KT KARACA TUNA ELEKTRİK ÜRETİM LTD. ŞTİ.

Transkript

1 PROJE SAHİBİ KT KARACA TUNA ELEKTRİK ÜRETİM LTD. ŞTİ. PROJE ADI KAVAK HES (10,48 MW m /10,06 MW e ) ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ BAŞVURU DOSYASI (Çevresel Etki Değerlendirmesi Genel Formatına Göre Hazırlanmıştır) PROJE YERİ KIRIKKALE İLİ, MERKEZ İLÇESİ, HASANDEDE BELDESİ HAZIRLAYAN EKONORM ÇEVRE İSG ÖLÇÜM HİZMETLERİ MÜH. TAAH. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ANKARA EYLÜL 2013

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI PROJENİN ADI KT Karaca Tuna Elektrik Üretim Ltd. Şti. Kaptanpaşa Mah. Piyalepaşa Bulv. No:73 Ortadoğu Plaza Kat: Okmeydanı/Şişli/ İSTANBUL Tel: 0 (212) Faks: 0 (212) Kavak Regülatörü ve HES PROJE BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İli, İlçesi, Mevkii) Kırıkkale İli, Merkez İlçesi, Hasandede Beldesi PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI, ZONE Proje alanına ait koordinatlar raporun b sayfasında verilmiştir. PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (Sektörü, Alt sektörü) -ÇED Yönetmeliği Madde 24 b) Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğine tabi olmayan veya Seçme Eleme Kriterlerine tabi projelere kredi almak ve benzeri finansal nedenlerle proje sahibinin talebi üzerine Bakanlığın uygun gördüğü projeler, PTD/ÇED RAPORU/NİHAİ ÇED RAPORUNU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI Ekonorm Çevre İ.S.G. Ölçüm Hiz. Müh. Taah. San. Tic. Ltd. Şti. RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ, TELEFON VE FAKS NUMARALARI Yeşilyurt Sok. 3/4 Çankaya/Ankara Tel: Faks: RAPORSUNUM TARİHİ (GÜN, AY, YIL) b

3 Datum : ED-50 Datum : WGS-84 Türü : UTM Türü : COĞRAFİK ÜNİTE ZON : 36T ZON : - DOM : 33 DOM : - Ölçek Faktörü : 6 Derecelik Ölçek Faktörü : : , :33, REGÜLATÖR : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, SANTRAL : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, SU ALMA YAPISI : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, KAZI FAZLASI MALZEME STOK SAHASI : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, : , :33, b

4 İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR DİZİNİ... iv ŞEKİLLER DİZİNİ... iv BÖLÜM I.PROJENİN TANIMI VE GAYESİ... 1 I.1.Proje Konusu, Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem Ve Gerekliliği... 1 I.2.Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat Ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı Ve Arazinin Tanımlanması I.3.Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon Ve Benzeri.)... 7 I.4.Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti Ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler BÖLÜM III. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ III.1.Nüfus ve Sosyo ekonomik Durum III.2. Flora Fauna III.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, III.1.4. İklimsel Faktörler ve Meteorolojik Özellikler III.1.5. Mülkiyet Durumu III.1.6. Mimari ve Arkeolojik Miras III.1.7. Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu III.1.8. Hassasiyet Derecesi (Ek-V deki Duyarlı Yöreler listesi de dikkate alınarak) BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER. 24 IV.1. Önerilen projenin aşağıda belirtilen hususlardan kaynaklanması olası etkilerinin tanıtımı. (Bu tanım kısa, orta, uzun vadeli, sürekli, geçici ve olumlu olumsuz etkileri içermelidir.) IV.1.1. Proje için kullanılacak alan, IV.1.2. Doğal kaynakların kullanımı, IV.1.3. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar ile Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu IV.1.4. Yatırımın Çevreye Olan Etkilerinin Değerlendirilmesinde Kullanılacak Tahmin Yöntemlerinin Genel Tanıtımı IV.1.5. Çevreye Olabilecek Olumsuz Etkilerin Azaltılması İçin Alınması Düşünülen Önlemlerin Tanıtımı BÖLÜM V. HALKIN KATILIMI i

5 V.1.Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkın Belirlenmesi Ve Halkın Görüşlerinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler, V.2.Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar, V.3.Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi ve Belgeler, BÖLÜM VI. YUKARIDA VERİLEN BAŞLIKLARA GÖRE TEMİN EDİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR ÖZETİ NOTLAR VE KAYNAKLAR EKLER ÇED BAŞVURU DOSYASINI HAZIRLAYAN UZMANLARIN LİSTESİ ii

6 TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo II.1. 1 Yerleşim Yerlerinin Proje Alanına Göre Konumu ve Mesafeleri Tablo III.1. 1 Kırıkkale İli Nüfus Bilgileri Tablo IV Atıksu Oluşumu ve Bertaraf Şekli ŞEKİLLER DİZİNİ Sayfa No Şekil I.1.1 Yıllar İtibari İle Hidrolik Enerji Kurulu Gücü... 2 Şekil II.2.1. İş Akım Şeması... 7 Şekil II.1.1. Proje Alanına Ait Yer Bulduru Haritası Şekil II.1.2. Proje Alanına Ait Google Earth Görüntüsü Şekil II.1.3. Proje Alanına Ait Fotoğraflar (1) Şekil II.1.4. Proje Alanına Ait Fotoğraflar (2) Şekil III.3.1 Proje Alanı ve Çevresi Genel Jeoloji Haritası Şekil III.3.3 Diri Fay Haritası Şekil III Deprem Haritası Şekil III Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası Şekil Ek-4.1 Şekil Ek-4.2 Şekil Ek-4.3 Şekil Ek-4.4 Proje Alanından Görünüm (1)... Ek-4/1 Proje Alanından Görünüm (2)... Ek-4/2 Proje Alanından Görünüm (3)... Ek-4/3 Proje Alanından Görünüm (4)... Ek-4/4 iv

7 EKLER Ek-1 Resmi Yazılar DSİ Genel Müdürlüğü tarih ve sayılı yazısı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın tarih ve sayılı yazısı Ek-2 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı ve Lejantı (2 Pafta) Ek-3 Proje Alanını Gösterir 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Genel Yerleşim Planı (1 Pafta) Ek-4 Proje Alanını Gösterir Fotoğraflar KISALTMALAR AB ÇED DSİ EİH EİE EPDK GPS MW km m sn(s) Hz db TEİAŞ TM -Avrupa Birliği -Çevresel Etki Değerlendirmesi -Devlet Su İşleri -Enerji İletim Hattı -Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü -Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu -Küresel Yer Belirleme Sistemi -Mega watt -Kilometre -Metre -Saniye -Herz (frekans) -Desibel -Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi -Trafo Merkezi v

