T.C. BAŞBAKANLIK DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Hac ve Umre Hizmetleri Genel Müdürlüğü KAFİLE BAŞKANI VE DİN GÖREVLİLERİ İÇİN UMRE KILAVUZU

Transkript

1 T.C. BAŞBAKANLIK DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI Hac ve Umre Hizmetleri Genel Müdürlüğü KAFİLE BAŞKANI VE DİN GÖREVLİLERİ İÇİN UMRE KILAVUZU

2 GİRİŞ Haccı da, umreyi de Allah için tamamlayın (Bakara, 196) Umre, belirli bir zamana bağlı olmaksızın Yüce Allahın rızasını kazanmak için ibadet niyeti ile ihrama girerek Kabe yi tavaf etmek, Safâ ile Merve arasında sa y yapmak ve tıraş olup ihramdan çıkmak suretiyle yerine getirilen mana ve hikmet yüklü bir ibadettir. Baştan sona muhasebe, ve Rab ile bir ahitleşmedir. Bu yolculuğa çıkmak takva eğitimine girmektir. Umre ibadeti kapsamındaki her bir mekân, Yüce Allah ın Tevvab sıfatının ziyadesiyle tecelli ettiği yerlerdir. Bu sebeple müminin manevî hayatını gözden geçirmesi ve ruhî bir yenilenme gerçekleştirebilmesi için bu seyahat hayati öneme sahiptir. Bu yolculuk; rahmet, uhuvvet, muhabbet, tefekkür ibret, safîlik, hikmet, dua, yakarışlarla yüklüdür. Mana yüklü yolcululuğun amacına ulaşması için Hakk ın rızasına uygun ve ibadet bilinci içerisinde yapılması gerekir. Zira, umre ziyareti manevî yönden ruh ve gönül hazırlığını gerektiren bir ibadet olup, bilinç yoksunluğu olduğu zaman yolculuk anlamsız bir seyahate dönüşür. Bu durum, duyarlı mü min için asla arzu edilmez. Bu bilincin kazanılıp sürdürülmesi usulüne uygun yapılmasında manevi bir önder olan din görevlisinin mevkii önemlidir. Özellikle yolculuğunun, müminler için tertemiz bir milada dönüştürülmesi için manevi önderin sorumluluğu büyüktür. Elinizdeki bu eser siz din görevlileri için umre yolculuğun esenlik ve huzur içerisinde tamamlanmasını kolaylaştırmak ve rehberlik etmek üzere hazırlanmıştır.

3 UMREYE GİDECEK GÖREVLİNİN ÖN HAZIRLIĞI 1- Her şeyden önce manevi önder nefsini zihnen, kalben ve ruhen bu yolculuğa hazırlamalıdır. Başkasını inşa derdine düşmeden önce kendisini inşa etmelidir. İç kritik, içedönüş yapmalı, geçmiş ve gelecek, özdeki güzellik veya çirkinlikler bu derinlikte gözden geçirilmelidir. Nefsin yaptığı kötülüklerden pişmanlık duymak nefsi yargılayıp kınamak, nefsi düzeltmeye çalışmak gönül rehberi için takdir edilecek bir tutumdur. Din görevlisi yürüteceği hizmetin dünya hesabıyla değil, ancak ahiret kaygısıyla, gönülden ve sevda ile yapılacak bir hizmet olduğunu unutmamalıdır. İtikadî, ahlaki ve ameli konularda titiz olmalı, ruhun safiyetini bozan tavır ve duygulardan uzak durmalıdır. Sağlam bir inanç ve düzgün bir ibadet hayatına sahip olmalıdır. Özellikle harem ikliminin edep iklimi olduğu unutulmamalıdır. 2- Din görevlisinin her türlü tavır ve davranışı Hz. Peygamber in (a.s) şefkat ve rahmet misyonu ile çelişmemelidir. 3- Yaptığı işi güzel yapmalı, kendini bilgi, irfan yönü ile geliştirmelidir. 4- Yolculuk öncesi Başkanlığımız yayınlarından Umre Rehberi, Umre Duaları adlı kitapları ve bu konudaki diğer eserleri dikkatlice okumalıdır. Muhtemel sorulara karşı Hac İlmihali adlı eseri yanında bulundurmalıdır. UMRECİLERLE BİRLİKTE YAPILACAK TOPLANTI 1- Din Görevlisi, umre görevlendirme onayını tebliğ eder etmez kafile başkanı ile irtibata geçmeli, gurubunu umre öncesi tanımalı, ve iletişim (cep, ev telefonları, e-posta adresi) bilgilerini almalı, kendisine ve kafile başkanına ait iletişim bilgilerini hacı adaylarına vermelidir. Grubundaki hacı adaylarını ararken liste üzerinde kodlamalar yaparak birlikte olanları belirlemeli, yakınları ayrı grup veya kafilede olanların bir araya gelmesine yardımcı olmalıdır. Otobüs ve oda yerleşimlerinde bu kodlardan yararlanarak birlikteliklerini sağlamalıdır. Toplantıda huzurlarına din görevlisine yakışır bir kıyafetle çıkmalıdır. Zira iletişim teknikleri açısından insanlar ile ilk karşılaşma çok önemlidir. Mü minlere güven vermelidir. Çünkü güven duyulan rehberin korkmadan peşine düşülür, elinden tutulur ve izine basmaktan çekinilmez. 2- Din görevlisi yolculuk hakkında detaylı bilgilendirme yapmalıdır. Yolculuğa başlamadan önce gidilecek yere doğruluk ve esenlik içinde girme ve yine doğruluk ve esenlik içinde çıkmak için Yüce Allah ın sonsuz kudretine sığınmayı ve bütün her şeyi gerçek sahibine emanet etmeyi,büyük bir güven ve huzur içerisinde yolculuğa başlanılması gerektiğini, Allah ın Yüce ismi zikredilerek vasıtalara binmeyi,uzakların yakın, işlerin kolay, yolculuğun sıkıntılarından ve herhangi bir kötü duruma düşmekten, dönüşte de aile ve işleri kötü bir şekilde bulmaktan Yüce Allah a sığınmayı tavsiye etmelidir. Yolculuk ahlakından bahsederek;

