İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER FİNAL SINAVI (İkinci Öğretim Öğrencileri İçin) :00

Transkript

1 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER FİNAL SINAVI (İkinci Öğretim Öğrencileri İçin) :00 Açıklamalar: Sınav süresi 3 saattir. Cevaplarınızı tükenmez kalemle, okunaklı bir şekilde ve gerekçeli olarak yazınız. Bir tabaka daha ek kâğıt alabilirsiniz. Sınavın ilk 30 dakikası salondan çıkmanıza izin verilmeyecektir. Cep telefonlarınızı kapalı tutunuz. Başarılar dileriz. Olay Yaz tatili için bir sahil kasabasına arabalarıyla seyahat eden baba-oğul A ve B, yolda verdikleri molada alkollü ve alkolsüz içecekler alırlar. Yola devam ederken A, dikkatsizlikle kendi alkolsüz içeceği yerine B nin alkollü içeceğinden içer. Bir süre sonra sarhoş olan A, arabanın hızını artırmaya başlar ve kasabanın girişindeki yaya geçidinden geçen C ve D yi tam olarak görmeden arabayı hızla üzerlerine doğru sürer. Arabanın C ye çarpacağını anlayan D, ani ve sert bir hareketle C yi yolun diğer tarafına doğru iter. İtme sonucu C kaldırımda bulunan küçük yaştaki E nin üzerine düşerek kolunun kırılmasına sebep olur ve kendisi de ağır bir şekilde yaralanır. Bu sırada arabanın kontrolünü kaybeden A, ilerideki direğe çarparak durur. Çarpmanın etkisiyle ezilen arabada sıkışan B ölür. A, araçtan çıkarak kaçmaya başlar. Bu sırada devriye gezmekte olan ve olayı gören polis memuru F, aracın plakasını merkeze bildirir ve kaçmakta olan A ya yüksek sesle dur ihtarında bulunur. A nın kaçmaya devam etmesi üzerine polis memuru F havaya iki el uyarı atışı yapar A nın kaçmaya devam etmesi üzerine A nın bacaklarına doğru iki el ateş eder. Kurşunlardan biri koşmakta olan A nın sırtına isabet eder ve ağır şekilde yaralanmasına sebep olur. A, çağırılan cankurtaranla (ambulansla) derhal hastaneye kaldırılır. Hastaneye aşırı kan kaybetmiş halde getirilen A ya verilen kanın HIV virüslü olması sebebiyle AIDS hastalığına yakalanan A, olaydan bir yıl sonra ölür. Bilgiler: - A, daha önce işlemiş olduğu taksirli bir suç sebebiyle 3 yıl hapis cezasına mahkûm edilmiş ve bu cezanın infazı 2 yıl önce sona ermiştir. - A, daha önce yurt dışında işlediği kasten yaralama suçundan dolayı 3 yıl hapis cezasına mahkûm olmuş ve bu cezası infaz edilmeden Türkiye ye kaçmıştır. Suçun mağduru M, A nın tekrar yargılanması için savcılığa başvurmuştur. - F, 10 ay önce işlediği suçtan dolayı 1 yıl hapis cezasına mahkûm edilmiş, F, kendisine rehberlik edecek bir uzman kişi görevlendirilerek serbest bırakılmıştır. - F, olaydan bir yıl sonra yapılan genel seçimlerde oy kullanamamıştır. SORU: Olaylarda yer alan kişilerin ceza sorumluluklarını, suç inceleme yöntemine uygun olarak değerlendiriniz. TOPLAM 100 PUAN Birinci Olay (24 Puan) A nın yaya geçidinden geçen C ve D yi tam olarak görmeden arabayı hızla üzerlerine doğru sürmesi ve C nin yaralanması olayı taksirle yaralama suçu (TCK m. 89) bakımından değerlendirilebilir. (1+1 Puan) a. Suçun Konusu: Suçun konusu yaşayan insandır. Olayda C dir. b. Suçun Faili: Suçunun faili herkes olabilir. Olayda suçun faili A dır. c. Suçun Mağduru: Suçun mağduru herkes olabilir. Olayda suçun mağduru C dir. 1