8 BÖLÜM I PROJENİN TANIMI ve GAYESİ

9 BÖLÜM I.PROJENİN TANIMI VE GAYESİ I.1. Proje Konusu, Yatırımın Tanımı, Ömrü, Hizmet Maksatları, Önem Ve Gerekliliği Proje Konusu Yatırımın Tanımı Kavak Regülatörü ve HES Projesi Kırıkkale İli, Merkez İlçe, Hasandede beldesi sınırları içerisinde planlanmaktadır. Söz konusu proje ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın tarih ve 4291 sayılı izni ile ÇED Başvuru Dosyası hazırlanarak süreç başlatılmış, ancak projede gerçekleştirilen yer değişikliği sebebi ile tarihinde yapılan Kapsam ve Özel Format Belirleme Toplantısı sonrasında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın tarih ve 3221 sayılı yazısı ile ÇED Başvuru Dosyası iade edilerek süreç kapatılmıştır. Önceki proje yerinin yeni projeye göre konumu Şekil II.1.2 de verilmiştir. Proje kapsamında yapılan değişikliğe ait fizibilite raporu Ek-1 de sunulan DSİ Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısı ile onaylanmış ve yeni formülasyon üzerinden işbu ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. Enerji ve elektrik enerjisi tüketimi, ekonomik gelişmenin ve refahın bir göstergesidir. Elektrik enerjisinin günlük hayatta yaygın kullanım ihtiyacından dolayı ülkelerdeki elektrik enerjisi kullanım miktarı ülkelerin kalkınmışlık ve yaşam standardının önemli bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde gelişmeye bağlı olarak enerji ihtiyacı sürekli artmaktadır, dolayısıyla bu ihtiyacı karşılamak bir zorunluluktur. Bu zorunlu ihtiyacı karşılamakta temiz, doğal, çevreye en az zarar veren enerji kaynağı olarak, yenilenebilir enerji kaynaklarımızın en üst düzeyde değerlendirilmesi açısından hidroelektrik enerji üretimi önem arz etmektedir. Ülkemizin yenilenebilir enerji potansiyeli içinde en önemli yeri tutan hidrolik kaynaklarımız bakımından incelendiğinde Türkiye de teorik hidroelektrik potansiyel 433 milyar kwh, teknik olarak değerlendirilebilir potansiyel 216 milyar kwh olarak ve ekonomik hidroelektrik enerji potansiyel 140 milyar kwh/yıl dır. Türkiye hidrolik enerji potansiyelinin yüzde 37 lik kısmı isletmede, yüzde 15 lik kısmı (özel teşebbüs tarafından yapımı sürdürülen projeler dâhil) ise inşa halindedir (2010 itibarıyla). Türkiye nin teorik hidroelektrik potansiyeli dünya teorik potansiyelinin %1 i, ekonomik potansiyeli ise Avrupa ekonomik potansiyelinin %16 sıdır yılına kadar; MW olan Hidroelektrik potansiyelimizin tamamını kullanmayı, - Rüzgâr enerjisi santrallerinde MW, - Jeotermal santrallerde 600 MW, - Güneş enerjisi santrallerinde 600 MW kurulu güce ulaşmayı ve - Elektrik arzındaki yenilenebilir enerji payını % 30 un üzerine çıkarmayı hedeflemektedir. Ülkemizde yıllar itibari ile hidrolik kurulu gücü gösterir grafik Şekil I.1.1 de verilmiştir. 1

10 Şekil I.1.1 Yıllar İtibari İle Hidrolik Enerji Kurulu Gücü Kaynak: Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Resmi İnternet Sitesi, Bu bağlamda Kavak Regülatörü ve HES Projesi, 3 Mart 2001 tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (Söz konusu kanun, elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreye uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması amaçlanmıştır. Kanun; elektriğin üretimi, iletimi, dağıtımı, toptan ve perakende satışı, ithalat ve ihracatı gibi faaliyetlerle ilişkili tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini belirlemektedir) kapsamında üretim şirketi statüsündeki KT Karaca Tuna Elektrik Üretim Ltd. Şti. tarafından yapılıp işletilecek olup, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ndan Çevresel Etki Değerlendirmesi ile ilgili yasal prosedür yerine getirildikten sonra üretim lisansı alınacaktır. Projeye ait fizibilite raporu DSİ Genel Müdürlüğü nce onaylanmış olup, onay yazısı ekte sunulmuştur (Bkz Ek-1 Resmi Yazılar ve Dokümanlar). Proje konusu faaliyet Kırıkkale İli, Merkez İlçesi sınırları içerisinde Kızılırmak üzerinde, 10,48 MW m /10,06 MW e kurulu güçte HES tesisi yapılması amacıyla gerçekleştirilecektir. Proje alanı, 1/ ölçekli Kırşehir İ30-b3 numaralı paftada yer almaktadır. Faaliyet alanına ait 1/ ölçekli Genel Yerleşim Planını Gösterir Topoğrafik Harita Ek- 3'te verilmektedir. Proje kapsamında yapımı önerilen tesisler için yapım süresi 2 yıl olarak planlanmaktadır. Bu süre sonunda sistemin devreye girmesi ile, 26,77 GWh enerji üreterek ulusal gelişime katkı sağlayacaktır. Proje kapsamında; regülatör, balık geçidi, santral binası, kuyruk suyu kanalı ile ilgili tesisler ve ulaşım yolları gibi ünitelerin inşa edilmesi ve enerji üretimi yapılması planlanmaktadır. 2

11 Kavak Regülatörü çevre düzenleme kotu 683,00 m, savak eşik kotu 676,50 m olan beton gövdeli, kontrollü dolu savaktan, 2 büyük 1 küçük olmak üzere toplam 3 gözlü, kapak boyutları 10,20 m x 6,00 m x 2 adet, 3,20 x 6,00 x 1 adet, olan su alma yapısından, Toplam 10,48 MWm / 10,06 MWe kurulu gücünde 3 adet Bulb türbin barındıran bir santral binasından, Yaklaşık m kuyruksuyu taramasından meydana gelmektedir. Söz konusu kuyruksuyu taraması ile nehir düşüden m sonra normal kotuna ulaşacaktır. Kavak HES Projesi nde üretilip 34.5 kv gerilime yükseltilen enerji tek devre 3/0 AWG hatla 4 km mesafedeki Hacılar Trafo merkezinin OG barasına bağlanarak ulusal şebekeye aktarılması planlanmaktadır. Bu proje kapsamında hazırlanan ÇED Raporu nda enerji nakil hatları ile ilgili çevresel değerlendirmeler bulunmamakta olup, konuyla ilgili çalışmalar TEİAŞ bünyesinde gerçekleşecek ayrı bir proje ile yürütülecek ve ÇED Yönetmeliği kapsamındaki yükümlülükler ayrıca yerine getirilecektir. Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamalarında 75 kişi, işletme aşamasında ise yaklaşık 15 kişinin çalışması öngörülmektedir. Proje dahilinde inşaat aşamasında vasıfsız personel mümkün olduğunca bölgeden istihdam edilecek, işletme aşamasında ise daimi personeller yine yöreden istihdam edilerek az da olsa bölge ekonomisine katkı sağlanmış olacaktır. Yatırımın işletme süresi 49 yıl olarak öngörülmektedir. I.2. Projenin Fiziksel Özelliklerinin, İnşaat Ve İşletme Safhalarında Kullanılacak Arazi Miktarı Ve Arazinin Tanımlanması. Projenin çevresel etki değerlendirme çalışmaları kapsamında, proje alanı çevresinde sanayi alanı ve tarım arazileri yer almaktadır. Proje alanına ait jeoloji ve orman özelliklerini gösterir harita çalışmaları halen devam etmekte olup, ÇED Raporu nda verilecektir. Fiziksel Özellikleri Kavak Regülatörü ve HES Projesi, Kırıkkale İli, Merkez İlçesi, Kızılırmak üzerinde yer almaktadır. Proje alanının gösterildiği 1/ Ölçekli Topoğrafik Harita Ek-3 de bulunmaktadır. Projenin fiziksel özellikleri aşağıda verilmiştir. Kavak Regülatörü Amacı :Enerji Üretimi Hidroloji Regülatör Yeri Yağış Alanı : ,50 km 2 Yıllık Ortalama Doğal Akım :2.162,21 hm 3 (Mevcut Durum) Yıllık Ortalama Doğal Debi :68.50 m 3 /s (Mevcut Durum) Yıllık Ortalama Doğal Akım :1.603,48 hm 3 (Gerçekleşen Proje Taşkın Debileri (Q500) :716,00 m 3 /s (Q100) :602,10 m 3 /s (Q50) :550,90 m 3 /s (Q25) :501,70 m 3 /s (Q10) :441,20 m 3 /s (Q5) :434,70 m 3 /s (Q2) :431,40 m 3 /s 3