4 Yolculuğun hayırlı olması için dua etmeyi, Günahlardan tevbe etmeyi, Yolculukta yapılacak harcamalar için helal malının seçilmesi, Vasiyetin yazılması, alacakların ve borçların kaydedilmesi Âile, akraba, komşular, arkadaşlar ile helalleşilip vedalaşılması, Evden çıkarken dua yapılması, Yolculuk esnasında çok dua edilmesi, tekbir ve tesbihatta bulunulması. Yolculuk boyunca bütün günahlardan uzak durulması, Yolculuk esnasında dayanışma içerisinde bulunmayı, sevgi ve saygılı olmayı Yolculuk dönüşünde Yüce Allah a hamd ederek, iki rekat namaz kılmayı, Hac ve umre ibadetinin kişinin hayatında olumlu yönde bir dönüm noktası olması gerektiğini; Öğütlemelidir. 3- Türkiye den ayrılmadan önce irşad toplantıları yapılmalıdır. Bu toplantılarda yolculuğunun bir manevi yolculuk olduğunun bilinci verilmeli ve fırsatın en iyi şekilde iyi değerlendirmesi gerektiği, rahmet, af ve mağfiret diyarı Haremeyn de açılan ellerin boş dönmeyeceği, hikmetine ve kulun maslahatına uygun olarak yakarışlara cevap verileceği, yolculuk boyunca devamlı olarak güzellikler, Yüce Allah ın rızasına uygun işler ve ibadetler yapılmasının önemi vurgulanmalıdır. Haremeyn atmosferi tanıtılmalı ve oranın nezahet ve nezaketine uygun biri şekilde davranmaları gerektiği zikredilmeli, ihram giyme, telbiye tekrarı, Kabeyi tavaf, say konuları uygulamalı olarak öğretilmelidir. Mümkünse görsel yayınlardan istifade edilmelidir. Ayrıca yolculuğun her safhasında muhtemel olumsuzluklara (bekleme, nizam ve intizam bozuklukları, kültürel farklılıklar, gayri sıhhi ortamlar vb.) işaret edilerek, umrecilerin manevi dünyalarının bu olumsuzluklardan etkilenmemesi sağlanmalıdır. 4- Yolculuk öncesi ve yolculuk esnasında yaptığı bütün toplantı ve sohbetlerde gönülden konuşmalı ve anlaşır olmalıdır. Hâl lisanı ile konuşmalıdır. Gönülleri harekete geçirebilmeli, Yüce Allah ve Resulünün sevgisini her fırsatta aşılamalıdır. Yönetimine emanet edilen mü minlere karşı merhamet, muhabbet, güzellikle davranmalıdır. Muâhezeyi kendine, müsâmahayı karşısındakine göstermelidir. Din görevlisinin rehberliği sempatik olmalıdır. Fedakâr, cefakâr ve özverili olmalıdır. İnsanlara anladığı dilde hitap etmelidir. Umre ibadeti konusunda bilgi ve donanımını artırmalıdır. Özellikle Başkanlığımız yayınlarından Hac Rehberi, Kutsal İklime Yolculuk Hac ve Umre Duaları ve Hac İlmihali adlı eserleri dikkatlice okumalı ve yolculuk boyunca yanında bulundurmalıdır. Ayrıca web adresinden de yararlanmalıdır. Tecrübeli din görevlileriyle istişarede bulunmalıdır. Bu konudaki tecrübeler önemsenmeli, yaşanan zorluklar dikkate alınmalıdır. Harem ikliminde Harem ikliminin adabıyla bulunulması gerektiği unutulmamalıdır.

5 BAŞKANLIKTA YAPILACAK İŞLER 1- Hac ve Umre Hizmetleri Genel Müdürlüğünün talimatları harfiyyen yerine getirilmelidir. Düzenlenen seminerler takip edilmelidir. 2- Kafile başkanı ile birlikte hareket edilmeli ve talimatları yerine getirilmelidir. 3- Pasaport, kimlik kartı, uçak bileti v.s. kontrol edilerek teslim alınmalı, eksiklik olmaması için titizlik gösterilmelidir. Havaalanında çıkabilecek sorunlara karşı gerekli irtibat telefonları alınmalıdır. ( Havaalanı ekibi, Mekke, Medine Cidde Ekipleri v.s.) 4- Havaalanına hareket etmeden önce gerekli kırtasiye malzemeleri (fosforlu, renkli kalem, zımbazımba teli, yeterli miktarda kalem, dosya kâğıdı, kafile tanıtım levhası, megafon-pil, pasaportlar için kalın lastik, kafile ve oda yerleşim listesi fotokopileri, vs.) temin edilmelidir. Oda numaraları belirlenmiş ise kimlik kartlarının arkasına numaraları yapıştırılmalı, gidiş kartları doldurulup, pasaportların arasına konulmalıdır. Hareketten bir gün önce yolcular tek tek aranıp, durumları sorulmalı, uçuş saati ve buluşma noktası hatırlatılmalı, iletişim telefonu verilmelidir. Hacı adaylarının intikallerde kafilelerini tanıyabilmeleri için 40x25 cm ebatlarında Kafile Tanıtım Levhaları hazırlanmalıdır. Örnek : (DİYANET Ankara 43. Kafile 1. Grup Din Görevlisi: Ali YAYLA) Ayrıca otobüslerin ön camlarına A4 kâğıt boyutunda otobüs tanıtma levhaları hazırlanmalıdır. Örnek : (DİYANET Ankara Otobüs Din Görevlisi: Ali YAYLA) 1. Grubunu kısa sürede tanıyabilmesi için A4 kağıdına yakınlık sıralamasına göre vesikalık fotoğraflardan oluşan albüm hazırlayabilir.

