DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE KÖMÜRÜN GELECEĞİ
|
|
- Hande Aygün
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Bartın-Amasra, Ekim DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE KÖMÜRÜN GELECEĞİ Dr. Nejat Tamzok
2 (%) Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KISA TARİHİ Petrol Kömür Doğal gaz Biyomas Nükleer Hidrolik Diğer yenilenebilir? MÖ. 1: Kömürün bilinen ilk kullanımı yy Sanayi Devrimi: Kömür talebinde sıçrama : Enerji tüketiminde kömürün payı % : Petrolün yükselişi, kömürün düşüşü. 196 ların ortaları: Kömür tahtını petrole bırakıyor. 197 lerin başı: Doğal gazın da rekabetiyle kömürün payı %25 lere iniyor. Kaynaklara göre dünya enerji tüketimi, Kaynaklar: J. Laherrere 25, IEA Data Services, IEA Key World Energy Statistics li yıllar petrol krizleri: Kömürün payındaki gerileme duruyor, ancak sonraki dönemde ortaya çıkan çevre hareketleri ve doğal gaza olan talep nedeniyle 2 lerin başlarına kadar %25 civarında seyrediyor.
3 Mtpe Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KISA TARİHİ Beklenti: 198 lerden ya da 199 lardan bakıldığında, küresel enerji tüketimi içinde kömürün payının 2 ler sonrasında %2 lerin altına düşeceğini söyleyebilmek mümkündür Petrol Kömür Doğal gaz Gerçekleşme: Sonraki gelişmeler bu beklentinin tam tersi yönde olmuştur: Dünya kömür tüketiminde son yıllarda çarpıcı bir gelişme söz konusudur. Kömür tüketim artışı (3 yıl): % (11 yıl): %57 Dünya fosil yakıt tüketimleri, Kaynaklar: IEA Data Services, IEA Key World Energy Statistics arası tüketim artışı petrolde %16 ve doğal gazda %28 olmuştur.
4 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜR NEREYE? Birincil Enerji Elektrik Üretimi Kömür 24,6 28,8 38,3 41,3 Petrol 46, 31,5 24,6 4,8 Doğal gaz 16, 21,3 12,2 21,9 Nükleer,9 5,1 3,3 11,7 Bioyakıt-çöp 1,6 1, - - Hidrolik 1,8 2,3 21, 15,8 Diğer,1 1,,6 4,5 Birincil enerji arzı ve elektrik üretiminde kaynak payları Kaynak: IEA Key World Energy Statistics Küresel enerji tüketiminde fosil yakıtların ağırlığı sürmekte: 1973: %97,2 ve 211: %91,6 (yenilenebilir payı hala %1,) Küresel enerji savaşlarında rekabet fosil yakıtlar arasında geçmekte ve daha uzun süre de söz konusu kaynaklar arasında geçecek gibi görünmektedir. Bu yarışın son 1 yıllık performansına bakıldığında; kömürün, krallık tahtını yeniden ele geçirme şansı ciddi bir şekilde ortaya çıkmıştır. Petrolün payı hızla düşmüş, doğal gaz payındaki artış eski hızını kaybetmiştir. Kömürün payı hızla artmaktadır.
5 (%) Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜR NEREYE? Elektrik Üretimindeki Payı (IEA) Elektrik Üretimindeki Payı (US/DOE) Birincil Enerji Payı (IEA) Birincil Enerji Payı (US/DOE) Öyleyse kömür ne yöne gidecektir? Küresel kömür tüketiminde özellikle son on yıl içerisinde gerçekleşen ciddi artış oranları, bu enerji kaynağının geleceği konusunda yoğun tartışmaların gündeme gelmesine neden olmuş, kömürün gelecekteki yönünün ne olacağına ilişkin çeşitli değerlendirmelerin yapılmasına yol açmıştır. Dünya kömür tüketim tahminleri (referans senaryo) Kaynaklar: US/DOE International Energy Outlook 213, IEA World Energy Outlook 212
6 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ Kömür; bol, yaygın, ucuz ve güvenilir bir enerji kaynağı MI? I - Rezervlerin Yeterliliği ve Güvenilirliği Üzerine Soru İşaretleri II - Rezervler Üzerinde Az Sayıda Ülkenin Denetimi III - Üretim ve Tüketim Coğrafyalarında Eksen Kaymaları IV - Küresel Piyasada Rekabet Sorunu V - Küresel Kömür Ticaretinde Gelişmeler VI - Fiyat Davranışlarında Değişim ve Yukarı Doğru Hareketlenme
7 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ I - Rezervlerin Yeterliliği ve Güvenilirliği Üzerine Soru İşaretleri Yeterlilik Sorunu yıl 19 yıl : WEC : BP ? Fosil kaynakların yıllar itibariyle ömürleri (yıl) Kömür Petrol Doğal gaz yıl 55.7 yıl 47.3 yıl 52.9 yıl Kömür Doğal gaz Petrol Kömür Petrol Doğal gaz Fosil kaynakların ömürleri (yıl) Kaynaklar: WEC, World Energy Resources, 213; BP, Statistical Review of World Energy 213 Yıllık %4,5 tüketim hızıyla kömürün kalan ömrü (yıl)
8 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ I - Rezervlerin Yeterliliği ve Güvenilirliği Üzerine Soru İşaretleri Güvenilirlik Sorunu Dünya kömür rezerv rakamları ve rezervlerin kalan ömürleri ciddi şekilde tartışmalıdır. Dünya kömür rezervleri konusunda kullanılan kaynakların genellikle güvenilir olmadığı, gerek küresel gerekse ulusal ölçekte ortaya konulan rakamların çoğunlukla eski tarihli olduğu ve rezerv rakamlarının abartılarak yayınlandığı sıklıkla ileri sürülmektedir.
9 (%) (%) Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ II - Rezervler Üzerinde Az Sayıda Ülkenin Denetimi 1 Kanada 9 G.Afrika 8 Kazakistan 7 Ukrayna 6 Almanya 5 Hindistan 4 Avustralya 3 Çin 2 Rusya 1 ABD Dünya kömür rezervlerinin ülkelere dağılımı Petrol rezervlerinin %19,1 i ve doğalgaz rezervlerinin %23,9 u tek ülkenin elindeyken kömür rezervlerinin %27,6 sı tek bir ülkede bulunmaktadır. Yine, petrol rezervlerinin %81,6 sı ve doğalgaz rezervlerinin %77,2 si toplam 1 ülkenin envanterindeyken kömür rezervlerinin ise %91,8 i toplam 1 ülkededir Kömür Petrol Doğalgaz Ülke sayısı Dünya kömür, petrol ve doğalgaz rezervlerinin ülkelere göre payları
10 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ III - Üretim ve Tüketim Coğrafyalarında Eksen Kaymaları 1% 1% 9% 9% 8% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% Diğer Asya-Pasifik Rusya-Ukrayna AB-27 Kuzey Amerika 7% 6% 5% 4% 3% 2% Diğer Asya-Pasifik AB-27 Kuzey Amerika 1% 1% % % Üretim coğrafyasında değişim Tüketim coğrafyasında değişim 1985 yılında, ABD ile AB-27 toplam küresel üretimden yaklaşık %45 ve Asya-Pasifik Bölgesi ise %31,7 pay alırken, 21 yılında tablo tersine dönmüş ve tarafların payları %2 ve %67,2 olmuştur yılında, ABD ve AB-27 toplam küresel tüketimden yaklaşık %46 ve Asya-Pasifik ise %31,9 pay alırken, 21 yılında ABD ve AB-27 nin payı %24 ve Asya-Pasifik Bölgesi nin payı ise %67,1 olmuştur
11 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ IV - Küresel Piyasada Rekabet Sorununu Küresel kömür üretiminin giderek daha büyük bölümü daha az sayıda ülkenin elinde toplanmaktadır yılında üretimin yaklaşık %9 ı toplam 13 ülke tarafından yapılmaktayken, 21 yılı itibariyle %9 ı sadece 7 ülke tarafından yapılmaktadır. Daha ılımlı olmak üzere benzer bir gelişme tüketim tarafında da mevcuttur yılında dünya kömür arzının %9 ı 18 ülke tarafından tüketilirken, bu oran 21 yılı itibariyle 14 ülkeye düşmüştür. Kömür sektöründe uluslararası şirketlerin etkinliğinin diğer pek çok sektöre göre azımsanmayacak ölçüde olduğu görülmektedir. 27 yılı itibariyle dünya buhar kömürü ticaretinin %4 ı toplam 4 büyük firmanın kontrolündedir: BHP Billiton, Anglo-American, XSTRATA/Glencore ve Rio Tinto.
12 (%) Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ V - Küresel Kömür Ticaretinde Gelişmeler Diğer Çin Diğer Asya Yirmi yıl önce yarım milyar ton olan dünya taşkömürü ticareti 21 yılı itibariyle bir milyar ton düzeyine yükselmiştir Japonya OECD Avrupa Dünya kömür ihracatının %83 ü 6 ülke tarafından gerçekleştirilmektedir: Avustralya, Endonezya, Rusya, ABD, Güney Afrika ve Kolombiya. Kömür ithalatında ise, Asya-Pasifik bölgesindeki 3 ülke %51 ile en büyük payı almaktadır: Japonya, Çin ve Güney Kore. Dünya kömür ithalatının gelişimi
13 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ V - Küresel Kömür Ticaretinde Gelişmeler Uzak Doğuya 25 2 Kanada (33 mton) 3 1 Amerika (64 mton) 5 34 Kolombiya/ Venezuella (77 mton) Küresel kömür ticareti haritası Güney Afrika (68 mton) 24 Rusya (87 mton) Çin (19 mton) Endonezya (277 mton) 264 Avustralya (3 mton) Kanada dan 25 Amerika dan Dünya kömür ticareti, neredeyse sadece 1 ülke ve bir ekonomik birliğin tekelinde kalmış gibi görünmektedir. Söz konusu ülkelerin beşi ihracatçı ve diğer beşi ile birlikte AB-27 ise ithalatçı konumundadır. Bu profilin içerisinde, Avrupa Birliği, - şüphesiz- güçlü bir oyuncu olarak etkin rolünü sürdürmektedir. Bununla beraber, AB-27 nin ithalat payının son on yılda %3 düzeyinden %18 lere gerilemiş olması dikkate alındığında, söz konusu rolü devam ettirip ettiremeyeceği konusu kömür endüstrisinin geleceğini şekillendirecek önemli faktörlerden biri olacaktır.
14 Oct 1981 Nov 1983 Dec 1985 Jan 1988 Feb 199 Mar.92 Apr 1994 May.96 Jun 1998 Jul 2 Aug 22 Sep 24 Oct 26 Nov 28 Dec 21 $/ton Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜRÜN KÜRESEL JEOPOLİTİĞİ VI - Fiyat Davranışlarında Değişim ve Yukarı Doğru Hareketlenme 25, 2, Kuzeybatı Avrupa marker fiyat , 1, 5, US Central Appalachian spot fiyat endeksi Japonya koklaşabilir cif fiyatı , Japonya buhar kömürü cif fiyatı Dünya kömür fiyatlarının gelişimi Kaynak: BP 213 Avustralya buhar kömürü fiyatlarının gelişimi Kaynak: Index Mundi 211 Kömür fiyatları, 24 yılına kadar son derece dar bir aralıkta değişim göstermiştir. Bu yıldan itibaren gerek buhar kömürü gerekse koklaşabilir kömür fiyatları hızla yükselme eğilimi içerisine girmiştir yılları arasındaki 16 yıllık dönemde kömür fiyatları neredeyse sabit kalırken, 24 yılından itibaren, kömürün 2 yıllık tarihinde görülmemiş fiyat artış oranlarına rastlanılmıştır.
