Program. Zorunlu durumlarda program değişikliği yapılabilir. Programs may be subject to changes due to reasons beyond our control.

Transkript

1 Soldier s Tale Genco Erkal anlatıcı narrator Orhun Orhon şef conductor Irina Nikotina keman violin Hacer Özlü kontrbas double bass Nusret İspir klarnet clarinet Ozan Evruk fagot bassoon Julian Lupu trompet trumpet Cem Güngör trombon trombone Aydın Mecid vurmalı çalgılar percussion I. Stravinsky Askerin Öyküsü The Soldier s Tale 21 Şubat February, 2015 Cumartesi Saturday, Bilkent Konser Salonu Concert Hall

2 Değerli Dinleyicilerimiz, Gittikçe artan sayılarla yeni dinleyicilerimizin aramıza katılmasından mutluluk ve gurur duyuyoruz. İzleyicilerimizin beğenilerini içten alkışlarıyla sergilemeleri, bizler için paha biçilmez bir destek. Konserlerimizde ses ve görüntü kaydı yapılmaktadır. Seslendirilen eserlerin bazıları birkaç bölümden oluşmaktadır. Eserin tümü bittikten sonra alkışlamanız bizlere kolaylık sağlayacaktır. Aynı nedenle konser esnasında cep telefonlarınızı tamamen kapatmanızı ve flaşla fotoğraf çekmemenizi rica ederiz. Dear Listeners, We are happy and proud to perform to a growing audience. The applause we receive from the audience is an invaluable expression of appreciation. All our concerts are audio-visually recorded. Some of the works performed by the artists are composed of several parts. It would be highly convenient if the listeners hold their applause until the end of the work. For the same reason, we kindly ask our listeners to turn off their cell phones and not to take any photographs with flash during the concert. Program I. Stravinsky Askerin Öyküsü The Soldier s Tale 1. Askerin Yürüyüşü The Soldier s March 2. Dere Kenarında Melodiler Airs by a Stream 3. Pastorale 4. Krallık Marşı Royal March 5. Küçük Konser The Little Concert 6. Üç Dans Three Dances: Tango Waltz Ragtime 7. Şeytanın Dansı Dance of the Devil 8. Büyük Koral Grand Choral 9. Şeytanın Zafer Yürüyüşü Triumphal March of the Devil Zorunlu durumlarda program değişikliği yapılabilir. Programs may be subject to changes due to reasons beyond our control.

3 Orhun Orhon, şef conductor Kuşağının önemli orkestra şeflerinden olan Orhun Orhon, müzik eğitimine Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi Teori- Kompozisyon Sanat Dalı nda Elhan Bakihanov ile başladı. Bu kurumdan mezun olduktan sonra, Fransa daki Academie Internationale de Musique de Gaillard a kabul edildi; öğrenimine Oliviér Messiaen in öğrencisi, modern müziğin önde gelen bestecilerinden, Rainer Boesch un kompozisyon sınıfında devam etti. Yurda döndükten sonra, akademik kariyerini Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Fakültesi nde sürdürdü ve orkestra şefliği alanındaki doktora çalışmalarını Prof. Gürer Aykal ile tamamladı. Barok dönemden 20. yüzyıl eserlerine uzanan zengin bir repertuvara sahip olan Orhun Orhon, dönem ve stil özelliklerine sadık yorumları ve çağdaş Türk bestecilerinin eserleri ile beğeni toplamış, birçok olumlu eleştiri almıştır yılında, Almanya da bir çalıştayda ünlü şef Kurt Masur ile aktif olarak çalışma şansını yakalamıştır. Başkent Üniversitesi Devlet Konservatuvarı nda öğretim görevlisi olarak çalışmakta olan Orhun Orhon, Türk Yunan Gençlik Orkestrası ve Ankara Gençlik Senfoni Orkestrası nın genel müzik direktörlüğünü de yürütmektedir. Bunların yanı sıra Müzikle Yaşayan Gençlik Derneği nin başkanlığını da yapmakta olan Orhon, BESOM üyesidir. One of the most notable conductors of his generation, Orhun Orhon started his music education on theory and composition at Bilkent University Faculty of Music and Performing Arts with Elhan Bakihanov. After graduation, he was accepted to Academie Internationale de Musique de Gaillard, where he studied with the student of the distinguished composer Oliviér Messiaen and one of the leading composers of the contemporary music, Rainer Boesch. Then he returned Bilkent University and studied for a doctoral degree on orchestral conducting with Prof. Gürer Aykal. Orhon has a vast range of repertoire from Baroque to the 20th century works, and has won