2 d. Fiil: Suç serbest hareketli bir suçtur. Başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan her türlü davranış, bu suçun fiil unsurunu oluşturabilir. Olayda A nın arabayı yaya geçidinden geçen C ve D nin üzerlerine doğru sürmesi fiil unsurunu oluşturmaktadır. (2 puan) e. Netice: Taksirle yaralama suçu neticeli bir suçtur. Vücuda acı verilmesi veya sağlığın bozulması ya da algılama yeteneğinin bozulması bu suçun netice unsurunu oluşturmaktadır. Olayda C yaralanmıştır. Netice unsuru gerçekleşmiştir. (1 puan) f. Nedensellik bağı ve objektif isnadiyet: Olayda nedensellik bağı bakımından bir sorun bulunmamaktadır. Nedensellik bağının bulunması failin gerçekleşen neticeden sorumlu tutulması için gerekli olmakla birlikte yeterli değildir. Ayrıca gerçekleşen neticenin, fiilinin bir eseri olarak faile isnat edilebilmesi de gerekir. Nedensellik bağının varlığına rağmen neticenin faile objektif olarak isnat edilememesi halinde, failin söz konusu tipik neticeden sorumlu tutulmayacağı sonucuna ulaşılacaktır. Bir hareketin suçun konusu bakımından izin verilen riski aşan bir tehlike doğurması ve bu tehlikenin tipe uygun netice olarak gerçekleşmesi halinde netice, faile objektif olarak isnat edilebilecektir. (3 puan) Çeşitli haller objektif isnadiyetin kalkmasına yol açar. Bunlar; riski azaltıcı haller, tehlikenin hukuken önem taşımayacak ölçüde artırıldığı haller, izin verilen risk halleri, tehlikenin netice olarak gerçekleşmediği haller, normun koruma alanına girmeyen haller, hukuka uygun alternatif davranışlardır. Yine neticenin mağdurun veya üçüncü bir kişinin eklenen davranışı sonucu failin hâkimiyet alanı dışında gerçekleşmesi durumunda da objektif isnadiyetin varlığından söz edilemeyecektir. (4 puan) A nın arabayı C ve D nin üzerine hızla sürmesi, izin verilen risk kapsamında olmayıp, yaralama neticesi bakımından riski önemli ölçüde artırmaktadır. C nin yaralanması neticesi her ne kadar D nin C yi itmesi sonucunda gerçekleşmiş olsa da C nin yaralanması A nın meydana getirdiği riskin dışında gerçekleşmemiştir. Bu itibarla C nin yaralanması neticesi A ya isnat edilebilir. Suçun maddi unsuru gerçekleşmiştir. (3 puan) 2. Manevi Unsur: Suçun manevi unsuru taksirdir. Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesinin öngörülemeyerek gerçekleştirilmesi durumunda taksir söz konusudur. Olayda A, objektif olarak öngörülebilir olmasına karşılık alkolün de etkisiyle C ve D yi görmemiş ve C nin yaralanmasına sebep olmuştur. Bu açıdan C nin yaralanması bakımından taksirle hareket etmektedir. Suçun manevi unsuru gerçekleşmiştir. (3 puan) 3. Hukuka Aykırılık Unsuru: Olayda hukuka aykırılık bakımından bir sorun bulunmamaktadır. B. NİTELİKLİ UNSURLAR Olayda nitelikli bir unsur bulunmamaktadır. C. KUSUR Kusurluluğu etkileyen hallerden biri de alkol etkisinde olmadır. İrade dışı alınan alkol etkisiyle, işlediği fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişiye ceza verilmez. Ancak bunun için alkol alımının irade dışı olması, alkolün, kişinin fiilinin hukuki anlam ve sonuçlarını algılayamayacak veya davranışlarını yönlendirme yeteneğini önemli ölçüde azaltacak etkide olması gerekir. İradi olarak alkol alımında ise kişi her ne kadar fiili işlediği sırada algılama veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinden yoksun ya da bunlar önemli ölçüde azalmış olsa da sebebinde serbest hareketleri kuramı gereğince, alkol etkisi altında olma kusurluluğa etkili olmamaktadır. (4 puan) Olayda A, alkolü dikkatsizlikle, yani taksirli bir biçimde almıştır. Taksirle alkol alma durumu, iradi alkol alımı olarak değerlendirilmektedir. Bu nedenle A her ne kadar alkol etkisinde ve algılama veya davranışlarını yönlendirme yeteneğinden yoksun ise de bu durum, A nın kusurluluğuna etki etmeyecektir. (2 puan) (Not: Kişinin ilk yudumda içtiğinin alkollü olduğunu anlayacağı ve bir yudum ile de sarhoş olamayacağından bahisle A nın alkolü kasten aldığını ve yine kusurlu hareket ettiğini söyleyene de tam puan verelim). D. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 1. Teşebbüs Olayda teşebbüs bakımından bir sorun bulunmamaktadır. 2- İştirak Olayda iştirak bakımından bir sorun bulunmamaktadır. İkinci Olay (5 puan) A nın yaya geçidinden geçen C ve D yi tam olarak görmeden arabayı hızla üzerlerine doğru sürmesi ve E nin yaralanması olayı taksirle yaralama suçu (TCK m. 89) bakımından değerlendirilebilir. (1+1 puan) 2

