Transkript

1 BU SAYIMIZDAKÝ HABERLER TEKSTÝL Türkiye nin ilk pamuk e-pazaryeri Kotonline hizmete girdi. ÞUBAT 2001 Sayý:1 OTOMOTÝV Ýnternet ten satýlan 90 adet Lupo Türkiye yollarýnda. HIZLI TÜKETÝM MALLARI Türkiye nin önde gelen tedarikçi ve perakendecileri ilk tüketim mallarý e-pazaryerini kuruyor. PERAKENDECÝLÝK Yýlbaþý Türk e-ticaret sitelerine de canlýlýk getirdi. Aylýk Ýnternet ve Bilgi Teknolojileri Bülteni TÜRKÝYE ÝNTERNET SEKTÖRÜNÜN 2001 TRENDLERÝ Ýnternet þirketleri üzerindeki kârlýlýk baskýsý artýyor. Büyük gruplar bünyesindeki Ýnternet þirketlerine yapýlan harcamalar kýsýlýyor. Ýnternet pazarýnda rasyonalizasyon bekliyoruz. Piyasaya hazýrlýksýz, finansmansýz ya da bilgisiz giren þirketler ayýklanacak. Ýnternet giriþimleri için, + Sermaye kaynaðý olarak risk sermayesi kavramý daha çok yýlýn ikinci yarýsýnda gündemde olacak. Ancak kýsa vadede sermaye bulmanýn zorlaþtýðýný düþünüyoruz + Düzenli gelir modeli olarak Ýnternet reklamcýlýðý üzerinde konuþulacak. Sadece Ýnternet e dayalý giriþimlerin ortaya çýkmasý yavaþlarken, geleneksel þirketler Ýnternet te daha etkin yer almaya baþlayacak. B2B giriþimleri ivme kazanacak. Sadece Ýnternet te varolan B2C tarzý ticaret þirketlerinin oraný azalacak. Klasik perakendeciler bu alaný yeni bir daðýtým kanalý olarak daha sýk kullanacaklar. Ýþ- TÝM ve Türk Telekom un GSM þebekelerinin devreye girmesiyle artacak rekabet ortamýnda, mobil Ýnternet ve mobil telekomünikasyon hatlarý üzerinden veri taþýnmasý konusu alevlenecek. TURÝZM Turizm Bakanlýðý, Türk turizmini Ýnternet e taþýyor. MEDYA / REKLAMCILIK 2000 yýlý Türkiye Ýnternet reklam pazarý 5 milyon ÝNTERNET ERÝÞÝMÝ VE PORTAL HÝZMETLERÝ Alexa Research, Aralýk ayý Türkiye Ýnternet trafiði ve portal kullanýmý istatistiklerini açýkladý. AGB Anadolu Ýnternet ölçümü hizmeti veriyor. Ýxir, eleman çýkartýyor. Turkport yayýnýný durdurdu. ÝNSAN KAYNAKLARI / DANIÞMANLIK Tekadres.com hizmete girdi. Ýnsankaynaklarý.com üyeye ulaþtý. TELEKOMMUNÝKASYON Turkcell mobil Ýnternet pazarýna giriyor. Ýþ-TÝM Doðan Grubu ile ortaklýk yapýyor. Telekomünikasyon hizmetlerinde KDV oraný %17 den %25 e yükseltildi. YAZILIM / DONANIM Arena Bilgisayar, SAP uygulamalarýna geçti. EÐÝTÝM ODTÜ Ýnteraktif Dil Eðitimi vermeye baþladý. HUKUK BSA Türkiye 2001 yýlý baskýnlarýna taþýmacýlýk sektöründe baþladý. CEMÝYET HABERLERÝ First Tuesday in Aralýk toplantýsýna 150 ye yakýn profesyonel katýldý.

2 Baþlarken, Ýnternet in artýk Türkiye de de üzerinde sadece teknik uzmanlarýn veya meraklý amatörlerin çalýþtýðý bir mecra olmaktan çýktýðýný, bir iþ geliþtirme yöntemi olarak ekonomi gündemine yerleþtiðini düþünüyoruz. Dünyadaki hýzlý teknolojik geliþime paralel olarak, biz de özellikle 2000 yýlýnda ülkemizde, bir tarafta büyük sanayi gruplarý ve bankalarýn öte yanda genç giriþimcilerin Ýnternet ve biliþim teknolojileri tabanlý iþ giriþimlerine tanýk olduk. Bu alana aktarýlan yoðun insan, teknoloji ve finans kaynaklarýný takip ettik de de bu eðilimin devam edeceðini düþünüyoruz. Ancak son aylarda yaþadýðýmýz finansal belirsizliðin etkisiyle ve dünyada bazý yeni ekonomi þirketlerinin hýz kesmesiyle, biliþim ve Ýnternet piyasasýnýn ülkemizde de ihtiyatlý ilerleyeceðini öngörebiliriz. Bütün bu geliþmelere paralel olarak, çok yoðun bir bilgi bombardýmaný altýndayýz. Bu bilgi yýðýnýna karþýn, önemli geliþmeleri ayýklayýp özetleyecek tarafsýz bilgi araçlarý henüz çok yeterli deðil. Ýþte bu anafikirle hareket eden Netwise, size aylýk bir bülten sunuyor. Bültenimizde Türkiye de Ýnternet ve bilgi teknolojilerini stratejik amaçlý kullanan þirketlerden ve Ýnternet bazlý yeni iþ giriþimlerinden söz edeceðiz. Bunu yaparken zamanýnýzýn sýnýrlý olduðunun bilincindeyiz. Sizin adýnýza bir önceki ayýn gündemini tarayýp, sadece deðerli bulduðumuz haberleri, analiz ederek ve özetleyerek, kolay okunur bir formatta önünüze getireceðiz. Bültenimizi sektörlere göre sýnýflandýrdýk. Biliþim sektöründeki þirket birleþmelerini ve satýn almalarýný ayrý bir bölüm olarak ele aldýk. Bu sayýmýzda ayrýca önemli bulduðumuz hukuki konularý ve biliþim sektöründen cemiyet haberlerini size iletmek istedik. Bültenimizden faydalanmanýz dileðiyle, ilk sayýmýzda sizlere içten bir Merhaba diyoruz.