acclaim for his genuine interpretations of different periods and He had the opportunity to work with the famous conductor Kurt Masur at a workshop in 2011 in Germany. Orhon teaches at the State Conservatory of Başkent University. He is also the music director of both the Turkish-Greek Youth Orchestra and the Ankara Youth Symphony Orchestra, president of the Association of Youth Living with Music (Müzikle Yaşayan Gençlik Derneği, in Turkish). He is a member of BESOM as well. Genco Erkal, anlatıcı narrator İstanbul Üniversitesi nin Psikoloji bölümünü bitiren Genco Erkal 1959 yılından başlayarak Türkiye nin önemli özel tiyatro topluluklarında oyuncu ve yönetmen olarak çalıştıktan sonra, 1969 yılında, bugün de sanat yönetmeni olduğu Dostlar Tiyatrosu nu kurdu. Gorki, Brecht, Sartre, Peter Weiss, Steinbeck, Havel, Tankred Dorst gibi yabancı yazarların yanı sıra, Aziz Nesin, Haldun Taner, Nazım Hikmet, Can Yücel, Refik Erduran, Vasıf Öngören, Orhan Asena, Behiç Ak gibi Türk yazarlarının oyunlarını yönetti. Roman, öykü, şiir gibi değişik türlerden tiyatroya uyarlamalar yaptı, oyunlar çevirdi. Çeşitli ödüller kazandığı ünlü rolleri arasında Aslan Asker Şvayk, Gogol un Bir Delinin Hatıra Defteri, Brecht in Galileo su, Maxwell Anderson un Yalınayak Sokrates i, Nâzım Hikmet in Kerem Gibi, Can Yücel in Can sayılabilir. Senfonik konserlerde Prokofiev in Peter ile Kurt, Stravinsky nin Askerin Öyküsü, Fazıl Say ın Nâzım adlı yapıtlarını anlatıcı olarak seslendirdi. Önemli uluslararası film festivallerinde gösterilen ve bir çok ödül kazanan At, Faize Hücum, Hakkâri de Bir Mevsim, Camdan Kalp filmlerinin baş rolünde oynadı. TRT Televizyonu için Haldun Taner in ünlü müzikli oyunu Keşanlı Ali Destanı nı yönetti ve oynadı. Değişik yıllarda bir çok kez yılın en iyi erkek oyuncusu, En İyi Tiyatro Yönetmeni seçildi, yaşam boyu başarı ödülleri kazandı ve 1983 yıllarında En İyi Sinema Oyuncusu olarak Antalya Film Festivali nde iki kez Altın Portakal aldı yılları arasında, Paris te ve Avignon Festivali nde Fransızca da oynamaya başlayan Genco Erkal, üç Fransız yapımında rol aldı: Nâzım Hikmet ten Sevdalı Bulut, Philippe Minyana dan Ou vas-tu Jérémie? ve Paulo Coelho nun ünlü romanından uyarlanan Simyacı.

4 After graduating from the Psychology Department of Istanbul University, Genco Erkal worked at leading private theatre companies as an actor and director starting in Then, in 1969, he founded the Dostlar Theatre where he is still the General Director of Art. He directed the plays of international writers like Gorki, Brecht, Sartre, Peter Weiss, Steinbeck, Havel, Tankred Dorst, as well as Turkish playwrights such as Aziz Nesin, Haldun Taner, Nazım Hikmet, Can Yücel, Refik Erduran, Vasıf Öngören, Orhan Asena, and Behiç Ak. He produced drama adaptations of works from various genres like novels, short stories, and poems, and he translated plays. He won several awards in roles as diverse as The Good Soldier Schweik, Gogol s Memoirs of a Madman, Brecht s Galileo, Maxwell Anderson s Barefoot in Athens, Nazım Hikmet s Like Kerem, and Can Yücel s Can. He performed in symphonic concerts, playing the part of the narrator in Prokofiev s Peter and the Wolf, Stravinsky s The Soldier s Tale, and Fazıl Say s Nazım works. He played as the lead actor in many international, award-winning festival films including At (The Horse), Faize Hücum, Hakkari de Bir Mevsim (A Season in Hakkari), and Camdan Kalp (The Glass Heart). He directed and played in The Ballad of Ali of Keshan, Haldun Taner s famous musical drama, for TRT Television. He won the best actor of the year and the best theatre director awards several times in different years and was given lifelong achievement awards. He received the Golden Orange Best Actor Award twice, in 1982 and 1983, at the Antalya Film Festival. After performing in French in Paris and at the Avignon Festival between 1993 and 1998, Erkal played in three French productions which are Nazım Hikmet s The Loving Cloud, Philippe Minyana s Ou vas-tu Jéremie? and The Alchemist adapted from Paulo Coelho s well-known novel. Program Notları