BROADACRE CITY. Frank Lloyd Wright. Doç. Dr. Zeynep Enlil Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BROADACRE CITY. Frank Lloyd Wright. Doç. Dr. Zeynep Enlil Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü"

Aysu Gökdemir
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 BROADACRE CITY Doç. Dr. Zeynep Enlil Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

2 The new city will be nowhere, yet everywhere. ()

3 BROADACRE CITY Howard ın Bahçeşehir önerisi gibi DESANTRALİZASYON amacı güdüyor. Çok radikal bir yaklaşım Bahçe Şehir yanında çok geleneksel kalıyor

4 BROADACRE CITY HOWARD Kent ile kırı birleştirmekten söz ediyor, ama ikisini sadece yan yana getiriyor. Kır ile kent hala ayrı. Howard ın Bahçe Şehirinin Sınırları belli Kompakt Simetrik Kentsel Merkezi var nüfusu belli bir noktada topluyor

5 BROADACRE CITY Kır ile kent sadece birbirine yaklaşıyor: Kır erişilebilir oluyor Yerleşme kentsel özelliklerini koruyor ama nüfus daha az ve yoğunluk düşük(yüzyüze ilişkilere olanak tanıyor) Kır ile kentin birleşmesinden yeni bir yerleşme formu doğmuyor tarihsel olarak var olandan farklı bir öneri değil (Yunan kenti, Ortaçağ kenti)

ilişkilere olanak tanıyor) Kır ile kentin birleşmesinden yeni bir yerleşme formu

6 BROADACRE CITY Wright ın ideal kentinde Kent yok oluyor Tanımlı bir merkez yok Kır ile kent ayrımı yok kırın nerede bittiği, nerede başladığı belli değil Son derece yaygın, düşük yoğunluklu bir yerleşme modeli öyle ki yapılaşmış çevre kırsal alanda yayılmış, adeta onun organik bir parçası haline gelmiş Bahçe Şehir in kompakt mahallelerinin yerine kırsal alanda yayılmış yüzlerce homestead (çiftlik)

yerleşme modeli öyle ki yapılaşmış çevre kırsal alanda yayılmış, adeta onun organik bir parçası

7 BROADACRE CITY Howard toplumsal dayanışma işbirliği Wright Bireysellik (Jefferson cu gelenek bağımsız, kendi kendine yeten, kendi ayakları üzerinde durabilen çiftçi ailesi modeli) Wright demokrasiye çok önem veriyor: Demokrasinin ancak yurttaşların fiziksel ve ekonomik bağımsızlığı ile mümkün olacağına inanıyor Bunun için de radikal bir desantralizasyon gerekli Ancak gücün ve toprak mülkiyetinin desantralizasyonu ile GERÇEK DEMOKRASİYE ve GERÇEK KAPİTALİZME erişmek mümkün.

yurttaşların fiziksel ve ekonomik bağımsızlığı ile mümkün olacağına inanıyor Bunun için de radikal bir desantralizasyon

8 BROADACRE CITY Howard ve Wright a göre: Sermaye ile emek arasındaki çelişkinin sorumlusu ne kapitalist sistem, ne de endüstri toplumu Bu çelişkinin temelinde toprak mülkiyetinin eşitsiz dağılımı yatmakta bu eşitsiz dağılım giderilirse hem bu çelişki, hem de toplumdaki yoksulluk ortadan kalkacak.

çelişkinin temelinde toprak mülkiyetinin eşitsiz dağılımı yatmakta bu

9 BROADACRE CITY ANCAK Bu eşitsizliğin nasıl giderileceğine ilişkin stratejiler farklı. Howard KAMUSAL MÜLKİYET Wright BİREYSEL MÜLKİYET herkesin ihtiyacı olduğu kadar toprağa sahip olma hakkı var en az 1 acre olmalı 1 konut/acre ; 10kişi/ha (Unwin in sloganı 12 konut/acre; 120 kişi/ha.)

Howard KAMUSAL MÜLKİYET Wright BİREYSEL MÜLKİYET herkesin ihtiyacı

10 BROADACRE CITY Bireysellik, bağımsızlık, kendi kendisinin efendisi DEMOKRASİ de Toprak mülkiyetinin yaygınlaşması DESANTRALİZASYON da Ailenin önemi Hem domestik, hem de ekonomik bir birim tek ailelik konut Boradacre City nin temel dileği.

DESANTRALİZASYON da Ailenin önemi Hem domestik, hem de

11 Howard idealini yaşama geçirmek için detaylı programlar yapıyor, araçlar geliştiriyor. Form ile uğraşmıyor. Wright sanatçı/tasarımcı ya yüklediği toplumsal ROL ile toplumsal VİZYON geliştirip detaylandırıyor. Wright a göre: SANATÇI gerçek plancı ve toplumsal önder: Vizyonu var Toplumsal dönüşümü yönlendirme Istekleri, ihtiyaçları somutlaştırma, biçime dökme yetisi, hayal gücü var. Tasarımcı en büyük makine olan kenti dönüştürebimeli, ona Ruh kazandırabilmeli

Wright a göre: SANATÇI gerçek plancı ve toplumsal önder: Vizyonu var Toplumsal dönüşümü yönlendirme Istekleri,

12 BROADACRE CITY Gücün, paranın, nüfusun, kurumların odaklandığı merkezler olarak METROPOLLER gelişmenin, ilerlemenin göstergesi değil; aksine ilerlemeye engel Büyük kent üretimde verimliliği ve insani değerleri mahveden, insanı yabancılaştıran bir yerleşme (psikolojik, ekonomik negatif etkileri var)

ilerlemeye engel Büyük kent üretimde verimliliği ve insani değerleri

13 Kentin kötülükleri RANT kavramında toplanıyor. Toprak rantı Para rantı faiz Bilgi rantı bilginin, buluşların kontrolü Öte yandan Rantiye üretken bir insan olma şansını yitiriyor. Büyük kentleri ortaya çıkaran ekonomik güçler artık büyük kent olgusunun aleyhine işlemekte,onu YOZLAŞTIRMAKTA!

