Transfer Fiyatlandırması Uygulaması. A. Feridun Güngör Tax Partner

Transkript

1 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması A. Feridun Güngör Tax Partner

2 Sunumun Kapsamı Transfer Fiyatlandırmasına Genel Bakış Holding ve Grup İçi Hizmet Masraflarının Dağıtımında Transfer Fiyatlandırması Halka Açık Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması Serbest Bölgelerde Transfer Fiyatlandırması Gümrük Mevzuatında Transfer Fiyatlandırması İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi Uluslararası Veri Tabanlarında Emsal Araştırması Gündemdeki Sıcak Konular 10 Nisan 2008 Sayfa 2 Vergide Gündem

3 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması Türk Transfer Fiyatlandırmasına Genel Bakış 10 Nisan 2008

4 Türk Vergi Mevzuatında Transfer Fiyatlandırması 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu nun 13. maddesi ile Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı düzenlendi tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. 1 Seri No lu Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Tebliğ de yayımlandı. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı hakkında Bakanlar Kurulu Kararı de yayımlandı. 10 Nisan 2008 Sayfa 4 Vergide Gündem

5 Transfer Fiyatlandırması Mevzuatının Getirdiği Yenilikler Yasa OECD rehberine paralel hazırlanmış olup uluslararası nitelik kazanmıştır. Emsal bedel tespitinde kullanılacak yöntemler belirlenmiştir. İlişkili kişi kapsamı oldukça geniş belirlenmiştir. Maliye Bakanlığı ile önceden fiyatlandırma anlaşması yapma imkanı getirilmiştir.(advance Pricing Arrangements- APA) Dokümantasyon / ispat vergi mükellefinin yükümlülüğüdür. 10 Nisan 2008 Sayfa 5 Vergide Gündem

6 Transfer Fiyatlandırması Mevzuatının Getirdiği Yenilikler Yaptırım açıkça belirtilmiştir: Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç, gelir ve kurumlar vergileri uygulamasında, hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kâr payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan kâr payı kabul edilmektedir. Mükellefler nezdinde düzeltme işlemleri söz konusudur. Gelir Vergisi mükelleflerinden kazançları ticari kazanca göre tespit edilen mükellefler de kapsama alınmıştır. 10 Nisan 2008 Sayfa 6 Vergide Gündem

7 İlişkili Kişi i Kapsamı Alt ve Üst Soy, 3. Derece Dahil Hısımlar İdare ve Denetim Bakımından Bağlı Bulunulan Gerçek ve Tüzel Kişiler Ortağın Eşi Kurum Ortaklar Alt ve Üst Soy, 3. Derece Dahil Hısımlar Sermayesi Bakımından Nüfuzu Altında Olan Gerçek ve Tüzel Kişiler İştirakler A Şirketi Vergi Cenneti 10 Nisan 2008 Sayfa 7 Vergide Gündem

8 Emsallere Uygunluk İlkesi Kavramı (Arm s Length Principle) Emsallere uygunluk ilkesi, ilişkili kişiler ile yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder. Fiyat ve bedelin kanunda belirtilen yöntemlerle belirlenmiş olması halinde, bunların emsallere uygunluk ilkesine göre belirlendiği kabul edilir. 10 Nisan 2008 Sayfa 8 Vergide Gündem

9 İç Emsal-Dış Emsal Emsallere uygun fiyatlara ulaşmakta öncelikle iç emsal tavsiye edilmektedir. Dahili Emsal: Mükellefin ilişkisiz kişilerle yaptığı işlemlerde kullandığı fiyat ya da bedeldir. Harici Emsal: Kurum içinde dahili emsal bulunmaması ya da emsalin güvenilir olmaması halinde doğrudan benzeri nitelikteki mükellef ya da kurumların işlemlerinde uyguladıkları fiyat veya bedel. 10 Nisan 2008 Sayfa 9 Vergide Gündem

10 Dış Emsal Tespitindeki Zorluklar Halka açık şirketler dışındaki şirketlerin verilerinin kamuoyuna açık olmaması İç emsallerin bulunmadığı durumlarda bağımsız kişiler arasında gerçekleşen işlemlerin ve bu işlemlerde uygulanan fiyatlandırma politikasının tespiti mükellef açısından mümkün değildir. 10 Nisan 2008 Sayfa 10 Vergide Gündem

11 Karşılaştırılabilirlik Analizi Karşılaştırılabilirlik analizi; ilişkili kişiler arasındaki işlemlerin (kontrol altındaki işlemler) koşullarıyla, aralarında ilişki bulunmayan kişiler arasındaki benzer işlemlerin (kontrol dışı işlemlerin) koşullarının karşılaştırılmasını ifade eder. Transfer fiyatlandırması yönteminin seçiminde işlem için emsallere uygun bir fiyatlamanın yapılmasına dayanak teşkil edecek verilerin analizini amaçlar. 10 Nisan 2008 Sayfa 11 Vergide Gündem

