LKÖ RET M FEN VE TEKNOLOJİ YAZARLAR. Dr. Tuncay TUNÇ Elif BAKAR Güzide BAfiDA nciser PEK Necati BA CI Nihal GÜRSOY KÖRO LU Nuray YÖRÜK Özgül KELEfi

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "LKÖ RET M FEN VE TEKNOLOJİ YAZARLAR. Dr. Tuncay TUNÇ Elif BAKAR Güzide BAfiDA nciser PEK Necati BA CI Nihal GÜRSOY KÖRO LU Nuray YÖRÜK Özgül KELEfi"

Transkript

1 LKÖ RET M FEN VE TEKNOLOJİ Ö R E N C Ç A L I fi M A K T A B I YAZARLAR Dr. Tuncay TUNÇ Elif BAKAR Güzide BAfiDA nciser PEK Necati BA CI Nihal GÜRSOY KÖRO LU Nuray YÖRÜK Özgül KELEfi DEVLET K TAPLARI BEŞ NC BASKI

2 M LLÎ E T M BAKANLI I YAYINLARI...: 4538 DERS K TAPLARI D Z S...: ?.Y Her hakkı saklıdır ve Millî Eğitim Bakanlığına aittir. Kitabın metin, soru ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz. ED TÖR Prof. Dr. Bilal GÜNEfi D L UZMANI Murat CEYLAN GÖRSEL TASARIM N. Özgür ÜNAL Emel TOKER hsan TÜRK REHBERL K UZMANI Hüseyin MÜRSEL PROGRAM GEL fit RME UZMANI Melek AY ÖLÇME VE DEĞERLEND RME UZMANI Sercan ERTÜRK KATKIDA BULUNAN Hatice Kübra AKÇAM ISBN: Millî Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Baflkanl n n gün ve 115 say l kararı ile öğrenci çalışma kitab olarak kabul edilmifl, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğünün gün ve 3398 say l yaz s ile beşinci defa adet bas lm flt r.

3

4

5

6

7 İÇİNDEKİLER ORGAN ZASYON fiemasi Ünite: Hücre Bölünmesi ve Kal t m... 9 Ünite Sonu De erlendirme Sorular Ünite: Kuvvet ve Hareket Ünite Sonu De erlendirme Sorular Ünite: Maddenin Yap s ve Özellikleri Ünite Sonu De erlendirme Sorular Ünite: Ses Ünite Sonu De erlendirme Sorular Ünite: Maddenin Hâlleri ve Is Ünite Sonu De erlendirme Sorular Ünite: Canl lar ve Enerji liflkileri Ünite Sonu De erlendirme Sorular Ünite: Yaflam m zdaki Elektrik Ünite Sonu De erlendirme Sorular Ünite: Do al Süreçler Ünite Sonu De erlendirme Sorular Güvenlik Rehberimiz Etkinlik sırasında eldiven kullanılması gerektiğini hatırlatan uyarı işaretidir. Gözler için tehlike olduğunu gösteren bu uyarı işareti görüldüğünde koruyucu gözlük takılmalıdır. Etkinlik sırasında korunmak amacıyla koruyucu elbise giyilmesi gerektiğini hatırlatan uyarı işaretidir. Kesici ve delici aletlerin kullanıldığı durumlarda dikkat edilmesi gerektiğini hatırlatan uyarı işaretidir. Çalışmalar sırasında ellerimizi yıkamamız gereken durumların bulunduğunu hatırlatan uyarı işaretidir. Çalışmalar sırasında dikkatli olunması gerektiğini hatırlatan uyarı işaretidir. Ateşten korunmak için tedbir alınması gerektiğini gösteren uyarı işaretidir. Elektrikli araçlar kullanılırken dikkat edilmesi gerektiğini gösteren uyarı işaretidir. Etkinliklerde kullanılacak cam malzemelerin kırılabileceğini gösteren uyarı işaretidir. 7

8 Neler biliyorum? Neleri öğrenmek istiyorum? Neler öğrendim? Öğrendiklerimi hayatımın hangi alanında kullanabilirim? Öğrendiklerimden hangilerini ilginç buldum? Öğrendiklerimle artık neleri daha farklı yapabilirim? Öğrendiklerim, zihnimde hangi soruları oluşturdu? Öğrendiğim konulardan hangilerini daha iyi biliyorum? Öğrendiğim konulardan hangilerine tekrar bakmam gerekiyor? ÇALIfiMA K TABI MIZIN ORGAN ZASYON fiemasi Sa sayfalarda hangi ünitede oldu unuz hat rlat lm flt r. Hat rlatma Etkinlik s ras nda güvenli iniz aç s ndan dikkat etmeniz gerekenler güvenlik sembolleri ile belirtilmifltir. Güvenlik Ünite Giriflleri Bu bölümde ünitenin numarası ve adı belirtilmifltir. Her ünite için o ünitenin Ders Kitabı ndaki rengi kullan lm flt r. Kitapta sayfa numaraları, sayfanın alt köşesinde ve ünite renginde verilerek ünitelerin kolaylıkla ayırt edilmesi sa lanm flt r. 1. Ünite Hücre Bölünmesi ve Kal t m 18. Etkinlik : Neden Acaba? Bunlar Yapal m Teneke kutunun tabana yakın bir yerinde çivi yardımıyla bir delik açalım. Açtığımız bu deliği parmağımızla kapatıp kutuyu tepsi üzerinde suyla dolduralım. Kutunun ağzı açıkken parmağımızı delikten çekip suyun buradan akıp akmad n gözlemleyelim. Deliği tekrar parmağımızla kapatıp kutuyu suyla dolduralım. Kutu dolduktan sonra kutunun ağzını cam macunuyla kapatalım. Parmağımızı delikten çekelim. Bu durumda suyun akıp akmadığını gözlemleyelim. Sonuca Varal m Su, kutunun ağzı açık oldu unda m, kapal oldu unda m akar? Bu durumu nas l aç klar z? 19. Etkinlik : Bulmaca Çözelim Kuvvet ve Hareket Araç-Gereçler Araç ve Gereçler bir teneke kutu veya plastik şişe cam macunu veya oyun hamuru su çivi genişçe bir tepsi çekiç Parmakla kapat 1 Bilgilerimizi Hat rlayal m 14 Hangi Bilgi Nereye Ait? 2 Nereden, Nereye, Nas l Geldim? 15 DNA Molekülünün Yap s 3 Mitozun Evrelerini Gösterelim 16 Kutucuklarla Cevapland ral m Kontrol Alt na Al namayan 4 17 DNA Hücreler Kavramlar Aras ndaki liflkiyi 5 Mitoz 18 Belirleyelim Mutasyon mu? Modifikasyon 6 Bezelye Çiçeklerinin Renkleri 19 mu? 7 Ailemizin Özelliklerini Tan yal m 20 Genetik ve Yaflam Mert in Ailesinin Fenotip ve Yolumuzdaki liflkileri 8 21 Genotiplerini Belirleyelim Belirleyelim 9 Sebebini Sorgulayal m 22 Hayvanlarda Adaptasyon 10 Genetik Hastal klar 23 Bitkilerde Adaptasyon 11 Kavram Haritas Haz rlayal m 24 Adaptasyon Neden Önemli? 12 Mayoz Neden Önemli? 25 Canl lar n De iflimi 13 Kutucuklarla Cevapland ral m 9 1. Yoğunluğa... de denir. 2. Birim yüzeye dik olarak etkiyen kuvvete... denir. 3. Bir ulafl m arac olan... havanın kaldırma kuvvetiyle yükselir ve yol alması için hava akımına ihtiyaç duyar. 4. Sıvıların basıncı... arttıkça artar Dünya n n varl klara uygulad yer çekimi kuvvetidir. 6. Açık hava basıncını ölçmek için kullanılan aletlere... denir aynı veya farklı türden taneciklerin bir araya gelmesiyle oluşan en küçük birimdir uygulanan kuvvetin yönünü ve şiddetini değiştirmeden olduğu gibi iletir. 9. Sıvıların basıncı, içine konulduğu kabın... bağlı değildir. 10. Birim hacmi dolduran madde miktarına... denir maddeler basıncı her yönde iletir. 12. Maddeyi oluşturan taneciklerin bulunmadığı ortamlar... ortamlardır. 13. Basınç, kuvvetin etki ettiği katı cismin... bağlıdır kuvvet birimidir. 15. Sıvıların basıncı içine konulduğu kabın... bağlı değildir. 16. Sıvı ve gaz maddeler, içlerine konulan cisimlere... uygular. 45 Çalışma Kitabı nda her ünitenin birinci etkinliği bu üniteyle ilgili daha önceden neler bildiğinizi hatırlamanız için verilmiştir. Ön Bilgileri Yoklama Etkinliği Etkinlikler Ünitelerde yer alan etkinliklerin numarası ve adı tabloda belirtilmifltir. 1.Etkinlik : Is m? S cakl k m? A) Afla daki ifadeleri sı, sıcaklık ve enerji kavramlarına uygun ekler getirerek tamamlayal m. Su hangi... kaynar? Kömür yandığında çevresine... verir. Aynı... iki madde arasında... aktarımı gerçekleşmez. Buhar hâlindeki alkol çevresine... vererek yoğuşur. Termometre... ölçer. Is bir çeşit... ve... bunun bir göstergesidir. B) Afla daki çizelgede X, Y, Z ve T maddelerinin erime ve kaynama s cakl klar verilmifltir. Madde Erime Sıcaklığı ( o C) Kaynama Sıcaklığı ( o C) X Y Z 6 79 T Çizelgeye göre X, Y, Z ve T maddelerinin oda sıcaklığındaki (25 o C) fiziksel hâli için ne söyleyebiliriz? Bu maddelerin oda s cakl ndaki fiziksel hâllerinde taneciklerinin hareketi ile aralarındaki mesafeleri karşılaştıralım. Bu maddeler -25 o C a getirildiklerinde hangi fiziksel hâlde olur? 2.Etkinlik : Nereden, Nereye, Nas l Geldim? Etkinliğin amacı; bu ünite hakkında bildiklerimizi, öğrenmek istediklerimizi ve öğreneceklerimizi kullanarak kendimizi değerlendirmektir. Bunun için Çalışma Kitabı mızın 11. sayfasındaki tabloyu defterimize çizerek tablodaki soruları oradaki açıklamalar doğrultusunda cevaplayalım. II. BÖLÜM I. BÖLÜM NEREDEN NEREYE NASIL GELD M? Üniteye Başladığımız Tarih:... /... /... Üniteyi Bitirdiğimiz Tarih:... /... /... Bu Üniteyle lgili; Cevaplar m Öğrenmek istediklerimi nereden ve nasıl öğrenebilirim? A Çal flma Kitab Ünite Sonu Değerlendirme Sorular Aşağıdaki cümlelerden doğru ifade içerenlerin yan ndaki kutucu u D, yanlış olanlar n yan ndaki kutucu u ise Y harfi ile doldural m. Yanlış ifade içeren cümlelerin doğru hâllerini altlar ndaki boflluklara yazal m. 1. Bir ses dalgas, ortam taneciklerinin s ras yla s k flmas ve ayr lmas yla oluflur Bir sesin yüksekli i, ses dalgalar n n genli ine ba l d r Bir sesin fliddeti, ses dalgas n n frekans na ba l d r Yüksek frekansl ses dalgalar n n genli i küçüktür Ortam n s cakl artarsa ses h z artar Genli i büyük olan bir ses dalgas n n fliddeti de büyüktür Ses, kat larda s v lara göre daha h zl yay l r Sesin hidrojen gaz ndaki h z, zeytinya ndaki h z ndan daha büyüktür Ifl k sesten daha h zl yay l r Ses, s cak havada so uk havadakine göre daha h zl yay l r.... B Aşağıda baz tan mlar ve bu tan mlara ait kavramlar verilmifltir. Tan mlar n önündeki rakamlar ilgili kavram n bafl ndaki kutucu a yazarak efllefltirelim. Tan mlar Kavramlar 1. Frekans birimidir. ses 2. Ses düzeyi birimidir. ses yüksekli i 3. Sesin incelik ve kal nl na denir. 4. Saniyede den fazla titreflen cisimlerin oluflturdu u sese denir. desibel gürültü 5. Düzensiz frekansta titreflen cisimlerin hertz oluflturdu u sestir. 6. Cisimlerin titreflmesiyle oluflan bir enerji ultrason türüdür. genlik frekans Ünite Sonu Değerlendirme Soruları Ünitelerin sonunda ünitenin genelini içeren farklı türde değerlendirme sorularına yer verilmiştir. Bu soruları cevaplandırarak varsa üniteyle ilgili eksiklerinizi belirleyebilirsiniz. Böylece eksik olduğunuz konuya tekrar dönerek bu eksiklikleri giderebilirsiniz Nereden, Nereye, Nas l Geldim? Çalışma Kitabı nda her ünitenin ikinci etkinliği, ünitenin başındaki ve sonundaki durumunuzu karşılaştırabilmeniz için konulmuştur. 8

9 1. Ünite Hücre Bölünmesi ve Kalıtım 1 Bilgilerimizi Hat rlayal m 14 Hangi Bilgi Nereye Ait? 2 Nereden, Nereye, Nas l Geldim? 15 DNA Molekülünün Yap s 3 Mitozun Evrelerini Gösterelim 16 Kutucuklarla Cevapland ral m 4 Kontrol Alt na Al namayan Hücreler 17 DNA 5 Mitoz 18 Kavramlar Aras ndaki liflkiyi Belirleyelim 6 Bezelye Çiçeklerinin Renkleri 19 Mutasyon mu? Modifikasyon mu? 7 Ailemizin Özelliklerini Tan yal m 20 Genetik ve Yaflam 8 Mert in Ailesinin Fenotip ve Genotiplerini Belirleyelim 21 Yolumuzdaki liflkileri Belirleyelim 9 Sebebini Sorgulayal m 22 Hayvanlarda Adaptasyon 10 Genetik Hastal klar 23 Bitkilerde Adaptasyon 11 Kavram Haritas Haz rlayal m 24 Adaptasyon Neden Önemli? 12 Mayoz Neden Önemli? 25 Canl lar n De iflimi 13 Kutucuklarla Cevapland ral m 9