3 a. Suçun Konusu: Suçun konusu yaşayan insandır. Olayda E dir. b. Suçun Faili: Suçunun faili herkes olabilir. Olayda suçun faili A dır. c. Suçun Mağduru: Suçun mağduru herkes olabilir. Olayda suçun mağduru E dir. d. Fiil: Açıklama için birinci olaya bakınız. Olayda A nın arabayı yaya geçidinden geçen C ve D nin üzerlerine doğru sürmesi fiil unsurunu oluşturmaktadır. (1 puan) e. Netice: Açıklama için birinci olaya bakınız. Olayda E yaralanmıştır. Netice unsuru gerçekleşmiştir. f. Nedensellik bağı ve objektif isnadiyet: Olayda nedensellik bağı bakımından bir sorun bulunmamaktadır. Objektif isnadiyet ile ilgili açıklama için birinci olaya bakınız. A arabayı E nin üzerine sürmemiş, onun yaralanması bakımından önemli ölçüde bir risk meydana getirmemiştir. Suçun maddi unsurları oluşmamıştır. Bu nedenle E nin yaralanması A ya isnat edilemez. İncelemeye burada son verilmelidir. (2 puan) Üçüncü Olay (10 puan) A nın arabanın kontrolünü kaybederek direğe çarpması sonucu B nin ezilerek ölmesi olayı taksirle öldürme suçu (TCK m. 85) bakımından değerlendirilebilir. (1+1 puan) a. Suçun Konusu: Suçun konusu yaşayan insandır. Olayda B dir. b. Suçun Faili: Suçun faili herkes olabilir. Olayda A dır c. Suçun Mağduru: Suçun mağduru herkes olabilir. Olayda B dir. d. Fiil: A nın arabanın kontrolünü kaybederek direğe çarpması suçun fiil unsurunu oluşturmaktadır. e. Netice: Taksirle öldürme suçunun neticesi ölümdür. Olayda B ölmüştür. f. Nedensellik bağı ve objektif isnadiyet: Olayda nedensellik bağı ve objektif isnadiyet bakımından bir sorun bulunmamaktadır. 2. Manevi Unsur: Taksirle ilgili açıklama için birinci olaya bakınız. Olayda B nin ölebileceği öngörülebilir niteliktedir. Ancak A öngörememiştir. A taksirle hareket etmektedir. Suçun manevi unsuru oluşmuştur. (2 puan) 3. Hukuka Aykırılık Unsuru: Olayda hukuka aykırılık bakımından bir sorun bulunmamaktadır. B. NİTELİKLİ UNSURLAR Olayda nitelikli unsur bulunmamaktadır. C. KUSUR Kusurluluğu etkileyen hallerden biri olan alkol etkisinde olma incelenmelidir. A nın kusurlu olup olmadığı ile ilgili olarak birinci olayda yapılan açıklamalar aynen geçerlidir. D. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 1. Teşebbüs Olayda teşebbüs bakımından bir sorun bulunmamaktadır. 2- İştirak Olayda iştirak bakımından bir sorun bulunmamaktadır. 3- İçtima Taksirle öldüre suçu bakımından özel içtima hükmüne (hem aynı neviden hem de farklı neviden içtimaı içerir bir hüküm) yer verilmiştir. Buna göre, taksirli fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş faile daha fazla ceza verilecektir. Olayda A nın alkolün etkisiyle arabanın hızını artırması ile C nin yaralanmasına ve B nin ölümüne sebep olmasının tek fiil ile gerçekleştiği kabul edilecek olursa burada özel içtima hükmü uygulanacaktır. Eğer ilk olay ile ikinci olay arasında zaman aralığı varsa ve A nın iki ayrı fiilinin bulunduğu kabul edilirse, gerçek içtima hükümleri uygulanacaktır. (3 puan) Dördüncü Olay (10 puan) D nin ani ve sert bir hareketle C yi yolun diğer tarafına doğru itmesi sonucu C nin yaralanması olayı, kasten yaralama suçu (TCK m. 86) bakımından değerlendirilebilir. (1+1 puan) 3

