İlçe Kaymakamlarına 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 63. maddesi Uyarınca Ödenen Ek Ödenekten Gelir Vergisi Kesintisinin Yapılıp Yapılmayacağı

Transkript

1 İlçe Kaymakamlarına 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 63. maddesi Uyarınca Ödenen Ek Ödenekten Gelir Vergisi Kesintisinin Yapılıp Yapılmayacağı Temyiz Kurulu Kararı Saymanlık Adı : Burdur İl Özel İdaresi Muhasebe Birimi Yılı : 2007 Dairesi : 6 İlam No : 1268 Dosya No : Tutanak No : Tutanak Tarihi : Dosyada mevcut belgeler okunup incelendikten sonra gereği görüşüldü: 1268 sayılı ilamın 4.maddesi ile Gölhisar İlçesi Kaymakamı Selami Kapankaya ya 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 63. maddesi uyarınca ödenen ek ödenekten gelir vergisi kesintisinin yapılmaması nedeniyle 293,17 YTL. ye tazmin hükmü verilmiştir. Dilekçi dilekçesinde özetle;

2 Kaymakamlara verilen ek ödeneklerden gelir vergisi kesilmeyeceğine dair 5540 sayılı Kanun açık olduğunu, Kanunun Ek ödeme başlıklı Ek-5. maddesinde; "İçişleri Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında mülki idare amirliği hizmetleri sınıfında bulunan personele, en yüksek Devlet memuru aylığının (Ek gösterge dâhil) %200'ünü geçmemek üzere ek ödeme yapılabilir. Ek ödemenin oranı ile esas ve usulleri: personelin görev mahalli, çalışma şartlan, unvanı, görevi, aylık derecesi gibi kriterler dikkate alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine İçişleri Bakanı tarafından belirlenir.5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 28 inci ve 63 üncü maddelerine göre ödeme yapılanlar ile diğer mevzuata göre ilave ödemeden yararlananlara emsali unvanlara göre belirlenen oranların altında ek ödeme oranları tespit edilebilir veya hiç belirleme yapılmayabilir. Ek ödemenin hak kazanılmasında ve ödenmesinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aylıklara ilişkin hükümleri uygulanır ve bu ödemede damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesinti yapılmaz. Bu ödemenin yapılmasında tarihli ve 4505 sayılı Kanunun 5. maddesinin (c) bendi ile tarihli ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 16. maddesini hükümleri uygulanmaz. Bu ödemeden yararlanan personele tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek-3.maddesine göre ödeme yapılmaz." denildiğini, Özel idareden yapılan ödemelerin de ek ödeme olduğunu, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının Denizli Vergi Dairesi Başkanlığına yazdığı 26 Ekim 2006 tarih ve 2309 sayılı görüş yazısında; 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunun 28 ve 63. maddesine göre yapılan ödemelerin 1700 sayılı Dâhiliye Memurları Kanununa 5540 sayılı Kanunla eklenen Ek 5. maddesi kapsamında bir ek ödeme sayılması gerektiğinin belirtildiğini, Yine bu konuyla ilgili, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün tarih ve sayılı yazısında; "Bakanlığımız Personel Genel Müdürlüğünden ve bazı valiliklerden intikal eden yazılarda; İl Özel İdaresi Kanununun 63 üncü maddesi uyarınca vali yardımcıları ve kaymakamlara il özel idaresi bütçesinden yapılacak ödemelerden damga vergisi dışında vergi kesintisi yapılıp yapılmayacağı hususunda görüş sorulmaktadır. Bilindiği gibi 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 63 üncü maddesi "görev ve ek ödenek" başlığını taşımaktadır Sayılı Kanunla il özel idaresinden ek ödenek almayan mülki idare amirlerine sağlanan hak, esas itibariyle bir ek ödenek biçiminde düzenlenmiştir. Dolayısıyla, 5540 Sayılı Kanunun Ek-5 inci maddesinin uygulanması çerçevesinde Bakanlığımız ve Maliye Bakanlığı tarafından mutabık kalınarak hazırlanan Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfında bulunan İçişleri Bakanlığı personeline yapılacak Ek Ödemeye ilişkin Usul ve Esaslar ile merkez ve taşra teşkilatında eş değer görevleri yapan aynı memuriyet kıdemindeki mülki idare amirlerinin aylıklarının

