Editörden DENİMDE NELER YAŞANACAK? TEKSTİL İŞVEREN Ekim Sayı: Ekim

Transkript

1

2 Editörden TEKSTİL İŞVEREN Ekim 2012 Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Adına İmtiyaz Sahibi HALİT NARİN Sorumlu Yazı İşleri Müdürü AV. BAŞAR AY Yayın Danışma Kurulu SEVİL BURSA TUĞRUL BORNOVALI AV. SAMİM ERGENELİ LEVENT OĞUZ Basın Müşaviri MİNE ŞENKUL ERGÜVEN Yayın Kurulu LERZAN ÖZTÜRK AV. ÇİĞDEM SUBAŞI AV. ÖMER EMRE KAYNAK BORA KOCAMAN CEREN ERMİŞ MERVE ŞENEREN İdari Merkezi TÜRKİYE TEKSTİL SANAYİİ İŞVERENLERİ SENDİKASI Metrocity A Ofis Blok Büyükdere Cad. No: 171 K Levent-İstanbul Tel: (0212) (pbx) Fax: (0212) İnternet Adresi Ofset Hazırlık DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. Tel: (0216) Grafik Tasarım ve Uygulama ALİ BAYRAM Basıldığı Yer DÜNYA YAYINCILIK A.Ş. Globus Dünya Basınevi 100. Yıl Mah Bağcılar-İstanbul Tel: (0212) Basıldığı Tarih: 2 Ekim 2012 Yayın Türü: Yerel Süreli Yayın ISSN: Tekstil İşveren Dergisi, Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası tarafından aylık olarak yayınlanır. Kaynak gösterilmek suretiyle alıntı yapılabilir. Dergide bulunan imzalı yazıların sorumluluğu yazarlara aittir. DENİMDE NELER YAŞANACAK? Tekstil ve hazır giyimde 'yeni pazar' ve 'müşteri' keşfetme bugünlerde daha da çok önem kazandı. Global kriz nedeniyle daralan Avrupa pazarının zararını azaltacak yeni pazarlar ve müşteri bulma başarısı gösteren işletmeler önümüzdeki süreçte başarılı olacak. Biz de zaman zaman sayfalarımızda yer verdiğimiz haber, analiz ve araştırmalarla bu sürece katkı sağlamaya çalışıyoruz. Bilindiği gibi Türkiye dünyanın 5. büyük konfeksiyon ihracatçısı. Ayrıca 8. büyük tekstil ihracatçısı olan Türkiye'nin aynı zamanda önemli bir denim kumaş ve giysi üretim kapasitesi ve ihracat potansiyeli bulunuyor. Denim kumaş ihracatında dünya ikincisi olan Türkiye'nin bu alanda dünyadaki pazar payı yüzde 9. Denim hazır giyim ihracatında dünya yedincisi olan ülkemizin pazar payı ise yüzde 5. Bu istatistiki veriler ışığında Türkiye'nin bu güçlü konumunu koruyabilmesi, bugüne kadar aldığı mesafeyi daha da ileriye götürebilmesi elbette global kriz ortamında bugün daha da büyük önem kazanıyor. Peki, bunun için ne yapmalı? Bu soruya cevap olabilecek ipuçlarını İT- KİB'in hazırladığı 'Denim Kumaş ve Konfeksiyon Dış Ticareti Üzerine İstatistiki Bilgiler ve Dünya Denim Pantolon Pazarına Bakış' başlıklı raporda bulmak mümkün. Sayfalarımızda 2015 yılı tahminleri ve gelecek vaat eden pazarların analiziyle birlikte bulabileceğiniz rapora göre 2011'de 90 milyar dolar düzeyinde olan dünya denim ticareti 2015'e kadar 100 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşacak. Peki, bu pastadan pay almak için hangi ülkelere gitmeli? Şüphesiz 7'den 70'e her yaştan insanın giydiği denimle ilgili ortaya çıkan pazar bulguları, giysi satışlarında nüfusları artan gelişme yolundaki ülkelere yoğunlaşmanın avantajlı olacağını ortaya koyuyor. Diğer önemli bir tespit, 'ekonomik denim pantolonlar' için en büyük pazar olarak Çin ve Hindistan öne çıkacak. Ayrıca araştırmalar Hindistan'ın bir başka özelliğine daha dikkat çekiyor. Sayıları 300 milyonu bulan orta sınıf her yıl yüzde 2 artıyor. O yüzden bu kesime dönük premium tabir edilen ürünler için Hindistan ilk adres olacak. Yine önümüzdeki 5 yıl içinde düşük birim fiyatla denim pantolon pazarında patlama yaşanacak bölgeler ise Asya Pasifik, Latin Amerika, Afrika ve Ortadoğu olarak sıralanıyor. Tabii bu arada Türkiye'nin en büyük ihraç pazarı Avrupa'yı da unutmamak gerekiyor. Avrupa coğrafyasında yaşlanan nüfus için daha muhafazakâr ve daha geleneksel denim giysi tasarlayanları da yeni fırsatlar bekliyor. Raporda Rusya için de önemli bir not var: Rus tüketici artık ucuz ürünler yerine daha çok kaliteli ve nitelikli denim ürünlerine yönelmiş durumda... Raporda yok ama bilinen bir gerçeği de biz ekleyelim: Aslında dünyanın en eski kumaşı olan denim, daima 'genç' kalacak. Ve tabii genç kalmak isteyenlerin de tercihi olmaya devam edecek. Sayı: Ekim

3 İçindekiler 07 GÜNCEL Eurocoton Yönetim Kurulu Paris te toplandı 04 GÜNCEL Sendikamız, Topkapı Sarayı'ndaki padişah elbiselerini gün yüzüne çıkarıyor 08 GÜNCEL Tekstilciler Première Vision Fuarı'nda çıtayı yükseltti 18 VERGİ DÜNYASI Kira geliri evin değerinin yüzde 5'inden az olamıyor 10 KAPAK Denimde gelecek vaat eden pazarlar 20 EKONOMİK DİYALOG Dış dünya 14 AYIN KONUSU Etiyopya Türk tekstilciyi cezbediyor Sayı: Ekim

4 22 RİSK/FIRSAT Anadolu 24 TARİHİMİZDEN Hatay ipekleri 26 GÜNCEL Tarih dokuyan 'Altıneller' 28 GÜNCEL Kalifiye eleman sorunu zirveye çıktı 34 TEKSTİLİN KALELERİ Malatya da istihdamın yüzde 50 sini tekstil kapsıyor 38 TEKNO TEKSTİL Tekstile sağlam Terbiye gerek! 41 ENERJİ Biyoetanolde mısır dönemi 48 KÜLTÜR SANAT 52 MEDYADAN YANSIMALAR 60 GEZİ 62 İNGİLİZCE ÖZETLER Sayı: Ekim

5 Güncel SENDİKAMIZ, TOPKAPI SARAYI'NDAKİ PADİŞAH ELBİSELERİNİ GÜN YÜZÜNE ÇIKARIYOR Sendikamız eğitim ve kültür projelerine bir yenisini daha ekledi. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile imzalanan protokol kapsamında Topkapı Sarayı ndaki Osmanlı padişahlarının giysileri gün yüzüne çıkarılarak çağdaş teknik ve sistemlerle sergilenecek. Tekstil ve moda eğitimi alan gençleri tarihsel bir yolculuğa çıkarmayı da amaçlayan proje kapsamında kitap, broşür ve filmler de hazırlanarak bu kültür hazinesi gelecek nesillere aktarılacak. Kalkınmanın yolunun eğitimden geçtiğine inanan Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası, 50'nci yılına özel olarak hazırladığı projeleri hayata geçirmeye devam ediyor. Mardin'de yenilenen eski Hükümet Konağı'nda Mardin Artuklu Üniversitesi Tekstil, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi'ni Türk milli eğitimine kazandıran sendikamız, bu kez de Topkapı Sarayı ndaki padişah elbiselerini gün yüzüne çıkaracak. Topkapı Sarayı Seferli Koğuşu Projesi kapsamında, Osmanlı padişahlarının gizli kalmış özel eşyaları ve giysilerinin çağdaş teknik ve sistemlerle sergilenmesi sağlanacak. Proje kapsamında bu giysilerin, eğitim ve öğretime de katkı sağlayacak şekilde sergi tanıtımları yapılacak. Türk tekstilinin özgün ve zengin geçmişinin daha iyi tanınması ve gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlamak amacıyla yapılan teşhir ve tanzimin yenilenmesinin ardından kitap, broşür ve filmler hazırlanarak gelecek nesillere de aktarılacak. Proje, tekstil ve moda eğitimi alan gençleri tarihsel bir yolculuğa taşıyacağı için bu yönüyle de büyük önem taşıyor. Sayı: Ekim

