ÜNİTE 4:HAYVANLARDA KİMYASAL SİNYALLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÜNİTE 4:HAYVANLARDA KİMYASAL SİNYALLER"

Transkript

1 ÜNİTE 4:HAYVANLARDA KİMYASAL SİNYALLER Hormon salgılayan bezler endokrin bez olarak adlandırılır.bu bezlerin salgıladıkları kimyasal maddeler kana verilir ve hormon adını alır.oysa ekzokrin bezlerin salgıladıkları tükrük mukus gibi kimyasal maddeler vücut içindeki kanallara boşaltılır. Endokrin sistem ile sinir sistemi arasında yapısal,kimyasal ve fonksiyonel olarak bir birliktelik vardır.birçok endokrin organ ve doku hormon salgılayan özelleşmiş sinir hücrelerine sahiptir.daha çok beyinde bulunan bu sinir hücreleri böcekler ve omurgalılar gibi farklı grup hayvanlarda bulunabilir.birçok kimyasal hormon sinir sistemini uyarır.örneğin böbrek üstü bezlerden salgılanan epinefrin organizmada kaç ya da dövüş gibi reaksiyonlara neden olur.endokrin ve sinir sitemi birçok yapısal ve fonksiyonel görevde birbirlerini tamamlar yönde çalışırlar.örneğin meme bezlerinin bebek tarafından emilmesi duyusal sinirleri uyarır ve bu uyarı beyne taşınır. Hipotalamus hipofiz bezinden süt salgılanmasını devam ettiren oksitosin hormonunun kana verilmesini başlatır.geri besleme bir başka endokrin sistem ile sinir sitemi arasındaki benzerliktir.sütün salgılanması pozitif bir geri beslemeye örnektir.negatif geri besleme ise homeostasinin sağlanmasında en önemli rolü oynayan genel bir olaydır.kandaki kalsiyumun dengelenmesi iki hormonun birlikte çalışmasıyla gerçekleşen bir olaydır. Omurgasız hayvanlar da hormonlar örneğin su dengesini sağlamak gibi görevleri meydana getirirler.deniz anasında hormonlar büyüme gelişme ve eşeysiz üreme (tomurcuklanma) gibi görevleri meydana getirirler.deniz kabuklularında kabuk değiştirme büyüme gibi olaylarda hormonlar tarafından kontrol edilir. Eklembacaklıların çoğunda kabuk değiştirme ekdison adı verilen bir hormon tarafından başlatılır.bu hormon başın arka tarafında bulunan bir çift endokrin bez tarafından salgılanır.tırtıldan kelebeğe dönüş sırasında tüm kabuk değiştirmeler bu hormon tarafından gerçekleştirilir.bu

2 hormonun salgılanması beyin hormonu tarafından kontrol edilir.bu iki hormon juvenil hormonu tarafından dengelenir.bu hormonun yoğunluğu arttığı zaman ekdison kabuk değiştirmeyi sağlar ve başka bir larval konuma geçilir.juvenil hormonu metamorfozu(başkalaşım) baskılar.pupa aşamasında juvenil hormonunun yoğunluğu azalır ekdison hormonu vasıtasıyla ergin kelebek haline geçilir. Hormonal sistemde çeşitli yapılar vardır.reseptör ya da alıcı kontrol merkezlerine çeşitli uyarılar gönderen yapılardır.örneğin deride acı reseptörleri kanda kalsiyum reseptörleri gibi.merkezde gelen uyarılara göre oluşan çeşitli cevaplar efektör organlara gönderilir.örneğin kaslar.çeşitli hormonal çalışma yolları bulunur. Hormonlar vücutta uzun mesafeleri kan yoluyla kat eden kimyasal düzenleyicilerdir.omurgalılarda hormon görevi gören üç ana kimyasal madde grubu vardır.protein ve peptidler, amino asitlerden türeyen aminler ve steroidler.steroid hormonların dışındakiler suda çözülebilrler.hormonlar önce reseptörler tarafından tanınırlar sonra kimyasal olaylar başlar ve sonuçta hedef hücrede çeşitli değişiklikler meydana gelir.her bir hormonun değişik bir yapısı vardır ve ancak belli reseptör tarafından tanınır. Hormon reseptörleri suda çözülebilen yapıdadırlar ve hücre zarında yer alırlar.reseptöre bir hormon bağlandığında sinyal çevirim olayları başlar.sinyal değişim olayları hücre içinde değişik bir kimyasal maddenin oluşup hücre çekirdeğindeki genleri etkileyebileceği gibi, hormonun direkt hücre çekirdeğindeki bir reseptörle birleşip gen aktivasyonunda bir değişikliğe neden olması şeklinde yollar vardır.hormonların rolleri üzerine değişik örnekler verilebilir.örneğin kurbağanın derisindeki ışığa duyarlı reseptörler kurbağanın deri rengi değiştirmesinde görev alırlar.melanosit adı verilen deri hücreleri koyu kahverengi melanin pigmentine, melanosome adı verilen organellerin içerisinde sahiptirler. Kurbağa derisi ışıkla karşılaştığında melanosomlar hücre çekirdeği çevresinde sıkıca toplanırlar karanlıkta ise sitoplazma içinde dağılırlar.bu organellerin hareketi melanosit stimule hormon tarafından kontrol edilir. Bu hormon hücreler arası sıvıya verildiğinde olay tekrarlanır fakat hormon hücre içerisine enjekte edildiğinde melanosomlarda bir dağılma gözlenmez bu da bize hormona karşı duyarlı reseptörlerin hücre zarında yerleştiğini gösterir.

3 Epinefrin birkaç ya da saldır hormonudur.yani tehlike anlarında salgılanır.bağırsak taki kılcal damarlarda kasılmalar ve böylece o bölgelere daha az kan gitmesine neden olurken iskelet kaslarındaki kılcal damarlarda gevşmeye ve o bölgedeki kan damarlarına daha çok kan gitmesine neden olur.ayrıca karaciğer hücrelerinde glikojenin glikoza dönüşümünü sağlar tüm bunlar organizmanın bir tehlike anında gerek duyduğu enerjinin ortaya çıkarılmasını sağlar. Plazma zarındaki reseptörler Hücre çekirdeğindeki resptörler Bir kimyasal maddenin farklı etkileri olur.epinefrin farlı hücrelerde farklı cevapları ortaya çıkarır. Glikojen depoları Glikojen glikoza Parçalanır ve Hücreden serbest bırakılır.

