% 50 Randýman Yaþý. Pik Randýman. H.H. Yumurta Adedi 80 Haftalýk Dönemde 90 Haftalýk Dönemde

Transkript

1 IÇINDEKILER Performans Tablosu Üretim Hedefleri Genel Tavsiyeler Besleme (Genel) Vücut Aðýrlýðý, Yem ve Su Tüketimi Besleme (Büyütme Dönemi) Vücut Aðýrlýðý Grafiði Besleme (Yumurtlama Dönemi) Hijyen Iþýk Programý Dezenfeksiyon Aþýlama Ana Kurallar, -4. Haftalar arasý Ana Kurallar, Haftalar arasý Ana Kurallar, Haftalar arasý Ana Kurallar, 28. Haftadan sonra Randýman ve Yumurta Aðýrlýðý Grafiði Vücut Aðýrlýðý

2 PERFORMANS P LOHMANN LSL - KLASÝK Yumurta Üretimi 5 Randýman Yaþý Pik Randýman H.H. Yumurta Adedi 8 Haftalýk Dönemde 9 Haftalýk Dönemde H.H. Yumurta Kütlesi 8 Haftalýk Dönemde 9 Haftalýk Dönemde Gün ,3 411,3 22,98 kg 26,11 kg Yumurta Karakteri Ortalama Yumurta Aðýrlýðý 3. Hafta 39. Hafta 64. Hafta 9. Hafta Kabuk Rengi Kabuk Dayanýmý 6, gr. 63, gr. 66, gr. 66,6 gr. Parlak Beyaz >4 Newton Yem Tüketimi 1-2 Hafta Arasý Üretim Dönemi Yem Dönüþümü 7, - 7,5 kg gr Vücut Aðýrlýðý 2. Haftada Üretim Sonunda kg kg Yaþayabilirlik Büyütme Dönemi Yumurtlama Dönemi

3 3 ÜRETÝM HEDEFLERÝ U Yaþ (Hafta) H.H. Yumarta Adedi Randýman ( ) H.H H.D Yumurta Aðýrlýk (gr) Yumurta Kütlesi Deðeri g/h.d. Kg/H.H Toplam Haftalýk Toplam LOHMANN LSL - KLASÝK

4 4 ÜRETÝM HEDEFLERÝ U Yaþ (Hafta) H.H. Yumarta Adedi Randýman ( ) H.H H.D Yumurta Aðýrlýk (gr) Yumurta Kütlesi Deðeri g/h.d. Kg/H.H Toplam Haftalýk Toplam LOHMANN LSL - KLASÝK

5 5 ÜRETÝM HEDEFLERÝ U Yaþ (Hafta) H.H. Yumarta Adedi Randýman ( ) H.H H.D Yumurta Aðýrlýk (gr) Yumurta Kütlesi Deðeri g/h.d. Kg/H.H Toplam Haftalýk Toplam LOHMANN LSL - KLASÝK

6 GENEL TAVSÝYELER G Günlük Kontroller Hayvanlarýn hergün en az bir kere: Saðlýk durumlarý Kümes ýsýsý Havalandýrma durumu Yem ve su durumu Iþýk durumu Ölüm miktarý kontrol edilmelidir. Yem ve su tüketimleri ile altlýk durumu mutlaka kaydedilmelidir. Unutmayýnýz ki herhangi bir problem anýnda yeterli kayýtlar tutulmadýðý taktirde uzmanlarýn problemin sebebini anlamasý ve sizlere gerekli tavsiyelerde bulunmasý zorlaþacaktýr. Su Ýçeriði Ýyi bir randýman için temiz ve kaliteli bir su en azýndan iyi bir yem kadar önemlidir. Bu yüzden suyun mineral tuz ve bakteri yönünden temiz olmasý gerekir. Yüksek oranda tuz kabuk kalitesini olumsuz yönde etkiler. Zararlý mineral ve bakteriler hayvanlarýn saðlýklarýný olumsuz yönde etkiler. Genel olarak yem tüketimi ile su tüketimi arasýndaki oran 1,8-2,1 arasýnda olmalýdýr. Hayvanlara verilecek suyun kalitesi, içme suyu kalitesinde olmalýdýr. Hayvanlara verilecek suyun optimum O ýsýsý 2 C olmalýdýr. Yumurta Kalitesi Gayet kaliteli yumurta üreten tavuklarýmýzýn kalitesinin devamý için: Yumurtalarýn her gün kümesten depoya alýnmasý Yumurtalarýn 5-1 C ile 8-85 rutubette depolanmasý gerekir. Yüksek ýsý ve düþük rutubette depolanan yumurtalarda çok hýzlý bir aðýrlýk kaybýyla birlikte yumurtanýn beyazýnýn kalitesinde büyük bir bozulma görülür. Yem Ýçeriði Yemlerde kitapçýðýmýzda belirtilen besleyici deðerlerin yanýnda yemlerin mantar, küf ve aflatoksinlerden ari olmasýna büyük özen gösterilmelidir. Alýnan yemler her zaman iyi þartlarda ve maksimum yazýn 5 gün, kýþýn 1 günden fazla depolanmamalýdýr. Yemlerin rutubet oraný hiçbir zaman 12 yi geçmemelidir. 6