6 HAVAALANINDA YAPILACAK İŞLER 1. Kafile başkanı ve din görevlileri havaalanında hareket saatinden en az 4 saat önce hazır olmalı ve bu zaman içerisinde kafile başkanı ve din görevlileri tanışmalı, yolculukla ilgili değerlendirme yapılmalı, birlikte hareket etmenin önemi, iletişim konusunda bir aksaklığın olmaması için önlemler alınmalı ve yolculukla ilgili hazırlıklar gözden geçirilmelidir. 2. Farklı şehirlerden otobüs ile geleceklerin saatini bilmeli ve kendilerinin havaalanında bulunacakları saati onlara bildirmelidir. Uçakla başka illerden gelecek olanlara nüfus kağıtlarını ibraz ederek bilet ve kombine bagaj işlemlerini yaptırabileceklerini, havaalanında buluşma saat ve konumlarını söylemelidir. 3. Havaalanında karşılama-uğurlama ekibiyle iletişime geçilmelidir. 4. Gelen yolcular, ilgili kısımlara (dış hatlar terminalinde ilgili havayolları) yönlendirilmeli 5. Gelen yolcuların kimlik kartları dağıtılmalı ve dağıtım esnasında olabilecek muhtemel karışıklıklara karşı dikkatli olunmalıdır. 6. Umrecilerin pasaport kontrolüne girmeden önce kimlik kartları ve pasaportları dağıtılmalı, dağıtım esnasında çıkabilecek muhtemel karışıklıklara karşı dikkatli olunmalıdır. Mümkünse verilecek malzemeler zarf veya poşet tarzında tek parça olarak hacı adayına verilmelidir. 7. Yolcuların otel oda numaralarını bagajlara yazmaları sağlanmalıdır. 8. Havaalanına gelmeyenler telefonla aranmalıdır. 9. Biletlerin CHCEK-IN işlemleri yapılmalıdır. Bilet ve bagaj işlemlerini yakınlar birlikte yapmalıdır ve birlikte olduklarını hatırlatmalılar. 10. Bagajların uçağa verildiğinden emin olunmalıdır. 11. Yurtdışı çıkış harçlarını yatırmayan varsa harçlarını yatırıp pullarını alıp pasaportun arka sayfasına yapıştırmaları ve dekontlarını pasaportların içine yerleştirmeleri sağlanmalıdır. Dağıtılmışsa biletler ile birlikte bütün evrakların özenle korunması gerektiği hatırlatılmalıdır.

7 12. İlk önce Mekke ye gidilecekse erkeklerin ihram kıyafetlerini giymeleri sağlanmalıdır. Umre adaylarına kerahet vakti değilse ihram namazı kılmaları tavsiye edilmelidir. Bundan sonra telbiye getirtilerek umreye niyet etmeleri sağlanmalıdır. 13. Niyet etmeden önce kafiledeki hanım irşat görevlisinin hanımlarla ayrı bir görüşme yapmasına ve onları özel durumları ile ilgili olarak bilgilendirmesine imkân verilmelidir. 14. Yolcuların ihram namazı kılmaları sağlanmalıdır. 15. Yurtdışı çıkış harçlarını yatırmayanların harçlarını yatırıp pullarını almaları, dekontlarını pasaportların içine yerleştirmeleri ve biletler ile birlikte bütün evrakların özenle korunması gerektiği hatırlatılmalıdır. 16. Tecrübeli bir görevli ilk olarak gerekli işlemleri yaptırıp, çıkış salonuna gitmeli ve ardından, yolcular çıkış salonuna yönlendirmelidir. 13- Havaalanında el bagajı ve eşya unutulmaması uyarısı yapılmalıdır. 14- Çıkış salonuna yönlendirilen yolcuların pasaportlarının kendilerinde olması gerektiği hatırlatılıp, belirlenen salona sevk edilmelidir.

8 ÇIKIŞ BEKLEME SALONUNDA YAPILACAK İŞLER 1. Umrecilerin uçak koltuk numaralarını kontrol etmeleri hatırlatılmalıdır. 2. Umrecilere; kafile ili, kafile tipi ve kafile numarası kayıt ettirilmelidir.(ör: Ank., Normal 20 günlük, 2. Uçak) Umrecilere, kafile ili ve kafile numarası, gidecekleri otel adı, görevlinin varsa arap hattı cep telefon numarası kayıt ettirilmelidir. Hazır kartvizit biçiminde basılarak da dağıtılabilir. (Ör: Ank. 43. Kafile, Grand Menazil Oteli, Görevli Arap hattı: 0 5.)