10 1.Etkinlik : Bilgilerimizi Hat rlayal m Aşağıdaki soruları cevaplayarak ön bilgilerimizi hatırlayalım. 1. Hücrenin temel kısımları nelerdir? Hücredeki temel kısımların görevleri nelerdir? Hücrenin yönetim merkezi neresidir? Bu merkezin görevleri nelerdir? Hücre bölünür mü? Neden? Çok hücreli canlılar n büyümesi nas l gerçekleflir? Canlılar nasıl çoğalır? Üreme, büyüme, kalıtsal, genetik, klonlama kavramlar n n zihnimizde çağrıştırdığı kelimeleri aşağıdaki boşluklara yazalım. Sınıf arkadaşlarımızla yazdıklarımızı paylaşalım. Üreme Büyüme Kalıtsal Genetik Klonlama 10

11 2.Etkinlik : Nereden, Nereye, Nas l Geldim? Hücre Bölünmesi ve Kal t m Hücre Bölünmesi ve Kalıtım ünitesi hakk nda bildiklerimizi, öğrenmek istediklerimizi ve öğreneceklerimizi kullanarak kendimizi değerlendirmek için afla daki tabloyu defterimize çizelim ve tablodaki soruları açıklamalar doğrultusunda cevaplayalım. Birinci bölümdeki soruları cevaplamaktaki amacımız, öğrenme sürecimizi anlamlı ve sistematik hâle getirmektir. Bu sebeple bu bölümdeki soruları üniteye başlamadan önce cevaplayalım. kinci bölümdeki soruları cevaplamaktaki amacımız ise öğrendiklerimizin farkına varmak, neyi ne kadar öğrendiğimizi kontrol etmek ve öğrendiklerimizi hayatla ilişkilendirmektir. Bu sebeple bu bölümdeki soruları ünitenin işlenişi sırasında cevaplayalım. Cevaplarımızdan emin olmadığımız durumlarda ilgili konuyu tekrar ederek konuyla ilgili etkinlikleri gözden geçirelim. Edindiğimiz bilgiler doğrultusunda cevaplarımızı tekrar yazalım. NEREDEN, NEREYE, NASIL GELD M? Üniteye Başladığımız Tarih:... /... /... Üniteyi Bitirdiğimiz Tarih:... /... /... Bu üniteyle ilgili; Cevaplar m Neler biliyorum? I. BÖLÜM Neleri öğrenmek istiyorum? Öğrenmek istediklerimi nereden ve nasıl öğrenebilirim? Neler öğrendim? Öğrendiklerimi hayatımın hangi alanında kullanabilirim? II. BÖLÜM Öğrendiklerimden hangilerini ilginç buldum? Öğrendiklerimle artık neleri daha farklı yapabilirim? Öğrendiklerim, zihnimde hangi soruları oluşturdu? Öğrendiğim konulardan hangilerini daha iyi biliyorum? Öğrendiğim konulardan hangilerine tekrar bakmam gerekiyor? 11

12 3.Etkinlik : Mitozun Evrelerini Gösterelim Bir hayvan hücresinin mitoz evrelerinde gerçekleşen olaylar aşağıdaki flemada görülmektedir. Burada gerçekleflen olaylar ve mitozun canl lar için önemini kendi cümlelerimizle afla daki bofllu a yazal m

13 4.Etkinlik : Kontrol Alt na Al namayan Hücreler Hücre Bölünmesi ve Kal t m Kanserin ne olduğunu hiç merak ettiniz mi? Çekirdeğin hücreyi nasıl yönettiğini ve hücre bölünmesinin nas l gerçekleflti ini düşünelim. Bilimsel araştırmalar, kanserin hücrelerin normalden çok daha hızlı bir şekilde bölünmesi sonucu gerçekleflti ini göstermektedir. Hücrelerin bu şekilde hızlı bölünmesi normal değildir. Sağlıklı vücut hücreleri (kas ve sinir hücreleri hariç) bölünebilme yeteneğine sahiptir. Sağlıklı bir hücre gerektiği yerde gerektiği kadar bölünür. Kanser hücreleri ise kontrolsüz bir flekilde bölünerek çoğalır ve birikerek tümörleri (kitleleri) oluşturur. Tümörler çevrelerindeki normal dokuları sıkıştırabilir, bu dokuların içine sızabilir ya da dokular tahrip edebilir. Eğer kanser hücreleri oluştukları tümörden ayrılırsa, kan ya da lenf dolaşımı aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine gidebilir. Gittikleri yerlerde tümör kolonileri oluşturur ve büyümeye devam eder. Kanser, bu şekilde vücudun diğer bölgelerine de yayılır. Bafllang ç 49 gün sonra Meme kanserinde, hücrelerin kanserin bafllang c ndaki ve 49 gün sonraki durumu. Kanserin sebebi henüz kesin olarak bilinmemektedir. Kanser hastalığına yol açan etmenleri iki grup altında toplayabiliriz. Bu etmenlerden birisi kalıtsal özelliklerdir. Bir diğeri ise çevresel faktörlerdir. Aşağıda belirtilenler kanserin çevresel nedenleri arasındadır: Sigara ve alkol kullanımı Günefl fl nlar n n yeryüzüne dik ya da dike yak n aç larla geldi i saatlerde uzun süre güneş altında kalma Aşırı dozda röntgen ışınına maruz kalma Bazı kimyasal maddeler (katran, benzin, boya maddeleri, asbest vb.) Hava kirliliği Radyasyona maruz kalma Kötü beslenme alışkanlığı Kanserden korunmanın en iyi yolu, erken teflhistir. Önce kanserden korkmamayı öğrenmeliyiz. Hiç rahatsızlık duymasak da mutlaka yılda bir kez genel kontrolden geçmeliyiz. Kanserin tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu unutmamalıyız. yileşme oranı kanserin erken teşhisi ile doğru orantılıdır. Kanserle ilgili araştırma yapalım. Yukarıdaki metinden ve yapacağımız araştırmadan faydalanarak aşağıdaki soruları cevaplayalım: 1. Kanser nedir? 2. Kanserin sebepleri nelerdir? 3. Kontrolsüz hücre bölünmesi, çok hücreli organizmaları nasıl etkiler? 4. Bir kanser çeşidi belirleyelim, bu hastalığın nasıl ortaya çıktığı ve tedavi edildiği konusunda bilgi toplayarak arkadaşlarımızla paylaşalım. 13

14 5.Etkinlik : Mitoz Aşağıda birbiri ile bağlantılı cümleler içeren bir etkinlik verilmiştir. Bu cümlelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar vererek ilgili ok yönünde ilerleyelim. Her bir kararımız bir sonraki aşamayı etkileyece inden vereceğimiz cevaplarla farklı yollardan sekiz ayrı çıkış noktasına ulaşabiliriz. Do ru ç k fl bulal m. a. Canl larda üreme ve büyüme hücre bölünmesiyle meydana gelir. Y D b. Mitoz, sadece efleysiz üreyen canl larda gerçekleflir. c. Mitoz, vücut hücrelerinde gerçekleflir. Y D Y D ç. Amibin bölünerek ço almas efleysiz üremeye örnektir. d. Mitoz, çok hücrelilerde büyüme ve yenilenmeyi sa lar. e. Mitoz sonucu oluflan yavru hücrelerin kal tsal yap s ana hücreninkinden farkl d r. f. Mitoz sonucu ana canl n n kromozom say s n n yar s na sahip iki yavru hücre oluflur. Y D Y D Y D Y D

15 6.Etkinlik : Bezelye Çiçeklerinin Renkleri Hücre Bölünmesi ve Kal t m Aşağıdaki mor çiçekli bezelye ile beyaz çiçekli bezelye tozlaflt r ld nda birinci kuflaktaki bezelyelerin çiçekleri hangi renk olmufltur? Bunun nedeni ne olabilir? Tozlaflma Birinci Kuflak Birinci kuflaktaki çiçekler kendi aralar nda tozlaflt r ld nda oluflan çiçeklerin rengi ve say s nedir? Bu sonucu nas l aç klayabiliriz? Tozlaflma kinci Kuflak 15

16 7.Etkinlik : Ailemizin Özelliklerini Tan yal m Ailemize ait göz rengi, saç şekli, saç rengi, dil yuvarlama, kulak memesi yapışıklığı, kal n dudaklılık gibi özelliklerden seçerek aşağıdaki boşlukları uygun şekilde tamamlayalım. Özelli i Özelli i Özelli i Özelli i Özelli i Özelli i 1. Kardefl 2. Kardefl 3. Kardefl Özelli i Özelli i Özelli i Özelli i Yukar daki flemaya göre fiziksel özelliklerimizden hangileri afla daki aile bireylerimizle benzerlik gösteriyor? Büyükanne :... Büyükbaba :... Anne :... Baba :... Kardefller :... Seçtiğimiz özelliklerin hangisi ya da hangileri, aile bireylerimizin çoğunda görülüyor? Aile bireylerimizde bu özelliklerden hangileri baskın, hangileri çekiniktir? Aile bireylerinin her biri için bu özelliklerden bazılarının neden ortak olduğunu açıklayabilir misiniz?

17 8.Etkinlik : Hücre Bölünmesi ve Kal t m Mert in Ailesinin Fenotip ve Genotiplerini Belirleyelim 1. Bir kal tsal özelli in nesiller boyunca aktar lmas n gösteren flemaya soy a ac ad verilir. Aşağıdaki soy a ac nda Mert in ailesindeki bazı kiflilerin orak hücreli anemi hastas olmalar bak m ndan fenotip ve genotipleri verilmiştir. Kare şeklindeki kutular erkek bireyleri, yuvarlaklar ise kad nlar temsil etmektedir. Soy ağacı üzerindeki bilgilerden faydalanarak her bireyin fenotip ve genotipini ilgili boşluklara yazalım. orak hücreli anemi hastas aa tafl y c sa l kl aa Aa Aa orak hücreli anemi hastas orak hücreli anemi hastas tafl y c Mert orak hücreli tafl y c anemi hastas AA: Sa l kl birey Aa: Tafl y c birey (Hastal k genini tafl yan birey) aa: Orak hücreli anemi hastas birey sa l kl 2. Mert in babası yap fl k kulak memesine, annesi ise ayr k kulak memesine sahiptir. Buna göre; a) Mert in ve kardefllerinin genotip ve fenotipleri nasıl olabilir? b) Mert in ve kardefllerinin kulak memelerinin yap fl k olma olasılığı nedir?

18 9.Etkinlik : Sebebini Sorgulayal m a. nsanlarda yayg n olarak görülen genetik hastal klar nelerdir? Çevrenizde genetik hastal olan bireyler var m? Bu hastal klar bireylere nas l aktar lm flt r? b. Afla daki resimlerde kulak memesi yap fl k ve ayr k olan iki kulak görülmektedir. Sizce bu durum genetik bir hastal k m d r? Neden?

19 10.Etkinlik : Genetik Hastal klar Hücre Bölünmesi ve Kal t m Genetik hastal klar n teflhis ve tedavisi için kurulan merkezlerin nas l çal flt n ve buralarda ne tür çal flmalar n yap ld n birlikte ö renelim. Genetik Hastalıklar Tanı Merkezi Nasıl Çalışır? Genetik tanı merkezine başvuran kifliler, genetik uzmanlar tarafından değerlendirilir. Bu kiflilerin genetik hastalıklarla ilgili aile geçmişleri incelenerek soy ağaçlar belirlenir ve gerekli genetik testler yapılır. Genetik Hastalıklar Tanı Merkezinde Yapılan Çalışmalar Nelerdir? Çocuklarında zekâ geriliği, fiziksel bozukluk, gelişme geriliği ve boy kısalığı gibi gelişim bozukluklar saptanmış ailelerde gerekli genetik incelemeler yapılır. Genetik bir hastalık için taşıyıcılık saptanması, gebelikteki tekrarlayan bebek kayıpları veya çiftlerde kısırlık gözlenmesi durumunda bunların nedenleri araflt r l r. Hangi Hastalıkların Teşhisi çin Genetik Testler Yapılıyor? Akdeniz anemisi, orak hücreli anemi, sistik fibrozis, ailesel Akdeniz ateşi, kas hastalıkları gibi sık görülen kalıtsal hastalıklar için gerekli testler uygulanır. Bununla birlikte meme ve bağırsak kanseri, kalp ve damar hastalıkları oluşmasında etkili olan genetik faktörler incelenmekte, kemik erimesi ve astım gibi sık görülen hastalıklarda erken tedaviyi sağlayıcı veya belirleyici genetik testler yapılabilmektedir. Genetik Hastalıkların Nedenleri Nelerdir? Genetik hastalıklar, kromozom say lar nda eksiklik ya da fazlalık olmas durumunda görülebilece i gibi gen adı verilen yapılardaki değişimler sonrasında da ortaya ç kabilir. Bunların yanı sıra genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimi ile ortaya çıkan hastalıklar da vardır. Kalp ve damar hastalıkları, hipertansiyon, şişmanlık, diyabet gibi hastalıklar ve kanserler buna örnek olabilir. Aşağıdaki soruları cevaplayalım. Çevrenizde genetik hastalığı olan kişiler var mı? Bu kişilerin hastalıklarının teşhis ve tedavisi için neler yapılıyor?... Genetik hastalıkların nedenleri nelerdir?... Genetik hastalıkların teşhis ve tedavisi için gelecekte hangi teknolojik gelişmeler ortaya çıkabilir? Tahmin edelim.... Genetik hastalıklar n teşhis ve tedavisi için yapılan çalışmaların hızla artmasının sebebi ne olabilir?... Genetik hastalıklarla ilgili çalışmaların olumsuz yönleri de olabilir mi?... 19