7 BESLEME B Genel Besleme ve Yumurta Aðýrlýðý Hayvanlarýn kitapçýðýmýzda gösterilen performanslarý verebilmesi için önerilen kalitede besleyici deðerlere sahip yemlerin kullanýlmasý þarttýr. Yem Tüketimi Yem tüketimini etkileyen faktörler: Vücut aðýrlýðý Randýman Kümes ýsýsý Düþük ýsýlar yem tüketimini arttýrýrlar. Tüy durumu Kötü bakým veya yetersiz beslenmeden dolayý kötü tüye sahip hayvanlar daha çok yem yerler. Yem iriliði Ýri öðütülmüþ yemler daha çok, ince öðütülmüþ yemler daha az tüketilir. Yemin enerji miktarý Yüksek enerjili yemler daha az tüketilir. Yemdeki dengesizlikler Yemin içinde besleyici deðerlerden herhangi birisi noksan olduðu taktirde hayvanlar yem tüketimini arttýrarak bu noksaný telafi ederler. Yumurta aðýrlýklarý belirli limitler içinde özellik gösteren rasyonlar uygulanmak kaydýyla ayarlanabilir. Büyütme döneminde, hayvanlar yumurtaya girerken vücut aðýrlýklarýnýn yüksek olacak þekilde yemlenmesi sonucunda yumurta döneminin tümü boyunca iri yumurta alýnabilir. Rasyon yapýsý, ham protein, methionin ve linoleik asit yumurtayý irileþtirir. Yemleme tekniði Yemin yapýsý Yemleme zamaný Yemliklerdeki yem seviyesi Kontrollü yemleme Yem veriþ sýklýðý Hayvanlarýn yem yemesini teþvik ederek yumurta aðýrlýðý arttýrabilir ve yem yemesi kontrol edilerek yumurta aðýrlýðý azaltýlabilir. Ýsteklerinize uyan yem rasyonlarýný temin etmek istediðiniz taktirde HASTAVUK UZMANLARI ile irtibat kurabilirsiniz. 7

8 VÜCUT AÐIRLIÐI YEM VE SU TÜKETÝMÝ V LOHMANN LSL - KLASÝK Yaþ Hafta Vücut Aðýrlýðý (gram) ortalama minumum maksimum CÝVCÝV YEMÝ 28 Kcal Protein: BÜYÜTME YEMÝ 275 Kcal Protein: YUMURTA BAÞLANGIÇ YEMÝ 275 Kcal Protein: TAVUK YEMÝ 28 Kcal Protein: kcal/ hayvan /gün Hayvan/gr /gün Yem Tüketimi Toplam gr Su Tüketimi ml/hayvan /gün Tablodaki yem ve su tüketimleri 2 C deki kümesler için geçerlidir. - Vücut aðýrlýklarý ve yem tüketimi çevre þartlarýyla yem kalitesine göre deðiþiklik gösterir. - Vücut aðýrlýklarý öðleden sonraki tartýmlar içindir. - Yarkalar taþýndýklarýnda iklim koþullarý ve taþýma mesafesine göre 15 e kadar aðýrlýk kaybýna uðrayabilir

9 BESLEME Büyütme Dönemi Bu dönemde üç fazlý yemleme programý önerilmektedir. Ýki cins büyütme ve bir cins baþlangýç yemi tavsiye edilir. Hayvanlarýn yumurtaya baþlamadan önce 2-3 hafta boyunca yumurta öncesi yemi ile beslemenin aþaðýdaki faydalarý vardýr: Büyütme Döneminde Ham Selüloz oranýný 5-6 arasýnda tutunuz. Bu þekilde hayvanlarýn iþtahý ve geliþimi daha iyi olacaktýr. Daha yüksek seviyede ham protein ve aminoasitler vücut aðýrlýðý hafif olan hayvanlarýn geliþmesini destekler. B Daha yüksek seviyede kalsiyum ihtiva eden yem erken yumurtaya giren hayvanlar için gereklidir. Kýsmen düþük linoleik asit ihtiva eden yemler yumurtaya giriþ döneminde iri yumurtalar yüzünden meydana gelebilecek saðlýk problemlerinin önlenmesinde yararlý olacaktýr. Ýyi bir randýman için tavuk baþýna mutlaka 8-1 gr arasýnda baþlangýç yemi kullanýnýz. Büyütme Dönemi Önerilen Besleyici Madde Düzeyleri YEMÝN CÝNSÝ Metabolik Enerji Ham Protein Methionine Hazm. Meth. Meth.+Cystine Hazm.Meth.+Cystine Lysine Hazm. Lysine Trytophane Threonine Kalsiyum Fosfor (Top.) Fosfor (Hazm.) Sodyum Klor Linoleik Asid Kca/kg Starter Yemi 1-3. Hafta Civciv Yemi 1-8. hafta Büyütme Yemi hafta Yumurta Baþlangýç Yemi 17. Hf-5 rand Yem dönüþümlerinde hayvanlarýn hafta yaþý ile birlikte vücut aðýrlýk artýþlarý da dikkate alýnmalýdýr. Baþlangýç yemi sýk bakýmda ve yaz dönemi büyütmesinde önerilir. Vücut aðýrlýklarý ve yem tüketimi çevre þartlarýyla yem kalitesine göre deðiþiklik gösterir. 9