4 Hipotalamus ve Hipofizin endokrin sistemdeki önemi Hipotalamus endokrin ve sinir sisteminde önemli bir bağlayıcı rol oynar.beynin ve vücudun çeşitli bölümlerinden sinirlerle çeşitli uyarılar hipotalamusa gelir.ayrıca mevsimsel değişiklikler bu bölgeden değişik hormonların salgılanmasını sağlayarak üreme gibi çeşitli olayların başlamasına neden olur. Hipotalamusun altında hipofiz bezi bulunur arka hipofiz hipotalamusun bir uzantısıdır.hipotalamusta yerleşen bazı sinir hücrelerinin aksonları arka hipofize kadar uzanmıştır ve bu sinir hücreleri hormon salgılar arka hipofiz den kana verilen bu hormonlar iki çeşittir. Antidiüretik hormon(adh) ve oksitosin.adh böbreklerden suyun geri emilmesini sağlayarak suyun vücutta tutulmasına neden olur. Oksitosin ise uterustaki düz kas hücrelere etki ederek kasılmaları sağlar böylece doğum olayını meydana getirir. Ön hipofiz homonları ise birçok çeşittir.gonadotropin olarak adlandırılan FSH ve LH hormonları testi ve yumurtalıklar üzerine etki ederler ve glikoprotein yapıdadırlar.tsh ise tiroit bezi üzerine etki ederek tiroksin hormonunun salgılanmasını sağlar.acth ise böbrek üstü bezlerini uyaran bir ön hipofiz hormonudur. Bu dört hormonun salgılanması hipotalamusun kontrolü altındadır. Hipotalamusun kontrolü altında olan diğer ön hipofiz hormonları ise prolaktin, melanosit uyarıcı hormon ve beta-endorfinlerdir. Prolaktin süt bezlerini uyarıp süt salgılanmasını sağlarken şişmanlık metabolizması üzerinde ayrıca kuşlarda üremeyi,kurbağlarda metamorfozu geciktirmek gibi farklı görevleri vardır.

5 Adrenokortikotropic hormon (ACTH) protein temelli bir hormondur ve böbreküstü bezlerini steroid temelli salgı yapmak amacıyla uyarır. Melanosit stimule hormon deride pigment içeren hücreleri uyarır.beyindeki bazı hücreler beta endorfinler salgılar ve acının algılanmasında bir azalmaya neden olurlar. Büyüme hormonu ise daha çok karaciğer ve kemikler üzerine etki ederek hayvanlarda büyümeyi sağlar.çok ve az salgılanması devlik yada cüceliğe neden olur.atletik performansın arttırılmasını da sağlayıcı etkisi vardır. Tiroit hormonları İnsanda ve diğer memelilerde soluk borusunun karın tarafına doğru yerleşmiş iki lobdan meydana gelmiş bir endokrin bezdir.tiroit bezi iki çeşit hormon salgılar.birincisi tirozin amino asitinden türemiş triodotirozin(t 3 ) diğeri ise dört iyot atomu içeren tiroksin (T4)dir. Memelilerde tiroit T 4 salgılar fakat hedef hücreler bunun bir iyot atomunu uzaklaştırarak T 3 haline çevirirler.iki hormona da hücre çekirdeğindeki aynı reseptörler duyarlıyken T 3 e karşı duyarlılık biraz daha fazladır.hipotalamus ön hipofiz bezini TRH salgılayarak uyarır bu etki sonucu hipofiz tiroit uyarıcı hormon(tsh) salgılar.tiroit bezi de iki hormonu bu etki sonucu salgılar.iki çeşit negatif geri besleme sonucu iki hormonun kandaki oranları ayarlanır.

6 Gelişme ve olgunlaşma üzerine tiroit bezinin etkisi vardır.kurbağlar da metamorfoz üzerine maymunlarda kemik hücrelerinin gelişimi ve embriyonik gelişim sırasında beyinde sinir hücrelerinin gelişimi üzerinde etkisi vardır.kretinizm insanlarda görülen kalıtsal bir gelişme bozukluğudur.tiroit bezinin yetersizliği sonucu iskelet gelişiminde bozukluk ve zayıf vücut gelişimi şeklinde kendini belli eder.homeostatik faliyetlerde tiroit bezinin etkisi büyüktür.kan basıncının ayarlanmasında,kalp atış oranı,kas kasılmaları,sindirim ve üreme fonksiyonları gibi görevlerin yerine getirilmesini sağlar.hipertiroidizm tiroit bezinin çok hormon salgılamasından oluşur. Vücut sıcaklığının aşırı artması kilo kaybı,terleme gözlerin yerlerinden fırlayacak gibi durması bunun belirtileridir.hipotiroidizm ise çocuklarda kretinizm e neden olurken yetişkinlerde aşırı kilo alma,uyuşukluk, soğuğa uyum sağlayamama gibi olaylara neden olur.iyot suz beslenme ayrıca guatr hastalığına neden olur.tiroit bezi kalsitonin hormonunu da salgılayarak kandaki kalsiyum metabolizması üzerine etki eder. Paratiroit hormonu ve kalsitonin Kalsiyum iyonları hücre metabolizması için önemli rol oynar.eğer kanda kalsiyum seviyesi düşerse kas kasılmaları başlar bunu önlemek amacıyla paratiroit bezi hormonu ile tiroit bezinin salgıladığı kalsitonin birbirinin zıt etki yaparak çalışır.kandaki kalsiyum seviyesi düşerse paratiroit bezi PTH salgılar bu bez tiroit bezinin içine gömülmüş dört küçük yapıdır. PTH kemiklerden kana kalsiyum geçişini başlatır,böbreklerde Ca geri emilmesi hızlanır ayrıca aktive edilen D vitamini bağırsaklarda kalsiyum emilimini başlatır.tüm bunlar kandaki kalsiyum seviyesini yükseltici etki yapar. Kandaki kalsiyum seviyesi yükselmeye başladığında ise Tiroit bezinden kalsitonin hormonu salgılanır.kalsitonin PTH ın tersi yönünde çalışır.böbreklerde Ca geri emilimi azalır., kemiklerde Ca depolanmaya başlar böylece kalsiyum seviyesi kanda normal değerlerine iner. İnsülin ve Glukagon:Kan şekerinin ayarlanması Pankreasın iç salgısını oluşturan hormonlardan insülin beta hücreleri tarafından salgılanırken glukagon alfa hücreleri tarafından salgılanır.bu hormonlar birbirlerine göre zıt etki yaparlar. Kandaki glikoz belli yoğunlukta olmak zorundadır ve hücrelerin ana enreji kaynağı görevini üstlenir. Glikozun kandaki yoğunluğu azalırsa glukagon salgılanır ve karaciğerde glikojen glukoza dönüşerek kana geçer kandaki glikoz yoğunluğu bu şekilde artmaya başlar.kandaki glikoz yoğunluğu artarsa bu sefer pankreastan insülin salgılanır ve kan şekeri seviyesi düşer.

