Yrd. Doç. Dr. Füsun AYDOĞAN Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Nükleer Tıp A.D. Aralık 2015

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Yrd. Doç. Dr. Füsun AYDOĞAN Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Nükleer Tıp A.D. Aralık 2015"

Ilhami Uslu
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Yrd. Doç. Dr. Füsun AYDOĞAN Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Nükleer Tıp A.D. Aralık 2015

2 } Total kalça ve diz protez uygulamaları günümüzde başarı ile uygulanabilen ortopedik yaklaşımlardandır. } ABD yılda yaklaşık civarı yapılmaktadır yılında yıllık 4 milyon TKP ve TDP tahmin edilmektedir. Love C et al, Semin Nucl Med 39:

3 Eklem replasmanı: Eklem fonksiyonlarının düzelmesi, Semptomların azalması ile, Mobiliteyi ve hastaların yaşam kalitesini arttırır.

4 } Protez enfeksiyonları implantların en ciddi komplikasyonudur (primer implant %1-2, revizyon implantlarda %3 -%5 ). } Tedavide oral ve iv antimikrobiyal tedavinin yanı sıra çoğu zaman cerrahi girişim gerekmektedir. Cyteval C. et al Diagnostic and Interventional Imaging (2012) 93,

} Tedavide oral ve iv antimikrobiyal tedavinin yanı sıra çoğu zaman

5 } Protez tipi } İmplantasyon tarihi ve son girişimsel işlemin tarihi, } Ağrısız periyod sonrasında kronik ağrılı protez olması, } İmplant sonrasında, daha önce enfeksiyon geçirilip geçirilmediği, } Varsa önceki aspirasyon ve cerrahi sonuçları, } Sinüs traktı ya da akıntılı yarası değerlendirilir.

sonrasında, daha önce enfeksiyon geçirilip geçirilmediği, } Varsa önceki

6 } Serolojik ( WBC, CRP,ESR) } Mikrobiolojik testler (asp. kültür spesifitesi % 90, sens % 28-92) } Görüntüleme Yöntemleri

7 } Konvansiyonel X-Ray } CT } MR } US

8 (Fizyolojik Değişiklikler Temelli Görüntüleme ) } Kemik Sintigrafisi (Üç fazlı ve Tüm vücut görüntüleme) ( Tc-99m Bifosfonatlar) } İşaretli Lökosit sintigrafisi } Ga-67 Sintigrafisi } Human Immun Globulin Sintigrafisi } Monoklonal Antikor Sintigrafisi } PET Görüntüleme

Bifosfonatlar) } İşaretli Lökosit sintigrafisi } Ga-67 Sintigrafisi

9 Tc-99m Bifosfonatlar } Kemik sintigrafisinde en sık kullanılan Tc -99m işaretli MDP(Metilen Difosfonat) ve HDP (hidroksi metilen difosfonat). } Enfekte ortopedik protezlerde artmış osteoblastik aktiviteyi gösterir. } Kolay elde edilebilir ve maliyeti düşük bir yöntemdir. Williamson et al. Radiology 1979;133:723 5

} Enfekte ortopedik protezlerde artmış osteoblastik aktiviteyi gösterir.

10 Değerlendirme kriterleri olarak, Protez femoral ucunda yada asetabular komponentte fokal artmış uptake (+) kabul edildiğinde, Sensitivite %100 Spesifite % 77

11 Artmış periprostatik aktivite artmış kemik mineral turnover gösterir. } Enfeksiyon } Gevşeme } Operasyona sekonder v poroz yapılı kalça protezlerinde 1 yıl, v sementli kalça protezlerinde % 10 oranında 1 yıl, v diz protezlerinde %60 femoral komponentte, %90 tibial komponentte persistant periprostetik aktivite izlenmektedir.

yıl, v sementli kalça protezlerinde % 10 oranında 1 yıl, v diz protezlerinde %60

12 } Sonuçta radyonüklid kemik sintigrafisinin doğruluğu % } Klinik kullanımda NPV yüksek olmasından tarama amacıyla kullanılabilinir yada } Extra nükleer tıp çalışması eklenebilir. Cyteval C. et al Diagnostic and Interventional Imaging (2012) 93,

kullanılabilinir yada } Extra nükleer tıp çalışması eklenebilir.