15 Bartın-Amasra, Ekim İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TARTIŞMALARININ KÖMÜRÜN GELECEĞİ ÜZERİNE ETKİSİ VE TEKNOLOJİ SORUNU I - CO 2 Emisyonları Mton CO2 Mtoe Kömür kullanımı ile CO2 emisyonu arasındaki ilişki Kaynak: BP 211 Diğer Çin AB-27 ABD İnsanoğlu, kömürden kolay kolay vazgeçememektedir. Bununla beraber, kömür madenciliği ve kömür kullanımı, aynı zamanda her aşaması çevre üzerinde etkili olan ve belirli düzeylerde çevre kirliliğine neden olan bir faaliyetler bütünüdür. Kömürün yakılması sonucunda ortaya çıkan ve küresel ısınmaya neden olan CO2 emisyonları, günümüzde kömürden kaynaklanan en önemli problem olarak ortaya çıkmaktadır. Kömürün küresel ısınmaya yol açan etkilerinin ne şekilde giderilebileceği konusu günümüzün en önemli dünya meseleleri arasında yerini almaktadır.
16 Bartın-Amasra, Ekim İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TARTIŞMALARININ KÖMÜRÜN GELECEĞİ ÜZERİNE ETKİSİ VE TEKNOLOJİ SORUNU I - CO 2 Emisyonları 1,% 1,% 1,% 9,% 9,% 9,% 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% Diğer Japonya Hindistan AB-27 ABD Çin 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% Diğer Doğal gaz Petrol Kömür 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% Diğer Endüstri ve inşaat Elektrik ve ısı 1,% 1,% 1,%,%,%,% Dünya CO2 emisyonlarının %65 i 5 ülke + AB-27 tarafından yayılmaktadır. (21) CO2 emisyonları Kaynak: BP 211, IEA 29, IEA 211 Dünya CO2 emisyonlarının %43 ü kömür kullanımından kaynaklanmaktadır. (29) Kömür çıkışlı CO2 emisyonlarının %71 i elektrik ve ısı üretimi kaynaklıdır. (29)
17 Bartın-Amasra, Ekim İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TARTIŞMALARININ KÖMÜRÜN GELECEĞİ ÜZERİNE ETKİSİ VE TEKNOLOJİ SORUNU II - Kömüre dayalı termik santrallardan CO 2 emisyonlarını sınırlamaya yönelik AB stratejisi ADIM 1 ADIM 2 ADIM 3 Santrallarda en son teknoloji kullanımı, Verimlilik: %44-45, 1/3 oranında daha az CO2 emisyonu Termik santral teknolojilerinde daha ileri gelişmeler, Verimlilik: %5-55, 1/3 oranında daha az CO2 emisyonu Sıfır CO2 santralların devreye girişi (CO2 tutma ve depolama, CCS), Verimlilik: %52-55, SIFIR CO2 EMİSYONU
18 Bartın-Amasra, Ekim İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TARTIŞMALARININ KÖMÜRÜN GELECEĞİ ÜZERİNE ETKİSİ VE TEKNOLOJİ SORUNU III Teknolojiye ilişkin sorunlar CO2 emisyonlarının sınırlandırılmasına yönelik stratejinin en gerekli ayağını yatırım yani sermaye oluşturmaktadır. Ancak, yeni teknolojilere yatırım yapma konusunda ne sanayileşmiş ne de gelişmekte olan ülkeler fazla istekli değildir. Bu nedenle, söz konusu teknolojiler, bugüne kadar sıklıkla ticari yaşamda değil ama power-point sunumlarda görülebilmektedir. Günümüzde, yeni santral ya da CCS e ilişkin pek çok teknoloji halen araştırmageliştirme aşamasındadır. Bugün için, söz konusu teknolojilerin ticari ölçekte kullanılabilirliğinin mümkün olabileceği, ancak bunun oldukça uzun bir zaman alacağı konusunda genel bir uzlaşma olduğu söylenebilir. Bununla beraber, söz konusu sürenin yenilenebilir kaynaklar ya da nükleer enerji teknolojilerinin geliştirilebilmesi için de geçerli olacağı ve bu bakımdan yarışı nihai kazanacak olanın bugünden öngörülebilmesinin güç olduğu da söylenmelidir.
19 Bartın-Amasra, Ekim İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ TARTIŞMALARININ KÖMÜRÜN GELECEĞİ ÜZERİNE ETKİSİ VE TEKNOLOJİ SORUNU III Teknolojiye ilişkin sorunlar CCS teknolojilerine ilişkin olarak; henüz, maliyet ve ticari yapılabilirlik yanında, depolama güvenliği, depolama yerinin seçimi, mülkiyet hakları, ruhsatlama, enjeksiyon ve izleme/kontrol ve kurumsal yapıların da tanımlandığı yasal düzenlemeler konusunda da henüz büyük boşluklar olduğu anlaşılmaktadır. Son olarak, gerek yeni santral teknolojileri gerek CCS teknolojileri konusunda en fazla yolu Avrupa, ABD ve Avustralya nın aldığı görülmektedir. Bununla beraber, ne dünyanın ikinci büyük kömür tüketicisi ABD nin ne de dünyanın en önemli kömür ihracatçısı Avustralya nın söz konusu maliyetli teknolojileri uygulama konusunda fazla heveskar davranacakları düşünülmemektedir. Aynı şekilde, küresel kömür tüketiminin %7 ine yakınını tüketen ve küresel CO2 emisyonunun yaklaşık yarısını üreten Çin başta olmak üzere Güneydoğu Asya ülkelerinin de söz konusu teknolojilere mesafeli yaklaşacağı açıktır.
20 Bartın-Amasra, Ekim SON SÖZ Kömürün gelecekteki yönü, büyük ölçüde, kendisine rakip enerji kaynaklarıyla ilgili yaşanacak gelişmelere de bağlı olacaktır. Bununla beraber, bugünden bakıldığında, kömürün geleceğini belirleyecek asıl unsurlar, kömür endüstrisinin kendi iç dinamiklerinden kaynaklanacak gibi görünmektedir. Bu çerçevede, yaklaşık ikiyüz yıldır dünya ekonomileri üzerinde belirleyici rol oynayan kömürün geleceğine ilişkin bir çözümlemenin, birbirinden ayrı, ancak sebep-sonuç ilişkileriyle sürekli birbirleriyle etkileşim halinde olan ve genel olarak jeopolitik, çevre ve teknoloji başlıkları altında toplanabilecek bir dizi parametrenin incelenmesi yoluyla yapılabilmesi mümkündür.
21 Bartın-Amasra, Ekim TÜRKİYE ENERJİ TALEBİ Türkiye nin tükettiği birincil enerji miktarı son yirmi yılda %111 artarken ülke içindeki enerji üretimi sadece %26 arttırılabilmiş ve tüketim artışının sadece %1 luk kısmı yurtiçi üretim artışı ile karşılanabilmiştir. Türkiye, yirmi yıl önce birincil enerji ihtiyacının yaklaşık yarısını yerli enerji kaynaklarından temin edebilirken, bugün neredeyse dörtte üçünü dışarıdan ithal etmek zorundadır. Bu tablonun sonucu olarak, enerji ithalat faturası giderek kabarmaktadır. Son 5 yılda (28-212) enerji ithalatına ödenen döviz toplam 231 milyar Dolar düzeyindedir ve bu miktar aynı dönemde yapılan toplam ithalatın %23 üne karşılık gelmektedir. Türkiye nin enerji talebi hızla artmaktadır ve yerli enerji üretiminin toplam enerji tüketimini ne ölçüde karşılayabileceği konusu önümüzdeki yıllarda Türkiye için giderek daha yaşamsal hale gelecektir.
22 Bartın-Amasra, Ekim BİRİNCİL ENERJİ TÜKETİMİNİN KAYNAKLARA DAĞILIMI 35 1% 3 9% 8% 25 7% milyon tep 2 % 6% 5% 15 4% 1 3% 5 2% 1% % Doğal gaz Petrol Yerli kömür İthal kömür Hidrolik Odun-artık Diğer Odun-artık Hidrolik İthal kömür Diğer Yerli kömür Petrol Doğal gaz Artış oranları: Son on yılda %53 ve son yirmi yılda ise %111
23 Bartın-Amasra, Ekim NİHAİ ENERJİ TÜKETİMİNİN KAYNAKLARA DAĞILIMI 35 1% 3 9% 8% 25 7% milyon tep 2 % 6% 5% 15 4% 1 3% 5 2% 1% % Elektrik Doğal gaz Petrol Linyit+asfal. Taşk.+kok Odun-çöp Diğer Diğer Odun-çöp Taşk.+kok Linyit+asfal. Petrol Doğal gaz Elektrik Artış oranları: Son on yılda %55 ve son yirmi yılda %15
24 Bartın-Amasra, Ekim ENERJİ TÜKETİMİNİN SEKTÖREL DAĞILIMI 45 4 milyon tep Elektrik san. Kok fabr. Petrokimya İç tük./kayıp Sanayi Ulaştırma Konut/hizm. Tarım Enerji Dışı
25 Bartın-Amasra, Ekim BİRİNCİL ENERJİ ÜRETİMİ 2 1% 18 9% 16 8% 14 7% milyon tep 12 % 6% 1 5% 8 4% 6 3% 4 2% 2 1% % Kömür Hidrolik Odun-çöp Petrol Doğal gaz Diğer Diğer Doğal gaz Petrol Odun-çöp Hidrolik Kömür Artış oranları: Son on yılda %31 ve son yirmi yılda %26
26 bin tep Bartın-Amasra, Ekim TÜRKİYE ENERJİ TÜKETİMİ, ÜRETİMİ VE KÖMÜRÜN PAYI % Ülkemiz enerji tüketimi son yirmi yılda %111 artış gösterirken, enerji üretimimiz %26 arttırılabilmiştir. Kömür üretimindeki artış ise son yirmi yıllık dönemde %62 oranındadır. Dolayısıyla, enerji üretimimizdeki artış enerji tüketimindeki artış hızının önemli ölçüde gerisindedir. Bu nedenle, yerli üretimin tüketimi karşılama oranı yirmi yıl önce %47 düzeyindeyken söz konusu oran 211 yılı itibariyle %28 e kadar düşmüştür. Enerji tüketimi Enerji üretimi Kömür üretimi Enerji üretiminin enerji tüketimini karşılama oramı Kömür üretiminin enerji tüketimini karşılama oranı Aynı şekilde yerli kömür üretiminin enerji tüketimini karşılama oranında da gerileme söz konusudur. Bu oran, 1991 yılında %2,3 ve 21 yılında %16,3 düzeyindeyken 211 yılında %15,6 şeklinde gerçekleşmiştir.
27 milyon tep milyon tep Bartın-Amasra, Ekim ENERJİ İTHALATI 12 1 Yerli üretim Net ithalat 5 4 Petrol Doğal gaz Kömür Kok-petrokok Petrol ithalatına ilave olarak 1973 yılından itibaren kömür ithalatına ve 1987 yılından itibaren ise doğal gaz ithalatına başlanılmıştır. 199 yılından itibaren net enerji ithalatı yerli üretimi geçmiştir yılında arzın %72 si yerli kaynaklar tarafından karşılanmaktayken kırk yıl sonra denge tersine dönmüş ve 211 yılı itibariyle arzın %73 ü ithal kaynaklarca karşılanmak zorunda kalınmıştır.