12 Dolusavak, Düşü Havuzu, Çakıl Geçidi Savak Tipi Savak Eşik Kotu Çakıl Geçidi Eşik Kotu Talveg Kotu Temel Kotu Talvegden Yükseklik Temelden Yükseklik Regülatör Çevre Düzenleme Kotu Taşkın Su Kotu Dolu Savak Dizayn Debisi (Q500) Gövde Uzunluğu Kapak Adedi Kapak Ebatları Düşü Havuzu Taban Kotu :Kontrollü, Dolu Gövdeli :676,50 m :674,50 m :674,50 m :671,50 m :2,00 m :5,00 m :683,00 m :681,50 m :716,00 m3/s :50,90 m :6 adet :5,50x6,40 (4 adet) 7,50 x 6,40 (2 adet) :670,00 m Su Alma Yapısı Su Alma Girişi Taban Kotu :675,50 Su Alma Yapısı Tasarım Debisi :168,00 m 3 /s Kapak Ebatları :7,00mx10,20m (2 adet) 7,00mx3,20 m (1adet) Santral Binası Santral Tipi Boyutları Temelden Yükseklik Kurulu Güç Kuyruk Suyu Kotu :Açıkta İnşa Edilmiş :26,60 m x 18,00 m x 17,25 m :19,25 m :10,48 MWm / 10,06 MWe :674,00 m Kuyruksuyu Taraması Kesiti Taban genişliği Şev eğimi Başlangıç kotu Bitiş kotu Kazı uzunluğu Kazı kübajı :Trapez :100 m :1D / 2Y :671,00 m :671,00 m :7.400 m : m3 Enerji Üretimi Güvenilir enerji üretimi Sekonder enerji üretimi Toplam enerji üretimi :7,92 GWh :18,85 GWh :26,77 GWh Türbin Adedi :3 Tipi :Yatay eksenli, Bulb türbini Kurulu Gücü :4,555MWm+4,555MWm+1,372MWm =10,48 MWm Tasarım Debisi :22,00+73,00+73,00 = 168,00 m3/s Brüt Düşü :7,50 m 4

13 Net Düşü :6,91 m Senkron (Dönüş) Hızı :111,1 d/dak (Büyün Üniteler için) 200 d/dak (Büyün Üniteler için) Maksimum Debide Verim :0,92 Generatör Adedi :3 Tipi :Yatay eksenli senkron generatör Çalışma Şekli :Devamlı Normal Gücü :5000 kva kva kva Uç Gerilimi :6,3 kv Güç Faktörü :0,90 (endüktif büyük) 0,85 (endüktif küçük) Frekansı :50 Hz Dönüş Hızı :1000 d/dak Tahrik Şekli :Türbin miline direkt akuple İkaz Şekli :Fırçasız döner diyotlu Kısa Devre Oranı :0,75 ten büyük İzolasyon Sınıfı :F Verimi :0,97 Transformatör Ünite Transformatörleri Adedi :2 Tipi :Harici tip üç fazlı yağ izoleli Normal Gücü :5.000 kva kva kva Anma Gerilimi :6,3 kv / 34,5 ± %2x2,5 kv Frekansı :50 Hz Bağlantı Vektör Grubu :YNd 11 Soğutma Şekli :ONAN Nötr Bağlantısı :20 Ohm üzerinden topraklı Verimi :0,99 İç İhtiyaç Transformatörleri Adedi :1 Tipi :Dâhili tip, hermetik Normal Gücü :250 kva Anma Gerilimi :34,5 / 0,4 ± %2x2,5 kv Frekansı :50 Hz Bağlantı Vektör Grubu :Dyn11 Soğutma Şekli :ONAN Nötr Bağlantısı :Doğrudan topraklı Acil İhtiyaç Dizel-Generatör Grubu Adedi :1 Tipi :Dört zamanlı düşey silindirli Normal Gücü :Deniz seviyesinde 90 kva Anma Gerilimi :400 / 231 V Frekansı :50 Hz Güç Faktörü :0,8 (endüktif) Devir Sayısı :1.500 d/dak 5

14 Soğutma Şekli İkaz Şekli :Radyatör, kapalı devre su soğutmalı :Döner diyotlu ikaz Proje kapsamında yukarıda sıralanan ünitelere ek olarak, balık geçitleri, kazı fazlası malzeme stok sahaları ve şantiye alanları da yer alacaktır. Söz konusu yardımcı ünitelere ait çalışmalar devam etmekte olup, ayrıntılar ÇED Raporu nda verilecektir. Projeye ait iş akım şeması Şekil I.2.1. de verilmiştir. 6

15 Şekil II.2.1. İş Akım Şeması I.3. Önerilen Projeden Kaynaklanabilecek Önemli Çevresel Etkilerin Genel Olarak Açıklanması (Su, Hava, Toprak Kirliliği, Gürültü, Titreşim, Işık, Isı, Radyasyon Ve Benzeri.) Proje kapsamındaki faaliyetlerden kaynaklanacak çevresel etkiler aşağıda ayrı ayrı açıklanmıştır. ÇED komisyon üyeleri tarafından açıklanması istenen diğer hususlar da hazırlanacak olan ÇED Raporu nda açıklanacaktır. Atık Su: İnşaat Aşaması Projenin inşaat aşamasında başlıca su kullanımı; faaliyet sırasında tozumanın önlenmesi ve çalışanlar için içme ve kullanma amaçlı olacaktır. İnşaat faaliyetleri sırasında oluşabilecek tozu önlemek için uygulanacak önlemlere ek olarak kullanılacak su miktarı, taşınacak malzemenin yüzey geometrisine, ortamın sulamadan önceki ve sonraki meteorolojik koşullarına ve kazı yapılacak alanın topoğrafik şartlarına bağlı olarak değişebilecektir. Tozumanın engellenmesi için kullanılacak su buharlaşacağından inşaat aşamasında sadece çalışanların kullanımından kaynaklanan atık su oluşacaktır. 7