20 11.Etkinlik : Kavram Haritas Haz rlayal m Canlılarda üreme ve büyüme, hücre bölünmesi ile meydana gelir. Bazı canlılar kendilerine benzer canlılar oluşturmayı eşeysiz üremeyle baz lar ise efleyli üremeyle sağlar. Eşeyli üreme, efley hücrelerinin birleflmesiyle olur. Eşey hücreleri mayoz sonucunda oluşur. Mitoz sonucunda kromozom sayısı sabit kalırken mayoz sonucunda yarıya iner. a. Yukarıda verilen hücre bölünmesi ile ilgili paragrafı okuyarak bu konuda ö rendi imiz uygun kavramların altını çizelim ve verilen kavram haritasında uygun yerlere bu kavramları yerleştirelim. b. Hücre bölünmesiyle ilgili kendi ekleyece imiz kavramlar da kullanarak yukar daki kavramlarla birlikte defterimize yeni bir kavram haritas çizelim. 20

21 12.Etkinlik : Mayoz Neden Önemli? Hücre Bölünmesi ve Kal t m a) 2n=46 kromozom sayısına sahip anne ve babanın mayoz sonucunda oluflan üreme hücrelerinin kromozom sayıs ne olur? b) Yandaki flemada mayozun aflamalar görülmektedir. Burada gerçekleflen olaylar ve mayozun önemini afla daki bofllu a yazal m

22 13.Etkinlik : Kutucuklarla Cevapland ral m Sperm Deniz y ld z n n kopan kolunu yenilemesi Hidran n tomurcuklanmas Amipin bölünmesi 4 Çiçek 5 Hamurun mayalanmas 6 Kertenkelenin kopan kuyru unu Yumurta 7 yenilemesi 8 Zigot 9 Yukarıdaki fotoğraflara ait kutucuk numaralarını kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayalım. Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri; 1. Mayoz sonucu oluşur? Üreme hücresidir? Eşeysiz üreme çeflitlerine örnektir? Eşeyli üreme sonucu oluflan hücredir? Mitoz geçirir? Etkinlik : Hangi Bilgi Nereye Ait? Aşağıda mitoz ve mayoza ait numaraland r lm fl hâlde ancak kar fl k olarak s ralanm fl ifadeler yer almaktad r. Bu ifadelerin her biri için verilmifl s ra numaralar n, ait olduğu kutucukların içerisindeki noktalı yerlere yazalım. 1. Üreme ana hücrelerinde görülür. 2. Oluşan hücrelerin genetik yapısı, ana hücre ile aynıdır. 3. Parça değişimi görülür. 4. Tek hücrelilerde üremeyi, çok hücrelilerde yaraların onarılmasın ve büyümeyi sağlar. 5. Sonuçta dört hücre oluşur. 6. Vücut hücrelerinde görülür. 7. Sonuçta iki hücre oluşur. 8. Oluşan hücrelerin genetik yapısı ana hücreden farklıdır. 9. Canlıların kromozom sayısının sabit kalmasını ve genetik çeşitliliği sağlar. 10. Parça değişimi görülmez. MAYOZ M TOZ

23 15.Etkinlik : DNA Molekülünün Yap s Hücre Bölünmesi ve Kal t m Aşağıda DNA molekülünün yapısını gösteren bir şekil verilmiştir. Şekilde DNA moleküllerinin birinci ipli indeki organik bazlar verilmifltir. kinci ipli indeki bazlar ise boş bırakılm flt r. kinci iplikte yer almas gereken organik bazlar n sembollerini flekilde bofl b rak lan yerlere yazal m. 16.Etkinlik : Kutucuklarla Cevapland ral m 1 Kromozom 2 Timin 3 Fosfat 4 Şeker 5 Sitozin 6 Gen 7 Nükleotit 8 Adenin 9 Guanin Yukarıdaki kutucuklardan faydalanarak aşağıdaki soruları cevaplayalım (Soruları cevaplarken kutucuk numaralarını kullanalım.). 1. Hangisi ya da hangileri DNA molekülünü oluşturan organik bazlardandır?... a) Sitozin nükleotidin karfl s na hangi nükleotit gelir?... b) Timin nükleotidin karfl s na hangi nükleotit gelir? DNA molekülü yukarıda verilen yapılar n hangisinde yer alır? Hangisi ya da hangileri bir araya geldiğinde adenin nükleotidini oluşturur? Hangisi ya da hangileri DNA n n yapısında bulunarak kal tsal özelliklerimizi belirler?... 23

24 17.Etkinlik : Aşağıdaki kutucuklarda DNA ile ilgili sorular sorulmuştur. Soruların altındaki noktalı yerlere cevaplarını yazalım. Nedir? Nerede bulunur? DNA Yapısında neler bulunur? DNA n n temel yap birimi nedir? DNA molekülünün kendini nasıl eşlediğini gösteren bir flekil çizelim. Bu olayın nasıl gerçekleştiğini aşağıda verilen boşluklara yazarak ifade edelim

25 18.Etkinlik : Kavramlar Aras ndaki liflkiyi Belirleyelim Hücre Bölünmesi ve Kal t m Afla da yer alan flemay inceleyelim. a. Nükleotit, gen, DNA ve kromozom kavramlar n flema üzerindeki boflluklara yazalım. b. Bu kavramlar aras ndaki iliflkiyi gösteren bir kavram haritas haz rlayal m. 25

26 19.Etkinlik : Mutasyon mu? Modifikasyon mu? Aşağıdaki resimlerden hangisinin mutasyona, hangisinin modifikasyona örnek olduğunu belirleyelim. Nedenini altlar ndaki boflluklara açıklayalım. Sporcunun kaslar n gelifltirmesi Çocu un derisinin bronzlaflmas Alt parmakl l k Orak hücreli anemi hastal ndaki alyuvar hücresi Himalaya tavflan n n kulak, burun ve ayaklar n n ortam s cakl na ba l olarak renk de ifltirmesi Down sendromlu çocuk Van kedisinin gözlerinin farkl renkte olmas

27 20.Etkinlik : Genetik ve Yaflam Hücre Bölünmesi ve Kal t m Yönergelere uygun olarak aşağıdaki kutucukları dolduralım. Genetik mühendisliği ve biyoteknoloji uygulamalarına örnekler verelim Uygulamalardan birini seçelim Bu uygulamanın hayatımızdaki olumlu sonuçlarını belirtelim Bu uygulamanın insanlık için doğurabileceği sonuçları tahmin edelim Bu uygulama olmasaydı hayat m z bu durumdan nasıl etkilenirdi? Genetik özellikleri de ifltirilmifl, g da veya baflka tüketim maddesi olarak kullan lan bitkiler hakk nda gazete küpürleri bulal m, s n fa getirelim ve inceleyelim. Bu haberlerde yer alan bilgilerden yola çıkarak böyle bir müdahalenin yarar ve zararlarını arkadaşlarımızla tartışalım. Gazete haberlerinden bu konu hakkında ulaştığımız yazı ve fotoğrafları sınıf panosunda sergileyelim. 27

28 21.Etkinlik : Yolumuzdaki liflkileri Belirleyelim Labirenttin başlangıç noktasından bitifl noktas na ulafl ncaya kadar yolumuza çıkan kavramları aşağıdaki noktalı yerlere yazalım ve bu kavramlar arasındaki ilişkileri birer cümleyle açıklayalım. İkili sarmal Ç Bask n Ç Genetik mühendisli i

29 22.Etkinlik : Hayvanlarda Adaptasyon Hücre Bölünmesi ve Kal t m Aşağıdaki şemayı inceleyerek her canlının nas l bir çevrede yaflad n araştıral m. Elde etti imiz bilgilerle her bir canl n n yaflad çevreye nas l adaptasyon sa lad n afla da verilen boflluklara yazal m Adaptasyonun ne anlama geldiğini kendi cümlelerimizle ifade edelim

30 23.Etkinlik : Bitkilerde Adaptasyon Çeflitli bitkilere ait afla daki fotoğrafları inceleyerek her bir bitki için verilen soruları cevaplayalım. Bu bitki hangi ekosistemde yaşar? Bitki bu ekosisteme adaptasyon sağlamak için hangi özellikleri geliştirmiştir? Bitkinin bu özellikleri olmasaydı ne olurdu? kaktüs nilüfer karaçam palmiye 30

31 24.Etkinlik : Adaptasyon Neden Önemli? Hücre Bölünmesi ve Kal t m Aşağıdaki fotoğraflarda farklı ekosistemlere adaptasyon sağlamış canlılar yer almaktadır. Her canlının hangi adaptasyonları gösterdiğini ve bu adaptasyonların canlıların hayatta kalmasına nasıl yardımcı olduğunu düşünelim. Bu canlılarla ilgili soruları fotoğrafın yanındaki boşluklara cevaplayalım. Yaprağın üzerindeki böceğin yaprakla aynı renk olması bir adaptasyon mudur? Bunun canlının hayatta kalmasındaki rolü nedir? Fotoğraftaki bal n deniz taban yla aynı renge bürünmesi o canlıya ne kazandırır? Yanda fotoğrafını gördüğümüz tırpana balığının kuyruğunda elektrik üreten yapılar bulunur. Bu yap lar düşmanlara karşı korunmada ya da karşı cinsin ilgisini çekmede etkili olabilir mi? Nas l? Köpek balıklarının sırt ve karın bölgelerinin renkleri birbirinden farklıdır. Bu farklılığın köpek balığına sağladığı avantajlar nelerdir? S rt ve kar n bölgelerinin farkl renklerde olmas, köpek balığının avını bulmasını kolaylaştırırken kendisinin av olmasını engelleyebilir mi? Nas l?

32 25.Etkinlik : Canl lar n De iflimi Afla daki boflluklar uygun flekilde tamamlayal m. Canl lar n çevresel de iflimlere adaptasyonlar n n biyolojik çeflitlili e ve evrime katk s nas ld r? Do al seçilim nedir? Örnekler verelim Varyasyon nedir? Örnekler verelim Evrim nedir? Evrim hakk nda farkl görüfller öne süren bilim insanlar kimlerdir?

33 A Çal flma Kitab Ünite Sonu Değerlendirme Sorular Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların yan ndaki kutucu a D, yanlış olanlar n yan ndaki kutucu a ise Y yazalım. Yanlış ifade içeren cümlelerin doğru hâllerini altlar ndaki boflluklara yazal m. 1. DNA lar bir araya gelerek nükleotitleri oluflturur Bütün çöl bitkileri benzer adaptasyonlar geliştirir Karaçam ağaçlarının iğne yapraklı olması modifikasyondur Kalıtsal bilgiler genlerle taşınır Ördeklerin ayaklarının perdeli olması, onların yaşadıkları çevreye adaptasyonlarıdır.... B Aşağıdaki cümlelerde bofl b rak lan yerleri uygun sözcük veya ifadelerle doldural m. 1. Yaralandığımızda yaraların iyileşmesi,... sonucu gerçekleşir. 2. Down sendromu,... sonucu oluşan bir kalıtsal hastalıktır. 3. Bitkiler ve hayvanlar, çevrelerine uyum sağlamak için... gösterirler. 4. Genetiği değiştirilmiş canlılar,... uygulamalarından biridir. 5. Mutasyonlar... hücrelerinde oluflursa kal tsal olur. C Aşağıda baz kavramlarla bu kavramlar tanıtan aç klamalara yer verilmifltir. Kavramlar uygun açıklamalarla eşleştirelim. Kavram 1. Fenotip 2. Nükleotit 3. Kromozom 4. Mayoz 5. Mitoz 6. Mutasyon Aç klama a. DNA nın yapı birimidir. b. Hücre çekirdeğinde bulunan kalıtsal özelliklerimizi taşıyan yapıdır. c. Bir hücreli organizmalar için eşeysiz üreme şeklidir. ç. Canlının kalıtsal yapısında meydana gelen değişikliktir. d. Kalıtsal özelliğe bağlı olarak oluşan fiziksel özelliklerdir. e. Eşey hücrelerinin oluşmasını sağlar. 33

34 Ç Aşağıdaki sorular n do ru cevaplar n iflaretleyelim. 1. K kahverengi göz geni, k yeşil göz rengi genini temsil etmektedir. Bu duruma göre yeşil gözlü bir babayla kahverengi gözlü bir annenin yeşil gözlü çocukları olmuştur. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde bu ailenin genotipleri doğru olarak verilmiştir? (Kahverengi göz rengi geni, yeflil göz rengi genine bask nd r.) A) Anne:KK; Baba: kk; Çocuk: Kk B) Anne: kk; Baba: Kk; Çocuk: kk C) Anne: Kk; Baba: kk; Çocuk: kk D) Anne: KK; Baba: KK; Çocuk: KK 2. Aşağıda verilen olaylardan hangisi mitoz sonucu gerçekleşir? A) Patatesin vejetatif üremeyle çoğalması B) Polenlerin oluşması C) Yumurta hücrelerinin oluşması D) Spermin oluşması 3. Aşağıdaki olaylardan hangisi kalıtsal değildir? A) Kıvırcık saçlı olma B) Uzun boylu olma C) Mavi gözlü olma D) Gelişmiş kaslı olma 4. Aşağıda verilen çalışmalardan hangisi biyoteknolojinin uygulama alanına örnek değildir? A) Meyveli yoğurt yapımı B) Türlerin ıslahı C) Vitamin tabletlerinin yapımı D) Gen tedavisi 5. Aşağıdakilerden hangileri çölde yaşayan canlıların adaptasyonlarındandır? I. Yaprakların diken şeklinde olması II. Geniş yapraklı olma III. Küçük yapraklı olma IV. Uzun kulaklı olma V. Vücut yüzeyinin genifl olması VI. Kalın postunun olması A) I, II, III B) I, II, IV C) I, III, IV D) I, IV, V 34

35 2. Ünite Kuvvet ve Hareket 1 Bulmacayla Ön Bilgilerimi Yokluyorum 11 Boflluklar Doldural m 2 Nereden, Nereye, Nas l Geldim? 12 Su Köprüsü 3 lginç Bir Sonuç 13 Bas nçlar Karfl laflt ral m 4 Kald rma Kuvveti 14 Kat lar n Bas nc 5 Do ru Ç k fl Hangisi? 15 Bas nç ile Derinlik Aras ndaki liflki 6 Uçan Balon 16 S v lar S k flt r lamaz 7 Yüzme-Yo unluk liflkisi 17 Ters Çevrilmifl Bardaktaki Su 8 Mine ile Çetin in Çal flmas 18 Neden Acaba? 9 Batma ve Yüzme 19 Bulmaca Çözelim 10 Do ru Cevap Hangisi? 35