12 Karşılaştırılabilirlik Analizi Kontrol altındaki işlemler ile kontrol dışı işlemler karşılaştırılırken şu unsurlar göz önüne alınır: Mal veya hizmetlerin nitelikleri, Üstlenilen işlev ve risklerin analizi, İşlemlere ilişkin sözleşme şartları, İşlemin gerçekleştiği pazardaki ekonomik koşullar, Kurumların iş stratejileri. 10 Nisan 2008 Sayfa 12 Vergide Gündem

13 Emsallere Uygunluk İlkesini Esas Alan Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri Kurumlar Vergisi Kanunu nda Belirtilen Yöntemler: Geleneksel Yöntemler Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi Maliyet Artı Yöntemi Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi Diğer Yöntemler Kar Bölüşüm Yöntemi İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi 10 Nisan 2008 Sayfa 13 Vergide Gündem

14 Emsallere Uygunluk İlkesini Esas Alan Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri Karşılaştırılabilir Ürünler Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi (Geleneksel) İşlem Esasına Dayalı Yöntemler Karşılaştırılabilir Fonksiyonlar Brüt Kar Marjı Yöntemi Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi Maliyet Artı Yöntemi 10 Nisan 2008 Sayfa 14 Vergide Gündem

15 Emsallere Uygunluk İlkesini Esas Alan Transfer Fiyatlandırması Yöntemleri İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi Karşılaştırılabilir Kar ve Fonksiyonlar Kar/Gelir Esasına Dayalı Yöntemler Kar Bölüşümü Yöntemi Formül Yaklaşımı Formül Paylaşım Esasına Dayalı (işlem bazlı) 10 Nisan 2008 Sayfa 15 Vergide Gündem

16 Düzeltme İşlemleri Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan kazanç, GVK ve KVK uygulamasında, şartların gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibarıyla dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılmıştır. Daha önce yapılan vergilendirme işlemleri, taraf olan mükellefler nezdinde buna göre düzeltilir. Düzeltmenin yapılması için örtülü kazanç dağıtan kurum adına tarh edilen vergilerin kesinleşmiş ve ödenmiş olması şarttır. 10 Nisan 2008 Sayfa 16 Vergide Gündem

17 Düzeltme İşlemleri Kazancı dağıtan mükellef açısından, Kurum kazancının tespitinde kanunen kabul edilmeyen gider; Dağıtılmış kar payı Kazancı elde eden taraf açısından, Hesap dönemi sonu itibariyle elde edilen iştirak kazancı Bu şekilde dağıtılan kâr payı net kar payı tutarı olarak kabul edilerek brütleştirilecek ortakların hukuki niteliğine göre belirlenen oranlarda vergi kesintisi yapılacaktır. Tam mükellef kurum ise %0 Dar mükellef kurum ise %15 10 Nisan 2008 Sayfa 17 Vergide Gündem

18 Dokümantasyon Zorunluluğu Yeni Kanun ile birlikte gelen düzenlemelerden bir diğeri ise ilişkili şirketler ile yapılan işlemlerin fiyatlandırmasında belgelendirme zorunluluğunun getirilmiş olmasıdır. İki tür dokümantasyon öngörülmüştür. Yıllık Transfer Fiyatlandırması Formu Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu 10 Nisan 2008 Sayfa 18 Vergide Gündem

19 Yıllık Transfer Fiyatlandırması Formu İlişkili kişilerle bir takvim yılı içinde yapılan işlemler ile ilgili olarak Tebliğ in 2 numaralı ekinde yer alan TRANSFER FİYATLANDIRMASI, KONTROL EDİLEN YABANCI KURUM ve ÖRTÜLÜ SERMAYEYE İLİŞKİN FORM un doldurulması ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde ibrazı zorunludur. 10 Nisan 2008 Sayfa 19 Vergide Gündem

20 Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı na kayıtlı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptığı yurt içi ve yurt dışı işlemleri, Diğer kurumlar vergisi mükelleflerinin bir hesap dönemi içinde ilişkili kişilerle yaptığı yurt dışı işlemlere İlişkin olarak YILLIK TRANSFER FİYATLANDIRMASI RAPORU nu hazırlamaları gerekmektedir. İstenilmesi durumunda İdare ye veya vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlara ibraz edilecek. 10 Nisan 2008 Sayfa 20 Vergide Gündem

21 Dokümantasyon Takvimi ve Ceza Uygulaması İbraz Şekli Yasal Süre Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Mükellefleri Diğer Vergi Dairesi Mükellefleri Yurtiçi Yurtdışı Yurtiçi Yurtdışı Yıllık TF Formu Kurumlar Vergisi Beyannamesi Ekinde Evet Evet Evet Evet Yıllık TF Raporu İstenildiğinde İbraz Edilecek Evet Evet Hayır Evet Yıllık TF Formunun verilmemesi, eksik veya hatalı olması ikinci derece usulsüzlük cezasına tabi. Yıllık TF Raporunun ve dayanağı belgelerin bulunmaması, eksik veya hatalı olması birinci derece usulsüzlük cezası ve re sen takdir sebebi. 10 Nisan 2008 Sayfa 21 Vergide Gündem