16 Çalışanlardan kaynaklanan evsel nitelikli atıksular için sızdırmasız fosseptik kurulacak olup, söz konusu fosseptikler belirli aralıklarla (doldukça) belediyeye ücreti karşılığında çektirilecektir. Projenin inşaat aşamasında çalışacak personel sayısı toplamda 75 kişi olarak belirlenmiştir. Çalışacak tüm personel aynı anda değil farklı aşamalarda farklı sayılarda çalışacaklardır. Çalışacak personelin kişi başına kullanacağı su miktarı 0,209 m³/gün 1 olup, her bir aşamada çalışacak olan personelin kullanacağı suyun tamamının atıksu olarak geri döneceği kabulü ile; oluşacak evsel nitelikli atıksu miktarı, Çalışacak kişi sayısı :75 Kişi başına kullanılacak su miktarı :0,209 m 3 /kişi-gün Günlük oluşacak atıksu miktarı :75 x 0,209 = 15,675 m 3 /gün Faaliyet kapsamında oluşacak atık suların bertarafı ile ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren (Değişiklik: tarih ve 28257sayılı R.G.), Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik (Değişiklik: tarih ve sayılı R.G.) te belirtilen yükümlülüklere uyulacaktır. İşletme Aşaması Projenin işletme aşamasında 15 kişi çalışacak olup, oluşacak atıksu miktarı; 15 kişi x 0,209 m 3 /kişi.gün = 3,135 m 3 /gün olacaktır. Proje kapsamında oluşacak atıksular şantiye sahası içerisinde açılacak olan fosseptik çukurda biriktirilecek olup dolmasına müteakiben vidanjörlerle çekilecek ve hizmet alanı içerisinde bulunan belediye ve/veya belediyeler tarafından belirlenecek noktada kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. Ayrıca bu konuda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İşletme süresi boyunca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve tarih ve sayılı resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik (Değişiklik: tarih ve sayılı R.G.) hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. Emisyon İnşaat Aşaması Proje kapsamında inşaat döneminde yapılacak kazı (makine, patlatma), yükleme, boşaltma, ve nakliye sırasında toz emisyonu oluşacaktır. Oluşacak emisyonlar ÇED Raporu nda detaylı olarak hesaplanacak ve gerekmesi durumunda modelleme çalışması yapılacaktır. Oluşacak bu toz emisyonunu en aza indirmek için aşağıdaki önlemler alınacaktır. 1 Belediye Atıksu İstatistikleri, TÜİK,

17 -Savurma yapmadan yükleme-boşaltma yapılacak, -Çalışma alanı sıcak ve kuru havalarda nemlendirilecek, -Kamyonların üzeri inşaat alanı dışındaki nakliye sırasında branda ile kapatılacak, İşletme Aşaması İşletme aşamasında bina ısıtılması için elektrik enerjisi kullanımı planlanmakta olup havayı kirletici herhangi bir emisyon oluşumu beklenmemektedir. Katı Atıklar, Ambalaj ve Hafriyat Atıkları: İnşaat Aşaması Proje kapsamında arazi hazırlanması ve inşaat aşamasında çalışacak kişilerden evsel nitelikli katı atık, inşaat çalışmalarından çeşitli inşaat artıkların (parça demir, çelik, saç, ambalaj malzemesi vb katı atıklar) ile hafriyat oluşması beklenmektedir. Bu atıklardan geri kazanımı mümkün olan demir, çelik, metal ve benzeri malzemeler diğer atıklardan ayrı biriktirilecek ve lisanslı geri dönüşüm tesislerine verilecektir. Ortaya çıkması muhtemel olan kalıplık kereste artıklar belirli zaman aralıklarında toplanacaktır. Toplanan kereste artıkları talep olması durumunda civardaki köylülere verilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar ise ağzı kapalı çöp konteynırları içinde biriktirilerek faaliyetin hizmet alanına girdiği belediyelerin belirleyeceği çöp döküm alanında bertaraf edilecektir. Proje kapsamında; inşaat aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atıkların bertarafında Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İnşaat faaliyetleri sırasında oluşacak hafriyat malzemelerinin bir kısmı, özellik olarak uygun olması halinde dolguda, aksi takdirde inşa edilecek/iyileştirilecek olan yollarda sergi malzemesi olarak kullanılması düşünülmektedir. Geriye kalan malzeme ise Ek-3 te yer alan Topoğrafik Harita üzerine işaretlenmiş kazı fazlası malzeme stok sahasında depolanacak olup, alana ilişkin izinler ÇED Süreci içerisinde alınacaktır. Kazı sırasında çıkan bitkisel toprak da kazı yapılacak birimin alanı içinde ya da yanında uygun şartlar içinde depolanacak, rehabilitasyon, yol tesviyesi ve/veya peyzaj düzenlemeleri sırasında kullanılacaktır. İnşaat faaliyetleri kapsamında oluşacak ambalaj atıkları ise ayrı ayrı biriktirilerek bu tür atıkları değerlendirmek için toplayan lisanslı firmalara verilecektir. Plastik, ambalaj kâğıdı, pet şişe, cam şişe ve metal gibi inşaat sırasında oluşacak atıklar Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertaraf edilecektir. Bu atıkların boya, vb. inşaat malzemesi ile kontamine olması durumunda Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertarafı sağlanacaktır. Projenin inşaat aşamasında çalışacak personel sayısı toplamda 75 kişi olarak belirlenmiştir. Kişi başına günlük üretilecek evsel katı atık miktarı 1,83 kg/kişi.gün 2 personelden kaynaklı katı atık miktarı: çalışacak 75 kişi x 1,83 kg/kişi.gün = 137,25 kg/gün olacaktır. 2 Belediye Katı Atık İstatistikleri, TÜİK,

18 İşletme Aşaması Planlanan faaliyetin işletme aşamasında çalışacak 15 personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık oluşumu söz konusudur. Çalışacak personellerden kaynaklı katı atık miktarı; 15 kişi x 1,83 kg/kişi.gün = 27,45 kg / gün olacaktır. Proje kapsamında; işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atıkların toplanması, taşınması, depolanması, geri kazanımı ve bertarafı konularında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren (Değişiklik: tarihli ve sayılı R.G.) Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Ambalaj atıkları ise ayrı ayrı biriktirilerek bu tür atıkları değerlendirmek için toplayan Lisanslı firmalara verilecektir. Plastik, ambalaj kâğıdı, pet şişe, cam şişe ve metal gibi inşaat sırasında oluşacak atıklar Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertaraf edilecektir. Bu atıkların boya, vb. inşaat malzemesi ile kontamine olması durumunda Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertarafı sağlanacaktır. Personelden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atıklar tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren (Değişiklik: tarihli ve sayılı R.G.), Katı Atıkların Kontrol Yönetmeliği 18. Madde gereğince çevre sağlığını bozmayacak, sızdırmaz özellikli, ağzı kapaklı çöp bidonlarında biriktirilecek ve belirli aralıklarla Belediye katı atık toplama sistemine verilerek bertaraf edilecektir. Gürültü: Proje kapsamında, üretim aşamasında, çalışacak olan iş makineleri ve ekipmanlardan kaynaklanacak gürültü oluşumu söz konusu olacaktır. Gürültü miktarları ve etkilenecek alan ilgili değerlendirmelere ÇED Raporu nda detaylı olarak yer verilecektir. Flora ve Fauna: Flora ve fauna çalışmaları verilecek olan özel formata göre ÇED Raporu nda detaylandırılacaktır. Alanda yer alan flora ve fauna türlerinin listesi, Merkez Av Komisyonu kararlarına göre belirlenen türlere ait bilgiler detaylı bir şekilde tablolar halinde ÇED Raporu nda yer alacaktır. I.4.Yatırımcı Tarafından Araştırılan Ana Alternatiflerin Bir Özeti Ve Seçilen Yerin Seçiliş Nedenlerinin Belirtilmesi. Söz konusu projenin belirlenen bu hali ile verimli olması ayrıca rehabilitasyon projesi olması sebebi ile gerek büroda gerekse de arazide yapılan çalışmalar sonucu Bölüm I. de özellikleri verilen projeye alternatif geliştirilmemiştir. 10