9 3. Uçağa binmeden önce temel ihtiyaçların giderilmesi hatırlatılmalıdır. 4. Tecrübeli bir görevli önden uçağa binip, kabin amiri ile iletişime geçmeli, yolcuların yerleşmesinde kabin görevlilerine yardımcı olunmalı, sükûnet içinde uçağa binmeleri, yaşlılara öncelik tanınarak yardımcı olunması telkin edilmelidir. UÇAKTA YAPILACAK İŞLER 1. Ziyaretçilerin aşı kartlarının pasaportlara zımbalı olup-olmadığı kontrol edilmeli, olanlar zımbalanmalıdır. Boarding işlemleri bazen topluca yapılmaktadır. Bu durumda koltuk numaralarına göre değil de hosteslerin yönlendirmelerine göre yerleşim yapılmaktadır. Yakınların birlikte uçağa binmeleri, gerektiğinde koltuk değişimi yaparak yakınların birlikte oturmalarına yardımcı olmaları hacı adaylarına hatırlatılmalıdır 2. Gidiş kartları kontrol edilmeli, doldurulmasına yardımcı olunmalıdır. 3. Uçağa herkes bindikten sonra sefer duası okunmalıdır. Genelde uçak kalkışından itibaren yemek verilir ve program için de yemekten sonra izin verilir. Münferit ve topluca sık sık telbiye getirilmelidir. 4. Kısa bir İrşad programı yapılmalıdır. Yolculuk adabından bahsedilmeli, önce Mekke ye gidiliyorsa ihram yasaklarına dikkat çekilmeli, mikat mahalline yaklaşıldığında niyet ve mikatın üzerinde durularak; ihramda önce niyetlerin düz tutulması gerektiği, niyetle düşüncelerin istikamet bulacağı, Yüce Allah ve Resulünün ölçüleriyle bağdaşmayacak, sevgisinden uzaklaştıracak her türlü duygu, düşünce ve tavırdan kaçınılacağının sözünün niyetle birlikte verildiği hatırlatılmalıdır. Ayrıca mikatın Yüce Allah ile bir ahitleşme olduğu ifade edilmeli ve yolculuk esnasında, telbiye, tekbir, tehlil ve salâvat tekrar edilmelidir. 5. Uçaktan inişlerin sükûnet içerisinde olması için kabin görevlilerine yardımcı olunmalı, yaşlılara ve çocuklu bayanlara öncelik tanınmalıdır. 8. El bagajlarının unutulmaması uyarısında bulunulmalıdır. Bir görevli kontrol amacı ile uçaktan en son inmelidir.

10 CİDDE HAVAALANINDA YAPILACAK İŞLER 1- Pasaport kontrol ve giriş işlemlerinin zaman alabileceği ihtimaline karşı umrecilerin sabırlı olmaları tavsiye edilmelidir. 2- İşlemlerin uzaması durumunda otobüslerin zaman hazır olacağı saat ilan edilmeli, temel ihtiyaçlar için yerler gösterilmelidir. 3- Giriş (duhul) kartlarının tamam olup-olmadığı hatırlatılmalı ve eksiği olan varsa tamamlanmalıdır. 4- Pasaport kontrolünde ve geçişlerde yaşlılara öncelik tanınmalıdır. 5- Tecrübeli iki görevliye giriş yaptırılmalı ve bir görevli bagaj salonunda gerekli yönlendirmeyi yapmalıdır. İkinci görevli ise karşılama ekibiyle temasa geçip yolcuları otobüslere yönlendirmelidir. 6- Bir görevli en son giriş yapmalı, giriş yapmayan yolcu olup-olmadığını ve el bagajı veya eşya olup-olmadığını kontrol etmelidir. Medine veya Cidde havaalanında hacı adaylarının eşyalarının tam olup-olmadığı tespit edilmeli, eksik olan eşya varsa tutanak tutulmadan salondan çıkış yapılmamalıdır. CİDDE HAVAALANI - MEKKE YOLCULUĞUNDA YAPILACAK İŞLER 1. Otobüslerin firma adı, plakaları ve şoförlerin isimleri not edilmeli, grupların mümkünse bölünmeden aynı otobüse binmeleri sağlanmalıdır. 2. Umrecilerin eşyalarının bulundukları otobüse sığmaması halinde, kafileye ait diğer otobüslere yüklenmesinin mahzurlu olmayacağı hatırlatılmalıdır. 3. Listeden isim yoklaması yapılmalı, yolcuların tamam olduğu tespit edildikten sonra hareket edilmelidir. 4. Otobüste yolculardan pasaportlar toplanmalıdır. 5. Otel oda numaraları teyit ettirilmeli, otele yerleşimle ilgili sorun ve gecikmelerin yaşanabileceği hatırlatılıp, sabır telkin edilmelidir. 6. Oteller ile ilgili genel görgü kurallarından bahsedilmeli, odaların temiz tutulması, dışarıya çıkıldığında su ve elektriklerin açık bırakılmaması, çöplerin açıkta bırakılmamasına özen gösterilmesine dikkat çekilmelidir. 7. Mekke ye yolculuk esnasında ihram yasakları hakkında bilgi verilmeli, umreciler dua ve ibadete teşvik edilmeli, bol bol telbiye, tekbir, tehlil ve salâvat tekrar ettirmelidir. 8. Harem bölgesine girerken dua okunmalı ve Harem bölgesinin anlam ve önemi ile umre kısaca özetlenmelidir. 9. Mekke ye yaklaşıldığında otel oda numaraları te yit ettirilmeli, otele yerleşimle ilgili sorun ve gecikmelerin yaşanabileceği hatırlatılıp sabır telkin edilmelidir.