7 kilo alımı ve hareketsizlik kalıtsal olduğu da düşünülen bu hastalığın daha çok 40 yaşlarından sonra ortaya çıkmasına neden olur. Pankreas Diabetes Mellitus Şeker hastalığı toplumda görülen en büyük hormonal hastalıklardan birisidir. Hedef hücrelerde insüline karşı tepki yokluğu bu hastalığın belirtisidir.iki çeşidi vardır. Şeker hastalığında kandaki şeker oranı yüksek değerlere ulaşır ve böbrekler kandaki şekeri dışarı atar.idrarda yüksek şeker ancak çok su ile birlikte dışarı atılabilir.dolayısıyla fazla idrar çıkmak bir şeker hastalığı belirtisi olabilir. Tip 1 diyabet(insüline bağlı diyabet) bağışıklık sistemi hücreleri pankreastaki insülin üreten beta hücrelerine saldırır ve bu hücreleri öldürür. Dışarıdan insülin takviyesi yapılarak hastalık tedavi edilmeye çalışılır. Tip 2 diyabet(insüline bağlı olmayan diyabet). İnsülin in etkisini gösteren hedef hücrelerde insülin reseptörlerindeki bozulma hücrelerin insüline cevap verme yeteneklerinin kaybolmasına neden olur, aşırı Adrenal hormonlar Adrenal bezler böbreklerin üzerinde bulunan bir çift endokrin organdır. Kabuk ve öz adını alan farklı 2 tabakadan oluşmuştur.stres durumlarıyla karşılaşıldığında hipotalamus sinirlerle omurilik üzerinde böbreküstü bezlerindeki öz kısımda yer alan hücreleri uyarır.bunlar epinefrin ve nöroepinefrin adı verilen hormonları salgılar. (Adrenalin ve nöroadrenalin) bu hormonlar glikojenin yıkılarak glikoza dönüşmesini ve kan şekeri seviyesinin artmasını,kan basıncının yükselmesini,hızlı solumayı çoğaltır.böylece

8 organizma ani tehlikeler karşısında kendini savunmak için gerekli enerjiyi kazanmış olur. Böbreküstü bezlerinin korteks kısmının salgıladığı uzun süreli stes hormonları ise mineralokortikoitler ve glukokortikoitlerdir. Hipotalamus hormonlarla hipofizi oda ACTH hormonu ile adrenal bezlerin korteks kısmını uyarır.mineralokortikoitler(aldosteron) sodyum ve suyun böbrekler tarafından atılmasını engellerler böylece kan basıncı yükselir.glukokortikoitler ise protein ve yağların glikoza dönüşmesini ve kan glikozunun artmasını sağlarlar.kortizol bağışıklık sisteminin baskılanmasını sağlar. Bu hormon üreme organlarının gelişimini ayrıca erkeğe has çeşitli özelliklerin ortaya çıkmasını sağlar. Östrojenler ise dişi üreme organları olan yumurtalıklardan salgılanır.üreme organlarının gelişim yanında kadına ait özelliklerin ortaya çıkmasını sağlar.progestinler ise dişi üreme sisteminde uterusun embriyo gelişimi için hazırlanmasını sağlar.ürme hormonlarının salgılanması ön hipofiz hormonları olan FSH ve LH tarafından sağlanır. Melatonin ve Biyoritm Gonadlar (Üreme bezleri) Adrenal bezler çeşitli üreme hormonları salgılasa da üreme organları esas hormon salgılayıcılardır.üç çeşit steroit yapıda hormon salgılarlar bunlar adrojenler,östrojenler ve progestinlerdir. Testisler erkek bireyde bulunurlar ve adnrojen hormon (testosteron) salgılarlar. Beyinde bulunan pineal bez Melatonin hormonunu salgılar.bu bezde bulunan ışığa karşı hassa hücreler göz sinirleri ile bağlantı halindedir. Gün boyu ışıkta meydana gelen değişimlere karşı duyarlı olan bu endokrin bez Değişen mevsimlere karşı biyoritmleri,üreme dönemlerini ayarlamak gibi çeşitli görevlere sahiptir.

(İÇ SALGI BEZİ) ENDOKRİN SİSTEM

(İÇ SALGI BEZİ) ENDOKRİN SİSTEM Homeostazi : Canlı içindeki çeşitli fiziksel ve kimyasal değerlerin belirli bir aralıkta tutulmasıdır. Hormonlar yoluyla çeşitli mesajlar, kan üzerinden beden üzerine dağıtılır. Hormonlar, belirli bir

Detaylı

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM

GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM GENEL SORU ÇÖZÜMÜ ENDOKRİN SİSTEM 1) Aşağıdaki hormonlardan hangisi uterusun büyümesinde doğrudan etkilidir? A) LH B) Androjen C) Östrojen Progesteron D) FUH Büyüme hormonu E) Prolaktin - Testosteron 2)

Detaylı

Sunum planı. Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları

Sunum planı. Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları Dr. Suat Erdoğan Sunum planı Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid ve Pankreas hormonları Hipofiz bezi (hypophysis) Hipofizial çukurlukta bulunur (sella turcica) 9 adet hormon üretir İki bölümü vardır: Anterior

Detaylı

ENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler

ENDOKRİN BEZ EKZOKRİN BEZ. Tiroid bezi. Deri. Hormon salgısı. Endokrin hücreler Kanal. Kan akımı. Ter bezi. Ekzokrin hücreler ENDOKRİN SİSTEM Endokrin sistem, sinir sistemiyle işbirliği içinde çalışarak vücut fonksiyonlarını kontrol eder ve vücudumuzun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar. 1 ENDOKRİN BEZ Tiroid bezi EKZOKRİN

Detaylı

Salgısını görev yerine bir salgı kanalıyla ulaştıran bezlerdir. Gözyaşı, tükrük, süt ve ter bezleri bu gruba girer.

Salgısını görev yerine bir salgı kanalıyla ulaştıran bezlerdir. Gözyaşı, tükrük, süt ve ter bezleri bu gruba girer. ENDOKRİN SİSTEMİ Çok hücrelilerde vücudun uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlayan sistemlere düzenleyici sistemler denir. Düzenleyici sistemler endokrin sistem ve sinir sisteminden oluşur. A. SALGI BEZLERİ

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER)

11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) 11. SINIF KONU ANLATIMI 29 ENDOKRİN SİSTEM 4 BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZLER) BÖBREK ÜSTÜ BEZLERİ (ADRENAL BEZ) Her bir böbreğin üst kısmında bulunan endokrin bezdir. Böbrekler ile doğrudan bir bağlantısı

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM. Selin Hoca

ENDOKRİN SİSTEM. Selin Hoca ENDOKRİN SİSTEM Selin Hoca HORMON NEDİR? Endokrin sistemi oluşturan iç salgı bezlerinin (endokrin bez) salgıladığı özel sinyal taşıyan salgılardır. Organik maddelerdir. Hormonların etki ettikleri doku

Detaylı

KONU 5 ENDOKRİN SİSTEM

KONU 5 ENDOKRİN SİSTEM KONU 5 ENDOKRİN SİSTEM 1 ENDOKRİN SİSTEM Endokrin sistem, sinir sistemiyle işbirliği içinde çalışarak vücut işlevlerini kontrol eder ve vücudun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar. 2 TANIMLAR Vücutta

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA

ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA ENDOKRİN SİSTEM #4 SELİN HOCA ADRENAL BEZ MEDULLA BÖLGESİ HORMONLARI Böbrek üstü bezinin öz bölgesi, embriyonik dönemde sinir dokusundan gelişir bu nedenle sinir sisteminin uzantısı şeklindedir. Sempatik

Detaylı

ENDOKRİN (HORMONAL) SİSTEM

ENDOKRİN (HORMONAL) SİSTEM ENDOKRİN (HORMONAL) SİSTEM HORMONLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ Her canlının kendisi tarafından oluşturulur. Ancak dışarıdan alındığında da etkilidirler. Çok az miktarlarda dahi etkilidirler. (Bu özellikleri

Detaylı

1. Üretildikleri yerden hedef doku ve organlara kan ile taşınırlar. 2. Her hormonun etkilediği hücre, doku ve organ farklıdır.