10 VÜCUT AÐIRLIÐI V Vücut Aðýrlýðý (gr.) EN UYGUN LOHMANN LSL YARKA VÜCUT AÐIRLIÐI EÐRÝSÝ 1 5 RANDIMANDA VÜCUT AÐIRLIÐI 13 GRAM OLMALI 4. HAFTADA VÜCUT AÐIRLIÐI 26 GRAM OLMALI Yaþ (Hafta)

11 BESLEME B Yumurtlama Dönemi Ekonomik bir yumurtlama dönemi ve maksimum potansiyel randýmanlarý alabilmek için fazlý yemleme programý önemle tavsiye edilir. Ham protein, aminoasitler, kalsiyum, fosfor ve linoleik asit miktarlarýný ihtiyaca göre deðiþtirmek ve ayarlamakla besleyici maddelerin optimum kullanýmý ve iyi bir kabuk kalitesi garanti edilir. Aþaðýda, tablolardaki deðerlerle 272 kcal metabolik enerjilli yem ile, 22 C deki bir kümeste iyi tüylü bir hayvanýn tüketeceði yem miktarý günlük 11 gram civarýnda olmalýdýr. 5 randýmana ulaþýldýðýnda baþlangýç yeminden pik yemine geçilmesi gerekir. 1. Dönem : hafta arasý * 59,9 gr günlük yumurta kütlesine kadar ** Yumurta kütlesi = yumurta aðýrlýðý x randýman Tüketilen yem miktarýna göre önerilen besleyici madde düzeyleri TAVUK YEMÝ Ham Protein Kalsiyum Fosfor (Top.) Fosfor (Hazm.) Sodyum Klor Lysine Hazm. Lysine Methionine Hazm. Meth. Meth.+Cystine Hazm.Meth.+Cystine Trytophane Threonine Linoleik Asid Günlük Yem Tüketimine Göre Gerekli Besleyici Deðerler () 1 gr 15 gr 11 gr 115 gr 12 gr 125 gr

12 BESLEME B 2. Dönem : hafta arasý * 59,9 gr günlük yumurta kütlesine kadar ** Yumurta kütlesi = yumurta aðýrlýðý x randýman Tüketilen yem miktarlarýna göre önerilen besleyici madde düzeyleri. TAVUK YEMÝ Ham Protein Kalsiyum Fosfor (Top.) Fosfor (Hazm.) Sodyum Klor Lysine Hazm. Lysine Methionine Hazm. Meth. Meth.+Cystine Hazm.Meth.+Cystine Trytophane Threonine Linoleik Asid Günlük Yem Tüketimine Göre Gerekli Besleyici Deðerler () 1 gr 15 gr 11 gr 115 gr 12 gr 125 gr Dönem : 65.hafta sonrasý Tüketilen yem miktarlarýna göre önerilen besleyici madde düzeyleri. TAVUK YEMÝ Ham Protein Kalsiyum Fosfor (Top.) Fosfor (Hazm.) Sodyum Klor Lysine Hazm. Lysine Methionine Hazm. Meth. Meth.+Cystine Hazm.Meth.+Cystine Trytophane Threonine Linoleik Asid Günlük Yem Tüketimine Göre Gerekli Besleyici Deðerler () 1 gr 15 gr 11 gr 115 gr 12 gr 125 gr

13 BESLEME B PREMÝKSLER Vitamin E ve antitoksidan miktarý yemdeki yað oranýna göre ayarlanmalýdýr. Civciv Yemi Büyütme Yemi Tavuk Yemi Vitamin A I.U Vitamin D3 I.U Vitamin E mg. 2-3* 2-3* 2-3* Vitamin K3 mg. 3** 3** 3** Vitamin B1 mg Vitamin B2 mg Vitamin B6 mg Vitamin B12 mcg Pantothenik Asid mg Nikotenik Asid mg Folik Asid mcg Biotin mg Choline mg Antioksidan 1-15* 1-15* 1-15* Mangenez Çinko mg Demir mg Bakýr mg Ýyot mg Selenyum Mg * Vitamin E ve Antioksidan miktarý yemdeki, yað oranýna göre ayarlanmalýdýr. ** Isýl iþlem gören yemlerde iki katý dozda kullanýlabilir. 13

14 BESLEME B HAMMADDELER ÝÇÝN BAZI AMÝNOASÝT VE PROTEÝNLERÝN GERÇEK HAZMOLABÝLÝRLÝK KATSAYILARI Gerçek Hazmolabilirlik Katsayýsý ( olarak) FOSFOR Protein Lysine Methionine Cystine Total Hazmolabilir HUBUBATLAR Buðday Mýsýr Arpa Yüksek Taninli Sorgum Alçak Taninli isorgum BÝTKÝSEL YAN ÜRÜNLER Buðday Kepeði Mýsýr Gluten Pirinç Kepek Unu HAYVANSAL YAN ÜRÜNLER Et Unu Balýk Unu Tüy Unu Kesimhane Unu ?? YAÐLI TOHUMLAR Fulfet Soya YAÐLI ÇEKÝRDEK KÜSPELERÝ < 2 u glucosinolate Kolza Ayçiçek Tohumu Küspesi 3-34 Soya Fasulyesi Küspesi 44 Soya Fasulyesi Küspesi Pamuk Tohumu Küspesi AMINO ASITLER DL Methionine 99 Lysine HCL Dikalsiyum Fosfat 9 Mona Kalsiyum Fosfat