28 Bartın-Amasra, Ekim NET ENERJİ İTHALATININ KAYNAKLARA DAĞILIMI, 211 Kömür, kok, petrokok 21,% Doğal gaz 42,4% Petrol 36,7% Net enerji ithalatımız 211 yılında toplam 81,1 milyon tep düzeyindedir. İthalat içerisinde petrol ve doğal gazın her birinin payları yaklaşık %4 lar düzeyinde ve kömürün payı ise %17 dir. Kalan yaklaşık %3 oranındaki kısmı kok ve petrokok ithalatı oluşturmaktadır. 211 yılında; 43,9 milyar m3 doğal gaz, 34,5 milyon ton petrol, 23,7 milyon ton kömür, 31 bin ton kok ve 2,7 milyon ton petrokok ithalatı yapılmıştır.
29 Milyon ton Bartın-Amasra, Ekim TÜRKİYE KÖMÜR İTHALATI li yıllardan önce son derece düşük miktarlarda başlayan kömür ithalatı, 199 lı yıllarda 1 milyon tonun ve 2 li yıllarda ise 2 milyon tonun üzerine çıkmıştır. Kömür ithalatındaki artış oranı son on yılda %16 ve son yirmi yılda ise %54 oranındadır. 212 yılında kömür ithalatımız bir önceki yıla göre yaklaşık %24 artış göstererek 3 milyon ton düzeyine yükselmiştir. Son yıllarda kömür ithalatındaki artışın en önemli nedeni, elektrik üretimi amaçlı kullanılmakta olan buhar kömürlerine olan talepteki ciddi artıştır. Söz konusu eğilim dikkate alındığında, ithalatın önümüzdeki yıllarda da artarak süreceği ve kömür ithalat faturasının doğal gaz faturasına yakın düzeylere yükselebileceği anlaşılmaktadır.
30 USD/ton Milyar Dolar Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜR İTHALATINA ÖDENEN DÖVİZ VE ORTALAMA İTHALAT MALİYETLERİ 5, 4,5 4, 3, , 12 2,5 2, 1,5 1,,5, İthalat Ortalama maliyet
31 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜR İTHALATINDA ÜLKE PAYLARI, 212 ABD 14,6% G. Afrika 11,2% Avustralya 4,6% Ukrayna 4,4% Mozambik 2,4% Diğer 4,9% Kolombiya 24,5% Rusya 33,3%
32 milyon ton milyon ton Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜR ÜRETİMLERİ 5,5 5, TAŞKÖMÜRÜ 8 7 LİNYİT 4,5 6 4, 3,5 3, 2,5 2, 1, , Ülkemiz 211 yılı satılabilir kömür üretimi; 72,5 milyon ton linyit, 2,6 milyon ton taşkömürü ve,9 milyon ton asfaltit olmak üzere bir önceki yıla göre %3,4 artarak toplam 76 milyon ton olarak gerçekleşmiştir.
33 Bartın-Amasra, Ekim LİNYİT ÜRETİMİNDE KURULUŞLARIN PAYLARI Özel Sektör 1,5% TKİ 46,1% TKİ, uhdesindeki linyit rezervlerini kendi makine parkı (%63) ve dışarıdan hizmet alımı yoluyla (%37) üretmektedir. Söz konusu oranlar dekapajda; %37 - %63 şeklindedir. EÜAŞ 43,4% EÜAŞ 43,4% Özel Sektör 33,5% 211 YILI TKİ 23,% SEYİTÖMER VE MUĞLA NIN ÖZEL SEKTÖRE DEVRİNDEN SONRA MUHTEMEL PAYLAR EÜAŞ 1989 yılından itibaren sektöre girmiş olup, Afşin-Elbistan, Ankara- Çayırhan ve Sivas-Kangal ın yanında 212 yılında uhdesine aldığı Tekirdağ, Çatalca ve Karapınar sahaları ile birlikte toplam 6 adet kömür sahasına sahiptir. Söz konusu sahalardan Afşin/Elbistan Kışlaköy Sahası EÜAŞ tarafından işletilmektedir. Sivas-Kangal Sahası EÜAŞ adına özel sektör tarafından ve Çayırhan Sahası işletme hakkı devir sözleşmesi kapsamında özel bir firma tarafından işletilmektedir. Özel sektör elinde bulunan linyit sahası ruhsatı yaklaşık 38 adet olup 211 yılında bu sahalardan sadece 27 adedinde 5. tonun üzerinde kömür üretimi yapılmıştır.
34 milyon ton Bartın-Amasra, Ekim LİNYİT ÜRETİMLERİNİN KURULUŞLARA DAĞILIMI ÖZEL EÜAŞ TKİ 2 1
35 ton Bartın-Amasra, Ekim TÜRKİYE KÖMÜR TÜKETİMİ Ülkemizde 211 yılında tüketilen kömür 26,2 milyon tonu yerli ya da ithal taşkömürü ve 73,9 milyon tonu ise linyit olmak üzere toplam 1,1 milyon ton olmuştur. 211 yılı taşkömürü arzının %38,6 oranındaki en büyük kısmı elektrik üretiminde ve %25,8 oranındaki kısmı ise ısınma amaçlı olarak tüketilmiştir. Kok fabrikalarının payı %19,8 ve diğer sanayinin payı ise %15,8 düzeyindedir. Taşkömürü tüketiminde elektrik santrallerinin payı giderek artmaktadır Taşkömürü tüketimleri Diğer Sanayi ve Isınma Kok Fabrikaları Elektrik Santralları 5.
36 Bartın-Amasra, Ekim ELEKTRİK SANTRALLARINDA TÜKETİLEN ENERJİ İÇERİSİNDE LİNYİTİN PAYI milyon tep % Elektrik santrallerinde toplam enerji tüketimi (mtep) Elektrik santrallerinde linyit tüketimi (mtep) Linyitin toplam santral tüketimi içindeki payı (%)
37 Bartın-Amasra, Ekim SANAYİ SEKTÖRLERİNDE TÜKETİLEN ENERJİ İÇERİSİNDE LİNYİTİN PAYI milyon tep % Sanayide toplam enerji tüketimi (mtep) Sanayide linyit tüketimi (mtep) Linyitin toplam sanayi tüketimi içindeki payı (%)
38 Bartın-Amasra, Ekim KONUT VE HİZMETLERDE TÜKETİLEN ENERJİ İÇERİSİNDE LİNYİTİN PAYI milyon tep % Konut ve hizmetlerde toplam enerji tüketimi (mtep) Konut ve hizmetlerde linyit tüketimi (mtep) Linyitin toplam konut ve hizmetler tüketimi içindeki payı (%)
39 Bartın-Amasra, Ekim KURULU GÜÇ VE BRÜT ELEKTRİK ÜRETİMİ İÇİNDE LİNYİTİN PAYI Linyit+asfalt it 14,1% Yerli taşkömürü,5% İthal kömür 6,4% Yenilenebilir 5,1% Petrol 2,5% Linyit+asfalt it 14,8% Yerli taşkömürü 1,4% İthal kömür 12,2% Yenilenebilir +atık 3,1% Petrol,7% Hidrolik 34,7% Doğal gaz 36,7% Hidrolik 24,2% Doğal gaz 43,6% Kurulu güç, Eylül 213 Elektrik Üretimi, 212 Eylül 213 itibariyle kömüre dayalı santral kurulu gücü MW olup toplam kurulu gücün %21 ine karşılık gelmektedir. Linyite dayalı kurulu güç MW ve asfaltite dayalı kurulu güç ise 135 MW şeklindedir. 212 yılında yerli kömüre dayalı santrallardan toplam 38,8 TWh brüt elektrik üretilmiş olup toplam brüt elektrik üretimi içerisindeki payı %16,2 düzeyindedir.
40 % Bartın-Amasra, Ekim LİNYİTİN KURULU GÜÇ VE BRÜT ELEKTRİK ÜRETİMİ İÇİNDEKİ PAYI Kurulu Güç İçinde Linyit Payı Linyitin Elektrik Üretimi İçindeki Payı Linyitlerin ülkemiz elektrik kurulu gücü ve brüt elektrik üretimi içindeki payı hızla düşmektedir yılında %35,5 düzeyine kadar yükselen kurulu güç içindeki pay 24 yılında %17,5 düzeyine kadar gerilemiş, 25 ve 26 yıllarında devreye alınan Çanakkale Çan ve Afşin-Elbistan B santralları ile %2 seviyesine kadar yükseltilebilmişse de daha sonra bu alanda -135 MW kapasiteli asfaltite dayalı tek bir santral dışında- yeni bir yatırımın devreye girmemesi nedeniyle 212 yılında linyitin -135 MW gücündeki tek asfaltit santralı de dahil edildiğinde- kurulu güç içindeki payı %14,5 olarak gerçekleşmiştir.
41 Bartın-Amasra, Ekim TÜRKİYE DE YERLİ KÖMÜRE DAYALI TERMİK SANTRALLER Kömür Kurulu Santralin Adı Mülkiyeti Yakıt Ruhsatı Güç (MW) Çanakkale Çan EÜAŞ TKİ Linyit 32 Orhaneli EÜAŞ TKİ Linyit 21 Soma EÜAŞ TKİ Linyit 134 Seyitömer EÜAŞ EÜAŞ Linyit 6 Tunçbilek A EÜAŞ TKİ Linyit 65 Tunçbilek B EÜAŞ TKİ Linyit 3 Yatağan EÜAŞ TKİ Linyit 63 Yeniköy EÜAŞ TKİ Linyit 42 Kemerköy EÜAŞ TKİ Linyit 63 Afşin-Elbistan A EÜAŞ TKİ Linyit Afşin-Elbistan B EÜAŞ TKİ Linyit 1.44 Kangal EÜAŞ EÜAŞ Linyit 457 Çayırhan EÜAŞ EÜAŞ Linyit 62 Çobanyıldızı Özel Özel Linyit/D.Gaz 37 Eti Soda Özel Özel Linyit 24 Küçüker Özel Özel Linyit 5 Marmara Kağıt-Bilorsa Özel Özel Linyit 2 Çatalağzı EÜAŞ TTK Taşkömürü 3 Kardemir Karabük Özel Özel Taşkömürü 35 Silopi Özel TKİ Asfaltit 135 Ülkemizde yerli kömüre dayalı 2 büyük elektrik santrali bulunmaktadır. Bunlardan 2 adedi taşkömürü, 17 adedi linyit ve 1 adedi ise asfaltit santralidir. Yerli kömüre dayalı santral kapasitesinin yaklaşık yarısı yılları arasında tesis edilmiş olup, küçük ölçekli bazı otoprodüktör santraller dışında bu santrallerin hemen tamamı kamunun mülkiyetindedir. Büyük kapasiteli yerli kömür santrallerinden Çayırhan Santralı hariç tümü EÜAŞ ya da bağlı ortaklıklarınca işletilmektedir. Çayırhan Santrali ise, 1999 dan itibaren Park Termik tarafından İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi kapsamında çalıştırılmaktadır.