1. Üretildikleri yerden hedef doku ve organlara kan ile taşınırlar. 2. Her hormonun etkilediği hücre, doku ve organ farklıdır. ENDOKRİN SİSTEM (HORMONLAR) HORMANLARIN ÖZELLİKLERİ 1. Üretildikleri yerden hedef doku ve organlara kan ile taşınırlar. 2. Her hormonun etkilediği hücre, doku ve organ farklıdır. 3. Hormonlar az miktarda

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #4

YGS ANAHTAR SORULAR #4 YGS ANAHTAR SORULAR #4 1) Düz ve çizgili kasları ayırt etmek için, I. Kasılıp gevşeme hızı II. Oksijensiz solunum yapma III. Çekirdeğin sayısı ve konumu IV. İstemli çalışma verilen özelliklerden hangileri

Detaylı

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın

İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın İ. Ü İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Prof. Dr. Filiz Aydın Hücre iletişimi Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler Bakteriler glukoz ve amino asit gibi besinlerin

Detaylı

-Sinir sistemi ve endokrin sistemi karşılaştıralım:

-Sinir sistemi ve endokrin sistemi karşılaştıralım: ENDOKRİN BEZLERİ VE BU BEZLERİN SALGILADIKLARI HORMONLAR 11. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI 11.1. İnsan Fizyolojisi 11.1.1. Denetleyici ve Düzenleyici Sistem, Duyu Organları 11.1.1.2. Endokrin

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN

ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ. Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ Yrd.Doç.Dr. Önder AYTEKİN Organizmada bir çok aktivitenin koordinasyonunu ve düzenini sağlayan iki sistemden biri sinir sistemi diğeri endokrin veya hormonal sistemdir. Sinir

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM ANATOMİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

ENDOKRİN SİSTEM ANATOMİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ ENDOKRİN SİSTEM ANATOMİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Endokrin sistem Endokrin sistem bir kontrol ve düzenleme sistemidir. Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir. 1. Vücut sıvılarındaki kimyasal maddelerin

Detaylı

Endokrin sistem fizyolojisi

Endokrin sistem fizyolojisi Endokrin sistem fizyolojisi Endokrin sistem Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir. 1. Vücut sıvılarındaki kimyasal maddelerin konsantrasyonunun, protein, lipit ve karbonhidrat metabolizmasının

Detaylı

Ayxmaz/biyoloji Homeostasi

Ayxmaz/biyoloji Homeostasi Homeostasi - Değişen dış koşullara rağmen nispeten sabit bir iç fizyolojik ortamı sürdürme sürecidir. -Böylece vücut organlarının, normal sınırlarda verimli bir şekilde çalışması sağlanır. İki ana kontrol

Detaylı

4 Endokrin Sistem ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler. Bu üniteyi çalıştıktan sonra,

4 Endokrin Sistem ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler. Bu üniteyi çalıştıktan sonra, ÜNİTE 4 Endokrin Sistem Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar Hipofiz bezi ve hormonlarını, Tiroid bezi ve hormonlarını, Adrenal korteks hormonlarını, Adrenal medulla ve katekolamin salgısını, Seks hormonlarını,

Detaylı

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler. Sağ kulakçık. Аntijen ve antikorlar. Аsetilholin. Karaciğer. Са-iyonları ve ATP. Distal tubülde.

MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ. Çözümler. Sağ kulakçık. Аntijen ve antikorlar. Аsetilholin. Karaciğer. Са-iyonları ve ATP. Distal tubülde. MAKEDONYA BİYOLOGLAR BİRLİĞİ LİSE III (ÜÇÜNCÜ) SINIFLAR İÇİN BİYOLOJİ DERSİNDEN BELEDİYE YARIŞMASI Çözümler TOPLAM PUAN 100 1. Tabelayı doldur! Soru Tubüler reapsorpsiyon(geri emilim) nerede gerçekleşir?

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler Vücudumuzda aynı anda birçok karmaşık olayın birbirleriyle uyumlu bir şekilde gerçekleşmesi denetleyici ve düzenleyici sistemler tarafından sağlanır. Denetleyici ve

Detaylı

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Boşaltım Sistemi

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Boşaltım Sistemi Fen Bilimleri 7. Sınıf. Ünite Aşağıda, boşaltım sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (), yanlış olanlarının yanına () koyunuz. Aşağıda verilen resimde sinir hücresinin kısımları

Detaylı

HORMONLAR GÖREVLERİ VE EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR

HORMONLAR GÖREVLERİ VE EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR HİPOFİZ ÖN LOB HORMONLAR GÖREVLERİ VE EKSİKLİĞİNDE GÖRÜLEN HASTALIKLAR ENDOKRİN BEZ HORMONU HORMONUN VÜCUTTAKİ ETKİSİ ETKİLEDİĞİ HORMON/Bölge; KONTROLÜ STH *Polipeptid özelliktedir. Hipofiz bezi *Organizmada

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEME GENEL BAKIŞ. İngilizce Aslından Çeviren ve Yayına Hazırlayan : Uğur AYDOĞAN. Gazi Üniversitesi

ENDOKRİN SİSTEME GENEL BAKIŞ. İngilizce Aslından Çeviren ve Yayına Hazırlayan : Uğur AYDOĞAN. Gazi Üniversitesi ENDOKRİN SİSTEME GENEL BAKIŞ İngilizce Aslından Çeviren ve Yayına Hazırlayan : Uğur AYDOĞAN Gazi Üniversitesi ANKARA - 2017 1 ENDOKRİN SİSTEME GENEL BAKIŞ Endokrin sistem, farklı organlar arasındaki fonksiyonel

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM. Hormonlar bir hücre veya hücre topluğu tarafından salınıp kana karışan ve kanla taşınan kimyasal maddelerdir.

ENDOKRİN SİSTEM. Hormonlar bir hücre veya hücre topluğu tarafından salınıp kana karışan ve kanla taşınan kimyasal maddelerdir. ENDOKRİN SİSTEM Canlılarda kararlı bir iç dengenin (homeostasi) sağlanmasında ve yaşamsal faaliyetlerin sürdürülmesinde sinir sistemi ve endokrin sistem birlikte görev alır. Endokrin bezlerden meydana

Detaylı

TIBBI TERMİNOLOJİ ÖZET ÜNİTE

TIBBI TERMİNOLOJİ ÖZET ÜNİTE TIBBI TERMİNOLOJİ ÖZET ÜNİTE 11 ÜNİTE 11 ENDOKRİN SİSTEM İç salgı bezleri, endokrin bezler (glandulae endocrinae) olarak tanımlanır. Bu bezlerin oluşturdukları sisteme de Endokrin Sistem adı verilir. Endokrin

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU

11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU 11. SINIF KONU ANLATIMI 32 DUYU ORGANLARI 1 DOKUNMA DUYUSU DUYU ORGANLARI Canlının kendi iç bünyesinde meydana gelen değişiklikleri ve yaşadığı ortamda mevcut fiziksel, kimyasal ve mekanik uyarıları alan

