ASENKRON GENERATÖR DENEY SETĠ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ASENKRON GENERATÖR DENEY SETĠ"

Transkript

1 T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ASENKRON GENERATÖR DENEY SETĠ Egemen YILMAZ Muhammed YAĞMURLU Akın KUġDOĞAN Prof. Dr. Ġsmail Hakkı ALTAġ Mayıs, 2013 TRABZON

2 T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ASENKRON GENERATÖR DENEY SETĠ Egemen YILMAZ Muhammed YAĞMURLU Akın KUġDOĞAN Prof. Dr. Ġsmail Hakkı ALTAġ Mayıs, 2013 TRABZON

3 LĠSANS BĠTĠRME PROJESĠ ONAY FORMU Egemen YILMAZ, Muhammed YAĞMURLU, Akın KUġDOĞAN tarafından Prof. Dr. Ġsmail Hakkı ALTAġ yönetiminde hazırlanan Asenkron Generatör Deney Seti baģlıklı lisans bitirme projesi tarafımızdan incelenmiģ, kapsamı ve niteliği açısından bir Lisans Bitirme Projesi olarak kabul edilmiģtir. DanıĢman : Prof. Dr. Ġsmail Hakkı ALTAġ Jüri Üyesi 1 : Prof. Dr. Cemil GÜRÜNLÜ Jüri Üyesi 2 : Dr. Emre ÖZKOP Bölüm BaĢkanı : Prof. Dr. Ġsmail Hakkı ALTAġ ii

4 ÖNSÖZ Bu kılavuzun ilk taslaklarının hazırlanmasında emeği geçenlere, kılavuzun son halini almasında yol gösterici olan kıymetli hocamız Sayın Prof. Dr. Ġsmail Hakkı ALTAġ a Ģükranlarımızı sunmak istiyoruz. Ayrıca bu çalıģmayı destekleyen Karadeniz Teknik Üniversitesi Rektörlüğü ne Mühendislik Fakültesi Dekanlığına ve Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölüm BaĢkanlığına içten teģekkürlerimizi sunarız. Her Ģeyden öte, eğitimimiz süresince bize her konuda tam destek veren ailelerimize ve bize hayatlarıyla örnek olan tüm hocalarımıza saygı ve sevgilerimizi sunarız. Mayıs, 2013 Egemen YILMAZ Muhammed YAĞMURLU Akın KUġDOĞAN iii

5 ĠÇĠNDEKĠLER Lisans Bitirme Projesi Onay Formu Önsöz Ġçindekiler Özet Semboller Ve Kısaltmalar ii iii iv v vi 1. GiriĢ Genel BakıĢ Gösterge ve Kumanda Paneli 2 2. Modüllerin Analizi Genel BakıĢ Detaylar Üniversal Motor Modülü Devre ġeması ASM Modülü AC/DC Konvertör Modülü Azaltan Konvertör Simülasyonu DC/AC Konvertör Modülü DC Bara Modülü Denetleyici Anahtarlama GiriĢler ASM ÇıkıĢ Sensörü Akü Seviye Sensörü ÇıkıĢlar Anahtarlama ÇıkıĢı Kontrol Algoritması Akü Modülü Sistemin Simülasyonu ġema Sonuçlar Kaynaklar Ekler ÖzgeçmiĢler 33 iv

6 ÖZET Enerji üretim sektöründe petrol fiyatlarının artması, konvansiyonel enerji üretim yöntemlerinin çevreye olumsuz etkilerinin varlığı ve buna karģın yenilenebilir enerji kaynaklarının temiz, yüksek potansiyelli enerji üretim alternatifi sunması üzerine son yıllarda GüneĢ, Rüzgar, Dalga, Jeotermal, Mikro Hidroelektrik gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına bir yönelim gözlenmektedir. Rüzgar ve Mikro Hidroelektrik kaynakların enerji dönüģüm temelini oluģturan değiģken hızlı dönme hareketini elektrik enerjisine dönüģtürme prensibini uygulayabilmek açısından en uygun elektrik makinaları Asenkron Generatörlerdir. Bu proje, giriģine değiģken açısal hızda mekanik güç uygulanan Asenkron Generatörün çıkıģından sabit genlik ve frekansta elektrik enerjisi elde etme sürecinin sağlıklı biçimde gözlemlenmesinin amaçlandığı bir deney setini içermektedir. Bir çeģit Rüzgar/Mikro Hidroelektrik enerji üretim emülatörü olarak da tanımlanabilecek olan sistem, yenilenebilir enerji üzerine çalıģan öğrenciler ve araģtırmacılar için eğitici ve interaktif bir deneyim sunacaktır. v

7 SEMBOLLER VE KISALTMALAR ASG UM DC AC :Asenkron generatör :Üniversal motor :Doğru akım :Alternatif akım vi

8 1. GĠRĠġ 1.1 Genel BakıĢ Sistemin basit blok diyagramı ġekil de verilmiģtir. Sistemde Üniversal motor rüzgar gücünü emüle etmektedir. Üniversal motordan mekanik güç giriģi alan asenkron generatör, uçlarında 3 fazlı AC gerilim endükler. Bu gerilim kontrolsüz 3 fazlı tam dalga doğrultucu ile doğrultulup filtrelendikten sonra, geribeslemeli bir DC regülatör devresi ile sistemdeki DC baraya aktarılmaktadır. ġekil Sistemin Genel Blok Diyagramı DC bara akü ünitesini ve DC/AC Konvertör modülünü beslemektedir. Bu noktada, AC/DC Konvertör, Akü Modülü ve DC/AC Konvertör arasındaki güç akıģının kontrolü, yazılımsal bir kontrol sistemiyle gerçekleģtirilmiģtir. Böylece değiģken mekanik güç giriģine karģılık olarak, sabit genlik ve frekanslı bir çıkıģ iģareti elde edilmiģtir. 1

9 1.2 Gösterge Ve Kumanda Paneli Sistemin kumanda edileceği ve sonuçların gözleneceği panel ġekil de verilmiģtir. LCD ekranda generatör ve DC bara gerilimleri, akü doluluk oranı, güç akıģ durumları gibi bilgiler verilmektedir. Bir potansiyometre ile de üniversal motorun hız ayarı yapılmaktadır. ġekil Deney Setinin Platform Planı 2. Modüllerin Analizi 2.1. Genel BakıĢ Üniversal Motor: Bu modül, 300W gücünde bir üniversal motor ve onun sürücü devresinden oluģmaktadır. Üniversal motorun seçilmesinin nedeni kontrolünün basit ve ulaģılabilirliğinin yüksek olmasıdır. Üniversal motor sürücü devresi olarak alternatif akım anahtarlayıcı bir sürücü (dimmer) kullanılmaktadır. Enerji DönüĢüm Modülü (ASG): Enerji dönüģtürücü olarak 370 VA gücünde 3 fazlı bir asenkron generatör kullanılmaktadır. Generatör için gerekli uyarma akımı 3 fazlı bir kondansatör grubu tarafından sağlanmaktadır. 2

10 AC/DC Konvertör Modülü: Sistemde bir DC bara oluģturmak için asenkron generatörden alınan alternatif gerilim 3 fazlı doğrultucu ile doğrultulup filtrelendikten sonra geri beslemeli bir Buck Konvertör devresi ile istenen DC bara gerilim seviyesine getirilmektedir. Konvertörün anma gücü 400W olarak belirlenmiģtir. DC/AC Konvertör Modülü: Bu modül, DC baradan aldığı sabit gerilimi tek fazlı sabit genlik ve frekansa sahip AC gerilime dönüģtürerek yüke aktarılacak hale getirmektedir. Modülün anma gücü 300 W' dır. DC Bara Modülü: Bu modül, Buck Konvertör çıkıģı, DC/AC Konvertör giriģi ve Akü Modülü'nün birbirine bağlandığı 24V DC gerilim seviyesine sahip bir bara ve bağlı modüller arasındaki enerji akıģını denetleyen bir sistemden oluģmaktadır. Bara geriliminin 24V seçilmesinin nedeni, 12V gerilim seviyesinde akacak akımın anahtarlanmasının 24V seviyesine göre zor ve yüksek maliyetli olmasıdır. Bara geriliminin seçimindeki üst sınır ise piyasadaki yaygın ve ekonomik DC/AC konvertörlerin giriģ gerilim seviyeleri ve birbirine seri bağlanacak akülerin maliyeti olmuģtur. DC Bara modülü, ilgili modüllerin elektriksel bağlantılarını sağlama görevini üstlendiği gibi, çeģitli senaryolar için bu modüller arasındaki enerji akıģını da denetlemekle mükelleftir. Bu kontrol çeģitli sensörlerden bilgi alarak anahtarlama elemanlarına kumanda eden yazılımsal bir sistemle sağlanmaktadır. Akü Modülü: Asenkron generatörün enerji dönüģümü yapmadığı anlarda yüke aktarılan güçte kesinti olmasını önlemek için kullanılan modüldür. Akü modülü 24V gerilim seviyesindeki akü grubundan oluģmaktadır. Sistemde asenkron generatör enerji üretirken beslenecek yük bulunmadığı durumlarda akü Ģarj ünitesi devreye girerek bu akü grubunu Ģarj eder. Bu senaryoların kontrolü DC bara modülündeki denetleyici ve anahtarlayıcı sistemler tarafından gerçekleģtirilmektedir. 3

11 2.2. Detaylar Üniversal Motor Modülü Projemizde asenkron makinayı tahrik etmek için üniversal motor kullanılmıģtır. Üniversal motoru tercih etmemizin sebebi düģük maliyeti ve kontrolünün basit olmasıdır. Üniversal motorun hız ayarını yapmak için yarıiletkenlerle anahtarlama tekniği kullanılmıģtır. ġekil Üniversal Motor Modülü Blok Diyagramı ġekil de blok diyagramı, ġekil de eģdeğer devresi verilen üniversal motor endüvi devresi ve ona seri bir uyarma devresinden oluģur. Uyarma devresi, enerji dönüģümü için gerekli manyetik akıyı sağlamakla yükümlüyken, endüvi devresi, üzerinden akım akıtıldığında manyetik akı içinde moment oluģturularak dönme hareketini gerçekleģtirir. ġekil Üniversal Motor EĢdeğer Devresi 4