15 HÝJYEN H Genel 1- Kümeslerinizi mümkün olduðu kadar diðer kümeslerden uzaða kurunuz ve etrafýný çit ile çeviriniz. 2- Çiftliðinizde tek yaþta hayvan bulundurunuz. Özellikle civciv büyütme kümeslerinizle tavuk kümeslerinizi kesinlikle ayrý bölgelerde inþa ediniz. 3- Çiftliðinizde hobi amaçlý da olsa baþka kanatlý bulundurmayýnýz. 4- Çiftliðinizde hiçbir þekilde ziyaretçi, kabul etmeyiniz. 5- Kümeslerinizde kendinize ait özel giysilerinizi giyiniz. Harici ve dahili kýyafetlerinizi ayýrýnýz. 6- Özellikle veteriner ve tamircilerin diðer çiftlikleri de ziyaret ettiðini düþünerek onlar için çiftliðinizde çizme ve tulum bulundurunuz, banyo yaptýrýnýz. 7- Kümese girerken mutlaka el ve çizmelerinizi dezenfekte ediniz. 8- Mümkünse dökme yem kullanýnýz Kamyon þoförünün asla kümes içine girmesine müsaade etmeyiniz Her zaman yeni viyol kullanýnýz. Yumurta kamyonlarýnýn ve eski viyolun her zaman en büyük tehlike olduðunu unutmayýnýz. 1- Vahþi kuþ, fare gibi hastalýk taþýyýcý hayvanlarla her zaman mücadele ediniz ve kümeslerinize girmelerini önlemeye çalýþýnýz. 11- Ölü hayvanlarý ve kullanýlmýþ boþ aþý þiþelerini usulü dahilinde en kýsa zamanda çiftliðinizden uzaklaþtýrýnýz. 12- Ýçme suyunuzu mikrop ve zararlý etkenlerden mutlaka arýndýrýnýz. 13- Yem depo ve silolarýnýzý her yeni yem geliþinde iyice temizleyip dezenfekte ediniz. 14- Çevrede hastalýk ihtimali hissettiðiniz de mutlaka aþý programýnýzý ve çevre korumanýzý gözden geçiriniz. 15- Kafes sistemi kullanýyorsanýz atýk gübrelerinizi kümes çevrenizden uzaklaþtýrmanýn çarelerini arayýnýz.

16 IÞIK PROGRAMI I Genel Iþýk programý ve kümes aydýnlatmasý tavuklarýn yumurtaya giriþ zamaný, yumurtlama dönemindeki randýman ve yumurta iriliði ile yakýndan alakalýdýr. Büyütme döneminde hayvanlar hedef vücut aðýrlýðýndan zayýf ise bir süre ýþýk miktarýný arttýrarak daha çok yem yemelerini saðlamakta yarar vardýr. Yumurtaya giriþ döneminde 17. Haftada vücut aðýrlýk ortalamalarý düþük olan sürülerde ýþýk programýný bir veya iki hafta ertelemek gerekir. Böylelikle düþük vücut aðýrlýklý hayvanlarýn yumurtaya giriþini geciktirip, yumurtlayamama problemini önlemiþ oluruz. Yaþa göre deðil, vücut aðýrlýðýna göre ýþýk süresini ayarlayýnýz. Kümes Iþýk Yoðunluðu: Yaþ Iþýk Yoðunluðu 2-1 hafta 3 lux 4w/m hafta 1 lux 3w/m hafta 6 lux 2w/m hafta 2 lux 3.2w/m Aydýnlatma programýnda þu kurallar asla unutulmamalýdýr: Büyütme döneminde 15.haftaya kadar ýþýk süresini asla arttýrmayýnýz. 18. Haftadan sonra ýþýk süresini asla azaltmayýnýz. Gün ýþýðý zorlamadýðý taktirde 18.haftada 1 saat ýþýk veriniz. Gün ýþýðý zorlamadýðý taktirde 24.haftada 14 saat ýþýk veriniz. 16

17 IÞIK PROGRAMI I TÜRKÝYE ÝÇÝN GÜN IÞIÐI SÜRELERÝ Hafta Tarih Enlem 35-4 C Ocak 8 Ocak 15 Ocak 22 Ocak 29 Ocak 5 Þubat 12 Þubat 19 Þubat 26 Þubat 5 Mart 12 Mart 19 Mart 26 Mart 2 Nisan 9 Nisan 16 Nisan 23 Nisan 3 Nisan 7 Mayýs 14 Mayýs 21 Mayýs 28 Mayýs 4 Haziran 11 Haziran 18 Haziran 25 Haziran Hafta Tarih 2 Temmuz 9 Temmuz 16 Temmuz 23 Temmuz 3 Temmuz 6 Aðustos 13 Aðustos 2 Aðustos 27 Aðustos 3 Eylül 1 Eylül 17 Eylül 24 Eylül 1 Ekim 8 Ekim 15 Ekim 22 Ekim 29 Ekim 5 Kasým 12 Kasým 19 Kasým 26 Kasým 3 Aralýk 1 Aralýk 17 Aralýk 24 Aralýk Enlem 35-4 C