11 10. Oteller ile ilgili genel kurallar hatırlatılmalı, odaların temiz tutulması, dışarıya çıkıldığında su ve elektriklerin açık bırakılmaması, çöplerin açıkta bırakılmaması hususunda uyarı yapılmalıdır. 11. Otel tiplerinde oda servisi yapıldığından olumsuz bir durumla karşılaşmamak için kapı kartlarının; rahatsız etmeyin odamı temizleyin şeklinde kullanılması veya kapının içeriden kilitlenmesi, odadaki buzdolabından tüketilen veya sipariş verilen yiyecek ve içeceklerinin çıkış yaparken ödeneceği hatırlatılmalıdır. 12. Normal ve müstakil tiplerde oda servisi olmadığı, kat görevlisinden oda temizliği ve çarşaf değişiminin talep edilmesi gerektiği hatırlatılmalıdır. 13. Yaşlı veya hasta olup kafileye uyum sağlayamayacak olanlar tespit edilmeli, onların tavafları sonraya bırakılmalı veya bir görevli nezaretinde umre yapmaları sağlanmalıdır. 14. Mekke de merkeziyye bölgesindeki otellere ezandan 30 dk. önce namazdan 30 dk. sonra otobüs geçişlerine izin verilmediği dikkate alınarak gerekiyorsa Cidde Mekke arasında ihtiyaç molası verilmelidir. OTELE GİRİŞTE YAPILACAK İŞLER 1- Yolcular otobüslerin otele geliş sırasına göre otobüsten indirilmelidir. 2- İzdihama sebep olmamak için otobüsler boşaldıkça diğer otobüslerin otel önüne yaklaşması sağlanmalı, sırası gelmeyen otobüsten yolcu indirilmemelidir 3- Boşalan otobüslerde el bagajı-eşya bırakılmadığı kontrol edilmelidir. 4- Asansörleri öncelikle yaşlı ve kadınların kullanması temin edilmelidir. 5- Yerleşme, kısa istirahat, ibadet ve yemek saati dikkate alınarak, Hareme gidiş için bir saat belirlenmeli ve hacı adaylarına ilan edilmelidir. Mümkünse otobüslerden inmeden bildirilmelidir. 6- Kafilenin tamamı otel odalarına yerleştikten sonra görevliler odalarına çıkmalıdır. 7- Gerekli hazırlıklar yapıldıktan sonra Hareme gitmeden, otel adres ve telefon numaraları kartları ziyaretçilere dağıtılmalıdır. 8- Yaşlı veya hasta olup kafileye uyum sağlayamayacak olanlar ya sonraya bırakılmalı ya da bir görevli nezaretinde umre yapmalarını sağlamalıdır 9- Kafile ya da grup düzeni ile Hareme hareket edilmelidir. Kafilenin kaldığı otel Hareme uzaksa, Servis ekip başkanlığı ile irtibata geçilip, otobüs alınmalı, kafile ya da grup düzeni ile Hareme hareket edilmelidir. 10- Otelden telbiye getirerek hareket edilmeli, yol güvenliğine dikkat edilmelidir. 11- Otel-Harem güzergâhında belirli noktalar tespit edilerek ziyaretçilere yol bilgisi verilmelidir.

12 HAREME GİRİŞ VE UMRENİN YAPILIŞINDA YAPILACAK İŞLER 1- Kafile başkanı, Harem e girmeden önce kafileyi uygun bir yerde toplamalı, niyetin önemi vurgulanmalı, Harem ikliminin nezaket ve edebinden bahsedilmeli, göz ve gönlün;tevhidi, ilahî sevgiyi, kendini adamayı sembolize eden Kabe ye odaklanması gerektiği anlatılmalı ve duaların içtenliğine dikkat çekilmelidir. Tavaf adabı kısaca hatırlatılmalı, erkekler ihram örtülerini ıztıba konumuna getirmelidir. Özellikle; Hareme sağ ayak ile adım atılmalı, Allahım hayır kapılarını aç duasında bulunulmalı, Sükunet ve edeb asla ihmal edilmemeli, yüksek ses ile konuşulmamalı, ibadetin dışında hiçbir şey ile meşgul olunmamalı, zikir ve dua ile meşgul olunmalı, ayakkabı, terlikler özenle taşınmalı, kir toz düşürmemeye gayret gösterilmeli, Yer bulmak için kimse rahatsız edilmemeli, yiyecek artıkları Haremde bırakılmamalı, Haremden çıkarken sol adımla çıkılmalı vb. Benzeri görgü kuralları hatırlatılmalıdır. 2- Kâbe de kaybolma veya gruptan kopma durumlarında Harem içi ve dışında belirli buluşma yerleri tespit edilmelidir. 3- Hareme girişler, mümkünse otelden geliş yönündeki ana giriş kapılarından yapılmalıdır. 4- Tekbir ve telbiyelerle Hareme giriş yapılmalı, Kâbe görülünce telbiye kesilmelidir. 5- Kâbe net bir şekilde görülecek noktaya gelindiğinde; Kâbe Görününce Okunacak Dua hep birlikte veya ferdi olarak yapılmalıdır.yüce Allah a kul olmanın hazzı ile içten bir yakarışın kıymeti ve samimi bir duanın bereketi ve nasuh tevbenin önemi anlatılmalıdır. 6- Kâbe nin ilk defa görenlerin duasının müstecap olacağı göz önüne alınmalı, özel dua etmek isteyenler için acele edilmemeli ve ziyaretçilerin bu ânı doyasıya yaşamalarına fırsat verilmelidir. 7- Ziyaretçiler umre tavafına niyet ettirilmeli, tavaf; usulünce, acele etmeden yaşlı ve hastalar dikkate alınarak yaptırılmalıdır. 8- Tavaf bittiğinde tavaf namazı izdiham oluşturmayacak en uygun yerde kılınmalıdır. 9- Tavaftan sonra duruma göre ziyaretçiler biraz dinlendirilmelidir. 10- Zemzem içilmesinden sonra umreciler sa y yapmak için Safa ya yönlendirmelidir. 11- Sa y için niyet yaptırmalı ve Sa y usulünce yaptırılıp, Merve de birlikte dua yapılmalıdır. 12- İfa edilen umre ibadetinden dolayı Yüce Allah a hamd edilmeli, ziyaretçilere ibadetin kabulü için dua etmeleri, birbirleriyle tebrikleşmeleri tavsiye edilmelidir.