14 Sol protez femoral komponent ucunda fokal tutulum enf (-), gevşeme ile uyumlu Sol femur protez femoral komponent boyunca diffüz artmış aktivite enfeksiyon (+)

15 } Ga-67 sitrat 1970 li yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. } Fe anaoluğu olup, enfeksiyon ve enflamasyon bölgesinde ve kemik iliğinde yoğun tutulumu olur. } Ga-67 tutulumunun kemik sintigrafisindeki tutulumdan farklı lokalizasyonda yada aynı lokalizasyonda daha fazla aktivite tutulumunda enfeksiyon pozitif kabul edildiğinde:

16 } Ga-67 + Kemik sintigrafisi kombinasyonu enfekte protez tanısında doğruluğu % oranlarına çıkartmakta (sadece KS oranla hafif yükseliş). } Sensitivitesi % } Spesifitesi % Williams F et al. Clin Radiol 1981;32(4): Kraemer et al. J Arthroplasty 1993;8(6):611

yükseliş). } Sensitivitesi % 70-95 } Spesifitesi % 81-100 6.

17 Kemik Sintigrafisi Sağ femoral ve asetabular komponent tutulum Ga-67 (+) Sağ asetabular komponent tutulum

18 Sağ diz protez KS (+) Ga-67 KS aynı lokalizasyon daha intens tutulum enf (+)

19 } Lökosit işaretlenmesi ile (Tc 99m, In 111 HMPAO) yöntemi ile, enfeksiyon dışı patolojilere bağlı yalancı pozitif sonuçların azalacağı, } Daha iyi sonuçlar elde edileceği düşünülse de,

20 } Enfeksiyon bulgularından şüphelenilen hastalarda yapılan çalışmalarda, } En az normal kemik iliği aktivitesi kadar periprostatik aktivite enfeksiyon için pozitif kabul edildiğinde : } Duyarlılık % } Özgüllük % Pill et al. J Arthroplasty 2006;21 :91 7 Van Acker et al. Eur J Nucl Med 2001;28(10):

pozitif kabul edildiğinde : } Duyarlılık % 88-100 } Özgüllük %50-89.

21 } İşaretli Lökosit sintigrafisinin beklenenden düşük duyarlılığını kronik enfeksiyonlar ve düşük dereceli inflamasyonlar ile ilişkilendirilmektedir. } İşaretli Lökositlerin hemopoetik olarak aktif kemik iliğinde (axial iskelet, femur ve humerus prox.) ve yaygın sistemik hastalıklar, kırık, nöropatik eklemde tutulmasıdır.

22 Kemik Sintigrafisi İşaretli Lökosit Sintigrafisi İBK+ Kemik sintigrafisi : Doğruluğu minimal arttırmakta (%70-%75 ) Aseptik gevşemede hem kemik iliği hiperplazisi hem osteoblastik aktivite artışı olabileceğinden yanlış (+) sonuçlara sebeb olabilir.

23 İşaretli Lökosit Sintigrafisi Kemik İliği Sintigrafisi } İBK sintigrafisine kemik iliği sintigrafisi (Tc-99m sülfür kolloid) eklenir. } Normalde hem işaretli lökositler hemde Tc-99m Sülfür Kolloid RES ve kemik iliğinde tutulum gösterir.

24 } Osteomiyelitte ise İBK enfeksiyon yerinde (+) olurken, Tc-99m sülfür kolloid görüntüsünde ödeme bağlı olarak lezyon lokalizasyonunda (-) görüntü oluşur. } İBK+ Tc-99m sülfür kolloid kombinasyon sintigrafilerinde yapılan çalışmalarda, } Duyarlılık %92-%100 } Özgüllük %91- %97 } Doğruluk % 95 Palestro et al. RadioGraphics 26: , 2006

25 Sağ kalça protez İBK (+) Kemik iliği Sintigrafisi aynı lokalizasyonda (-) Protez enfeksiyonu (+)

26 Sağ diz protez İBK (+) Kemik iliği sintigrafisi (+) Kemik iliği hiperaktivitesi Enfeksiyon (-), gevşeme (+)

27 } İnvitro işaretleme uzun işlemleme süresi gerektimesi (en az cc kan, min 4 saat) } Yaşlı ve hareket kısıtlılığı olan hastalarda (en az 2-3 gün hastaneye başvurması) } In-111 İBK+ Tc-99m sülfür kolloid kombine kullanılması ve çıkarma sintigrafisi ile aynı gün işlem tamamlanması? Ancak yüksek maliyet ve elde edilebilirlik daha zor olması.. Kwee TC et al. Eur J Nucl Med Mol Imaging 2013; 40: Zmistowski B. et al. J Arthroplasty 2014; 29:77 83.