22 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması Holding ve Grup İçi Hizmet Masraflarının Dağıtımında Transfer Fiyatlandırması 10 Nisan 2008

23 Grup İçi Hizmetlerin Tanımı ve Kapsamı Holding veya Grup Şirketlerinden alınan hizmetler; Yönetim, koordinasyon ve kontrol işlevi çerçevesinde verilen hizmetler; Hizmet merkezleri (Center of Excellence) Hizmet anlaşmaları Masraf yansıtmaları Masraf paylaşımları 10 Nisan 2008 Sayfa 23 Vergide Gündem

24 Grup İçi Hizmet Giderlerinin İndirimi Grup içi hizmetlerin gider olarak indirimi ile ilgili olarak; Hizmetin fiilen sağlanıp sağlanmadığı, Hizmeti alan şirket/şirketlerin söz konusu hizmete ihtiyacı olup olmadığı, Hizmetin alınmış olması halinde hizmet bedelinin emsallere uygunluk ilkesine uygun olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir. 10 Nisan 2008 Sayfa 24 Vergide Gündem

25 Hissedar Faaliyetleri Bir grup üyesinin sadece başka grup üyelerinin bir veya daha fazlasındaki hissedarlığı nedeniyle gerçekleştirdiği faaliyetlerdir. Bu tip faaliyetlerle ilgili giderlerin grup şirketleri tarafından gider kaydı mümkün değildir. Hissedar Faaliyetlerine Örnekler: Hissedar toplantıları, ana şirkette hisse çıkarma gibi ana şirketin hukuki yapısına ilişkin faaliyet masrafları ile denetim kurulu masrafları Mali veri/raporların konsolidasyonu dahil ana şirketin raporlama gerekliliklerine ilişkin maliyetler Ortaklık alımı için finansman masrafları 10 Nisan 2008 Sayfa 25 Vergide Gündem

26 Grup İçi Hizmetlerin Fiyatlandırılmasında Kullanılabilecek Yöntemler Doğrudan veya Dolaylı Yansıtma Yöntemleri Masraf Paylaşımları Uygun anahtarlara göre dağıtım yöntemi Tevsik edici belgeyle kabul edilebilir Verilen hizmetlerin karmaşıklığı nedeniyle gerekli olabilir Doğrudan Yansıtma Yöntemi Ayırt edilebilir hizmetler için direk maliyet yansıtması İdeal fiyatlatma yöntemidir Özellikle CUP yönteminin mümkün olduğu zamanlarda 10 Nisan 2008 Sayfa 26 Vergide Gündem

27 Hizmet Anlaşmaları ile Masraf Paylaşımı Anlaşmalarının Farklılıkları Hizmet Anlaşmaları Masraf Paylaşımı Anlaşması Genellikle bir hizmet sağlayıcısı Sağlayıcı ile alıcı arasında ticari işlem; piyasa oranlarına dayalı hizmet ücreti Hizmet alıcısı hizmetten yarar sağlamayı bekler; bireysel çıkarlar Hizmet alıcısının girişimcilikle ilgili riskleri vardır Geliştirilen maddi olmayan varlık, hizmet alıcına aittir Bir yada daha fazla hizmet sağlayıcısı Bütün üyelerin ortak bir hizmet için masrafları paylaşımı; asıl iş masrafı Bütün üyelerin hizmetten yararlanması beklenir; benzer çıkarlar Girişimcilikle ilgili riskler üyeler arasında paylaşılır Geliştirilen maddi olmayan varlıklara ekonomik olarak ortak sahip olunması 10 Nisan 2008 Sayfa 27 Vergide Gündem

28 Dolaylı Masraf Yansıtmalarında Kullanılabilecek Dağıtım Anahtarları Dağıtım Anahtarları Bir dolaylı yansıtma metodu, emsaline uygun yansıtmanın hesaplanmasına esas olmak üzere bazı tahmin ve yaklaştırma gerektirir. Dağıtım anahtarları, ilgili hizmet alıcıları tarafından yüklenilen masraf kısmını belirlemek için kullanılır. Hizmet Merkezi satın alma Merkezi Ar-Ge Stratejik ürün geliştirme Mali işler ve muhasebe İnsan Kaynakları Pazarlama IT Desteği Kiralama Dağıtım Anahtarı Satılan mal maliyetleri, maliyet tasarrufu (sadece üretim şirketleri) Birim sayısı/beklenen satışlar (sadece üretim şirketleri) Ürün grubu başına satılan mal maliyetleri Ciro, bilanço toplamı İlgili çalışan sayısı Dış satışlar (sadece satış şirketleri) BT kullanıcı sayısı Toplam kullanılan alan 10 Nisan 2008 Sayfa 28 Vergide Gündem