18 IÞIK PROGRAMI I Büyütme Dönemi Ýlk iki gün 24 saat ýþýk veriniz. 1 NÝSAN - 15 EYLÜL ARASI ÇIKAN CÝVCÝVLER ÝÇÝN; 2.Haftaya kadar gün ýþýðýnda bakýlacak. 16 EYLÜL - 31 MART ARASI ÇIKAN CÝVCÝVLER ÝÇÝN; Büyütme dönemi içindeki en uzun günü belirleyiniz. 2.Haftaya kadar o miktarda ýþýk veriniz. Yumurtlama Dönemi 2.haftada gün ýþýðý miktarý 12 saatin altýnda ise 2.haftada ýþýðý 12 saatte çýkarýnýz. Ondan sonra her hafta yarým saat arttýrarak 16 saat ýþýða kadar yükseltiniz. 2.Haftada gün ýþýðý miktarý 12 saatin üstünde ise her hafta yarým saat arttýrarak 16 saat ýþýða kadar yükseltiniz. Iþýk programýnýz için HASTAVUK UZMANLARINA danýþabilirsiniz. 18

19 DEZENFEKSÝYON D Genel A) Kümesleriniz Doluyken; 1- Kamyon ve ekipmanlar her giriþ ve çýkýþlarda mutlaka ilaçlanmalýdýr. 2- Çizmeler her kümese giriþte ilaçlanmalý, ilaç havuzlarý en az haftada bir veya iki kere temizlenip taze ilaç koyulmalýdýr. 3- Tuvalet, soyunma odalarý, yumurta odalarý ve depolar her gün temizlenip ilaçlanmalýdýr. 4- Kümes içleri çevrede hastalýk görüldüðü taktirde her gün uygun bir dezenfektanla ilaçlanmalýdýr. 5- Suluklar haftada bir yýkanýp dezenfekte edilmelidir. B) Kümesleriniz Boþaltýlýnca; Hayvanlarýnýzýn hepsinin kümesten taþýnmasýndan sonra yapýlacak temizlik ve dezenfeksiyon iþlemini aþaðýdaki sýrayla uygulayýnýz. 1- Kümesin içinde ve çevresinde serbest gezinen tüm kanatlýlar ortadan kaldýrýlmalýdýr. 2- Eski yemler ve gübreler kümesten uzaklaþtýrýlmalýdýr. 3- Ekipmanlar uzaklaþtýrýlmalý, temizlenip dezenfekte edilmeli ve güneþte bekletilmelidir. 4- Tavan ve duvarlar hortum tutularak yýkanmalý, bu arada tabanýn nemlenmesi saðlanmalýdýr. 5- Eski altlýk kalýntýlarýnýn tamamý kümesten uzaklaþtýrýlmalýdýr. 6- Su, mümkünse deterjanlý su ile kümesin içi hiç toz ve tüy kalmayacak þekilde süpürüldükten sonra iyice yýkanmalý, yýkandýktan sonra tekrar süpürülmelidir. 7- Kümeste gerekli tamiratlar yapýlmalýdýr. 8- Giriþ-Çýkýþlar ve çeþitli kullaným alanlarý temizlenmelidir. 9- Ýnsektisit kullanýlmalýdýr. 1- Kümes uygun iki ayrý dezenfektanla iki kez ilaçlanmalýdýr. 11- Kafes kümeslerinde yýkamayý yaptýktan sonra pürmüzle (alev makinasý) kafeslerin yakýlmasýný ihmal etmeyiniz. 19

20 DEZENFEKSÝYON D 12- Duvarlar kireç, taban ise göztaþý ile badana edilmelidir. 13- Dezenfekte edilmiþ ekipmanlar yerleþtirilmelidir. 14- Tüm suluk, depo ve sistemler klorlu sudan geçirilerek dezenfekte edilmelidir. 15- Yeni altlýk yerleþtirilmelidir. 17- Kümes 2-4 hafta dinlendirilmelidir. 18- Çevredeki otlar biçilmeli, çöp ve pislikler atýlýp yakýlmalý ve böylece kümes etrafýnda 15-3 metrelik temiz alan yaratýlarak sinek, fare ve sýçan kontrol edilmelidir. Kullanacaðýnýz dezenfektan oranlarý için HASTAVUK UZMANLARINA danýþabilirsiniz. 16- Yumurta depolarý ve bakýcý evleri dezenfekte edilmeli, bakýcýya yeni dönem için yeni tulum ve çizme verilmelidir. ÖNEMLÝ NOT: GUMBORO RÝSKÝ OLAN BÖLGELER- DE ALTLIK VE EKÝPMANLAR KÜMESTEN ÇIKARILMADAN ÖNCE DEZENFEKSÝYON YAPILMALIDIR. DEZENFEKTANLAR SEÇÝLMELÝ VE FUMÝGASYON MUTLAKA YAPILMALIDIR. 2