6 Projenin uygulanmasına ilişkin protokol, sendikamız Yönetim Kurulu Başkanı Halit Narin ile Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay tarafından imzalandı. Protokol imza töreninden önce konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, "Bugün güzel bir kararın altını imzalayacağız ve yaklaşık bir yıl içinde, Topkapı Sarayı içinde herkesin keyifle gezebileceği yeni bir tarihsel alanı Türkiye'nin kültür dünyasına kazandırmış olacağız. Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası'yla birlikte uzun bir süredir görüşmelerimiz vardı. Tarihi mekânlarda çalışmak yeni bir bina yapmaktan daha zor. Projeler konusunda bazı gecikmeler oldu. Bu sürede bazı eksiklikler tamamlandı. Şimdi Topkapı Sarayı'nda güzel bir başlangıç yapacağız. Seferli Koğuşu olarak bilinen, padişahın kendi özel kullanım alanındaki esvap odası diyebileceğimiz, kendi giysilerinin bulunduğu mekânlarla ilgili yeni bir düzenleme projesinin uygulanması için Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası ile bir protokolün altını imzalayacağız. Ama daha fazlasını yapmaya talip olduklarını biliyorum. Bugün bir başlangıç yapıyoruz. Bu önemli bir başlangıç" şeklinde konuştu. Saray'a yakışacak yeni yüz Konuşmasında Topkapı Sarayı'nın şu anki durumundan da bahseden Ertuğrul Günay, şöyle konuştu: "Dünyada bazı örnekleri var. Dış duvarından içeriye girdiğiniz zaman bütünüyle saraya girdiğinizi hissediyorsunuz. Ben biraz önce Gülhane kapısından girerken bir saraya girdiğimi hissedemedim. Hiçbir zaman da hissedemiyorum. Çünkü orası bir otopark halinde. Bir sarayın avlusuna girdiğinizde otoparka girdiğinizi hissetmezsiniz. Hissetmemeniz gerekir. Bu özensizlik hâlâ sürüyor. Benden önceki bakan arkadaşım çok güzel bir şey yapmıştı. Bab-ı Hümayun'dan otobüsler gidiyordu. Onu yasakladı. Bu, geçen dönem yapılan en iyi işlerden bir tanesidir. Çok teşekkür ederim. Biz arkasını getirmeye çalıştık, buradan bir dolu kurumu çıkardık. Ama hâlâ insanlar araçlarını sarayın avlusunda bir yere park etmeye çalışıyorlar. Böyle bir şey yoktur. Biz bütünüyle bu mekânı, Sirkeci'den Ahırkapı'ya kadar, Gülhane'den Babı Hümayun'a kadar içeriden ve dışarıdan saray olduğunun hissedilebileceği bir hale getirmeye çalışıyoruz. Bizim burada mekânlarımızı dairelerle, depolarla, başka kurumların ihtiyaçlarıyla doldurmayıp, tümüyle sarayın ihtiyaçlarına açmamız gerekiyor. Adım adım o çalışmaları yapıyoruz." Seferli Koğuşu ve Harem'den sonra Milli Savunma Bakanlığı'ndan alınan depolarda çalışma yapacaklarını söyleyen Ertuğrul Günay, "Aşağıda Milli Savunma'dan aldığımız depolar var. Onları da kumaşlar için, kaftanlar için, kâbe örtüleri için, çeşitli objeler için sergi mekânı haline getireceğiz" dedi. Günay, "Gülhane Parkı ndan girildiğinde Alay Köşkü'nün yanında bulu- Sayı: Ekim

7 Güncel Seferli Koğuşu hakkında tarihi bilgiler nan binanın dışındaki betonları yıktığımızda eski telgrafhane binası çıktı. Orayı bir Hat ve Kitap Müzesi yapma düşüncemiz var. Burayı bütünüyle bir müzeler adası haline getirmeye çalışıyoruz. Geçen yıl aldığımız yolu biliyorum. Bu yıl da aynı hızla gidersek gerçekten dünya çapında iftihar edilebileceğimiz bir imparatorluk kültürünün merkezini hep beraber görmüş olacağız" şeklinde konuştu. Ertuğrul Günay, "Hayalimiz saray içinde ve dışında saray kavramıyla bağdaşmayan hiçbir yapının kalmaması. Bütün bu alanın bir imparatorluk merkezi olarak her taşının, her ağacının, her köşesinin dünyanın bilgisine açık, iftihar edilebilecek bir mekân haline dönüştürülmesi" dedi. Narin: Tekstil ve eğitim dışında yokuz Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Başkanı Halit Narin de tekstilcilerin yatırımdan başka bir şey bilmediğini ifade ederek, "Sayın bakanım, nerede tekstil varsa biz orada yanınızdayız. Ama tekstil ve eğitim olmayan hiçbir yerde yokuz'' dedi. Konuşmaların ardından Bakan Günay ve Narin, "Seferli Koğuşu, Padişah Elbiseleri ve Tekstil Eserlerinin Teşhiri, Tanzimi ve Depo Düzenlemesiyle İlgili Protokol"e imza attı. Bir yıl sürecek çalışmalar sonunda halen 12 vitrinde gösterime sunulan eserler yeni düzenlemeyle sayıca daha fazla eserin teşhir edilebileceği hale getirilecek. Enderun Teşkilatı'nın önemli bir birimi olan Seferli Koğuşu, padişahların çamaşırlarını, özellikle sarığını törenle yıkayan ve padişahla birlikte seferlere katılan iç oğlanların koğuşu olarak biliniyor. Koğuşun ana mekânının bulunduğu ilk bölüm 14 kolon tarafından taşınıyor ve 350 metrekare alanı kapsıyor. Arka taraftaki küçük hamam, tuvaletler ve diğer mekânlar 20. yüzyılda kaldırıldı. İkinci bölüm ise 150 metrekareden oluşuyor. Bu koğuş 1831 yılında lağvedilerek buradaki ağalar Hazine ve Kilerli koğuşlarına verildi. Kapısının üzerinde Mehmet Reşad tarafından doğrudan Hazine'ye bağlandığını belirten en son onarım kitabesi yer alıyor. Sarayın müze olmasından sonra Seferli Koğuşu'nda önce Çin porselenleri sergilenmeye başlandı yılında padişah elbiseleri ve tekstil ürünlerinin sergilendiği sergi salonu olarak işlev kazandı. Saray kumaşları koleksiyonu da sultanların kaftan ve diğer giysilerinin ölümünden sonra bohçalanıp etiketlenmesi ve saray hazinesinde saklanması geleneği ile oluştu. Osmanlı kumaş sanatının en erken örneklerinin bulunduğu koleksiyonda, 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadarki sürece ait kaftan ve diğer kumaşlar bulunuyor. Koleksiyonda sultanlara ait kaftan, şalvar, tılsımlı gömlek, kavuk, takke, fes, iç çamaşırı, pabuç, çizme, çorap, setre ve pantolon gibi her türlü giysi yer alıyor. Birinci bölüm sürekli açık olacak Verilen bilgiye göre Seferli Koğuşu'nun 350 metrekarelik birinci bölümünün sürekli sergilemeler için kullanılması planlanıyor. Padişahın kıyafetleri kronolojik bir akışla, tematik yaklaşımı da birleştirerek teşhir edilecek. Mevcut haliyle 12 vitrinde gösterime sunulan eserler, yeni yapılacak düzenlemelerle modern sistemlerde ve sayıca daha fazla eserin teşhire sunulabileceği hale getirilecek. Koğuşun 150 metrekarelik ikinci bölümünde ise belli aralıklarla farklı konu ve eserlerle geçici sergiler yapılması planlanıyor. Teşhir ziyaretçinin farklı seviyelerde eğitim, bilgi ve yaş düzeyine göre algılayabileceği şekilde düzenlenecek. Minyatür, gravür, fotoğraf gibi görüntüler ile ilişkilendirerek, görsellik artırılacak ve bilgisayar destekli kurgu kullanılarak, ziyaretçilere ayrıntılı bilgi aktarımı ve geçmişe sanal bir gezi olanağı sunulacak. Bu bölümün özellikle tekstil ve moda eğitimi gören gençler tarafından büyük ilgi görmesi bekleniyor. Sayı: Ekim