Detaylı

Egzersizde Hormonal Değişimler Ve Düzenleme PROF.DR.MİTAT KOZ

Egzersizde Hormonal Değişimler Ve Düzenleme PROF.DR.MİTAT KOZ Egzersizde Hormonal Değişimler Ve Düzenleme PROF.DR.MİTAT KOZ Egzersizde endokrin sistemin amacı? Egzersizin oluşturduğu stresin ortadan kaldırılmasına yardımcı olmak (homeostazis) Artan enerji tüketimi

Detaylı

Arka Beyin Medulla Omuriliğin beyne bağlandığı bölge kalp atışı, nefes, kan basıncı Serebellum (beyincik) Kan faaliyetleri, denge Pons (köprü)

Arka Beyin Medulla Omuriliğin beyne bağlandığı bölge kalp atışı, nefes, kan basıncı Serebellum (beyincik) Kan faaliyetleri, denge Pons (köprü) SİNİR SİSTEMİ BEYİN Belirli alanlar belirli davranış ve özelliklerden sorumlu. 3 kısım Arka beyin (oksipital lob) Orta beyin (parietal ve temporal lob) Ön beyin (frontal lob) Arka Beyin Medulla Omuriliğin

Detaylı

EGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT

EGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT EGZERSİZE ENDOKRİN ve METABOLİK YANIT Prof.Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Sempatik Sistem Adrenal Medulla Kas kan dolaşımı Kan basıncı Solunum sıklık ve derinliği Kalp kasılma gücü Kalp atım

Detaylı

MENOPOZ. Menopoz nedir?

MENOPOZ. Menopoz nedir? MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler, vücudumuzda gerçekleşen olayların düzenli, birbiriyle uyumlu ve sorunsuz olması, hücrelerin bir araya gelerek oluşturduğu doku,

Detaylı

4. Bütün reseptörler için,

4. Bütün reseptörler için, 1. Eşik değeri ya da üzerinde uyartı verilen bir canlının algıladığı her uyartıya tüm vücudu ile tepki verdiği gözleniyor. Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Çevresel sinir sisteminin

Detaylı

E2 (ESTRADIPL) Normal Değerler: Erkek: <62 pg/ml Kadın:

E2 (ESTRADIPL) Normal Değerler: Erkek: <62 pg/ml Kadın: BETA HCG HCG gebelik sırasında eteneden salgılanır Gebe olmayan sağlıklı kişilerin kanındaki HCG düzeyi 1ng/ml'nin altındadır. Yumurtalık ve erbezlerinde koryokorsinom ve embriyonal kanser gibi ender görülen

Detaylı

EGZERSİZİN ENDOKRİN SİSTEME ETKİLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

EGZERSİZİN ENDOKRİN SİSTEME ETKİLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZİN ENDOKRİN SİSTEME ETKİLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Endokrin sistem normal fizyoloji Endokrin sistem bir kontrol ve düzenleme sistemidir. Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir. 1. Vücut sıvılarındaki

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3

ADIM ADIM YGS LYS Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 ADIM ADIM YGS LYS 184. Adım BOŞALTIM SİSTEMİ 3 2) Geri Emilim (Reabsorpsiyon) Bowman kapsülüne gelen süzüntü geri emilim olmadan dışarı atılsaydı zararlı maddelerle birlikte yararlı maddelerde kaybedilirdi.

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire

ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire ENDOKRİN SİSTEM HASTALIKLARI Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Hipertiroidi ya da hipertiroidizm, tiroid bezinin fazla çalışmasıyla ortaya çıkan hastalık tablosudur. Hipertoridizme sebep olan birçok mekanizma

Detaylı

DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER

DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) BİYOLOJİK ETMENLER KALITIM İÇ SALGI BEZLERİ B) ÇEVRE A) BİYOLOJİK ETMENLER 1. KALITIM Anne ve babadan genler yoluyla bebeğe geçen özelliklerdir.

Detaylı

E DOK O RİN İ S İ S S İ T S EM

E DOK O RİN İ S İ S S İ T S EM ENDOKRİN SİSTEM Prof.Dr. Erdal ZORBA Kontrol sistemleri Sinir sistemi Hızlı, anlık değişim ve yanıtlar Endokrin sistem Saniyelerden aylara kadar süren etki ve yanıt endokrin sistem hormonal iletişim 2

Detaylı

Endokrin farmakoloji 1 (hipofiz hormonları, tiroid hormonları, adrenal korteks hormonları) Prof. Dr. Öner Süzer

Endokrin farmakoloji 1 (hipofiz hormonları, tiroid hormonları, adrenal korteks hormonları) Prof. Dr. Öner Süzer Endokrin farmakoloji 1 (hipofiz hormonları, tiroid hormonları, adrenal korteks hormonları) Prof. Dr. Öner Süzer www.onersuzer.com 2 1 3 4 2 Hipotalamus ve hipofiz Metabolizma, gelişme ve üreme gibi vücut

Detaylı

ARI ZEHİRİ BİLEŞİMİ, ÖZELLİKLERİ, ETKİ MEKANİZMASI. Dr. Bioch.Cristina Mateescu APİTERAPİ KOMİSYONU

ARI ZEHİRİ BİLEŞİMİ, ÖZELLİKLERİ, ETKİ MEKANİZMASI. Dr. Bioch.Cristina Mateescu APİTERAPİ KOMİSYONU ARI ZEHİRİ BİLEŞİMİ, ÖZELLİKLERİ, ETKİ MEKANİZMASI Dr. Bioch.Cristina Mateescu APİTERAPİ KOMİSYONU Arı Zehiri - Tanım Arı zehiri, bal arıları tarafından öncelikle memelilere ve diğer iri omurgalılara karşı

Detaylı

ÜNİTE 10. Hormonlar. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler

ÜNİTE 10. Hormonlar. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler ÜNİTE 10 Hormonlar Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Hormonların nasıl yapıldığını ve hangi yollarla etkili olduklarını bilecek, Hipotalamusun hormon salınımlarını kontrol edici faktörleri öğrenecek,

Detaylı

Besin Glikoz Zeytin Yağ. Parçalanma Yağ Ceviz Karbonhidrat. Mide Enerji Gliserol Yapıcı Onarıcı. Yemek Ekmek Deri Et, Süt, Yumurta

Besin Glikoz Zeytin Yağ. Parçalanma Yağ Ceviz Karbonhidrat. Mide Enerji Gliserol Yapıcı Onarıcı. Yemek Ekmek Deri Et, Süt, Yumurta SİNDİRİM SİSTEMİ KARBONHİDRAT PROTEİN Besin Glikoz Zeytin Yağ Parçalanma Yağ Ceviz Karbonhidrat Mide Enerji Gliserol Yapıcı Onarıcı Yemek Ekmek Deri Et, Süt, Yumurta Enzim Şeker Enerji Aminoasit YAĞ VİTAMİN

Detaylı

Hipotalamus ve Hipofiz Hormon Denetim Süreçleri. Ders Öğretim Üyesi: Prof. Dr. T. Demiralp v1: 30 Nisan 2009

Hipotalamus ve Hipofiz Hormon Denetim Süreçleri. Ders Öğretim Üyesi: Prof. Dr. T. Demiralp v1: 30 Nisan 2009 F i z 2 0 8 S i s t e m l e r i n Ko n t r o l M e k a n i z m a l a r ı Hipotalamus ve Hipofiz Hormon Denetim Süreçleri Adnan Kur t Ders Öğretim Üyesi: Prof. Dr. T. Demiralp v1: 30 Nisan 2009 Motivasyon:

Detaylı

Hipotalamus hormonları. Leptin 1/30/2012 HİPOFİZ ÖN LOP HORMONLARI. Growth hormon : Büyüme hormonu Somatotropin

Hipotalamus hormonları. Leptin 1/30/2012 HİPOFİZ ÖN LOP HORMONLARI. Growth hormon : Büyüme hormonu Somatotropin Hipotalamus hormonları Hipotalamik hormonlar, ön hipofiz hormonlarının sentezini ve sekresyonunu düzenler. Hipotalamik hormonlar, hipotalamik-hipofizer sistemin kapillerlerindeki hipotalamik sinir uçlarından

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ ENDOKRİN SİSTEM ENDOKRİN SİSTEM ENDOKRİN SİSTEM. Anabolizma 19/11/2015 ENDOKRİN SİSTEM. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire

ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ ENDOKRİN SİSTEM ENDOKRİN SİSTEM ENDOKRİN SİSTEM. Anabolizma 19/11/2015 ENDOKRİN SİSTEM. Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire ENDOKRİN SİSTEM ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ Müge BULAKBAŞI Yüksek Hemşire Canlılar yaşadığı dış ortamda meydana gelen değişimlere uyum sağlamak ve iç ortamlarındaki dengeyi korumak zorundadır. İç ortamın

Detaylı

Hormonların özellikleri nelerdir?

Hormonların özellikleri nelerdir? On5yirmi5.com Hormonların özellikleri nelerdir? Hormonların özellikleri, salgılandığı organ ve hormonal hastalıklar nelerdir? Yayın Tarihi : 15 Kasım 2012 Perşembe (oluşturma : 2/13/2016) İnsan vücudunda

Detaylı

DÖNEM II - 5. DERS KURULU (2015-2016)

DÖNEM II - 5. DERS KURULU (2015-2016) KURUL BAŞLANGIÇ- BİTİŞ TARİHLERİ 11 NİSAN - 27 MAYIS DÖNEM II - 5. DERS KURULU (2015-2016) KURUL ADI Ürogenital ve Endokrin Sistemi DERS SAATİ DERS KODU TIP 205 Hafta Sayısı 7 Haftalık Ders Saati DERS

Detaylı

TEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR!

TEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR! Acıbadem Hastanesi Büyüme ve Ergenlik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz ile, çocuğun doğumundan itibaren vücudunda hangi hormonların ne gibi işlevleri olduğunu, ilk 3 yılın önemini ve ergenlik

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ ENDOKRİN SİSTEM

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ ENDOKRİN SİSTEM T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ ENDOKRİN SİSTEM Ankara, 2015 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul / kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

Detaylı

Doğum Sonrası (post-natal) Büyüme

Doğum Sonrası (post-natal) Büyüme Doğum Sonrası (post-natal) Büyüme Doğumdan ergin çağa kadar olan büyümedir. Neonatal (yeni doğan) dönemi Infancy (yavru) dönemi Puberty (ergenlik) dönemi Adölesan (gençlik) dönemi Adult (erginlik) dönemi

Detaylı

Kontrol Sistemleri (Sinir, Endokrin) ve Duyu Organları

Kontrol Sistemleri (Sinir, Endokrin) ve Duyu Organları Kontrol Sistemleri (Sinir, Endokrin) ve Duyu Organları Yazarlar Doç.Dr. A. Yavuz KILIÇ Yrd.Doç.Dr. Mustafa TANATMIŞ ÜNİTE 10 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; sinir hücresinin yapısını, sinir sistemlerinin

Detaylı

Polipeptitler ve proteinler Aminoasitlerden türeyen hormonlar

Polipeptitler ve proteinler Aminoasitlerden türeyen hormonlar Hormon Analizleri Polipeptitler ve proteinler Polipeptit hormonlar suda çözünür, plazmada serbest olarak taşınır ve konsantrasyonları çok hızlı değişim gösterir. Plazma yarı ömürleri genellikle 10-30 dakika

Detaylı

Nöron uyarı gönderdiğinde nörotransmitterleri barındıran keseciklerin sinaptik terminale göçü başlar.

Nöron uyarı gönderdiğinde nörotransmitterleri barındıran keseciklerin sinaptik terminale göçü başlar. SİNAPS Bir nöronu diğerinden ayıran bir boşluk olduğu, Nöronların fiziksel olarak birleşmediği gözlenmiştir. Sinir uçlarında bulunan bu boşluklarda haberleşme vardır. Nöronlar arası bu iletişim noktasına

Detaylı

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ

ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ ENDOKRİN SİSTEM FİZYOLOJİSİ Endokrin sistem Endokrin sistem bir kontrol ve düzenleme sistemidir. Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir; 1. Vücut sıvılarındaki kimyasal maddelerin konsantrasyonunun,

Detaylı

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA

ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri

Detaylı

Hücre reseptörleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR

Hücre reseptörleri. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Hücre reseptörleri Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR Tüm canlılar bulundukları çevreden sinyal alırlar ve yanıt verirler. Bakteriler, glukoz ve amino asit gibi besinlerin varlığını algılarlar. Yüksek yapılı

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı

Tiroit hormonları 1. Folliküler hücrelerden sentezlenen hormonlar: Tiroksin (T 4. , tetraiyodotironin) (triiyodotironin) T 3

Tiroit hormonları 1. Folliküler hücrelerden sentezlenen hormonlar: Tiroksin (T 4. , tetraiyodotironin) (triiyodotironin) T 3 HORMONLAR II Tiroit hormonları 1 Folliküler hücrelerden sentezlenen hormonlar: Tiroksin (T 4, tetraiyodotironin) T 3 (triiyodotironin) amino asit türevi hormonlardır. Tiroidin parafolliküler C hücrelerinden

Detaylı

Endokrin Sistem ve hastalıkları. Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERCİ

Endokrin Sistem ve hastalıkları. Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERCİ Endokrin Sistem ve hastalıkları Uz. Fzt. Nazmi ŞEKERCİ ENDOKRİN SİSTEM Hücreler arası fonksiyonların, birtakım kimyasal regülatör maddeler ile, sinyalizasyon yöntemiyle ileten özel moleküler yapıda ki

Detaylı

Endokrin Sistem ve hastalıkları. Uz.Dr.Aydan Ünsal 2 Mart saglık meslek okulu hastalık bilgisi dersi

Endokrin Sistem ve hastalıkları. Uz.Dr.Aydan Ünsal 2 Mart saglık meslek okulu hastalık bilgisi dersi Endokrin Sistem ve hastalıkları Uz.Dr.Aydan Ünsal 2 Mart 2011 saglık meslek okulu hastalık bilgisi dersi ENDOKRİN SİSTEM Hücreler arası fonksiyonların, birtakım kimyasal regülatör maddeler ile, sinyalizasyon

Detaylı

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER

DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER DENETLEYİCİ VE DÜZENLEYİCİ SİSTEMLER Vücudumuzda, bir dakika içerisinde, sayamayacağımız kadar çok olay gerçekleşir. Duyuları algılamak, düşünmek, yürümek, konuşmak gibi birçok olay aynı anda gerçekleşir.