36 Neler biliyorum? 1.Etkinlik : Bulmacayla Ön Bilgilerimi Yokluyorum 1. Bir cisme uygulanan kuvvetin hangi tarafa do ru uyguland n belirtmek için kullan l r (kuvvetin...). 2. Bir cisme yerin uyguladığı çekim kuvvetidir. 3. Bir cisme uygulanan kuvveti belirtmek için kullan l r (kuvvetin...). 4. Bir cismin konumunu (bulunduğu yeri) değiştirmesidir. 5. Birim hacmi dolduran madde miktarıdır. 6. Kat maddenin şekil almış hâlidir. 7. Birden fazla kuvvetin yaptığı etkiyi tek başına yapan kuvvettir. 8. Kuvvet birimidir. 9. Kuvveti ölçmek için kullanılan alettir. 10. Ağırlığın nedenidir. 11. Maddenin uzayda kapladığı yerdir. 12. Bir cismi harekete geçirmek, hareket hâlindeki bir cismi durdurmak veya yönünü de ifltirmek için uygulan r. 2.Etkinlik : Nereden, Nereye, Nas l Geldim? NEREDEN NEREYE NASIL GELD M? Üniteye Başladığımız Tarih:... /... /... Üniteyi Bitirdiğimiz Tarih:... /... /... Bu Üniteyle lgili; Cevaplar m Etkinliğin amacı; bu ünite hakkında bildiklerimizi, öğrenmek istediklerimizi ve öğreneceklerimizi kullanarak kendimizi değerlendirmektir. Bunun için Çalışma Kitabı mızın 11. sayfasındaki tabloyu defterimize çizerek tablodaki soruları oradaki açıklamalar doğrultusunda cevaplayalım. Neleri öğrenmek istiyorum? Öğrenmek istediklerimi nereden ve nasıl öğrenebilirim? Neler öğrendim? Öğrendiklerimi hayatımın hangi alanında kullanabilirim? Öğrendiklerimden hangilerini ilginç buldum? Öğrendiklerimle artık neleri daha farklı yapabilirim? Öğrendiklerim, zihnimde hangi soruları oluşturdu? Öğrendiğim konulardan hangilerini daha iyi biliyorum? Öğrendiğim konulardan hangilerine tekrar bakmam gerekiyor? II. BÖLÜM I. BÖLÜM 36

37 3. Etkinlik : lginç Bir Sonuç Kuvvet ve Hareket çerisindeki suyla birlikte 8 N gelen bir kovaya iple ba lanan 1 N a rl ndaki bir tafl sark t l yor. Tafl n tamam su içerisinde kald na ve kovadan d flar ya su taflmad na göre kova, su ve iple ask da tutulan tafl n oluflturdu u sistemin a rl hakk nda ne söylenebilir? Cevab m z afla daki noktal yerlere yazal m Etkinlik : Kald rma Kuvveti Bunları Yapalım A z na kadar suyla doldurdu umuz kovan n ve kova içerisindeki suya dald raca m z kaya parças n n (cismin) a rl klar n s ras yla dinamometre ile belirleyelim. Kaya parças n kovadaki suya daldıralım ve bu s rada taşan suyu bir kaba alalım. Kaya parças n n ağırlığın suyun içinde tartalım (Kaya parças n kabın kenarlarına veya tabanına de dirmeyelim.). Kaya parças n kovadan çıkaralım ve kovayı bu durumda tartalım. Taşan suyun ağırlığını belirleyelim. Ölçümlerimizi afla daki çizelgeye yazal m. Araç-Gereçler Araç ve Gereçler Su dolu kova Kovadan taşacak suyu toplamak için daras bilinen bir kap Sudan yo un kat bir cisim (bir kaya parçası) Dinamometre Destek çubu u ve ba lant parçalar İplik Cismin havadaki a rl (N) Cismin sudaki a rl (N) Cismin havadaki a rl -cismin sudaki a rl (N) Taflan suyun a rl (N) Cismin suyun içindeki ve dışındaki ağırlıkları arasındaki farkı belirleyelim. Taşan suyun ağırlığını cismin havadaki ağırlığı ile sudaki ağırlığı arasındaki farkla karşılaştıralım. Sonuca Varalım Suya daldırdığınız cisme etkiyen kaldırma kuvveti kaç N dur? Bu değeri taşan suyun ağırlığı ile karşılaştırınız? 37

38 5. Etkinlik : Do ru Ç k fl Hangisi? Aşağıda birbiri ile bağlantılı cümleler içeren bir etkinlik verilmiştir. Bu cümlelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) olduğuna karar vererek ilgili ok yönünde ilerleyelim. Her bir kararımız bir sonraki aşamayı etkileyece inden vereceğimiz cevaplarla farklı yollardan sekiz ayrı çıkış noktasına ulaşabiliriz. Do ru ç k fl bulal m. D b. Kaldırma kuvveti yüzen bir cismin sıvı üstünde kalan kısmının hacmiyle doğru orantılıdır. D Y ç. Sıvı hacmi arttığında cisme etki eden kaldırma kuvveti artar. d. Sıvı hacmi arttığında cisme etki eden kaldırma kuvveti değişmez. D Y D a. Bir sıvı içerisindeki her cisme ayn büyüklükte kald rma kuvveti etki eder. Y c. Sıvın n cinsi değiştiğinde s v n n içindeki cisme etki eden kaldırma kuvveti de değişir. D Y e. S v yo unlu u artt nda s v n n içindeki cisme etki eden kald rma kuvveti de artar. f. S v yo unlu u azald nda s v n n içindeki cisme etki eden kald rma kuvveti artar. Y D Y D Y Etkinlik : Uçan Balon 2000 N ağırlığındaki bir balon atmosferde yukarı veya aşağı yönde hareket etmeden asılı durmaktadır. Böyle bir durumda balona etkiyen kuvvetlerin büyüklüklerini aşağıdaki şekil üzerinde çizimle gösterelim. Bu balonun aşağı doğru hareket etmesi için ne yapmamız gerekir? Aç klayal m

39 7. Etkinlik : Yüzme-Yo unluk liflkisi Kuvvet ve Hareket Yoğunluğu, içine konuldu u s v n n yoğunluğundan küçük olan cisimler bu s v da yüzer. Suyun yoğunluğu 1g/cm 3 olduğuna göre çizelgedeki boşlukları doldural m. (π 3) Cisim Kütle (g) Boyutlar (cm) Hacim fadesi Yoğunluk (g/cm 3 ) Yüzer Batar r silindir h 180 yarıçap (r=2) ve yükseklik (h=3) V=taban alanı x yükseklik V = πr 2 x h küp a 32 kenar uzunluğu (a=4) V=a h a b dikdörtgenler prizmas 120 en (a=3), boy (b=4) ve yükseklik (h=5) V=a x b x h r küre 8. Mine ile Çetin in Çal flmas Etkinlik : 16 yarıçap (r=2) V= 4/3 πr Mine ile Çetin aynı maddeden yap lm fl farkl büyüklükteki iki küreyi kullanarak bir çalışma yaparlar. Mine elindeki büyük küreyi yavaşça suya bırakarak onun flekildeki gibi dibe battığını gözlemler. Ardından Çetin elindeki küçük küreyi suya bırakır. Küçük kürenin suda alacağı konumu gösteren seçeneği işaretleyelim. A) B) C) D) Bu seçeneği niçin iflaretledi inizi afla dakilerden hangisiyle aç klars n z? A) Küçük küre büyük küreden hafif olduğu için suda yüzer. B) Küçük küre yaklaşık olarak büyük kürenin yarısı kadar olduğundan su içerisinde ortalarda bir yerde askıda kalır. C) Küçük küreye etkiyen kaldırma kuvvetinin şiddeti daha büyük olduğu için suya batmaz. D) Küçük küre büyük küreyle aynı maddeden yapıldığı için onun gibi dibe batar. Mine ile Çetin in yaptıkları bu etkinlikten çıkardığımız sonucu ifade edelim

40 9. Etkinlik : Batma ve Yüzme Bunları Yapalım Verilen cisimlerin kütlelerini elektronik terazi ile ölçelim. Ölçüm sonuçlarını çizelgeye yazalım. Bu cisimlerden hangilerinin yüzeceğini hangilerinin batacağını tahmin edelim. Tahminlerimizi yüzer veya batar şeklinde çizelgeye kaydedelim. Araç-Gereçler Araç ve Gereçler Geniş bir kap Elektronik terazi Mum Silgi Misket Ağaç parçası Lastik top Su Cisimler Kütle (g) yüzer Tahminimiz batar Açıklama Mum Silgi Misket Ağaç parçası Lastik top Kabımızı yaklaşık yarısına kadar suyla dolduralım. Verilen cisimleri yavaşça suya bırakalım. Sonuçları çizelgemizdeki açıklama sütununa battı veya yüzdü şeklinde kaydedelim. Buradaki gözlemlerimizle tahminlerimizi karşılaştıralım. Sonuca Varalım Bir cismin sıvıya batıp batmamasında kütlesinin veya ağırlığının belirleyici olup olmaması hakkında neler söylenebilir? Başka bir deyişle ağır cisimler her zaman batar mı? Ya da daha hafif cisimler her zaman yüzer mi? Aç klayal m 10. Do ru Cevap Hangisi? Etkinlik : X cismi bir sıvıda şekildeki konumu alarak yüzmektedir. Bu cisim boyutları birbirinden farklı Y ve Z gibi iki parçaya bölündükten sonra aynı sıvının içerisine bırakılıyor. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Y ve Z parçalarının alacağı konum doğru olarak verilmiştir? Neden? A) B) X Y Z C) D) Çünkü,

41 11. Etkinlik : Boflluklar Doldural m Etkinlik : Kuvvet ve Hareket S v lar n kald rma kuvveti ile ilgili bilgilerimizden yararlanarak çizelgede verilen boflluklara uygun say lar yazal m. Ard ndan afla da verilen eksik cümleleri gerekirse çizelgeden de yararlanarak tamamlayal m. Cisim Cismin havadaki a rl Cismin sudaki a rl Kald rma kuvveti Yeri de iflen s v n n a rl 1 1,5 N 1N... 0,5 N 2 3 N... 1 N 1 N N 0,5 N Kald rma kuvveti... eflittir. 2. Bir cismin sudaki a rl, havadaki a rl ndan... veya... ç kar larak elde edilir. 3. Bir cismin havadaki a rl,... a rl ile... toplanarak elde edilir. 12. Su Köprüsü Fotoğrafta gördüğünüz köprü Almanya nın Magdeburg şehrinde Elbe Nehri üzerinde taşımacılık yapmak için kurulmuş bir mühendislik harikasıdır. Şimdi bilin bakalım: Köprünün yıkılmaması için köprü üzerinden aynı anda hangi ağırlıkta kaç geminin geçebileceğini hesaplamaya gerek var mıdır? Yoksa hesaplanması gereken tek şey köprü üzerinde bulunacak suyun ağırlığı mıdır?

42 13. Etkinlik : Bas nçlar Karfl laflt ral m Aşağıdaki fotoğraflarda verilen durumlarda oluşan basıncı göz önüne alarak uygun kutucuğu işaretleyelim. 600 N 10 N 1 1 numaral durumda bas nç daha büyüktür. 1 1 numaral durumda bas nç daha büyüktür. 600 N 2 numaral durumda bas nç daha büyüktür. 10 N 2 numaral durumda bas nç daha büyüktür N 1 1 numaral durumda bas nç daha büyüktür N 1 1 numaral durumda bas nç daha büyüktür. 35 N 2 numaral durumda bas nç daha büyüktür N 2 numaral durumda bas nç daha büyüktür. 2 2 flaret parma ndaki bas nç daha büyüktür. Baflparmaktaki bas nç daha büyüktür. 42

43 Kuvvet ve Hareket 14. Etkinlik : Kat lar n Bas nc Yanda verilen A kare dik prizmas ve B dikdörtgenler prizmas fleklindeki blokları dikkate alarak aşağıdaki soruları cevaplayal m. A 160 N A 1 A 2 1 m 1 m 2 m B 3 B 160 N B 1 4 m B 2 2 m 1 m A) A bloğunun yere uyguladığı kuvvet nedir?... B) A bloğunun ağırlığını üzerinde taşıyan yüzey alanı nedir?... C) A bloğunun yere uyguladığı basınç ile B blo unun yere uygulad bas nc karfl laflt ral m D) B bloğu hangi yüzey alan üzerine yere konulmal ki oluflturdu u basınç en küçük olsun?... E) A bloğu, B blo unun üzerine konuldu unda yere uygulanan kuvvet nedir?... F) A blo u B nin üzerine konuldu unda yere uygulanan bas nç ile B blo u A n n üzerine konuldu unda yere uygulanan bas nçlar karfl laflt ral m Etkinlik : Bas nç ile Derinlik Aras ndaki liflki Suda yüzerken derinlere daldığımızda üzerimizde daha fazla basınç hissetmişizdir. Hipotez: Derinlik arttıkça basınç da artar. Yol gösterme: Eğer yan yüzünde farklı yüksekliklerde bir kaç deliği olan kabımız varsa ve eğer basıncın derinlik arttıkça arttığı doğruysa delik su seviyesinden ne kadar aşağıdaysa bu delikten fışkıran su o kadar uzağa ulaşmalıdır. Bunlar Yapal m Çivi, çekiç ve cetvel yardımıyla tenekenin yan yüzeyinde flekildeki gibi 3-4 cm aralıklarla üç delik açalım. Tenekeyi le enin içine koyal m ve açt m z delikleri parma m zla kapatarak bir arkadafl m z n yard m yla suyla doldural m. Her bir deli in s v yüzeyine olan uzakl n ölçelim. Deliklerin sıvı yüzeyine olan uzaklıklarını ve deliklerden fışkıran suyun ulaştığı mesafeleri grafik oluşturmak üzere aşağıdaki eksenlere kaydedelim. Deliklerin sıvı yüzeyine olan uzaklıkları ile bu deliklerden fışkıran suyun ulaştığı mesafeler arasındaki ilişkiyi gösteren bir grafik çizelim. Araç-Gereçler Araç ve Gereçler 5 kg l k bofl ya tenekesi Su Çekiç Cetvel Çivi Le en Deliğin sıvı yüzeyine uzaklığı (cm) Sonuca Varal m Sıvı derinliği ile sıvı basıncı arasında nasıl bir ilişki tespit etti imizi açıklayalım. Suyun ulaştığı mesafe (cm) 43