4 a. Suçun Konusu: Suçun konusu yaşayan insandır. Olayda C dir. b. Suçun Faili: Suçunun faili herkes olabilir. Olayda suçun faili D dir. c. Suçun Mağduru: Suçun mağduru herkes olabilir. Olayda suçun mağduru C dir. d. Fiil: Suç serbest hareketli bir suçtur. Başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan her türlü davranış, bu suçun fiil unsurunu oluşturabilir. Olayda D nin C yi itmesi fiil unsurunu oluşturmaktadır. (2 puan) e. Netice: Kasten yaralama suçu neticeli bir suçtur. Vücuda acı verilmesi veya sağlığın bozulması ya da algılama yeteneğinin bozulması bu suçun netice unsurunu oluşturmaktadır. Olayda C ağır bir biçimde yaralanmıştır. Netice unsuru gerçekleşmiştir. (2 puan) f. Nedensellik bağı ve objektif isnadiyet: Olayda nedensellik bağı bakımından bir sorun bulunmamaktadır. Objektif isnadiyet ile ilgili olarak açıklamalar için birinci olaya bakınız. Olayda A aracı hızla C nin üzerine doğru sürmektedir. Hızla yaklaşmakta olan bir arabanın kişiye çarpması ölüm neticesini doğrabilecek boyutta bir risktir. D ise, C yi itmiş, böylece arabanın ona çarpmasına engel olmuş ancak yaralanmasına sebep olmuştur. Objektif isnadiyeti ortadan kaldıran hallerden riskin azaltılması söz konusudur. Yaralanma neticesi objektif olarak D ye isnat edilemez. Suçun maddi unsuru gerçekleşmemiştir. İncelemeye burada son verilmelidir. (4 puan) Beşinci Olay (6 puan) C nin itilme sonucu E nin üzerine düşerek yaralanmasına sebep olması olayı, taksirle yaralama suçu (TCK m. 86) bakımından değerlendirilebilir. (1+1 puan) a. Suçun Konusu: Suçun konusu yaşayan insandır. Olayda E dir. b. Suçun Faili: Suçunun faili herkes olabilir. Olayda suçun faili C dir. c. Suçun Mağduru: Suçun mağduru herkes olabilir. Olayda suçun mağduru E dir. d. Fiil: Ceza hukuku anlamında fiilin varlığından söz edebilmek için, gerçekleştirilen hareketin iradi olması gerekir. Eğer fiil iradi değilse, hareket fiil vasfını haiz değildir. Mutlak cebir altında hareket eden kişi, iradi hareket etmediğinden, hareketi fiil olarak nitelendirilemez. Olayda C, itilme sonucu, mutlak cebir altında ve iradesi dışında hareket etmektedir. Davranışı fiil olarak nitelendirilemez. Olayda suçun maddi unsuru oluşmamıştır. İncelemeye burada son verilmelidir. (4 puan) Altıncı Olay (23 puan) D nin ani ve sert bir hareketle C yi yolun diğer tarafına doğru itmesi sonucu C nin E nin üzerine düşerek kolunun kırılmasına sebep olması olayı, neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama suçu (TCK m. 887/3) ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış taksirle yaralama suçu (TCK m. 89/2) bakımından değerlendirilebilir. (1+1 puan) a. Suçun Konusu: Yaralama suçlarının konusu yaşayan insandır. Olayda E dir. b. Suçun Faili: Yaralama suçlarının faili herkes olabilir. Olayda suçun faili D dir. Beşinci olayda açıklandığı üzere C nin hareketi fiil vasfını haiz değildir. Bu itibarla C mutlak cebir altında hareket ettiğinden nesne durumundadır. Üzerinde hâkim olunabilecek bir iradesi söz konusu değildir. Olayda D asıl faildir. Dolaylı failliği söz konusu değildir. (3 puan) c. Suçun Mağduru: Yaralama suçlarının mağduru herkes olabilir. Olayda suçun mağduru E dir. d. Fiil: Açıklama için bir ve dördüncü olaya bakınız. Olayda D nin C yi itmesi fiil unsurunu oluşturmaktadır. e. Netice: Açıklama için bir ve dördüncü olaya bakınız. Olayda E yaralanmıştır. Netice unsuru gerçekleşmiştir. f. Nedensellik bağı ve objektif isnadiyet: Olayda nedensellik bağı ve objektif isnadiyet bakımından bir sorun bulunmamaktadır. 2. Manevi Unsur: 4