Detaylı

TG 3 ÖABT BİYOLOJİ. KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ 29 30 Mart 2014

TG 3 ÖABT BİYOLOJİ. KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ 29 30 Mart 2014 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ BİYOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ 29 30 Mart 2014 TG 3 ÖABT BİYOLOJİ Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir

Detaylı

HÜCRELERARASI İLETİŞİM

HÜCRELERARASI İLETİŞİM HÜCRELERARASI İLETİŞİM Bazı sorular!!! Bitki hücreleri ne hakkında konuşur? Bir hücre diğerine ne söyler ve diğer hücre buna nasıl cevap verir? Bu sorulara, önce mikroorganizmalar arasındaki iletişime

Detaylı

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi A. GAZ ALIŞ VERİŞİ Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi Canlılarda hayatsal olayların sürdürülebilmesi için gerekli olan enerji hücresel solunumla elde edilir. Genellikle oksijenli olarak gerçekleşen

Detaylı

hormon endokrin hormonlar doku hormonları lokal hormonlar parakirin hormonlar

hormon endokrin hormonlar doku hormonları lokal hormonlar parakirin hormonlar HORMONLAR Vücudun belli bölgelerinde sentezlenip organizmanın belli fonksiyonlarını başlatan ya da düzenleyen maddelere hormon denir. Hormonlar çoğunlukla sentezlendikleri yerlerden, dolaşım sistemi ile

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI

11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI 11. SINIF KONU ANLATIMI 48 DOLAŞIM SİSTEMİ 1 KALP KALBİN ÇALIŞMASI DOLAŞIM SİSTEMİ İki kulakçık ve iki karıncık olmak üzere kalpler dört odacıktır. Temiz kan ve kirli kan birbirine karışmaz. Vücuda temiz

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 43 SİNDİRİM SİSTEMİ 2 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 4) Mide Tek gözlü torba şeklinde olan, kaburgaların ve diyaframın altında karın boşluğunun sol üst bölgesinde, yemek borusu ve ince

Detaylı

4. Aşağıda insan beyninin kısımları gösterilmiştir.

4. Aşağıda insan beyninin kısımları gösterilmiştir. Sinir Sistemi - 5 BÖLÜM 01 Test 05 1. Yetişkin bir insanda bulunan bir nöron aşağıdaki olaylardan hangisini gerçekleştiremez? A) Protein sentezi B) Nörotransmitter üretimi C) Sentriol eşlenmesi D) mrna

Detaylı

MENSTURASYON VE HORMONLAR

MENSTURASYON VE HORMONLAR MENSTURASYON VE HORMONLAR İLK ADET KANAMASI" Çocukluk çağından ergenlik çağına geçiş döneminde, ortalama olarak 12.5 yaşında kız çocuğu ilk adet kanamasını görür. Bu "ilk kanama" henüz yumurtlama süreci

Detaylı

Karbonhidrat, protein, ya gibi besin maddelerinin yapı ta larına parçalanmasına, sindirim adı verilir. Sindirim iki a amada gerçekle ir.

Karbonhidrat, protein, ya gibi besin maddelerinin yapı ta larına parçalanmasına, sindirim adı verilir. Sindirim iki a amada gerçekle ir. Karbonhidrat, protein, ya gibi besin maddelerinin yapı ta larına parçalanmasına, sindirim adı verilir. Sindirim iki a amada gerçekle ir. Mekanik Sindirim: Besinlerin dil, di ve kaslar yardımı ile küçük

Detaylı

O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme

O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme BİREY GELİŞİMİ O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme kaydeden değişimidir. O Gelişim; organizmanın

Detaylı

HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ. Önemli Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır.

HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ. Önemli Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır. HİPOGONADOTROPİK HİPOGONADİZMDE ÜREME TEDAVİSİ VE SONRASINDAKİ SÜREÇ Önei Not : Bu yazı bilgilendirme ve yol gösterme amaçlıdır. Saygılarıa... Uğur AYDOĞAN - Gazi Üniversitesi ugur@hipogonadizm.org ugur.aydogan@gazi.edu.tr

Detaylı

ENDOCRİN SİSTEM Hormonların salgılanmasında: Hormonların genel özellikleri: Endokrin Sisteme ait olmayan ancak hormon üreten yapılar:

ENDOCRİN SİSTEM Hormonların salgılanmasında: Hormonların genel özellikleri: Endokrin Sisteme ait olmayan ancak hormon üreten yapılar: ENDOCRİN SİSTEM Çok hücreli komplex organizmalarda iç ve dış ortam uyarılarına uygun tepkinin verilmesi. Hücre, doku, organ ve sistemlerin çalışmasının kontrolü ve koordinasyonlarının sağlanması. Homeostasinin

Detaylı

Denetleme ve Düzenleme Sistemi, Sinir Sistemi ve Endokrin Sistem

Denetleme ve Düzenleme Sistemi, Sinir Sistemi ve Endokrin Sistem Denetleme ve Düzenleme Sistemi, Sinir Sistemi ve Endokrin Sistem 1. SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi canlının çevresindeki değişiklikleri algılamasını ve hızlı tepki vermesini sağlar. a. Farklı Hayvanlarda

Detaylı

ÜNİTE 17 Biyoelementler II (Eser Elementler)

ÜNİTE 17 Biyoelementler II (Eser Elementler) ÜNİTE 17 Biyoelementler II (Eser Elementler) Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Eser element kavramını tanıyacak, Eser elementlerin biyoelementler içindeki yer ve önemini kavrayacak, Sağlıklı bir yaşam

Detaylı

EGZERSİZDE ENDOKRİN SİSTEM DEĞİŞİKLİKLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

EGZERSİZDE ENDOKRİN SİSTEM DEĞİŞİKLİKLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ EGZERSİZDE ENDOKRİN SİSTEM DEĞİŞİKLİKLERİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ Endokrin sistem normal fizyoloji Endokrin sistem bir kontrol ve düzenleme sistemidir. Vücuttaki 3 ana fonksiyon ile yakın ilişkilidir. 1. Vücut

Detaylı

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ...

BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... BÖLÜM I HÜCRE FİZYOLOJİSİ... 1 Bilinmesi Gereken Kavramlar... 1 Giriş... 2 Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri... 2 Hücrenin Kimyasal Yapısı... 2 Hücrenin Fiziksel Yapısı... 4 Hücrenin Bileşenleri... 4

Detaylı

ÜNİTE TEMEL ANATOMİ İÇİNDEKİLER. Doç. Dr. İsmail MALKOÇ HEDEFLER ENDOKRİN SİSTEM (SYSTEMA ENDOCRINAE)

ÜNİTE TEMEL ANATOMİ İÇİNDEKİLER. Doç. Dr. İsmail MALKOÇ HEDEFLER ENDOKRİN SİSTEM (SYSTEMA ENDOCRINAE) HEDEFLER İÇİNDEKİLER ENDOKRİN SİSTEM (SYSTEMA ENDOCRINAE) Endokrin Sistem Hakkında Genel Bilgiler Endokrin Sistem Organları Anatomisi Hipofiz Epifiz Tiroid Paratiroid Timus Adrenal Bez Testis Ovarium TEMEL