44 16. Etkinlik : S v lar S k flt r lamaz Bunlar Yapal m Şırınganın birini su ile dolduralım ve ucuna kauçuk boruyu geçirelim. Borunun su ile dolması için şırınga pistonunu biraz itelim kinci şırıngayı su ile dolduralım. Kauçuk borunun diğer ucuna bu şırınganın ucunu geçirelim. Kauçuk boru ve şırınganın içinde hava kalmadığından emin olalım. kinci flırıngan n pistonunu itelim. Bu sırada diğer pistonu gözlemleyelim. Araç-Gereçler Araç ve Gereçler 2 adet şırınga (i nesiz) Kauçuk boru Su Sonuca Varal m Bu etkinlik bize sıvıların basıncı iletmesinden yararlanılarak yapılan hangi sistemi açıklar? Etkinlik : Ters Çevrilmifl Bardaktaki Su Bunlar Yapal m Bardağı suyla dolduralım. Aralarında hava kalmayacak şekilde dolu bardak üzerine kâğıdı kapatıp elimizle tutalım. Geniş bir kap üzerinde kağıdı da tutarak bardağı ters çevirelim. Elimizi yavaşça kâğıt üzerinden çekelim. Gözlemlerimizi defterimize yazalım. Araç-Gereçler Araç ve Gereçler Su bardağı Su Bir A4 ka d n n yar s Geniş bir kap Sonuca Varal m Bardaktaki suyun neden dökülmediğini açıklayalım Aynı etkinlik bardak yarısına kadar su ile doldurularak yapılsaydı sonuç değişir miydi? Tartışalım Atmosfer bas nc 44

45 Kuvvet ve Hareket 18. Etkinlik : Neden Acaba? Bunlar Yapal m Teneke kutunun tabana yakın bir yerinde çivi yardımıyla bir delik açalım. Açtığımız bu deliği parmağımızla kapatıp kutuyu tepsi üzerinde suyla dolduralım. Kutunun ağzı açıkken parmağımızı delikten çekip suyun buradan akıp akmad n gözlemleyelim. Deliği tekrar parmağımızla kapatıp kutuyu suyla dolduralım. Kutu dolduktan sonra kutunun ağzını cam macunuyla kapatalım. Parmağımızı delikten çekelim. Bu durumda suyun akıp akmadığını gözlemleyelim. Sonuca Varal m Su, kutunun ağzı açık oldu unda m, kapal oldu unda m akar? Bu durumu nas l aç klar z? 19. Etkinlik : Bulmaca Çözelim Araç-Gereçler Araç ve Gereçler Bir teneke kutu veya plastik şişe Cam macunu veya oyun hamuru Su Çivi Genişçe bir tepsi Çekiç Parmakla kapat 1. Yoğunluğa... de denir. 2. Birim yüzeye dik olarak etkiyen kuvvete... denir. 3. Bir ulafl m arac olan... havanın kaldırma kuvvetiyle yükselir ve yol alması için hava akımına ihtiyaç duyar. 4. Sıvıların basıncı... arttıkça artar Dünya n n varl klara uygulad yer çekimi kuvvetidir. 6. Açık hava basıncını ölçmek için kullanılan aletlere... denir aynı veya farklı türden taneciklerin bir araya gelmesiyle oluşan en küçük birimdir uygulanan kuvvetin yönünü ve şiddetini değiştirmeden olduğu gibi iletir. 9. Sıvıların basıncı, içine konulduğu kabın... bağlı değildir. 10. Birim hacmi dolduran madde miktarına... denir maddeler basıncı her yönde iletir. 12. Maddeyi oluşturan taneciklerin bulunmadığı ortamlar... ortamlardır. 13. Basınç, kuvvetin etki ettiği katı cismin... bağlıdır kuvvet birimidir. 15. Sıvıların basıncı içine konulduğu kabın... bağlı değildir. 16. Sıvı ve gaz maddeler, içlerine konulan cisimlere... uygular. 45

46 A Ünite Sonu Değerlendirme Sorular Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların yan ndaki kutucu a D, yanlış olanlar n yan ndaki kutucu a ise Y yazalım. Yanlış ifade içeren cümlelerin doğru hâllerini altlar ndaki boflluklara yazal m. 1. Bir sıvıda, dibe batmış cisme herhangi bir kuvvet etki etmez Katı bir plastiğin yoğunluğu, içerisine bırakıldığı sıvının yoğunluğundan büyük ise yüzer Manometre, gaz basıncını ölçmek için kullanılır Aç k hava bas nc n ilk ölçen bilim insan Pascal d r Tamamı sıvı içerisinde olan bir cisme etki eden kaldırma kuvveti, cismin sıvı içerisinde bulunduğu derinliğe bağlıdır Yüzen bir cismin ağırlığı, yeri değişen sıvının ağırlığına eşittir.... B Afla daki cümleleri bilimsel yönden do ru ve anlaml hâle getirebilmek için koyu yaz lm fl ifadelerden uygun olmayan n üzerini çizelim. 1. Bir cismin kütlesi onun b rak ld s v ya bat p batmayaca n belirleyen bir faktördür/faktör de ildir. 2. Sabit bir kuvvetin büyük yüzeyde oluşturduğu basınç küçük yüzeyde oluşturduğu basınçtan daha büyüktür/küçüktür. 3. Suya/demire uygulanan kuvvet, uygulandığı doğrultuda iletilir. 4. Sıvı içerisindeki bir cisim üzerinde oluflan bafl nç sıvı miktarına bağlıdır/ bağlı değildir. 5. Gazların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvveti, cismin hacmiyle/kütlesiyle orantılıdır. Afla daki sorular n cevab oldu unu düflündü ümüz seçene i daire içine alal m. 1. Yoğunluğun tanımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Bir cismin ağırlığıdır. B) Bir sıvı içerisindeki cismin ağırlığıdır. C) Cismi yukarı doğru iten kuvvettir. D) Birim hacimdeki madde miktarıdır. 2. Bir sıvının basıncı aşağıdaki değişkenlerden hangilerine bağlıdır? A) Sıvının yoğunluğuna ve derinliğine B) Sıvının yoğunluğuna ve hacmine C) Sıvının yoğunluğu ve kütlesine D) Sıvının ağırlığına ve yoğunluğuna 3. Basıncın birimi aşağıdakilerden hangisidir? A) N B) g/cm 3 C) Pa D) kg/m 3 4. Aşağıda verilen durumların hangisinde katı maddenin sıvıda yüzmesi mümkündür? A) Sıvının kütlesi katı maddenin kütlesinden büyük olduğunda B) Sıvının yoğunluğu katı maddenin yoğunluğundan küçük olduğunda C) Katı maddenin yoğunluğu sıvının yoğunluğundan küçük olduğunda D) Katı maddenin kütlesi sıvının kütlesinden büyük olduğunda 46

47 5. Kütle ve hacim de erleri tabloda verilen A, B, C ve D cisimlerinden hangisinin yo unlu u en küçüktür. A) A B) B C) C D) D 6. Yüzen bir cisim üzerine etkiyen kuvvetler için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Bu kuvvetlerin yönü yukarı doğrudur. B) Bu kuvvetlerin yönü aşağı doğrudur. C) Bu kuvvetler dengelenmiş kuvvetlerdir. D) Bu kuvvetler dengelenmemiş kuvvetlerdir. A B C D Kütle (g) Hacim (cm 3 ) A ve B cisimleri, birbiriyle karışabilen K ve L sıvılarında şekildeki konumları alıyor. K sıvısının L sıvısından yoğun olduğu bilindiğine göre bu cisimler sıvıların karışımı içerisine bırakıldığında bu cisimlerin konumlarıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru olur (Kar fl m n yo unlu unun K s v s n n yo unlu undan küçük, L s v s n n yo unlu undan büyük olaca n göz önüne al n z.)? A) Her ikisi de yüzeydedir. B) Her ikisi de diptedir. C) A yüzer B diptedir. D) B yüzer A diptedir. A K B L 8. Yaz tatilinin bir kısmını Karadeniz bir kısmını da Akdeniz sahillerinde geçiren Bilge, Akdeniz de yüzmenin Karadeniz de yüzmekten daha kolay olduğunu fark ediyor. Bunun sebebini araştıran Bilge nin, aşağıdaki bulgulardan hangisi veya hangilerine ulaşması beklenir? I. Akdeniz suyunun daha yoğun olduğu bulgusuna II. Karadeniz suyunun daha yoğun olduğu bulgusuna III. Akdeniz de yüzülen sahilin daha derin olduğu bulgusuna A) Yalnız I B)Yalnız II C) I ve II D) I, II ve III 9. 8A sınıfı öğrencileri, bir gezi sırasında inceledikleri baraj duvarlarının tabanlarının üst kısımlarına göre (şekildeki gibi) çok daha kalın yapıldığını fark ediyorlar. Bunun sebebini araştıran öğrencilerin ulaştıkları doğru sonuç aşağıdakilerden hangisidir? A) Tabandaki aşınmanın daha fazla olması B) Baraj duvarlarına estetik bir görünüm kazandırmak C) Suyun sulama amacıyla kullanımını kolaylaştırmak D) Sıvı basıncının derinliğe bağlı olarak artması 10. Yanda verilen dikdörtgenler prizmas içindeki alkol aşağıda verilen kaplara eşit olarak paylaştırılıyor. Buna göre hangi kabın tabanındaki sıvı basıncı en küçük olur? A) B) C) D) 47

TEOG -1 FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ DENEME SINAVI 1-) Aşağıdakilerden hangisi mitoz bölünmenin özelliklerinden biri değildir?

TEOG -1 FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ DENEME SINAVI 1-) Aşağıdakilerden hangisi mitoz bölünmenin özelliklerinden biri değildir? TEOG -1 FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ DENEME SINAVI 1-) Aşağıdakilerden hangisi mitoz bölünmenin özelliklerinden biri değildir? A) Büyüme, gelişme için gereklidir. B) Kromozom sayısı yarıya iner C) Vücut hücrelerinde

Detaylı

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00 T.C. 8. SIIF I. ÖEM ORTAK SIAVI KASIM 1 Saat: 9. FE VE TEKOLOJİ 1. Canlıların belirli çevre koşullarında yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özellikleri sayesinde ortama uyum sağlamasına adaptasyon

Detaylı

KILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Fen ve Teknoloji

KILAVUZ SORU ÇÖZÜMLERİ Fen ve Teknoloji MİTOZ -. Ünite 6. Deniz yıldızının kopan parçasının yenilenmesi (onarım), ağaç gövdesinin büyümesi (büyüme) ve zigotun embriyoya dönüşmesi mitoz bölünme ile gerçekleşirken insanlarda yumurta hücresinin

Detaylı

CĠSMĠN Hacmi = Sıvının SON Hacmi - Sıvının ĠLK Hacmi. Sıvıların Kaldırma Kuvveti Nelere Bağlıdır? d = V

CĠSMĠN Hacmi = Sıvının SON Hacmi - Sıvının ĠLK Hacmi. Sıvıların Kaldırma Kuvveti Nelere Bağlıdır? d = V 8.SINIF KUVVET VE HAREKET ÜNİTE ÇALIŞMA YAPRAĞI /11/2013 KALDIRMA KUVVETİ Sıvıların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetini bulmak için,n nı önce havada,sonra aynı n nı düzeneği bozmadan suda ölçeriz.daha

Detaylı

Bunları Biliyor musunuz? MİTOZ

Bunları Biliyor musunuz? MİTOZ MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa

Detaylı

8. Sınıf. TEOG Tutarlılık. Fen ve Teknoloji 2015-2016

8. Sınıf. TEOG Tutarlılık. Fen ve Teknoloji 2015-2016 2015-2016 8. Sınıf TEOG Tutarlılık Fen ve Teknoloji Sorularımızın TEOG sorularıyla benzeşmesi, bizler için olduḡu kadar, bu kaynaklardan beslenen yüz binlerce öḡrenci ve yüzlerce kurum için büyük bir güven,

Detaylı

B29 KASIM 2013 Saat: 09.00

B29 KASIM 2013 Saat: 09.00 T.C.. SINIF I. DÖNEM ORTAK SINAVI 29 KASIM 13 Saat: 9. 1. Şekilde verilen DNA modelinin 2. zinciri, 1. zincire karşılık gelecek şekilde nükleotitlerle tamamlanırsa, bu nükleotitlerdeki organik baz dizisi

Detaylı

1. TEOG DENEME Öğretmen fen dersinde çim bulunan bir alana

1. TEOG DENEME Öğretmen fen dersinde çim bulunan bir alana Adı Soyadı: 1. TEOG DENEME 1. 4. Öğretmen fen dersinde çim bulunan bir alana Su miktarı, X Sayısı, Y sayısı öğrencilerini götürüyor. Çimlerin üzerine 50 tane beyaz 50 tane de yeşil bilyeyi rast gele saçıyor.

Detaylı

TEOG 1. MERKEZİ ORTAK SINAVLAR FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ BENZER SORULARI 18.

TEOG 1. MERKEZİ ORTAK SINAVLAR FEN ve TEKNOLOJİ DERSİ BENZER SORULARI 18. TEOG SINAV SORUSU-1 ANABİLİM HAFTA SONU ÖDEVİ 26.09.2014 2. Aşağıdaki tabloyu ifadelerin doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşuna göre doldurunuz. İFADELER D Y Kromozomlar kalıtım birimi olan genleri taşırlar.

Detaylı

Baz Cisimler Neden Yüzer?