21 AÞILAMA A Genel Aþýlama programý ve uygulama þekilleri çevre ve kümes þartlarýna göre deðiþmektedir. Bu yüzden mutlaka bölge veterinerinize ve HASTAVUK UZMANLARINA danýþmanýzda büyük yarar vardýr. Aþý uygulamalarýnýzýn baþarýlý olmasý için aþaðýdakilere dikkat etmelisiniz. Aþýlar güvenilir firmalardan alýnmalý, orjinal etiket taþýmalý, imal tarihi ve son kullanma tarihi belli olmalý, sizde O ve aldýðýnýz yerde ( C) depoda muhafaza edilip edilmediðinden emin olmalýsýnýz. Aþý uygulanacak sürünün genel saðlýk durumunu bilmelisiniz. Çevrede salgýn hastalýk olup olmadýðýný incelemeli ve durumun ciddiyetini araþtýrmalýsýnýz. Sürüye önceden uygulanan aþýlarý bilmelisiniz. Sürünün büyüklüðü ve hayvanlarýn yaþýný göz önünde tutmalý, aþýlanacak hayvanlarýn ayný yaþ grubunda olmalarýna dikkat etmelisiniz. Sürünün meternal antikor düzeyini bilmelisiniz. Ýkinci aþýlamadan önce, ilk aþýlamanýn etkinliði ve ikincinin gerekliliðini inceleyiniz. Aþý uygulamalarý ve kontrol test sonuçlarýný mutlaka kaydetmelisiniz. Ayný hastalýða veya farklý hastalýklara karþý canlý aþý uygulamalarý arasýnda 5-6 gün gibi bir aralýk býrakmalýsýnýz. Aþýyý uygulayan kiþiler bu konuda bilgili ve deneyimli olmalýdýr. Aþý prospektüslerini dikkatlice okumalý ve üretici firmanýn önerileri doðrultusunda uygulamalýsýnýz. Hayvanlarýn hepsinin önerilen dozda aþý almalarýna dikkat etmelisiniz. Aþýlamalar için günün serin saatlerini seçmelisiniz. Aþý uygulamasý bittikten sonra boþ aþý þiþelerini yakarak veya dezenfekte ederek imha etmelisiniz. 21

22 AÞILAMA A Baþlýca aþý uygulama yöntemleri ve dikkat edilecek noktalar; A) Ýçme suyu ile aþýlama, yönteminde aþýnýn baðýþýklýk verme yeteneði düþüktür. Sürü içindeki hayvan ile deðiþik oranlarda antikor oluþturmaktadýr. Buna raðmen bu uygulamanýn ekonomik, pratik ve çabuk olmasý, aþý reaksiyonu ve streslere yol açmamasý gibi nedenlerden dolayý yaygýndýr. Uygulama sýrasýnda þunlara dikkat edilmelidir. Aþý verilecek suyun temiz, sertliðinin normal, serin olmasý ve herhangi bir dezenfektan madde (aþýdan üç gün önce ve sonraya kadar) içermemesine özen gösterilmelidir. Suluk sayýsý yeterli olmalý, gerekirse ilave edilmelidir. ( 25-3 hayvana bir askýlý suluk, 5 hayvana bir nipel, 1 hayvana 5-1 cm. oluklu suluk mesafesi hesaplanmalýdýr.) Aþý hazýrlanýrken ve daðýtýlýrken plastik malzemeler kullanýlmalýdýr. Hazýrlanan aþý kümes ana deposu yerine doðrudan suluklara konulmalýdýr, bittikçe ilave edilmelidir. Kümes sistemleri içinde en baþarýlýsý yer sistemlerinde uygulanmaktadýr. Aþýnýn karýþtýrýlacaðý içme suyu hayvanlarýn en fazla 2 saat içinde tüketecekleri miktarda olmalýdýr. Ancak hayvanýn yaþý ne olursa olsun 1 hayvan için kullanýlacak su miktarý, 4 litreyi geçmemelidir. Aþý virüsünü korumak için suda 2 gr/lt. hesabýyla yaðsýz süttozu katýlmalý, 1 saat bekletildikten sonra aþý ilave edilmelidir. B) Sprey (Püskürtme), uygulamalarýnda 3 hafta yaþa kadar iri taneli zerrecikler, daha sonra ince taneli zerrecikler püskürtülmelidir. Dikkatli ve uygun ekipmanla yapýldýðýnda en etkili metotlardan biridir. Hayvanlarýn fazla ýslanmamalarýna dikkat edilmelidir. 1 Hayvan için; - 6. Haftalar arasýnda (1-15 mikron) direkt püskürtme metodu ile 1-15 ml. saf su Haftalar arasýnda (4-5 mikron) sisleme metodu ile 3-6 ml. saf su. 16. Haftadan sonra (15-2 mikron) sisleme metodu ile 3-6 ml. saf su hesaplanmalýdýr. 22