12 n = U I a (R a +R f ) K.x ø P = M.2.π.n/60 [2] [1] Denklemlerden de anlaģılacağı üzere üniversal motorun dönme hızı ve çıkıģ gücü, giriģ gerilimi olan E değerine bağlıdır. Rüzgarın değiģken hız karakteristiğini sisteme yansıtabilmek için, üniversal giriģ gerilimini değiģtirmek lazım gelir. Bu da bir dimmer ile gerçekleģtirilir Devre ġeması Üniversal motor hız kontrol devremiz, Ģebeke geriliminin triyak yarıiletken elemanı ile anahtarlanarak üniversal motor üzerinden uygulanan gerilimin etkin değerinin değiģtirlmesi prensibine dayalı olarak çalıģmaktadır. ġekil de gösterilen devredeki Rmotor ve Lmotor üniversal motoru temsil etmektedir. Pot R3 ve C1 elemanlarından oluģan kol V referans gerilimine göre bir faz kayması oluģturacak ve triyak elemanının ateģleme açısını belirleyecektir. Potansiyometrenin değeri değiģtikçe ateģleme açısı değiģecek bu da, motor üzerine düģen gerilim etkin değerini değiģtirerek motorun harcadığı gücü ve dönüģ hızını değiģtirecektir. ġekil Üniversal Motor Hız Kontrol Devre ġeması 5

13 ASM Modülü Asenkron makinalar rotor ve stator olmak üzere iki kısımdan oluģur. Stator sabit olan kısım, rotor ise dönme hareketi yapan kısımdır. ġekil ASM Modülü Blok Diyagramı 3 fazlı asenkron makinanın statorunda aralarında 120 Ģer derece açısal konum farkı bulunan sargılar vardır. Asenkron makinaların karakteristik özelliklerinden olan senkron hızı veren bağıntı Ģöyledir: n s = 60.f p Asenkron makina; motor, generatör ve fren olarak çalıģabilir. Eğer rotor hızı, senkron hızdan küçükse makina motor olarak, büyükse generatör olarak çalıģır. Eğer bu iki hız birbirine ters yönlü ise rotor hızı senkron hızdan küçük olduğu durumda fren olarak çalıģır. ġekil de blok diyagramı verilen sistemimizde asenkron makina generatör olarak çalıģmaktadır. Bu durumda generatörü tahrik eden DA motorun nominal hızı asenkron makinanın senkron hızından büyük olmalıdır. Asenkron makinalar generatör olarak çalıģtırıldığında, dönel alan oluģturabilmek için bir uyarma akımına ihtiyaç duyarlar. Projemizde bu uyarma akımı makinaya Ģönt bağlı bir kondansatör grubu tarafından sağlanmaktadır. Bağlanacak kondansatör grubunun kapasitesi, motorun görünür güç ve güç katsayısı değerine göre belirlenmiģtir. Projemizde kullanılan 0.37 kva gücündeki 0.72 güç katsayısına sahip asenkron makina için gereken kapasitif güç; [3] 6

14 Q C = S.sinφ [4] Q C değerimiz 0.256kVAr olarak hesaplanmıģtır AC/DC Konvertör Modülü ġekil AC/DC Konvertör Modülü Blok Diyagramı Blok Ģeması ġekil de verilen AC/DC Konvertör Modülü, asenkron generatörde üretilen AC gerilimi DC ye çevirip belli bir değere sabitleyerek DC barayı beslemektedir. Modülün giriģine uygulanan 3 fazlı AC gerilim ilk olarak ġekil de verilen 3 fazlı kontrolsüz doğrultucu devresi ile doğrultulmakta ve filtrelenerek dalgalılığı azaltılmaktadır. Asenkron generatörün değiģken çalıģma koģullarına bağlı olarak elde edilen bu değiģken DC gerilim, geri beslemeli bir buck konvertör yardımıyla 24 V bara gerilimine sabitlenir. ġekil Üç Fazlı Kontrolsüz Doğrultucu 7

15 Azaltan konvertör devresi, ġekil da görüldüğü gibi bir anahtar, diyot, endüktör ve kapasitörden oluģmaktadır. Anahtar kapalı iken, V L =V i -V Z =L d i L dt Δi L kapal ı =V i V Z L Anahtar açık iken, DT [6] [5] V L =-V Z =L d i L dt Δi L açık = V Z L (1-D)T [8] Δi L kapal ı +Δi Laçık = 0 [9] V i V Z L DT - V Z L (1-D)T = 0 [10] V Z = DV i [11] [7] Ġfadeler sonucunda, çıkıģ geriliminin, D (anahtarın iletimde kalma süresinin anahtarlama periyoduna oranı) değerine bağlı olduğu görülüyor. ġekil Azaltan Konvertör Devre ġeması 8

16 Modülümüzde azaltan konvertör devresinin çıkıģındaki gerilim izlenip, geribeslemeli bir kontrol sistemi ile D değeri değiģtirilerek çıkıģ geriliminin istenen seviyeye getirilmesi sağlanmaktadır. Buck konvertörümüz mikroiģlemci ile denetlenmektedir. Devrmizin topolojisi gereği anahtar olarak MOSFET kullanılacaksa p-kanallı bir MOSFET kullanmak MOSFET i mikroiģlemciyle direk olarak sürmek adına daha elveriģli olacaktır. Mamafih p-kanallı MOSFET lerin devremizde kullanılan gerilimlerde üretilen modellerinin piyasada bulunmasının zorluğu bizi n-kanallı MOSFET kullanmaya itmiģtir. n-kanallı MOSFET leri bu tarz topolojilerde mikroiģlemciyle sürmek için gate terminaline yüksek gerilimler uygulamak gerekmektedir. Bizim devremizde Vi yaklaģık 400V a kadar çıkabilmektedir. Bu durumda n-kanallı MOSFET imizi miroiģlemcimizden yalıtarak yüksek gerilimli kapı darbeleri ile sürebilmek için üç alternatifimiz olduğunu gördük. Bunlardan biri MOSFET i bağımsız bir kaynakla sürmekti. Sistemimizde böyle bir Ģansımız bulunmadğı için bu yöntemei eledik. Bir diğer yöntem ise MOSFET i transformatör ile sürmekti. PWM frekansımız yüksek olduğu için özel nüveli transformatörler kullanmak gerektiğinden ve giriģ gerilimimizin değiģken olması hasebiyle sabit çevirme oranına sahip transformatörlerin tabiatları gereği bu iģe uygun olmadıkları anlaģılmıģtır. Son tahlilde, yüksek taraf MOSFET sürücü entegre devreleri (high side MOSFET driver IC) kullanmaya karar verdik. Öyle ki IR2101 entegre devresi 0-25V giriģ sinyalini yalıtarak 0-600V aralığında anahtarlama yapan MOSFET leri sürebilmektedir Azaltan Konvertör Simülasyonu Azaltan Konvertör devresinin MATLAB/Simulink ortamında gerçekleģtirilen ve ġekil de Ģeması verilen simülasyonu sonucunda, 100V giriģ gerilimi ve %50 doluluk oranı ile ġekil deki çıkıģ gerilimi elde edilmiģtir. 9

17 ġekil Azaltan Konvertör ÇıkıĢ Gerilimi ġekil Azaltan Konvertör Simülasyonu DC/AC Konvertör Modülü ġekil DC/AC Konvertör Blok Diyagramı 10

18 ġekil de blok diyagramı verilen DC/AC konvertör modülü 24V seviyesinde sabit DC gerilimi 220V etkin gerilim değerine sahip 50Hz frekanslı tek fazlı AC gerilime dönüģtürülür. En basit haliyle bir invertör topolojisi ġekil de verilmiģtir. ġekil DC/AC Konvertör Devre ġeması OluĢturulan alternatif gerilimin bir alternansında S1 ve S4 iletimde, S2 ve S3 kesimdedir. Bu durumda akım S1-Z-S4 yolunu izleyerek devreyi tamamlar. Diğer alternansta ise benzer Ģekilde S2 ve S3 iletimde, S1 ve S4 kesimdedir. Bu durumda akım S2-Z-S3 yolunu izler. Sonuç olarak Z yükü üzerinden pozitif ve negatif alternansı olan bir akım akar. Eğer bu anahtarlama elemanları kendi alternansları için sürekli iletimde, zıt alternans için sürekli kesimde bulunurlarsa ortaya kare dalga 11

19 Ģeklinde bir sinyal çıkar. Oysa günlük ve endüstriyel kullanımda AC gerilim sinüs olarak üretilmekte ve tüketilmektedir. Bu durumda alternansları sinüse benzetmek için anahtarlama elemanları, üretilen gerilimin frekansından daha yüksek bir frekansla sürülür ve alternansların farklı anlarında yüke farklı geniģlikte darbe gönderilerek yüke aktarılan gerilimin ortalama değeri sinüse benzetilir. Yükün kare dalgalarla sürülmesi, gerilim sinyalinde harmoniklerin oluģmasına neden olur. Bu harmonikler kayıplara yol açar ve sisteme bağlı elemanlara zarar verir. Bu nedenle sinyalin yalnızca iģe yarar kısmı olan ana sinüs bileģenini elde etmek için filtre sistemleri kullanılır. Projemizde gereken invertör devresinin niteliklerini karģılamak için gerek teorik gerekse pratik zorluklar göz önüne alınarak hazır bir invertör satın almak yolu tercih edilmiģtir DC Bara Modülü ġekil de blok diyagramı verilen bu modül, AC/DC konvetör, DC/AC Konvertör ve Akü Ünitesi arasındaki güç akıģ iliģkisini düzenlemektedir. Bu düzenleme, Microchip PIC mikrodenetleyicisi ile kontrol edilip rölelerle anahtarlanmıģtır. ġekil DC Bara Modülü Blok ġeması 12

20 Denetleyici Projemizde denetleyici olarak Microchip firmasının PIC16F877 model mikrodenetleyicisi kullanılmıģtır. PIC16F877 4-kanallı analog-dijital dönüģtürücüsü, 2 kanallı donanımsal PWM çıkıģı ve çok sayıda giriģ-çıkıģ pini ile projemiz için uygundur. Mikrodenetleyicimizin yazılımını mikroc derleyicisinde geliģtirdik. mikroc, kullanım yaygınlığı ve kolaylığı, geniģ kütüphane desteği nedeniyle tercih sebebi olmuģtur. Projemiz için geliģtirdiğimiz kaynak kodu Ek-1 de, devre Ģeması Ek-3 te ġekil de verilmiģtir Anahtarlama DC baramızda güç akıģı denetiminde anahtarlama elemanı olarak röle kullanılmıģtır. Röleler düģük maliyetleri ve kolay sürülmeleri nedeniyle tercih edilmiģtir GiriĢler ASM ÇıkıĢ Sensörü Bu sensör, asenkron generatörün çıkıģından alınan gerilimi ölçerek denetleyiciye aktarmakla görevlidir. Buradan alınan gerilim bilgisi mikrodenetleyici tarafından ASG nin enerji üretim durumunun yorumlanmasına yaramaktadır. Bu sensör ASG çıkıģına bağlanan bir gerilim bölücü devre ile gerçeklenmiģtir Akü Seviye Sensörü Bu sensör, akünün terminalleri arasındaki gerilimi ölçerek akünün doluluk oranını mikrodenetleyiciye aktarmaktadır. 13