28 } Periprostatik Eklem Enfeksiyon International Consensus grubuna göre prostetik eklem enfeksiyonlarında tanısal çalışmalarda rutinde lökosit-kemik iliği kombine sintigrafik çalışma önerilmemektedir. Kwee TC et al. Nucl. Med. Commun 2015 Jul;36(7):756-7.

29 Konvansiyonel gama kameralardaki planar görüntüleme ve SPECT görüntülerine ek olarak SPECT/CT cihazları ile değerlendirilen İBK sintigrafisinde duyarlılık% ,özgüllük %91, doğruluk %95 olarak bildirilmektedir. Bruggen W et al. Semin Nucl Med 2010; 40:3-15

30 Sol femur protez İBK SPECT ve SPECT/ CT

31 Hastanın kemik iliği SPECT ve SPECT/CT Görüntüleri

32 } 18 F-FDG PET/CT yüksek rezolüsyonlu tomografik görüntü elde edilebilmesi, } Kısa sürede çekim yapılabilme özelliği, } Nispeten kolay elde edilebilir bir ajan olması sebebi ile } Onkoloji dışında özellikle enfeksiyon değerlendirmede alternatif tercih? çalışmalar yapılmaktadır.

33 } FDG tıpkı glikoz gibi hücre membranından geçer. } Hücre içinde heksokinaz enzimi ile FDG-6 fosfat haline dönüşür. } Daha ileri metabolizmaya katılmaz. Hücrede kalır. } Siklotron ürünü olup radyoaktif bozunumu sonucunda PET tarayıcıları tarafından detekte edilen birbirine 180 derece zıt 511 kev enerjili bir foton çifti yayar (anhilasyon fotonları)

34 } Enfeksiyon dışı enflamasyonda aktif olan hücrelerde ve ostoblastlarda da artmış FDG tutulumu bulunması sebebi ile değerlendirme kriterleri önem taşımaktadır Kwee TC et al. Eur J Nucl Med Mol Imaging 2013; 40:464

35 } Femoral komponent boyunca protez-kemik ara yüzünde bulunan FDG tutulumunun aseptik gevşemeden ayırd etmede daha anlamlı olduğu, } Ancak FDG tutulum yoğunluğunun (SUV Max) enfeksiyon gevşeme ayırımında kullanışlı olmadığını bildiren daha çok yayın bulunmakta, } Duyarlılık : %92- % 100 } Özgüllük : %92 - % 97 } Doğruluk : %77- % 96 Basu S et al. Clin Nucl Med 2014; 39:

36 } FDG PET/CT şu anda en iyi uygulanabilir tetkik olarak bildirilmektedir.

37 Sol femoral protez, fistül bulunmamakta. Kültürlerinde Citrobacter Freundii (+).

38 } Radyonüklid görüntüleme yöntemleri ortopedik metalik artefaktlardan etkilenmezler. } En fazla doğruluğa sahip olarak görülen kemikkemik iliği- işaretli lökosit sintigrafileri kombinasyonu olarak görülsede, } FDG PET/CT ile yapılan çalışmalar devam etmekte olup en son yapılan çalışmalarda daha üstün performans gösterdiği bildirilmektedir. Kwee TC et al. Nucl. Med. Commun 2015 Jul;36(7):756-7.

39 } Protez enfeksiyonu tanısında asıl önemli olan multidisipliner işbirliği ve mevcut imkanların maksimum kullanımıdır.

40 } Teşekkürler.

Benzer belgeler

Diyabetik Ayak Osteomiyelitinde Nükleer Tıp Tanı Yöntemleri

Diyabetik Ayak Osteomiyelitinde Nükleer Tıp Tanı Yöntemleri Prof. Dr. Çetin Önsel İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nükleer Tıp Anabilim Dalı 1 Diyabetik ayak (DA) Dünya Sağlık Örgütü ne göre dünyada 180 milyon