Baz Cisimler Neden Yüzer? Baz Cisimler Neden Yüzer? Anahtar Kavramlar yüzme batma yo unluk Suda neden bazı cisimler yüzerken bazıları batar? Çoğu kişinin bu soruya verdiği cevap Hafif cisimler yüzer, ağır olanlar batar. şeklindedir.

Detaylı

2. Ünite. Kuvvet ve Hareket

2. Ünite. Kuvvet ve Hareket uvvet ve Hareket 2. Ünite uv vet ve Ha re ket 1 3 4 5 Cisim Þekil I 1 3 4 5 Þekil II Þekil III Sývýlarýn aldýrma uvveti Dünya üzerindeki bütün maddelere Dünya nýn merkezine doðru bir çekim kuvveti etki

Detaylı

1.1. Canlılarda büyüme ve üremenin hücre bölünmesi ile meydana geldiğini açıklar.

1.1. Canlılarda büyüme ve üremenin hücre bölünmesi ile meydana geldiğini açıklar. 1.1. Canlılarda büyüme ve üremenin hücre bölünmesi ile meydana geldiğini açıklar. 1.2. Mitozu, çekirdek bölünmesi ile başlayan ve birbirini takip eden evreler olarak tarif eder. 1.3. Mitozda kromozomların

Detaylı

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, MİTOZ Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı, sitoplazma ve çekirdekten meydana gelmiştir. Hücreler büyüme ve gelişme sonucunda belli bir olgunluğa

Detaylı

KALDIRMA KUVVETİ. A) Sıvıların kaldırma kuvveti. B) Gazların kaldırma kuvveti

KALDIRMA KUVVETİ. A) Sıvıların kaldırma kuvveti. B) Gazların kaldırma kuvveti KALDIRMA KUVVETİ Her cisim, dünyanın merkezine doğru bir çekim kuvvetinin etkisindedir. Buna rağmen su yüzeyine bırakılan, tahta takozun ve gemilerin batmadığını, bazı balonların da havada, yukarı doğru

Detaylı

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN GEOMETR Geometrik Cisimler Uzunluklar Ölçme 6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN 1. Prizmalar n temel elemanlar n belirler. Tabanlar n n karfl l kl köflelerini birlefltiren ayr tlar tabanlara

Detaylı

A29 KASIM 2013 Saat: 09.00

A29 KASIM 2013 Saat: 09.00 T.C.. SINIF I. DÖNEM ORTK SINVI 29 KSIM 213 Saat: 9. 1. Şekilde hayvan hücresinde mitoz bölünmenin bir evresi gösterilmiştir: 3. Orak hücreli anemi hastalığının X kromozomu üzerindeki çekinik genlerle

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ

11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 11. SINIF KNU ANLATIMLI 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KNU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ 2 2. Ünite 4. Konu 3. A rl k Merkezi - Kütle Merkezi A nn Çözümleri su 1. BM fiekil I fiekil

Detaylı

BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETI. Sıvıların Kaldırma Kuvveti

BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETI. Sıvıların Kaldırma Kuvveti BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETI Sıvıların Kaldırma Kuvveti SIVILARIN KALDIRMA KUVVETİ (ARŞİMET PRENSİBİ) F K Sıvı içerisine batırılan bir cisim sıvı tarafından yukarı doğru itilir. Bu itme kuvvetine sıvıların

Detaylı

A15 ARALIK 2013 Saat: 09.00

A15 ARALIK 2013 Saat: 09.00 T.C. 8. SIIF I. DÖEM ORTK (MZERET) SIVI 1 RLIK 213 Saat: 9. FE VE TEKOLOJİ 1. Hayvan hücresindeki mitoz bölünmenin bir evresinde, kromozomlar hücrenin ortasında sıraya dizilmiş durumda gözlenmiştir. 2.

Detaylı

3. Şekilde DNA, Kromozom, Gen ve Nükleotidi temsil eden vagonlar verilmiştir. basit yapılı vagondan en karmaşık yapılı vagona doğru takmak istiyor.

3. Şekilde DNA, Kromozom, Gen ve Nükleotidi temsil eden vagonlar verilmiştir. basit yapılı vagondan en karmaşık yapılı vagona doğru takmak istiyor. 1. 3. Şekilde DNA, Kromozom, Gen ve Nükleotidi temsil eden vagonlar verilmiştir. Yusuf bu vagonları lokomotife, en basit yapılı vagondan en karmaşık yapılı vagona doğru takmak istiyor. Yusuf un yapması

Detaylı

KALDIRMA KUVVETİ YOĞUNLUK ÇALIŞMA SORULARI

KALDIRMA KUVVETİ YOĞUNLUK ÇALIŞMA SORULARI ADIRA UVVETİ OĞUNU ÇAIŞA SORUARI 1. 4. oğunluk(g/cm 3 ) 3 2 1 Z, ve cisimlerinin yoğunluklarını gösteren tablo şekildeki gibidir. Bu cisimler yoğunluğu 2g/cm 3 olan bir sıvıya bırakıldıklarında aşağıdaki

Detaylı

Aşağıda mitoz bölünme safhaları karışık olarak verilmiştir.

Aşağıda mitoz bölünme safhaları karışık olarak verilmiştir. 2015/2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ ÖRNEK 8.SINIFLAR 1.DÖNEM 1.YAZILI Adı Soyadı : No: Sınıf: Resimdeki türlerin bazı hücrelerindeki kromozom sayılarını yazınız. (4x2p) Aşağıda mitoz bölünme

Detaylı

A- KALDIRMA KUVVETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ)

A- KALDIRMA KUVVETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ) A- KALDIRMA KUETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ) 1- Kütle Kazanım: 1.7 Cisimlerin kütlesini ve hacmini ölçerek yoğunluklarını hesaplar. 1.7 Yoğunluk birimi olarak kg/m 3 ve g/cm 3 kullanılmalıdır. 1.7 Katıların

Detaylı

BAŞLARKEN Okul öncesi yıllar çocukların örgün eğitime başlamadan önce çok sayıda bilgi, beceri ve tutum kazandığı, hayata hazırlandığı kritik bir dönemdir. Bu yıllarda kazanılan bilgi, beceri ve tutumlar

Detaylı

TEOG ÖNCESİ FEN VE TEKNOLOJİ DENEMESİ

TEOG ÖNCESİ FEN VE TEKNOLOJİ DENEMESİ 1- Aşağıdaki şekiller farklı canlılara ait farklı bölünme şekillerini göstermektedir. 2- Kutuların üzerinde eşeysiz üreme çeşitleri ve o üreme şekli ile üreyen canlılar eşleştirilmiştir. Yukarıdaki şekillerle

Detaylı

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. A29 KASIM 2013 Saat: 09.00

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. A29 KASIM 2013 Saat: 09.00 T.C. 8. SINIF I. DÖNEM 29 KSIM 2013 Saat: 09.00 1. Hayvan hücresindeki mitoz bölünmenin bir evresinde kromozomlar ikiye ayrılarak hücrenin zıt kutuplarına ulaşır. Bu evreden sonra aşağıdakilerden hangisi

Detaylı

6 MADDE VE ÖZELL KLER

6 MADDE VE ÖZELL KLER 6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir

Detaylı

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00 T.. 8. SIIF I. DÖEM ORTAK SIAVI KASIM 1 Saat: 9. FE VE TEKOLOJİ 1.. Öğretmen öğrencilerine, Çok yüksekte uçan bir kartal, koyu renkli toprağa sahip çalılık bir alanda bulunan aynı büyüklükteki kahverengi

Detaylı

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET

ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUVVET VE HAREKET A BASINÇ VE BASINÇ BİRİMLERİ (5 SAAT) Madde ve Özellikleri 2 Kütle 3 Eylemsizlik 4 Tanecikli Yapı 5 Hacim 6 Öz Kütle (Yoğunluk) 7 Ağırlık 8

Detaylı

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00 T.C. 8. SIIF I. DÖEM ORTAK SIAVI KASIM 1 Saat: 9. FE VE TEKOLOJİ 1. K. Ayşe nin ailesinin saç şekli özelliği (dış görünüş) bakımından kalıtımı şematik olarak verilmiştir. L aba (Düz saçlı) Anne (Kıvırcık

Detaylı

Bir çiftin dört çocuğunun kan grubu yukarıdaki gibidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi anne ve babanın kan gruplarından olamaz?

Bir çiftin dört çocuğunun kan grubu yukarıdaki gibidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi anne ve babanın kan gruplarından olamaz? 4) İnsanlarda kahverengi gözlülük yeşil gözlülüğe baskındır.aşağıda verilen göz genotiplerinden hangisine sahip olan aileden, yeşil gözlü çocuk olma ihtimali yoktur? 1) Himalaya tavşanı, tüyü kazınıp buz

Detaylı

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. 27 KASIM 2014 Saat: 09.00

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. 27 KASIM 2014 Saat: 09.00 T.C. 8. SINIF I. DÖNEM 27 KSIM 2014 Saat: 09.00 1. Bir öğrenci, Kromozom sayısı aynı olan iki canlı, aynı türden olmayabilir. görüşünün doğru olduğunu göstermek istiyor. Bunun için aşağıdaki iki ifadeyi

Detaylı

ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti

ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç. Kaldırma Kuvveti ÖĞRENME ALANI: Kuvvet ve Hareket 2.ÜNİTE: Kaldırma Kuvveti ve Basınç Kaldırma Kuvveti - Dünya, üzerinde bulunan bütün cisimlere kendi merkezine doğru çekim kuvveti uygular. Bu kuvvete yer çekimi kuvveti

Detaylı

KALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI. 4. Rabia renkkörlüğü yönünden bir ailenin soy ağacını şekilde verilen

KALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI. 4. Rabia renkkörlüğü yönünden bir ailenin soy ağacını şekilde verilen KALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI 1. Fatma, melez sarı bezelyeleri birbiri ile çaprazladığında oluşabilecek ihtimalleri pasta grafik ile gösteriyor. Fatma nın çizmiş olduğu grafik aşağıdakilerden hangisi

Detaylı

L K Ö R E T M. temel1 kaynak MUTLU. Matematik Türkçe Hayat Bilgisi

L K Ö R E T M. temel1 kaynak MUTLU. Matematik Türkçe Hayat Bilgisi temel1 kaynak MUTLU Matematik Türkçe Hayat Bilgisi L K Ö R E T M Muhsin ÇET N Ayfle ÇET N Kitab n Ad : Temel Kaynak Kitab 1 Yazar : Muhsin ÇET N - Ayfle ÇET N Her hakk sakl d r. Mutlu Yay nc l k a aittir.

Detaylı

8. SINIF MERKEZİ ORTAK YAZILILARA HAZIRLIK SORULARI

8. SINIF MERKEZİ ORTAK YAZILILARA HAZIRLIK SORULARI 1. 4. Yukarıdaki şekil için aşağıda yapılan yorumlardan hangisi yanlıştır? A) Hücre 2 kere mitoz bölünme geçirmiştir. B) Oluşan yavru hücreler ana hücrenin aynısıdır. C) Kromozom sayısı değişmemiştir.

Detaylı

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00

T.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00 T.C. 8. SIIF I. DÖEM ORTK SIVI KSIM 1 Saat: 09.00 FE VE TEKOLOJİ 1. Tabloda bazı canlı türlerinin vücut hücrelerindeki kromozom sayıları verilmiştir. Tür Kromozom sayısı (n) Çekirge Meyve sineği 8 Kedi

Detaylı

F KALDIRMA KUVVETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ) (3 SAAT) 1 Sıvıların Kaldırma Kuvveti 2 Gazların Kaldır ma Kuvveti

F KALDIRMA KUVVETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ) (3 SAAT) 1 Sıvıların Kaldırma Kuvveti 2 Gazların Kaldır ma Kuvveti ÖĞRENME ALANI : FİZİKSEL OLAYLAR ÜNİTE 2 : KUET E HAREKET F KALDIRMA KUETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ) (3 SAAT) 1 Sıvıların Kaldırma Kuvveti 2 Gazların Kaldır ma Kuvveti 1 F KALDIRMA KUETİ (ARCHİMEDES PRENSİBİ)

Detaylı

X Y X Y Hangi sperm ile yumurta döllenirse sağlıklı bir erkek çocuğu oluşabilir? A)1-2 B)2-3 C)1-4 D)3-4

X Y X Y Hangi sperm ile yumurta döllenirse sağlıklı bir erkek çocuğu oluşabilir? A)1-2 B)2-3 C)1-4 D)3-4 1-Aşağıda mitoz bölünmenin bazı evreleri verilmiştir. 3- Aşağıdakilerden hangisi I ve II yerlerine getirilmesi uygun değildir? I II A) Basri dedenin hayıflandığı konu bilimsel olarak aşağıdakilerden hangisi

Detaylı

3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir?

3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir? 1) 3) Aşağıda verilen ifadelerden hangisi mayoz bölünmenin sebep olduğu faydalardan değildir? A) Genetik yapısı aynı hücreler oluşur. B) Tür içi çeşitliliğin ortaya çıkmasını sağlar. C) Eşeyli üreme için

Detaylı

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 65482464 ISBN NUMARASI: 65482464! ISBN NUMARASI:

Detaylı

MADDE ve ÖZELLİKLERİ

MADDE ve ÖZELLİKLERİ MADDE ve ÖZELLİKLERİ 1 1. Aşağıdaki birimleri arasındaki birim çevirmelerini yapınız. 200 mg =.. cg ; 200 mg =... dg ; 200 mg =...... g 0,4 g =.. kg ; 5 kg =... g ; 5 kg =...... mg t =...... kg ; 8 t =......

Detaylı

A) Her ikisi de doğru bilgidir. B) 1. doğru, 2. yanlış bilgidir. C) 1. yanlış, 2. doğru bilgidir. D) Her ikisi de yanlış bilgidir. 5.