42 Bartın-Amasra, Ekim ELEKTRİK ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANILABİLECEK BAŞLICA KÖMÜR SAHALARI Toplam Saha Kurum Rezerv (ton) Afşin-Elbistan Havzası EÜAŞ, MTA Çayırhan Havzası EÜAŞ Kütahya Seyitömer EÜAŞ Konya Karapınar EÜAŞ Afyon Dinar MTA Eskişehir Alpu MTA AdanaTufanbeyli TKİ Bingöl Karlıova TKİ Bolu Göynük TKİ Bursa Orhaneli, Keles, Davutlar TKİ Manisa Soma TKİ Kütahya Tunçbilek TKİ Tekirdağ Saray TKİ Şırnak Asfaltit TKİ Konya Ilgın 143. Özel Çankırı Orta Özel Yerli kömürlerin elektrik üretiminde kullanımının arttırılması hususunda istenilen mesafe alınamamıştır. Yaklaşık 12 yıldır yerli kömüre dayalı olarak temeli atılan santral kapasitesi toplam kurulu gücümüzün %1 i düzeyine bile yaklaşamamaktadır. Bunun sonucu olarak, yerli kömürlerimizin toplam elektrik üretimindeki payı %15 lere kadar gerilemiştir. Bununla beraber, ülkemizde elektrik üretimi amaçlı kullanılabilecek önemli kömür rezervleri bulunmaktadır. Adıyaman Gölbaşı Özel
43 Bartın-Amasra, Ekim 213 ELEKTRİK ÜRETİMİ AMAÇLI KÖMÜR ÜRETİM PROJELERİ Tesis Sahibi Tesis Yeri MWe Yakıt Cinsi Açıklama Enerjisa Adana Tufanbeyli 45 Linyit Yatırım aşaması Silopi Elektrik Şırnak Silopi 45 Asfaltit I. Ünite işletmede Hema Elektrik Zonguldak Ereğli 5 Taşkömürü/Metan Yatırıma başlanamadı Hema Elektrik Bartın Amasra 1.1 Taşkömürü/Metan Yatırıma başlanamadı 3 S Enerji Çankırı Orta 372 Linyit Yatırıma başlanamadı Çalık NTF Çankırı Orta 165 Linyit Yatırıma başlanamadı Adularya Enerji Eskişehir Mihalıççık 29 Linyit Yatırım aşamasında Tam Enerji Sivas Kangal 135 Linyit Yatırım aşamasında Galata Enerji Şırnak Toptepe Köyü 27 Asfaltit Yatırıma başlanamadı Polat Elektrik Kütahya Tunçbilek 51 Linyit Yatırım aşamasında Batı Karadeniz Elekt. Zonguldak Ereğli 1.2 Taşkömürü Proje Batı Karadeniz Elekt. Bartın Amasra 1.2 Taşkömürü Proje Şırnak Elektrik Şırnak Silopi 135 Asfaltit Yatırıma başlanamadı Konya Ilgın Elektrik Konya Ilgın 5 Linyit Proje Polyak Eynez Enerji İzmir Kınık 647 Linyit Proje Aksa Enerji Bolu Göynük 27 Linyit Proje Bereket Enerji Çankırı Orta 135 Linyit Proje KLK Madencilik Afyonkarahisar Dinar 64 Linyit Proje Hidro-Gen Enerji Manisa Soma 45 Linyit Proje TEYO Yatırım Adana Tufanbeyli 7 Linyit Proje Diler Elektrik K.Maraş Elbistan 4 Linyit Proje Çelikler A.Ş. Bursa-Keles Harmanalanı/Davutlar 27 Linyit Proje Çelikler A.Ş. Kütahya Domaniç 3 Linyit Proje Aksa Enerji Bingöl Karlıova 15 Linyit Proje 43
44 Bartın-Amasra, Ekim YERLİ KÖMÜR YAKITLI TERMİK SANTRAL PROJELERİ EPDK verilerine göre, 212 sonu itibariyle yerli kömüre dayalı 21 proje söz konusudur. Toplam kurulu gücü MW olan projelerden 4 adedi taşkömürü, 3 adedi asfaltit ve 14 adedi ise linyit yakıtlıdır. Linyite dayalı santrallerden henüz hiçbiri işletmeye alınmamış olup 7 adedi yatırım aşamasında ve diğer 7 adedi ise proje safhasındadır. Sadece asfaltit yakıtlı Şırnak- Silopi santralinde işletmeye geçilmiş olup, diğer iki asfaltit yakıtlı santralde ise yatırıma başlanamamıştır.
45 Bartın-Amasra, Ekim İTHAL KÖMÜR SANTRALLERİ Yerli kömüre dayalı santral yatırımları konusunda beklenen gelişme sağlanamamakla beraber, ithal kömüre dayalı santral kapasitesi giderek artmaktadır. 2 yılına kadar elektrik sistemimizde ithal kömür santrali bulunmazken 211 sonu itibariyle söz konusu santrallerin kurulu güç kapasitesi 3.82 MW düzeyine ulaşmıştır. Mevcut gelişmeler, ithal kömür santral yatırımlarının önümüzdeki yıllarda da artarak süreceğini göstermektedir. Ülkemizde işletmede olan 6 adet ithal kömür santrali bulunmaktadır. Toplam kurulu gücü MW olan bu santrallerin 2 adedi Çanakkale Biga da, diğerleri Adana- Yumurtalık, Kahraman Maraş, Kocaeli-Gebze ve Zonguldak-Çatalağzı nda kuruludur. İthal kömür yakıtlı elektrik üretim tesislerine ilişkin olarak toplam MW kurulu gücünde 37 adet lisans başvurusu bulunmaktadır. Bunlardan 6 adedi tamamen ya da kısmen işletmeye alınmış olup, 31 adedi henüz proje aşamasındadır. Proje safhasındaki başvurulardan; MW gücünde 9 adedi Adana Yumurtalık da, 1 MW gücünde bir adedi Adana Ceyhan da, MW gücünde 5 adedi Çanakkale de, 1.27 MW gücünde 3 adedi Zonguldak ta, 3.96 MW gücünde 4 adedi İskenderun Hatay da, 1.7 MW gücünde 3 adedi Aliağa İzmir de, MW gücünde 3 adedi Mersin de, 2 MW gücünde 1 adedi Elazığ da, 35 MW gücünde 1 adedi Tekirdağ da, 66 MW gücünde 1 adedi Muğla da ve 1.2 MW gücünde 1 adedi Kırklareli nde kurulmak üzere lisanslandırılmışlardır.
46 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜR REZERVLERİ Ülkemizde, doğal gaz ve petrol rezervleri oldukça sınırlı olmasına karşın, 512 milyon tonu görünür olmak üzere, yaklaşık 1,3 milyar ton taşkömürü ve 13,4 milyar tonu görünür rezerv niteliğinde toplam 13,9 milyar ton linyit rezervi bulunmaktadır. Bu miktar dünya kanıtlanmış işletilebilir kömür rezervlerinin %1,8 ini oluşturmaktadır. Linyit rezervlerimiz ise dünya linyit rezervlerinin %7,1 i büyüklüğündedir. Faaliyet Sahalar Yeni Keşfedilen Sahalar Konya-Karapınar Sahasında 1,8 milyar ton (EÜAŞ a devir) Trakya Çerkezköy Havzasında 495 milyon ton (EÜAŞ a devir) Elbistan MTA Sahasında 515 milyon ton (EÜAŞ a devir) Malatya-Yazıhan Sahasında 16 milyon ton Pınarhisar-Vize Sahasında 14 milyon ton Eskişehir-Alpu Sahasında 777 milyon ton Afyon-Dinar Sahasında 545 milyon ton Rezerv Artışı Sağlanan Sahalar Afşin-Elbistan EÜAŞ Sahasında 1,3 milyar ton Manisa-Soma TKİ Sahasında ise 25 milyon ton
47 Bartın-Amasra, Ekim KÖMÜR ENDÜSTRİSİNDE İSTİHDAM Sektörde istihdamın belirlenmesine yönelik kapsamlı bir araştırma bulunmamakla beraber, doğrudan istihdamın taşkömüründe 18.5 ve linyitte 37. olmak üzere toplam 55.5 kişi civarında olduğu tahmin edilmektedir.
48 mtep Kurulu Güç, MW Elektrik Üretimi, GWh Bartın-Amasra, Ekim ENERJİ TALEP TAHMİNİ Birincil Enerji Talebi Nihai Enerji Talebi Elektrik Santralleri Talebi Kurulu Güç (MW) Elektrik Üretimi (GWh) Enerji tüketiminin son on yıldaki artış eğilimini önümüzdeki on beş yıllık dönem boyunca sürdüreceği varsayımı esas alındığında; birincil enerji talebinin 22 yılında 211 yılına göre yaklaşık %46 oranında artış göstererek 168 milyon tep düzeyine, 23 yılında ise aynı dönemde %124 oranında artarak 256 milyon tep düzeyine yükselecektir. Aynı varsayımla; 211 yılı itibariyle GWh olan elektrik üretimi 22 yılında GWh ve 23 yılında GWh düzeyine yükselecek, 211 yılı sonu itibariyle MW olan elektrik kurulu gücü ise 22 yılında MW ve 23 yılında MW olacaktır.
49 Birincil Enerji Talebi İçinde Linyitin Payı (%) Bartın-Amasra, Ekim FARKLI LİNYİT ARZ DÜZEYLERİNİN BİRİNCİL ENERJİ TALEBİNE KATKISI Yılı 23 Yılı 5 Linyit Arzı (bin ton) Yerli linyit arzının birincil enerji talebini karşılamasına ilişkin olarak 211 yılındaki %14,3 oranını koruyabilmesi için linyit arzının 22 yılında 18 milyon ton ve 23 yılında 165 milyon tona yükseltilmesi gerekir.
50 Santral Talebi İçinde Linyitin Payı (%) Bartın-Amasra, Ekim FARKLI LİNYİT ARZ DÜZEYLERİNİN SANTRAL TALEBİNE KATKISI Yılı 23 Yılı Linyit Arzı (bin ton) Yerli linyitin elektrik üretimine olan katkısının 211 yılında mevcut olan %26 oranını koruyabilmesi için linyit arzının 22 yılında 95 milyon ton ve 23 yılında ise 157 milyon tona yükseltilmesi gerekir.
51 Linyite Dayalı Kurulu Gücün Toplam Kurulu Güç İçindeki Payı (%) Bartın-Amasra, Ekim FARKLI LİNYİT KURULU GÜÇ DÜZEYLERİNİN TOPLAM KAPASİTEYE KATKISI Yılı 23 Yılı 5 Linyite Dayalı Kurulu Güç (MW) Linyite dayalı kapasitede son 1 yıldaki %2,5 ortalama yıllık büyüme hızının önümüzdeki 15 yıl için de geçerli olması ve kapasitenin 22 yılında MW ve 23 yılında 13.2 MW düzeyine yükselmesi durumunda linyit kurulu gücünün toplam kurulu güç içindeki payı 22 yılında %1,7 ye ve 23 yılında ise %7,4 düzeyine gerileyecektir.