19 BÖLÜM II PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU

20 BÖLÜM II. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU II.1. Proje Yeri ve Alternatif Alanların Mevkii, Koordinatları, Yeri Tanıtıcı Bilgiler Proje kapsamında Kırıkkale İli, Merkez İlçesi sınırları içerisinde Kızılırmak üzerinde Kavak HES projesi planlanmaktadır. Proje alanı Hasandede Belde merkezine yaklaşık 2 km mesafede yer almaktadır. Proje kapsamında yer alan ünitelere ait koordinatlar raporun b sayfasında verilmiştir. Proje alanı çevresi, Kırıkkale İli 1/ Ölçekli Çevre Düzeni Planı nda Kentsel Gelişme Alanı olarak görülmektedir (Bkz. Ek-2). Proje alanına herhangi bir ulaşım sorunu bulunmamaktadır. Regülatör alanına asfalt yol ile ulaşım mümkündür. Proje alanının akış yönüne göre sağ tarafında özel bir firmaya ait fabrika, sol tarafında ise şahıs arazisi yer almaktadır. Projenin membasında bulunan işletmedeki tesisler, Kavak Regülatörü nden membaya doğru sırasıyla, Kapulukaya Barajı, Kırıkkale İçme Suyu Tesisi, Orta Anadolu Rafinerisi, Kesikköprü Barajı, Köprüköy Sulaması, Ankara İçme Suyu, Hirfanlı Barajı, Damsa Barajı, Akköy Barajı, Tatların Barajı, Çoğun Barajı, Güzler Regülatörü, Bozkır Barajı, Kültepe Barajı, Sarıhıdır Sulaması, Kovalı Barajı, Kumtepe Göleti, Yalıntaş Göleti, Sıddıklı Barajı, Ayhanlar Barajı, Yeniköy Göleti, Avanos -Özkonak Göleti, Bayramhacılı Barajı, Yemliha Barajı, Sarımsaklı Barajı, Bayramhacılı Pompaj Tesisi, Yamula Barajı tesisleridir. Planlanan tesisler ise sırasıyla, Sofular Projesi, Akkoşan Pompaj Sul. I. Kademe, Ankara İçme Suyu Tesisi, Tuzköy, Damlacık, Abuuşağı Sulamaları, Savcılı- Büyük oba Sulaması, Salanda Pompaj Sulaması, Gülşehir Pompaj Sulaması, Çıkın ağıl Pompaj Sulaması projeleri bulunmaktadır. Proje alanına yakın yerleşim yerleri ve proje ünitelerine ait konumları Tablo II.1.1 de verilmiştir. Tablo II.1. 1 Yerleşim Yerlerinin Proje Alanına Göre Konumu ve Mesafeleri Yerleşim Yeri En Yakın Olduğu Ünite Yönü Mesafesi (m) Hasandede Beldesi Regülatör Doğu 900 m Faaliyete ait Yer Bulduru Haritası Şekil II.1.1 de, uydu görüntüsü Şekil II.1.2 de, 1/ ölçekli Topoğrafik Harita Ek-3 te verilmektedir. Proje alanını gösterir fotoğraflar Şekil II.1.3. ve Şekil II.1.4 te, alanı gösterir uydu fotoğrafı ise Şekil II.1.5 te verilmiştir. 11

21 Kavak HES Alanı Şekil II.1.1.Proje Alanına Ait Yer Bulduru Haritası 12

22 Planlanan Proje Alanı Önceki Proje Alanı Şekil II.1.2. Proje Alanına Ait Google Earth Görüntüsü 13

23 Şekil II.1.3. Proje Alanına Ait Fotoğraflar (1) 14

24 Şekil II.1.4. Proje Alanına Ait Fotoğraflar (2) 15

25 BÖLÜM III PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ

26 BÖLÜM III. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Önerilen proje nedeniyle kirlenmesi muhtemel olan çevrenin; nüfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler, doğal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik koşullar) iklimsel faktörler, mülkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj özellikleri, arazi kullanım durumu, hassasiyet derecesi (EK-V deki Duyarlı Yöreler listesi de dikkate alınarak) ve yukarıdaki faktörlerin birbiri arasındaki ilişkileri de içerecek şekilde açıklanması. III.1.Nüfus ve Sosyo ekonomik Durum Faaliyet alanının yer alacağı Kırıkkale İli ve etki alanı içerisinde bulunan hakkında genel anlamda nüfus ve sosyo-ekonomik durum olarak aşağıda detaylı bilgi verilmiştir. 3 Ülkemizde İstatistikî Bölge Birimleri Sınıflandırması - Düzey 2 bölgeleri, sosyoekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak dört gruba ayrılmıştır. Bölgesel desteklerden yararlanacak yatırım konuları illerin potansiyeli ve rekabet gücü dikkate alınarak belirlenmiştir. 3. Bölgede yer alan Kırıkkale İli nde gıda ürünleri ve içecek imalatı, entegre hayvancılık yatırımları, seracılık tekstil ürünleri imalatı, giyim eşyası imalatı, metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı; çimento, madencilik ve taşocakçılığı yatırımları, beton veya suni taştan inşaat amaçlı prefabrik yapı elemanları, makine ve teçhizat imalatı, elektrikli makine ve cihazları imalatı, radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı, motorlu kara taşıtı ve yan sanayi, mobilya imalatı, soğuk hava deposu hizmetleri teşvik edilen alanlar arasında yer almaktadır. Teşvik belgesi kapsamında uygulanacak kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı % 80 olup, 5 yıl süreyle SSK pirimi işveren hissesi desteği sağlanmaktadır. Kırıkkale İlin de (TÜİK 2009) verilerine göre işgücüne katılım oranı % 40.0, işsizlik oran % 19.3, İstihdam oranı ise % 32.3 olduğu görülmektedir. Özellikle işsizlik Türkiye ortalamasının üzerindedir. DPT verilerine göre İllerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında Kırıkkale İli, 33. sırada yer almaktadır. Projenin planlandığı Kırıkkale İli ne ait nüfus bilgileri Tablo III.1.1 de verilmiştir. Tablo III.1. 1 Kırıkkale İli Nüfus Bilgileri İl/İlçe merkezi Belde/Köy Toplam Kırıkkale Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Merkez Bahşili Balışeyh Çelebi Delice Karakeçili Keskin Sulakyurt Yahşihan Toplam Kaynak: ADNKS Sonuçları TÜİK, Kaynak: Kırıkkale İli İl Çevre Durum Raporu,