21 ÇıkıĢlar Anahtarlama ÇıkıĢı ġekil Anahtarlama Grubu Ġç Yapısı ġekil de verilen blok diyagramında anahtarlama grubunun çalıģma Ģekli görülmektedir Kontrol Algoritması Sistemde giriģlere bağlı olarak üretilecek çıkıģlar, Tablo 1 de verilmiģtir. Tablo 1. Kontrol Yazılımı GiriĢ-ÇıkıĢ Listesi ASM AKÜ S 1 S 2 S ASM sütunu için lojik-1 generatörün enerji ürettiğini, lojik-0 ise generatörün enerji üretmediğini temsil eder. Akü sütunu için lojik-1 akünün dolu olduğunu, lojik-0 ise akünün boģ olduğunu temsil eder. 14

22 Her anahtar için, lojik-1 değeri iletim, lojik-0 değeri kesimi temsil eder Akü Modülü ġekil Akü Modülü Blok Diyagramı ġekil de blok diyagramı verilen modülde iki adet seri bağlı 12V 7 Ah kuru tip akümülatör kullanılmıģtır. Kuru tip aküler bakım ve özel Ģarj yöntemi gerektirmediğinden projemizde tercih sebebi olmuģtur. Akü grubu, DC bara anahtarlama grubunun konumuna göre ya Ģarj olur, ya boģalır, yahut sistemden yalıtılmıģ durumda bulunur. 3. Sistemin Simülasyonu Sistemin sabit olmayan kaynak gerilimi ile beslenerek sabit bir DC bara gerilimi oluģturup buradan invertör ile sabit genlik ve frekansa sahip AC gerilim haline dönüģtürüldüğü bir modeli MATLAB/Simulink ortamında gerçeklenmiģtir. Sistemdeki değiģkenler; Kaynak giriģ gerilimi Referans giriģ değeri DC Bara gerilim seviyesi DC/AC Konvertör çıkıģı Simülasyonda iki senaryo ele alınmıģtır. Bu senaryolardan birincisi, değiģken kaynak gerilimine karģın DC bara geriliminin girilen referans değerinde sabit tutulması, ikincisi ise sabit kaynak gerilimine karģın zamanla değiģtirilen referans giriģi ile DC bara geriliminin orantılı olarak değiģmesidir. AĢağıdaki simülasyon çıktılarında değiģken kaynak gerilimine karģın DC bara gerilim seviyesinin kullanıcı tarafından girilen referans değerinde sabit kaldığı görülmektedir. 15

23 ġekil 3.1 de kaynak geriliminin 30V ile 130V değerleri arasında doğrusal bir artıģ gösterdiği görülmektedir. ġekil 2.1. Kaynak Gerilimi ġekil 3.2 de DC bara geriliminin referans değeri 24V a sabitlenmiģtir. DC baradaki gerçek gerilim ġekil 3.3 te görülmektedir. Gerilim yaklaģık 200ms içinde istenen değere yaklaģarak kaynak gerilimindeki 100V luk değiģime karģın bu değerde kalmaya devam etmiģtir. Bu durumda DC/AC konvertör çıkıģında oluģan gerilim ise ġekil 3.4 te gözlenmiģtir. 16

24 ġekil 3.2. Bara Referans Gerilimi ġekil 3.3. Bara Gerilimi 17

25 ġekil 3.4. DC/AC Konvertör ÇıkıĢ Gerilimi AĢağıdaki simülasyon çıktılarında ise rüzgar enerjisinin karakteristiğini yansıtan sabit ortalama değere sahip kaynak gerilimine karģın değiģken bara referans gerilimi ile bara gerilimi ve DC/AC konvertör çıkıģı gözlenmektedir. ġekil 3.5 te 150V ile 180V değeri arasında dalgalanma yapan periyodik kaynak giriģ gerilimi görülmektedir. Bu giriģe karģın ġekil 3.6 de gösterilen değiģken yapıda referans bara gerilim değeri istenmektedir. 18

26 ġekil 3.5. Kaynak Gerilimi ġekil 3.6 da kullanıcı tarafından girilen referans bara geriliminin aynısı DC bara gerilimi olarak okunmak istenmektedir. ġekil 3.7 de bu iģlemin yüksek doğrulukla gerçekleģtiği görülmektedir. ġekil 3.6. Referans Bara Gerilimi 19

27 ġekil 3.7. DC Bara Gerilimi Bu senaryoda referans bara gerilimi zamanla doğrusal olarak artırıldığı için, ġekil 3.8 deki DC/AC Konvertör çıkıģının genliği de da simetrik olarak artan bir doğrusallık göstermiģtir. ġekil 3.8. DC/AC Konvertör ÇıkıĢı 20

28 3.1. ġema Simülasyon Ģeması Ek-2 de ġekil de verilmiģtir. 4. Sonuçlar Sistemimizde güç elektroniği tekniklerinden sıklıkla faydalandık. Bu süreçte teorik çalıģmaları pratiğe dönüģtürürken birtakım sorunlarla karģılaģtık. Yüksek gerilimlerde çalıģtığımız için güç elektroniği elemanlarını sürme noktasında özel yaklaģımlar geliģtirmek gereğini gördük. Sistemimizin mekanik bağlantılarında ve yarıiletken anahtarlama elemanlarında oluģan kayıplar, verimin beklediğimizden düģük olmasına yol açtı. Mekaniksel bağlantıların mümkün olduğunca sorunsuz ve yarıiletken anahtarlama elemanların sürücü devrelerinin daha kararlı ve az kayıplı biçimde tasarlanıp uygulanması sistemin verimini ve kararlılığını arttıracaktır. Ek olarak, sistemin generatör-akü-yük arasındaki güç akıģ analizi ve denetleme algoritması üzerine geliģtirmeler yapılabilir. 21

29 5. Kaynaklar [1], [2]. G. Bal, Özel Elektrik Makinaları, Üçüncü Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006 [3]. A. Ġ. Çanakoğlu, A. Ünsal, N. S. Tunaboylu, Elektrik Makinaları, Birinci Baskı, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları No:2619, EskiĢehir, [4] U. Arifoğlu, Elektrik-Elektronik Mühendisliğinin Temelleri Cilt II, Üçüncü Baskı, Alfa Yayınları, Ġstanbul, [5], [6], [7], [8], [9], [10], [11], N. Mohan, T. M. Undeland, W. P. Robbins, Power Electronics, Third Edition, John Wiley & Sons. Inc, USA,

30 6. Ekler Ek-1. DC Bara Kontrol Yazılım Kaynak Kodu // LCD module connections sbit LCD_RS at RB2_bit; sbit LCD_EN at RB3_bit; sbit LCD_D4 at RB4_bit; sbit LCD_D5 at RB5_bit; sbit LCD_D6 at RB6_bit; sbit LCD_D7 at RB7_bit; sbit LCD_RS_Direction at TRISB2_bit; sbit LCD_EN_Direction at TRISB3_bit; sbit LCD_D4_Direction at TRISB4_bit; sbit LCD_D5_Direction at TRISB5_bit; sbit LCD_D6_Direction at TRISB6_bit; sbit LCD_D7_Direction at TRISB7_bit; // End LCD module connections long int dc_bara; long int aku; long int kontrol_sayac; unsigned int sayac; unsigned int pwm_duty; long int kunduz; unsigned char temp_duty; 23

31 char* vin="000"; char* vaku="00"; char* vbara="00"; void main() { ADCON1 = 0x80; // analog girisler icin referans ayari TRISA = 0xFF; // PORTA giris olsun TRISC = 0; // PORTC cikis olsun PORTC = 0; TRISB = 0; // PORTB cikis olsun PORTB=0; // PWMyi ayarla ve baslat PWM1_Init(5000); PWM1_Start(); Lcd_Init(); // LCD'yi ayarla //Lcd_Cmd(Lcd_CLEAR); // LCD'yi temizle //Lcd_Cmd(Lcd_CURSOR_OFF); // Cursor'u kaldir Lcd_Cmd(_LCD_CLEAR); Lcd_Cmd(_LCD_CURSOR_OFF); Lcd_Out(1,1,"Vgiris:"); sayac=0; pwm_duty=1; kontrol_sayac=0; while(1){ kunduz = Adc_Read(0); aku = Adc_Read(1); pini) dc_bara = Adc_Read(2); // Buck converter cikisindan okunan gerilim (RA2 24

32 if (dc_bara<975 && aku<975) {PORTC.F3=0; PORTC.F4=0; PORTC.F5=0;} else if (dc_bara<975 && aku<975) {PORTC.F3=0; PORTC.F4=1; PORTC.F5=1;} else if (dc_bara>=975 && aku<975) {PORTC.F3=1; PORTC.F4=1; PORTC.F5=1;} else if (dc_bara>=975 && aku<975) {PORTC.F3=1; PORTC.F4=1; PORTC.F5=0;} if (dc_bara<1023 && pwm_duty<255) pwm_duty=pwm_duty+1; else if (dc_bara>=1023 && pwm_duty>=1) pwm_duty=pwm_duty-1; PWM1_Set_Duty(pwm_duty); Delay_ms(50); kunduz = kunduz*5*69/1023; vin[0]= (kunduz/100)% ; vin[1]= (kunduz/10)% ; vin[2] = kunduz%10 +48; dc_bara = dc_bara*5*5/1023; 25

