükümet tarafından yönetilmektedir. Devlet orman alanı Devlet Orman Hizmetleri tarafından yönetilmektedir. Orman Kanunu'nun 38 ve 39. Maddeleri ne göre orman hizmetleri, devlet orman alanın bir parçasının gelişimi sözleşme ile özel kişi veya kuruluşa emanet edebilir. Bir kişi veya kuruluşa emanet edilen bu ormanlar, devlet tarafından çıkarılan bir kararname ile desteklenmekte, korunmaktadır. Kararname de belirtilmiş alanlarda özel ormanlar vardır. Özel ormanların, ormanın mülkiyetine sahip olan ile orman yönetimince geliştirilmiş ve onaylanmış bir orman yönetim planı vardır. Özel fidanlıklar, Burkina Faso yasalarında yer almamasına ve eksikleri olmasına karşın sektörde önemli bir yer teşkil etmektedir. Fidan üretiminin önemli bir kısmını oluşturan bu fidanlıklara ilgi gün geçtikçe artmaktadır Ormancılık Eğitmi ve Ormancılık Araştırma Enstitüleri Burkina Faso da ormancılık eğitimi enstitü ve üniversite düzeyinde alınmaktadır Orman Fakülteleri Burkina Faso da ormancılık eğitimi veren fakülte Ouagadougou Üniversitesi, Yaşam ve Yer Bilimleri Fakültesi nce verilmektedir (University of Ouagadougou/ Life and Earth Sciences).

16 Ormancılık Araştırma Enstitüleri Burkina faso da ormancılık çalışmaları üniversiteye bağlı araştırma enstitüsü (Institute of Rural Development (IDR), Polytechnic University of Bobo-Dioulasso) ile az gelişmiş ülkelerde ormanların kullanımı ve yönetimi konusunda araştırma yapan, insan sağlığı, çevre koruma ve kalkınma amaçlı, kar amacı gütmeyen uluslar arası kuruluşlarca yürütülmektedir. The Center for International Forestry Research (CIFOR) bunlardan biridir. 5. Korunan Alanlar Korunan alanları ve yaban hayatı nispeten bol ve çeşitli olan Burkina Faso da bunlara yönelik uygun politikaların uygulanması önemsenmektedir. 2 milli park ( hektar), 14 yaban hayatı rezerv alanı ( hektar), 53 sınıflandırılmış orman ( hektar) ve 1 kentsel park (244 hektar) olmak üzere toplam 70 yaban hayatı koruma alanı bulunmaktadır. Burkina Faso da 128 memeli, 477 kuş türü ve sürüngen ve 60 dan fazla amfibi tür bulunmaktadır. Fil (Loxodonta africana), aslan (Panthera leo), manda (Syncerus Caffer savanensis) ve antiloplar (Hippotragus ekinus) gibi çeşitli türler de vardır. Bu türlerin yoğunlukları alt bölgelerde daha yüksektir. Yaban kullanımı öncelikle avlanmasproru biçimindedir. Ayrıca, bu alanlarda gezi, geçimlik avcılık, yaban hayatı ürünleri ve yan ürünlerinin ticareti, ticari yakalama ve bilimsel amaçlar için avcılık da yapılmaktadır. 6. Çölleşme ile Mücadele ve Erozyon Kontrolü Faaliyetlerinin Yer Aldığı Kurumlar Burkina Faso, orman bozulması / ormansızlaştırma kontrolü ve orman restorasyonu yoluyla küresel sera gazı emisyonlarının azaltılması adına önemli bir potansiyel sunmaktadır. Yüksek nüfus yoğunluklarına sahip alanlarda düşük karbon emisyonu ile güçlü iklimsel dayanıklılık birleştirerek yönetim sistemlerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Kırsal nüfus tarım, hayvancılık, yakıt ve yem için doğal kaynaklar üzerinde kuvvetle bağlı bir durumdadır. Tarımsal ormancılık, orman yangını ve orman yönetimi için yerel yönetimler ile birlikte yerel geçim kaynakları artırabilir. Ülke de çölleşme ile mücadele için yürütülen ağaçlandırma kampanyaları 1999 dan bu yana artış göstermektedir. Ayrıca Ülke nin çölleşme ile mücadelesinde bir diğer önemli adım 2011 yılında atılmış ve Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanlığı nca Orman Yatırımı Programı adı altnda bir program ile ormanlaştırma faaliyetleri desteklenmeye başlamıştır. Çölleşme ile mücadele faaliyetleri yukarıda sayılan, üniversiteler, araştırma enstitüleri, sivil toplum kuruluşları, ulularası kuruluşların ülke temsilcilikleri yanı sıra Burkina Faso Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanlığı nca yürütülmektedir Ulusal Odak Noktaları University of Ouagadougou/ Life and Earth Sciences