5 Suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesi durumunda kast söz konusudur. Taksirle ilgili açıklamalar için bir ve ikinci olaya bakınız. Kemik kırılması ağır neticesi bakımından: Olayda D nin kasten hareket etmediği açıktır. Ancak söz konusu netice öngörülebilir niteliktedir. Kemik kırılması bakımından taksirle hareket edilmektedir. (1 puan) Temel netice bakımından: Olayda D nin hareketiyle E nin yaralanabileceğini öngördüğüne ilişkin bir açıklık yoktur. Olayın akışından meydana gelen neticeyi istemesinin söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır. Bu açıdan doğrudan kastla hareket etmediğini söyleyebiliriz. (2 puan) 1. ihtimal: Failin muhtemel neticeyi öngörerek kabullenmesi durumunda olası kastı söz konusu olur. Olayda D temel neticeyi öngörmüş ve kabullenmişse olası kastla hareket ettiği söylenecektir. (1 puan) 2. ihtimal: Failin neticeyi öngörmesi ve fakat istememesi, neticenin gerçekleşmeyeceği inancıyla hareket edilmesi halinde bilinçli taksir söz konusudur. Olayda D temel neticeyi öngörmüş ancak istememişse bilinçli taksirle hareket ettiği söylenecektir. (2 puan) 3. İhtimal: Eğer D neticeyi öngörmemiş ise, bu durumda netice objektif olarak öngörülebilir olduğundan basit taksirle hareket ettiği söylenecektir. (1 puan) Bir fiilin kastedilenden daha ağır veya başka bir neticenin meydana gelmesine sebebiyet vermesi halinde, kişinin bundan sorumlu tutulabilmesi için ağır veya başka netice bakımından en azından taksirle hareket etmesi gerekmektedir. Bu durum, neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç olarak adlandırılmaktadır. (2 puan) Olayda D kemik kırılması ağır neticesi bakımından taksirle hareket ettiğinden 1. ihtimalin gerçekleştiği kabul edilecek olursa neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama suçu oluşacaktır. 2 ve 3. ihtimalde ise neticesi sebebiyle ağırlaşmış taksirle yaralama suçu oluşacaktır. (2 puan) (Not: Bütün bu ihtimallere eşit puan verilecek). 3. Hukuka Aykırılık Unsuru: Olayda hukuka aykırılık bakımından bir sorun bulunmamaktadır. B. NİTELİKLİ UNSURLAR Olayda nitelikli unsur bulunmamaktadır. C. KUSUR Olayda D nin C yi araba çarpmasından kurtarmak için iteklemesi bakımından mazeret nedenlerinden olan zorunluluk hali gündeme gelebilir. Gerek kendisine gerek başkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmeyeceği düzenlenmiştir (TCK m. 25/2). (4 puan) Olayda A nın kullandığı aracın çarpması tehlikesi söz konusudur. Bu tehlike ağır ve muhakkak bir tehlikedir. Bu tehlikeye D bilerek sebep olmamıştır. Ölüm tehlikesi ile kemik kırılması arasında orantılılık söz konusudur. Bu tehlikeden başka türlü koruna imkanı söz konusu değildir. Zorunluluk halinin şartları gerçekleşmiştir. D, C lehine zorunluluk hali dolayısıyla kusurlu hareket etmemiştir. (3 puan) D. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 1. Teşebbüs Olayda teşebbüs bakımından bir sorun bulunmamaktadır. 2- İştirak Olayda iştirak bakımından bir sorun bulunmamaktadır. 3- İçtima Olayda içtima bakımından bir sorun bulunmamaktadır. Yedinci Olay (36 puan) F nin ateş etmesi sonucu A nın sırtından yaranması ve hastanede HIV virüsü kapması sonucu ölmesi olayı kasten öldürme (TCK m. 81), kasten yaralama (TCK m. 86) ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama suçu (TCK m. 87/4) bakımından değerlendirilebilir. (1+1 puan) a. Suçun Konusu: Suçun konusu yaşayan insandır. Olayda A dır. b. Suçun Faili: Suçun faili herkes olabilir. Olayda F dir. c. Suçun Mağduru: Suçun mağduru herkes olabilir. Olayda A dır. d. Fiil: F nin silahla ateş ederek A yı vurması fiil unsurunu oluşturmaktadır. 5