8 Güncel ULUSLARARASI EV TEKSTİLİ ÜRETİCİLERİ YUVARLAK MASA TOPLANTISI NA ÇİN EVSAHİPLİĞİ YAPTI Uluslararası Ev Tekstili Üreticileri Yuvarlak Masa Toplantısı, 28 Ağustos 2012 tarihinde Şanghay da gerçekleşti. Intertextile Shanghai Ev Tekstili Fuarı ile eş zamanlı olarak düzenlenen toplantıya, Çin Milli Tekstil ve Hazır Giyim Konseyi (CNTAC) Başkanı Wang Tiankai evsahipliği yaptı. Toplantıya Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Yönetim Kurulu Üyesi Erhan Özkan da katılarak Türk ev tekstili sektörünü temsil etti. Ev tekstili üreticilerinin uluslararası alanda bir araya gelmesi, sendikamızın üyesi olduğu Uluslararası Tekstil Sanayicileri Federasyonu (ITMF) tarafından 2009 yılında Ev Tekstili Üreticileri Komitesi nin oluşturulması ile gerçekleşmiştir. ITMF Ev Tekstili Üreticileri Komitesi şimdiye kadar her sene ITMF Yıllık Konferansı esnasında ve ayrıca geniş katılım olan uluslararası bir ev tekstili fuarı esnasında olmak üzere yılda en az iki defa toplantılar ya- parak dünyanın çeşitli bölgelerinden ve ülkelerinden ev tekstili sanayicilerinin bir araya gelmesini, bilgi ve görüş alışverişinde bulunmalarını sağlamaktadır. Şanghay da düzenlenen Uluslararası Ev Tekstili Üreticileri Yuvarlak Masa Toplantısı nın gündem maddeleri olarak, ev tekstili sanayiinin mevcut performansı ve gelecek tahmini ile global ev tekstili sanayiinin sürdürülebilir gelişmesi ve refahı için uluslararası ev tekstili ittifakı konuları görüşüldü. Uluslararası Tekstil Sanayicileri Federasyonu ITMF Başkan Yardımcısı Josue Gomes da Silva, Euratex Başkanı Alberto Paccanelli ve TETSİAD Başkanı Yaşar Küçükçalık da yuvarlak masa toplantısına katılarak görüşlerini sundular. ITMF çatısı altında kurulu bulunan Ev Tekstili Üreticileri Komitesi, ev tekstili üreticileri için uluslararası alanda diyalog ve işbirliğini gerçekleştirmeye yönelik ideal platform olarak tanımlanmaktadır. Söz konusu ITMF Komitesi nin faaliyetlerinin geliştirilerek devam ettirilmesi, ev tekstili üreticilerine global alanda gelişmeleri izleme ve değerlendirme imkânı ve işbirliği fırsatları sağlayacaktır. EUROCOTON YÖNETİM KURULU PARİS TE TOPLANDI Sendikamız, uluslararası örgütlerdeki çalışmalarını Eurocoton Yönetim Kurulu na katılarak Eylül ayında da sürdürdü. 20 Eylül 2012 tarihinde Fransa nın Paris şehrinde Premiere Vision esnasında gerçekleşen Eurocoton Yönetim Kurulu Toplantısı na sendikamızı temsilen Euratex Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent Başer, sendikamız Yönetim Kurulu Üyesi Erhan Özkan, profesyonel kadrodan Genel Sekreter Yardımcısı Av. Samim Ergeneli ve Araştırma Uzman Yardımcısı Ceren Ermiş katıldı. Toplantıya İTKİB Brüksel Temsilcisi Haluk Özelçi de iştirak etti. Toplantıda Avrupa pamuklu tekstil sanayiinin sözcüsü ve habercisi olan Eurocoton un yeni yapısı, geleceği, önemli tüzük maddeleri tartışıldı. Eurocoton Genel Sekreteri Michele Anselme, gündemdeki ticaret ve sanayi konularıyla ilgili üyeleri bilgilendirdi. Tekstil üreticilerinin gündeminde olan önemli ticari konular şu şekilde sıralandı; AB nin, Pakistan da yaşanan sel felaketi ve Pakistan ın terörizme karşı gösterdiği çabalara destek amacıyla, sadece bu ülkeden yapılan bazı tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin ithalatına uygulanan gümrük tarifelerini 31 Aralık 2013 tarihine kadar sıfırlaması. Güney Kore nin, AB-Güney Kore arasında Serbest Ticaret Anlaşması kapsamında uygulanmakta olan menşe kurallarında değişiklik yaparak, GSP (genelleştirilmiş tercihler sistemi) kapsamındaki kuralların uygulanmasına ilişkin talepleri. Brezilya nın, bazı ürünlerde gümrük tarifelerinde artırıma gideceğini ve bu ürünlere dair liste açıkladığını, söz konusu ürünler içerisinde tekstil ile ilgili sadece viscose iplik bulunduğu, şu an için yüzde 18 olan gümrük tarife oranının 25 Eylül 2012 tarihinden itibaren yüzde 25 seviyesine yükseltildiği, bu konuyla ilgili önlem alınması gerektiği. Toplantı sonucunda 23 Kasım 2012 tarihinde Brüksel de Olağanüstü Genel Kurul toplantısı yapılmasına, bu Genel Kurul ile Eurocoton un fesh edilmesine, yeni oluşumun kurulmasına karar verildi. Sayı: Ekim

9 Güncel TEKSTİLCİLER PREMIÈRE VISION FUARI'NDA ÇITAYI YÜKSELTTİ Dünya genelinde kumaş trendlerinin belirlendiği Paris'teki Première Vision Kumaş Fuarı na Türk firmaları bu yıl adeta çıkarma yaptı. Türkiye, 60 firma ile fuarda yer alarak İtalya ve Fransa dan sonra en çok katılım sağlayan ülke olurken, Türk şirketler bu yıl da ilgi odağı haline geldi. Türk tekstil ve hazır giyimciler yurtdışı fuarlarda adından söz ettirmeye devam ediyor. Dünya genelinde kumaş trendlerinin belirlendiği Paris'teki Première Vision Kumaş Fuarı na Türk firmaları bu yıl adeta çıkarma yaptı Eylül 2012 tarihleri arasında düzenlenen fuarda Türkiye, bu yıl 60 firma ile yer alarak İtalya ve Fransa dan sonra en çok katılım sağlayan ülke oldu. Yılın kumaş trendlerinin belirlendiği Paris deki Première Vision Kumaş Fuarı'na bu yıl dünya genelinde 28 ülkeden 700 ün üzerinde firma katılırken, Türk şirketler her yıl olduğu gibi bu yıl da büyük ilgi gördü. firma sayısının her yıl arttığını söyledi. Gülle, "Türkiye, İtalya ve evsahibi Fransa nın ardından fuara en fazla firmayla katılan 3 üncü ülke Sonbahar-Kış koleksiyonlarının tanıtıldığı fuarda Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası üye işyerlerinden Akın Tekstil, Altınyıldız, Bahariye Mensucat, Bossa, İpekiş, Karma Kokteyl, Söktaş, Tüp Merserize ve Yünsa da standlarıyla yer aldı. Première Vision Pluriel çatısı altında bulunan Expofil (iplik) bölümünde ise Karsu Tekstil stand açarak ürünlerini sergiledi. Firma sayısı her yıl artıyor Fuara katılan İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçı Birliği (İTHİB) Başkanı İsmail Gülle, 12 yıllık geçmişe sahip fuara Türkiye den katılan Sayı: Ekim

10 oldu. Geçen yıl Eylül ayında 54 firma ile katıldığımız fuara, bu yıl yine artış kaydederek 60 firmayla katılıyoruz. Türk tekstilcileri kalitesiyle artık dünyada kendini ispatladı. Bugün Made in Turkey yazan ürünler kaliteyle eşdeğer görülüyor dedi. Première Vision Kumaş Fuarı nın dünya çapında tekstil sektörünün yeni sezon kumaşları ile ilgili takip ettiği en önde gelen fuar niteliğinde olduğuna dikkat çeken İsmail Gülle, şunları söyledi: "Bu fuar Türk tekstilcisinin dünyaya açılan kapısı oldu. 12 yıldır düzenlenen fuara Kuzey Amerika, İtalya, İngiltere, Japonya, Çin ve Rusya nın da aralarında bulunduğu 28 ülkeden katılım sağlandı. Première Vision Paris e katılan firmalar, kuruluşun Moskova, Pekin, Tokyo, Sao Paulo ve New York'ta düzenlediği fuarlara da katılabilecek" dedi. yabancı alıcıların beğenisine sunulurken, Türk katılımcılar için de bir buluşma ve fikir paylaşımı noktası oluşturuldu. Gerek katılımcı gerek ziyaretçi profili açısından Güney Amerika'dan Japonya'ya tüm tekstil profesyonellerinin yoğun ilgisine hedef olan fuar, aynı organizatörün düzenlediği ve iştirakçisi olduğu Indigo (desen tasarım), Expofil (iplik), Modamont (aksesuar), Zoom (fason hazır giyim üretimi), Le Cuir a Paris (deri) fuarlarıyla aynı alanda, Première Vision Pluriel etiketi altında sunuluyor. Bir sonraki buluşma şubatta Dünyanın en kapsamlı kumaş fuarı olarak bilinen Première Vision, 1980'lerden beri moda sektöründeki ağırlığını sürdürüyor. Profesyonel tasarımcıların da tercihi olan fuar, şubat ve eylül aylarında olmak üzere yılda iki kez düzenleniyor. Première Vision, bir zamanlar çekimser kaldığı Türk üreticilerine bugün kapılarını ardına kadar açmış durumda. Fuara katılım için aranan tasarım ve modern teknoloji gibi vasıflara sahip olan Türk tekstili artık kendini kanıtlamış olarak yoluna devam ediyor. Hangi kumaşlar revaçta olacak Yeni sezon kumaş trendleri hakkında ipucu veren İsmail Gülle, önümüzdeki yıl dokularını gösteren, enerjik ve şehir yaşamını yansıtan canlı renklerin revaçta olacağını söyledi. Çift taraflı kullanılabilen kumaşlar, ince ve hafif, desenleri örtüştüren kumaşlar, dokularda parlaklık ve ışıltı sunan göz alıcı örme ve dokumaların yanı sıra sokak giyimi için canlı renklerde ancak 'grunge' ve yıpranmış dokulara sahip denimlerin göze çarpacağını söyledi. Bu arada İTHİB tarafından fuarda oluşturulan lounge ve trend alanında katılımcı firmaların son koleksiyonlarından örnekler Sayı: Ekim