Öte yandan Rantiye üretken bir insan olma şansını yitiriyor.

14 Öte yandan OTOMOBİL & TELEFON gerçeği Insanların belli merkezlerde yoğunlaşması pahalı ve gereksiz modern iletişim teknolojisi mesafeleri küçültüyor. Bu teknoloji planlı bir desantralizasyon için kullanılmalı insan ait olduğu yere doğal çevreye; koptuğu toprağa dönmeli ancak böylelikle makine çağının nimetlerinden gerçekten yararlanabilir.

Bu teknoloji planlı bir desantralizasyon için kullanılmalı insan ait olduğu yere

15 Çeşitli kurumların, fonksiyonların da kentlerde yoğunlaşması gereksiz : okullar, fabrikalar, kültürel merkezler, ticari birimler hepsi Broadacre City de çiftliklerin arasına dağılmalı (Howard ın kamu yapılarının toplandığı kompakt kent merkezi) Hayatın merkezi tek ailelik ev Hiçbir şey ev ile yarışmamalı kamusal alan yok.

çiftliklerin arasına dağılmalı (Howard ın kamu yapılarının toplandığı kompakt

16 BROADACRE CITY Ulusal devletin de giderek yok olacağı; politik bir güç odağı olmaktan ziyade sadece doğal kaynakları regule eden, yönetsel işlere bakan bürokratik bir mekanizmaya indirgeneceği Ne politika ne de politikacılar olacak tüm yönetsel fonkisyonları yüksek bir ofis yapısında, sakin bir göl kıyısında topluyor. erişilebilir ama odak değil kenarda/kıyıda

mekanizmaya indirgeneceği Ne politika ne de politikacılar olacak tüm yönetsel

17 tüm yönetsel fonkisyonları yüksek bir ofis yapısında, sakin bir göl kıyısında topluyor. Erişilebilir ama odak değil kenarda/kıyıda ticaret Ofisler ormanların içinde fabrikalar. geniş çiftlik arazileri içinde serpiştirilmiş okullar, kiliseler

Erişilebilir ama odak değil kenarda/kıyıda ticaret Ofisler

20 BROADACRE CITY AİLE üretimin, eğitimin, kültürün temeli KONUT un ve KONUT MİMARİSİNİN önemi Insanlar part-time çiftçi part-time işçi (19. yy ütopyaları) İş yaşamı ile özel yaşamın arasındaki ayrımın kalkması, ikisinin kaynaşması. Iş yaşamının zevk haline gelmesi Konut un dış dünyadan kaçıp, sığınılan bir yer olmaktan çıkması.

yy ütopyaları) İş yaşamı ile özel yaşamın arasındaki ayrımın kalkması, ikisinin

21 BROADACRE CITY BROADACRE CITY OTOMOBİL ÇAĞININ sonucu Yeni teknoloji zamanı ve mekanı farklı bir biçimde kontrol etmeyi olanaklı kılıyor. Yeni bir kent formunu olanaklı kılıyor.

22 BAHÇEŞEHİR ise DEMİRYOLU çağının ürünü (Otomobil, hız yolları Howard ın hayal dahi edemeyeceği şeyler) Howard ın Bahçe Şehri bir yaya kenti, herşey yürüme mesafesinde, tıpkı ORTAÇAĞ kentleri gibi. Demiryolu belli bir hızı mümkün kılıyor. Ama belli bir hat üzerinde. İstasyonlar çeşitli fonksiyonların odaklandığı merkezler Kentten kopuş olanaklı ama noktasal Bahçeşehir nüfusu desantralize ediyor ama kırsal alanda serpiştirilmiş kompakt, planlı kentler.

23 Böyle bir form Howard a çok yabancı Yüzyıl başında demiryolu çağının adamı Otomobil, hız yolları Howard ın hayal dahi edemeyeceği şeyler Onun Bahçe Şehri bir yaya kenti, herşey yürüme mesafesinde, tıpkı ORTAÇAĞ kentleri gibi. Demiryolu belli bir hızı mümkün kılıyor. Ama belli bir hat üzerinde. İstasyonlar çeşitli fonksiyonların odaklandığı merkezler Kentten kopuş olanaklı ama noktasal Bahçeşehir nüfusu desantralize ediyor ama kırsal alanda serpiştirilmiş kompakt, planlı kentler.

24 Otomobil araları dolduruyor. yüksek hız tek hatta ve bir avuç istasyona bağımlı değil Kırsal alanda boşluksuz yayılma: hem kent, hem de kır dönüşüyor HİBRİD bir yerleşme formu.

Benzer belgeler

Bölüm - 1 GARDEN CITY. (Ebenezer Howard) Doç. Dr. Zeynep Enlil Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Bölüm - 1 GARDEN CITY. (Ebenezer Howard) Doç. Dr. Zeynep Enlil Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Bölüm - 1 GARDEN CITY (Ebenezer Howard) Doç. Dr. Zeynep Enlil Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü BAHÇE ŞEHİR Ebenezer Howard Tomorrow: A peaceful path to reform