29 Grup İçi Hizmetlerin Fiyatlandırılmasında Kullanılabilecek Yöntemler Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi veya Maliyet Artı Yöntemi nin uygulanması diğer yöntemlere tercih edilebilir. Holding şirketler üçüncü kişilerden satın alarak grup şirketlerine aktardıkları hizmetler (kira, yemek,personel servis, vb) için kar marjı koymayabilirler. Hissedarlık faaliyetleri ile ilgili giderlerin grup şirketlerine yansıtılmaması gerekmektedir. 10 Nisan 2008 Sayfa 29 Vergide Gündem

30 Grup İçi Hizmetlerin Dokümantasyonu Tavsiye Edilen Hizmet Ücreti / Masraf Dağıtım Dokümantasyonu Pratik deneyim ve mevcut yönetmelikler temelinde, aşağıdaki liste herhangi bir hizmet ücreti / masraf dağıtımı projesini bütünleyen ve destekleyen unsurlar içermelidir: Grup içi hizmetlerin tanımı Grup içi hizmetlerle ilgili hizmet sağlayıcıları ve giderler Hizmet alıcıları ve sağlanan yararlar Hissedar giderleri yüzdesi Masraf dağıtım yöntemi ve uygulanan artış Seçilen dağıtım anahtarları ve masraf dağıtım hesabı Hizmet anlaşması (anlaşmaları) Hizmetlerin gerçekte verildiğine ve ödemenin yapıldığına dair kanıt 10 Nisan 2008 Sayfa 30 Vergide Gündem

31 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması Halka Açık Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması 10 Nisan 2008

32 Halka Açık Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) pay sahiplerinin haklarının korunması amacıyla kendi özel Transfer Fiyatlandırması mevzuatını oluşturmuştur. Halka açık anonim ortaklıklar; yönetim, denetim veya sermaye bakımından dolaylı veya dolaysız olarak ilişkili bulunduğu diğer bir teşebbüs veya şahısla emsallerine göre bariz şekilde farklı fiyat, ücret ve bedel uygulamak gibi örtülü işlemlerde bulunarak karını ve/veya mal varlığını azaltamaz (SPK 15. madde / son fıkra) 10 Nisan 2008 Sayfa 32 Vergide Gündem

33 Halka Açık Şirketlerde Transfer Fiyatlandırması SPK kanununun 15. maddesinin son fıkrasına aykırı davranışlarda bulunanlar hakkında ağır yaptırımlar uygulanmaktadır. SPK kanunun 15. maddesinin son fıkrasında belirtilen işlemlerde bulunarak karı veya mal varlığı azaltılan tüzel kişilerin yetkilileri ve bunlara fiilen iştirak edenler 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve 5 bin günden 10 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılırlar. ( SPK Md 47 / A-6) 10 Nisan 2008 Sayfa 33 Vergide Gündem

34 Halka Açık Şirketlerde İlişkili Kişilerle Yapılan İşlemlerin Değerlemesi Hisse senetleri borsada işlem gören halka açık anonim ortaklıklar ile ilişkili tarafları arasındaki varlık, hizmet veya yükümlülük transferleri işlemleri için, belirli koşulların varlığı halinde, önceden değerleme yapılması zorunluluğu getirilmiştir. (Sermaye Piyasası Kanunu na Tabi Olan Anonim Ortaklıkların Uyacakları Esaslar Hakkında Tebliğ -Seri:IV No:41) 10 Nisan 2008 Sayfa 34 Vergide Gündem

35 Hangi İşlemler Değerleme Kapsamındadır? Varlık, hizmet veya yükümlülük transferleri işlemlerinde her bir işlemin tutarının, ortaklığın Kurul düzenlemeleri uyarınca kamuya açıklanan son yıllık finansal tablolarında yer alan aktif toplamının veya brüt satışlar toplamının % 10 una veya daha fazlasına ulaşacağının öngörülmesi durumunda, işlem öncesinde, Kurulca esasları belirlenen kuruluşlara işlemin değerlemesinin yaptırılması zorunlu kılınıyor. Değerleme işlemini yapacak kuruluş, işlemin şartlarının adil ve makul olup olmadığına ilişkin görüşüne raporunda yer vererek raporunu ortaklık yönetim kuruluna sunacak. 10 Nisan 2008 Sayfa 35 Vergide Gündem