A) Her ikisi de doğru bilgidir. B) 1. doğru, 2. yanlış bilgidir. C) 1. yanlış, 2. doğru bilgidir. D) Her ikisi de yanlış bilgidir. 5. SINIF Mitoz - Mayoz Bölünme TEST. Mitoz bölünme, çekirdek bölünmesi ile başlar ve birbirini takip eden evrelerle devam eder. 4. Aşağıda mayoz bölünmenin özellikleriyle ilgili bilgiler veriliyor.. Bir ana

Detaylı

6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ

6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ KURS KAZANIMLARI VE TESTLERİ EKİM AY HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR 6... Hayvan ve bitki hücrelerini, temel kısımları ve görevleri açısından karşılaştırır. a. Hücrenin temel kısımları için sadece hücre zarı, sitoplazma ve çekirdek

Detaylı

UZUNLUKLARI ÖLÇEL M. Çubuk yedi birim. Oysa flimdi 5 birim görülüyor. 7-5 = 2 boyanacak. Çubuk kareli kâ tta = 7 görülmektedir.

UZUNLUKLARI ÖLÇEL M. Çubuk yedi birim. Oysa flimdi 5 birim görülüyor. 7-5 = 2 boyanacak. Çubuk kareli kâ tta = 7 görülmektedir. UZUNLUKLARI ÖLÇEL M Burada bir çubuk üzerine ay c n resmi konmufltur. Çubuk kayd r ld kça çubuklar n boyu eksik kal yor. Eksik k sm boyayarak tamamlay n z. Her kareyi bir birim kabul ediniz. 3 Çubuk kareli

Detaylı

DÖĞRENCİLERİN DİKKATİNE!

DÖĞRENCİLERİN DİKKATİNE! KİTAPÇIK TÜRÜ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ 2015 8. SINIF 1. DÖNEM FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ MERKEZİ ORTAK SINAVI 26 KASIM 2015 Saat: 09.00 Adı ve Soyadı :... Sınıfı :... Öğrenci Numarası

Detaylı

8. Sınıf II. Ünite Deneme Sınavı Farklılık Ayrıntılarda Gizlidir

8. Sınıf II. Ünite Deneme Sınavı Farklılık Ayrıntılarda Gizlidir 1. Bir öğrenci sıvının kaldırma kuvveti ile ilgili aşağıdaki deney düzeneğini kurarak K cismi bağlanmış dinamometrenin havada 100N, suda 60N gösterdiğini gözlemliyor. 3. Taşma seviyesine kadar su dolu

Detaylı

Zihinden fllem Yapal m, Yuvarlayal m, Tahmin Edelim

Zihinden fllem Yapal m, Yuvarlayal m, Tahmin Edelim 3.2 Zihinden fllem Yapal m, Yuvarlayal m, Tahmin Edelim Zihinden Toplayal m ve Ç karal m 1. Afla da verilen ifllemleri zihinden yaparak ifllem sonuçlar n yaz n z. 50 YKr + 900 YKr = 300 + 300 = 998 100

Detaylı

OKYANUS KOLEJLERİ SINAV SORUSU TEOG SINAV SORUSU FEN VE TEKNOLOJİ FEN VE TEKNOLOJİ FEN VE TEKNOLOJİ

OKYANUS KOLEJLERİ SINAV SORUSU TEOG SINAV SORUSU FEN VE TEKNOLOJİ FEN VE TEKNOLOJİ FEN VE TEKNOLOJİ 1. Tabloda bazı canlı türlerinin vücut hücrelerindeki kromozom sayıları verilmiştir. Tür Kromozom sayısı (2n) Çekirge 24 1. Araştırma sorusu: Canlı türleri arasındaki farklılık kromozom sayılarına bağlı

Detaylı

3. ÜNİTE BASINÇ ÇIKMIŞ SORULAR

3. ÜNİTE BASINÇ ÇIKMIŞ SORULAR 3. ÜNİTE BASINÇ ÇIKMIŞ SORULAR 1-) 2002 OKS 3-) 4-) 2004 OKS 2-) 2003 OKS 5-) 2005 OKS 6-) 2006 OKS 10-) 2010 SBS 7-) 2008 OKS 11-) 2011 SBS 8-) 2009 SBS 2012 SBS 14-) 12-) 15-) 2015 TEOG 2014 TEOG 13-)

Detaylı

A) P 2 >P 1 >P 3 B) P 3 >P 2 >P 1 C) P 3 >P 1 >P 2 D) P 2 >P 3 >P 1

A) P 2 >P 1 >P 3 B) P 3 >P 2 >P 1 C) P 3 >P 1 >P 2 D) P 2 >P 3 >P 1 1. Basınç hakkında verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Basınç, birim yüzeye etki eden dik kuvvettir. B) Katı bir cismin ağırlığı artarsa zemine uyguladığı basınç artar. 4. Tek bir çivi

Detaylı

SES SEMBOLLER N TANIYALIM

SES SEMBOLLER N TANIYALIM SES SEMBOLLER N TANIYALIM l Resimleri inceleyelim. Varl klar n ad n söyleyelim. Ad nda l sesi bulunan resimlerin kutular n boyayal m. 61 l SES SEMBOLÜ l l l Bulutlar n içindeki semboller içinden l sesinin

Detaylı

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM Mitoz Bölünme Hücreler neden mitoz bölünme geçirir? 1 Büyüme ve gelişme için 2 Yıpranan doku ve organların onarılması için 3 Eşeysiz üreyen canlılarda üremenin sağlanması için.

Detaylı

TEOG Deneme 1. 3. Aşağıda verilen soy ağacı bir ailedeki bireylerin kirpik uzunluklarının kalıtımını göstermektedir.

TEOG Deneme 1. 3. Aşağıda verilen soy ağacı bir ailedeki bireylerin kirpik uzunluklarının kalıtımını göstermektedir. 1. TEOG Deneme 1 3. Aşağıda verilen soy ağacı bir ailedeki bireylerin kirpik uzunluklarının kalıtımını göstermektedir. Bir araştırmacı belirli özelliklere sahip canlıların, bu özelliklere sahip olmayan

Detaylı

GEOMETR K fiek LLER. Bunlar biliyor musunuz? Yüzey: Bir varl n d fl ve genifl bölümleri. yüzey. Düz: Yüzeyinde girinti, ç k nt olmayan.

GEOMETR K fiek LLER. Bunlar biliyor musunuz? Yüzey: Bir varl n d fl ve genifl bölümleri. yüzey. Düz: Yüzeyinde girinti, ç k nt olmayan. GEOMETR K fiek LLER Bunlar biliyor musunuz? Yüzey: Bir varl n d fl ve genifl bölümleri. yüzey yüzey Düz: Yüzeyinde girinti, ç k nt olmayan. yüzey Küre: Tek yüzeyli cisim. Küp: Birbirine eflit alt yüzeyi

Detaylı

8. Sınıf Fen ve Teknoloji

8. Sınıf Fen ve Teknoloji Canlı vücudunu oluşturan karakterleri üremeyle nesilden nesile aktarılmasını inceleyen kalıtım birimine genetik denir. Anne ve babadan gelen eşey hücreleri zigotu oluşturur. Bu hücrelerle birlikte gelen

Detaylı

ZARLARLA OYNAYALIM. Önden = = + = Arkadan = = + + = = + + =

ZARLARLA OYNAYALIM. Önden = = + = Arkadan = = + + = = + + = ZARLARLA OYNAYALIM Zar kullanarak toplama ve ç karma ifllemleri yapabiliriz. Zarda karfl l kl iki yüzdeki say lar n toplam daima 7 dir. Zarda 2 gözüküyorsa karfl s ndaki yüzeyin 7 2 = 5 oldu unu bulabilirsiniz.

Detaylı

Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken K

Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken K Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken Kurallar Maddenin Hâlleri 3. Sınıf Fen Bilimleri 1 Aşağıdaki tabloda

Detaylı

2015 TEOG-1ÖNCESİ FEN BİLİMLERİ DENEME SINAVI

2015 TEOG-1ÖNCESİ FEN BİLİMLERİ DENEME SINAVI 2015 TEO-1NCE FEN BLLER ENEE INVI 1-Bitki ve hayvan hücresinin bölünmesi sırasında bazı olaylar farklılık gösterir. 3-romozomun özellikleriyle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? )4 B) 3 C) 2

Detaylı

KES RLER. Bunlar biliyor musunuz? Bütün bir fleyin bölündü ü iki eflit parçadan her biri. Tam, bölünmemifl fley. Bütün elma gibi.

KES RLER. Bunlar biliyor musunuz? Bütün bir fleyin bölündü ü iki eflit parçadan her biri. Tam, bölünmemifl fley. Bütün elma gibi. KES RLER Bunlar biliyor musunuz? Bütün: Tam, bölünmemifl fley. Bütün elma gibi. Yar m: Bütün bir fleyin bölündü ü iki eflit parçadan her biri. Kesir: Bir bütünün bölündü ü eflit parçalar n birini veya

Detaylı

DNA NEDİR? NASIL KEŞFEDİLDİ

DNA NEDİR? NASIL KEŞFEDİLDİ DNA NEDİR? NASIL KEŞFEDİLDİ DNA, Deoksiribonükleik asit in kısaltılmış halidir. DNA, canlılardaki biyolojik işlemlerin şifresini taşıyan genleri oluşturur. DNA Nedir? Vücudumuzdaki her hücrede, 23 çift

Detaylı

AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ

AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ 8 AKIŞKAN STATİĞİNİN TEMEL PRENSİPLERİ 2 2.1 BİR NOKTADAKİ BASINÇ Sıvı içindeki bir noktaya bütün yönlerden benzer basınç uygulanır. Şekil 2.1 deki gibi bir sıvı parçacığını göz önüne alın. Anlaşıldığı

Detaylı

Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler,

Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Bu araştırmada Fen Bilgisi sorularını anlama düzeyinizi belirlemek amaçlanmıştır. Bunun için hazırlanmış bu testte SBS de sorulmuş bazı sorular

Detaylı

TEOG 1 FEN DENEME. x S. 4. Mehmet, M cismi ile ilgili iki farklı deney yapıyor. 1.X cisminin havadaki ve sıvıdaki ağırlığını ölçen

TEOG 1 FEN DENEME. x S. 4. Mehmet, M cismi ile ilgili iki farklı deney yapıyor. 1.X cisminin havadaki ve sıvıdaki ağırlığını ölçen TEOG 1 FEN DENEME 1.X cisminin havadaki ve sıvıdaki ağırlığını ölçen Ahmet, yaptığı ölçümlerle ilgili ; I. X cismine etki eden kaldırma kuvveti 8 N dur. II. Kaldırma kuvveti, X cismine aşağı yönde etki

Detaylı

8.SINIF HEDEF VE KAZANIMLAR

8.SINIF HEDEF VE KAZANIMLAR 8.SINIF HEDEF VE KAZANIMLAR 8.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ ÜNİTELERİ : ÜNİTE 1 : Hücre Bölünmesi ve Kalıtım ÜNİTE 2 : Kuvvet ve Hareket ÜNİTE 3 : Maddenin Yapısı ve Özellikleri ÜNİTE 4 : Ses ÜNİTE 5 : Maddenin

Detaylı

DİS 1 (11.2015) SINIF A DERS ÜNİTE KAZANIM. 8. sınıf 1 Türkçe Okuduğu metni anlama ve çözümleme Metne ilişkin sorular oluşturur.

DİS 1 (11.2015) SINIF A DERS ÜNİTE KAZANIM. 8. sınıf 1 Türkçe Okuduğu metni anlama ve çözümleme Metne ilişkin sorular oluşturur. 8. sınıf 1 Türkçe Okuduğu metni anlama ve çözümleme Metne ilişkin sorular oluşturur. 8. sınıf 2 Türkçe Okuduğu metni anlama ve çözümleme Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantıları fark eder.

Detaylı

Adı Soyadı : Sınıfı : No: TEOG Öncesi Son Deneme ölçüm 2. ölçüm. 1. durum 2. durum

Adı Soyadı : Sınıfı : No: TEOG Öncesi Son Deneme ölçüm 2. ölçüm. 1. durum 2. durum Adı Soyadı : Sınıfı : No: TEOG Öncesi Son Deneme 1. 3. 1. ölçüm 2. ölçüm 1. durum 2. durum Oğuz suda çözünmeyen bir cismin ağırlığını önce havada ölçüyor. Daha sonra aynı cisimden 2 tane daha dinamometrenin

Detaylı

TEST Levhan n a rl G olsun. G a rl n n O F 1 TORK (KUVVET MOMENT ) - DENGE

TEST Levhan n a rl G olsun. G a rl n n O F 1 TORK (KUVVET MOMENT ) - DENGE R (UVVE MME ) - DEE ES -... evhalar dengede oldu una göre, desteklerin oldu u noktalara göre moment al n rsa,...... oldu u görülür. CEVA B d d d d. ucuna göre moment cambaz den ye giderken momenti azald

Detaylı

2 onluk + 8 birlik + 4 onluk + 7 birlik 6 onluk + 15 birlik = 7 onluk + 5 birlik =

2 onluk + 8 birlik + 4 onluk + 7 birlik 6 onluk + 15 birlik = 7 onluk + 5 birlik = DO AL SAYILARLA TOPLAMA filem Bir k rtasiyede 35 tane hikâye kitab, 61 tane masal kitab vard r. K rtasiyedeki hikâye ve masal kitaplar toplam kaç tanedir? Bu problemin çözümünü inceleyelim: 35 tane hikâye,

Detaylı

HAZIRLAYAN: HAMDİ GÖKSU

HAZIRLAYAN: HAMDİ GÖKSU 1. Aşağıdaki grafiklerde A,B,C sıvılarının ve X,Y,Z,T,Q cisimlerinin yoğunlukları verilmiştir. 2.Aşağıdaki şekilleri oluşturan küplerin hacimleri eşittir. A-Yukarıdaki cisimlerden hangilerinin yoğunlukları

Detaylı

Bileflikler ve Formülleri

Bileflikler ve Formülleri Bileflikler ve Formülleri Anahtar Kavramlar bileşik formül içbir şey hatırlamıyorum. Ben kimim? Nasıl oluştum? Biz oluşturduk seni. Tuz Nasıl olur? Ben size hiç benzemiyorum, hatta siz de birbirinize hiç

Detaylı

FEN VE TEKNOLOJ TEST

FEN VE TEKNOLOJ TEST FEN VE TENOLOJ TEST D AT! BU BÖLÜMDE YANITLAYACA INIZ TOPLAM SORU SAYISI "2''D R. ÖNER LEN YANITLAMA SÜRES 25 DA ADIR. 1) Sıvının derinli ine Cismin sıvıya batan hacmine Sıvının özkütlesine 3) 2S S 2S

Detaylı

Mekanik Deneyleri II ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Ertuğrul YÖRÜKOĞULLARI

Mekanik Deneyleri II ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Yazar Prof.Dr. Ertuğrul YÖRÜKOĞULLARI Mekanik Deneyleri II Yazar Prof.Dr. Ertuğrul YÖRÜKOĞULLARI ÜNİTE 6 Amaçlar Bu üniteyi çalıştıktan sonra; iş-enerji, basit makina, sıvı ve gazların basıncı, Boyle-Mariotte ve Gay-Lussac yasaları ile ilgili

Detaylı

C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER

C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER C. MADDEN N ÖLÇÜLEB L R ÖZELL KLER 1. Patates ve sütün miktar nas l ölçülür? 2. Pinpon topu ile golf topu hemen hemen ayn büyüklüktedir. Her iki topu tartt n zda bulaca n z sonucun ayn olmas n bekler misiniz?