52 Bartın-Amasra, Ekim SONUÇ Mevcut üretim büyüklüğüyle linyitlerin, ülkemiz enerji talebini karşılamadaki payı bakımından her yıl biraz daha geriye düşeceği açıktır. 23 yılı birincil enerji talebinin %2 lik kısmının yerli linyitler tarafından karşılanması hedeflendiğinde 23 yılı linyit arzının 23 milyon ton ve sadece %15 lik kısmının yerli linyitler tarafından karşılanması hedeflendiğinde ise 23 yılı linyit arzının 175 milyon ton civarında gerçekleştirilmesi gerekecektir. Dolayısıyla, yerli linyitlerin ülkemiz enerji sektörü içerisinde belirli bir ağırlığının gelecek yıllarda da tesis edilebilmesi, mevcut linyit üretiminin en azından üç katına çıkarılması ile mümkün olabilecektir. Aynı şekilde, bu çalışmanın varsayımlarından hareketle yapılan hesaplamalara göre; 23 yılında linyite dayalı kurulu kapasitenin toplam elektrik kurulu gücünün %2 si düzeyinde olması hedeflendiğinde, MW büyüklüğündeki mevcut kurulu güce 26.8 MW linyite dayalı elektrik üretim santralının daha eklenmesi gerekecektir. Bununla beraber, linyite dayalı bu büyüklükte bir kapasitenin yapılabilirliği oldukça tartışmalıdır. Son on yıllık dönemde sanayi sektörü ve ısınmada linyit tüketimi ciddi oranlarda artarken elektrik üretimi amaçlı linyit tüketimi önemli bir artış göstermemiştir. Bunun nedeni ise son on yılda linyite dayalı kurulan termik santral kapasitesinin sadece 1.76 MW ile sınırlı kalmasıdır. Söz konusu kapasite artışı 212 yılı sonu itibariyle Türkiye toplam elektrik kurulu gücünün sadece %3 üne karşılık gelmektedir. Bununla beraber, yerli linyitler için en uygun gelişme alanı elektrik üretim sektörüdür. Enerji arz güvenliğinin büyük önem taşıdığı ve bu nedenle yerli kaynağa en fazla gereksinim duyulan elektrik üretim sektörü, yüksek talep hacmiyle de yerli linyitler için en ciddi pazar durumundadır. Yeni yakma teknolojilerinin de hızla geliştiği bir ortamda, yerli linyitler için talep tarafındaki en ciddi fırsat olması bakımından bu alanın hedeflenerek planlamaların bu merkezde geliştirilmesi uygun olacaktır.
53 Bartın-Amasra, Ekim SONUÇ Kömür sektörü, özellikle son yirmi yılda yeni kapasite yaratmakta zorlanmaktadır. Son dönemde işletmeye alınabilmiş yerli kömür üretim projesi sayısı parmakla sayılabilecek kadar azdır. Sektörde yeni üretim projelerinin geliştirilememesinin arkasında iki temel neden bulunduğu düşünülmektedir. İlk olarak, ülkemiz linyit kaynaklarının ekonomik değeri tam olarak bilinmemektedir. Ülkemiz kömür rezervleri uluslararası alanda kabul gören standartlara göre ortaya konulamamıştır. Ülkemiz kömür sektörü, öncelikle, elindeki mevcut kömür varlığının ne kadarının ve aynı zamanda hangi kısımlarının teknik ve ekonomik bakımdan kazanılabilir rezerv olduğu bilgisine sahip değildir. Mühendislik ekonomisi bakımından önemli bir değer taşıyacak olan söz konusu bilginin, ancak detaylı ve kapsamlı mühendislik projeleriyle elde edilebileceği açıktır. Kömür sektörünün mevcut talep karşısında gereken arzı sağlayamamasının diğer bir nedeni ise, politikekonomik bir tercih olarak kamunun bu alanda yatırım yapmasının sınırlandırıldığı bir ortamda yatırımları yapması beklenilen özel sektörün bu alana yatırım yapma konusunda son derece çekingen davranmasıdır. Kamu kuruluşları tarafından özel sektörün yatırım yapmasına yönelik geliştirilen tüm modellere karşın özel sektör firmaları tarafından linyit sektörüne ilişkin yatırımlar bir türlü gerçekleştirilememektedir. Son on yılda kömür sektöründeki üretim artışının neredeyse tamamı 25 ve 26 yıllarında devreye alınan Çanakkale Çan ve Afşin-Elbistan B santralları ile TKİ Kurumu nun rödovans karşılığı ve hizmet alımı şeklinde yüklenici firmalara yaptırdığı yeraltı işletmeciliği üretim ihalelerinden kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla sektördeki üretim artışının kaynağı çok büyük oranda kamu kuruluşlarıdır.
54 Bartın-Amasra, Ekim SONUÇ Dünya kömür endüstrisi, son yıllarda şirket birleşme ve satın almalarının yaygınlaşmasına ve şirket ölçeklerinin giderek büyümesine sahne olmaktadır. Söz konusu eğilim gerek ulusal gerekse uluslararası alanda mevcuttur. Şirketler, ölçek ekonomisinden yararlanmak, böylelikle genel giderlerinin payını azaltmak istemektedirler. Kömür sektöründe ölçek ekonomisi, beraberinde verimliliği ve fiyat düşüşlerini getirmektedir. Sektörde faaliyet gösteren uluslararası şirketler aynı zamanda madencilik sektörünün diğer alanlarında da faaliyette bulunmaktadırlar. Bu tarz çalışma, kuruluşların riski dağıtmalarına ve daha karlı alanlarda yatırım yapabilmelerine imkân tanımaktadır. Risk yönetimi bakımından söz konusu kuruluşlar tarafından tercih edilen bir diğer unsur ise, dikey entegrasyondur. Kuruluşlar, bu suretle, özellikle taşıma ve elektrik üretimi alanlarına da yatırım yapmakta ya da bu sektörlerdeki diğer şirketleri satın alma veya birleşme yoluna gitmektedirler. Son yıllarda, küresel kömür piyasalarındaki aksak rekabet koşullarından kaçınabilmek ve arz güvenliği kaygılarıyla; başta Çin, Japonya, Hindistan, Tayvan ve Batı Avrupa ülkeleri olmak üzere pek çok ülke sınırlarının dışında kömür yatırımları yapmaya yönelmektedir. Söz konusu ülkeler, üretimden dağıtıma kadar tüm zincir boyunca çalışan büyük ölçekli firmalar oluşturmak suretiyle kömür arz maliyetlerini düşürmeyi hedeflemektedirler. Kömür madenciliğindeki faaliyetler, gelişmiş ülkelerde teknolojiye dayalı sermaye yoğun ve yüksek nitelikli personel vasıtasıyla yapılmakta, gelişmekte olan ülkelerde ise emek yoğun ve düşük nitelikli emeğe dayalı olarak devam etmektedir. Yasal düzenlemeler açısından Dünya genelindeki gelişme eğilimi ise, özellikle çevre ve iş güvenliği alanlarında ciddi kısıtlamaların getirilmesi yönündedir.
55 Bartın-Amasra, Ekim SONUÇ Sonuç olarak, enerji ithalat bağımlılığının giderek daha da arttığı bir ortamda, soruna çözüm olması en muhtemel olan yerli linyitlerin 15-2 yıl sonra Türkiye nin enerji talebinin %1 unu dahi karşılayamayacak bir noktaya gelmesi riski ciddi olarak mevcuttur. Dolayısıyla, söz konusu riskin en aza indirilerek yerli linyit arzının arttırılmasına yönelik akılcı ve gerçek verilere dayalı yasal ya da kurumsal tedbirlerin bugünden alınmasında ülkemiz enerji arz güvenliği bakımından önemli yararlar bulunmaktadır.
56 Bartın-Amasra, Ekim DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM. Dr. Nejat Tamzok Sunum ve kömüre ilişkin diğer yazıların indirilebileceği adres:
JEOPOLİTİK VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER ÇERÇEVESİNDEN KÖMÜRÜN GELECEĞİ
TMMOB 8. Enerji Sempozyumu, İstanbul, 17-19 Kasım 211 JEOPOLİTİK VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER ÇERÇEVESİNDEN KÖMÜRÜN GELECEĞİ Dr. Nejat Tamzok 185 186 187 188 189 19 191 192 193 194 195 196 197 198 199 2 21
DetaylıKÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT)
TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2012 Mayıs 2013 T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2012 Mayıs 2013 2012
DetaylıTMMOB Maden Mühendisleri Odası
TÜRKİYE ENERJİ POLİTİKALARI İÇERİSİNDE KÖMÜRÜN K ÖNEMİ TMMOB Maden Mühendisleri Odası ENERJİNİN ÖNEMİ Sanayinin temel girdilerinden olan enerji, ulusların kalkınmalarında ve refaha ulaşmalarında büyük
DetaylıKÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT)
TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2014 Mayıs 2015 T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2014 Mayıs 2015 2014
DetaylıTÜRKİYE DE İTHAL KÖMÜRE DAYALI ELEKTRİK ÜRETİMİ
Mühendislik ve Mimarlık Haftası, Samsun, 21 Ekim 214 TÜRKİYE DE İTHAL KÖMÜRE DAYALI ELEKTRİK ÜRETİMİ Dr. Nejat Tamzok TMMOB Maden Mühendisleri Odası Mühendislik ve Mimarlık Haftası, Samsun, 21 Ekim 214
DetaylıTÜRKİYE İÇİN KÖMÜR POLİTİKASI
TÜRKİYE İÇİN KÖMÜR POLİTİKASI Dr. Nejat Tamzok 1850 1871 1883 1895 1908 1919 1930 1942 1953 1967 1978 1989 2000 2011 2022 2033 21. Yüzyıl İçin Planlama Seminerleri, Enerjide Ne Yapmalı, Nasıl Yapmalı?,
DetaylıTEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa
TEMİZ ENERJİ TEKNOLOJİLERİ KURSU Prof. Dr. Hüsamettin BULUT Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa KISA ÖZGEÇMİŞ Doç. Dr. Hüsamettin BULUT EĞİTİM
DetaylıKÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ
KÖMÜRÜN ENERJİDEKİ YERİ Prof. Dr. Güven ÖNAL Yurt Madenciliğini Geliştirme Vakfı 1 Sunumun Ana Konuları Dünya da Kömür ve Enerji Türkiye nin Kömür Rezervleri ve Üretimi Türkiye nin Enerji Durumu Yerli
DetaylıKÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT)
TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2013 Haziran 2014 T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2013 Haziran 2014
DetaylıTürkiye nin Enerji Geleceği İklim bileşenini arıyoruz
EWEA-TWEA Policy Workshop Türkiye nin Enerji Geleceği İklim bileşenini arıyoruz Mustafa Özgür Berke, WWF-Türkiye 27.03.2013, Ankara 27-Mar-13 / 1 Photo: Michel Roggo / WWF-Canon KISACA WWF +100 5 kıtada,
DetaylıTÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ PAZARLAMA SATIŞ DAİRE BAŞKANLIĞI 2006; EYLÜL ANKARA. Mustafa AKTAŞ
TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2006; EYLÜL ANKARA Mustafa AKTAŞ DÜNYA BİLİNEN FOSİL REZERVLERİN ÖMRÜ (R/Ü,YIL) 2005 SONU 250 227 Y I L 200 150 100 50 0 136 65,1 40,6 14 16 PETROL DOĞALGAZ
DetaylıKÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi
DÜNYADA VE TÜRK YEDE ENERJ VE KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, PROJEKS YONLAR VE EM SYONLAR Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi Dünya Dünya Kömür Rezervi Bölge Görünür Ç kar labilir Rezervler (Milyon
DetaylıCumali Taştekin EÜAŞ Maden Sahaları Daire Başkanı (V)
Cumali Taştekin EÜAŞ Maden Sahaları Daire Başkanı (V) Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ); 1970 yılında Kurulan Türkiye Elektrik Kurumu nun (TEK), 1994 yılında TEAŞ ve TEDAŞ olarak ikiye ayrılmasından
DetaylıDünyada Enerji Görünümü
09 Nisan 2014 Çarşamba Dünyada Enerji Görünümü Dünyada, artan gelir ve nüfus artışına paralel olarak birincil enerji talebindeki yükseliş hız kazanmaktadır. Nüfus artışının özellikle OECD Dışı ülkelerden
DetaylıKÖMÜR [Linyit] SEKTÖR RAPORU >>> 2014 TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU
KÖMÜR [Linyit] SEKTÖR RAPORU >>> 2014 TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU 2014 [Linyit] Ankara, Mayıs 2015 2014 Yılı Kömür (Linyit) Sektör Raporu; 30 Eylül
DetaylıDünyada Enerji Görünümü
22 Ocak 2015 Dünyada Enerji Görünümü Gelir ve nüfus artışına paralel olarak dünyada birincil enerji talebi hız kazanmaktadır. Özellikle OECD dışı ülkelerdeki artan nüfusun yanı sıra, bu ülkelerde kentleşme
DetaylıÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER
ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER DÜNYA & TÜRKİYE ENERJİ TALEBİ Dünya Enerji Talebi Değişimi (02-14) Türkiye Birincil Enerji Talebi (Milyon TEP) 76% 33% 1% -8% 77 61% 124 OECD Dışı Dünya
DetaylıAR& GE BÜLTEN. Ülkemiz önemli maden yataklarına sahip olup belirli madenlerde kendine yetebilen ender ülkelerden birisidir.