23 AÞILAMA A C)Göz - Burun damla, yöntemi titizlikle uygulandýðýnda baþarýlý sonuçlar alýnmaktadýr. D)Gaga daldýrma, bu yöntem ilk haftalarda uygulanan, buruna damlatmanýn deðiþik bir þeklidir. 1 Doz aþý 2-3 ml. temiz suda eritilir. Karýþým uygun derinlikte küçük lastik veya porselen kaba konur. Hayvanýn gagasý ve burun delikleri aþý karýþýmýna batýrýlýr. ÖNEMLÝ NOT: MUTLAKA YAPTIÐINIZ AÞILARIN TUTUP TUTMADIÐINI KONTROL ETTÝRÝNÝZ. AÞIYI NE ZAMAN YAPTIÐINIZI KAYITLARINIZA ÝÞLEYÝNÝZ. Kullanacaðýnýz aþý programý için HASTAVUK UZMANLARINA her zaman danýþabilirsiniz. E)Enjeksiyon (Ýðne), bu uygulama mutlaka tecrübesi olan kiþilere yaptýrýlmalýdýr. Aksi taktirde felç ve karaciðer yýrtýlmalarýndan dolayý ölümlere sebep olunur. 23

24 ANA KURALLAR DÖNEM: -4. HAFTALAR ARASI A ANA HEDEFLER: Uniform ( eþit aðýrlýkta) bir sürü elde etmek. 16. Haftada doðru aðýrlýða ulaþmak için 4. Hafta sonu vücut aðýrlýðýný mutlaka 26 grama ulaþtýrmak. Mükemmel yaþanabilirlik oraný saðlamak. NASIL? 1-EKÝPMAN YERDE Ilýman Ýklim Sýcak Ýklim KAFESTE Civciv Suluðu Nipel Suluk Asma Suluk Civciv Yemliði Yemlik Kanal Yemlik (1 Adet) (1 Adet) (1 Adet) (1 Adet) (1 Adet) (1 cm.) 1 hayvan 16 hayvan 16 hayvan 5 hayvan 5 hayvan 4 hayvan 7 hayvan 1 hayvan 12 hayvan 5 hayvan 5 hayvan 4 hayvan 5 hayvan 16 hayvan Tel üstüne kaðýt 2.5 cm. 2-HAYVAN YOÐUNLUÐU 1.Hafta 2.Hafta 3.Hafta 4.Hafta YERDE 2 4 adet/m 2 3 adet/m 2 adet/m 2 2 adet/m 2 KAFESTE 2 6 adet/m 2 6 adet/m 6 adet/m 2 6 adet/m 2 3-CÝVCÝV YERLEÞTÝRME Civcive yem ve suyu ayný anda veriniz. Rutubetin 6-7 den aþaðý olmamasýný saðlayýn. Aksi taktirde su kaybý oluþur. Hayvanlarýn eþit daðýlýmýný saðlayýn. Sürekli gözlemleyin, hatalarý düzeltin. 24

25 ANA KURALLAR DÖNEM: -4. HAFTALAR ARASI A 4-IÞIK Sayfalara bakýnýz. 5-YEMLEME Mümkünse kýrma pelet yem (önce paletlenip sonra tekrar kýrýlmýþ yem) kullanýn. Ilýman iklimlerde - 28 gün arasý hayvan vücut aðýrlýðý 2 gram olana kadar, Sýcak iklimlerde - 35 gün arasý hayvan vücut aðýrlýðý 34 gr. olana kadar, kýrma pelet yem verilmesinde büyük yarar vardýr. Her hafta bir veya iki kere yemlikler komple boþalana kadar yemleri yedirtiniz. Çeþitli yem uygulamarýyla ulaþýlacak vücut aðýrlýklarýný gösteren tablolar : Civciv Yemi Enerjisi 31 kcal 279 kcal Toz Yemle 5. Hafta Sonu Vücut Aðýrlýðý 325 gram 3 gram Kýrma Pelet Yemle 5. Hafta Sonu Vücut Aðýrlýðý 36 gram 35 gram Starter yemindeki protein oranlarý ile vücut aðýrlýðý arasýndaki iliþkiyi gösterir tablo: Protein (Civciv Yemi) Hazmolabilir Lysine Hazmolabilir Methionine+Cystine 4. Hafta Sonu Vücut Aðýrlýðý gram gram 25

26 ANA KURALLAR DÖNEM: -4. HAFTALAR ARASI A 6-SU Civcivler gelmeden önce suluk hatlarýný dezenfekte edip, temizleyiniz. Sýk sýk içme suyunu klorlayýnýz. Hat sonunda düzenli olarak etkin klor seviyesini ölçünüz. O Ýlk birkaç gün suyun 25 C olmasýna dikkat ediniz. Ýlk 24 saat içinde her türlü ilaç uygulamasýndan kaçýnýnýz. 7-HAVALANDIRMA 1.Hafta 2.Hafta 3.Hafta 4.Hafta 3 35 m /saat 3 7 m /saat 3 11 m /saat 3 2 m /saat hava gerekir. 8-ISI Hayvan seviyesinde YAÞ 1-2. Gün 3-4. Gün 5-7. Gün 2. Hafta 3. Hafta 4. Hafta 5. Hafta 6. Haftadan itibaren O ISI C Min 18-Max 3 O Ýdeal ýsý ise 18 C-24 C olmalý. O O O *Vücut ýsýsý optimum 4 C - 41 C olmalý. Kümes sýcaklýðýnýn baþtan sona kümes boyunca ayný düzeyde tutulmasýna özen gösterilmelidir. Kümes sýcaklýðý kontrol için kümes boyunca birincisi baþa, ikincisi ortaya, üçüncüsü kümesin sonuna olmak üzere en az üç termometre ile tabandan 5 cm yüksekliðe asýlýr. Kümes içerisinde sýcaklýk farklarýnýn fazla olmamasýna özen gösterilmeli, sýcaklýk deðerleri belirli aralýklarla not edilmelidir. 9-TARTIM 28. Güne kader her hafta 2 adetlik gruplar halinde tartým yapýnýz. 28. Günden itibaren en az 1 adet hayvaný tek tek tartýnýz. 26