3 tekstil otomotiv Koç.net ve Çalýk Yatýrým Bankasý tarafýndan kurulan Agromarket in ilk projesi Kotonline Ocak ayýnda hizmete girdi. Agromarket faaliyetlerine, Türkiye nin en güçlü olduðu tarýmsal ürünlerden pamuk ile baþladý. Kotonline, Türkiye, Balkanlar ve Orta Asya bölgesinde pamuk alým satýmý için aracýlýk yapan bir elektronik pazaryeri olarak kuruldu. Faaliyet gösterdiði bölgesel pazarýn hacmi 3,25 milyar dolar olduðu tahmin ediliyor. Kotonline aracýlýðý ile pamuk üreticisi, satýcýsý ve alýcýsý elektronik ortamda alým satým iþlemini gerçekleþtirebiliyor. Kotonline'a üye olan pamuk üreticileri ve alýcýlarý, adresinden her gün ayný saatte gerçekleþecek olan alým-satým seansýnda alýþveriþ yapabiliyor, o gün içinde oluþmuþ fiyatlarý ve satýþa sunulan pamuðun özelliklerini öðrenebiliyor, ödeme araçlarý ve kalite kontrol süreçleri konusunda destek alabiliyorlar. Agromarket in %75 i Çalýk Yatýrým Bankasý ve Koç.net e ait. Þirketin 3 yýllýk bir dönem içinde kâra geçmesi ve halka arz edilmesi planlanýyor. Kotonline Genel Müdürü Sabahnur Erdemli, Kotonline proje deðerinin 2 milyon dolar olduðunu belirtti. Þirkette þu anda 7 kiþilik bir ekip görev yapýyor. Erdemli, geleneksel yöntemlerle yapýlan pamuk ticaretinin Ýnternet in ve bilgi teknolojilerinin saðlayacaðý bir platforma taþýnmasýnýn kökten bir sistem deðiþikliðini ifade ettiðini ve baþarýlý olunabilmesi için alýcý ve satýcýlar arasýnda güven unsurunu yerleþtirecek mekanizmalarýn oluþturulmasý gerektiðini söyledi. Kotonline da bugüne kadar þirketin ortaklarý arasýnda alým satým gerçekleþmiþ ve Ege ve Türkmen pamuðu satýþa sunulmuþ. Erdemli, güven unsurunu ön planda tutarak yeni üyelerin sistemi kullanmasý amaçlý pazarlama faaliyetlerine devam edildiðini bildirdi yýlý, özellikle Amerika da B2B (iþletmeden iþletmeye e- ticaret) ve e-pazaryeri uygulamalarýnýn yýlý oldu. Yýlýn ilk yarýsýnda pazarda ilk olma kaygýsýyla her alanda üçüncü kiþilerce B2B ve e-pazaryeri þirketleri kuruldu ve hýzla halka açýldý. Ýkinci yarýda bu þirketler, geleneksel ekonominin büyük þirketlerince kurulan B2B ortaklýklarýnýn rekabeti ve Nasdaq daki düþüþten etkilendiler. Bu deneyim, endüstri ve teknoloji standartlarýnýn henüz oturmadýðý bir ortamda baþarýlý olmak için katma deðer yaratmanýn pazarda ilk olmaktan daha önemli olduðunu gösterdi. Buna ek olarak, çoðunlukla sektör dýþýndan giriþimcilerce kurulan e-pazaryeri veya B2B þirketlerinin, tarafsýzlýk avantajý dolayýsýyla rakip þirketleri Ýnternet platformunda bir araya getirmede daha baþarýlý olmasý beklentisinin gerçekçi olmadýðý anlaþýldý in son aylarýnda Türkiye de de B2B tarzý elektronik ticaret giriþimlerinin artmaya baþladýðýný, bu süreci elektronik pazaryerlerinin takip ettiðini gözlüyoruz. Kotonline projesi bu anlamda ilk örneklerden biri ve baþarý ya da baþarýsýzlýðý tüm pazar için emsal oluþturacak. Yukarda anlatýlan yurtdýþý deneyimlerinin ýþýðýnda, altyapý kurulmasý ve iþletilmesini yüklenen Koç.net ile tekstil sektöründe tecrübeli Çalýk Grubunun, Kotonline ýn ortaðý olmasý, projenin baþarýlý olabilmesi için önemli bir avantaj olarak görülebilir. Ýnternet ten Satýlan 90 adet Lupo Türkiye yollarýnda. Volkswagen in Türkiye distribütörü Doðuþ Otomotiv 2000 in ikinci yarýsýnda, daha önce Türkiye de satýlmayan araba modeli, Volkswagen Lupo yu sadece Ýnternet ten satýþa çýkardý. Teslim edilen 90 otomobilin yaný sýra þu anda stokta 28 adet Lupo bulunuyor. Alýþveriþlerde % 15 dolayýnda sipariþten vazgeçme yaþanmýþ ve sipariþ verenlere geri ödeme yapýlmýþ. Bu veriler incelendiðinde, Aralýk ayýndaki kriz sýrasýndaki iptaller hariç, sipariþten vazgeçme oranýnýn zaman içinde azaldýðý gözlenmiþ. Bu da baþlangýçta ön plana çýkan merak duygusunun zaman içinde yerini daha bilinçli tercihlere býrakmasý þeklinde yorumlanýyor. E-Lupo projesi Doðuþ Otomotiv ve Türkiye deki diðer otomotiv firmalarý için olduðu kadar, Volkswagen merkez ofisi için de özellikle Türkiye dýþýndaki diðer pazarlara Ýnternet aracýlýðýyla giriþte kullanýlabilecek ciddi bir bilgi birikimi saðlamýþ. Þirketten verilen bilgiye göre, Lupo nun hem fiyatýnýn Türkiye de hitap ettiði segmentin biraz üzerinde olmasý hem de bu segmentin satýþ adetleri açýsýndan toplam otomobil pazarýnýn ancak %1 ini oluþturmasý dolayýsýyla, Lupo, Ýnternet projesi öncesi pazara sunulmamýþtý. Bu doðrultuda Volkswagen AG ile yapýlan görüþmelerde Ýnternet i bir tanýtým ve satýþ kanalý olarak kullanmak fikri benimsendi ve e-lupo projesi hayata geçirildi. Proje Ýnternet in beklenmedik ürünler için bile uygun bir satýþ ve pazarlama aracý olabileceðini Türkiye örneðinde kanýtlamasý açýsýndan önemli. Bu çalýþma, son kullanýcýya yönelik e-ticaret uygulamalarýnda baþarýya ulaþmak için gereken belli baþlý þartlarý da ortaya çýkardý. Bunlar, kaliteli ürün, etkin altyapý, iyi proje planlamasý, doðru fiyatlama stratejisi, etkili tanýtým ve stratejiyle uyumlu site tasarým ve uygulamasý olarak özetlenebilir. 3