27 Proje alanı ve yakın çevresine ait sosyo ekonomik bilgiler ÇED Raporu nda daha detaylı olarak belirtilecektir. III.2. Flora Fauna Flora ve fauna çalışmaları verilecek olan özel formata göre ÇED Raporu nda detaylandırılacaktır. Alanda yer alan flora ve fauna türlerinin listesi, Merkez Av Komisyonu kararlarına göre belirlenen türlere ait bilgiler detaylı bir şekilde tablolar halinde ÇED Raporu nda yer alacaktır. III.3. Jeolojik ve Hidrojeolojik Özellikler, Doğal Afet Durumu, III.3.1. Genel Jeoloji 4 İnceleme alanı Kırıkkale ili merkez ilçesi sınırları içinde proje alanında genelde Tersiyer yaşlı kaya birimleri ile Kuvaterner yaşlı genç çökeller yüzeylenmektedir. Bölgede, Üst Kretase'de yerleşmiş olan ofıyolitlimelanj üzerine Mestrihtiyen den Üst Eosen e kadar uzanan zaman aralığında denizel fasiyeste fliş türü sediman kayaçlar çökelmiştir. Uzun bir süreyi içeren bu devirde sedimantasyon devamlı olmamış, çökellerin zaman zaman ve yer yer yükselme, aşınma ve tekrar deniz altında kalmaları sonucunda, birimler birbirleri üzerine açısal uyumsuzluklarla gelmişlerdir. Lütesiyen'den itibaren deniz geri dönmemek üzere çekilmiş ve çekilmeden ötürü bölgede oluşan akarsular, göller ve geniş alanlar kaplayan sığ göllerde, kırmızı renkli konglomera- marn ardalanmalı formasyonlar ile bunların üzerlerine gelen beyaz renkli jipsli seriler yatay olarak çökelmişlerdir Proje alanı ve çevresi genel jeoloji haritası Ek-4 te verilmiştir. Stratigrafik Jeoloji Genel ve stratigrafik jeoloji değerlendirmelerinde, 1/ ölçekli Türkiye Jeoloji haritası paftası, 1/ ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Kırşehir-I30 paftası ve çalışma alanını kapsayan 1/ ölçekli jeolojik paftalar göz önünde bulundurulmuştur. Proje alanı ve yakın çevresinde Geç Kretase-Erken Eosen yaşlı Kırşehir bloğuna ait kayaçlar gözlenir. Bölgede Orta Eosen transgresyonu ile başlayan örtü kayaçları tüm birimlerin üzerine uyumsuzlukla gelmektedir. Proje alanı ve yakın çevresine ait genelleştirilmiş stratigrafik kesit Şekil III.3.1. de sunulmuştur. 4 Kaynak: Kavak HES Projesi Yapılabilirlik Raporu,Ekim

28 Şekil III.3.1 Genelleştirilmiş stratigrafik kesit 18

29 Tektonik Özellikler Proje alanı Çankırı-Çorum Baseni nin güneybatı kenarında yer almaktadır. Bu basen asıl tektonik yapısını, Alp'in Orojenezi sırasında almıştır. Özellikle kuzey ve batı kenarlarda görülen Ofiyolitli Melanj ın yerleşme yaşı Kampaniyen dir. Daha sonraki hareketlerle havzanın kuzey ve batı kenarı havza ortalarına doğru itilmiştir. Bu itilmelerin sonucunda havza kenarında faylar ve küçük kıvrımlar ile havza ortasında çoğunlukla yayvan kıvrımlar oluşmuştur. Kıvrım eksenleri genellikle kuzey-güney gidişlidir. Paleozoikte bölge tamamen denizle örtülüdür. Bu deniz jeosenklinal evsafındadır. Devrin sonlarına doğru yan basınçlarla itilen ve gittikçe yükselen arazinin bazı kısımları Eosen başlarına kadar su üstünde kalmış olmalıdır. Uzun erozyon devrine müteakip Kretase denizinin bölgeyi istilâ etmesiyle nihayet bu denizin de çekilmesiyle, bölge Eosen denizinin transgresyonuna maruz kalmıştır. Eosen nihayetlerine doğru deniz yavaş yavaş çekilmeye başlamış ve lagünler teşekkül ederek Eosenin jipsli serisini oluşturmuştur. Eosenin sonunda deniz daha fazla çekilmiş yükselmeler oluşmuştur. Bunu aşınmalar takip ederek Eosenin materyali Oligosen Miyosenin taban konglomerasını meydana getirmiştir. Oligosen sonunda yer yer acı su gölleri kalmış, deniz tamamen çekilmiştir. Miyosen de bir deniz kolu doğudan batı istikamete doğru ilerleyerek, alacalı serinin bazı yerlerini istila edip Miyosen tabakalarının oluşmasına sebep olmuştur. Bu tabakalar içersinde fosiller bulunmaktadır. Bölgede mostra veren formasyonlarda belirgin bir eklem ve kıvrımlaşma sistemine rastlanmamıştır. Kuzey Anadolu Fay Zonu proje sahasının kuzeyinden geçmektedir. Bölge tali faylarında varlığı nedeniyle ikinci derece deprem kuşağında yer almaktadır. Ancak Proje sahasından geçen ve yapı yerlerini etkileyecek boyutta bir fay gözlenmemiştir. Proje alanı ve çevresine ait diri fay haritası Şekil III de verilmiştir. 19

30 Proje Alanı Şekil III.3.3 Diri Fay Haritası Kaynak: MTA, 20

31 III.3.3. Doğal Afet Durumu Proje sahası Bakanlar Kurulunun 18 Nisan 1996 tarih ve 96/8109 sayılı kanunu ile yürürlüğe girmiş T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası na göre 1 'inci derece deprem bölgesi sınırları içerisinde kalmaktadır. Bu hususlar dikkate alındığında projede uygulanacak yatay deprem ivmesinin 0.40 g alınması uygun olacaktır. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası Şekil III de ve Kırıkkale İl inin deprem haritası Şekil III de verilmiştir. Şekil III Deprem Haritası 21

32 Şekil III Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası III.1.4. İklimsel Faktörler ve Meteorolojik Özellikler 5 Kırıkkale ili denizden 747 metre yükseklikte ılıman iklim kuşağında yer almaktadır. Ancak bulunduğu alanın denize uzak oluşu, günlük sıcaklık farkının bozkır olmasından dolayı değişmelere uğraması nedenlerle iklim karasallaşmaktadır. Bu yarı kurak iklim özelliğinden dolayı ilde yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk geçer. Yağışlar genellikle yağmur ve kar şeklindedir. Uzun yıllar yıllık ortalama sıcaklık 12,5 derece olarak belirlenmiştir yılında Ortalama en yüksek hava sıcaklığı haziran ayında 36,6 derece iken ortalama en düşük hava sıcaklığı ocak ayında -12,1 derece olmuştur. Metrekareye yıllık 489,4mm yağış düşmüştür. Kuru bir iklime sahip olan Kırıkkale'de yıllık nispi nem ortalaması 37,5 ile 89,1 arasında değişmektedir. Uzun yıllar ortalama nem %63 tür. En düşük nem %7 ile Ağustos ayında gerçekleşmiştir. Kırıkkale Meteoroloji Müdürlüğü verilerine göre Klimatik ve Snoptik meteoroloji istasyon çeşitleri bulunmaktadır. Kırıkkale merkezde 24 saat sinoptik, Keskin ilçesinde ise 3 kez/gün klimatik ölçüm yapılmaktadır. Proje alanı ile ilgili detaylı meteorolojik bilgi ÇED Raporu nda verilecektir. III.1.5. Mülkiyet Durumu Proje alanı içerisinde ağırlıklı tarım ve mera vasfında araziler bulunmaktadır. Proje kapsamında yer alan Mera alanları için 4342 sayılı Mera Kanunu nun 14. maddesi gereğince, fiilen yatırıma başlanmadan önce, söz konusu mera alanlarının tahsis amacı değişikliği ile ilgili olarak, Kırıkkale Valiliği ne (valilik mera komisyonuna) müracaat edilerek gerekli izinler alınacaktır. 5 Kırıkkale İli İl Çevre Durum Raporu,