27 ANA KURALLAR DÖNEM: -4. HAFTALAR ARASI A 1-GAGA KESÝMÝ Normal þartlarda gaga kesimi gerekmemekle birlikte çok parlak ýþýk alan pencereli kümeslerde gagalama ve tüy çekmeyi önlemek için uygulamakta yarar vardýr. Gaga kesiminde dikkat edilmesi gereken noktalar: 1- Sadece saðlýklý ve stressiz hayvanlarda gaga kesiniz. 2-7 ila 14 gün veya 9. Hafta ila 1. Hafta arasýnda uygulama yapýnýz. 3- Sadece çok tecrübeli kiþilerin gaga kesmesine müsaade ediniz. 4- Çok yavaþ ve dikkatli çalýþýnýz. 5- Bir býçak ile 5 adetten fazla gaga kesmeyiniz. 6- Gagayý mutlaka daðlayýnýz. Yeterli ýsýda ve sürede daðlanmayan gagalar ileride uzamaya sebep olurlar. 7- Gaga kesimine baþlamadan evvel hayvanlarý 12 saat yemsiz býrakýnýz. 8- Gaga keser kesmez, hayvanlarýn derhal yem yemesini saðlayýnýz. 9- Yemliklerdeki yem seviyesini yükseltiniz. (En az 2-3 cm. kalýnlýk) 1- Kesim öncesi ve sonrasýnda hayvanlarýn içme sularýna ACK vitamini vermeniz, stresi azaltacaktýr. 11- Soðuk kümeslerde gaga kesimi yapmayýnýz. 12- Gaga kesimi yaparken hiçbir zaman burun deliklerine 2 mm. den fazla yaklaþmayýnýz ve hayvanlarýn dillerinin yanmamasýna dikkat ediniz. KÖTÜ BÝR GAGA KESÝMÝ YAPMAKTANSA, HÝÇ GAGA KESÝMÝ YAPMAMAK DAHA ÝYÝDÝR. Düzgün Kesilmiþ Gaga Örnekleri 1. Günde kesilmiþ 8-1. Haftada kesilmiþ 27

28 ANA KURALLAR DÖNEM: -4. HAFTALAR ARASI A 11-ÝLK HAFTA ÖLÜMLERÝNÝZÝ AZALTMAK ÝÇÝN Hayvan Yoðunluðu Asla kafeste metrekareye 6 adetten, yerde metrekareye 4 adetten fazla civciv koymayýnýz. Isý Civcivler kümese gelmeden bir gün evvelden kümes ýsýnýzý 32 C ye çýkartýnýz. O O Civcivler gelip kümese yerleþtirildikten hemen sonra ýsýyý 35 C-36 C yükseltiniz. Aydýnlatma 4 metre ara ile en az 1 W. lýk ampullerle kafes aralarýna civciv konulacak gözlerin en ücra köþesini 4 lux güçte aydýnlatacak þekilde düzenlenmeli, civcivlerin yem ve suyu bulmasýna çok dikkat edilmelidir. Patlak ve tozlu ampul bulundurulmamalýdýr. Altlýk Civcivlerin ilk hafta rahat edebilmeleri amacýyla kafes tabanýna plastik altlýk ve bunun üzerine en az 3 kat karton veya kaðýt serilmelidir. Islanan ve yýrtýlan kaðýt örtüler sýrayla çýkarýlýp atýlmalýdýr. Suluklar Her kafes gözünde en az 3 nipel bulunmalý ve 2 adedine kadeh takýlmalýdýr. Kadehler bir hafta muhafaza edilip sonra çýkarýlmalýdýr. Bozuk akýtýlan nipeller deðiþtirilmeli ve kadehlerin su seviyesi kontrol edilmelidir. Civciv gelmeden önce mutlak 18 C den soðuk olmayan taze su verilmelidir. Soðuk su civcivlerde kýç mühürlenmesine sebep olmaktadýr. Civcivler büyüdükçe suluklarýn seviyeside yükseltilmeli 3 günden sonra nipele göre suluk ayarý yapýlýp civcivin hem kadehten hemde nipelden su içmesi saðlanmalýdýr. Kadehler çýkartýldýðýnda civcivin nipele alýþýp alýþmadýðý mutlaka kontrol edilmelidir. 28