4 hýzlý tüketim mallarý Türkiye nin önde gelen tedarikçileri ve perakendecileri ilk tüketim mallarý elektronik pazaryerini kuruyor. Anadolu Holding, Eczacýbaþý Holding, Fiba Holding, Etap Endüstri ve Yatýrým Holding, Cap Gemini Ernst & Young U.S. LLC, Calico Commerce Inc. ve Tradenet tüketim mallarý sektöründe bir e-pazaryeri oluþturmak üzere TurkeCom isimli bir þirket kurdu. Turkecom un Ambalajlý Tüketim Mallarý e-pazaryerini 2001 yýlýnýn ilk çeyreðinde hayata geçirmesi planlanýyor. Þirket 2004 yýlý için 100 bin kullanýcýya ulaþmayý hedefliyor. Pazaryerinin ambalajlý tüketim mallarýnýn þirketten þirkete tedarik zincirini daha etkin hale getirerek iþletme giderlerini azaltmasý ve tüketim mallarýnýn fiyatlarýný düþürmesi amaçlanýyor. Tedarikçilerle perakendecileri bir araya getirecek elektronik platformda, finansal hizmetler, iþ yönetim araçlarý, güncellenmiþ ticari etkinlikler gibi katma deðerli hizmetlerin de sunulmasý planlanmakta. Bu projenin dünyadaki eðilimlere paralel olarak, ilgili sektörün büyük firmalarýnýn bir araya gelerek oluþturduklarý B2B projelerine Türkiye den ilginç bir örnek olacaðýný düþünüyoruz. Sitenin faaliyetlerini proje hayata geçtiðinde daha detaylý olarak inceleyeceðiz. perakendecilik Dünyada son kullanýcýya yönelik e-ticaret þirketleri için yýlbaþý performansý, þirketin geleceðini belirleyecek önemli bir sýnav olarak deðerlendiriliyor. Yoðun alýþveriþin gözlendiði bu dönemde, B2C siteleri, site tasarým ve uygulamalarýnýn talebe cevap verip veremediðini, teslimat süreçleri ve müþteri hizmetlerinin iyi iþleyip iþlemediðini, ödeme sistemlerinin güvenli olup olmadýðýný ölçüyorlar. Bu yüzden yýlbaþý öncesi detaylý online alýþveriþ tahminleri yapýlýrken yýlbaþý sonrasý da gerçekleþen satýþ rakamlarý ve performans ölçümleri ayrýntýlarýyla gerek þirketlerin kendileri gerekse tarafsýz araþtýrma kuruluþlarý tarafýndan kamuoyuna açýklanýyor. Türkiye de de yurtdýþýndaki kadar olmasa da yýlbaþý özelikle hediye alýþveriþinin arttýðý bir dönem olarak Türk B2C sitelerini etkiliyor. Ancak biz pazarýn henüz çok yeni olmasý ve standartlarýn oturmamasý dolayýsýyla Türkiye de gerçekleþen doðru rakamlara ulaþamýyoruz. Türk e-ticaret þirketleri satýþ, kârlýlýk, müþterilerin günlük ortalama alýþveriþ miktarý, sipariþ sayýsý, teslimat performansý, iade edilen sipariþ miktarý gibi rakamlarý açýklamýyor. Bu durum, Türkiye pazarýný ve oyuncularýný doðru ve tarafsýz deðerlendirmeyi zorlaþtýrýyor. turizm Turizm Bakanlýðý, Türk turizminin tanýtýmýný ve pazarlanmasýný sitesi ile Ýnternet ortamýna taþýmayý amaçlýyor. Yýlbaþý Türk e-ticaret sitelerine de canlýlýk getirdi. Ýxir Alýþveriþ, Pazarlama ve Ürün Geliþtirme Müdürü Elif Gür ün Zakki ye iliþkin olarak verdiði bilgilere göre, sipariþ sayýsý açýsýndan Zakki nin performansý Kasým Aralýk arasýnda %120 arttý. Ayrýca siteyi ziyaret edenlerin alýþveriþ yapma oraný 1.5 kat arttý. Rekabet dolayýsýyla detaylý rakam vermekten kaçýndýðýný söyleyen Gür, Türk kullanýcýlar arasýnda hediye alma söz konusu olduðunda Ýnternet i kullanmanýn alýþkanlýk haline gelmeye baþladýðý deðerlendirmesini yaptý. Gür, Zakki nin hedef kitlesini, profesyonel, ofisten Ýnternet e baðlanan, alýþveriþ yapacak zamaný olmayan, belli bir yaþýn üzerinde, Ýnternet i alýþveriþ yapma amacýyla kullanacak sofistikasyona gelmiþ insanlar olarak tanýmladý. Gür, Zakki nin yýlbaþý döneminde, site ziyaretçisini müþteriye dönüþtürmeye odaklandýðýný, bunun için, yýlbaþýna özel site tasarýmý ve promosyonlar geliþtirildiðini ve bayram tatili dolayýsýyla sipariþlerde bir aksaklýk olmamasý için tedarikçi ve teslimatçý firmalarla anlaþmalar yapýldýðýný ve 31 Aralýk sabahýna kadar sipariþ alýmýna devam edildiðini vurguladý. Turizm Bakaný Erkan Mumcu nun açýklamalarýna göre projenin, 15 milyon dolarlýk bir bütçeye sahip olmasý ve 2 yýlda tamamlanmasý öngörülmekte. Türkiye Seyahat Acentalarý Birliði (TURSAB) ve Türkiye Otelciler Birliði (TUROB) de çalýþmalarda yer alýyor. Proje, Turizm Bakanlýðý nýn bir yan kuruluþu olan TURAÞ tarafýndan yürütülüyor. Bir portal olarak yayýna baþlayan sitenin, sonraki aþamalarda online rezervasyon ve satýn almayý da içerecek þekilde zenginleþmesi planlanýyor. Projenin risk sermayesi yöntemiyle finanse edileceðini bildiren bakan, ayrýntýlarýn daha sonra açýklanacaðýný kaydetti. Fizibilite detaylarý henüz netlik kazanmamýþ olmakla birlikte, bütçenin büyüklüðü ve proje için ayrýlan zaman miktarý, bize bu para ve zamanýn Türkiye deki turizm iþletmelerini kapsayan bir að kurulumu için harcanmasýnýn planlandýðýný düþündürdü. Türkiye turizm sektörü iþletmelerinin teknoloji kullaným düzeyleri ve Ýnternet baðlantýlarýnýn istenen düzeyde olmamasý, projenin eðer umduðumuz gibi þekillenirse deðerli olabileceðini gösteriyor. Turizmin, yapýsý itibariyle dünyada Ýnternet üzerinden sunulan hizmet ve ticaretin ilk ve en kolay yaygýnlaþtýðý alanlardan biri olmasý sebebi ile Turizm Bakanlýðýnýn bu projesini olumlu buluyoruz. Bu projenin devletin diðer Ýnternet ve bilgi teknolojileri yatýrýmlarýnýn uðradýðý akýbete uðramamasýný diliyoruz. 4

5 medya / reklamcýlýk 2000 yýlýnda Türkiye Ýnternet reklam pazarý tahmini 5 milyon dolar olarak gerçekleþti. Sektör profesyonelleri, Amerika daki Ýnternet reklamcýlýðý geliþme trendiyle uyumlu olarak, Türkiye de 2001 yýlýnda Ýnternet reklamlarýnýn toplam reklam pastasýndan %2 lik bir pay alarak asgari 20 milyon dolara ulaþacaðýný tahmin ediyor dönemi için bu rakamýn 50 milyon dolar seviyesine gelmesi bekleniyor. Aralýk ayýnda yaþanan mali krizle birlikte, 2001 yýlýnda üzerlerinde karlýlýk baskýsý artan þirketlerin reklam bütçelerinde de kýsýntýya gitmelerini bekleyebiliriz. Ýnternet reklamcýlýðýnýn, küçük bütçelerle doðrudan hedef kitleye ulaþmada son derece etkili bir araç olmasý dolayýsýyla bu duruma bir çözüm sunacaðý öngörülebilir. Bir Ýnternet reklam pazarlama ve geliþtirme þirketi olan Noktakom Genel Müdürü Uður Ergün, Türkiye de Ýnternet reklamlarýnýn bankacýlýk ve finans, otomotiv, biliþim, telekomünikasyon ve tüketici mallarý sektörlerinde faaliyet gösteren þirketlerce verildiðini belirtti. Ancak Ýnternet reklamlarýndan