Türkiye nin Doğal Kaynağı Kömür Hande UZUNOĞLU Ülkemiz önemli maden yataklarına sahip olup belirli madenlerde kendine yetebilen ender ülkelerden birisidir. Özellikle madenciliğin gelişiminde hız kazanılmasıyla
DetaylıÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER
ÜLKEMİZDE ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ VE ALINAN TEDBİRLER TÜRKİYE BİRİNCİL ENERJİ TALEBİ Türkiye Birincil Enerji Talebi (Milyon TEP) 61% Son 13 yılda: Politik istikrar 77 124 İsikrarlı ekonomik büyüme İyileşen
DetaylıENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ
ENERJİ ÜRETİMİ VE ÇEVRESEL ETKİLERİ Prof. Dr. Ferruh Ertürk Doç. Dr. Atilla Akkoyunlu Çevre Yük. Müh. Kamil B. Varınca 31 Mart 2006 İstanbul İçindekiler İÇİNDEKİLER...İ ÇİZELGELER LİSTESİ...İİİ ŞEKİLLER
DetaylıTÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2011
TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2011 Mayıs 2012 T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR SEKTÖR RAPORU (LİNYİT) 2011 Mayıs 2012 HAZIRLAYAN
DetaylıİÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1
İÇİNDEKİLER SUNUŞ... XIII 1. GENEL ENERJİ...1 1.1. Dünya da Enerji...1 1.1.1. Dünya Birincil Enerji Arzındaki Gelişmeler ve Senaryolar...1 1.2. Türkiye de Enerji...4 1.2.1. Türkiye Toplam Birincil Enerji
DetaylıDünya Enerji Görünümü 2012. Dr. Fatih BİROL Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Ankara, 25 Aralık 2012
Dünya Enerji Görünümü 2012 Dr. Fatih BİROL Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Ankara, 25 Aralık 2012 Genel Durum Küresel enerji sisteminin temelleri değişiyor Bazı ülkelerde petrol ve doğalgaz üretimi
DetaylıENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI
ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE DİYARBAKIR TİCARET VE SANAYİ ODASI ENERJİ KAYNAKLARI ve TÜRKİYE Türkiye önümüzdeki yıllarda artan oranda enerji ihtiyacı daha da hissedecektir. Çünkü,ekonomik kriz dönemleri
DetaylıTÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU
TÜRKIYE NİN MEVCUT ENERJİ DURUMU Zinnur YILMAZ* *Cumhuriyet Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, SİVAS E-mail: zinnuryilmaz@cumhuriyet.edu.tr, Tel: 0346 219 1010/2476 Özet Yüzyıllardan
DetaylıWorld Energy Outlook Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011
World Energy Outlook 2011 Dr. Fatih BİROL UEA Baş Ekonomisti İstanbul, 1 Aralık 2011 Bağlam: halihazırda yeterince kaygı verici olan eğilimlere yeni zorluklar ekleniyor Ekonomik kaygılar dikkatleri enerji
DetaylıYERLİ KÖMÜRE DAYALI TERMİK SANTRAL POTANSİYELİ, DARBOĞAZLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
YERLİ KÖMÜRE DAYALI TERMİK SANTRAL POTANSİYELİ, DARBOĞAZLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Dr. Nejat Tamzok nejattamzok@yahoo.com 1. GİRİŞ Günümüzde, kömür, elektrik üretimi amacıyla kullanılan yakıtlar arasında en
DetaylıKÖMÜR REZERVLERİNE SAHİP ÜLKELERDE ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KULLANILAN KAYNAKLARIN SEÇİMİ VE TÜRKİYE NİN KONUMU
KÖMÜR REZERVLERİNE SAHİP ÜLKELERDE ELEKTRİK ÜRETİMİNDE KULLANILAN KAYNAKLARIN SEÇİMİ VE TÜRKİYE NİN KONUMU The Choice of Sources for Electricity Generation in the Coal Reserve-Rich Countries and Turkey
DetaylıİÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...
İÇİNDEKİLER TABLO VE ŞEKİLLER...4 1.Yönetici Özeti... 11 2.Giriş... 12 3.Sektörel Analiz... 13 3.1 Birincil Enerji Kaynaklarına Bakış...13 3.1.1 Kömür... 13 3.1.1.1 Dünya da Kömür... 14 3.1.1.1.1 Dünya
Detaylı(*Birincil Enerji: Herhangi bir dönüşümden geçmemiş enerji kaynağı) Şekil 1 Dünya Ekonomisi ve Birincil Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki
Nüfus artışı, kentsel gelişim ve sanayileşme ile birlikte dünyada enerji tüketimi gün geçtikçe artmaktadır. Dünya nüfusunun 2040 yılına geldiğimizde 1,6 milyarlık bir artış ile 9 milyar seviyesine ulaşması
DetaylıTÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU KÖMÜR (LİNYİT) SEKTÖR RAPORU
TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU 2015 KÖMÜR (LİNYİT) SEKTÖR RAPORU T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU 2015 KÖMÜR (LİNYİT) SEKTÖR RAPORU Mayıs 2016 2015 Yılı Kömür
DetaylıHalka açık seminer Elektrik Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi Organizasyonu 22 Nisan 2000, saat 18:00 Hamamizade İhsan Bey Kültür Merkezi - Trabzon
ÜLKEMİZİN ENERJİ DURUMU, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Halka açık seminer Elektrik Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi Organizasyonu 22 Nisan 2, saat 18: Hamamizade İhsan Bey Kültür Merkezi - Trabzon Doç.
Detaylı2012 ve Sonrası için Türkiye nin Kömür Performansı. Türkiye Madencilik Zirvesi Alp Gürkan, Yönetim Kurulu Başkanı.
2012 ve Sonrası için Türkiye nin Kömür Performansı Alp Gürkan, Yönetim Kurulu Başkanı Türkiye Madencilik Zirvesi 2012 5 Haziran 2012 Sunum İçeriği - Kömürle ilgili genel bilgiler, dünya kömür rezervleri
DetaylıDünya Birincil Enerji Tüketimi Kaynaklar Bazında (%), 2015
Dünya Birincil Enerji Tüketimi Kaynaklar Bazında (%), 2015 Nükleer %4,4 Hidroelektrik 6,8 % Yenilenebilir %2,8 Petrol %32,9 Dünya Birincil Enerji Tüketimi: 13.147 Milyon TEP Kömür %29,2 Doğal Gaz %23,9
DetaylıEnervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015
Enervis H o ş g e l d i n i z Ekim 2015 Dünya Enerji Genel Görünümü Genel Görünüm Dünya Birincil Enerji Tüketimi 2013-2035 2013 2035F Doğalgaz %24 Nükleer %4 %7 Hidro %2 Yenilenebilir Petrol %33 Kömür
DetaylıTÜRKİYE KÖMÜR ARAMALARI
Enerji, ülkelerin iktisadi ve sosyal kalkınması için önemli girdilerin başında gelir. Enerji planlamaları ve yatırımları bir ülkenin geleceği, sanayileşmesi ve ilerlemesi için büyük öneme sahiptir, Büyüme
DetaylıYenilenebilir Enerjiye Dayalı Elektrik Enerjisinin Sertifikasyonu
Yenilenebilir Enerjiye Dayalı Elektrik Enerjisinin Sertifikasyonu Fatih YAZITAŞ Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü Yeni Teknolojiler ve Destek Daire Başkanı fyazitas@yegm.gov.tr Türkiye Rüzgar Enerjisi
DetaylıDünyada ve Türkiye de Enerji Görünümü Selahattin İncecik. İstanbul Teknik Üniversitesi
Dünyada ve Türkiye de Enerji Görünümü Selahattin İncecik İstanbul Teknik Üniversitesi ENERJİ ÜRETİMİ IEA: ENERJİ ÜRETİMİ VE KULLANIMI «SÜRDÜRÜLEMEYEN ÇEVRE İHTİYAÇLARI» İLE REKABET EDEMEZ. ÜLKELERİN ENERJİ
DetaylıKÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER
KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 18 Haziran 2014 İTÜDER SOMA dan Sonra: Türkiye de
DetaylıKömürün Geleceği Dr. Nejat Tamzok KÖMÜRÜN GELECEĞĠ. Dr. NEJAT TAMZOK nejattamzok@yahoo.com
KÖMÜRÜN GELECEĞĠ Dr. NEJAT TAMZOK nejattamzok@yahoo.com Ocak 2012 KÖMÜRÜN GELECEĞĠ * Dr. Nejat Tamzok nejattamzok@yahoo.com ÖZET Kömür, insanlık tarihinin önemli bir kesitinde ekonomik ve toplumsal kalkınmanın
DetaylıDoç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA. Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Doç. Dr. Mehmet Azmi AKTACİR HARRAN ÜNİVERSİTESİ GAP-YENEV MERKEZİ OSMANBEY KAMPÜSÜ ŞANLIURFA 2018 Yenilenebilir Enerji Kaynakları SUNU İÇERİĞİ 1-DÜNYADA ENERJİ KAYNAK KULLANIMI 2-TÜRKİYEDE ENERJİ KAYNAK
DetaylıTürkiye nin Elektrik Enerjisi Üretimi Kaynaklı Sera Gazı Emisyonunda Beklenen Değişimler ve Karbon Vergisi Uygulaması. Mustafa ÖZCAN, Semra ÖZTÜRK
Türkiye nin Elektrik Enerjisi Üretimi Kaynaklı Sera Gazı Emisyonunda Beklenen Değişimler ve Karbon Vergisi Uygulaması Mustafa ÖZCAN, Semra ÖZTÜRK Çalışmanın amacı Türkiye nin 2013-2017 dönemi elektrik
DetaylıAfşin-Elbistan Termik Santralleri Elektrik Üretiminden Çok İklimi Değiştiriyor
Afşin-Elbistan Termik Santralleri Elektrik Üretiminden Çok İklimi Değiştiriyor Kasım 2015 Hazırlayan Önder Algedik 2 İçindekiler Özet... 3 Afşin Elbistan Linyit Rezervi... 4 Elektrik Üretimi... 5 Afşin
DetaylıENERJİ SEKTÖRÜNDE YENİDEN YAPILANDIRMA UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ. Sayın Başkan, değerli katılımcılar,
ENERJİ SEKTÖRÜNDE YENİDEN YAPILANDIRMA UYGULAMALARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Sayın Başkan, değerli katılımcılar, Konuşmama başlamadan önce, 10. Enerji Kongresi ni başarıyla düzenlemekte olan Dünya Enerji Konseyi
DetaylıEnerji ve İklim Haritası
2013/2 ENERJİ İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Enerji ve Çevre Yönetimi Dairesi Başkanlığı Enerji ve İklim Haritası Uzm. Yrd. Çağrı SAĞLAM 22.07.2013 Redrawing The Energy Climate Map isimli kitabın çeviri özetidir.
