BİTKİLER VE MİKROPLAR NEDİR?

Transkript

1 B Ö L Ü M 1 : B i t k i B i y o l o j i s i n e G i r i ş

2 BİTKİLER VE MİKROPLAR NEDİR?

3 BİTKİLER VE MİKROPLAR NEDİR? Bitkiler genel olarak; - Karada yaşayan - Kökleri olan - Yeşil yapraklara sahip şeklinde eksik olarak tanımlanırlar.

4 BİTKİLER VE MİKROPLAR NEDİR? Bazı bitkiler yaprak-kök bulundurmayıp, yeşil renge de sahip olmayabilir. En bilindik örneği Cuscuta (Şeytani verem otu) dır. Diğer bitkilerin aksine neredeyse hiç klorofil içermez ve toprağa bağlanmasını sağlayan köklerden yoksundur. Cuscuta sp.

5 BİTKİLER VE MİKROPLAR NEDİR? Orobanche flava Cytinus ruber Rafflesia arnoldii Orobanche minor

6 BİTKİLER VE MİKROPLAR NEDİR? Bazı insanlar mantarları da bitki olarak değerlendirmektedirler. -Klorofilleri yoktur. -Hücre duvarları selülozdan değil kitinden yapılmıştır.

7 BİTKİLER VE MİKROPLAR NEDİR? Bazı biyologlar fotosentez yapan tüm canlıları bitki olarak sınıflandırmaktadırlar. Fakat; Algler Bazı bakteriler de fotosentez yapmaktadırlar.

8 BİTKİ TANIMI Çok hücreli, Selülozca zengin hücre duvarına sahip, Klorofil içerirler ve fotosentez yaparlar ( ya da fotosentetik atalardan türemişlerdir.), Karasal yaşama farklı şekillerde uymuşlardır.(sucul olmaları durumunda karasal yaşama uymuş atalardan türemişlerdir.) Karasal yaşama uymuş tüm bitki grupları embriyolara sahip olduklarından kara bitkilerine embryophtes (embriyofitler) adı verilir.

9 BİTKİ TANIMI Günümüzde karasal yaşama uymuş bitki grupları: -Briyofitler: kara yosunları ve diğer ilkel yapılı bitkiler - Lycofitler: saplı yosunlar - Pteridofitler: eğreltiler - Gymnospermler: çam ağaçları gibi tohum içeren açık tohumlu bitkiler - Angiospermler: çiçekli bitkiler

10 BİTKİ TANIMI Briyofitler Pteridofitler Lycofitler Gymnosperm Angiospermler

11 EMBRİYOLU BİTKİLERİN ANA GRUPLARI Grup Gövde Formu Üreme Ekolojik Rolleri İnsan Kullanımı Bryofitler (Karayosunları) 1m uzunluğun altında, gerçek kökleri, gövdeleri ve yaprakları olmayan(ligninden yapılmış iletim demetlerinden yoksun Tek hücreli sporla, yumurtayla kamçılı flagellalı spermle (hücrelerin suda yüzmesini sağlar) Turba halinde karbon depo eder, çıplak kayalara ve toprağa ilk yerleşen bitkilerdir. İlk ortaya çıkan kara bitkileridir. Toprak kalitesini arttırır; dekorasyon bitkileridir. Lycofitler (Kibritotları) Küçük büyüyen veya bitkilerden sarkan; iletim demetleri olan, gerçek gövdeli ve köklü; yapraklar küçük ve dalsız damarlara sahip. Tek hücreli sporlar; yumurtalar ve kamçılı spermler Kömür yataklarını oluşturmuştur. Süs bitkileri Pteridofitler (Eğreltiler) Bazıları ağaç büyüklüğünde; gerçek gövdeli, büyük çoğunluğu köklü ve dallanan damarları olan gerçek yapraklara sahip. Tek hücreli sporlar; yumurtalar ve kamçılı spermler Kömür yataklarını oluşturmuştur. Süs bitkileri Gymnospermler (Açık tohumlular) Büyük çoğunluğu ağaç, gerçek kökleri, gövdesi olan; odunlu Kozalaktaki tohumlar; yumurtalar ve spermler İlk ortaya çıkan tohumlu bitkiler; yüksek yerlerde ve kuzey enlemlerinde yaygın, tohum yiyen hayvanlar için besin maddesi Kereste ve kağıt üretimi, peyzaj ve insan besini Angiospermler (Kapalı tohumlular Bazıları odunlu ağaç; bazıları sarılıcı veya çalı; bazıları odunsuz ve otsu. Tohumlar meyve içinde; çiçekli; yumurta ve kamçısız spermler Çeşitli habitatlarda yetişir; hayvan besini; zengin tür çeşitliliği İnsan için ana kaynak