36 Yaygın ve Süreklilik Arz Eden İşlemlerde Değerleme Hisse senetleri borsada işlem gören ortaklıklar ile ilişkili tarafları arasındaki yaygın ve süreklilik arz eden varlık, hizmet, ve yükümlülük transferleri işlemlerinde, işlemlere ilişkin şartların yönetim kurulu tarafından belirlenmesi gerekiyor. Yaygın ve süreklilik arz eden işlemler; ticari nitelikte olsun veya olmasın bir hesap döneminde en az iki defa yapılan veya yapılacak işlemler Kurulca belirlenen kuruluşlar tarafından işlemler öncesinde değerleme yapılması zorunlu 10 Nisan 2008 Sayfa 36 Vergide Gündem

37 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması Serbest Bölgelerde Transfer Fiyatlandırması 10 Nisan 2008

38 Serbest Bölge Mevzuat Hükümleri Serbest Bölgelerde faaliyette bulunan şube/firmaların tarihinden önce almış oldukları ruhsatlarında belirtilen süre sonuna kadar kazançları Kurumlar Vergisinden istisnadır tarihinden sonra Serbest Bölgede faaliyete başlayan mükellefler için Kurumlar Vergisi İstisnası kaldırılmıştır. 10 Nisan 2008 Sayfa 38 Vergide Gündem

39 Serbest Bölge Mevzuat Hükümleri Serbest Bölgede üretim yapan firmaların bölgelerde imal ettikleri ürünlerin satışından elde ettikleri kazançlar, Türkiye nin Avrupa Birliği ne tam üyeliğinin gerçekleştiği tarihi içeren yıllık vergileme döneminin sonuna kadar Kurumlar Vergisi nden istisnadır. Serbest Bölgede faaliyette bulunan Kurumlar Vergisi mükelleflerinin, bu bölgelerde elde ettikleri kazançları dağıtmaları halinde dağıtılan kar payları üzerinden gelir vergisi tevkifatı (%15) yapmaları gerekmektedir. 10 Nisan 2008 Sayfa 39 Vergide Gündem

40 Serbest Bölgelerde Transfer Fiyatlandırması Uygulamaları Serbest Bölgede yerleşik şubenin ana merkez haricindeki grup şirketleri ile olan işlemleri transfer fiyatlandırması mevzuat hükümlerine tabidir. Serbest Bölgede kurulmuş firmaların ilişkili kişilerle yaptıkları işlemler transfer fiyatlandırması mevzuat hükümlerine tabidir. 10 Nisan 2008 Sayfa 40 Vergide Gündem

41 Merkez ile Serbest Bölge Şubesine Transfer Fiyatlandırması Uygulanacak mı? İlişkili kişi tanımına girmeyen Şube ile Merkez arasında yapılan mal ve hizmet alım satım işlemlerinin transfer fiyatlandırması mevzuatı kapsamında değerlendirilip değerlendirilmeyeceği belirsizdir. Transfer fiyatlandırmasından bağımsız olarak, kurumlar vergisinden istisna Şube kazancının Şubenin üstlendiği işlevler, riskler ve varlıklarla orantılı olmadığı her durumda risk söz konusudur. 10 Nisan 2008 Sayfa 41 Vergide Gündem

42 Serbest Bölgede Faaliyet Gösteren Şubeler Türkiye Merkez TP Uygulaması Netleşmemiştir Serbest Bölge Şube TP Uygulanacaktır TP Uygulanacaktır Yurtdışı Grup Şirketi 10 Nisan 2008 Sayfa 42 Vergide Gündem

43 Serbest Bölgede Kurulan Şirketler Türkiye Grup Şirketi TP Uygulanacaktır Serbest Bölge Şirket TP Uygulanacaktır Yurtdışı Grup Şirketi 10 Nisan 2008 Sayfa 43 Vergide Gündem

44 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması Gümrük Mevzuatında Transfer Fiyatlandırması 10 Nisan 2008

45 Gümrük İdaresi Tarafından Tahsil Edilen Temel Vergiler ve Transfer Fiyatlandırması Gümrük Vergisi Özel Tüketim Vergisi Katma Değer Vergisi Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) vs OECD Transfer Fiyatlandırması Rehberleri 10 Nisan 2008 Sayfa 45 Vergide Gündem

46 Gümrük İdaresi ve Vergi İdaresi Açısından Transfer Fiyatlandırması Vergi İdaresi Açısından Amaç: Maksimum kurumlar vergisi matrahı hedefi için minimum ithalat bedeli Fiyatlamanın kendisi değil kurumlar vergisi matrahına diğer bir deyişle karlılığa olan etkisi önemli Dönemsellik önemlidir. Genellikle tek fiyatın ötesinde emsal fiyat aralığına ulaşılır. Fonksiyon analizi çok önemlidir. Fiyat düzeltmeleri işlemler arasında maddi farklar varsa yapılacaktır. Yıllık karlılık önemli olduğundan dönem sonu kar düzeltmeleri ve fiyat ayarlamaları mümkündür. (Kar bazlı yöntemlerde) 10 Nisan 2008 Sayfa 46 Vergide Gündem