17 Institute of Rural Development (IDR), Polytechnic University of Bobo-Dioulasso The Center for International Forestry Research (CIFOR) bunlardan biridir. Yukarıda listesi verilen sivil toplum kuruluşları Burkina Faso Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanlığı ilgili biriminden; Mr. Alassane Gomni Toure Tel: (226) Faks: (226) alassanegtoure(at)yahoo.fr 6.2. Ulusal Startejik Belge ve Eylem Planları Periyodik kuraklıklar yaşayan Burkina Faso topraklarının bir kısmını kumul çöller ve çıplak kayalıklardan oluşmaktadır. Havaların ısındığı Mart - Mayıs döneminde sıcaklık 40 dereceye kadar çıkar. Mevsimler genellikle kurak geçer. Orta kesimlerde yer alan başkent Vagadugu'da yıllık sıcaklık ortalaması 29 derece, yıllık yağış ortalaması ise 884 mm.'dir. Kuraklık hayatı önemli oranda etkilemektedir. Burkina Faso, Birleşmş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi ne taraf bir ülke olup, bu anlaşma kapsamında Çölleşme ile Mücadele Ulusal Eylem Programı nı hazırlamıştır. 7. Uluslararası İlişkeler Burkina Faso ile Türkiye arasındaki ikili ilişki, son zamanlarda gerçekleştirilen ziyaretler ve imzalanan anlaşmalarla 2 belirli bir ivme kazanmıştır. Teknik işbirliği faaliyetleri TİKA tarafından yürütülmektedir. Türkiye yakın dönemde Burkina Faso ya Büyükelçilik açmayı planlamaktadır. Ekonomik Komisyonu 1. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı imzalanmıştır. Sözkonusu mutabakat zaptında ormancılık başlığında herhangi bir konu yer almamakla birlikte, "Çevre" ve "Turizm" başlıkları altında ormancılığı dolaylı olarak ilgilendiren konular yer almaktadır Uluslararası Kurumlarla Olan İlişkiler ve Raporlar Birleşmiş milletlerin birçok kuruluşu ve diğer uluslar arası kuruluşlar Burkina Faso da çalışmaktadır. UNEP-Report of Burkina Faso ( UNDP- Human Development Report UNESCO- Burkina Faso: Poverty Reduction Strategy Paper UNICEF- Burkina Faso Report 2 29 Temmuz-1 Ağustos 2006 tarihlerinde Burkina Faso ile Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması ve Türkiye ile Burkina Faso arasında İşbirliği Genel Anlaşması imzalanmıştır. Sözkonusu anlaşmalar sırasıyla 2010 ve 2011 yıllarında Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

18 WHO- Burkina Faso Report World Bank- Country Report IMF -Burkina Faso and the IMF 7.2. Uluslararası Projeler Dünya Bankası nın kalkınma desteği amacıyla yapmakta olduğu projeler; World Bank-International Institute for Water and Environmental Engineering (2iE) Project for Burkina Faso World Bank - Burkina Faso Energy Access Project World Bank-Urban Water Sector Project World Bank-Agricultural Productivity and Food Security Project World Bank-Mineral Development Support Project Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü nün yürütmekte olduğu projeler; FAO- Projet d`appui à la Formulation d`un Programme d`aménagement, de Sécurisation et de Valorisation des Espaces et Aménagements Pastoraux. FAO- Opération pilote de prise en charge de la lutte contre la tsé-tsé et la trypanosomose animale par les bénéficiaires dans la Province du Kénédougou au Burkina Faso FAO- Projet d`appui aux Investissements Agricoles de la Banque Ouest - Africaine de Développement (PAIA-BOAD) dans les pays de l`union Economique et Monétaire Ouest Africaine (UEMOA) FAO- Support to policy initiatives for the development of livestock/meat and dairy value chains in West Africa FAO- Projet d`intensification agricole par la maîtrise de l`eau dans les Régions du Centre-Sud et du Centre-Ouest FAO- Projet d`amélioration de la