önemli fayda saðlayacak esas grubu, sunduðu ürün veya hizmetin daha dar ve tanýmlý segmentlere hitap ettiði, genel kitle eriþimi amaçlayan reklam araçlarýný verimli ve etkin biçimde kullanamayan, reklam bütçesi kýsýtlý olan þirketler oluþturuyor. Ayrýca, Türkiye deki Ýnternet kullanýcýlarýnýn dünyadan farklý olarak çok daha genç bir kitle olmasý, gençlere yönelik ürün ve hizmetlerin pazarlanmasýnda Ýnternet in çok etkili olabileceðini gösteriyor. Konuya iliþkin bilgi aldýðýmýz, Ýnternet reklamlarý alanýnda uzmanlaþmýþ hizmetler veren Medyatick Genel Müdürü Bahadýr Yetki, Türkiye deki Ýnternet reklamcýlýðý pazarýnýn önünü týkayan öðelerden birinin, Türk Ýnternet þirketlerinin kendilerinin yeterince online reklam vermemesi olduðunu belirtti. Yetki ye göre, Türkiye online reklam pazarý 2001 yýlýnda geniþleyecek ama bunun sebebi 2000 yýlýnda reklam veren þirketlerin Ýnternet bütçelerini arttýrmalarý olmayacak yýlý Türk Ýnternet reklamcýlýðý adýna bir deneme yýlý oldu ve reklam verenler bunun olumsuzluklarýný yaþadý de ise yeni þirketlerin Ýnternet reklamý vermeye baþlamasýyla piyasa geniþleyecek. Ancak yine de 2001, sadece reklam gelirlerine dayalý iþ modelleriyle yola çýkan Ýnternet þirketlerinin kapanacaðý bir yýl olacak de güçlü ve spesifik konulara yönelmiþ içerik saðlayan ve kendi imkanlarý ile ayakta kalabilen web siteleri, 2002 den itibaren artan reklam gelirlerinden daha fazla pay almaya baþlayacaklar. Ýki yýldýr Türkiye de Ýnternet reklamý veren büyük firmalardan biri olan Ýntel in deneyimlerini, sektörün durumunu özetlemesi açýsýndan inceleyebiliriz. Ýntel, Akdeniz, Orta Doðu ve Afrika Bölgesi Pazarlama Programlarý Müdürü Ayþegül Ýldeniz in turk.ýnternet.com un düzenlediði panelde verdiði bilgiye göre, Ýntel Türkiye 2000 yýlýnda toplam reklam bütçesinin yüzde kadarýný online medyada kullandý. Ýntel, Türkiye de, online reklam bütçesinin %60 ýný banner tipi reklam için, %40 ýný ise sponsorluk þeklinde kullanýyor. Kurumsal kullanýcýlara yönelik sponsorluk faaliyetlerinde, biliþim sektörüne yönelik siteler içinde içerik saðlayan köþeler hazýrlayan Ýntel, tüketiciye yönelik çalýþmalarýnda spor faaliyetlerini destekliyor, bilgi yarýþmalarý düzenliyor. Ýldeniz, reklam veren olarak karþýlaþtýklarý sorunlarý, kampanya raporlarýný zamanýnda ve saðlýklý olarak yayýncý sitelerden alamamak ve spesifik konularda odaklanmýþ, zengin içerikli sitelerin azlýðý olarak tanýmlýyor. Bankalar, 2000 in önde gelen Ýnternet reklam verenleri oldular. Buna iyi bir örnek olan Garanti Bankasý, özellikle Ýnternet bankacýlýðý ürünlerini yoðun olarak Ýnternet üzerinde tanýttý. Bunun için banner tipi reklamlarýn yaný sýra, grup içi firmalarla ortak pazarlama çalýþmalarý yapýldý. Örneðin, Garanti Ýnternet Þubesi'nde yapýlan iþlemler karþýlýðý Ixir paketi verilmesi þeklindeki Garanti için Ýxir kampanyasýnýn Garanti Ýnternet Þubesi iþlem sayýsýný arttýrdýðý bildirildi. Buna ek olarak, elektronik ticaret yapan bir sitenin, Ýnternet üzerinden kullandýðý ödeme siteminin Garanti Bankasý güvencesinde olduðu vurgulanarak, bankanýn tanýtýmýnýn yapýlmasýna önem veriliyor. Garanti Bankasý Genel Müdür Yardýmcýsý Fuat Erbil, turk.ýnternet.com a verdiði bir röportajýnda, televizyon ve gazete reklamlarý ile kýyaslandýðýnda Ýnternet reklamlarýnýn daha düþük maliyetli olduðunu ancak özellikle ISS sitelerine verilecek reklamýn maliyetinin, diðer mecralara verilen reklamlara yaklaþmaya baþladýðýný belirtti. 5

6 @ Ýnternet eriþimi ve portal hizmetleri Alexa Research, Aralýk ayý Türkiye Ýnternet trafiði ve portal kullanýmý istatistiklerini açýkladý. Türk kullanýcý tarafýndan en çok ziyaret edilen Türk sitelerinin Aralýk ayý sýralamasýna baktýðýmýzda þunu görüyoruz. Ýlk onda Ýnternet Servis Saðlayýcýlardan sadece Turk.net (1.), Superonline (3.) ve E-Kolay ý (4.) görüyoruz. Bunlarý Turkport (12.) Veezy.com (Vestel) (17.) Tr.net (19.) ve Koc.net (20) izliyor. Ýxir.com ise 27. sýrada. E-Ticaret siteleri ise ziyaretçi trafiði açýsýndan çok daha geriden geliyor. Zakki (37.) bu grup içinde en önde. Onu Ýnfoshop (40.), Ýdeefixe (52.), Deppo (55.), Kangurum (69.), Migros (91.) ve Estore (92.) izliyor. Listede dikkatimizi çeken bir site de 2. sýradaki Mynet. Mynet eylül ayýndan beri en çok izlenen ilk on site sýralamasýnda yerini alýyor. Türkçe arama motorlarý Netbul 9. ve Arabul 11. sýradalar. Bu þirketlerin güçlü yerli oyuncular için satýn alýnmaya/ortak olunmaya aday olabileceðini düþünüyoruz. Banka ve aracý kurum siteleri arasýnda ilk yüze girenler Akbank (26.) Ýþ Bankasý (32.), Garanti (34.) ve Borsadirekt (67.) olarak sýralanýyor. Geleneksel basýn ve yayýn kurumlarýnýn sayfalarý þu þekilde sýralanýyor Showtvnet (6.), Hürriyet (13.), Cine5 (14.), Sabah (18.), Milliyet (21.), Hurriyetim (25.), Hurriyet (32.), Stargazete (53.), Radikal (72.), Akþam (79.), Cumhuriyet (94.) ve Yenisafak (99.). Alexa Research sonuçlarý, kullanýcýnýn hangi siteleri ziyaret ettiðini ve ne kadar süre kaldýðýný ölçen yazýlýmýný yükleyen, her ülkeden en az 3000 kullanýcýdan oluþan panel verilerinin derlenmesi ve analizi sonucu elde ediliyor. Veriler site ve host düzeyinde açýklanýyor. Ayný þirkete ait farklý siteler için ölçümler ayrý yayýnlanýyor. Bu metodolojinin en önemli sýnýrlamasý Alexa yazýlýmýný yükleyen kullanýcýnýn kontrol edilmemesi dolayýsýyla, ortaya çýkan örneklemin bütün nüfusu temsil eder özellikte olup olmadýðýnýn istatistiksel olarak bilinememesidir. Buna ek olarak, örneklem kontrol edilse dahi, Ýnternet kullaným oranýnýn ve bilgisayar sahipliðinin