6 e. Netice: Olayda gerçekleşen neticeler yaralama ve ölümdür. Olayda her iki netice de gerçekleşmiştir. f. Nedensellik bağı ve objektif isnadiyet: Olayda A nın yaralanması neticesi bakımından nedensellik bağı ve objektif isnadiyet ile ilgili bir sorun bulunmamaktadır. Netice F ye isnat edilebilir. A nın ölmesi neticesi bakımından nedensellik bağı vardır. Objektif isnadiyet ile ilgili açıklamalar için birinci olaya bakınız. F, A yı silahla sırtından vurarak ölümü bakımından önemli ölçüde bir risk meydana getirmiştir. Ancak olayda A, F nin meydana getirdiği riskten bağımsız ve onun hâkimiyet alanı dışında HIV virüsü bulaşması sonucu ölmüştür. F nin meydana getirdiği risk neticede meydana gelmemiştir. Ölüm neticesi F ye isnat edilemez. (3 puan) Olayda ağır netice faile isnat edilemediğinden neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama suçu oluşamayacaktır. Ayrıca TCK m. 87/4 te yer alan suç gerçek neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç olduğundan teşebbüs ihtimali de söz konusu değildir. Bu suç yönünden incelemeye burada son verilmelidir. (2 puan) İncelemeye yaralama neticesi gerçekleştiği için kasten yaralama suçu bakımından ve teşebbüs ihtimali için kasten öldürme suçu bakımında devam edilecektir. (1 puan) 2. Manevi Unsur: Kast ile ilgili açıklama için altıncı olaya bakınız. Kasten yaralama suçu bakımından: Olayda F nin, A yı yaralama kastıyla hareket ettiği hususunda tereddüt bulunmamaktadır. Kasten yaralama suçu bakımından suçun manevi unsuru oluşmuştur. (2 puan) Kasten öldürme suçu bakımından: Bir kimseye silahla ateş edilmesi durumunda, ölüm neticesinin meydana gelebileceği pek tabii öngörülecektir. F yakalama amacıyla hareket ettiğinden ölüm neticesini istememektedir. Doğrudan kast söz konusu değildir. (1 puan) 1.ihtimal: F ölüm neticesini öngörmüş ve fakat bunun gerçekleşmeyeceğini düşünmüştür. Bu durumda bilinçli taksir söz konusudur. Bu halde kasten öldürme suçu oluşmayacaktır. İncelemeye burada son verilmelidir. (1 puan) 2.ihtimal: F ölüm neticesini öngörmüş ve kabullenmiştir. Bu durumda F olası kastla hareket etmektedir. Olası kastın varlığı durumunda incelemeye devam edilmelidir. (1 puan) 3. Hukuka Aykırılık Unsuru: Hukuka uygunluk sebebi olarak polisin silah kullanma yetkisi incelenmelidir. Polis, hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silah kullanabilir. Söz konusu hallerden birinin varlığı durumunda polis, silah kullanmadan önce kişiye duyabileceği şekilde "dur" çağrısında bulunur. Kişinin bu çağrıya uymayarak kaçmaya devam etmesi halinde, önce uyarı amacıyla silahla ateş edilebilir. Buna rağmen kaçmakta ısrar etmesi dolayısıyla ele geçirilmesinin mümkün olmaması halinde ise kişinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde silahla ateş edilebilir. (5 puan) Olayda A ya suçu işlediği sırada rastlanmıştır. Polis suçu işlenmesine şahit olmuştur. Suçüstü hali söz konusudur. A nın kaçtığını gören F, dur ihtarında bulunmuş, uyarı atışı da yapmıştır. Bu hususular bakımından silah kullanma yetkisinin şartları oluşmuştur. Polise silah kullanma yetkisinin şüpheliyi yakalama amacıyla verildiği durumlarda, bu yetkinin kullanılabilmesi için, şüphelinin kimliğini tespit edebilme ve başka türlü yakalama imkânının bulunmaması gerekir. Şayet şüphelinin başka türlü yakalanma imkânı varsa silah kullanılamaz. F daha önce aracın plakasını tespit ederek merkeze bildirmiştir. A nın kimliğini tespit etme ve bu suretle yakalama imkânı vardır. Her ne kadar aracın çalıntı olabileceği şüphelinin yakalanamayabileceği akla gelse de, görünen duruma göre hareket etmek gerekir. Buna göre silah kullanma hukuka uygun değildir. Hukuka aykırılık unsuru gerçekleşmiştir. (5 puan) B. NİTELİKLİ UNSURLAR Kasten yaralama suçunun silahla işlenmesi daha ağır cezayı gerektiren nitelikli unsurdur. C. KUSUR Olayda kusurluluk bakımından bir sorun bulunmamaktadır. D. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 1. Teşebbüs Olayda F nin ölüm neticesi bakımından olası kastla hareket ettiği kabul edilecek olursa: Burada ikili bir ayrım yaparak konuyu incelemek gerekecektir. Birinci görüşe göre olası kastta sorumluluk neticeye göre belirlenir. Bu kabulden hareketle olası kastla işlenen suçlarda, failin ancak neticenin gerçekleşmesi halinde sorumlu tutulabileceği kabul edilmektedir. Bu görüşe göre, olası kastla işlenen suçlarda neticenin gerçekleşmemesi halinde kişinin teşebbüsten dolayı sorumlu tutulması sorumluluk alanını gereğinden fazla genişletecektir. Ayrıca, kişinin belirli bir neticeye yönelik kastı bulunmadığından olası kastla işlenen suçlarda teşebbüsün mümkün olmadığı da bu kapsamda ileri sürülmektedir. Bu görüşün kabul edilmesi halinde F nin olası kastla 6

7 öldürmeye teşebbüsten sorumluluğu söz konusu olamayacak, bu halde F, kasten yaralama suçundan sorumlu olacaktır. (3 puan) Bizim de katıldığımız ikinci görüşe göre ise, kanun koyucu kast ifadesini kullanırken doğrudan kast ya da olası kast şeklinde bir ayrım yapmamıştır. Dolayısıyla da olası kastla işlenen suçlar hakkında da teşebbüs hükümleri uygulanabilecek ve kişi olası kastla öldürmeden sorumlu olacaktır. Bu halde teşebbüsün şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediği incelenmelidir. (3 puan) Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan sebeplerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur. Teşebbüs varlığından söz edebilmek için bazı şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bunlar (inceleme konusu suç neticeli bir suç olduğundan, teşebbüsün şartları neticeli suçlar yönünden incelenecektir); 1- Bir suç işlenmek istenmiş olmalıdır. 2- Suç kasten işlenebilen suçlardan olmalı ve fail kasten hareket etmelidir. 3- Gerçekleştirilen fiil icra hareketi niteliğinde olmalıdır. 4- Gerçekleştirilen fiil neticeyi meydana getirmeye elverişli olmalıdır. 5- Suçun icra hareketlerine başlamış olmakla birlikte, bu hareket tamamlanamamış ya da tamamlanmakla birlikte suçun neticesinin failin elinde olmayan sebeplerle gerçekleştirilememiş olmalıdır. (5 puan) F kasten hareket ettiğinden, fiilin icrasına elverişli hareketlerle başlanmış olduğundan ve meydana gelen ölüm neticesi F ye isnat edilemediğinden, olayda F olası kastla öldürmeye teşebbüsten sorumlu olacaktır. (2 puan) 2- İştirak Olayda iştirak bakımından bir sorun bulunmamaktadır. 3- İçtima Olayda içtima bakımından bir sorun bulunmamaktadır. YAPTIRIM - A, daha önce işlemiş olduğu taksirli bir suç sebebiyle 3 yıl hapis cezasına mahkûm edilmiş ve bu cezanın infazı 2 yıl önce sona ermiştir. Kişiye, önceden işlediği suçtan dolayı verilen hüküm kesinleştikten sonra yeni suçun işlenmesi durumunda tekerrür hükümleri uygulanır. Kasıtlı suçlarla taksirli suçlar ve sırf askeri suçlarla diğer suçlar arasında tekerrür hükümleri uygulanamamaktadır. Tekerrür hükümlerinin uygulanabileceği azami süre, önceden işlenen suçtan dolayı, beş yıl ve daha az süreyle hapis cezasına mahkumiyet halinde, bu cezanın infaz tarihinden itibaren üç yıldır. Tekerrür halinde hükmolunan ceza mükerrirlere özgü infaz rejimine göre çektirilir. Ayrıca