13 13- Ziyaretçilere umre bitiminde mutlaka tıraş olmaları; eksik yaptıkları birşey kuşkusu varsa görevliye danışarak traş olmaları hatırlatılmalıdır. 14- Umre ibadetinden sonra, kafile halinde otele dönüş yapılmalı ve umresini tamamlamayan olup-olmadığı kontrol edilmelidir. MEKKE GÜNLERİNDE YAPILACAK İŞLER 1- Kafile başkanı umre tamamlandıktan sonra Diyanet İşleri Başkanlığı Mekke İdare Merkezine gidip kafile hakkında rapor vermelidir. 2- İdare merkezince planlanan gezi, irşad programı alınmalıdır. 3- Görevli oda ve telefon numaraları, nöbet çizelgesi, irşad ve gezi programları ilan panosuna asılmalı, nöbetlerde hassas olunmalıdır. 4- Görevliler en kısa zamanda Suudi Arabistan telefon hattı alıp, cep telefon numaralarını ilan panosuna asmalıdırlar. 5- Uygun bir zamanda pasaportlar tasnif edilmeli, teslim etmeyenlerden pasaportları alınmalıdır. 6- Kafile başkanı ve din görevlileri Mekke programını planlamalı, programı ilana panosuna asarak, uygun olan 2. veya 3. gün irşad-bilgilendirme toplantısı yapmalıdır. (Son bölümde örnek program vardır)

14 7- Uygun olan bir günde Peygamberimizin doğduğu ev, Mescid-i Cin ve Mualla Kabristanı ziyaret edilmeli; bugün sahip olduğumuz insanî değerlerin bize kadar ulaşmasında ve İslâm nimetine nail olmamızda tahammül güçlerini aşan nice sıkıntılara ve acılara büyük bir fedakârlık, azim ve sebatla dayanan ilk müslümanların büyük payı olduğu ve Hz. Hatice Validemizin fedakârlığı anlatılmalıdır. 8- İrşad programları için yalnızca otel salonları değil, yolculuk esnasında hayatın akışı içinde her an ve umre ibadeti esnasındaki bütün fırsatlar değerlendirilmeli, dini telkin ve nasihat yapılmalıdır. 9- Her gün arzu edenler için din görevlilerinin rehberliğinde toplu tavaf yapılmalıdır. 10- Kafile başkanı ve din görevlileri yemek saatlerinde, yemek salonunda bulunmalı, umrecilerin ihtiyaç ya da şikâyetlerinin olup-olmadığını sormalıdır. 12- Kafile başkanı ve din görevlileri, programlarda randevu saatlerine dikkat etmeli, programları belirtilen zamanda başlatıp bitirmelidir. Ak sakallı bir koca Bilinmez hali nice Emek vermesin hacca Bir gönül yıkar ise Yunus MEKKE İRŞAD-1 1- Umresini tamamlayamayan olup-olmadığı teyit edilmelidir. 2- Otel, oda, yemek, servisle ilgili problem olup-olmadığı araştırılmalıdır. 3- Umrecilere güneş çarpmasına maruz kalmamaları için saatleri arasında tavaf yapmamalarını tavsiye edilmelidir. 4- Güneşte kalmama, yemekleri israf etmeme ve hırsızlık olaylarına karşı tedbirli olma uyarısı yapılmalıdır. 5- Ziyaretçilere günlük ilan panosunu takip etmeleri uyarısı yapmalıdır. 6- Mekke gezi programını; gün, saat, buluşma yeri olarak bildirmelidir. 7- Ziyaretçilere, Mekke günlerinde ibadet, zikir, dualar tavsiye edilmeli, nafile namaz kılmanın fazileti ve kaza namazların telafisi için gayret gösterilmesi ve hatim indirme teşvik edilmelidir. Hatim duası vesilesi ile irşad programı hazırlanmalı, konuşmalar uzun olmamalı, kaside ve ilahilere de yer verilmelidir.

15 MEKKE ZİYARET YERLERİNDE YAPILACAK İŞLER 1- Ziyaret yerleri programı; gün, saat, hareket yeri belirtilerek önceden ilan panosuna asılmalıdır. 2- Bir gün öncesinden kahvaltı veya akşam yemeğinde gezi programı hatırlatılmalıdır. 3- Otobüsler gelmeden ve hareket saatinden önce görevliler otel girişinde hazır olmalıdır. 4- Yolculukta lazım olacak gerekli malzemeler kontrol edilmeli (Ör: Kitap, irşad notları, megafonpil) 5- Otobüsler geldiğinde grup numaraları hemen otobüslere asılmalıdır. 6- Kafile, otobüslerin gelme vaktinden önce otel lobisinde hazır bekletilmelidir. 7- Otobüs firması, plakası, şoförlerin isimleri not alınmalıdır. 8- Umreciler grup otobüslerine görevlilerce yönlendirilmelidir. 9- Yoklama yapılmalı, gelmemiş olanlar tespit edilmeli, ziyarete katılım sağlanmalı, katılmayanların sebebi öğrenilmelidir. 10- Gezi esnasında kaybolma, kafileyi kaybetme durumunda telaşa kapılmadan kendi din görevlileri veya kimlik kartlarının arkasındaki telefon numarasından Diyanet İşleri Başkanlığı yetkililerinin aranması, ya da herhangi bir Türk kafilesine katılıp, gezi programına devam edilebileceği uyarısı yapılmalıdır. 11- Ziyarete SEVR dağından başlanılmalıdır. 12- Gezi esnasında birlikte hareket edebilmek için din görevlileri kafile başkanına zaman zaman telefonla rapor vermelidir. 13- SEVR e varıldığında, otobüsler birbirine yakın park ettirilmeli, yol emniyeti alındıktan sonra ziyaretçiler araçtan indirmelidir. 14- Ziyaretçileri uygun bir yerde toplayıp mekân hakkında bilgilendirme yapılmalı, kısa bir dua ile ziyaret bitirilmelidir. 15- Ziyaretçiler otobüslere yönlendirilip, sayım alındıktan sonra ARAFAT a hareket edilmelidir. 16- Arafat meydanında otobüsler birbirlerine yakın park ettirilip, uygun bir yerde mekân hakkında bilgilendirme yapılmalıdır.