47 Gümrük İdaresi ve Vergi İdaresi Açısından Transfer Fiyatlandırması Gümrük İdaresi Açısından Amaç: Maksimum gümrükte alınan vergi amacı dolayısıyla maksimum ithalat bedeli İthalat bazında fiyatın kendisi önemli Dönemsellik önemli değil Her ithalat işlemi ayrı değerlendirilir. Tek emsal fiyata ulaşmak esastır. Karlılık önemli olmadığından fonksiyon analizi önemli değil. İthalat bazında fiyat düzeltmeleri Gümrük Yönetmeliği ne göre her durumda yapılacaktır. Peşin Fiyatlandırma Anlaşması imkanı yok. 10 Nisan 2008 Sayfa 47 Vergide Gündem

48 Gümrük İdaresi ve Vergi İdaresi Açısından Transfer Fiyatlandırması Kar yöntemlerinin kullanıldığı durumda dönem sonu maliyet düzeltmelerinin durumu önceden dikkate alınmalı. Bu tür bir düzeltme gümrük mevzuatı açısından mümkün değil. Dönem sonunda maliyet azaltımı yönünde bir düzeltme yapılırsa dönem içinde fazla ödenen vergiler iade alınmaz. Dönem sonunda maliyet artırımı yönünde bir düzeltme yapılırsa dönem içinde ödenen vergiler eksik olacağından risk durumu ortaya çıkacaktır. 10 Nisan 2008 Sayfa 48 Vergide Gündem

49 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi 10 Nisan 2008

50 İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi (İDNKM) İDNKM yöntemi, ilişkili şirketlerce yapılan işlemlere ait net kar marjı ile ilişkisi olmayan şirketlerce gerçekleştirilen işlemlerin uygun esaslara göre tespit edilmiş net kar marjının karşılaştırılmasına dayanır. Emsal bulmadaki güçlükler sebebiyle Dünya da gelişen trend daha çok İDNKM yönteminin uygulanması yönünde gelişmiştir. 10 Nisan 2008 Sayfa 50 Vergide Gündem

51 İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi Avantajları Güvenilir bir sonuç alınması için gerekli işlevsel karşılaştırılabilirliğin derecesi Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi kapsamında gerekli olandan daha düşüktür. İlişkili kuruluşların birden fazlasının gerçekleştirdiği işlemlerin ve yüklendiği sorumlulukların belirlenmesine gerek bulunmamaktadır. 10 Nisan 2008 Sayfa 51 Vergide Gündem

52 İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi Dezavantajları Net kar marjının fiyat veya brüt kar marjı üzerinde hiç etkisi olmayan bazı faktörlerden etkilenmesi(faaliyet dışı giderler, finansman giderleri vb). Bu özellikler emsallere uygun net kar marjına ilişkin olarak doğru ve güvenilir belirlemeler yapılmasını zorlaştırır. İşletme marjlarındaki farklılıkların gerçekleştirilen farklı işlevler nedeniyle olup olmadığı veya işlevlerin benzer olduğu halde dengesi bir etkinlikle yerine getirildiklerini söylemek mümkün değildir. Bazı durumlarda karın sabitlenmesi gibi sonuçlar doğurmaktadır. Bu sebeple diğer yöntemlere göre daha az güvenilirdir. Bazı ülkeler bu yöntemi kabul etmemektedirler. (Ör. Almanya) 10 Nisan 2008 Sayfa 52 Vergide Gündem

53 İşleme Dayalı Kar Marjı Yöntemi Hakkında Uluslararası Gelişmeler OECD Modelinde de söz konusu yöntemler geleneksel işlem yöntemlerinin uygulanamadığı durumlarda uygulanabilecek yöntemler olarak belirlenmiştir. OECD Modelde Diğer Yöntemlerin uygulanması ile ilgili açıklamaların revize edilmesi gündemdedir. OECD bu amaçla uygulamacılardan taslak metin konusunda görüş toplamaktadır. Anılan yöntemlerin alternatif yöntem olma özelliğinin ortadan kaldırılması gündemdedir. 10 Nisan 2008 Sayfa 53 Vergide Gündem

54 İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi İşleme Dayalı Net Kar Marjı Yöntemi nin uygulanmasında iki tür kar seviye göstergesi (PLI) kullanılır : Getiri Oranları (Rate Of Returns): Ekonomik performansın ölçülmesinde kar marjı göstergelerine göre daha genel sonuçlar alınmasını sağlar. Kar Marjları ( Profit Margins): Kar marjı göstergeleri, getiri oranlarına göre fiyatlarlar ile daha çok ilişkilidir. 10 Nisan 2008 Sayfa 54 Vergide Gündem

55 Kar Seviyesi Göstergeleri Örnekler Kar seviyesi göstergelerinin örnekleri: Brüt Marj: Brüt kar / Net satış Berry Ratio: Brüt kar / İşletme giderleri Toplam Masraf Artışı: Brüt kar /SMMM veya işletme kar / (SMMM + işletme gideri) İşletme Marjı: İşletme karı / Net satış Kullanılan Sermayenin Getirisi: İşletme karı / Ortalama işletme varlıkları Varlıkların Getirisi: İşletme karı /Ortalama toplam varlıklar 10 Nisan 2008 Sayfa 55 Vergide Gündem