Program Notes Igor STRAVINSKY ( ) Askerin Öyküsü The Soldier s Tale Igor Stravinsky, Ballet Russes isimli dans topluluğu için bestelediği üç balenin Ateş Kuşu, Petruşka, Bahar Ayinibüyük ses getirmesinin ardından İsviçre ye yerleşir. Bu kararın en geçerli sebebi dördüncü çocuklarının doğumunun ardından eşinin tüberküloza yakalanması ve Cenevre Gölü nün doğusunda Alp Dağları üzerinde yer alan Leysin e yerleşmelerinin tedaviyi hızlandıracağını düşünmeleriydi. Besteci sıkıntılı bir dönemin içine girmiştir. Eşinin hastalığının yanı sıra Avrupa da Birinci Dünya Savaşı, ülkesi Rusya da Ekim Devrimi arifesinde tansiyon giderek yükselmektedir. Haziran ayında, Ukrayna ya gider. Amacı ailesinden kalma mülkleriyle ilgili avukatlara danışmak ve üzerinde çalıştığı bir Rus düğünü projesiyle ilgili materyal toplamaktı. Bu geziden iki ay sonra, Ağustos 1914 te Birinci Dünya Savaşı nın patlak vermesi sonucu Stravinsky İsviçre deki kalış süresini uzattı yılında Rusya Devrimi ise ülkesinden tamamen kopmasına ve İsviçre de savaş bitene kadar bir sığınmacı konumunda yaşamasına sebep oldu yılları arasındaki bu dönemde besteci müzik üzerine yeni fikirler üzerine yoğunlaştı. Bahar Ayini balesi 1913 yılında Paris te sahnelendiği zaman müzik dünyasında bomba etkisi yaratmıştı. Hem müziğin hem de koreografinin ilkellikle, fütürizmi daha önce hiç düşünülmemiş biçimde bir araya getirişi ateşli tartışmalara yol açmış, Stravinsky i bir anlamda avangart müziğin şövalyesi konumuna getirmişti. Ancak Birinci Dünya Savaşı nın başlaması ile bu akışın kesintiye uğraması, bestecinin olup bitenle ilgili değerlendirmeler yapmasına yol açmıştı. İsviçre döneminde ortaya çıkan üç önemli eser Tilki, Düğün ve Askerin Öyküsü bu değerlendirmelerin sonucuydu. Söz konusu eserlerin önemli ortak noktası orkestra yerine küçük karma topluluklar kullanılmalarıydı. Stravinsky bu konuda Arnold Schoenberg den esinlenmişti yılında Schoenberg in Pierro Lunaire isimli melodramının hem provalarında, hem de Berlin deki ilk seslendirmesinde bulunmuş küçük bir topluluğun, orkestranın alışılmış ifadelerinden uzakta, nasıl yeni imkanlara sahip olduğuna tanıklık etmiş ve çok etkilenmişti. Ancak Stravinsky müziğinin dramatik kurguyla ilişkisi açısından Schoenberg in Pierro Lunaire de ortaya koyduğu yaklaşımın tam zıddı bir düşünceyi benimsemişti. Özünde bir Commedia del Arte karakteri olan Pierro, Schoenberg in bestelediği Albert Giraud şiirlerinde modern dünyada toplumun genel yargılarından ötürü acı çeken sanatçı kimliğine bürünmüştü. Schoenberg karakterle oldukça yakın, içeriden bakan, kendisiyle özdeşleşen romantik bir ilişki kurmuştu. Stravinsky oldukça

5 benzer bir karakter olan Petruşka üzerine yazdığı balesinde, konuyla nesnel, dışarıdan kendisi ile hiçbir bağ kurmadan bakan bir ilişki kurmuştu. İsviçre döneminde yazdığı yukarıda sözü edilen üç sahne eserinde bu yaklaşımı uç noktalara taşıdı. Tilki (Renard) ve Düğün de (Les Noces) Ukrayna ya yaptığı son geziden yanında getirdiği Rus folkloruna ait masallar, deyişler, türkülerden yararlandı. Ancak bu materyalleri 19. yüzyıl romantizminden radikal biçimde uzak, kültürel öğelerin fazlasıyla stilize edildiği, zaman zaman tutarlılıktan, anlam arayışından kopuk bir bağlamda ele aldı. Stravinsky savaşın ardından Paris e yerleşmiş, burada yaptığı çalışmalar onu neo-klasik akımın lideri durumuna getirmiştir. Stravinsky için neo-klasisizm, nesnellik arayışı, müzikten öznel ifadeleri uzak tutma prensibi ile bağlantılıydı. Müzik eserini salt biçim olarak görüyor bunun için klasik ve barok dönem formları üzerine modellemeler yapıyordu. İsviçre döneminde bestelediği Askerin Öyküsü, Tilki ve Düğün ün abartılı stilizasyonları ile neo-klasisizmin yapısalcılığı arasında bir eserdir. Ortaya konulan öyküye, karakterlere psikolojik aktarımlardan uzak, dışarıdan bakarak yaklaşması İsviçre dönemindeki diğer sahne eserleri ile ortak özelliğidir. Var olan müzik türleri üzerine modelleme yapması, özellikle Tilki de görülen absürtlükten farklı olarak tutarlı bir anlatısallık amacında olması ise neo-klasisizme yakın duran özelliklerdir. Stravinsky