33 Orman alanları için kamulaştırma söz konusu olmadığından; proje kapsamında yer alan Orman sayılan alanların kullanımı için, 6831 Sayılı Orman Kanunun 17. maddesi gereği Orman Bölge Müdürlüğü nden ''Orman İzni'' alınacaktır. Planlanan proje kapsamında kamulaştırması yapılacak toplam alan ve bu alanların mülkiyet durumuna ilişkin detaylı bilgiler ÇED Raporu içerisinde sunulacaktır. III.1.6. Mimari ve Arkeolojik Miras Proje alanında tarihsel, kültürel ve arkeolojik önemli alan bulunmamaktadır. III.1.7. Peyzaj Özellikleri, Arazi Kullanım Durumu Projenin arazi hazırlık ve işletme aşamalarında yapılacak peyzaj çalışmaları ile ilgili detaylı bilgiler ÇED Raporu nda verilecektir. Ayrıca proje kapsamında Ekolojik Peyzaj Değerlendirme Raporu hazırlanacak olup, alana ait özellikler ve alınması gereken önlemler detaylı olarak belirtilecektir. III.1.8. Hassasiyet Derecesi (Ek-V deki Duyarlı Yöreler listesi de dikkate alınarak) Proje alanı, 2872 sayılı Çevre Kanunu Özel Çevre Koruma Bölgeleri başlığında tanımlanmış alan ve 2873 sayılı Milli Parklar Kanunu na giren Tabiatı Koruma Alanları, Tabiat Anıtları, Tabiat Parkları maddesi altında yer alan özellikte herhangi bir alan içerisinde yer almamaktadır. Proje alanına en yakın duyarlı yöre 12 km mesafede yer alan Karaahmetli Tabiat Parkı dır. Proje alanının duyarlı yörelere göre konumunu gösterir harita Şekil III de verilmiştir. Proje Yeri Karaahmetli Tabiat Parkı Şekil III Proje Alanının Koruma Alanlarına Göre Konumu 23

34 BÖLÜM IV PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER

35 BÖLÜM IV. PROJENİN ÖNEMLİ ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER IV.1. Önerilen projenin aşağıda belirtilen hususlardan kaynaklanması olası etkilerinin tanıtımı. (Bu tanım kısa, orta, uzun vadeli, sürekli, geçici ve olumlu olumsuz etkileri içermelidir.) IV.1.1. Proje için kullanılacak alan, Kavak HES Projesi, Kırıkkale İli, Merkez İlçesi sınırları içerisinde Kızılırmak üzerinde Hasandede Beldesi ne yaklaşık 900 m mesafede yer almaktadır. Proje alanına ait 1/ ölçekli Topoğrafik Harita Ek-3 te, proje ünitelerine ait koordinatlar raporun b sayfasında verilmiştir. Proje kapsamında üniteler bazında kullanılacak alanlara ait bilgiler ÇED Raporu nda detaylı olarak belirtilecektir. IV.1.2. Doğal kaynakların kullanımı, Kavak HES Projesi kapsamında, regülatör ile dere yatağına verilecek olan düşü sayesinde türbinlere iletilecek ve enerji üretimi gerçekleştirilecektir. Proje kapsamında yapılacak çalışmalarda çalışacak personellerden kullanımı amacı ile içme ve kullanma suyu ihtiyacı oluşacaktır. Projenin inşaat çalışmalarında, iş makineleri ve kullanılacak araçlar için mazot, benzin, makine yağı vb. akaryakıt ve madeni yağa ihtiyaç olup, tüm bunlar en yakın akaryakıt istasyonundan karşılanacaktır. Ayrıca, şantiye ve inşaat çalışmalarında kullanılacak elektrik, ilgili kurumdan (TEDAŞ) gerekli izinler alındıktan sonra bağlantı oluşturularak karşılanacaktır. Alanda teessüs etmiş su hakları belirlenecek ve Su Kullanım Hakları Planlama Raporu hazırlanarak ÇED Raporu nda sunulacaktır. Bu miktarlardan hariç olmak üzere Ekosistem Değerlendirme Raporu hazırlanarak çevresel akış miktarları belirlenecektir. IV.1.3. Kirleticilerin Miktarı, (Atmosferik Şartlar ile Kirleticilerin Etkileşimi) Çevreye Rahatsızlık Verebilecek Olası Sorunların Açıklanması ve Atıkların Minimizasyonu Proje kapsamında inşaat aşamasında ve işletme aşamasında çeşitli atıklar oluşacaktır. Söz konusu atıklara ilişkin bilgiler ve bertaraf yöntemleri aşağıda ayrı ayrı verilmiştir. Atık Sular: İnşaat Aşaması Projenin inşaat aşamasında başlıca su kullanımı; faaliyet sırasında tozumanın önlenmesi ve çalışanlar için içme ve kullanma amaçlı olacaktır. İnşaat faaliyetleri sırasında oluşabilecek tozu önlemek için uygulanacak önlemlere ek olarak kullanılacak su miktarı, taşınacak malzemenin yüzey geometrisine, ortamın sulamadan önceki ve sonraki meteorolojik koşullarına ve kazı yapılacak alanın topoğrafik şartlarına bağlı olarak değişebilecektir. Tozumanın engellenmesi için kullanılacak su buharlaşacağından inşaat aşamasında sadece çalışanların kullanımından kaynaklanan atık su oluşacaktır. 24

36 Oluşacak evsel nitelikli atıksular, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik uyarınca, sızdırmasız olarak yapılacak fosseptik çukurunda biriktirilecek, dolduğunda Kırıkkale Belediyesi nden temin edilecek vidanjörle, ücreti karşılığında aldırılarak atıksuyun bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Çalışma bölgesinde kullanılacak köy yollarında (asfalt yollar haricinde) tozumayı önlemek için yüzey suları kullanılarak arazöz ile nemlendirme işlemi yapılacak olup, bu işlemde su toprak bünyesinde kalacağı için atıksu oluşturmayacaktır. Projenin inşaat aşamasında çalışacak personel sayısı toplamda 75 kişi olarak belirlenmiştir. Söz konusu personelin içme ve kullanma suyu ihtiyacı piyasadan satın alma yoluyla karşılanacaktır. Çalışacak personelin kişi başına kullanacağı su miktarı 0,185 m³/gün 6 olup, her bir aşamada çalışacak olan personelin kullanacağı suyun tamamının atıksu olarak geri döneceği kabulü ile; oluşacak evsel nitelikli atıksu miktarı, Çalışacak kişi sayısı :75 Kişi başına kullanılacak su miktarı :0,185 m 3 /kişi-gün Günlük oluşacak atıksu miktarı :75 x 0,185 = 13,865 m 3 /gün Faaliyet kapsamında oluşacak atık suların bertarafı ile ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren (Değişiklik: tarih ve 28257sayılı R.G.), Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik (Değişiklik: tarih ve sayılı R.G.)hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve Yönetmeliği nin hükümleri yerine getirilecektir. İşletme Aşaması Projenin işletme aşamasında 15 kişi çalışacak olup, oluşacak atıksu miktarı; 15 kişi x 0,185 m 3 /kişi.gün = 2,775 m 3 /gün olacaktır. Proje kapsamında oluşacak atıksular şantiye sahası içerisinde açılacak olan fosseptik çukurda biriktirilecek olup dolmasına müteakiben vidanjörlerle çekilecek ve hizmet alanı içerisinde bulunan belediye ve/veya belediyeler tarafından belirlenecek noktada kanalizasyon sistemine deşarj edilecektir. Ayrıca bu konuda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliği Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İşletme süresi boyunca tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve tarih ve sayılı resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik (Değişiklik: tarih ve sayılı R.G.) hükümlerine uygun olarak çalışılacaktır. Proje kapsamında kullanılacak su miktarları, oluşacak atıksu miktarı ve bertaraf şekline ait bilgiler Tablo IV de verilmiştir. 6 Belediye Atıksu İstatistikleri, TÜİK,