genel nüfusa oranla oldukça düþük olduðu Türkiye gibi geliþmekte olan ülkelerde oluþturulan panel genel nüfus profilini tam olarak yansýtmayabilir. Ayrýca, Ýnternet e kafelerden eriþenlerin oranýnýn yüksek olmasý sadece ev ve iþ kullanýcýsýný takip eden panellerin doðru sonuçlar vermesini engelleyebilir. Yine de Alexa sonuçlarýnýn Türkiye Ýnternet piyasasý için deðerli bilgiler içerdiðini düþünüyoruz. Sektörde güvenilir, tarafsýz ve karþýlaþtýrýlabilir bilgi eksikliði var. Bu da, hem piyasanýn tamamýnýn hem de þirketlerin doðru deðerlendirilmesini ve dünya örnekleri ile karþýlaþtýrýlmasýný engelliyor. Alexa verileri, sadece firmalarýn kendi bilgileri ile karþýlaþtýrma saðlamasý açýsýndan bile deðerli bir baþlangýç noktasý kabul edilebilir. Alexa veya benzeri þirketlerin kullanýcý panellerine dayalý araþtýrmalarý, sýnýrlamalarýnýn farkýnda olunarak, pazardaki geliþme trendlerini görmek için kullanýlabilir. Ayrýntýlý veriler için adresine bakýlabilir. 6

7 @ internet eriþimi ve portal hizmetleri AGB Anadolu Ýnternet ölçümleme hizmeti vermeye baþladý. Doðuþ Grubunun Ýnternet Servis Saðlayýcý þirketi Ýxir, aralýk ayýnda 55 çalýþanýnýn iþine son verdi. T V izleme ölçümleri konusunda faaliyet gösteren AGB Anadolu,Ýnternet ölçümü ve pazar araþtýrmasý konularýnda faaliyet gösteren Red Sheriff firmasýyla know-how ortaklýðý yaparak RedMeasure- Ýnternet Ölçümleme Sistemi ni Türkiye de uygulamaya baþladý. AGB Anadolu, 19 þirket üzerindeki deneme çalýþmalarýnýn sona erdiðini, 2001 de Ýnternet ölçümleme konusunda daha etkin hizmet vereceðini bildirdi. Browser tabanlý bir ölçümleme sitemi olan RedMeasure da bir web sitesinin her sayfasýna tescilli bir kod veriliyor ve sayfalar tarayýcýya her yükleniþinde sayýlýyor. Böylece proxy sunucular, firewall ve caching uygulamalarýndan kaynaklanan eksik ya da fazla ölçümlemelerin önüne geçiyor. RedMeasure ile, görülen sayfalar, farklý kullanýcýlar, referans linkler, trafik analizi, sayfada kalýnan süre, eriþim ve sýklýk, giriþ ve çýkýþ sayfalarý, eriþilen ülke gibi bilgiler derleniyor ve raporlanýyor. Türkiye de üçüncü partilerce yapýlan tarafsýz, güvenilir ve karþýlaþtýrýlabilir ölçümlemenin olmamasý, Ýnternet þirketlerinin ve sektörün geliþiminin önünde önemli bir engel teþkil ediyor. Bu bilgiler, özellikle reklam verenler, yatýrýmcýlar ve araþtýrmacýlar olmak üzere tüm sektör çalýþanlarý için çok deðerli. Ancak AGB Anadolu nun ölçüm sonuçlarýna sadece bu hizmeti satýn alan firma ulaþabiliyor, dolayýsýyla kamuya açýk deðil. Turkport yayýnýna ara verdi. Turkport un sitesinde yayýnlanan 19 Ocak tarihli duyuruya göre, site yayýnýný geçici bir süre ile durdurdu. Siteden ulaþýlan e-posta hizmetlerinde ve Turkport tan alýnan Ýnternet eriþim hizmetlerinde aksama olmayacaðý bildirildi. Turkport un Haziran 2000 itibariyle eriþim hizmetleri abonesi ve kayýtlý portal kullanýcýsý bulunuyordu. Turkport, Türkiye deki büyük gruplarýn bünyesinde kurulan Ýnternet servis saðlayýcý þirketler arasýnda eriþimden çok portal hizmetlerine aðýrlýk veren ilk þirketti. Güçlü yönetimi ve medya deneyimi ile kullanýcýya ulaþma açýsýndan baþarýlý görülen Turkport un, Medya Holding in yaþadýðý mali krize baðlý olarak kapatýlmasýný Türkiye Ýnternet piyasasý açýsýndan üzücü bir geliþme olarak deðerlendiriyoruz. Ýxir in aralýk ayýnda resmi açýklamalara göre 55, doðrulanmayan söylentilere göre 110 elemanýný iþten çýkartmasý sektörde paniðe neden oldu. Büyük yatýrým ve reklam harcamalarý ile piyasaya girip, kýsa sürede pazarýn önemli oyuncularýndan biri olan Ýxir in zor durumda olduðu ve batabileceði endiþesi bütün sektöre yayýlan güvensizlikle birleþtirildi. Ýxir, ocak ayý sonunda da doðrulanmayan haberlere göre 80 elemanýnýn daha iþine son verip reklam bölümünü kapattý. Ýxir, bünyesindeki dokuz portalden dördünün çalýþmalarýna ara verdi. Yepnew, Basamax, Champiyon ve Sosyetix adlý portallarý, 18 Ocak tan itibaren güncellenmeyecek. Bu portallarýn hazýrlanmasýnda görev yapan 14 çalýþan iþten ayrýldý. Yepnew, müzik, Basamax, amatör müzisyenlere yönelik, Champiyon yarýþma, Sosyetix ise magazin içerikli portallardý. Ýxir Genel Müdürü Babür Özden daha önceki açýklamalarýnda reklam ya da e-ticaret geliri olmayan sitelerin kapatýlabileceði yönünde sinyaller vermiþti. Yoðun rekabet sebebiyle azalan eriþim gelirleri ve artan müþteri elde etme giderleri servis saðlayýcý þirketleri, eriþim hizmetlerinden çok portal olmaya yönlendirdi. Burada amaç online reklam ve e-ticaret gibi portal gelirlerini arttýrmaktý. Ancak geliþmelerden görülen o ki, Türkiye Ýnternet reklamcýlýðý hacmi, temel stratejisini reklama dayalý olarak kuran Ýnternet þirketlerini besleyecek hýzla büyümüyor ve onlarý gelir modellerini deðiþtirmeye zorluyor. Ýxir in eleman çýkartmasýný bu durumla baðlantýlý düþünebiliriz. Ýþe son vermelerin özellikle yayýncýlýk ve içerik oluþturulmasý alanýnda olmasý, Ýxir in reklam almayan portallarýný kapatmasý ve e-ticaret sitesi Zakki nin etkinliðini artýrýcý çalýþmalar yaptýðýný belirtmesi ayný sürecin parçalarý olarak yorumlanabilir. Özetle, 2000 in son aylarýnda yaþanan mali krizin de etkisiyle þirketler üzerinde verimlilik ve karlýlýk beklentisi arttý. Bu da 2000 yýlýný, baðlý bulunduklarý grubun yoðun parasal desteðiyle, pazarý büyütmek amaçlý pazarlama ve altyapý yatýrýmlarý ile geçiren büyük Ýnternet servis saðlayýcý þirketlerinin üzerindeki karlýlýk baskýsýný arttýrdý yýlýnda harcamalarýn kýsýlmasý ve gelirlerin arttýrýlmasý gerekiyor. 7