33 vbara[0]= (dc_bara/10)% ; vbara[1] = dc_bara%10 +48; aku = aku*5*5/1023; vaku[0]= (dc_bara/10)% ; vaku[1] = dc_bara%10 +48; if (sayac==60 sayac==120 sayac==179) Lcd_Cmd(_Lcd_CLEAR); if (sayac<60) { Lcd_Out(1,1,"Generator"); Lcd_Out(2,1,"Gerilimi"); Lcd_Out(2,10,vin); Lcd_Out(2,13,"V"); } else if (sayac>=60 && sayac<120) { Lcd_Out(1,1,""); Lcd_Out(1,1,"DC Bara Gerilimi"); Lcd_Out(2,10,vbara); Lcd_Out(2,13,"V"); } else if (sayac<180) { Lcd_Out(1,1,""); Lcd_Out(1,1,"Aku Gerilimi"); Lcd_Out(2,10,vin); Lcd_Out(2,13,"V"); } 26

34 //gosterge(vin); if (sayac<180) sayac=sayac+1; else sayac=0; if (kontrol_sayac<360) kontrol_sayac=kontrol_sayac+1; else kontrol_sayac=0; } } 27

35 Ek-2. Buck Konvertör Simülasyonu ġekil Buck Converter Simülasyonu 28

36 Ek-3. DC Bara Kontrol Sisteminin Devre ġeması ġekil DC Bara Kontrol Sisteminin Devre ġeması 29

37 Ek-4. Standartlar ve Kısıtlar Formu 1. Projenizin tasarım boyutu nedir? Açıklayınız. Dünyadaki tüm üniversitelerin Elektrik Elektronik Mühendisliği bölümlerinde, öğrencilerin rüzgar vb. asenkron hareket yapan doğal kaynaklardan, elektrik enerjisi elde edilmesi iģlemini öğrenebilmelerine imkan tanıyan bir proje olması nedeniyle eğitimde kullanılabilir, rüzgar enerjisinden elektrik enerjisi üretmeyi modellemesi yönüyle de, enerji üzerine hizmet veren kurumlar nezdinde örnek alınabilir. 2. Projenizde bir mühendislik problemini kendiniz formüle edip, çözdünüz mü? Projemizde, değiģken mekanik giriģe sahip bir sistemin çıkıģından kararlı ve sabit elektriksel çıkıģ almak için gerekli çözüm yolunu oluģturduk. 3. Önceki derslerde edindiğiniz hangi bilgi ve becerileri kullandınız? Projemizde kullandığımız, gerekli ve en uygun Üniversal Motoru ve Asenkron Makinayı seçerken Elektrik Makinaları, gerilim regülasyonu ve güç devrelerinin anahtarlanması konusunda Elektronik ve Güç Elektroniği, denetleyici sistemlerin tasarımında Kontrol Sistemleri, Bilgisayar Programlama ve MikroiĢlemciler ders bilgilerimizden faydalandık. 4. Kullandığınız veya dikkate aldığınız mühendislik standartları nelerdir? IEEE, TSE. 30

38 5. Kullandığınız veya dikkate aldığınız gerçekçi kısıtlar nelerdir? a) Ekonomi Sistemimizde anma gücü arttıkça maliyet artmaktadır. Diğer yandan piyasada çok düģük güçlerde de 3 fazlı ASM nin bulunabilirliği azalmakta ve yine fiyatları artmaktadır. Bu durumda sistem için optimum bir anma gücü belirlenmiģtir. b) Çevre sorunları: Sistemimiz çevreye hiçbir zarar vermediği gibi, bilakhis yenilenebilir enerji konusunda çalıģan öğrenci ve araģtırmacılara yönelik bir deney setidir. Bu yönüyle çevreye zarar veren enerji kaynaklarının azalmasına katkıda bulunabilir. c) Sürdürülebilirlik: Sistemimiz yenilenebilir enerji konusunda çalıģma yapan öğrenci ve araģtırmacılar için geliģtirilmiģtir. d) Üretilebilirlik: Projemiz standartlara ve piyasa koģullarına uygun olarak tasarlanmıģtır. Bu yönüyle üretilebilir bir projedir. e) Etik: Projemizde muhtemel etik bir sorun görünmemektedir. f) Sağlık: Projemizin insan sağlığına bir mahsuru bulunmamaktadır. g) Güvenlik: Temel elektriksel güvenlik önlemleri alındığı taktirde tamamen güvenlidir 31

39 h) Sosyal ve politik sorunlar: Sosyal ve politik bir sorun oluģturması beklenmemektedir. Projenin Adı Projedeki Öğrencilerin adları ASENKRON GENERATÖR DENEY SETĠ Egemen YILMAZ Muhammed YAĞMURLU Akın KUġDOĞAN Tarih ve Ġmzalar 32

40 7. ÖzgeçmiĢler Egemen YILMAZ 1990 yılında Samsun da doğdu. Ġlk ve orta öğrenimini Antalya da gerçekleģtirdi yılında halen öğrenimini sürdürdüğü Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ne girdi. Muhammed YAĞMURLU 1989 yılında Malatya da doğdu. Lise öğrenimini Malatya Turgut ÖZAL Anadolu Lisesi nde tamamladı yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ne girdi. Akın KUġDOĞAN 1990 yılında Malatya da doğdu. Lise öğrenimini Sivas ta tamamlayıp 2009 yılında Karadeniz Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ne girdi. 33

Örnek 1: Sağdan sola ledleri yakmak.

Örnek 1: Sağdan sola ledleri yakmak. Örnek 1: Sağdan sola ledleri yakmak. program led_uyg1 CONST YAZ AS BYTE[8]=(1,2,4,8,16,32,64,128) DIM I AS BYTE PORTD=0 WHILE TRUE FOR I=0 TO 7 PORTD=YAZ[I] DELAY_MS(100) FOR I=7 TO 0 STEP -1 PORTD=YAZ[I]

Detaylı

DC motorların sürülmesi ve sürücü devreleri

DC motorların sürülmesi ve sürücü devreleri DC motorların sürülmesi ve sürücü devreleri Armatür (endüvi) gerilimini değiştirerek devri ayarlamak mümkündür. Endüvi akımını değiştirerek torku (döndürme momentini) ayarlamak mümkündür. Endüviye uygulanan

Detaylı

ELEKTROLİZ YAPMAK İÇİN PI DENETİMLİ SENKRON DA-DA DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI

ELEKTROLİZ YAPMAK İÇİN PI DENETİMLİ SENKRON DA-DA DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI 5. luslararası İleri Teknolojiler Sempozyumu (IATS 09), 13 15 Mayıs 2009, Karabük, Türkiye LKTROLİZ YAPMAK İÇİN PI DNTİMLİ SNKRON DA-DA DÖNÜŞTÜRÜCÜ TASARIMI DSIGN OF A PI CONTROLLD SYNCRONOS DC-DC CONVRTR

Detaylı

SOLAR ŞEMSİYE LİSANS BİTİRME TEZİ

SOLAR ŞEMSİYE LİSANS BİTİRME TEZİ T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü SOLAR ŞEMSİYE LİSANS BİTİRME TEZİ Mehmet ARSLAN Mehmet ERCAN Gözde BURAT Prof. Dr. İsmail H. ALTAŞ Mayıs

Detaylı

ENDÜSTRİYEL BİR TESİSTE DİNAMİK KOMPANZASYON UYGULAMASI

ENDÜSTRİYEL BİR TESİSTE DİNAMİK KOMPANZASYON UYGULAMASI ENDÜSTRİYEL BİR TESİSTE DİNAMİK KOMPANZASYON UYGULAMASI Özgür GENCER Semra ÖZTÜRK Tarık ERFİDAN Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Elektrik Mühendisliği Bölümü, Kocaeli San-el Mühendislik Elektrik

Detaylı

ELEKTRİK ENERJİ SİSTEMLERİNDE OLUŞAN HARMONİKLERİN FİLTRELENMESİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONU

ELEKTRİK ENERJİ SİSTEMLERİNDE OLUŞAN HARMONİKLERİN FİLTRELENMESİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONU T.C. MARMARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ELEKTRİK ENERJİ SİSTEMLERİNDE OLUŞAN HARMONİKLERİN FİLTRELENMESİNİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ MODELLENMESİ VE SİMÜLASYONU Mehmet SUCU (Teknik Öğretmen, BSc.)

Detaylı

ÜÇ-FAZLI TAM DALGA YARI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE ÜÇ-FAZLI EVİRİCİ

ÜÇ-FAZLI TAM DALGA YARI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE ÜÇ-FAZLI EVİRİCİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Güç Elektroniği Uygulamaları ÜÇ-FAZLI TAM DALGA YARI KONTROLLÜ DOĞRULTUCU VE ÜÇ-FAZLI EVİRİCİ Hazırlık Soruları

Detaylı

Yükseltici DA Kıyıcılar, Gerilim beslemeli invertörler / 12. Hafta

Yükseltici DA Kıyıcılar, Gerilim beslemeli invertörler / 12. Hafta E sınıfı DC kıyıcılar; E sınıfı DC kıyıcılar, çift yönlü (4 bölgeli) DC kıyıcılar olarak bilinmekte olup iki adet C veya iki adet D sınıfı DC kıyıcının birleşiminden oluşmuşlardır. Bu tür kıyıcılar, iki

Detaylı

ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN TEK FAZLI ġebekeden BESLENMESĠ

ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN TEK FAZLI ġebekeden BESLENMESĠ T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN TEK FAZLI ġebekeden BESLENMESĠ Muhammet ÖZKURT Mehmet Ali GÜRLER Prof. Dr.

Detaylı

ASENKRON GENERATÖRLÜ RÜZGAR TÜRBĠNĠ

ASENKRON GENERATÖRLÜ RÜZGAR TÜRBĠNĠ T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü ASENKRON GENERATÖRLÜ RÜZGAR TÜRBĠNĠ Gökay KIRCA Sadullah TURAN Gökhan DABAK Muhsin BAKDEMĠR DanıĢman Yrd.