3 eşitlenmesi amaçlanmış olup bu ödemede damga vergisi dışında bir kesinti yapılmamaktadır. denildiğini, Konuyla ilgili Gelir İdaresi Başkanlığı Balıkesir Vergi Dairesi Başkanlığının Balıkesir İl Özel İdare Müdürlüğüne yazmış olduğu görüş yazısında; "Bilindiği üzere 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 61. maddesinde ücretin tarifi yapılmış olup,... ücretin, ödenek, tazminat kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim. ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez hükmüne yer vermiştir. Öte yandan 5302 sayılı Özel İdare Kanunun... Kaymakamların görev ve ek ödeneği başlıklı 63. maddesinde ise; "Kaymakamlar valinin verdiği il özel idaresinin görevlerini yapmakla yükümlü ve bu görevlerin yapılmasından valiye karşı sorumludur. Kaymakamlara yaptıkları görevler karşılığında gösterge rakamının devlet memurlarına uygulanan aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ödenek verilir. Bu çerçevede 5540 Sayılı Kanunla sağlanan ek ödemelerde temel olarak, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 63 üncü maddesi kapsamında yapılan ödemeler, dikkate alınarak taşrada görev yapan vali, vali yardımcıları ve kaymakamlar için bu oranlar söz konusu ödemeler kadar eksiltilerek belirlenmiştir. Nitekim 5540 Sayılı Kanunun ek 5 inci maddesinde yer alan " Sayılı İl özel İdaresi Kanununun 28 ve 63 üncü maddelerine göre ödeme yapılanlar ile diğer mevzuata göre ilave ödemeden yararlananlara emsal unvanlara göre belirlenen oranlarının altında ödeme tespit edilebilir..." hükmü de bu doğrultudadır. Bu durumda, taşra personeline 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanuna göre yapılan ödemelerin de, 5540 sayılı Kanunun ek 5 inci maddesi kapsamında bir ek ödeme olarak kabulü ile damga vergisi dışında bir kesintiye tabi tutulmaması gerekmektedir." denildiğini, Yine bu hususla ilgili Danıştay 4. Dairesinin tarih ve 2007/5848 Esas, 2008/5019 karar sayılı karar ile 5540 sayılı Kanunun Ek 5 inci maddesi ile İçişleri Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında eş değer görevleri yapan aynı memuriyet kıdemindeki mülki idare amirlerinin aylıklarının eşitlenmesi amaçlandığından, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfında bulunanlara yapılan ek ödemelere de vergi istisnası uygulanacağı kararını verdiğini belirterek verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını istemiştir. Savcılık tarafından; 5540 sayılı Yasanın ek 5. maddesi ile İçişleri Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatında

4 eşdeğer görev yapan aynı memuriyet kıdemindeki mülki idare amirlerinin aylıklarının eşitlenmesi amaçlanmıştır. Merkez teşkilatında görev yapanlar ek ödemeler yönünden vergi istisnası kapsamında değerlendirildiklerine göre, taşrada görev yapanlarında aynı istisna kapsamında değerlendirilmeleri gerekir. Aksi takdirde kanunla amaçlanan eşitlik sağlanamaz. Bu konuda Danıştay 4. Dairesinin E:2008/1510, K:2009/94 ve E:2007/5848, K:2008/5019 sayılı kararları da bulunmaktadır. İzah edilen nedenlerden dolayı tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesi uygun olur, şeklinde mütalaa verilmiştir sayılı İl Özel İdaresi Kanununun Görev ve Ek Ödenek başlıklı 63. maddesinde; Vali Yardımcıları ve Kaymakamların, Valinin verdiği il özel idaresinin görevlerini yapmakla yükümlü ve bu görevlerin yapılmasından Valiye karşı sorumlu oldukları, Vali Yardımcılarına ve Kaymakamlara yaptıkları görevler karşılığında gösterge rakamının Devlet memurlarına uygulanan aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ödenek verileceği, düzenlenmiştir. 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 61. maddesinde (Değişik: /43 md.); Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunmasının onun mahiyetini değiştirmez. denilerek ücretin tarifi yapılmıştır. Aynı Kanunun "Vergi Tevkifatı" başlıklı 94. maddesinde (3946 sayılı Kanunun 22'nci Maddesiyle değişen madde. Yürürlük; ), Kamu idare ve müesseselerinin, söz konusu maddede bentler halinde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dâhil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecbur oldukları, 94.maddenin 1.bendinde de; Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61. maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104. maddelere göre vergi tevkifatı yapılacağı belirtilmiştir. Yukarıdaki hükümlerden anlaşılacağı üzere, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu'nun 28 ve 63. maddelerine göre, Encümen Başkanı, Encümen üyeleri, Vali Yardımcıları ve Kaymakamlara yapılan ödemenin, Gelir Vergisi Kanunu'nun 61. maddesinde belirtilen kazançlar kapsamında bir ücret ödemesi olduğu tartışmasızdır. Çünkü Gelir Vergisi