gestion et de l`exploitation durable des PFNL (PAGED- PFNL) FAO- Intra-African Training and Dissemination of Technical know-how for Sustainable Agriculture and Rural Development with Africa-ASEAN Country Cooperation within the Framework of South-south Cooperation FAO- Développement des techniques de collecte d`eau de surface à petite échelle au Burkina Faso et en Tunisie FAO- Appui à la surveillance épidémiologique et à la lutte anti acridienne et études sur les rémunérations des externalités FAO- Programme sous-regional de Formation Participative en Gestion Intégrée de la Production et des Déprédateurs des cultures a travers les champs-écoles des producteurs (GIPD/CEP) pour le Bénin, Burkina Faso, Mali et Sénégal FAO- Appui aux acteurs et leurs organisations pour le développement d unités semi industrielles de transformation agroalimentaire pour la réduction de la pauvreté et de l insécurité alimentaire FAO- Traitement environnemental de la lutte anti-acridienne en Afrique de l?ouest et du Nord Ouest FAO- Unité de Coordination et de gestion de l`information inter-projet FAO- "Building Capacity of ECOWAS for effective CAADP Implementation in West Africa" FAO- CountrySTAT for Sub-Saharan Africa: Strengthening the CountrySTAT System established in 17 Sub-Saharan African Countries - Phase II of GCP/GLO/208/BMG (Grant OPPGD1452) International Water Centre-Burkina Faso Review Project

19 Promoting Child Rights to End Child Poverty-Plan Burkina Faso IDA- Agricultural Productivity and Food Security Improvement Project in Burkina Faso 8. Ülke Hakkındaki Tecrübelerimiz tarihinde Türkiye-Burkina Faso arasında Katma Ekonomik Komisyonu protokolü imzalanmıştır. Protokole Türkiye adına (Mülga)Çevre ve Orman Bakanı Prof. Dr. Veysel Eroğlu, Burkina Faso adına Dışişleri ve Bölgesel İşbirligi Bakanı Bedouma Alain Yoda imza atmıştır. Protokolde küçük ve orta ölçekli işletmeler, serbest ticaret anlaşması, sınai kalkınma ve teknik yardım, standardizasyon, bilgi köprüsü, müteahhitlik, madencilik, pamuk, tekstil ve konfeksiyon alanları yer almaktadır. Orman ve Su İşleri Bakanlığı tarafından ülkelerle ikili işbirliği kapsamında Burkina Faso ile ormancılık ve su alanında yapılması plannan iki adet anlaşma hazırlık çalışmaları devam etmektedir. Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü ile FAO tarafından ortaklaşa düzenlenen ve kurak ve yarı-kurak alanlar için bir orman restorasyon izleme aracı oluşturmayı amaçlayan ilk uluslararası uzman danışmanlık toplantısı ( Kurak Alanlarda Küresel Değişimlere Dayanıklı Orman Ekosistemlerinin Oluşturulması Çalıştayı) Mayıs 2012 tarihleri arasında Konya da düzenlenmiş ve çalıştaya Burkina Faso'dan Sahel Kuraklıkla Mücadele Komitesinden (CILSS) Jean Sibiri OUEDRAOGO ve Orman Tohumları Ulusal Merkezinden Genel Müdür Sibidou SINA katılım sağlamıştır. 9. Kaynaklar T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı resmi internet sitesi T.C. Dışışleri Bakanlığı resmi internet sitesi T.C.Başbakanlık Dışticaret Müsteşarlığı Anlaşmalar Genel Müdürlüğü 2007 Burkina FasoÜlke Raporu Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele Sekreterliği (UNCCD) resmi internet sayfası Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) resmi internet sayfası Uluslararası Para Fonu Haziran 2012 Burkina FasoÜlke Raporu (International Monetary Fund (IMF) Report No. 12/158) İstanbul Ticaret Odası Dış Ticaret ve Araştırma Servisi 2005 Burkina FasoÜlke Raporu Burkina Faso Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Bakanlığı Orman Yatırım Programı 2011 (Burkina Faso Ministry of Environment and Sustainable Development Forest Investment Program) The Forests of Burkina Faso.2011.Yale School of Forestry