Detaylı

Reprodüktif Endokrinoloji. Prof. Dr. Mithat EVECEN

Reprodüktif Endokrinoloji. Prof. Dr. Mithat EVECEN Reprodüktif Endokrinoloji Prof. Dr. Mithat EVECEN TANIMLAR: Hormon: Yunanca = uyarma, canlandırma, harekete geçirme. Tanım: Bir hücre ya da dokuda sentezlenen ve buralardan kan, lenf ve sinir yoluyla vücudun

Detaylı

Adrenal Korteks Hormonları

Adrenal Korteks Hormonları Adrenal Korteks Hormonları Doç. Dr.Fadıl Özyener Fizyoloji AD Bu derste öğrencilerle Adrenal korteks hormonlarının (AKH) sentez ve salgılanması, organizmadaki hücre, doku ve sistemlerde genel fizyolojik

Detaylı

ENDOKRİN SİSTEMİNE İLİŞKİN TIBBİ TERİMLER

ENDOKRİN SİSTEMİNE İLİŞKİN TIBBİ TERİMLER ENDOKRİN SİSTEMİNE İLİŞKİN TIBBİ TERİMLER 1. Endokrin Sistemle İlgili Genel Bilgiler Canlıların yaşadığı ortama uyum sağlamasına HOMEOSTASİS adı verilir. Bu uyumu sağlayan en önemli sistem endokrin sistemidir.

Detaylı

İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir?

İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? On5yirmi5.com İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? İskelet ve kemik çeşitleri nelerdir? Yayın Tarihi : 16 Kasım 2012 Cuma (oluşturma : 1/4/2017) A. İSKELET ÇEŞİTLERİ Hayvanların çoğunda, vücuda destek

Detaylı

GLANDULAE ENDOCRINAE Hormon adı verilen bir salgı yaparlar Salgılarını doğrudan kana verirler, Akıtıcı kanala ihtiyaç duymazlar.

GLANDULAE ENDOCRINAE Hormon adı verilen bir salgı yaparlar Salgılarını doğrudan kana verirler, Akıtıcı kanala ihtiyaç duymazlar. GLANDULAE ENDOCRINAE Hormon adı verilen bir salgı yaparlar Salgılarını doğrudan kana verirler, Akıtıcı kanala ihtiyaç duymazlar. GERİ BLDİRİM (FEEDBACK) MEKANİZMASI Endokrin bezlerin ürettiği hormonun

Detaylı

OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi)

OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) OTONOM SİNİR SİSTEMİ (Fonksiyonel Anatomi) Otonom sinir sitemi iki alt kısma ayrılır: 1. Sempatik sinir sistemi 2. Parasempatik sinir sistemi Sempatik ve parasempatik sistemin terminal nöronları gangliyonlarda

Detaylı

BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE STRES

BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE STRES MAKALE BALIK YETİŞTİRİCİLİĞİNDE STRES Ercan KÜÇÜK - SUMAE Giriş Organizma seviyesinde stres ilk olarak insanlar dahil tüm memelilerin, uyarıcıların farklı oranlardaki uyarılarına genel tepkisi olarak (Selye,

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #3

YGS ANAHTAR SORULAR #3 YGS ANAHTAR SORULAR #3 1) Bir insanın kan plazmasında en fazla bulunan organik molekül aşağıdakilerden hangisidir? A) Mineraller B) Su C) Glikoz D) Protein E) Üre 3) Aşağıdakilerden hangisi sinir dokunun

Detaylı

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a

Fizyoloji PSİ 123 Hafta Haft 8 a Fizyoloji PSİ 123 Hafta 8 Sinir Sisteminin Organizasyonu Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi Beyin Omurilik Periferik Sinir Sistemi Merkezi Sinir Sistemi (MSS) Oluşturan Hücreler Ara nöronlar ve motor

Detaylı

BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2

BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2 İÇİNDEKİLER Sayfa BİYOLOJİ VE BİLİMSEL YÖNTEM... 1 Bilim ve Bilimsel Yöntem... 2 CANLILARIN OLUŞUMU... 5 CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ... 9 CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI... 11 SİSTEMATİK... 13 BİTKİ VE HAYVANLARIN

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 25 İNSAN FİZYOLOJİSİ SİNİR SİSTEMİ-9 ÇEVRESEL (PERİFERİK) SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ HASTALIKLARI B) ÇEVRESEL (PERİFERAL) SİNİR SİSTEMİ Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir

Detaylı

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi

Kazanım Merkezli Çalışma Kağıdı 1. Ünite Vücudumuzda Sistemler Sindirim Sistemi Fen Bilimleri 7. Sınıf Aşağıda, sindirim sistemi ile ilgili verilen ifadelerden doğru olanlarının yanına (, yanlış olanlarının yanına (Y) koyunuz. Aşağıda verilen resimde sindirim sistemi organlarının

Detaylı

DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM

DERSLER TEORİK PRATİK TOPLAM T. C. İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ 2013-2014 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI DÖNEM II IV. DERS (ÜRO-GENİTAL ve ENDOKRİN SİSTEM) KURULU (09 MART 2015 22 NİSAN 2015) DEKAN BAŞKOORDİNATÖR DÖNEM II

Detaylı

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır.

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. SOLUNUM SİSTEMLERİ Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. 1. Dış Solunum Solunum organlarıyla dış ortamdan hava alınması ve verilmesi, yani soluk alıp vermeye

Detaylı

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır 9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:

Detaylı

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU

FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU FİZYOLOJİ LABORATUVAR BİLGİSİ VEYSEL TAHİROĞLU Fizyolojiye Giriş Temel Kavramlar Fizyolojiye Giriş Canlıda meydana gelen fiziksel ve kimyasal değişikliklerin tümüne birden yaşam denir. İşte canlı organizmadaki

Detaylı

ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER. Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı

ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER. Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı ADRENAL KORTEKS HORMONLARI GLİKOKORTİKOİDLER Doç. Dr. Fadıl Özyener Fizyoloji Anabilim Dalı Bu derste amaçlanan öğrencilerle; Glikokortikoid hormonların (GKH) sentez ve salgılanmasını, organizmadaki hücre,

Detaylı

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder SİNİR SİSTEMİ SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi vücutta, kas kontraksiyonlarını, hızlı değişen viseral olayları ve bazı endokrin bezlerin sekresyon hızlarını kontrol eder. Çeşitli duyu organlarından milyonlarca

Detaylı

BOŞALTIM SİSTEMİ ÜN TE 15

BOŞALTIM SİSTEMİ ÜN TE 15 ÜN TE 15 Canlıların iç dengelerini kararlı tutmak için bazı maddeleri belirli oranlarda atmalarına boşaltım denir. Boşaltımda amaç homeostasiyi sağlamaktır. y CO2 y H2 y O2 Tuz Üre Ürik asit Amonyak Safra

Detaylı

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır.

Normalde kan potasyum seviyesi 3,6-5,0 mmol/l arasındadır. POTASYUM K+; Potasyum yaşam için gerekli önemli bir mineraldir. Hücre içinde bol miktarda bulunur. Hücre içindeki kimyasal ortamın ana elementidrir. Hergün besinlerle alınır ve idrarla atılır. Potasyum

Detaylı