Detaylı

ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTOR ÇALIŞMA PRENSİBİ

ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTOR ÇALIŞMA PRENSİBİ 1 ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTOR ÇALIŞMA PRENSİBİ Üç Fazlı Asenkron Motorlarda Döner Manyetik Alanın Meydana Gelişi Stator sargılarına üç fazlı alternatif gerilim uygulandığında uygulanan gerilimin frekansı ile

Detaylı

T.C. ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ ELEKTRONĠK DEVRELER LABORATUVARI I DENEY 2: DĠYOT UYGULAMALARI

T.C. ULUDAĞ ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ ELEKTRONĠK DEVRELER LABORATUVARI I DENEY 2: DĠYOT UYGULAMALARI T.. ULUDAĞ ÜNĠERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK MĠMARLIK FAKÜLTESĠ ELEKTRONĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ ELEKTRONĠK DERELER LABORATUARI I Kırpıcı devreler Kenetleme devreleri Doğrultma devreleri DENEY 2: DĠYOT UYGULAMALARI

Detaylı

Bir fazlı AA Kıyıcılar / 8. Hafta

Bir fazlı AA Kıyıcılar / 8. Hafta AC-AC Dönüştürücüler AC kıyıcılar (AC-AC dönüştürücüler), şebekeden aldıkları sabit genlik ve frekanslı AC gerilimi isleyerek çıkışına yine AC olarak veren güç elektroniği devreleridir. Bu devreleri genel

Detaylı

PWM Doğrultucular. AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde,

PWM Doğrultucular. AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde, PWM DOĞRULTUCULAR PWM Doğrultucular AA/DA güç dönüşümü - mikroelektronik devrelerin güç kaynaklarında, - elektrikli ev aletlerinde, - elektronik balastlarda, - akü şarj sistemlerinde, - motor sürücülerinde,

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri)

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) 1. DENEYİN AMACI ÜÇ FAZ EVİRİCİ 3 Faz eviricilerin çalışma

Detaylı

2- Tristör ile yük akımı değiştirilerek ayarlı yükkontrolü yapılabilir.

2- Tristör ile yük akımı değiştirilerek ayarlı yükkontrolü yapılabilir. Tristörlü Redresörler ( Doğrultmaçlar ) : Alternatif akımı doğru akıma çeviren sistemlere redresör denir. Redresörler sanayi için gerekli olan DC gerilimin elde edilmesini sağlar. Büyük akım ve gerilimlerin

Detaylı

DC DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER

DC DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER 1. DENEYİN AMACI KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Power Electronic Circuits (Güç Elektroniği Devreleri) DC DC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER DC-DC gerilim azaltan

Detaylı

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜÇ ELEKTRONİĞİ 9. HAFTA 1 İçindekiler DC/AC İnvertör Devreleri 2 Güç elektroniğinin temel devrelerinden sonuncusu olan Đnvertörler, herhangi bir DC kaynaktan aldığı

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ İLERİ SEVİYE TEKNİK ÖZELLİKLER

YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ İLERİ SEVİYE TEKNİK ÖZELLİKLER YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ İLERİ SEVİYE TEKNİK ÖZELLİKLER Yenilenebilir enerji sistemleri eğitim seti temel olarak rüzgar türbini ve güneş panelleri ile elektrik üretimini uygulamalı eğitime taşımak

Detaylı

TEK FAZLI DOĞRULTUCULAR

TEK FAZLI DOĞRULTUCULAR ELEKTRĠK-ELEKTRONĠK ÜHENDĠSLĠĞĠ GÜÇ ELEKTRONĠĞĠ LABORATUAR TEK FAZL DOĞRULTUCULAR Teorik Bilgi Pek çok güç elektroniği uygulamasında, giriş gücü şebekeden alınan 50-60 Hz lik AC güç şeklindedir ve uygulamada

Detaylı

EVK Enerji Verimliliği, Kalitesi Sempozyumu ve Sergisi Haziran 2015, Sakarya

EVK Enerji Verimliliği, Kalitesi Sempozyumu ve Sergisi Haziran 2015, Sakarya 6. Enerji Verimliliği, Kalitesi Sempozyumu ve Sergisi 04-06 Haziran 2015, Sakarya KÜÇÜK RÜZGAR TÜRBİNLERİ İÇİN ŞEBEKE BAĞLANTILI 3-FAZLI 3-SEVİYELİ T-TİPİ DÖNÜŞTÜRÜCÜ DENETİMİ İbrahim Günesen gunesen_81@hotmail.com

Detaylı

Statik güç eviricilerinin temel görevi, bir DA güç kaynağı kullanarak çıkışta AA dalga şekli üretmektir.

Statik güç eviricilerinin temel görevi, bir DA güç kaynağı kullanarak çıkışta AA dalga şekli üretmektir. 4. Bölüm Eviriciler ve Eviricilerin Sınıflandırılması Doç. Dr. Ersan KABALCI AEK-207 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ Giriş Statik güç eviricilerinin temel görevi, bir DA güç kaynağı kullanarak çıkışta

Detaylı

Ders 08. Elektronik Devre Tasarımı. Güç Elektroniği 1. Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir.

Ders 08. Elektronik Devre Tasarımı. Güç Elektroniği 1. Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir. Elektronik Devre Tasarımı Ders 08 Ders Notları Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Mehmet Necdet YILDIZ a aittir. www.ozersenyurt.net www.orbeetech.com / 1 AC AC DÖNÜŞTÜRÜCÜLER AC kıyıcılar (AC-AC

Detaylı

DERS BİLGİ FORMU. Okul Eğitimi Süresi

DERS BİLGİ FORMU. Okul Eğitimi Süresi ) GÜÇ ELEKTRONİĞİ (0860120203-0860170113) VE ENERJİ Zorunlu Meslek i Seçmeli (Proje, Ödev, Araştırma, İş Yeri ) 4 56 44 100 Kredisi 3+1 4 Bu derste; yarı iletken anahtarlama elemanları, doğrultucu ve kıyıcı

Detaylı

İçİndekİler. 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? 2. Bölüm - MİkroDenetleyİcİlerİ Anlamak

İçİndekİler. 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? 2. Bölüm - MİkroDenetleyİcİlerİ Anlamak XIII İçİndekİler 1. Bölüm - Mİkro Denetleyİcİ Nedİr? Mikrodenetleyici Tanımı Mikrodenetleyicilerin Tarihçesi Mikroişlemci- Mikrodenetleyici 1. İki Kavram Arasındaki Farklar 2. Tasarım Felsefesi ve Mimari

Detaylı

Anahtarlama Modlu DA-AA Evirici

Anahtarlama Modlu DA-AA Evirici Anahtarlama Modlu DA-AA Evirici Giriş Anahtarlama modlu eviricilerde temel kavramlar Bir fazlı eviriciler Üç fazlı eviriciler Ölü zamanın PWM eviricinin çıkış gerilimine etkisi Diğer evirici anahtarlama

Detaylı

Bölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri

Bölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri Bölüm 1 Güç Elektroniği Sistemleri Elektrik gücünü yüksek verimli bir biçimde kontrol etmek ve formunu değiştirmek (dönüştürmek) için oluşturlan devrelere denir. Şekil 1 de güç girişi 1 veya 3 fazlı AA

Detaylı

DENEY 6: FLİP-FLOP (BELLEK) DEVRESİ UYGULAMALARI

DENEY 6: FLİP-FLOP (BELLEK) DEVRESİ UYGULAMALARI DENEY 6: FLİP-FLOP (BELLEK) DEVRESİ UYGULAMALARI Deneyin Amaçları Flip-floplara aģina olmak. DeğiĢik tipte Flip-Flop devrelerin gerçekleģtirilmesi ve tetikleme biçimlerini kavramak. ArdıĢık mantık devrelerinin

Detaylı

FOTOVOLTAİK ELEKTRİK ÜRETİM SİSTEMLERİNDE KULLANILAN ÇOK SEVİYELİ EVİRİCİLERİN İNCELENMESİ

FOTOVOLTAİK ELEKTRİK ÜRETİM SİSTEMLERİNDE KULLANILAN ÇOK SEVİYELİ EVİRİCİLERİN İNCELENMESİ FOTOVOLTAİK ELEKTRİK ÜRETİM SİSTEMLERİNDE KULLANILAN ÇOK SEVİYELİ EVİRİCİLERİN İNCELENMESİ Abdülvehhab KAZDALOĞLU 1 Bekir ÇAKIR 2 Murat DEMĠR 3 Aziz GÜNEROĞLU 4 Engin ÖZDEMĠR 5 Mehmet UÇAR 6 vahap@kocaeli.edu.tr

Detaylı

KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ

KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ KIRIKKALE ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SAYISAL ELEKTRONİK LAB. DENEY FÖYÜ DENEY 4 OSİLATÖRLER SCHMİT TRİGGER ve MULTİVİBRATÖR DEVRELERİ ÖN BİLGİ: Elektronik iletişim sistemlerinde

Detaylı

Rüzgar Enerjisi Deney Seti

Rüzgar Enerjisi Deney Seti T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Rüzgar Enerjisi Deney Seti 243412 Gökay DOĞAN 243400 Bilge Kaan KEY 243404 Dursun Gökhan KAHVECĠ Prof. Dr.

Detaylı

Şekil 3-1 Ses ve PWM işaretleri arasındaki ilişki

Şekil 3-1 Ses ve PWM işaretleri arasındaki ilişki DARBE GENİŞLİK MÖDÜLATÖRLERİ (PWM) (3.DENEY) DENEY NO : 3 DENEY ADI : Darbe Genişlik Modülatörleri (PWM) DENEYİN AMACI : µa741 kullanarak bir darbe genişlik modülatörünün gerçekleştirilmesi.lm555 in karakteristiklerinin

Detaylı

Güç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve elektronik bilim dalları arasında bir bilim dalıdır.