Detaylı

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI:

ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: ISBN NUMARASI: Bu formun ç kt s n al p ço altarak ö rencilerinizin ücretsiz Morpa Kampüs yarıyıl tatili üyeli inden yararlanmalar n sa layabilirsiniz.! ISBN NUMARASI: 65482465 ISBN NUMARASI: 65482465! ISBN NUMARASI:

Detaylı

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEMEL EĞİTİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI - 2012. PAMUK ŞEKERİM I (Kavram Eğitimi Kitabı)

T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEMEL EĞİTİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI - 2012. PAMUK ŞEKERİM I (Kavram Eğitimi Kitabı) T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI TEMEL EĞİTİM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ OKUL ÖNCESİ EĞİTİM PROGRAMI - 2012 PAMUK ŞEKERİM I (Kavram Eğitimi Kitabı) ANKARA 2012 BAŞLARKEN Okul öncesi yıllar çocukların örgün eğitime başlamadan

Detaylı

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ÖLÇME, DEĞERLENDİRME VE SINAV HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ AY EKİM KASIM 06-07 EĞİTİM - ÖĞRETİM YILI 6. SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ HAFTA DERS SAATİ KONU ADI KAZANIMLAR TEST NO TEST ADI 6... Hayvan ve bitki hücrelerini, temel kısımları ve görevleri açısından karşılaştırır.

Detaylı

F Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42

F Z K BASINÇ. Kavram Dersaneleri 42 F Z BASINÇ ÖRNE : ÇÖZÜ : Özdefl iki tu lan n I, II, III konumlar ndayken yere uygulad klar toplam bas nç kuvvetleri, iki tu lan n a rl klar toplamlar na eflittir. Bu nedenle F = F = F olur. yer I II III

Detaylı

9. SINIF FİZİK YAZ TATİLİ ÖDEV KİTAPÇIĞI. MEV Koleji Özel Ankara Okulları

9. SINIF FİZİK YAZ TATİLİ ÖDEV KİTAPÇIĞI. MEV Koleji Özel Ankara Okulları 9. SINIF FİZİK YAZ TATİLİ ÖDEV KİTAPÇIĞI MEV Koleji Özel Ankara Okulları Sevgili öğrenciler; yorucu bir çalışma döneminden sonra hepiniz tatili hak ettiniz. Fakat öğrendiklerimizi kalıcı hale getirmek

Detaylı

F Z K A IRLIK MERKEZ ÖRNEK 1 : ÇÖZÜM 1: Bir cisim serbestçe dönebilece i bir noktadan as l rsa, düfley do rultu daima a rl k merkezinden

F Z K A IRLIK MERKEZ ÖRNEK 1 : ÇÖZÜM 1: Bir cisim serbestçe dönebilece i bir noktadan as l rsa, düfley do rultu daima a rl k merkezinden F Z A IRI EREZ ÖRNE 1 : I m II 2m ütleleri m, 2m olan eflit bölmeli, düzgün ve türdefl I ve II levhalar flekildeki gibi birbirine tutturularak noktas ndan bir iple as l yor. Bu levhalar afla dakilerden

Detaylı

8. Sınıf Fen ve Teknoloji

8. Sınıf Fen ve Teknoloji KONU:8. Sınıf 1. Ünite SBS Deneme Sınavı 1- Mitoz bölünme için aşağıdaki öğrencilerden hangisinin söylediği bilgi yanlıştır? Tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar. Önce sitoplazma bölünmesi sonra çekirdek

Detaylı

FİZİK DÖNEM ÖDEVİ KONU: HACİM SINIFI NUMARASI: 9/A 821

FİZİK DÖNEM ÖDEVİ KONU: HACİM SINIFI NUMARASI: 9/A 821 FİZİK DÖNEM ÖDEVİ KONU: HACİM ÖĞRETMENİN ADI SOYADI: FAHRETTİN KALE ÖĞRENCİNİN: ADI SOYADI: ESMA GÖKSAL SINIFI NUMARASI: 9/A 821 1. Çiftliğinde 4000 tane koyun barındıran bir çiftçi, koyunların 8 günlük

Detaylı

4. Sistem dengede oldu una. hareketli piston. P o. esnek CEVAP E. balon ESEN YAYINLARI P X. 6atm 5L. .g 200 = 8 (20 + V D. Buna göre; 25 = 20 + V D

4. Sistem dengede oldu una. hareketli piston. P o. esnek CEVAP E. balon ESEN YAYINLARI P X. 6atm 5L. .g 200 = 8 (20 + V D. Buna göre; 25 = 20 + V D AZ BASINCI ES - 1 1. Balona etki eden toplam bas nç; aç k ava bas nc - na, yüksekli ine ve un a rl na ba l - d r. Bu büyüklükler kald rma kuvvetini etkiledi inden, gerilme kuvvetini de etkiler. areketli

Detaylı

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6.SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ

EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6.SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ KASIM EKİM 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 6.SINIF FEN BİLİMLERİ DERSİ DESTEKLEME VE YETİŞTİRME KURSU KAZANIMLARI VE TESTLERİ Ay Hafta Ders Saati Konu Adı Kazanımlar Test No Test Adı 6.1.1.1. Hayvan ve bitki

Detaylı

1. Afla daki flekillerin boyal k s mlar n bütün, yar m ve çeyrek olarak belirtiniz.

1. Afla daki flekillerin boyal k s mlar n bütün, yar m ve çeyrek olarak belirtiniz. Ad : Soyad : S n f : 2. SINIF Nu. : Kesirler 53 Uygulamal Etkinlik 1. Afla daki flekillerin boyal k s mlar n bütün, yar m ve çeyrek olarak belirtiniz. 4. Afla daki boflluklar uygun ifadelerle tamamlay

Detaylı

Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken K

Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken K Maddeyi Tanıyalım Maddeyi Niteleyen Özellikler Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız? Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken Kurallar Maddenin Hâlleri 1 Maddeyi Niteleyen Özellikler Aşağıdaki tabloda

Detaylı

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Deomed Medikal Yay nc l k Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV + 210 Sayfa ISBN 978-975-8882-31-1 Birinci bask Deomed, 2009. 142

Detaylı

GEOMETR 7 ÜN TE III S L ND R

GEOMETR 7 ÜN TE III S L ND R ÜN TE III S L ND R 1. S L ND R K YÜZEY VE TANIMLAR 2. S L ND R a. Tan m b. Silindirin Özelikleri 3. DA RESEL S L ND R N ALANI a. Dik Dairesel Silindirin Alan I. Dik Dairesel Silindirin Yanal Alan II. Dik

Detaylı

RAKAM TANIYALIM. Filleri sayal m. 3 kez aslan gibi kükreyelim. Dört kez kanguru gibi z playal m. Keçileri sayal m.

RAKAM TANIYALIM. Filleri sayal m. 3 kez aslan gibi kükreyelim. Dört kez kanguru gibi z playal m. Keçileri sayal m. D KKAT ÇALIfiMALARI 1 2 3 1 3 1 2 3 3 2 1 2 1 2 3 Yukar daki tabloda bulunan rakamlar n kaç oldu unu ve alt ndaki iflaretlerin isimlerini söyleyelim. Her rakam n alt ndaki kutucu a ayn renk kalem ile uygun

Detaylı

A A A A A. FEN ve TEKNOLOJİ TESTİ. 2. Mutasyon : DNA molekülünde meydana

A A A A A. FEN ve TEKNOLOJİ TESTİ. 2. Mutasyon : DNA molekülünde meydana FEN ve TEKNOLOJİ TESTİ 1. Öğretmen kalıtım konusu için hazırlattığı, üzerinde "insan üreme hücrelerinin kromozom sayılarının" yazılı olduğu pankartları öğrencilerine aşağıdaki gibi dağıtmıştır. 22 + x

Detaylı

1. fiekil 2. fiekil. Ak fl Yönümü Kaybettim

1. fiekil 2. fiekil. Ak fl Yönümü Kaybettim Is ve S cakl k Anahtar Kavramlar sı sıcaklık hareket enerjisi Termometre Termometre Yandaki iki flekil arasındaki benzerlik ve farklılıkları bulalım. Termometredeki sıvıyı oluşturan tanecikleri insan figürlerine

Detaylı

6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur.

6. Tabloya bakt m za canl lardan K s 1 CEVAP B. 7. Titreflim hareketi yapan herfley bir ses kayna d r ve. II. ve III. yarg lar do rudur. SES DALGALARI 1. Kesik koni biçiminde k vr lm fl bir mukavvan n dar k sm kula a tutuldu unda sesin daha iyi duyulmas sesin mukavvan n yüzeyinde çarp p yans mas n n bir sonucudur. Di erleri sesin iletimi

Detaylı

TEOG -1 ÖNCESİ ÇIKABİLECEK SORULARDAN OLUŞAN SON DENEME SINAVI

TEOG -1 ÖNCESİ ÇIKABİLECEK SORULARDAN OLUŞAN SON DENEME SINAVI 1. TEOG -1 ÖNCESİ ÇIKABİLECEK SORULARDAN OLUŞAN SON DENEME SINAI 3. Aynı ortaa aynı sayıda bırakılan iki tavşan türünün 3 yıl içinde birey sayısındaki değişi grafikte veriliştir. A) Kuraklık nedeniyle

Detaylı

2. 1. SAYILARIN GÜCÜ. ALIfiTIRMALAR VE PROBLEMLER 1. Afla da onluk taban bloklar yla modellenen say lar yaz n z ve okuyunuz.

2. 1. SAYILARIN GÜCÜ. ALIfiTIRMALAR VE PROBLEMLER 1. Afla da onluk taban bloklar yla modellenen say lar yaz n z ve okuyunuz. 2. 1. SAYILARIN GÜCÜ ALIfiTIRMALAR VE PROBLEMLER 1. Afla da onluk taban bloklar yla modellenen say lar yaz n z ve okuyunuz. 100 10 1 25 2. Yüzlük kartlar boyayarak afla daki say lar gösteriniz. Örnek 176

Detaylı

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7

İÇİNDEKİLER. 1 Projenin Amacı... 1. 2 Giriş... 1. 3 Yöntem... 1. 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6. 5 Kaynakça... 7 İÇİNDEKİLER 1 Projenin Amacı... 1 2 Giriş... 1 3 Yöntem... 1 4 Sonuçlar ve Tartışma... 6 5 Kaynakça... 7 FARKLI ORTAMLARDA HANGİ RENK IŞIĞIN DAHA FAZLA SOĞURULDUĞUNUN ARAŞTIRILMASI Projenin Amacı : Atmosfer

Detaylı

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım. Bir hücreden, birbirinin aynısı iki hücre oluşur.

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım. Bir hücreden, birbirinin aynısı iki hücre oluşur. ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 1.ÜNİTE: Hücre bölünmesi ve Kalıtım Üreme: Canlıların kendilerine benzer bireyler oluşturarak nesillerini devam ettirmeleri olayı üreme olarak adlandırılır. Üreme olayı;

Detaylı

Fizik ve Ölçme. Fizik deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanır

Fizik ve Ölçme. Fizik deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanır Fizik ve Ölçme Fizik deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanır Fizik kanunları temel büyüklükler(nicelikler) cinsinden ifade edilir. Mekanikte üç temel büyüklük vardır; bunlar uzunluk(l), zaman(t)

Detaylı

G D S 4 2013 MART. Sınıf Ders Ünite Kazanım. 9. sınıf Dil ve Anlatım Türkçenin Ses Özellikleri 1. Türkçedeki seslerin özelliklerini açıklar.

G D S 4 2013 MART. Sınıf Ders Ünite Kazanım. 9. sınıf Dil ve Anlatım Türkçenin Ses Özellikleri 1. Türkçedeki seslerin özelliklerini açıklar. G D S 4 2013 MART Sınıf Ders Ünite Kazanım 9. sınıf Dil ve Anlatım Türkçenin Ses Özellikleri 1. Türkçedeki seslerin ni açıklar. 9. sınıf Dil ve Anlatım Türkçenin Ses Özellikleri 2. Türkçedeki ses uyumlarının

Detaylı

CO RAFYA. TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER

CO RAFYA. TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER CO RAFYA TÜRK YE DE YERfiEK LLER VE ETK LER ÖRNEK 1 : 1990 nüfus say m na göre nüfus yo unluklar Türkiye ortalamas n n alt nda olan afla daki illerin hangisinde, nüfus yo unlu unun azl yüzey flekillerinin

Detaylı

DNA ve GENETİK KOD ve GENETİK KAVRAMLAR. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER

DNA ve GENETİK KOD ve GENETİK KAVRAMLAR. Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER DNA ve GENETİK KOD ve GENETİK KAVRAMLAR Hazırlayan: Arif Özgür ÜLGER Kromozomların içerisinde DNA lar yer alır. DNA nın bölümleri ise, genleri oluşturur. DNA Nedir? Deoksribo nükleik asittir. Hücrenin

Detaylı