bu eseri dönemin önemli Fransız-İsviçreli yazarlarından Charles-Ferdinand Ramuz ile ortaklaşa yaratmıştır. Öykü Stravinsky nin Ukrayna gezisinden beraberinde getirdiği Alexander Nikolayevich Afanasyev derlemelerinde yer alan halk hikayelerinden biri üzerine yazılmıştır. Hikaye evine dönmekte olan bir askerin yolda şeytana rastlaması ile başlar. Asker istediği her şeyi elde etmesini sağlayabilecek sihirli kitap karşılığında kemanını (yani ruhunu) şeytana verir. Daha sonra yaşadığı yalnızlık ve yıkımın ardından, şeytanla mücadeleye girerek eski benliğini yeniden kazanmaya çalışır. Stravinsky ve Ramuz eseri Okunmak, oynanmak ve dans için yazılmış bir tiyatro eseri olarak tanımlar. Müziğin, sahnelenmeden, bağımsız olarak da seslendirilebilecek olmasına karar verirler. Bu kararın bir sonucu olarak metnin şarkılanmadığı, öykünün bir anlatıcı tarafından aktarıldığı bir durum ortaya çıkar. Ancak müzik dramanın önemli bir parçasıdır. Kemanın askerin ruhuyla, davulların şeytanla özdeşleşmesi hikayenin akışına derinlik katar. Son bölümde askerle şeytanın mücadelesinden şeytanın galip çıkması bu özdeşleşmeler kullanılarak yalnızca müzik aracılığı ile anlatılır. Tango, Vals, Ragtime ve koral gibi türleri model alan bölümlerin yanı sıra marşlar da eserde sıklıkla kullanılır. Marşlar, bu eserin ardından özellikle 1920 li yıllarda diğer neoklasik besteciler tarafından da anti-romantizmin, ironinin müzikteki en güçlü sembolü olarak sıklıkla kullanılacaktır. Yard.Doç.Dr. Onur Türkmen Following the highly favorable reception of the three ballets he composed for the ballet company Ballet Russes - The Firebird, Petrushka and The Rite of Spring-, Igor Stravinsky moved to Switzerland. The strongest motive behind the decision to move was that his wife had been suffering from tuberculosis since the birth of their fourth child and they thought settling in Leysin located on the Alps at the eastern end of Lake Geneva would speed up her recovery. That was a difficult time for the composer. On top of his wife s ailment, he was overwhelmed by the heightened tension of the looming World War I in Europe and the impending October Revolution in his native country, Russia. He went to Ukraine in June. He wanted to consult lawyers about the property he inherited from his family and to collect materials for his current project about a Russian wedding. Two months after that visit, World War I started in August 1914, forcing Stravinsky to extend his stay in Switzerland. The Russian Revolution in 1917 made it impossible for him to return to his homeland and he had to live in Switzerland as a refugee until the war ended. In this period between 1914 and 1918, the composer concentrated on new musical ideas. When the Rite of Spring was staged in Paris in 1913, it had a world-shaking effect. The unprecedented combination of primitiveness and futurism through both music and choreography stimulated heated discussions and made Stravinsky, in a sense, the knight of avant-garde music. However, when the outbreak of World War I disrupted this flow, the composer became preoccupied with the events surrounding him and made personal evaluations of them, from which his three major works Renard, The Wedding, and The Soldier s Tale - were born. The principal characteristic that these three works had in common was the use of small, mixed companies, rather than an orchestra. In this respect,

6 Stravinsky was influenced by Arnold Schoenberg. During the rehearsals and the Berlin premiere of Schoenberg s melodrama titled Pierro Lunaire in 1912, Stravinsky had witnessed and been deeply impressed by how a small company opened up new possibilities, distinct from the familiar expressions of the orchestra. However, when it came to the relationship between the music and dramatic structure, Stravinsky adopted an approach that was the exact opposite of Schoenberg s in Pierro Lunaire. Originally a Commedia del Arte character, Pierro assumed, in the Albert Giraud poems composed by Schoenberg, the identity of an artist suffering from the judgments of the society in the modern world. Schoenberg