mükerrir hakkında cezanın infazından sonra denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. A, taksirli bir suç sebebiyle 3 yıl hapis cezasına mahkum edilmiştir. Bu halde tekerrür hükümlerinin uygulanabileceği süre 3 yıldır. A bu süre dolmadan yeni bir suç işlemiştir. Sonradan işlenen suç da taksirli olduğundan tekerrür hükümleri uygulanacaktır. (3 puan) - A, daha önce yurt dışında işlediği kasten yaralama suçundan dolayı 3 yıl hapis cezasına mahkûm olmuş ve bu cezası infaz edilmeden Türkiye ye kaçmıştır. Suçun mağduru M, A nın tekrar yargılanması için savcılığa başvurmuştur. Bir Türk vatandaşı, 13 üncü maddede yazılı suçlar dışında, Türk kanunlarına göre aşağı sınırı bir yıldan az olmayan hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede işlediği ve kendisi Türkiye'de bulunduğu takdirde, bu suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm verilmemiş olması ve Türkiye'de kovuşturulabilirliğin bulunması koşulu ile Türk kanunlarına göre cezalandırılır. A yurt dışında işlediği suç sebebiyle yargılanmış ve mahkum olmuştur. A tekrardan Türkiye de yargılanamaz. (3 puan) - F, 10 ay önce işlediği suçtan dolayı 1 yıl hapis cezasına mahkûm edilmiş, F, kendisine rehberlik edecek bir uzman kişi görevlendirilerek serbest bırakılmıştır. İşlediği suçtan dolayı iki yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkûm edilen kişinin cezası ertelenebilir. Ancak, erteleme kararının verilebilmesi için kişinin; Daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması, suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda mahkemede bir kanaatin oluşması gerekir. Cezanın ertelenmesi, mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı tutulabilir. Cezası ertelenen hükümlü hakkında, bir yıldan az, üç yıldan fazla olmamak üzere, bir denetim süresi belirlenir. Bu sürenin alt sınırı, mahkûm olunan ceza süresinden az olamaz. Denetim süresi içinde, Mahkeme, denetim süresi içinde hükümlüye rehberlik edecek bir uzman kişiyi görevlendirebilir. Bu kişi, kötü alışkanlıklardan kurtulmasını ve sorumluluk bilinciyle iyi bir hayat sürmesini temin hususunda hükümlüye öğütte bulunur; eğitim gördüğü kurum yetkilileri veya nezdinde çalıştığı kişilerle görüşerek, istişarelerde bulunur. Hükümlünün denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işlemesi veya kendisine 7

8 yüklenen yükümlülüklere, hakimin uyarısına rağmen, uymamakta ısrar etmesi halinde; ertelenen cezanın kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilir. Denetim süresi yükümlülüklere uygun veya iyi halli olarak geçirildiği takdirde, ceza infaz edilmiş sayılır. F nin işlediği suç iki yıldan az hapis cezasını gerektirmektedir. Ayrıca F ye bir uzman kişi de görevlendirilmiştir. Buradan F nın aldığı hapis cezasının ertelendiği sonucuna varılabilir. F, olayda kasten yaralama ya da kasten öldürmeye teşebbüs suçlarından birini işlemiştir. Bu durumda ertelenen cezasının kısmen veya tamamen infaz kurumunda çektirilmesine karar verilecektir. (3 puan) - F, olaydan bir yıl sonra yapılan genel seçimlerde oy kullanamamıştır. Kişi, kasten işlemiş olduğu suçtan dolayı hapis cezasına mahkûmiyetin kanuni sonucu olarak bazı haklarından yoksun bırakılacaktır. Bu halde, kişi işlemiş bulunduğu suç dolayısıyla mahkûm olduğu hapis cezasının infazı tamamlanıncaya kadar bu hakları kullanamaz. Hükümlünün yoksun bırakılacağı haklardan biri de seçme ve seçilme ehliyetinden ve diğer siyasi hakları kullanmaktan yoksun bırakılmasıdır. Olayda F kasten bir suç işlemiştir. Bu sebeple seçme hakkında yoksun bırakılmıştır. (3 puan) 8