11 Kapak DENİMDE GELECEK VAAT EDEN PAZARLAR Denim sektöründe önümüzdeki 5 yılda ağırlıklı olarak gelişme yolunda olan ülkeler denim pazarının merkezi haline gelecek. En çok gelecek vaat eden ülkeler ise Asya- Pasif'te yer alan Çin ve Hindistan. Bu iki ülkede hem düşük fiyatlı ürünler hem de premium ürünler alıcı bulacak. Ortadoğu ülkelerinde de en düşük fiyatlı denimlere ilgi artacak. Dünya denim giysi ticareti 2011'de 90 milyar doları aştı. Bu rakamın 2015'te 100 milyar doları aşması bekleniyor. Peki, bu pastadan pay almak için hangi pazarlara yönelmek, nasıl bir satış stratejisi izlemek gerekiyor? Hangi pazarlarda tüketici eğilimi değişecek. Hangi pazarlar gelecek vaat ediyor? Tüm bu sorulara cevap olacak yanıtlar geçtiğimiz ay yayınlanan bir araştırmayla ortaya kondu. İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB) Genel Sekreterliği tarafından hazırlanan Denim Kumaş ve Konfeksiyon Dış Ticareti Üzerine İstatistiki Bilgiler ve Dünya Denim Pantolon Pazarına Bakış' başlıklı raporda, Türkiye'nin de dünyanın büyük oyuncularından biri olduğu denim sektöründe önümüzdeki 5 yılda ağırlıklı olarak gelişme yolunda olan ülkelerin denim pazarının merkezi haline geleceği vurgulandı. Euromonitor International'in yayınladığı 'Global Denim Eğilimleri' araştırmasına da yer verilen rapora göre denim pantolonlar dayanıklılıklarına rağmen 'eskimeden kaldırılıp atılabilecek' giysiler olmaya devam edecek. İTKİB'in istatistiki verileri, Euromonitor International'in eğilim tahminleri ve sektör temsilcilerinin gözlemleri de dikkate alınarak yapılan derlemeye göre önümüzdeki 5 yılda dünya denim pazarında şu gelişmeler yaşanacak: 40'lı yaşların ortalarındaki nüfusun büyük bir bölümü denim pantolon giymekte. Bu anlamda, bu pazara dönük geliştirilecek denim pantolonların yaşlanan nüfusa göre şekillendirilmesi önem taşıyor. Sektör temsilcileri 50 yaşından sonra bedenleri değişen olgun kadınlar için de denim pantolonlar tasarlanmasıyla bu piyasadaki önemli boşluğun doldurulacağı görüşünde. Ayrıca üst düzey görevlerde bulunan olgun kadınların daha BATI AVRUPA: Değer bazında Batı Avrupa ülkeleri global denim pazarının yüzde 23'üne denk geliyor. O yüzden bugün dünyanın dört büyük denim giysi pazarı olan İngiltere, Almanya, Fransa ve İtalya'nın yer aldığı bu bölgedeki eğilimler, dünya çapında pazar büyümesi üzerinde ciddi şekilde etkili olmakta. Bundan sonraki süreçte Batı Avrupa ülkelerindeki nüfusun giderek yaşlanacağı göz önüne alındığında, jean pazarının da bu yönde şekilleneceği öngörülüyor. Bugün İtalya ve Almanya'da Sayı: Ekim

12 fazla harcanabilir parası olacağı için bu segmentte de 'süper premium' denim giysilerin başarıyla pazarlanabileceği belirtiliyor. DOĞU AVRUPA: Doğu Avrupa pazarı 2005 yılından bu yana yıllık ortalama yüzde 8 artışla 2020'de 7.3 milyar doları aşkın bir büyüklüğe ulaştı. Ancak bu ülkelerde talep patlaması görülen orta sınıf, küresel ekonomik kriz sırasında harcamalarını kıstı. Rusya, Bulgaristan, Gürcistan, Macaristan, Romanya, Ukrayna, Moldova ve Gürcistan'ı içine alan bu pazarda iki ülke öne çıkıyor. Rusya ve Ukrayna bu bölgede denim pazarının hemen hemen yarısını oluşturuyor. Bu iki ülkede denim pantolon satışları kriz sonrasında Romanya ve Macaristan gibi ülkelerden çok daha güçlü oldu. Rusya'da denim pantolon satışları 2005 yılından beri (2009 hariç) her yıl hemen hemen ikiye katlanarak büyüdü. Rusya pazarında kaliteli ve gelişmiş özellikli ürünlere de talep her geçen yıl artıyor. Bu durum satış rakamlarında da kendini gösteriyor yılları arasında Rusya'da denim pantolon satışları adet bazında yüzde 9 artarken, değer bazında satışlar yıllık ortalama yüzde 15 büyüdü. Rusya'da yaşanan bu sürecin önümüzdeki yıllarda da devam etmesi bekleniyor. Yani Rus tüketici ucuz ürünler yerine artık daha çok kaliteli ve nitelikli denim ürünlerine yönelmiş durumda. KUZEY AMERİKA: Kanada ve ABD'yi içine alan bu bölgede 2010 yılında dünya denim pantolon pazarının yüzde 22'sine denk gelen 19 milyar dolarlık satış yapıldı. Dolayısıyla dünyanın en büyük denim pazarlarından biri olmayı sürdüren Kuzey Amerika'nın global denim piyasası üzerinde de büyük etkisi bulunuyor. Dünyanın en olgun ve en oturmuş denim pazarı olan bu bölgede gelecek yıllarda miktar bazında artış zor görünüyor. Ancak yine de 2010 yılı satışları baz alındığında kadın tüketicilerin daha fazla denim pantolon satın almaya başladıkları görülüyor. Bu durumun devam etmesi halinde önümüzdeki yıllarda kadın tüketicilere dönük tasarımlara daha fazla ağırlık verilmesi gerektiği ortaya çıkıyor. KIYAT: AVRUPA VE AMERİKA PAYINI KORUR, YENİ PAZAR ÇİN OLMALI Orta Anadolu Tic. ve San. İşletmeleri T.A.Ş. Genel Müdürü Atilla Kıyat, Türkiye nin önümüzdeki 5 yılda hem denim kumaş hem de denim giyimde Avrupa ve Amerika daki pazar payını korumaya devam ettireceğini belirterek, bu yeni pazarlara Çin in de katılmaya başlayacağını söyledi. Kıyat, Neticede Çin son yıllarda yüzde 12 lik büyümesiyle çok zenginleşti. Bu parayı iç piyasada harcamak isteyecek. Bu ülke, bugün 2 milyarlık dev haline geldi. Artık Çin için dış piyasada satmak yerine iç piyasa daha avantajlı hale geldi dedi. Bu yüzden denimcilerin Çin pazarına bizzat gitmesi gerektiğinin altını çizen Atilla Kıyat, kendi hedeflerindeki pazarın da Çin olduğunu söyledi. Kıyat, Biz fabrikalarımızda yılda 60 milyon metre kumaş üreterek satıyoruz. Buna Bahreyn deki fabrikamız da dâhil. Bahreyn deki fabrikamızın kapasitesini iki katına çıkararak Çin ve Amerika ya yöneleceğiz. Hedef seçtiğimiz pazarlar bu iki ülke dedi. Atilla Kıyat, önümüzdeki yıllarda Hindistan pazarının ise nüfus ve büyüme nedeniyle cazip olduğunu ancak bazı riskler bulunduğunu anlattı. Kıyat, Hindistan da orta sınıfın yüzde 2 büyümesi bu ülkeyi cazip hale getiriyor. Ancak ülkede istikrarlı kararlar olmuyor dedi. Bu konuda Hindistan ın geçmişte pamuk ihracına getirdiği yasak kararını örnek gösteren Kıyat, Ülkedeki bazı kurallar ve alınan kararlar nedeniyle uzun vadeli riskler görüyorum diye konuştu. ASYA PASİFİK ÜLKELERİ: 20 milyar doların üzerinde denim pantolonun satıldığı Asya Pasifik ülkelerinde ortalama pazar büyümesi 2005 yılından sonra yüzde 7 oldu. Güney Kore, Tayvan, Tayland, Çin ve Hindistan'ı da içine alan bu bölgede iki ülke dikkat çekiyor. Çin ve Hindistan. Çin'de denim pazarının büyüklüğü yılları arasındaki 5 yıllık süreçte iki kat büyüyerek en büyük oyuncu Japonya'yı geride bıraktı. Çin'de denim pantolon pazarının 2015'e kadar ise yıllık ortalama yüzde 10 ile bu bölgede en yüksek büyümeyi gerçekleştirmesi bekleniyor. Denim pazarındaki büyüme hızında Çin'i Hindistan ve Tayland'ın takip etmesi bek- Sayı: Ekim