12 MİKROPLAR NEDİR? Mikrop; çok küçük yapıda olan ve genellikle mikroskop yardımı ile görülebilen canlı. Bitkiler bazı zorunlu besin elementlerinin elde edilebilmesi açısından mikroplara bağımlıdırlar. Bitki biyolojisinin anlaşılabilmesi açısından önemli olan mikrop grupları: - Mantarlar -Algler -Bakteriler

13 BİTKİ YAŞAMI İÇİN GEREKLİ OLAN BAŞLICA MİKROP GRUPLARI Grup Vücut Tipi Ekolojik Rolü İnsan Kullanımı Bakteriler Bir veya çok hücreli mikroskobik Ayrıştırıcı, bazıları hastalık yapar, bazıları bitkilerle birlikte yaşar; bazıları fotosentez yapar; bazıları zehirli maddeler üretir; en eski canlılardır. Eczacılık ve besin üretimi Algler Bir veya çok hücreli çoğu mikroskobik büyüklükte; genellikle fotosentez yapan renk maddeleri içerir. Fotosentez; oksijen üreten sucul canlılardır; sucul habitatlarda besin üretirler; bazıları zehirli maddeler üretir. Besin ve endüstriyel ürünler Mantarlar Bir hücreli veya mikroskobik tüp yığınları; fotosentez yapan renk maddesi içermez. Ayrıştırıcı olarak bazıları bitki ve alglerde hastalık yapar; bazıları alglerle birlikte likenleri oluşturur; bazıları zehirlidir. Besin ve besin ürünleri; maya ve bira sanayii

14 BİTKİ VE MİKROPLARIN KULLANIM ALANLARI Pastacılık Beslenme Fırıncılık İçki üretimi Farmasötik uygulamalar Endüstriyel üretim faaliyetleri Biyoteknoloji

15 Bitkiler ve Mikroplar Dünya İkliminin ve Atmosferin Kimyasal Yapısının Korunmasını Sağlar Bitkiler, dünya atmosferindeki oksijenin %50sine yakınını üretir. Geri kalan oksijen ise algler ve bazı bakteriler tarafından ürerilmektedir. Oksijen metabolik faaliyetlerde kullanıldığı gibi, oksijenin bir kısmı güneş ışınları tarafından atmosferin üst kısımlarında ozona dönüştürülür. Bitkiler atmosferdeki karbondioksit miktarının da dengeli bir seviyede kalmasını sağlar.

16 Bitkiler ve Mikroplar Dünya İkliminin ve Atmosferin Kimyasal Yapısının Korunmasını Sağlar Bazı bakteriler, bitkilerin fotosentez sonucu oluşturmuş olduğu oksijene ihtiyaç duyarlar. Bu bakteriler çoğu kez bitkilerle ilişki içinde olup atmosferdeki metanı kullanırlar. Karbondioksit, metan ve su buharı sera gazları olarak adlandırılmaktadırlar.

17 Bitkiler fotosentezin bazı ürünlerini kullanarak lignin adı verilen ve karbon bakımından zengin bir bileşik üretirler. Ölmüş ama tamamen çürümemiş bitkilerden turba ve kömür yatakları oluşabilir. Yüz milyonlarca yıl içinde okyanuslarda bulunan mikroskobik algler aynı şekilde çok miktarda petrol ve doğalgaz yataklarının oluşmasını sağlamışlardır.

18 Bitkiler, mikroplar ve diğer canlılar birlikte olmaktan yarar sağlar Besin ağı; Yeryüzündeki tüm canlılar, birbirleriyle besin ağı olarak bilinen karmaşık beslenme ilişkisi içindedirler. Yüksek yapılı hayvanların birçoğu bitki yaprakları, meyveleri, tohumları, bal özü ve polenleri ile beslenen herbivor (otçul) hayvanlardır. Herbivorlar ile beslenen karnivorlar (etçil) da bitkilere bağımlıdır.

19 Bitkiler, mikroplar ve diğer canlılar birlikte olmaktan yarar sağlar Bitkiler ve mikroplar simbiyoz adı verilen çeşitli birliktelikler içinde bulunur. Simbiyotik ilişkilerde bir veya iki taraf için faydalı olabileceği gibi hiçbirinin yararına olmayabilir.

20 Bitkiler, mikroplar ve diğer canlılar birlikte olmaktan yarar sağlar Yararlı simbiyoz(ortak yaşam): Eğer iki tarafta birliktelikten yarar sağlıyorsa mutualizm; örn: Likenler Liken ; mantar ve alg bakterinin oluşturduğu bir canlı bir varlıktır. Likenler ; toprak, kaya üzerinde ağaç kabuklarında yaygın olarak bulunur.

21 Koevrim: Bitki ve hayvanların birlikte geçirdikleri evrimsel süreçtir. Örneğin çiçek yapısı, çiçeklerin tozlaşmasını sağlayan değişik hayvan türlerine bağımlı olarak farklı yönlerde evrimleşmiştir.

22 T E Ş E K K Ü R L E R