56 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması Uluslararası Veri Tabanlarında Emsal Araştırması 10 Nisan 2008

57 Harici Emsal Tespiti Yöntemleri Harici emsaller aşağıdaki kaynaklar kullanılarak tespit edilebilir: Sektör Spesifik Bilgi Kaynakları: Müşteri bilgisi (sektördeki eğilimler, rakip listeleri, pazar araştırması) Ticaret birlikleri (sektörün gözden geçirilmesi, üyelik listesi, ilgili kişiler) Sektör analizleri (pazar araştırması, mali analiz, etkenler ve genel görünüm) Basın & Ticari yayınlar (genel pazar bilgisi, imtiyaz rehberleri) 10 Nisan 2008 Sayfa 57 Vergide Gündem

58 Harici Emsal Tespiti Yöntemleri Dış veri kaynakları sağlayıcıları Bureau van Dijk ürünleri: AMADEUS Pan-Avrupa veritabanı Ulusal veritabanları (örneğin, Diane, Dafne) Osiris Internet (şirket veya rehber siteler) E&Y Intranet - KWeb OneSource Global Business Browser Duns & Bradstreet Million Dollar veritabanı E&Y özel lisans anlaşmaları veritabanı PowerK 10 Nisan 2008 Sayfa 58 Vergide Gündem

59 Uluslararası Veri Tabanları (AMADEUS) AMADEUS ( Analyze Major Databases From European Sources ) Bureau van Dijk Electronics Publishing Ltd. tarafından oluşturulan bir veritabanıdır. AMADEUS, Avrupa Birliği üye ülkeleri ve Doğu Avrupa ülkeleri dahil 38 Avrupa ülkesinde yer alan 10 milyona yakın firmanın finansal bilgisini içeren bir veri kaynağıdır. 10 Nisan 2008 Sayfa 59 Vergide Gündem

60 Uluslararası Veri Tabanları (AMADEUS) AMADEUS, firmaların finansal bilgileri, mali tabloları, faaliyet tanımları ve iştirak yapıları gibi detay dataları içermektedir. AMADEUS ta yer alan her şirket raporu, kar ve zarar hesaplarını, bilânçoyu, belirli mali oranlar, eğilim analizleri ve bazı mülkiyet bilgilerini içerir. 10 Nisan 2008 Sayfa 60 Vergide Gündem

61 Kullanıma Uygun Yöntemler AMADEUS tan elde edilen data, kar oranlarını esas alan transfer fiyatlandırması yöntemlerinde kullanılabilecek bir veri tabanıdır. Bu açıdan, Yeniden satış fiyatı, İşleme dayalı net kar marjı yöntemlerinde tercih edilebilir. 10 Nisan 2008 Sayfa 61 Vergide Gündem

62 Kullanıma Uygun Olmayan Yöntemler Mali bilgiler kısmında firmaların birim maliyetleri, birim satış fiyatları, birim karlılıkları gibi verilere ulaşılamadığı için geleneksel yöntemlerden biri olan karşılaştırılabilir fiyat yöntemi için uygun bir veri tabanı değildir. 10 Nisan 2008 Sayfa 62 Vergide Gündem

63 AMADEUS 10 Nisan 2008 Sayfa 63 Vergide Gündem

64 AMADEUS (Listeleme ve Raporlama) Arama kriterleri sonucunda ortaya çıkan firmaların liste halinde dökümü alınabilmekte, Her bir firmanın AMADEUS datasında mevcut bütün verileri; mukimi olduğu ülke, adres, telefon, ortaklık yapısı, iştirakler, mali tablo verileri report kısmından görülebilmekte İstatistikler kısmından firmaların istatistiki verileri dökümü alınabilmektedir. 10 Nisan 2008 Sayfa 64 Vergide Gündem

65 Transfer Fiyatlandırması Uygulaması Transfer Fiyatlandırması ile İlgili Gündemdeki Sıcak Konular 10 Nisan 2008

66 Dokümantasyon İle İlgili Süreler Uzayacak Mı? Dokümantasyona tabi olanların kapsamının geniş belirlenmiş olması, ilişkili kişilerle sınırlı işlemleri olan mükelleflerde de ağır ve maliyetli dokümantasyon yükümlülüğü öngörmektedir. Yıllık TF Formu ve Yıllık TF Raporunun hazırlanma süresi uzatılıyor. Serbest bölgelerde faaliyeti bulunan kurumlar her türlü işlemleri için Yıllık TF Raporu hazırlayacaklar. 10 Nisan 2008 Sayfa 66 Vergide Gündem