8 insan kaynaklarý / danýþmanlýk Ýnternet geniþ kitlelere çok hýzlý ve düþük maliyetlerle ulaþabilme avantajý ile insan kaynaklarý hizmetlerinde önemli bir rol oynamaya baþladý. Türkiye de Kariyer.net ile baþlayan bu süreçte, farklý katma deðer önerileri ve iþ modelleriyle yeni þirketlerin hýzla pazara girdiðini görüyoruz. Pazarýn þu andaki büyüklüðü 1.5 milyon dolar olarak tahmin ediliyor ve 2001 de iki katýna çýkmasý bekleniyor. Ýnternet üzerinden insan kaynaklarý hizmetleri veren Tekadres.com hizmete girdi. Tekadres iþveren ve profesyoneller için katma deðerli hizmetleri tek bir adresten sunma hedefiyle pazara girdiðini açýkladý. Tekadres in ana þirketi Profil International, üst düzey yöneticilere yönelik insan kaynaklarý danýþmanlýðý pazarýnda ilk ve lider kuruluþlardan biri. Tekadres Genel Müdürü Ethem Eldem, bunun þirkete önemli bir rekabet avantajý yarattýðýný belirtiyor. Sitenin gelir modeli, üye firmalardan alýna üyelik bedellerine ve reklam gelirleri ile site üzerinde yaratýlan trafikten alýnan paya dayanýyor. Ýþveren firmalarýn ikiden fazla aracý siteyi kullanmaktan kaçýnacaklarýný varsayarsak, pazara ilk giren olmak çok önemli bir avantaj yaratýyor. Tekadres bu konudaki dezavantajýný gidermek için sitenin portal yönüne aðýrlýk veriyor ve kullanýcýlar için özellikle eðitim ve araþtýrma olanaklarý sunarak deðer yaratmayý amaçlýyor. Tekadres, Aralýk sonu itibariyle 75 müþteri ve 17 içerik ortaðýna ulaþmýþ durumda. Bizim gözlemlerimize göre, özgeçmiþ veri bankasý yaratarak kitle iþe yerleþtirme pazarýnda yer almanýn Profil in ana iþ modeli ve müþteri portföyü ile uyuþmadýðý düþüncesi, Profil International i uzun süre Ýnternet pazarýndan uzak tutmuþtu. Ancak özellikle Kariyer.net gibi giriþimlerin baþarýsý ve Ýnternet insan kaynaklarý piyasasýnýn 2000 deki hýzlý geliþimi Profil i, Tekadres projesini hayata geçirmeye itmiþ olmalý. Ýnternet in geniþ kitlelere çok hýzlý ve düþük maliyetlerle ulaþabilmesi için platform saðlamasý, Profil in daha az maliyetle ve farklý katmanlarda danýþmanlýk hizmetleri verebilmesini getireceði için önemli bir sinerji yaratýyor. Bunun farkýna varan Profil in bilinçli bir tercih yaparak Tekadres aracýlýðý ile bu piyasada yer almaya karar verdiði anlaþýlýyor. insankaynaklari.com üyeye ulaþtý. Sorumlu Müdür Enis Behar ýn verdiði bilgilere göre, Ýnternet üzerinde kariyer danýþmanlýðý, eðitim hizmetleri ile seçme ve yerleþtirme danýþmanlýðý hizmetleri veren siteye ulaþan özgeçmiþ sayýsý , günlük ortalama ziyaretçi sayýsý Arthur Andersen in kurumlara sunduðu Ýnsan Kaynaklarý Danýþmanlýðý hizmetlerinin teknolojik platformda bir uzantýsý olan insankaynaklarý.com, özgeçmiþ bankasý oluþturarak, iþveren ve iþ arayanlar arasýnda teknolojik bir aracý platform saðlamaya dayalý iþ modelinin dýþýnda çalýþýyor. Arthur Andersen insan kaynaklarý danýþmanlýðý hizmetleri verdiði müþteri firmalar için açtýðý iþ pozisyonlarýna eleman yerleþtirilmesi sürecinde ek bir aracý olarak Ýnternet platformunu kullanýlýyor. Gelir modeli de danýþmanlýk ücretlendirme esasýna uygun bir biçimde, projede harcanan saat ücreti esasýna dayanýyor. Ýnternet iþe baþvuru ve deðerlendirme sürecinde hýzý ve verimliliði artýrarak, Arthur Andersen nýn daha çok sayýda firmaya hizmet verebilmesini saðlýyor. Türkiye Ýnternet insan kaynaklarý pazarý çok parçalý bir görünüm arz ediyor. Ancak, iþin doðasý gereði iki grup þirketin pazarda kalmasý beklenebilir. Birinci grubu ya pazara ilk girme avantajýna sahip dolayýsýyla çok kullanýcýlý siteler ya da arkasýnda uzmanlýk veya finansal güç sahibi ortaklarýnýn desteði bulunan büyük siteler oluþturuyor. Örneðin, Yenibir.com un, arkasýndaki medya potansiyeli ve özellikle Hürriyet Ýnsan Kaynaklarý Gazetesinin deneyimi ile piyasaya geç girmesinin dezavantajýnýn üstesinden gelerek pazarýnda kalýcý olmasýný bekleyebiliriz. Ýkinci grubu saðlýk, turizm gibi daha dar ve tanýmlý sektörlere hizmet vermeyi hedefleyen uzmanlaþmýþ sitelerin oluþturacaðýný düþünüyoruz. 8

9 telekomunikasyon yazýlým / donaným Turkcell kurduðu iki yeni þirketle mobil Ýnternet pazarýna giriyor. Turkcell, Mapco Ýnternet ve Ýletiþim Hizmetleri Pazarlama A.Þ ve Platco Ýnternet ve Ýletiþim Altyapý Hizmetleri A.Þ adlarýný taþýyan þirketler aracýlýðýyla mobil portal yatýrýmlarý yapacaðýný açýkladý. GSM abonelerine mobil Ýnternet ve dijital TV abonelerine içerik hizmetleri sunmasý planlanan þirketler henüz faaliyete geçmedi. Hakkýnda detaylý bilgi verilmeyen projenin, Accenture firmasýnýn danýþmanlýðýnda gerçekleþtiði biliniyor. Bu proje, Türkiye de faaliyetlerine ara vermiþ olan Accenture, eski adýyla Andersen Consulting in yeni ismi ve organizasyonuyla Türkiye deki ilk çalýþmasý olmasý açýsýndan da dikkate deðer. Ýþ-TÝM Doðan Ortaklýðý Türkiye nin 3. GSM operatörü Ýþ-TÝM, pazarlama stratejileri kapsamýnda Doðan Grubu ile ortaklýk yapacaðý haberleri duyuldu. Pazarlama araçlarý olarak Doðan Grubu bünyesindeki yayýn organlarýnýn ve daðýtým kanallarýnýn kullanýlmasý, Ýþ- TÝM in 3 yýl içinde 5 milyon aboneye ulaþma hedefi için zorunlu görünüyor. Telekomünikasyon hizmetlerinde KDV oraný arttýrýldý. Bakanlar Kurulu nun 11 Aralýk 2000 tarih, sayýlý Resmi Gazete de yayýnlanan Kanun Hükmünde Kararname si uyarýnca GSM iþletmecileri tarafýndan verilenler hariç, her türlü telekomünikasyon hizmetlerinde (altyapý tesisi ve iþletilmesi dahil) uygulanan KDV oraný % 17 den % 25 e çýkarýldý. Kararnamede ayrýca 11 Aralýk tan itibaren % 17 KDV oraný ile düzenlenen tüm faturalar için % 8 lik ek fatura düzenlenmesi gerektiði de belirtiliyor. Yayýmlanan Kanun Hükmünde Kararnamede hangi