Güç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve elektronik bilim dalları arasında bir bilim dalıdır. 3. Bölüm Güç Elektroniğinde Temel Kavramlar ve Devre Türleri Doç. Dr. Ersan KABALC AEK-207 GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ Güç Elektroniğine Giriş Güç elektroniği elektrik mühendisliğinde enerji ve

Detaylı

DA-DA BUCK, BOOST VE BUCK-BOOST KONVERTER DENEY SETĐ TASARIMI VE UYGULAMASI

DA-DA BUCK, BOOST VE BUCK-BOOST KONVERTER DENEY SETĐ TASARIMI VE UYGULAMASI MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu 21-22 EKĐM 2010-DÜZCE DA-DA BUCK, BOOST VE BUCK-BOOST KONVERTER DENEY SETĐ TASARIMI VE UYGULAMASI Muhammed ÖZTÜRK Engin YURDAKUL Samet EŞSĐZ

Detaylı

Doç. Dr. Ersan KABALCI. AEK-207 Güneş Enerjisi İle Elektrik Üretimi

Doç. Dr. Ersan KABALCI. AEK-207 Güneş Enerjisi İle Elektrik Üretimi 6. Bölüm Şebeke Bağlantıları ve Şebeke Giriş-Çıkışları Doç. Dr. Ersan KABALCI 1 AEK-207 Güneş Enerjisi İle Elektrik Üretimi Giriş Elektrik şebekesinin bulunmadığı yerleşimden uzak bölgelerde enerji ihtiyacını

Detaylı

T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ ALİAĞA MESLEK YÜKSEKOKULU

T.C. EGE ÜNİVERSİTESİ ALİAĞA MESLEK YÜKSEKOKULU ELEKTRİK PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ 2013 / 2014 EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ 1. SINIF 1. YARIYIL 107 Matematik-I 3 0 3 3 Sayılar,olasılık ile ilgili temel esasları uygulamak, cebir çözümlerini yapmak, geometri

Detaylı

4.2. EKSENEL VANTİLATÖRLERİN BİLGİSAYARLA BOYUTLANDIRILMASI

4.2. EKSENEL VANTİLATÖRLERİN BİLGİSAYARLA BOYUTLANDIRILMASI 4.2. EKSENEL VANTİLATÖRLERİN BİLGİSAYARLA BOYUTLANDIRILMASI Yrd.Doç.Dr.Asaf VAROL Tek.Eğt.Fak. Makina Eğitimi Bölüm BaĢkanı ELAZIĞ Mak.Müh. İbrahim UZUN F.Ü.Bilgi iģlem Daire BaĢkan Vekili ELAZIĞ ÖZET

Detaylı

ELEKTRİK MOTORLARI VE SÜRÜCÜLER

ELEKTRİK MOTORLARI VE SÜRÜCÜLER BÖLÜM 4 A.A. MOTOR SÜRÜCÜLERİ 4.1.ALTERNATİF AKIM MOTORLARININ DENETİMİ Alternatif akım motorlarının, özellikle sincap kafesli ve bilezikli asenkron motorların endüstriyel uygulamalarda kullanımı son yıllarda

Detaylı

Anma güçleri 3 kw tan büyük olan motorların üç fazlı şebekelere bağlanabilmeleri için üç fazlı olmaları gerekir.

Anma güçleri 3 kw tan büyük olan motorların üç fazlı şebekelere bağlanabilmeleri için üç fazlı olmaları gerekir. Elektrik motorlarında yol verme işlemi Motorun rotor hızının sıfırdan anma hızına hızına ulaşması için yapılan işlemdir. Durmakta olan motorun stator sargılarına gerilim uygulandığında endüklenen zıt emk

Detaylı

PIC16F877 Mikrodenetleyicisi İle Uzay Vektör PWM İşaretlerinin Üretilmesi

PIC16F877 Mikrodenetleyicisi İle Uzay Vektör PWM İşaretlerinin Üretilmesi PIC16F877 Mikrodenetleyicisi İle Uzay Vektör PWM İşaretlerinin Üretilmesi Hakan ÇELİK 1 Eyyüp ÖKSÜZTEPE 2 Hasan KÜRÜM 3 1 TEİAŞ, Doğu Anadolu Yük Tevzi İşletme Müdürlüğü, 25020, Erzurum 2 Milli Eğitim

Detaylı

326 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 326-04

326 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 326-04 İNÖNÜ ÜNİERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜH. BÖL. 26 ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUARI II ÜÇ-FAZ SİNCAP KAFESLİ ASENKRON (İNDÜKSİYON) MOTOR DENEY 26-04. AMAÇ: Üç-faz sincap kafesli asenkron

Detaylı

Düzenlilik = ((Vçıkış(yük yokken) - Vçıkış(yük varken)) / Vçıkış(yük varken)

Düzenlilik = ((Vçıkış(yük yokken) - Vçıkış(yük varken)) / Vçıkış(yük varken) KTÜ Mühendislik Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Sayısal Elektronik Laboratuarı DOĞRULTUCULAR Günümüzde bilgisayarlar başta olmak üzere bir çok elektronik cihazı doğru akımla çalıştığı bilinen

Detaylı

L3 Otomasyon Laboratuvarı

L3 Otomasyon Laboratuvarı L3 Laboratuvarı Otomasyon laboratuvarı olarak kullanılmaktadır. Bu laboratuvarda ders alan öğrencilerimiz; Elektrik makinelerinin yapısı, bakımı, kontrolü ve endüstriyel uygulama alanlarını öğrenir. Enerji

Detaylı

PIC Tabanlı Fırçasız DC Motor Sürücüsü Tasarımı

PIC Tabanlı Fırçasız DC Motor Sürücüsü Tasarımı PIC Tabanlı Fırçasız DC Motor Sürücüsü Tasarımı Ömer Aydoğdu, Mert Bayer lektrik-lektronik Mühendisliği Bölümü Selçuk Üniversitesi oaydogdu@selcuk.edu.tr, bayermert@hotmail.com Özet Bu çalışmada, Fırçasız

Detaylı

DERS BİLGİ FORMU. Okul Eğitimi Süresi

DERS BİLGİ FORMU. Okul Eğitimi Süresi DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI BÖLÜM PROGRAM DÖNEMİ DERSİN DİLİ DERS KATEGORİSİ ÖN ŞARTLAR SÜRE VE DAĞILIMI KREDİ DERSİN AMACI ÖĞRENME ÇIKTILARI VE DERSİN İÇERİĞİ VE DAĞILIMI (MODÜLLER VE HAFTALARA GÖRE DAĞILIMI)

Detaylı

ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTOR ÇALIŞMA PRENSİBİ

ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTOR ÇALIŞMA PRENSİBİ 1 ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTOR ÇALIŞMA PRENSİBİ Buna göre bir iletkende gerilim indüklenebilmesi için; Bir manyetik alan olmalıdır. (Sabit mıknatıs yada elektromıknatıs ile elde edilir.) İletken manyetik alan

Detaylı

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR

TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com ISSN:1304-4141 Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi 2007 (1) 15-24 TEKNOLOJĐK ARAŞTIRMALAR Makale Rüzgar Enerjisi ile Tahrik Edilen Bilezikli Asenkron Jeneratörün Yapay

Detaylı

4. ÜNİTE ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ

4. ÜNİTE ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ 4. ÜNİTE ALTERNATİF AKIMDA GÜÇ KONULAR 1. Ani Güç, Ortalama Güç 2. Dirençli Devrelerde Güç 3. Bobinli Devrelerde Güç 4. Kondansatörlü Devrelerde Güç 5. Güç Üçgeni 6. Güç Ölçme GİRİŞ Bir doğru akım devresinde

Detaylı

KULLANIM KLAVUZU DCB-I KRAMER KAPI KONTROL KARTI. Lifkon Elektrik Elektronik DCB-I. D.No: 005 - D.Ver: 104-27.04.2015 - www.lifkon.

KULLANIM KLAVUZU DCB-I KRAMER KAPI KONTROL KARTI. Lifkon Elektrik Elektronik DCB-I. D.No: 005 - D.Ver: 104-27.04.2015 - www.lifkon. KRAMER KAPI KONTROL KARTI KULLANIM KLAVUZU Bütün Hakları Saklıdır. 1 / 11 İÇİNDEKİLER GĠRĠġ... 3 TEKNĠK ÖZELLĠKLER... 4 BAĞLANTI ġemasi... 5 KART ÇALIġMA MODLARI... 6 MENÜ... 7 KAPI HAREKETLERĠ... 10 MONTAJ...

Detaylı

REAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONU ve REZONANS HESAPLARI

REAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONU ve REZONANS HESAPLARI REAKTİF GÜÇ KOMPANZASYONU ve REZONANS HESAPLARI Alper Terciyanlı TÜBİTAK-BİLTEN alper.terciyanli@emo.org.tr EMO Ankara Şube Reaktif Güç Kompanzasyonu Eğitimi 16.07.2005 1 Kapsam Genel Kavramlar Reaktif

Detaylı

Endüstriyel Sensörler ve Uygulama Alanları Kalite kontrol amaçlı ölçme sistemleri, üretim ve montaj hatlarında imalat sürecinin en önemli aşamalarındandır. Günümüz teknolojisi mükemmelliği ve üretimdeki

Detaylı

ENDÜSTRĠYEL OTOMASYON TEKNOLOJĠLERĠ

ENDÜSTRĠYEL OTOMASYON TEKNOLOJĠLERĠ T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ENDÜSTRĠYEL OTOMASYON TEKNOLOJĠLERĠ DEVRE ANALĠZĠ 2 523EO0354 Ankara, 2011 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer

Detaylı

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM-1-ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN YAPISI VE ÇALIġMA PRENSĠBĠ

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM-1-ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN YAPISI VE ÇALIġMA PRENSĠBĠ İÇİNDEKİLER BÖLÜM-1-ÜÇ FAZLI ASENKRON MOTORLARIN YAPISI VE ÇALIġMA PRENSĠBĠ Asenkron motorların endüstrideki önemi Turmetre ile asenkron motorun devrinin ölçülmesi ve kayma deneyi Senkron hız, Asenkron

Detaylı

Y-0035 GÜÇ ELEKTRONİĞİ EĞİTİM SETİ

Y-0035 GÜÇ ELEKTRONİĞİ EĞİTİM SETİ Güç Elektroniği Eğitim Seti, temel güç elektroniği uygulamaları, endüstriyel otomasyon, elektriksel işlemlerin kontrolü ve ölçümleri ile birlikte öğretilmesi, kullanılması, devre elemanlarının tanınması,

Detaylı

Güç Elektroniği Ders notları Prof. Dr. Çetin ELMAS

Güç Elektroniği Ders notları Prof. Dr. Çetin ELMAS KAYNAKLAR 1. Hart, D. W.,1997, Introduction to Power Electronics, Prentice Hall International Inc, USA. 2. Mohan, N., Undeland, T. M., Robbins, W.P.,1995, Power Electronics: Converters, Application and

Detaylı

ANALOG ELEKTRONİK - II. Opampla gerçekleştirilen bir türev alıcı (differantiator) çalışmasını ve özellikleri incelenecektir.