67 Emsal Bulmada Yaşanan Güçlükler Nasıl Aşılır? Mükelleflerin iç ve dış emsal bulamamaları durumunda ne olacak? İşleme dayalı kar yöntemleri, özellikle işleme dayalı net kar marjı yöntemi emsal fiyat bulunmasındaki güçlük nedeniyle tercih ediliyor. Uluslararası veri tabanlarından (AMADEUS,vb) emsal araştırmasında ne ölçüde kullanılabileceği konusunda herhangi bir belirleme yapılmamıştır. İşlem tarihinde mükellefin bilmediği ve bilemeyeceği emsallere göre tarhiyat yapılabilir mi? 10 Nisan 2008 Sayfa 67 Vergide Gündem

68 Dönem İçi Düzeltme Yapılabilir Mi? Kurumlar, transfer fiyatlandırması kapsamında örtülü kazanç dağıtımına neden olmamak için önceki fiyatlarını düzeltebilirler. Bu düzeltimler fiyat farkı faturalaşmalarının tabi olduğu yükümlülüklere tabi olacaktır. Örtülü kazanç dağıtımı sayılmayacağından KKEG olmaz veya kar payı stopajı uygulanmaz. Yıl sonu beklenmeden geçici vergi dönemleri itibariyle yapılması gerekir. 10 Nisan 2008 Sayfa 68 Vergide Gündem

69 Dönem Sonu Borç / Alacak Dekontları ile Düzenleme Yapılabilir Mi? Bazı ülke vergi idareleri transfer fiyatlandırması yöntemlerinin işlem bazında değil dönem sonuçları bazında uygulanmasına imkan vermektedir. Dönem sonlarında yurtdışında yerleşik firmalardan borç/alacak dekontları ile transfer fiyatı düzeltmeleri yapıldığı görülmektedir. Türk Vergi İdaresi yöntemleri işlem bazında görmek istemektedir. Bu tip dönemsel düzeltmeler kurumlar Vergisi, KDV ve Gümrük vergisi açısından risk yaratabilir. 10 Nisan 2008 Sayfa 69 Vergide Gündem

70 Transfer Fiyatlandırmasının KDV ye Etkileri KDV uygulamasında ücret veya bedelin açık bir şekilde düşük olduğu hallerde emsal ücret veya emsal bedel matrah olarak dikkate alınır. Vergi Usul Kanunu nda emsal bedel ve emsal ücret tanımlanmıştır. Transfer fiyatlandırması açısından yapılacak düzeltme işlemi KDV ye etki edecek mi? İlave KDV hesaplanacak mı? Örtülü kazanca isabet eden KDV indirim olarak dikkate alınabilecek mi? (KDV Kanunu 30/d maddesi uyarınca indirim mümkün değil) 10 Nisan 2008 Sayfa 70 Vergide Gündem

71 Peşin Fiyatlama Anlaşması Yapmalı Mıyız? Bu sistemin en büyük avantajı, kurumlar açısından belli bir süre için uygulanan yöntemin kesinlik taşıması ve herhangi bir eleştiri, ceza riski olmadan plan yapabilme, önünü görebilme olanağı vermesidir. Fakat, İdare ile mükellef arasında sadece yöntem konusunda anlaşmaya varılacak olup, peşin fiyatlandırma anlaşmasının yapılmış olması, anlaşma konusuyla ilgili olarak mükelleflerin İdare tarafından incelenmeyeceği anlamına gelmemektedir. 10 Nisan 2008 Sayfa 71 Vergide Gündem

72 Peşin Fiyatlama Anlaşması Yapmalı Mıyız? Dokümantasyon yükü fazla, Vergi idaresinin yakın takibi söz konusu, Geçmiş dönemlerin incelenmesi riski var, Vergi İdaresinin anlaşmayı tek taraflı olarak ve geriye dönük fesih hakkı mevcut, İkili veya çok taraflı peşin fiyatlandırma anlaşmalarının yapılamaması ilgili diğer ülkelerde çifte vergilemeye neden olabilir. 10 Nisan 2008 Sayfa 72 Vergide Gündem

73 Değişiklik Yapılması Gereken Hususlar İlişkili kişi kapsamı oldukça geniş, tebliğde verilen bazı örnekler sübjektif değerlendirmelere açık, Dokümantasyon kapsamı çok geniş, hazırlanması için süre oldukça kısa, Belli tür ve tutarların altındaki işlemlerin kapsam dışı bırakılması veya ceza uygulanmaması söz konusu olabilir, Yurtiçi işlemler ya tümüyle kapsam dışında bırakılmalı ya da Hazine zararı olmaması durumunda düzeltme yapılmamalı, Belli tutarın veya oranın altındaki düzeltmelerde düzeltme yapılmamalı veya ceza uygulanmamalı 10 Nisan 2008 Sayfa 73 Vergide Gündem

74 Teşekkürler

75 Teşekkürler