telekom hizmetlerinin % 25 hangilerinin % 17 ye tabi olacaðý, Ýnternet hizmetlerinde de bu oranýn uygulanýp uygulanmayacaðý netlik kazanmýþ deðil. BTHaber in bildirdiðine göre, Türk Telekom tarafýndan yapýlan yazýlý açýklamada sabit telefon görüþme ücretleri ve Kablo TV ücretlerinin % 17 KDV ye tabi olacaðý, ISS lerin sunduðu, çevirmeli að abonelik bedellerinde KDV nin % 17 olarak uygulanacaðý ancak kurumsal hizmetlerde, yani kiralýk hat, frame relay gibi hatlardan alýnan KDV oranýnýn % 25 olarak gerçekleþeceði bildiriliyor. Telekomünikasyon hizmetlerinde KDV nin arttýrýlmasý konuya ilgili çevrelerde Ýnternet in geliþimine zarar verecek bir uygulama olarak deðerlendiriliyor. Arena Bilgisayar SAP ye geçti ve tedarik zincirinin tüm iþ süreçlerini barkod teknolojisi ile bütünleþtirerek, gerçek zamanlý hale dönüþtürdü. ArenaOpen adý verilen ve Arthur Andersen in danýþmanlýðýnda gerçekleþtirilen projeyle þirketin tüm iþleyiþi SAP uygulamalarýna taþýnýyor. Tedarikçi, bayi ve son kullanýcýyý Ýnternet üzerinde bir araya getiren proje 1.2 milyon dolarlýk yatýrýmla gerçekleþtirilmiþ. Projeyle, depo yönetimi kapsamýnda bulunan, mal giriþi, çýkýþý, adresler arasý yerleþtirme ve envanter sayým iþlemlerinin merkezi olarak yönetilmesini ve bunun Ýnternet aracýlýðý ile tedarikçilere ve bayilere açýlabilmesi de saðlanýyor. Proje kapsamýnda dolarlýk maliyetle gerçekleþtirilen ve Aralýk ayýnda kullanýma açýlan pencer-e.com aracýlýðý ile de, 3400 Arena bayisi gerçek zamanlý olarak ürün bilgilerine ulaþabiliyor, sipariþ verebiliyor ve takibini yapabiliyor. Ocak ayý itibariyle 400 bayi ile pencere.com sözleþmesi imzalanmýþ. Bu yapý, bayilerin verimliliðini arttýrmasýnýn yanýnda, Arena nýn bayilerin alým eðilimlerini öðrenerek bayiye özel hizmetler sunabilme gibi katma deðerli uygulamalarý saðlayabilmesini olanaklý kýlýyor. Bu projeyle Arena nýn, hýzlý geliþen, fiyat rekabetinin güçlü olduðu ve çok sayýda tedarikçinin yer aldýðý bilgisayar ve çevre birimleri pazarýnda faaliyet gösteren aracý bir þirket olarak, kendi büyüklüðündeki bir þirket için yüksek sayýlabilecek bir yatýrýmla pazardaki konumunu güçlendirmeye çalýþtýðýný vurgulamalýyýz. Burada amaç, satýþ ve faaliyet giderlerini düþürüp pazar payý ile satýþ gelirlerini arttýrarak rekabet avantajý saðlamak olarak özetlenebilir. Bu yatýrým ayný zamanda tedarik zincirinin tüm halkalarýný entegre ederek Ýnternet bazlý hale getirmesi açýsýndan Türkiye Ýnternet pazarýnda gerçekleþen önemli bir B2B giriþimi olarak da deðerlendirilebilir. eðitim ODTÜ den Ýnteraktif Dil Eðitimi Orta Doðu Teknik Üniversitesi, 1998 yýlýnda IDEA projesiyle baþladýðý Ýnternet tabanlý uzaktan eðitim çalýþmalarýnýn kapsamýný geniþletiyor. Ýnternet üzerinde ulusal ve uluslararasý dil sýnavlarýna hazýrlýk kurslarýnýn verileceði Distance Interactive Learning: DÝL programýný 22 Ocak ta baþlayacak. Proje ODTÜ Yabancý Diller Yüksek Okulu Temel Ýngilizce Bölümü, ODTÜ Teknopark A.Þ ve Gantek Teknoloji bünyesindeki Tema Biliþim Eðitimi A.Þ ortaklýðý ile geliþtirildi. ODTÜ nün online eðitim projelerinden biri de Enformatik Enstitüsü tarafýndan yürütülen Informatics Online yüksek lisans programý. Ýnternet üzerinden verilen bu biliþim yüksek lisans programýnýn denkliði YÖK tarafýndan kabul edilmiþ. 9

10 hukuk BSA Türkiye 2001 yýlý çalýþmalarýna taþýmacýlýk sektöründe baþladý. Türker Þirketler Grubu'na ait dört firmada Microsoft'a ait Windows 95 ve Office 97 programlarýnýn kopya olarak kullanýldýðý saptandý. Güvenlik güçleri bilgisayarlara el koydu. Firma yetkilileri hakkýnda soruþturmalar sürüyor. BSA, kasým ayýnda da ÇBS Holding A.Þ.'de kopya yazýlým kullanýldýðýný tespit etmiþti. Firmada yapýlan aramalar sonunda, 68 bilgisayara savcýlýk tarafýndan el konulmuþ ve firma yetkilileri hakkýnda soruþturmalar baþlatýlmýþtý yýlýnda kurulan BSA Türkiye, (Business Software Alliance), yazýlým telif haklarý konusunda toplumsal bilinç oluþturmak amaçlý kampanyalarýnýn dýþýnda, telif haklarýný korumak amacýyla lisanssýz yazýlým kullandýðýndan þüphelenilen firmalara savcýlýk izniyle ve polis eþliðinde baskýnlar yapýyor. BSA Türkiye'nin, Compex Multimedia Fuarýnda 2500'e yakýn katýlýmcý ve ziyaretçi arasýnda yaptýðý anket, baskýnlarýn, eðitim kampanyalarýndan daha etkili olabileceðini gösteriyor. Katýlýmcýlar arasýnda BSA Türkiye'yi tanýyanlarýn %97'si baskýnlardan haberdarken, sadece %63'ü eðitim çalýþmalarýný biliyor. Ankete katýlan bilgisayar satýcýlarýn %3'ü lisansýz yazýlým sattýðýný, ama bunun bir suç olduðunu bildiklerini, BSA Türkiye'yi tanýdýklarýný ve eðitim çalýþmalarýndan da, baskýnlardan da haberdar olduklarýný belirtmiþler. Bu sonuçlar BSA nýn firma baskýnlarýna devam edeceðinin ipuçlarýný veriyor. Ülkemizde yazýlým telif haklarý 5846 sayýlý Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamýnda korunmaktadýr. Bunun dýþýnda bilgisayar programlarý Türk Ceza Kanunu'nun "Biliþim Alanýnda Suçlar" kitabý ile korunuyor. Lisanssýz yazýlým Türk Ticaret Kanunu açýsýndan da haksýz rekabet suçu teþkil ediyor. Tüm bu kanunlara göre izinsiz çoðaltýlmýþ yazýlýmlarý elde bulundurmak, kiralamak, kullanmak, satmak ve daðýtmak suç sayýlýyor. Bunlarý yapanlar her bir lisanssýz yazýlým için 5 yýla kadar hapis cezasý, TL'den TL ye kadar para cezasý, 3 yýla kadar meslekten men, kullanýlan bilgisayarlara ve araçlara el konulmasý ve yazýlýmýn normal lisans bedelinin 4 katýndan az olmamak üzere tazminat ödenmesi, yüksek tirajlý gazetelerde halka duyurulmasý gibi aðýr yasal yaptýrýmlara maruz kalýyor. cemiyet haberleri