13 Kapak leniyor. Tahminlere göre Japonya'da tüketici kitlesinin yaşlanmasının yanı sıra demografik yapının değişmesi, doğum oranının azalması nedeniyle toplam denim satışları bundan sonraki süreçte de Çin ve Hindistan'ın gerisinde kalacak. Sektör temsilcileri bu noktada değer bazında Çin'deki denim pazarı Japonya'daki pazardan daha büyük olsa da Japonya'da kişi başına harcama tutarının Çin'den 10 kat fazla olduğuna dikkat çekerek, bu pazarda premium denilen üst segment ürünlere talebin artacağını belirtiyor. Perakende pazarının 450 milyar dolar büyüklüğe ulaştığı Hindistan'ın da Çin ile paralel bir büyüme kaydetmesi bekleniyor. Hindistan'da denim pazarındaki büyüme beklentisini son yıllarda AVM sayısındaki artış ve toplam nüfusu 300 milyonu bulan orta sınıfın her yıl yüzde 2 çoğalması gibi faktörler de destekliyor. ORTADOĞU VE AFRİKA: Ortadoğu ülkeleri ve Afrika, özellikle de Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan gibi dünyada kişi başına harcama açısından en üstteki ülkeler de bu ülke gruplarında yer almasına rağmen denim pantolonlar için en küçük pazar konumunda. Bölgedeki politik huzursuzluklar kısa vadede yabancı markaların bu pazarlarda tutunmasını olumsuz etkiliyor. Bununla birlikte Güney Afrika'daki ve biraz daha gelişmiş Ortadoğu ülkelerindeki alış veriş merkezlerinin sayısının giderek artması, denim giysi dağıtımına ve pazara daha çok markanın girmesine olanak veriyor. Öte yandan Ortadoğu ülkelerindeki genç nüfus, denim giysi pazarlaması açısından çok uygun görünüyor. Suudi Arabistan'da nüfusun yüzde 60'ı 20 yaşın altında. Bilindiği gibi genç nüfus denim tüketimi açısından daha fazla potansiyel arz etmekte. Ayrıca bu ülkelerdeki kadınların harcama gücünün artmaya başlaması, liberal ekonominin gelişmeye başlaması ve yurtdışında eğitim görmüş genç tüketicilerin Batılı fikirlerle ülkelerine dönmüş olmaları, önümüzdeki süreç içinde Ortadoğu ve Afrika ülkelerinde denim pazarının gelişimine olumlu etki edecek. Hangi pazarda, ne tür ürüne talep artacak? Bilindiği gibi şu anda dünyada satılan denim giysilerin yüzde 85'ini pantolonlar, satılan pantolonların üçte ikisini de ekonomik denim pantolonlar oluşturuyor. Bu 'ekonomik denim pantolonlar'ın toplam denim pazarındaki payı ise değer olarak yüzde 39 civarında yılından itibaren ekonomik denim pantolonlar değer olarak dünya pazarındaki payını kaybederken premium denilen yüksek fiyatlı, yüksek kaliteli markalı denim pantolonların pazar payı arttı. Miktar açısından gelişim dikkate alındığında ise yılları arasında ekonomik denim pantolonlar, dünya pazarında miktar olarak paylarını artıran tek segment oldu. Bu da gösteriyor ki ekonomik pantolonların fiyatı her geçen yıl düşüyor. Bu noktadan hareketle ekonomik denim pantolonlar bir pazara giriş noktası olarak görülüyor. Daha varlıklı ekonomilerde premium denim pantolonlar önem kazanırken, gelişmekte olan ülkeler ise karakteristik olarak ekonomik denim pantolonlara rağbet ediyor. Bugün ekonomik denim pantolonlar için en büyük pazar olarak Çin ve Hindistan'ın da aralarında bulunduğu Asya Pasifik ülkeleri görülüyor. Ancak Asya Pasifik ülkeleri değer bazında ise Batılı ülkelerin ardından ikinci sırada kalıyor. Hindistan'da miktar olarak ekonomik denim pantolonların payı yüzde 88 düzeyinde. Doğu Avrupa ülkelerinde ekonomik denim pantolonların miktar bazında payı ise yüzde 70. Ancak Batı Avrupa ülkeleri ekonomik denim pan- DENİM GİYSİ İHRACATININ TÜRKİYE'NİN KONFEKSİYON İHRACATINDAKİ PAYI (Milyon dolar) Yıllar Konfeksiyon Denim giysi Denim giysilerin ihracatı ihracatı payı (%) DENİM KUMAŞ İHRACATININ TÜRKİYE'NİN TEKSTİL İHRACATINDAKİ PAYI (Milyon dolar) Yıllar Tekstil Denim kumaş Denim kumaşların ihracatı ihracatı payı (%) Sayı: Ekim