16 17- Ziyaretçilerin Cebel-i Rahme ye çıkmalarına nezaret etmelidir. Cebel-i Rahme de dua edilmelidir. 18- Ziyaretten sonra kafile otobüslere sevk edilmelidir. 19- Sayım alındıktan sonra NUR dağına hareket edilmelidir. 20- Yolculuk güzergâhında seyir halindeyken NEMİRA MESCİDİ, MEŞ AR-İ HARAM, MÜZDELİFE, MİNA hakkında bilgiler verilmelidir. 21- NUR dağına ulaşıldığında otobüsler park ettirilip uygun bir mekânda gerekli bilgilendirme yapmalıdır. 22- Yapılacak toplu duadan sonra otobüslere binilip sayım alındıktan sonra hareket edilmelidir. 23- Yol güzergâhında CENNETU L-MUALLA, MESCİD-İ CİN, PEYGAMBERİMİZİN DOĞDUĞU EV hakkında bilgi verilmelidir. 24- Şayet varsa bir sonraki günün programı hatırlatılmalıdır. 25- Otobüste unutulan el bagajı ve eşya olup-olmadığı kontrol edilmelidir. MEKKE İRŞAD-2 1- Mekke den ayrılmadan son kez kafile halinde toplu tavafın yapılacağı duyurusu yapılmalıdır. 2- Yapılacak tavafın akabinde dua edilmelidir. 3- Bagajların hangi grup sırası ile indirileceği duyurmalıdır. 4- Lobide eşyaların gruplara göre konulacağı yerler tarif edilmelidir. 5- Ziyaretçilere, Türkiye ye dönüşte uçağa yolcu sayısı kadar zemzem alınacağı uyarısı yapılmalıdır. 6- Otobüslere yerleşme sırası duyurulmalıdır. Mekke yle Medine arası yollar; Çizik çizik, hasret yarası yollar. Vardığı her nokta yine başlangıç; Git gide Allah a varası yollar, Mekke yle Medine arası yollar... Necip Fazıl Kısakürek

17 MEKKE DEN AYRILIŞTA YAPILACAK İŞLER 1- Otelden ayrılış, bagajların lobiye indiriliş zamanı, bagajların lobide gruplara göre yerleri önceden duyurulmalıdır. 2- Umrecilere otelde eşya unutmamaları hatırlatılmalıdır. 3- Otobüs kafile ve grup numaralarını belirten kartlar önceden otobüslere asılmalıdır. 4- Gruplar sıra ile acele etmeden, izdihama meydan vermeden bagajlarını yerleştirmelidir. 5- Kafilenin tamamı otobüslere yerleştikten sonra sayım alınmalıdır. 6- Pasaportlar otelin emanetinde ise unutulmamalıdır. 7- Yolda mola yerleri tespit edilip şoförler bilgilendirilmelidir. 8- Otobüslerin firma, plaka, şoför isimleri ve cep telefonları mutlaka not alınmalıdır. 9- Mekke den ayrılışta tekrar gelme ümidi ile dua yapılmalıdır.

18 MEKKE-MEDİNE İNTİKALİNDE YAPILACAK İŞLER 1-Yolculuk esnasında âlemlere rahmet Sevgili Peygamberimiz e (a.s) sevgi duymanın ve salâvat getirmenin ve ona ümmet olmanın izzeti, mü minlere duyduğu kuşatıcı rahmetinin enginliği ve Mescid-i Nebevî nin manevi bereketine, huzurlu ortamına vurgu yapılmalıdır. 2- Medine de kalınacak süre içerisinde vaktin büyük bölümünün Peygamber Mescidinde geçirilmesi teşvik edilmelidir. Özellikle mescide giriş ve çıkışların yüce dinimizin görgü ve nezaket kurallarına uygun olmasının önemi hatırlatılmalıdır. 3- Medine kalınacak oda numaraları ziyaretçilere bildirilmelidir. 4- Medine otel sorumlusu ile irtibata geçilip son değişiklik olup-olmadığı sorulmalıdır. 5- Din görevlileri gerektiğinde seyahat esnasında kafile başkanı ile irtibat kurup, bilgi vermelidir. 6- Mola yerinde son değerlendirmeler yapılmalıdır. 7- Tahmini otele varış zamanına göre otele yerleşim, namaz vakti, yemek vakti dikkate alınarak Mescid ziyareti için saat belirlenmeli, bu planlama otobüslerdeki ziyaretçilere duyurulmalıdır. 8- Yolculuk esnasında Hubeyb ve Zeyd in (r.a.) şehid edildiği yer ile Mekke-i Mükerreme den Medine istikametine doğru yol alırken binaların bittiği yerde, Vadi-i Şerif diye bilinen mıntıkada, otoyolun kenarında sol tarafta beyaz bir duvar ile çevrili alanda mü minlerin annesi Hz. Meymune nin (r.a.) kabri görülecektir. Buralardan geçerken bilgi verilmeli, sahabe-i kiram vefa ve saygı ile yad edilerek duada bulunulmalıdır. 9- Medine ye giderken ziyaretçinin âdeta kendisinin de hicret etmekte olduğunu düşünmesi, ruhen ve zihnen Asr-ı Saadet e hicret etmesi ve bir kaç günlüğüne de olsa, Medine ye, Allah Resûlüne, Ensar a misafir olduğunu düşünmesinin ve İslâm ın yayılıp yaşandığı iklimde, İslâm tarihini, Hz. Peygamber in hayatını, sahabeyi yeniden okuma, yerinde anlama ve tanıma imkânı vereceği için genel olarak Medine ziyaretinin önemi vurgulanmalıdır. 10- Medine ye yaklaşırken Kuran-ı Kerim den Peygamberimin risalet ve rahmetini konu edinen ayetler aşrı şerif olarak okunmalı ve Peygamber Efendimize (a.s) bolca Salât-ü selam getirilmeli ve Medine ye girişin hayırlı ve bereketli olması için dua edilmelidir.