37 Tablo IV Atıksu Oluşumu ve Bertaraf Şekli Su Kullanımı Su Miktarı Su Temin Yeri Atıksu Miktarı Atıksuyun Bertaraf Şekli Projenin arazi hazırlık ve inşaat çalışmalarında 75 kişi İçin içme ve kullanma suyu 75 kişi x 185 lt/kişigün=13,865 m 3 /gün Piyasadan alma yoluyla satın 13,865 m 3 /gün Oluşacak evsel nitelikli atıksular, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik uyarınca, sızdırmasız olarak yapılacak fosseptik çukurunda biriktirilecek, dolduğunda Kırıkkale Belediyesi nden temin edilecek vidanjörle, ücreti karşılığında aldırılarak atıksuyun bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Çalışma Bölgesinde ve kullanılacak köy yollarında tozumayı önlemek için arazöz ile nemlendirme işlemi Yaklaşık 9,00 m 3 /gün Yüzey suyundan pompaj ile - Nemlendirme işleminde su, toprak bünyesinde kalacağı için atıksu oluşmayacaktır. İşletme Aşamasında Çalışacak 15 Kişi İçin İçme ve Kullanma Suyu 15 kişi x 185 lt/kişigün=2,775 m 3 /gün Piyasadan alma yoluyla satın 2,775 m 3 /gün Daimi personelin kalacağı regülatör ve santral binalarında atıksular, yapılacak sızdırmasız fosseptiğe verilecektir. Fosseptik dolduğunda Kırıkkale Belediyesi tarafından vidanjör ile ücreti karşılığında atıksular aldırılarak, bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Katı Atıklar: Proje kapsamında arazi hazırlanması ve inşaat aşamasında çalışacak kişilerden evsel nitelikli katı atık, inşaat çalışmalarından çeşitli inşaat artıkların (parça demir, çelik, saç, ambalaj malzemesi vb katı atıklar) ile hafriyat oluşması beklenmektedir. Bu atıklardan geri kazanımı mümkün olan demir, çelik, metal ve benzeri malzemeler diğer atıklardan ayrı biriktirilecek ve lisanslı geri dönüşüm tesislerine verilecektir. Ortaya çıkması muhtemel olan kalıplık kereste artıklar belirli zaman aralıklarında toplanacaktır. Toplanan kereste artıkları talep olması durumunda civardaki köylülere verilecektir. Geri kazanımı mümkün olmayan atıklar ise ağzı kapalı çöp konteynırları içinde biriktirilerek faaliyetin hizmet alanına girdiği belediyenin katı atık toplama sistemine verilerek bertaraf edilecektir. İnşaat faaliyetleri sırasında oluşacak hafriyat malzemeleri ise özellik olarak uygun olması halinde dolguda, aksi takdirde inşa edilecek/iyileştirilecek olan yollarda sergi malzemesi olarak, geriye kalan malzeme ise Ek-3 te yer alan Topoğrafik Harita üzerine işaretlenmiş kazı fazlası malzeme stok sahasında depolanacak olup, alana ilişkin izinler ÇED Süreci içerisinde alınacaktır. Kazı sırasında çıkan bitkisel toprak da kazı yapılacak birimin alanı içinde ya da yanında uygun şartlar içinde depolanacak, rehabilitasyon, yol tesviyesi ve/veya peyzaj düzenlemeleri sırasında kullanılacaktır. İnşaat faaliyetleri kapsamında oluşacak ambalaj atıkları ise ayrı ayrı biriktirilerek bu tür atıkları değerlendirmek için toplayan lisanslı firmalara verilecektir. Plastik, ambalaj kâğıdı, pet şişe, cam şişe ve metal gibi inşaat sırasında oluşacak atıklar Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertaraf edilecektir. Bu atıkların boya, vb. inşaat malzemesi ile kontamine olması durumunda Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertarafı sağlanacaktır. 26

38 Projenin inşaat aşamasında çalışacak personel sayısı toplamda 75 kişi olarak belirlenmiştir. Kişi başına günlük üretilecek evsel katı atık miktarı 1,52 kg/kişi.gün 7 personelden kaynaklı katı atık miktarı: çalışacak 75 kişi x 1,52 kg/kişi.gün = 114 kg/gün olacaktır. İşletme Aşaması Planlanan faaliyetin işletme aşamasında çalışacak 15 personelden kaynaklı evsel nitelikli katı atık oluşumu söz konusudur. Çalışacak personellerden kaynaklı katı atık miktarı; 15 kişi x 1,52 kg/kişi.gün = 22,8 kg / gün olacaktır. Proje kapsamında; işletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atıkların toplanması, taşınması, depolanması, geri kazanımı ve bertarafı konularında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe giren (Değişiklik: tarihli ve sayılı R.G.) Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Ambalaj atıkları ise ayrı ayrı biriktirilerek bu tür atıkları değerlendirmek için toplayan Lisanslı firmalara verilecektir. Plastik, ambalaj kâğıdı, pet şişe, cam şişe ve metal gibi inşaat sırasında oluşacak atıklar Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertaraf edilecektir. Bu atıkların boya, vb. inşaat malzemesi ile kontamine olması durumunda Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne göre bertarafı sağlanacaktır. Tesis içerisinde oluşacak olan tüm katı atıkların bertarafında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne ve bu yönetmelikte; tarih ve sayılı Resmi Gazete de tarih ve sayılı Resmi Gazete de tarih ve sayılı Resmi Gazete de tarih ve sayılı Resmi Gazete de tarih ve sayılı Resmi Gazete de tarih ve sayılı Resmi Gazete de tarih ve sayılı Resmi Gazete de tarih ve sayılı Resmi Gazete de yapılan değişikliklere uygun olarak hareket edilecektir. Söz konusu yönetmelik, 18. Madde gereğince çevre sağlığını bozmayacak, sızdırmaz özellikli, ağzı kapaklı çöp bidonlarında biriktirilecek ve belirli aralıklarla Kırıkkale Belediyesi katı atık sistemine verilerek bertaraf edilecektir. Hafriyat Faaliyet kapsamında arazi hazırlık ve inşaat çalışmaları sırasında kazı çalışmaları yapılacaktır. Öncelikle yüzeyden bitkisel toprak sıyrılarak alınacak ve hafriyat işlemleri yapılacaktır. Sıyrılan bitkisel toprak ayrı bir alanda özelliklerini kaybetmemesi için gerekli önlemler alındıktan sonra depolanacak, daha sonra rekreasyon alanlarının peyzaj çalışmalarında yüzey kaplaması amaçlı olarak kullanılacaktır. 7 Belediye Katı Atık İstatistikleri, TÜİK,