14 tolonların genelde en yüksek fiyatlılarını satın alırken Ortadoğu ülkeleri ile Afrika ülkeleri de en düşük fiyatlı ekonomik denim pantolonlara rağbet gösteriyor. Süper premium tabir edilen son moda butiklerde ve pazarın üst segmentine hitap eden büyük mağazalarda satılan, statü sembolü denim pantolonlar için en büyük pazar ise sırasıyla Batı Avrupa ülkeleri, Asya Pasifik ve Kuzey Amerika ülkeleri olarak sıralanabilir. Batı Avrupa ülkelerindeki toplam denim satışlarının yarısından fazlası ise bugün İngiltere'de yapılıyor. Miktar bazında en üst gelir grubuna hitap eden süper premium pantolonlar için en hızlı büyüyen pazar ise Hindistan olarak öne çıkıyor. Calvin Klein, Armani, 7 For All Mankind gibi uluslararası denim markaları yakın zamanda bu pazara girerek kendisine yer edindi. Bu pazarda her geçen gün artan zengin sınıf, süper premium denimlere talebin artacağını gösteriyor. Dünya denim pantolon pazarının büyümeye devam ederek 2015 yılında 100 milyar dolarlık bir satış seviyesini yakalaması bekleniyor. Gelecekte düşük birim fiyatla denim pantolon pazarında patlama yaşanacak ülkeler Asya Pasifik, Latin Amerika, Afika ve Ortadoğu olarak sıralanıyor. Bu bölgelerdeki satışlar değer bazında büyümek yerine miktar bazında büyümeye katkı sağlayacak. Yine bu bölgelerde moda zincirlerinin süratle genişlemeleri, miktar bazında satışların artmasını tetikleyecek. Zira tüketicilerin önümüzdeki yıllarda modaya uygun, ama düşük fiyatlı denim pantolonları daha sık satın almaya eğilimli olmaları bekleniyor. Gelişmiş ülkelerdeki yaşlanan nüfus daha muhafazakâr ve daha geleneksel denim giysi tarzında tasarımsal yenilikler için fırsatlar yaratacak. Bu anlamda büyük denim üreticilerinin önümüzdeki süreçte, daha olgun yaş gruplarındaki kadınları hedef alır şekilde ürün seçeneklerini çoğaltmaları gerekebilir. Global denim giysi pazarının 2015 yılına kadar hacimsel olarak yıllık yüzde 5 büyümesi bekleniyor. Asya Pasifik ülkelerindeki satışların miktar bazında büyümesi DENİM KUMAŞTA DÜNYADA PAZAR PAYIMIZ YÜZDE 9, DENİM GİYSİDE YÜZDE 5 Bilindiği gibi denim, dünyanın en eski kumaş çeşitlerinden biri. Denimden üretilen pantolonlar 18. yüzyıldan beri insanların gardıroplarını süslüyor. Zaman içerisinde denim kumaşlardan gömlek, etek, elbise gibi farklı ürünler üretildi; ancak pantolonlar hep en temel ürün grubu olarak kaldı. Bugün dünya çapında dokunan denim kumaşların yüzde 85 inin sadece pantolon üretiminde kullanıldığı biliniyor. Rahatlığı ve dayanıklılığı nedeniyle yüksek moda ürünü olan denimin dünyadaki büyük üreticilerinden biri de Türkiye. Denim kumaş ihracatında dünya ikincisi olan Türkiye'nin dünyadaki pazar payı yüzde 9, denim hazır giyim ihracatında dünya yedincisi olan ülkemizin pazar payı ise yüzde 5. Son verilere göre Türkiye'nin toplam dokuma kumaş ihracatı içerisinde denim kumaşların payı yüzde 5.5, denim giysilerin Türkiye toplam hazır giyim ihracatı içindeki payı ise yüzde yılında denim giysilerin toplam hazır giyim ihracatı içindeki payı sadece yüzde 5.6 düzeyindeydi. Bu rakam, 2005 yılında yüzde 14.4'e kadar yükseldi. Türkiye geçen yıl 1 milyar 556 milyon dolarlık denim giysi ihracatı, 426 milyon dolarlık da denim kumaş ihracatı yaptı. hemen hemen tüm denim pazarlarındaki büyümenin itici gücü olacak. Bu alan içinde büyümenin yüzde 85'i ise talebin artmaya devam edeceği Çin'den kaynaklanacak. Ortadoğu, Afrika, Doğu Avrupa ve Latin Amerika ülkelerinin denim pantolon pazarlarındaki yıllık ortalama büyümesi, Batı ülkelerinden fazla olacak. O yüzden Ortadoğu ve Afrika ülkeleri ile Latin Amerika ülkelerinde Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'dan daha fazla sayıda denim pantolon satılması beklenmekte. Değer bazında değerlendirildiğinde ise önümüzdeki 5 yılda biraz daha farklı bir görüntü ile karşılaşılacak. Çin'deki denim pantolon pazarındaki büyüme global rakamlara değer bazında da yansıyacak. Fakat diğer Asya Pasifik ülkelerinde ve dünyanın geri kalanında ciddi bir büyüme beklenmiyor. Bu arada miktar bazında mütevazi büyümeye rağmen Kuzey Amerika'daki satışların dolar bazında üçüncü en fazla büyüyen pazar olması öngörülüyor. Brezilya ve Rusya nın kendi bölgelerinde yüzde 59 luk ve yüzde 86'lık katkılar ile dikkat çekeceği tahmin ediliyor. Dünyanın en büyük denim pantolon pazarlarının yer aldığı Batı ülkelerinde ise 2015'e kadar yıllık ortalama sadece yüzde 3'lük büyüme tahmin ediliyor. Pamuk fiyatlarındaki dalgalanmaya rağmen önümüzdeki yıllarda denim pantolonun birim fiyatının düşmeye devam edeceği tahmin ediliyor. Bu anlamda en kuvvetli büyüme ekonomik denim pantolonlarda bekleniyor. Özellikle Asya Pasifik, Ortadoğu ve Afrika ülkelerinde ekonomik denim pantolon fiyatları daha da düşecek. Ancak miktar bazındaki güçlü büyüme, değer bazındaki büyümeyi de destekleyerek sürdürülebilir kılacak. Ayrıca Batı Avrupa ülkelerinde satılan denim pantolonlarda da birim fiyat düşüşlerinin devam etmesi bekleniyor. Ancak süper premium ve premium denim pantolonlara pazarlarda gösterilen ilginin de devam edeceği düşünülüyor. Sayı: Ekim

15 Ayın Konusu ETİYOPYA TÜRK TEKSTİLCİYİ CEZBEDİYOR ABD ye kotasız ihracat imkânının olduğu Etiyopya başta tekstilciler olmak üzere Türk yatırımcıların yeni üssü haline geldi. Ülkedeki Türk yatırımcı sayısı 300 e ulaşırken, yatırım miktarı da 1.3 milyar doları aştı. Halen birçok şirket ise yatırım hazırlığında. Her geçen gün zenginleşen Etiyopya, Türk girişimcilerin yeni yatırım üssü haline geliyor. Türkiye nin son yıllarda yeni ihraç pazarlarına açılma stratejisi kapsamında Türk işadamlarının keşfettiği Etiyopya da bugün 300 e yakın Türk yatırımcı faaliyet gösteriyor. Bu firmalar başta tekstil, deri, inşaat, inşaat malzemeleri, gıda, turizm, sağlık ve kuyumculuk olmak üzere bugün birçok faaliyet alanına yayılmış durumda. Ülkede faaliyet gösteren şirketler arasında Narin Örme, Saygın Tekstil, Ayka Addis Tekstil, Else Tekstil, Ahmet Aydeniz İnşaat, Tümaş, Akgün İnşaat, Deniz İnşaat, Oyap Ethio Endüstri, Ata Ray, Çinisan, Hamidiye Su, Assan Food, Fatih Medikal, Tekron Alüminyum, Akşeker, Karadiş Tour da bulunuyor. Halen birçok şirket ise yatırım hazırlığında. ilk fabrika 4 bin 50 kişiye istihdam sağlıyor. İkinci fabrikasının temeli ise Mart 2011 de atıldı. 80 milyonluk ülkedeki en büyük yatırımlar ise Türk tekstilcilere ait. ABD ye kotasız ihracat imkânının olduğu ülkede en büyük tekstil yatırımını yapan şirket Ayka Tekstil. Türkiye nin önde gelen iplik üreticilerinden Ayka nın Addis Ababa daki ilk fabrikası Haziran 2010 da açıldı. 120 bin metrekare alana kurulu Sayı: Ekim

16 Yusuf Aydeniz in Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Ayka Tekstil, yeni tesisin tamamlanmasıyla birlikte 200 milyon dolarlık bir yatırıma sahip olacak. Yeni tesisle birlikte şirket 10 bin istihdama ulaşmış olacak. Günlük 20 ton iplik, 40 ton örgü, 40 ton boya kapasitesine sahip tesis, yeni iplik fabrikasının devreye girmesiyle günlük iplik üretimini 45 tona, örgü ve boya üretimini de 80 tona çıkarmayı planlıyor. Fabrika 2012'de 75 milyon dolar, 2013'te de 100 milyon dolar ihracat hedefliyor. Ayka Addis yetkilileri bu rakamlar dikkate alındığında Etiyopya nın 10 milyar dolarlık ihracat hedefine Türk şirketlerinin önemli bir katkı sağlayacağına dikkat çekiyorlar. Etiyopya da elyaftan başlayarak, hazır giyime kadar tüm üretim birimlerini bünyesinde barındıran ihracata yönelik tam entegre bir tekstil yatırımı gerçekleştiren Ayka Tekstil in 1988 yılında İstanbul'da kurulduğunu belirten yetkililer Etiyopya ya neden gittiklerini ise şöyle anlatıyorlar: Afrika daki yatırımımız olan Ayka Addis Group da yeni teknoloji ile üretim imkânı ve fiyat avantajı sağlamaktadır. Etiyopya'daki yatırım kararımızda maliyet/kâr avantajı kadar önemli diğer bir sebep de ülkenin ve dolayısıyla bölgenin sosyal ve ekonomik olarak kalkınması. Aynı zamanda Afrika Birliği nin de merkezi olan Etiyopya ya ilk giden tekstilcilerden bir diğeri ise Narin Örme. Şirketin ülkedeki yatırımları 100 milyon doları buluyor. ETİYOPYA YATIRIMCIYI NEDEN CEZBEDİYOR? Etiyopya'yı Türk yatırımcılar için cazip hale getiren sebepler çok. Bunların en başında da ülkenin hızla gelişmesine bağlı olarak pazardaki artan talep gösteriliyor. Etiyopya, Afrika'nın fakir ülkelerinden biri olmakla birlikte, istikrarlı ve asayiş problemi olmayan bir ülke. İşçilik, enerji, arazi kira bedelleri son derece uygun. Afrika Birliği'nin merkezi olan Etiyopya, 70 milyonu aşan nüfusu ve geniş coğrafyasıyla gıdadan inşaata her türlü yatırıma, ticarete açık bir ülke. Yatırımda ise alt limit 100 bin dolar. Dış ticaret alanında yatırım yapan yabancılar beş yıl boyunca bütün vergilerden muaf tutuluyorlar. Bu yatırımlar için yurtdışında getirilen makineler için de gümrük vergisi ödenmiyor. Sanayi sektörünün yok denecek kadar az olduğu Etiyopya da yatırım teşvikleri de son derece cazip. Teşviklerde yerli ve yabancı ayrımı gözetilmiyor. Kurulan tesislerin arsaları bedava olduğu gibi yatırım miktarının yüzde 70 ini 15 yıl gibi uzun vadeyle Etiyopya hükümeti finanse ediyor. Burada üretilen ürünler Avrupa Birliği ve ABD ye gümrüksüz ve kotaya tabi tutulmadan ihraç edilebiliyor. İhraç edilen hiçbir maldan her hangi bir vergi alınmıyor. 70 milyonluk Etiyopya da bol miktarda ucuz işgücü mevcut. Kalifiye olmayan bir işçinin aylık ücreti 100 dolar. Nitelikli eleman ise en az 250 dolar alıyor. Yüzölçümü Türkiye ye göre yüzde 30 daha büyük olan Etiyopya, Afrika kıtasında tarıma elverişli toprakları en geniş ülkelerden biri. Kahvenin dünyada ilk üretildiği yer olan Etiyopya da susam, çat bitkisi, pamuk, nohut, kuru fasulye, ayçiçeği, keten tohumu, kanola gibi daha birçok tarım ürünü yetişiyor. Bu ürünleri işleyen sanayi tesisi sayısı ise çok fazla değil. Olanlar da verimli çalıştırılamıyor. O yüzden devlet, tarım ve tarıma dayalı sanayide yabancı yatırımcılara önemli teşvikler veriyor. Etiyopya nın denize kıyısı yok. Ancak Hint Okyanusu kıyısında bulunan Cibuti Limanı, Addis Ababa ya 700 kilometre uzaklıkta. Bu limana tren bağlantısı mevcut. Ayrıca ülkede yeni bir demiryolu atağı başlamış durumda. Cibuti ye uzanan demiryollarının büyük bölümünü Çinliler yapıyor. En son bir Türk şirketi Yapı Merkezi de Etiyopya Demiryolu İdaresi nin açtığı 390 kilometrelik Awash-Weldie Demiryolu projesinin yapım ihalesini 1.7 milyar dolarlık teklifle kazandı. Bu arada, Arap Yarımadası nı Afrika ya bağlamak amacıyla Yemen ile Cibuti arasında köprü inşa edilmesi planlanıyor. Sayı: Ekim