established a close, romantic relation with the character whom he associated himself with and to whom he looked from inside. Stravinsky, in his ballet about Petrushka, a character quite similar to him, had an objective, non-personal relation with the character to whom he looked from outside. In his three stage works he wrote during his Switzerland days, Stravinsky carried this approach to extremes. In Renard and The Wedding (Les Noces), he was inspired by the Russian folk tales, proverbs, and songs he brought back from Ukraine. However, he treated these materials in a manner that is radically detached from the 19th century romanticism. The cultural elements he used were not only highly stylized, but also occasionally lacked consistency and a search for meaning. story is based on a folk tale from the collections of Alexander Nikolayevich Afanasyev Stravinsky brought back from Ukraine. The tale relates how a soldier going back home comes upon the devil to whom he trades his fiddle (his soul) in return for a book offering unlimited wealth and after ending up lonely and devastated, struggles against the devil to regain his former self. Stravinsky and Ramuz describe the piece as a theatrical work to be read, played and danced. They decide that the music should be independent and performable without staging. As a result, the text is not sung and the story is told by a narrator. However, music is a crucial part of the drama. The associations between the fiddle and the soldier s soul and between the drums and the devil contribute to the depth of the story. The triumph of the devil against the soldier in the final part is presented only through music by using these associations. Besides the parts modeled on tango, waltz, ragtime and choral genres, the work also includes marches. After this work, marches will be continued to be used commonly by other neo-classical composers especially in 1920s as the most potent symbol of anti-romanticism and irony in music. Yard.Doç.Dr. Onur Türkmen After the war, Stravinsky moved to Paris, where his work made him the leader of neo-classical movement. He saw neo-classicism in the context of his search for objectivity, his principle of keeping subjective expression away from music. As he considered the musical piece in relation to form only, he produced models based on classical and baroque period forms. The Soldier s Tale which he composed in Switzerland falls between the exaggerated stylizations of Renard and The Wedding and the structurality of neo-classicism. On one hand, what the work has in common with other stage works he wrote during his Switzerland period is Stravinsky s approach to characters like an outsider, refraining from using psychological transference. On the other hand, his modeling the existing music genres and aiming for a consistent structurality in contrast with the absurdity seen particularly in Renard, are the characteristics suggestive of neo-classicism. Stravinsky produced this work in collaboration with Charles- Ferdinand Ramuz, an important French-Swiss writer. The

7 Gelecek Program Next Program İhsan Doğramacı Anısına In Memory of İhsan Doğramacı 25 Şubat February Çarşamba Wednesday, Santtu-Matias Rouvali, şef I conductor Michel Arrignon, klarnet I clarinet HÜADK Muzaffer Arkan Kadınlar Korosu HÜADK Muzaffer Arkan Women s Choir Atilla Çağdaş Değer, koro şefi I choirmaster Çiğdem Aytepe, koro şefi I choirmaster C. Nielsen Helios Uvertürü Overture, Op.17 W.A. Mozart Klarnet Konçertosu, La majör, KV.622 Concerto for Clarinet in A major, KV.622 G. Holst Gezegenler The Planets Bilet ve Ulaşım Bilgileri Ticket and Transportation Information Bilkent Konser Salonu Bilkent Concert Hall Bilkent - Ankara Gişe - Ticket Office : (312) mybilet.com Ücretsiz Servis Free Transportation Tunus Caddesi ve Milli Kütüphane den, konserden bir saat önce ve konser sonrasında From and to Tunus Street via National Library one hour prior to concert time and after the concert. Bilkent Üniversitesi kültür ve sanat faaliyetidir. Cultural and artistic activity of Bilkent University.