ANALOG ELEKTRONİK - II. Opampla gerçekleştirilen bir türev alıcı (differantiator) çalışmasını ve özellikleri incelenecektir. BÖLÜM 6 TÜREV ALICI DEVRE KONU: Opampla gerçekleştirilen bir türev alıcı (differantiator) çalışmasını ve özellikleri incelenecektir. GEREKLİ DONANIM: Multimetre (Sayısal veya Analog) Güç Kaynağı: ±12V

Detaylı

DENEY 16 Sıcaklık Kontrolü

DENEY 16 Sıcaklık Kontrolü DENEY 16 Sıcaklık Kontrolü DENEYİN AMACI 1. Sıcaklık kontrol elemanlarının türlerini ve çalışma ilkelerini öğrenmek. 2. Bir orantılı sıcaklık kontrol devresi yapmak. GİRİŞ Solid-state sıcaklık kontrol

Detaylı

ALTERNATİF AKIMDA ÜÇ FAZLI DEVRELER

ALTERNATİF AKIMDA ÜÇ FAZLI DEVRELER 1 ÜÇ FAZLI DEVRELER ALTERNATİF AKIMDA ÜÇ FAZLI DEVRELER Alternatif Akımda Üç Fazlı Devreler Büyük değerlerdeki gücün üretimi, iletim ve dağıtımı üç fazlı sistemlerle gerçekleştirilir. Üç fazlı sistemin

Detaylı

PIC KULLANARAK GÜÇ KARSAYISI ÖLÇÜM DEVRESİ TASARIMI VE SİMÜLASYON

PIC KULLANARAK GÜÇ KARSAYISI ÖLÇÜM DEVRESİ TASARIMI VE SİMÜLASYON PIC KULLANARAK GÜÇ KARSAYISI ÖLÇÜM DEVRESİ TASARIMI VE SİMÜLASYON Sabir RÜSTEMLİ 1 Muhammet ATEŞ 2 1 Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van 2 Başkale Meslek Yüksekokulu

Detaylı

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 293 3. BASKI

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 293 3. BASKI DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ YAYINLARI NO: 293 3. BASKI ÖNSÖZ Bu kitap, Dokuz Eylül Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümünde lisans eğitimi ders programında verilen

Detaylı

T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü GÜÇ KOMPANZASYON

T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi. Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü GÜÇ KOMPANZASYON T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü GÜÇ KOMPANZASYON 254268 Yiğit ÖZDEMĠR 254272 Yavuz KÜÇÜKOĞLU DanıĢman Prof. Dr. Ġsmail H. ALTAġ Mayıs 2013

Detaylı

Şekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri

Şekil-1. Doğru ve Alternatif Akım dalga şekilleri 2. Alternatif Akım =AC (Alternating Current) Değeri ve yönü zamana göre belirli bir düzen içerisinde değişen akıma AC denir. En çok bilinen AC dalga biçimi Sinüs dalgasıdır. Bununla birlikte farklı uygulamalarda

Detaylı

Güç Elektroniği. Yüke verilen enerjinin kontrolü, enerjinin açılması ve kapanması ile ayarlanmasını içerir.

Güç Elektroniği. Yüke verilen enerjinin kontrolü, enerjinin açılması ve kapanması ile ayarlanmasını içerir. Güç Elektroniği GÜÇ ELEKTRONİĞİNİN TANIMI Güç Elektroniği, temel olarak yüke verilen enerjinin kontrol edilmesi ve enerji şekillerinin birbirine dönüştürülmesini inceleyen bilim dalıdır. Güç Elektroniği,

Detaylı

1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI

1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI 1 ALTERNATİF AKIMIN TANIMI Alternatif Akımın Tanımı Doğru gerilim kaynağının gerilim yönü ve büyüklüğü sabit olmakta; buna bağlı olarak devredeki elektrik akımı da aynı yönlü ve sabit değerde olmaktadır.

Detaylı

Gerilim beslemeli invertörler, akım beslemeli invertörler / 13. Hafta. Sekil-7.7 de endüktif yükte çalışan PWM invertör görülmektedir.

Gerilim beslemeli invertörler, akım beslemeli invertörler / 13. Hafta. Sekil-7.7 de endüktif yükte çalışan PWM invertör görülmektedir. 1 fazlı Gerilim Kaynaklı PWM invertörler (Endüktif yükte); Sekil-7.7 de endüktif yükte çalışan PWM invertör görülmektedir. Şekil-7.7 den görüldüğü gibi yükün endüktif olması durumunda, yük üzerindeki enerjinin

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARI RÜZGAR ENERJİSİ SİSTEMLERİ Eğitim Merkezi Projesi Konu Başlıkları Enerjide değişim Enerji sistemleri mühendisliği Rüzgar enerjisi Rüzgar enerjisi eğitim müfredatı Eğitim

Detaylı

Tek Fazlı Tam Dalga Doğrultucularda Farklı Yük Durumlarındaki Harmoniklerin İncelenmesi

Tek Fazlı Tam Dalga Doğrultucularda Farklı Yük Durumlarındaki Harmoniklerin İncelenmesi Tek Fazlı Tam Dalga Doğrultucularda Farklı Yük Durumlarındaki Harmoniklerin İncelenmesi Ezgi ÜNVERDİ(ezgi.unverdi@kocaeli.edu.tr), Ali Bekir YILDIZ(abyildiz@kocaeli.edu.tr) Elektrik Mühendisliği Bölümü

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOULU

ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOULU ANKARA ÜNİVERSİTESİ GAMA MESLEK YÜKSEKOULU BMT132 GÜÇ ELEKTRONİĞİ Öğr.Gör.Uğur YEDEKÇİOğLU GÜÇ DİYOTLARI Güç diyotları, kontrolsüz güç anahtarlarıdır. Bu diyotlar; 1) Genel amaçlı (şebeke) diyotlar, 2)

Detaylı

3 FAZLI ASENKRON MOTORLAR

3 FAZLI ASENKRON MOTORLAR 3 FAZLI ASENKRON MOTORLAR 3 FAZLI ASENKRON MOTORLAR Üç fazlı AC makinelerde üretilen üç fazlı gerilim, endüstride R-S-T (L1-L2- L3) olarak bilinir. R-S-T gerilimleri, aralarında 120 şer derece faz farkı

Detaylı

SENKRON MAKİNA. Senkron generatörün rotoru yukarıda ifade edildiği gibi DC-uyartımlı elektromıknatıs olabileceği gibi sabit mıknatıslı da olabilir.

SENKRON MAKİNA. Senkron generatörün rotoru yukarıda ifade edildiği gibi DC-uyartımlı elektromıknatıs olabileceği gibi sabit mıknatıslı da olabilir. SENKRON MAKİNA Senkron makinenin rotor sargıları (alan sargıları) harici bir kaynak vasıtası ile fırça-bilezik sistemi üzerinden DC akım uyartımına tabi tutulur. Rotor sargıları türbin kanatları tarafından

Detaylı

Elektrik Makinaları I

Elektrik Makinaları I Elektrik Makinaları I Yuvarlak rotorlu makina, fazör diyagramları, şebekeye paralel çalışma,reaktif-aktif güç ayarı,gerilim regülasyonu,motor çalışma Generatör çalışması için indüklenen gerilim E a, uç

Detaylı

Sabit Gerilim Regülatörü Kullanarak Ayarlanabilir Güç Kaynağı

Sabit Gerilim Regülatörü Kullanarak Ayarlanabilir Güç Kaynağı Sabit Gerilim Regülatörü Kullanarak Ayarlanabilir Güç Kaynağı Sabit değerli pozitif gerilim regülatörleri basit bir şekilde iki adet direnç ilavesiyle ayarlanabilir gerilim kaynaklarına dönüştürülebilir.

Detaylı

ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI

ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI ELEKTRONİK DEVRE ELEMANLARI 1. Direnç Renk Kodları Direnç Renk Tablosu Renk Sayı Çarpan Tolerans SİYAH 0 1 KAHVERENGİ 1 10 ± %1 KIRMIZI 2 100 ± %2 TURUNCU 3 1000 SARI 4 10.000 YEŞİL 5 100.000 ± %0.5 MAVİ

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ AFYON KOCATEPE ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ ELEKTRĠK MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı Güz Dönemi Sayısal Elektronik Laboratuvarı Dersi Tüm Deneyler Kitapçığı LABORATUVARDA UYULACAK

Detaylı

Alçak Gerilimde Aktif Filtre ile Akım Harmoniklerinin Etkisinin Azaltılması

Alçak Gerilimde Aktif Filtre ile Akım Harmoniklerinin Etkisinin Azaltılması 618 Alçak Gerilimde Aktif Filtre ile Akım Harmoniklerinin Etkisinin Azaltılması 1 Latif TUĞ ve * 2 Cenk YAVUZ 1 Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Elektrik-Elektronik Mühendisliği Böl., Sakarya,

Detaylı

SENKRON MAKİNA DENEYLERİ

SENKRON MAKİNA DENEYLERİ DENEY-8 SENKRON MAKİNA DENEYLERİ Senkron Makinaların Genel Tanımı Senkron makina; stator sargılarında alternatif akım, rotor sargılarında ise doğru akım bulunan ve rotor hızı senkron devirle dönen veya

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ

YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ Yenilenebilir enerji sistemleri eğitim seti temel olarak rüzgar türbini ve güneş panelleri ile elektrik üretimini uygulamalı eğitime taşımak amacıyla tasarlanmış, kapalı

Detaylı

ALTERNATĐF AKIM (AC) I AC NĐN ELDE EDĐLMESĐ; KARE VE ÜÇGEN DALGALAR

ALTERNATĐF AKIM (AC) I AC NĐN ELDE EDĐLMESĐ; KARE VE ÜÇGEN DALGALAR ALTERNATĐF AKIM (AC) I AC NĐN ELDE EDĐLMESĐ; KARE VE ÜÇGEN DALGALAR 1.1 Amaçlar AC nin Elde Edilmesi: Farklı ve değişken DC gerilimlerin anahtar ve potansiyometreler kullanılarak elde edilmesi. Kare dalga

Detaylı

T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DC-DC BOOST CONVERTER DEVRESİ AHMET KALKAN 110206028 Prof. Dr. Nurettin ABUT KOCAELİ-2014 1. ÖZET Bu çalışmada bir yükseltici tip DA ayarlayıcısı

Detaylı

LĠSANS BĠTĠRME PROJESĠ MANYETĠK LEVĠTASYON

LĠSANS BĠTĠRME PROJESĠ MANYETĠK LEVĠTASYON T.C. KARADENĠZ TEKNĠK ÜNĠVERSĠTESĠ Mühendislik Fakültesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü LĠSANS BĠTĠRME PROJESĠ MANYETĠK LEVĠTASYON OĞULCAN YÜCEL Prof. Dr. Ġsmail Hakkı ALTAġ Mayıs 2012 TRABZON