17 Ayın Konusu SICAK İLİŞKİLER 2005 TE BAŞLADI Etiyopya ile Türkiye arasındaki ilişkiler, son yıllarda gelişmeye başladı. Hükümetin 2005'i Afrika yılı kabul etmesinin ardından Başbakan Tayyip Erdoğan'ın bu ülkeyi iki kez ziyaret etmesi, TİKA ofisinin açılması önemli adımlar oldu. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) da Afrika da bugüne kadar faaliyet gösteren İş Konseyi sayısını da ülkenin artan önemi nedeni ile Etiyopya ile birlikte sekize çıkardı. Son olarak THY'nin Addis Ababa'ya sefer başlatması da artan ticari ilişkilerin göstergesi olurken, yaşanan bir olay da iki ülke arasındaki sıcak ilişkilerin simgesi haline gelmişti. Etiyopya'da çöllük alandaki Dimeka Köyü'nde yaşayan Ama Keyfe Ayke, köyüne gelen bir şoförden aldığı THY bagaj etiketlerini kulağına küpe yapınca tesadüf eseri keşfedilmiş ve THY reklamlarında oynatılmıştı. Bu durum belgesel televizyon kanalı National Geografic'de de bir programa konu olmuştu. Ayke yi İstanbul da ağırlayarak 7 inek ve 5 keçi gönderen THY nin yanı sıra bugün başta Kızılay olmak üzere birçok kurum açlık ve kuraklığın kol gezdiği bölgede yardımlarını sürdürüyor. Bu durum da yüzde 38 i Müslüman olan ülkede Türkler e bakışı da değiştiriyor. Bugün artık Etiyopya sokaklarında Türkler e rastlayan yerli halk gıptayla selamlıyor. Narin Örme, toplam 3 bin çalışandan oluşan 2 fabrikada üretim yapıyor. Adıyamanlı Habib Narin in sahibi olduğu Narin Tekstil, özelleştirmeden aldığı fabrikalarda bugün entegre üretimle tüm bölgeye ve Avrupa ya ihracat yapıyor. Şirketin ayrıca denize kıyısı olan Cibuti de de lojistik merkezi bulunuyor. Etiyopya yı keşfeden şirketlerden biri de ELSE Grup yılında ELSE Elektrik A.Ş. ile iş dünyasına katılan, 1996 yılında ise Else Tekstil i kurarak pamuk ipliği üretimine giren ELSE Grup, Etiyopya ya yatırım kararını ise 2008 krizinin hemen ardından almış. Çorlu'da 42 bin metrekare kapalı alan olmak üzere 80 bin metrekare açık alan üzerine kurulu fabrikada ürettiği open-end ve ring ipliklerini başta Avrupa ve Amerika olmak üzere dünyanın birçok ülkesine ihraç eden Else Tekstil, Etiyopya nın Nazareth-Adama şehrinde 200 bin metrekare alan üzerine kurulu Else Addis Industrial Development P.L.C. şirketiyle hizmet veriyor. Şirket, 120 bin metrekare kapalı alana sahip fabrikası, modern çırçır tesisleri, yüksek kapasiteli open-end ve ring iplik ve dokuma tesisleriyle yüzde 100 ihracat odaklı çalışıyor. İplik ve dokuma bölümü Mart 2011 de, çırçır fabrikası ise Ekim 2011 de üretime başlayan tesislerin inşaatını da yine ELSE Grup kendisi yapmış. ELSE Grup un inşaat şirketi halen Etiyopya'da A grubu inşaat lisansı olan birkaç firmadan biri konumunda. ELSE Grup Yönetim Kurulu Başkanı Seyfettin Koçak, Projeyi hayata geçirirken en büyük desteğimiz Etiyopyalı çalışanların gözlerindeki mutluluk oldu derken, ülkenin gelişimine sağladıkları katkının hiçbir şeyle ölçülemeyecek kadar kendilerine haz verdiğini söylüyor. Seyfettin Koçak, neden Etiyopya ya yatırım yaptıklarını ise şöyle anlatıyor: Tekstilde son durağın Afrika olacağını düşünüyorum. Biz yatırım yaparken 50 yıl sonrasını planladık. Afrika tekstil merkezi olacak. Yaptığımız araştırmalarda da Etiyopya nın Afrika ülkeleri içinde en istikrarlı ülke olduğunu gördük. Sayı: Ekim