First Tuesday in Aralýk toplantýsýna biliþim sektöründen 150 ye yakýn profesyonel katýldý. Katýlýmcýlarýn %63 ünün giriþimci, 15% inin yatýrýmcý ve %22 sinin hizmet þirketleri olduðu belirtildi. Yeni ekonominin giriþimcilerini, finans ve profesyonel hizmet sunucularý ve yatýrýmcýlarý ile bir araya getirerek güven ve ortaklýða dayalý bir iþ topluluðu oluþturmayý amaçlayan First Tuesday kasým ayýndaki ilk toplantýsý ile Türkiye de de faaliyet göstermeye baþladý. Ýki yýl önce Londra da kurulan First Tuesday, 35 ülkede, 100 þehirde faaliyet gösteren, üyeden oluþan bir organizasyon haline gelmiþ durumda. First Tuesday in Ýstanbul daki çalýþmalarýný, Türkiye deki lisans sahibi Leyla Russell ve ortaðý Rupert Birch yürütüyor. Harvard'da MBA eðitimi alan Leyla Russell, Türkiye'ye 1998 yýlýnda Advantage Kart projesi için gelmiþ. Start-up þirketlere finansal danýþmanlýk saðlayan Russell, daha önce bir Amerikan start-up þirketi için 5 milyon dolarlýk finansman elde edilmesi iþini yönetmiþ. Rupert Birch ise özellikle geliþmekte olan piyasalarla ilgilenen uluslararasý bir finans gazetecisi. Türkiye'ye dokuz ay önce ekonomik araþtýrmalar yapmak için gelmiþ. Ekonomi üzerine eðitim alan Birch, birçok Avrupalý Web sitesini Türkiye'ye getirmek için uðraþýyor. Dünyada Ýnternet ve biliþim sektöründe yer alan þirketlerin giderek daha zor finansman bulabildiði bir dönemde, Türkiye deki giriþimlerin çifte dezavantaj yaþadýklarýný söyleyebiliriz. Türkiye de biliþim sektörüne az sayýda büyük oyuncu hükmediyor. Özelleþmiþ bilgi ve deneyime sahip çok sayýda küçük firma veya birey bu ortamda kendilerine yer açmaya çalýþýyor. Bu parçalý yapý ayný dar müþteri grubuna ulaþmak için çabalayan iþletmelerin kaynaklarý verimli kullanamamasýna yol açarken, yabancý sermayeye ulaþmayý da güçleþtiriyor. First Tuesday giriþimi, Türk ya da yabancý yatýrýmcý ve giriþimcileri bir araya getirerek iþ çevrelerinde güven ve iþbirliði yaratmaya dayalý faaliyet modeli ile sektörde önemli bir boþluðu doldurmaya aday görünüyor. 10

11 þirket birleþmeleri / satýn almalar Koç Holding, Apple Computers Türkiye daðýtýcýsý Bilkom AÞ nin %70 lik kýsmýný satýn aldý. Bilkom un uzaktan eðitim ve Apple teknolojileri ile hizmet üretme tecrübesi ve Koç Holding Bilgi Grubunun katkýlarýnýn birleþmesi sonucu doðacak sinerjiyle Apple in Türkiye pazar payýný geniþletmesi hedefleniyor. Borusan Teknoloji, %60 lýk bir hisse ile ses, veri ve görüntü entegrasyonu hizmetleri veren Pargem e ortak oldu. Borusan Teknoloji, teknoloji alanýnda ana oyunculardan biri olmayý hedefleyen Borusan Holding tarafýndan 1.5 trilyon liralýk sermaye ile kurulmuþtu. Gantek Teknoloji, Yunan yazýlým firmasý Intrasoft ile ortaklýk kurdu. Yunanistan'ýn büyük kuruluþlarýndan Intracom Grubu üyesi Intrasoft, Gantek'in %20 hissesinin sahibi oldu. Ortaklýk süreci Ata Yatýrým ýn finansal danýþmanlýðýnda gerçekleþti. Gantek Teknoloji bünyesinde, bilgi teknolojisi danýþmanlýðý ve sistem entegrasyonu saðlayan Ganpro; Sun Microsystems kanal geliþtirme ortaðý olan ALTO; yönetim, teknik ve kiþisel geliþim eðitimleri veren Tema Biliþim ve Sun ýn UNIX bazlý sunucu ve iþ istasyonlarý çözümlerini sunan Gantek A.Þ. bulunuyor. sayýlarla TÜBÝTAK - Bilgi Teknolojileri ve Elektronik Araþtýrma Enstitüsü nün (BÝLTEN), kentli nüfusu temsil eden 6 bin hane üzerinde gerçekleþtirdiði Bilgi Teknolojileri Yaygýnlýk ve Kullaným Anketi-2000 sonuçlarý açýklandý. Türkiye hanelerinin %12.3 ünde bilgisayar var ve %7 si Ýnternet e baðlý. Bu sonuçlar 1997 yýlý rakamlarýyla karþýlaþtýrýldýðýnda, bilgisayar sahipliðinin iki kat, Ýnternet sahipliðinin ise yaklaþýk 6 kat arttýðýný görüyoruz. JARGON Portal: Kullanýcýlarýn Ýnternet e eriþmek için kullandýklarý, baþka sitelere belli kategoriler altýnda baðlantý veren geçiþ sitelerini belirten terim. Yahoo en bilinen örneklerden biridir. B2C: Ýþletmeden son kullanýcýya yönelik elektronik ticaret faaliyetleri bu baþlýk altýnda toplanabilir. Çoðunlukla etail denilen Ýnternet perakendeciliðini de ayný grup altýnda düþünebiliriz. B2B: Ýþletmeler arasýndaki e- ticaret etkinlikleri bu þeklide isimlendiriliyor. En sýk rastlanan uygulamasý, tedarik zinciri süreçlerinin Ýnternet tabanlý elektronik ortamda yürütülmesi biçiminde görülür. Elektronik Pazaryeri (e-pazaryeri): B2B uygulamalarýnýn bir alt kolu olarak düþünülebilir. Bir ticaret koluyla ilgili tüm taraflarý elektronik ortamda bir araya getiren platformlardýr. Dot.com: Sadece Ýnternet üzerinden faaliyet gösteren þirketlere verilen isimlerden biridir. Risk sermayesi (Venture Capital): Finansal sorunlar yaþayan küçük ölçekli ya da yeni kurulacak olan teknoloji bazlý firmalara sermaye ortaklýðý karþýsýnda saðlanan finansman. Türkiye de Hane Bazýnda Bilgisayar Sahipliði ve Ýnternet aboneliði 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 6,5% 12,3% Bilgisayar sahipliði 7,0% ,2% Ýnternet aboneliði 11

12 Bu bülten, web üretimi, e-ticaret ve danýþmanlýk hizmetleri sunan Netwise tarafýndan hazýrlanmýþ ve size ulaþtýrýlmýþtýr. Katkýlarýnýz ve önerileriniz için iletiþim bilgilerimiz: Halaskargazi Caddesi, No: 245 / 251 Kat:7, Osmanbey-Istanbul Tel: / Faks: Bu yayýn Netwise in izni olmadan kopyalanamaz ve bilgisayar sistemlerine aktarýlamaz. Bu yayýnda yer alan bilgi ve haberler güvenilir olduðuna inanýlan halka açýk kaynaklardan ve Netwise ýn kendi görüþmelerinden elde edilmiþtir. bulten@gonetwise.com Bu kaynaklardaki bilgilerin hata ve eksikliðinden ve ticari amaçlý kullanýlmasýndan doðabilecek zararlardan Netwise sorumlu tutulamaz.