19 MEDİNE OTELE GİRİŞTE YAPILACAK İŞLER 1- Otele geliş sırasına göre grupların yerleşmesi sağlamalıdır. 2- Bütün ziyaretçiler yerleşmeden görevliler odalarına çıkmamalıdır. 3- Otel adres kartları ziyaretçilere dağıtmalıdır. 4- Belirlenen ve ilan edilen saatte kafile halinde Mescide hareket edilmelidir. 5- Otelin yönü, güzergâhı, mescidin avlu kapı numarası ile ziyaretçilere Otel-Mescit yolu tanıtılmalıdır. 6- Kafilede bayan görevli yoksa tecrübeli bayan umrecilerden destek alınmalı, bayan umrecilere bayanların giriş kapısına kadar bir erkek din görevlisi nezaret etmeli, Mescid-i Nebevi nin kadınlara ait bölümündeki Diyanet görevlisi hanımlara kafilenin bayanları emanet edilmelidir. 7- İlk ziyaret topluca yapılıp, yine topluca otele dönülmelidir. MEDİNE GÜNLERİNDE YAPILACAK İŞLER 1- Görevli oda, telefon numaraları ve nöbet çizelgesi ilan panosuna asılmalıdır. 2- Kafile başkanı Diyanet İşleri Başkanlığı Medine Umre İdare Merkezine gidip rapor vermeli, Kafilenin gezi, irşad programını almalıdır. 3- Medine ye geldikten sonra, 2 veya en geç 3. gün bilgilendirme ve irşad programı yapmalıdır. 4- Medine de uygulanacak program ziyaretçilere önceden duyurulmalıdır. 5- Bayanların Ravza ziyaret saatleri ilan panosuna asılmalıdır. 6- Ziyaretçilere günlük ilan panosunu takip etmeleri hatırlatılmalıdır. 7- Uygun olan bir gün Cennetü l Baki ziyaret edilmelidir. 8- Yine uygun bir sabah yakın mescid ziyaretlerini yapılmalıdır.

20 MEDİNE İRŞAD-1 1- Ravza ziyaretini yapmayan olup olmadığını sorulmalıdır. 2- Otel, oda, yemeklerle ilgili problem olup-olmadığı sorulmalıdır. 3- Ziyaretçiler, yemekleri israf etmeme ve hırsızlık olaylarına karşı tedbirli olmaları konusunda uyarulmalıdır. 4- Medine programı; gün, saat ve buluşma yeri olarak ilan edilmelidir. 5- Mü minin, Allah Resûlü nün dönemine yetişmese de, onun mekânına ulaştığını, onun civarında bulunduğunu, kısa süreli de olsa misafir olduğunun ne büyük bahtiyarlık olduğu vurgulanmalı ve onun civarında takınılması gereken edebi, olgunluğu, ahlâk-ı Muhammediyye yi elde etmenin önemi anlatılmalıdır. MEDİNE ZİYARET YERLERİNDE YAPILACAK İŞLER 1- Medine ziyaret yerleri ve gezi programı önceden ilan panosuna asılmalıdır. 2- Gezi günü erken hareket edileceğinden otel idaresi ile görüşülüp, kahvaltının erken saatte verilmesi sağlanmalıdır. 3- Otobüsler otele geldiğinde grup numaraları yolcular otobüse binmeden asılmalıdır. 4- Ziyaretçiler otobüslere yerleştikten sonra sayım alınmalıdır. 5- Gezi esnasında kaybolma, kafileyi kaybetme durumunda telaşa kapılmadan din görevlisi, kafile başkanı veya kimlik kartlarının arkasındaki telefon numarasından Diyanet yetkililerinin aranması, ya da herhangi bir Türk kafilesine katılarak gezi programına devam etmeleri konusunda uyarılmalıdır. 6- Otobüslerin firma, plaka, şoför isimleri ve cep telefonları not alınmalıdır. 7- Listeden yoklama yapılıp, gelmeyen varsa araştırmalı ve katılımı sağlanmalıdır. 8- Ziyarete sıcak altında umrecileri bekletmemek için UHUD dağından başlanılmalıdır. 9- UHUD a ulaşıldığında araçlar uygun yerde park ettirilip kafilenin toplanması sağlanmalıdır. 10- Gerekli bilgilendirme yapılıp, şehitlik ziyaret edilmelidir. 11- Yapılacak toplu duadan sonra otobüslere binilip yoklama yapılmalıdır. 12- Buradan MESCİD-İ KIBLETEYN e hareket edilmelidir.