18 Ayrıca Afrika ülkeleri içinde Etiyopya güvenlik açısından da düzgün bir yönetime sahip. Bunlar yatırım için en önemli kriterlerden biri. Seyfettin Koçak, Etiyopya da yatırım yapacakların iyi bir planlama yapmaları gerektiğini de belirterek, İmkânlar kısıtlı olduğu için zor bir ülke. O yüzden yatırım yapacak olanlar iyi bir planlama yapıp gelsin. İnşaat çok zor. Ekipman ve makine yok. Yatırımı yaparken ya iyi bir firmayla çalışsınlar ya da kendi ekipmanlarını kursunlar. Biz de öyle yaptık diyor. Sanayi bölgesini de Türkler kuruyor Etiyopya da yatırımı bulunan şirketler bunlarla Seyfettin Koçak ve Yusuf Aydeniz le sınırlı değil. Kayseri merkezli Saygın Tekstil in iplik fabrikası da Addis Ababa da. Ülkedeki ilk Türk yatırımcılardan olan Asaşpen e, iki plastik kapı-pencere imalatçısı daha katılırken Çinisan da, beton elemanları ve kaldırım taşı imali için şirket kurdu. Hatta Denizli den kalkıp giden yatırımcılar da Pamukkale Turkish Restaurant ı çoktan açmış. Bugün gelinen noktada 300'den fazla Türk şirketi özellikle tekstil, beyaz eşya, mobilya, inşaat malzemeleri gibi sektörlerde, Etiyopya ekonomisi için ciddi katma değer üretir hale gelirken toplam Türk yatırımı tutarının da 1.3 milyar doları aştığı belirtiliyor. Peki, Etiyopya önümüzdeki dönemde yeni Türk yatırımları çeker mi? Türkiye yi 3 stratejik ülkeden biri olarak ilan eden Etiyopya yönetimine göre ülkeye önümüzdeki dönemde daha çok Türk yatırımcı gelecek. Çünkü bunun altyapısı kurulan sanayi bölgesi ile hazırlanıyor. Üstelik kurulan sanayi bölgesini de Türk şirketi Akgün Grup inşa ediyor. Altyapı inşaatı süren bölgeyle ilgili bilgi veren Etiyopyalı yetkililer, Etiyopya bayrağının yanında Türk bayrağını da görmek bize gurur veriyor. İşbirliğini daha da artırmayı planlıyoruz. Türk yatırımcılar ülkemizde halen mevcut ama bu yatırım sayesinde daha çok artırmayı planlıyoruz. Ülkenin kalkınması için kurulacak sanayi bölgesini tarihi görüyoruz diyor. Kurulacak OSB nin yapımını üstlenen ve ortak olan Akgün Grup Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Akgün ise İkitelli OSB nin kurucuları arasında olduklarını hatırlatarak, İkitelli de bugüne kadar 9 ayrı Etiyopyalı bakan ağırladıklarını belirtiyor. Yapılan görüşmeler neticesinde Etiyopya Hükümeti nin kendilerine görev verdiğini söyleyen Akgün, Bize OSB arazisi gösterdiler. Çok daha gelişmiş bir OSB kurmak için harekete geçtik. Projenin içerisinde çıraklık merkezleri, meslek yüksek okulu, üniversite, hastane, teknoparklar, AVM, kültür ve fuar merkezi olacak. Tekstilden ayakkabıya, gıdadan kimyaya, plastikten mobilyaya tüm sektörler kendi içinde ayrılarak dizayn edilecek. Lojistiği ve gümrüğü olacak diyor. Bölgenin sanayi şehri olacağını anlatan Akgün ün verdiği bilgiye göre arazinin büyüklüğü 3 bin 500 hektar. Dünyanın en büyük sanayi şehri olacak projenin 1 milyon istihdam yaratması bekleniyor. Sanayi şehri tamamen dolarsa 10 milyar dolar ihracat yapılacak. Projeyi yerinde görmek için ilk Türk sanayici heyeti de geçtiğimiz Nisan ayında bu ülkeye giderek inceleme yapmış. Şehirlerin hızla değişim sürecine girdiği Etiyopya da bugün yatırım hazırlığında olan birçok firma mevcut. Çerkezköy'ün önemli ihracatçı firmalarından Bony Çorap Etiyopya'ya açılmayı planlıyor. Bizzat Etiyopyalı bakan tarafından ziyaret edilerek yatırım daveti alan Bony nin yanı sıra Şahinler Holding de Bulgaristan, Mısır ve Ürdün de bulunan üretim tesislerine, Etiyopya da kuracağı yeni fabrikayı da eklemeyi planlıyor. Görünen o ki önümüzdeki dönemde Etiyopya, Türk girişimcilerin ilgi odağı olmaya devam edecek. Ancak bu ilginin fiyaskoya dönüşmemesi için Etiyopya ya giden Türkler den son bir tavsiye var: Profesyonelce düşünsünler, gelmeden önce ön hazırlık yapsınlar. Gerekiyorsa dil bilen bir uzmanlarını önceden göndersinler ya da yanlarında getirsinler. Ankara'daki Etiyopya Büyükelçiliği ve Etiyopya daki Türk Ticaret Müşavirliği ile irtibata geçsinler. Randevularını ayarlayıp programlarını yapsınlar." Sayı: Ekim

19 Vergi Dünyası KİRA GELİRİ EVİN DEĞERİNİN YÜZDE 5'İNDEN AZ OLAMIYOR Kira geliri elde edenlerin; Evi düşük bir kiraya, çok yakın bir arkadaşıma kiraladım diyebilme şansları yok. Aynı şekilde; Evi halama, teyzeme, dayıma ya da amcama bedelsiz kiraladım diyebilmeleri de mümkün değil. Bu da nereden çıktı? diyenler, Gelir Vergisi Kanunu nun 73. Maddesi ni açıp okusunlar. Emlak Vergisi değeri önemli Gelir Vergisi Kanunu nun Emsal Kira Bedeli başlıklı 73. Maddesi ne göre, kiraya verilen gayrimenkuller için beyanı zorunlu en az kira emsal kira bedeli dir. Kiraya verilen gayrimenkullerin örneğin ev veya dükkânların, kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamıyor. Emsal kira bedeli ise kiraya verilen gayrimenkulün emlak vergisi değerinin yüzde 5 idir. ÖRNEK-1: Hasan Bey in İstanbul Maltepe de, emlak vergisi değeri 300 bin lira olan bir evi vardır. Bu evinde, yıllar önce kocası vefat eden Halası bedelsiz yani kira ödemeden oturmaktadır. Bu durumda Hasan Bey kira almadığı bu evi için emsal kira bedeli esası na göre, en az 15 bin lira kira geliri beyan etmek zorunda. ÖRNEK-2: Fatma Teyze, emlak vergisi değeri 280 bin lira olan evinden, yılda lira kira almaktadır. Fatma Teyze nin, aldığı kira emsal bedelinin altında. Bu durumda emsal kira bedeli esasına göre; (280 bin TL ) x (% 5) = 14 bin lira kira beyan etmesi gerekiyor. Maliye ne diyor? Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı nın hazırladığı Kira Geliri Elde Sayı: Ekim

20 Prof. Dr. Şükrü KIZILOT Edenler İçin Beyanname Düzenleme Rehberi nin beşinci sayfasında da; - Gayrimenkulün bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması, - Kiraya verilen gayrimenkulün, kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde, emsal kira bedeli uygulanacaktır. şeklinde açıklaması yer alıyor. Çocuklara, anne-babaya ve kardeşe bedelsiz kiralama mümkün Konutların; - Anne ve babaya (kayınvalide ve kayınpeder hariç), - Çocuklara ve torunlara, - Kardeşlere bedelsiz olarak ya da düşük bir kira ile kiralanması mümkün. Ancak, bunların her birinin ikametine birden fazla konut tahsis edilemiyor. Edilmesi halinde, bu konutlardan yalnızca biri hakkında emsal kira bedeli uygulanmıyor. Teyze, hala, kayınvalide, dayı ve amcaya kiralamada dikkat Gelir Vergisi Kanunu sadece anne, baba, çocuk, torun ve kardeşe bedelsiz veya düşük bedelle kiralamayı kabul ediyor. Efendim, amca baba yarısıdır, teyze anne yarısıdır. Kayınvalide ikinci annemdir. Onlardan nasıl kira alırım? demeyin. Gelir Vergisi Kanunu Madde 73, bunlara ve diğer akrabalarınıza, evi bedelsiz kiralamanızı veya düşük bedelle kiralamanızı kabul etmiyor. Kiralarsan, Emlak Vergisi değerinin, yüzde 5 i kadar kira beyanı isterim diyor. Aman dikkat!.. Aynı evde kayınvalideye evet Kayınvalideniz sizinle aynı evde birlikte yaşıyorsa sorun yok. Kayınvalidenize, bedelsiz veya düşük kira ile ayrı bir ev tahsis ederseniz gelir vergisi ödeyeceksiniz. Aynı evde beraber yaşarsanız sorun yok. Benzer durum, evinizde yaşayan diğer akrabalarınız için de söz konusu. Aynı evde kız arkadaşa hayır Evinde kız arkadaşı ya da erkek arkadaşı ile birlikte yaşayanlara, sevimsiz bir haber. Kız arkadaşınızın veya erkek arkadaşınızın, evinizde kira ödemeden oturmasını kanun kabul etmiyor. Emsal kira bedelini hesaplayıp, kira geliri beyan etmeleri isteniyor. Çocuk, eş ve anne babaya bedelsiz işyeri kiralanamıyor Anne, baba, çocuk, torun veya kardeşe, bedelsiz olarak konut kiralanması mümkün. Ancak büro, dükkân, mağaza ve benzeri işyerinin, bedelsiz olarak kiralanması mümkün değil. ÖRNEK: Neriman Teyze nin iki dairesi var. Birini kızına konut olarak tahsis etmiş. Diğer dairesini de oğlu büro olarak kullanıyor. Her ikisinden de kira almamaktadır. Bu durumda Neriman Teyze, kızı için kira geliri beyan etmeyecek. Oğlunun büro olarak kullandığı gayrimenkul için emsal kira bedeli üzerinden yani emlak vergisi değerinin yüzde 5 i kadar kira geliri beyan edecek. Kocasının ödediği kira karısının kira gelirinden indirilir mi? Bu konuyu da, Maliye Bakanlığı nın bir özelgesini kaynak göstererek açıklayalım. Eşle birlikte oturulan konut için ödenen kira bedelinin, evlilik birliğinde müşterek bir gider olması nedeniyle, eşlerden birinin konut geliri nedeniyle gerçek gider usulünde vereceği beyannamede, söz konusu giderlerin istisnaya isabet eden kısmı hariç olmak üzere, gelir vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılması mümkündür (Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Bşk. İstanbul V.D.Bşk. nın 13 Temmuz 2011 Tarih ve GVK sayılı özelgesi). Yukarıdaki özelgeden de fark edileceği gibi; kira geliri tahsil eden kadın, aile birliğinde müşterek bir gider olması nedeniyle, oturdukları ev için kocasının ödediği kirayı, kendi tahsil ettiği konut kirasından indirebilir. Sayı: Ekim