DetaylıDÜNYA DA VE TÜRKİYE DE KÖMÜR
DÜNYA DA VE TÜRKİYE DE KÖMÜR Dr. Nejat TAMZOK Nisan 2016 İÇİNDEKİLER Bu çalışma, TMMOB Makina Mühendisleri Odası tarafından Nisan 2016 tarihinde yayınlanan İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR...ii ŞEKİLLER...ii
DetaylıTÜRKİYE İÇİN DEMOKRATİK ENERJİ PROGRAMI: BİZ NE İSTİYORUZ?
TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ ODASI TÜRKİYE ENERJİ DE NE YAPMALI,NASIL YAPMALI TÜRKİYE İÇİN DEMOKRATİK ENERJİ PROGRAMI: BİZ NE İSTİYORUZ? SBF ŞEREF SALONU ANKARA 12.5.2016 OĞUZ TÜRKYILMAZ TMMOB MAKİNA MÜHENDİSLERİ
DetaylıBu tarihten itibaren ülkemiz elektrik üretiminde kömürün kullanımı, giderek toplam içerisindeki ağırlığı düşmekle beraber, her zaman
İthal Kömür Açmazı 1 Dr. Nejat TAMZOK Maden Mühendisleri Odası Stratejik Araştırmalar Merkezi Ülkemiz elektrik üretiminde kömür, ilk defa geçtiğimiz yüzyılın başlarında Silahtarağa Santralı nda kullanılmıştır.
Detaylı21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER
21. YÜZYILDA TEMEL RİSKLER KÜRESEL EKONOMİYİ ROTASINDAN ÇIKARABİLECEK 10 BÜYÜK TEHLİKE DÜNYA EKONOMİSİ VE ABD EKONOMİSİNDE OLASI MAKRO DENGESİZLİKLER (BÜTÇE VE CARİ İ LEMLER AÇIĞI) (TWIN TOWERS) İSTİKRARSIZ
DetaylıEnerji Verimliliği : Tanımlar ve Kavramlar
TEMİZ ENERJİ GÜNLERİ 2012 15-16 17 Şubat 2012 Enerji Verimliliği : Tanımlar ve Kavramlar Prof. Dr. Sermin ONAYGİL İTÜ Enerji Enstitüsü Enerji Planlaması ve Yönetimi ve A.B.D. onaygil@itu.edu.tr İTÜ Elektrik
DetaylıGrafik 16. Türkiye de elektrik üretiminin kaynaklara dağılımı
Grafik 16. Türkiye de elektrik üretiminin kaynaklara dağılımı 1 2 1. DÜNYADA VE TÜRKİYE DE ENERJİ DURUMU 1.1. DÜNYADA ENERJİ DURUMU 1970 lerin başında yaşanan petrol krizi ve sonrasında gelen petrol ambargoları
DetaylıTürkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış
Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Yrd. Doç. Dr. Vedat GÜN Enerji Piyasası İzleme ve Arz Güvenliği Daire Başkanı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 28-29-30 Haziran 2007, EMO-İÇEF,
DetaylıLİNYİTLERİMİZ ENERJİ İHTİYACIMIZI KARŞILAR MI?
LİNYİTLERİMİZ ENERJİ İHTİYACIMIZI KARŞILAR MI? Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, özel bir televizyonda katıldığı programda gündeme dair konularda açıklamalarda bulundu. Türkiye nin
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ. Türkiye Güneş Enerjisi Geleceği Solar TR2016, 06 Aralık
YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Türkiye Güneş Enerjisi Geleceği Solar TR2016, 06 Aralık 1 YE ve EV Politika,Mevzuat İzin süreçleri Enerji Verimliliği Yenilenebilir Enerji YEGM Teknik Etki Analizleri
DetaylıYAKITLAR JEOLOJİSİ DERS PROGRAMI
YAKITLAR JEOLOJİSİ DERS PROGRAMI Türkiye Enerji İstatistikleri ve Yorumlanması 1. KÖMÜR JEOLOJİSİ 1.1. Kömürü önemli kılan etmenler nelerdır? Tarihsel arkaplan, günümüz için taşıdığı önem 1.2. Kömürün
DetaylıLİNYİT SEKTÖR RAPORU 2010
LİNYİT SEKTÖR RAPORU 2010 TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI TÜRKİYE KÖMÜR İŞLETMELERİ KURUMU LİNYİT SEKTÖR RAPORU 2010 Hazırlayan: Stratejik Planlama Koordinasyon
DetaylıTürkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu
Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı Türkiye nin Enerji Teknolojileri Vizyonu Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK Başkanı Enerji İhtiyacımız Katlanarak Artıyor Enerji ihtiyacımız ABD, Çin ve Hindistan
DetaylıTR52 DÜZEY 2 BÖLGESİ (Konya-Karaman)
TR52 DÜZEY 2 BÖLGESİ (Konya-Karaman) 2023 VİZYON RAPORU (Enerji Sektörü) -TASLAK- İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... 1 TABLOLAR LİSTESİ... 2 GRAFİKLER LİSTESİ... 3 ŞEKİLLER LİSTESİ... 3 ENERJİ... 4 ARKA PLAN...
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ. Prof. Dr. Zafer DEMİR --
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARIMIZ VE ELEKTRİK ÜRETİMİ Prof. Dr. Zafer DEMİR -- zaferdemir@anadolu.edu.tr Konu Başlıkları 2 Yenilenebilir Enerji Türkiye de Politikası Türkiye de Yenilenebilir Enerji Teşvikleri
DetaylıYakın n Gelecekte Enerji
Yakın n Gelecekte Enerji Doç.Dr.Mustafa TIRIS Enerji Enstitüsü Müdürü Akademik Forum 15 Ocak 2005 Kalyon Otel, İstanbul 1 Doç.Dr.Mustafa TIRIS 1965 Yılı nda İzmir de doğdu. 1987 Yılı nda İTÜ den Petrol
Detaylı2014 İKİNCİ ÇEYREK ELEKTRİK SEKTÖRÜ. Tüketim artışı aheste, kapasite fazlası sürüyor. Yael Taranto tarantoy@tskb.com.tr
Tüketim artışı aheste, kapasite fazlası sürüyor Yılın ilk yarısında elektrik tüketimi 2013 yılının aynı dönemine kıyasla %3,6 artış gösterdi. Yıllık tüketim artış hızı ilk çeyrekte %3 olarak gerçekleşirken,
DetaylıSürdürülebilir Kalkınma - Yeşil Büyüme. 30 Mayıs 2012
Sürdürülebilir Kalkınma - Yeşil Büyüme 30 Mayıs 2012 Sürdürülebilir Kalkınma gelecek kuşakların kendi ihtiyaçlarını karşılayabilme olanağından ödün vermeksizin bugünün ihtiyaçlarını karşılayabilecek kalkınma
DetaylıENERJİ. KÜTAHYA www.zafer.org.tr
ENERJİ 2011 yılı sonu itibarıyla dünyadaki toplam enerji kaynak tüketimi 12.274,6 milyon ton eşdeğeri olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı itibarıyla dünyada enerji tüketiminde en yüksek pay %33,1 ile petrol,
DetaylıTÜM ÜLKELER NÜKLEER SANTRALLARIN YAPIMINDAN VAZGEÇERKEN, BĐZDE NEDEN HALA NÜKLEER SANTRAL(LAR) YAPILMASINA ÇALIŞILIYOR?
Bugün hem gelişmiş ülkelerde hem de gelişmekte olan ülkelerde hızlı nüfus artışı, sanayileşme, gelişen teknolojinin doğal ihtiyacı gibi bir çok nedenden dolayı enerjiye olan talep hızla artmaktadır. Klasik
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ VE TASARRUFU KURSU
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE TASARRUFU KURSU Prof. Dr. Hüsamettin BULUT Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makina Mühendisliği Bölümü Osmanbey Kampüsü, Şanlıurfa E-mail: hbulut@harran.edu.tr KISA ÖZGEÇMİŞ
DetaylıÜlkemizde Elektrik Enerjisi:
Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik-Bilgisayar Bilim Kolu Eğitim Seminerleri Dizisi 6 Mart 8 Mayıs 22 Destekleyen Kuruluşlar: Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği
DetaylıTÜRKĠYE NĠN YENĠ LĠNYĠT KAYNAKLARI VE ENERJĠ POTANSĠYELĠ
TÜRKĠYE NĠN YENĠ LĠNYĠT KAYNAKLARI VE ENERJĠ POTANSĠYELĠ Dr. Ġlker ġengüler MTA Genel Müdürlüğü Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi, 06800 Ankara ÖZET Türkiye de kömür aramaları 2005 yılında MTA Genel
DetaylıYenilenebilir Enerji Kaynakları
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Türkiye Enerji Fırsatları Enerji Kaynakları Genel Görünümü Enerji Kaynaklarına Göre Maliyet Ve Fırsatları Enerji Sektöründeki Büyük Oyuncuların Yeri Türkiye de Enerji Sektörü
Detaylı2016 YILI BÜTÇE SUNUMU. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Dr. Berat ALBAYRAK ın 2016 Yılı Bütçesini TBMM Genel Kurulu na Sunuş Metni
2016 YILI BÜTÇE SUNUMU T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Sayın Dr. Berat ALBAYRAK ın 2016 Yılı Bütçesini TBMM Genel Kurulu na Sunuş Metni STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI 03 Mart 2016 GİRİŞ Ülkemiz ekonomisinde
DetaylıSEKTÖR: ENERJİ (TERMİK-KOJENERASYON)
SEKTÖR: ENERJİ (TERMİK-KOJENERASYON) SIRA 1 Afşin-Elbistan A Termik Santralı Rehabilitasyonu ve Baca Gazı Desülfürizasyon Ünitesinin Tesis Edilmesi Projesi EÜAŞ Genel Müdürlüğü Afşin-Elbistan A Termik
DetaylıDÜNYA NÜFUSUNUN YAPISI
DÜNYA NÜFUSUNUN YAPISI DÜNYA NÜFUSU 2020 DE 7 MİLYARI AŞARKEN, 1,6 MİLYAR İNSAN DAHA ORTA SINIFA GEÇECEK. BU RAKAMIN 600 MİLYONUNUN ÇİNLİ OLMASI BEKLENİYOR. DÜNYA NÜFUSUNUN YAPISI Mtoe Dünya Birincil Enerji
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI
ENERJİ VERİMLİLİĞİ (ENVER) GÖSTERGELERİ VE SANAYİDE ENVER POLİTİKALARI Erdal ÇALIKOĞLU Sanayide Enerji Verimliliği Şube Müdürü V. Neden Enerji Verimliliği? Fosil kaynaklar görünür gelecekte tükenecek.
DetaylıKÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER
KÜRESELLEŞEN DÜNYA GERÇEKLERİ TÜRKİYE NİN ENERJİ GÖRÜNÜMÜ VE TEMİZ TEKNOLOJİLER Prof.Dr. Hasancan OKUTAN İTÜ Kimya Mühendisliği Bölümü okutan@itu.edu.tr 24 Ekim 2014 29. Mühendislik Dekanları Konseyi Toplantısı
DetaylıElektrikte bir yıllık 'denge' zararı; 800 milyon YTL
Elektrikte bir yıllık 'denge' zararı; 800 milyon YTL Büyük özelleştirme ihalelerine hazırlanan enerji sektöründe devlet kurumlarının DUY (Dengeleme Uzlaştırma Yönetmeliği) nedeniyle zararı 800 milyon YTL
DetaylıDünya Enerji Görünümü Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013
Dünya Enerji Görünümü 2013 Dr. Fatih Birol Baş Ekonomist, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) İstanbul, 20 Aralık 2013 Günümüzde dünyanın enerji görünümü Enerji sektöründeki bazı ezberler bozuluyor. Ülkelerin
DetaylıİSTİHDAMA KATKISI. Tülin Keskin TMMOBMakine Mühendisleri Odası
ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE YENİLENEBİLİR ENERJİNİN İSTİHDAMA KATKISI Tülin Keskin TMMOBMakine Mühendisleri Odası Enerji Verimliliği Danışmanı Türkiye de İstihdam Türkiye nin çalışma çağındaki nüfusu önümüzdeki
DetaylıKÜRESEL ISINMA ve ENERJİ POLİTİKALARI. Özgür Gürbüz Yeşiller Enerji Çalışma Grubu 8 Ekim 2006 - İstanbul
KÜRESEL ISINMA ve ENERJİ POLİTİKALARI Özgür Gürbüz Yeşiller Enerji Çalışma Grubu 8 Ekim 2006 - İstanbul Sera gazları ve kaynakları Kyoto Protokolü tarafından belirtilen 6 sera gazı: Karbon dioksit (CO
Detaylıile Kömür ve Enerji Üzerine
Röportaj www.madencilik-turkiye.com Madencilik Türkiye bilgi@madencilik-turkiye.com TKİ Genel Müdürü Mustafa Aktaş ile Kömür ve Enerji Üzerine Sürekli gelişen ve nüfusu artan Türkiye nin enerji ihtiyacı,
DetaylıDENİZ-NEHİR TAŞIMACILIĞI
DENİZ-NEHİR TAŞIMACILIĞI DENİZ-NEHİR TİPİ GEMİLER Sovyet Dönemi Modern Tarz 4500 6200 DWT 8000 DWT - VOLGA AZOV MAX - VOLZHSKIY - VOLGO-DON - 2900-3500 DWT - VOLGO-BALT - SORMOSKIY - OMSKIY - SIBIRSKIY
DetaylıTürkiye de Yenilenebilir Enerji Piyasası. Dünya Bankası Shinya Nishimura 28 Haziran 2012
Türkiye de Yenilenebilir Enerji Piyasası Dünya Bankası Shinya Nishimura 28 Haziran 2012 Yenilenebilir Enerji Türkiye için Neden Enerji Arz Güvenliği Önemli? Enerji ithalat oranı %70 in üzerinde (tüm ithalatın
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI VE ÇEVRE MEVZUATI Dr. Gülnur GENÇLER ABEŞ Çevre Yönetimi ve Denetimi Şube Müdürü Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 06/02/2016 YENİLENEBİLİR ENERJİ NEDİR? Sürekli devam eden
DetaylıTürkiye Elektrik Sektörü Serbestleşen bir piyasa için gelecek senaryoları. Mayıs 2012 Uygar Yörük Ortak I Danışmanlık I Enerji ve Doğal Kaynaklar
Türkiye Elektrik Sektörü Serbestleşen bir piyasa için gelecek senaryoları Mayıs 2012 Uygar Yörük Ortak I Danışmanlık I Enerji ve Doğal Kaynaklar Türkiye Elektrik Piyasası Reform Süreci Yan Hizmetlerin
DetaylıTERMİK SANTRALLERDEKİ ATIK ENERJİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ: ÇAN ONSEKİZ MART TERMİK SANTRALİ. Celal KAMACI. Dr. Zeki KARACA.
111 Dergisi 3 TERMİK SANTRALLERDEKİ ATIK ENERJİNİN KULLANILABİLİRLİĞİ: ÇAN ONSEKİZ MART TERMİK SANTRALİ Celal KAMACI Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çan Meslek Yüksekokulu celal@comu.edu.tr Dr. Zeki
Detaylı2008 Yılı. Petrol ve Doğalgaz. Sektör Raporu
Türkiye Petrolleri A.O. Genel Müdürlüğü 2008 Yılı Petrol ve Doğalgaz Sektör Raporu Mart 2008 İÇİNDEKİLER DÜNYADA PETROL ve DOĞALGAZ SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ... 3 Petrol Sektörü... 3 Petrol Tüketimi... 3 Petrol
DetaylıAzerbaycan Enerji Görünümü GÖRÜNÜMÜ. Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi. www.hazar.org
Azerbaycan Enerji GÖRÜNÜMÜ Hazar Strateji Enstitüsü Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi EKİM 214 www.hazar.org 1 HASEN Enerji ve Ekonomi Araştırmaları Merkezi, Geniş Hazar Bölgesi ne yönelik enerji,
DetaylıYERLİ KÖMÜR ÇIKMAZI 1
YERLİ KÖMÜR ÇIKMAZI 1 Dr. Nejat TAMZOK Maden Mühendisleri Odası Stratejik Araştırmalar Merkezi Ülkemiz elektrik üretimi kurulu gücü son 10 yıl içerisinde yaklaşık iki kat artmış, 1997 yılı sonunda 21 bin
Detaylı1.10.2015. Kömür ve Doğalgaz. Öğr. Gör. Onur BATTAL
Kömür ve Doğalgaz Öğr. Gör. Onur BATTAL 1 2 Kömür yanabilen sedimanter organik bir kayadır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen gibi elementlerin bileşiminden oluşmuş, diğer kaya tabakalarının arasında
DetaylıDr. Fatih BİROL IEA Baş Ekonomisti İstanbul, 22 Aralık 2014
Dr. Fatih BİROL IEA Baş Ekonomisti İstanbul, 22 Aralık 2014 Küresel enerji sisteminde ciddi baskı belirtileri Piyasalardaki mevcut sakinlik önümüzdeki zor yolu saklamamalı Orta Doğu daki jeopoplitik gelişmeler
DetaylıYenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi
Yenilebilir Enerji Kaynağı Olarak Rüzgar Enerjisi İbrahim M. Yağlı* Enerji üretiminde Rüzgar Enerjisinin Üstünlükleri Rüzgar enerjisinin, diğer enerji üretim alanlarına göre, önemli üstünlükleri bulunmaktadır:
DetaylıTÜRKİYE ENERJİ POLİTİKALARI İÇERİSİNDE KÖMÜRÜN ÖNEMİ
TÜRKİYE ENERJİ POLİTİKALARI İÇERİSİNDE KÖMÜRÜN ÖNEMİ The Importance of Coal in the Energy Policies of Turkey Mehmet TORUN TMMOB Maden Mühendisleri Odası-Yönetim Kurulu Başkanı Nejat TAMZOK TMMOB Maden
DetaylıULUSLARARASI ENERJİ AJANSI NIN 2012 DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ RAPORU
ULUSLARARASI ENERJİ AJANSI NIN 2012 DÜNYA ENERJİ GÖRÜNÜMÜ RAPORU Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) bünyesinde faaliyet gösteren ve merkezi Paris te bulunan Uluslararası Enerji Ajansı (UEA) nın
DetaylıİTALYA İSPANYA PORTEKİZ YUNANİSTAN TÜRKİYE
Jeotermal Enerji ülkemiz için önemli bir yenilenebilir kaynaktır. Türkiye jeotermal enerji potansiyeli açısından dünyanın yedinci ülkesidir. Muhtemel jeotermal enerji potansiyelinin kullanımının getirebileceği
Detaylı(Korkmaz S., 1994, Coal Occurence in Ancient Sedimentary Environment, Coal )
kömür Kömür farklı kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip heterojen içeriklerden oluşmuş, kahverengiden siyah renge kadar değişen sedimenter, yanabilir bir kayaçtır. Kömür başlıca karbon, hidrojen ve oksijen
DetaylıDÖKÜM VE DÖVME ÜRÜNLERĠ DEĞERLENDĠRME NOTU (MART 2009)
DÖKÜM VE DÖVME ÜRÜNLERĠ DEĞERLENDĠRME NOTU (MART 2009) Döküm ve dövme ürünleri, otomotivden beyaz eşya sanayine, demir-çelik sanayinden çimento sanayine, savunma sanayinden gemi inşa sanayine, tarımdan
DetaylıTÜRKİYE NİN HİDROLİK ENERJİ KAYNAKLARI VE EÜAŞ IN BÖLGEMİZE KATKISI
TÜRKİYE NİN HİDROLİK ENERJİ KAYNAKLARI VE EÜAŞ IN BÖLGEMİZE KATKISI Nevzat N. DOĞAN* Aydoğan ÜNVER** *EÜAŞ Karakaya HES İşletme Müdürü **EÜAŞ Atatürk HES İşletme Müdürü 1. GİRİŞ İnsanlık tarihinde geliştirilmiş
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI ENERJİ Artan nüfus ile birlikte insanların rahat ve konforlu şartlarda yaşama arzuları enerji talebini sürekli olarak artırmaktadır. Artan enerji talebini, rezervleri sınırlı
DetaylıENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN
ENERJİ VERİMLİLİĞİ MÜCAHİT COŞKUN 16360019 1 İÇİNDEKİLER Enerji Yoğunluğu 1. Mal Üretiminde Enerji Yoğunluğu 2. Ülkelerin Enerji Yoğunluğu Enerji Verimliliği Türkiye de Enerji Verimliliği Çalışmaları 2
DetaylıAR& GE BÜLTEN Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri
2006 Yılına Girerken Enerji Sektörü Öngörüleri Nurel KILIÇ Dünya da ve Türkiye de ulusal ve bölgesel enerji piyasaları, tarihin hiçbir döneminde görülmediği kadar ticaret, rekabet ve yabancı yatırımlara
DetaylıBiliyor musunuz? Enerji. İklim Değişikliği İle. Mücadelede. En Kritik Alan
Biliyor musunuz? Enerji İklim Değişikliği İle Mücadelede En Kritik Alan Enerji üretimi için kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların kullanımı sanayileşme devriminden beri artarak devam etmektedir.
DetaylıTÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ (ENTERKONNEKTE SİSTEM)
TÜRKİYE ELEKTRİK SİSTEMİ (ENTERKONNEKTE SİSTEM) 8. İLETİM TESİS VE İŞLETME GRUP MÜDÜRLÜĞÜ (İŞLETME VE BAKIM MÜDÜRLÜĞÜ) HAZIRLAYAN TEMMUZ 2008 Ankara 1 Gönderen: Recep BAKIR recepbakir38@mynet.com ENTERKONNEKTE
Detaylı