Detaylı

2. Bölüm: Rüzgar Enerjisi Dönüşüm Sistemleri ve Yapıları

2. Bölüm: Rüzgar Enerjisi Dönüşüm Sistemleri ve Yapıları 2. Bölüm: Rüzgar Enerjisi Dönüşüm Sistemleri ve Yapıları Doç. Dr. Ersan KABALCI AEK-204 Rüzgar Enerjisi ile Elektrik Üretimi 2.1. Rüzgar Enerjisi Dönüşüm Sistemlerine Giriş Rüzgar enerjisinin elektriksel

Detaylı

Sensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Thomas Alva Edison

Sensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Thomas Alva Edison Sensörler Öğr. Gör. Erhan CEMÜNAL Sıkı bir çalışmanın yerini hiç bir şey alamaz. Deha yüzde bir ilham ve yüzde doksandokuz terdir. Thomas Alva Edison İçerik TEMEL ELEKTRONİK KAVRAMLARI Transdüser ve Sensör

Detaylı

DENEY 10-A : PIC 16F877 ile DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONU (PWM) SİNYAL KONTROL UYGULAMASI

DENEY 10-A : PIC 16F877 ile DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONU (PWM) SİNYAL KONTROL UYGULAMASI DENEY 10-A : PIC 16F877 ile DARBE GENİŞLİK MODÜLASYONU (PWM) SİNYAL KONTROL UYGULAMASI AMAÇ: 1. Mikrodenetleyici kullanarak Darbe Genişlik Modülasyonu (PWM) sinyal üretilmesini öğrenmek 2. EasyPIC7 setinde

Detaylı

Elektrik Makinaları Laboratuvarı

Elektrik Makinaları Laboratuvarı TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Elektrik Makinaları Laboratuvarı Deney No: 5-6 Deneyin Adı: Senkron Makine Deneyleri Öğrencinin Adı Soyadı : Numarası : Tarih: 1 Teorik Bilgi

Detaylı

6. Osiloskop. Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır.

6. Osiloskop. Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır. 6. Osiloskop Periyodik ve periyodik olmayan elektriksel işaretlerin gözlenmesi ve ölçülmesini sağlayan elektronik bir cihazdır. Osiloskoplar üç gruba ayrılabilir; 1. Analog osiloskoplar 2. Dijital osiloskoplar

Detaylı

1000 V a kadar Çıkış Voltaj. 500 V a kadar İzolasyon Sınıfı. F 140C İzolasyon Malzemesi IEC EN 60641-2 Çalışma Frekansı. 50-60 Hz.

1000 V a kadar Çıkış Voltaj. 500 V a kadar İzolasyon Sınıfı. F 140C İzolasyon Malzemesi IEC EN 60641-2 Çalışma Frekansı. 50-60 Hz. BİR ve İKİ FAZLI İZOLASYON TRANSFORMATÖR Bir ve İki fazlı olarak üretilen emniyet izolasyon transformatör leri insan sağlığı ile sistem ve cihazlara yüksek güvenliğin istenildiği yerlerde kullanılır. İzolasyon

Detaylı

İNDEKS. Cuk Türü İzolesiz Dönüştürücü, 219 Cuk Türü İzoleli Dönüştürücü, 228. Çalışma Bölgeleri, 107, 108, 109, 162, 177, 197, 200, 203, 240, 308

İNDEKS. Cuk Türü İzolesiz Dönüştürücü, 219 Cuk Türü İzoleli Dönüştürücü, 228. Çalışma Bölgeleri, 107, 108, 109, 162, 177, 197, 200, 203, 240, 308 İNDEKS A AC Bileşen, 186 AC Gerilim Ayarlayıcı, 8, 131, 161 AC Kıyıcı, 8, 43, 50, 51, 54, 62, 131, 132, 133, 138, 139, 140, 141, 142, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 157,

Detaylı

ADC: Anolog-Digital Çevirici

ADC: Anolog-Digital Çevirici ADC: Anolog-Digital Çevirici ADC, girişlerine uygulanan akım, gerilim, sıcaklık gibi analog büyüklükleri değerleri ile orantılı olarak çıkışında digital sinyale çeviren devredir. PIC16F877a da 8 kanallı

Detaylı

BLM 224 ELEKTRONİK DEVRELER

BLM 224 ELEKTRONİK DEVRELER BLM 224 ELEKTRONİK DEVRELER Hafta 3 DİYOT UYGULAMALARI Karabük Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Elektronik Notları 1 Tam Dalga Doğrultucu, Orta Uçlu Bu doğrultma tipinde iki adet diyot orta

Detaylı

PIC PROGRAMLAMA STEP MOTOR SÜRÜCÜ VE KONTROL AMAÇ NEDİR? Unipolar Step Motorlar. Uç TESPİTİ NASIL YAPILIR?

PIC PROGRAMLAMA STEP MOTOR SÜRÜCÜ VE KONTROL AMAÇ NEDİR? Unipolar Step Motorlar. Uç TESPİTİ NASIL YAPILIR? PIC PROGRAMLAMA hbozkurt@mekatroniklab.com www.mekatroniklab.com.tr STEP MOTOR SÜRÜCÜ VE KONTROL AMAÇ Bu ayki sayımızda, özellikle CNC ve robotik uygulamalarda oldukça yaygın olarak kullanılan step motorlar

Detaylı

AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri

AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri AC-DC Dönüştürücülerin Genel Özellikleri U : AC girişteki efektif faz gerilimi f : Frekans q : Faz sayısı I d, I y : DC çıkış veya yük akımı (ortalama değer) U d U d : DC çıkış gerilimi, U d = f() : Maksimum

Detaylı

YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ

YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ YENİLENEBİLİR ENERJİ EĞİTİM SETİ KULLANIM KİTAPÇIĞI ve Deneyler İÇİNDEKİLER Eğitim Seti Özellikleri 3 Hibrid Şarj Regülatörü Modülü Özellikleri 4 DC-AC İnverter Modülü Özellikleri 5 AKÜ Modülü Özellikleri

Detaylı

ÜÇ-FAZ SENKRON JENERATÖRÜN AÇIK DEVRE VE KISA DEVRE KARAKTERİSTİKLERİ DENEY 324-04

ÜÇ-FAZ SENKRON JENERATÖRÜN AÇIK DEVRE VE KISA DEVRE KARAKTERİSTİKLERİ DENEY 324-04 ĐNÖNÜ ÜNĐERSĐTESĐ MÜHENDĐSĐK FAKÜTESĐ EEKTRĐK-EEKTRONĐK MÜH. BÖ. ÜÇ-FAZ SENKRON JENERATÖRÜN AÇIK DERE E KISA DERE KARAKTERİSTİKERİ DENEY 4-04. AMAÇ: Senkron jeneratör olarak çalışan üç faz senkron makinanın

Detaylı

TEMEL ELEKTRONĠK DERS NOTU

TEMEL ELEKTRONĠK DERS NOTU TEMEL ELEKTRONĠK DERS NOTU A. ELEKTRONĠKDE BĠLĠNMESĠ GEREKEN TEMEL KONULAR a. AKIM i. Akımın birimi amperdir. ii. Akım I harfiyle sembolize edilir. iii. Akımı ölçen ölçü aleti ampermetredir. iv. Ampermetre

Detaylı

EEM220 Temel Yarıiletken Elemanlar Çözümlü Örnek Sorular

EEM220 Temel Yarıiletken Elemanlar Çözümlü Örnek Sorular EEM220 Temel Yarıiletken Elemanlar Çözümlü Örnek Sorular Kaynak: Fundamentals of Microelectronics, Behzad Razavi, Wiley; 2nd edition (April 8, 2013), Manuel Solutions. Bölüm 3 Seçme Sorular ve Çözümleri

Detaylı

300 W İNVERTER DEVRESİ TASARIMI VE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ DESIGN AND IMPLEMENTATION OF 300 W INVERTER

300 W İNVERTER DEVRESİ TASARIMI VE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ DESIGN AND IMPLEMENTATION OF 300 W INVERTER Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi Sayı: 11, 2016, ss. 57-66 Selcuk University Journal of Social and Technical Researches Volume:11, 2016, p. 57-66 300 W İNVERTER DEVRESİ TASARIMI

Detaylı

LPC2104 Mikro Denetleyicisini KEIL İle Programlamak

LPC2104 Mikro Denetleyicisini KEIL İle Programlamak LPC2104 Mikro Denetleyicisini KEIL İle Programlamak Program yazabilmek için öncelikle komutları tanımamız ve ne işe yaradıklarını bilmemiz gerekir. Komutlar yeri geldikçe çalışma içerisinde anlatılacaktır.

Detaylı

ÜÇ FAZLI ALTI SEVİYELİ PWM İNVERTER İLE BESLENEN ASENKRON MOTORUN MATLAB/SİMULİNK UYGULAMASI. Hüseyin GÜZELCİK 1,

ÜÇ FAZLI ALTI SEVİYELİ PWM İNVERTER İLE BESLENEN ASENKRON MOTORUN MATLAB/SİMULİNK UYGULAMASI. Hüseyin GÜZELCİK 1, ÜÇ FAZLI ALTI SEVİYELİ PWM İNVERTER İLE BESLENEN ASENKRON MOTORUN MATLAB/SİMULİNK UYGULAMASI Hüseyin GÜZELCİK 1, 1 Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü Karadeniz Teknik Üniversitesi hguzelcik@ktu.edu.tr

Detaylı

ASENKRON MOTORLARA YOL VERME

ASENKRON MOTORLARA YOL VERME 1 ASENKRON MOTORLARA YOL VERME Üç Fazlı Asenkron Motorlara Yol Verme Yöntemleri Kısa devre rotorlu asenkron motorlar sekonderi kısa devre edilmiş transformatöre benzediklerinden kalkış anında normal akımlarının

Detaylı

ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI FİNAL/BÜTÜNLEME SORULARI İÇİN ÖRNEKLER (Bunlardan farklı sorular da çıkabilir.)

ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI FİNAL/BÜTÜNLEME SORULARI İÇİN ÖRNEKLER (Bunlardan farklı sorular da çıkabilir.) ELEKTRİK MAKİNALARI LABORATUVARI FİNAL/BÜTÜNLEME SORULARI İÇİN ÖRNEKLER (Bunlardan farklı sorular da çıkabilir.) 1) Etiketinde 4,5 kw ve Y 380V 5A 0V 8,7A yazan üç fazlı bir asenkron motorun, fazlar arası

Detaylı