5 Kanunu'nun "Ücretin Tarifi" başlıklı 61. maddesinde, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatler ücret olarak tanımlanmış ve bu şekilde bir iş ilişkisi bulunan personele işveren tarafından yapılan ödemenin adının (ödenek, tazminat, kasa tazminatı tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması) o ödemenin ücret olma mahiyetini değiştirmeyeceği açıkça ifade edilmiştir. Dolayısıyla, 5302 sayılı Kanun kapsamında encümen başkanı(vali), encümen üyeleri, vali yardımcıları ve kaymakamlara yapılan ödenek ve ek ödenek, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu anlamında bir ücret ödemesi olduğundan, ayrıca 5302 sayılı İl özel İdaresi Kanunu'nun 28. maddesinde de, brüt ödenek verileceği şeklinde düzenleme yapılmak suretiyle kendi özel Kanunu nda da, yapılan bu ödemeden vergi kesintisi yapılamayacağına dair bir düzenleme bulunduğundan, yukarıda sayılan personele yapılan ödemelerden gelir vergisi kesintisinin yapılması gerekmektedir. Her ne kadar dilekçi, dilekçede tarih ve sayıları verilen mahkeme kararları uyarınca Mülki İdare Amirliği Hizmetleri sınıfında bulunanlara yapılan ek ödemelerde vergi istisnası uygulanacağı ve damga vergisi dışında bir kesintiye tabi tutulmaması gerektiğinin belirtildiğini iddia etmişse de, 5540 sayılı Kanunun 1.maddesi ile tarihli ve 1700 sayılı Dâhiliye Memurları Kanununa eklenen Ek Ödeme başlıklı Ek 5.maddesinde; İçişleri Bakanlığı merkez ve taşra teşkilâtında Mülkî İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfında bulunan personele, en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dâhil) % 200'ünü geçmemek üzere ek ödeme yapılabilir. Ek ödemenin oranı ile esas ve usulleri; personelin görev mahalli, çalışma şartları, unvanı, görevi, aylık derecesi gibi kriterler dikkate alınarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine İçişleri Bakanı tarafından belirlenir sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 28 ve 63 üncü maddelerine göre ödeme yapılanlar ile diğer mevzuata göre ilave ödemeden yararlananlara emsali unvanlara göre belirlenen oranların altında ek ödeme oranları tespit edilebilir veya hiç belirleme yapılmayabilir. Ek ödemenin hak kazanılmasında ve ödenmesinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun aylıklara ilişkin hükümleri uygulanır ve bu ödemeden damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesinti yapılmayacağı, hükme bağlanmıştır. Söz konusu bu düzenlemeden anlaşılacağı üzere, encümen başkanı(vali), encümen üyeleri, vali yardımcıları ve kaymakamlara, iki ayrı yasaya dayanılarak ek ödemede bulunulmaktadır. Bu ödemelerden biri, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 28 ve 63. maddelerine göre yapılan ek ödeme, diğeri ise 1700 sayılı Kanun un ek 5. maddesine istinaden yapılan ek ödemedir sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 28 ve 63. maddelerine göre yapılan ödemeler özel idare bütçesinden karşılanırken, 1700 sayılı

6 Kanunun ek 5. maddesine istinaden yapılan ödemeler genel bütçeden karşılanmaktadır. Buna göre, yapılan ödemelerin dayanakları farklı olduğundan, 1700 sayılı Kanun un ek 5 inci maddesinde yer alan istisna hükmü, hukukun genel prensiplerine göre istisnai hükümlerin dar yorumlanması gerektiğinden, sadece bu madde kapsamında verilen ek ödemeleri kapsamaktadır. Ayrıca, vergi hukukunda kanunilik ilkesi geçerli olduğundan ve kıyas yasağı bulunduğundan, 1700 sayılı Kanunun ek 5. maddesinde yer alan istisna hükmünün, 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 28 ve 63. maddelerine göre ödenmekte olan ödeneklere de teşmili yasal olarak mümkün değildir. Yukarıda açıklanan sebeplerle 1268 sayılı ilamın 4. maddesiyle 293,17 YTL. ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, Karar verildiği tarih ve sayılı tutanakta yazılı olmakla işbu ilam tanzim kılındı. Telefon: +90 (312) E-Posta: mts@mevzuattakip.com.tr Adres: Çetin Emeç Bulvari Hürriyet Cad. No: 2/12 Çankaya ANKARA