ANMED. ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS. (Ayrıbasım/Offprint)

Transkript

1 ANMED ANADOLU AKDENİZİ Arkeoloji Haberleri News of Archaeology from ANATOLIA S MEDITERRANEAN AREAS (Ayrıbasım/Offprint) Suna - İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü Suna & İnan Kıraç Research Institute on Mediterranean Civilizations

2 İÇİNDEKİLER KAZI RAPORLARI Alara Kazısı 2008 Osman Eravşar 1 Antiocheia ad Cragum Arkeolojik Araştırma Projesi: Michael Hoff Rhys Townsend 6 Kuzeydoğu Tapınağı 2008 Sezonu Ece Erdoğmuş Arykanda Kazısı 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Bademağacı 2008 Yılı Kazıları Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Karain Mağarası 2008 Yılı Kazıları Metin Kartal 22 Kelenderis 2008 Yılı Kazı ve Onarım Çalışmaları Levent Zoroğlu 26 Kibyra 2008 Yılı Kazıları H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Ksanthos Kazıları 2008 Jacques des Courtils 40 Limyra Kazı ve Araştırmaları 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Myra-Demre Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı ve Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 Duvar Resimlerini Belgeleme Koruma-Onarım Çalışmaları 2008 Olympos Kazısı 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Pisidia Antiokheiası Kazıları 2008 Mehmet Özhanlı 70 Rhodiapolis Kazıları 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Side Tiyatrosu ve Çevresindeki Kazı ve Ülkü İzmirligil 82 Düzenleme Çalışmaları 2008 Soli/Pompeiopolis 2008 Kazıları Remzi Yağcı 89 Yumuktepe Höyüğü nde 2008 Yılı Gülgün Köroğlu 92 Ortaçağ Kazıları YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Alanya ve Çevresinde Bizans Araştırmaları 2008 Sema Doğan 100 Andriake Yüzey Araştırması 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Beydağları 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Burdur ve Isparta 2008 Yılı Yüzey Araştırmaları Mehmet Özsait 115 Isparta Bölgesi 2008 Yılı Arkeolojik Yüzey Bilge Hürmüzlü 122 Araştırması: Tymandos Antik Kenti ve Çevresi Dağlık Kilikia 2008: Yerleşim Tarihi ve Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigrafya Araştırmaları

3 CONTENTS EXCAVATION REPORTS Excavations at Alara in 2008 Osman Eravşar 1 The Antiocheia ad Cragum Archaeological Research Michael Hoff Rhys Townsend 6 Project: Northeast Temple 2008 Season Ece Erdoğmuş Excavations at Arykanda in 2008 Cevdet Bayburtluoğlu 12 Excavations at Bademağacı in 2008 Refik Duru Gülsün Umurtak 15 Excavations at the Karain Cave in 2008 Metin Kartal 22 Excavations and Restoration Work at Kelenderis Levent Zoroğlu 26 in 2008 Excavations at Kibyra in 2008 H. Ali Ekinci Şükrü Özüdoğru 32 F. Eray Dökü Excavations at Xanthos in 2008 Jacques des Courtils 40 Excavations and Research at Limyra 2008 Martin Seyer Ulrike Schuh 45 Excavations at the Church of St. Nicholas Semiha Yıldız Ötüken Ebru Fatma Fındık 49 in Myra-Demre and the Conservation-Restoration and Documentation of the Wall Paintings in 2008 Excavations at Olympos in 2008 B. Yelda Olcay Uçkan 55 Perge 2008 Haluk Abbasoğlu 61 Excavations at Pisidian Antioch in 2008 Mehmet Özhanlı 70 Excavations at Rhodiapolis in 2008 Nevzat Çevik Süleyman Bulut İsa Kızgut 75 Excavation and Landscaping Work at and around Ülkü İzmirligil 82 Side Theater in 2008 Excavations at Soli/Pompeiopolis in 2008 Remzi Yağcı 89 Excavations in the Medieval of Yumuktepe Höyüğü Gülgün Köroğlu 92 in 2008 SURVEY REPORTS Surveys on Byzantine Remains in and around Sema Doğan 100 Alanya in 2008 Surveys in Andriake in 2008 Banu Yener-Marksteiner 105 Surveys in Beydağları in 2008 İsa Kızgut Süleyman Bulut Nevzat Çevik 108 Surveys in Burdur and Isparta in 2008 Mehmet Özsait 115 Archaeological Surveys in Isparta Region in 2008: Bilge Hürmüzlü 122 Ancient City of Tymandos and Environs Rough Cilicia 2008: Settlement History and Hamdi Şahin Selim Pullu 125 Epigraphy Surveys

4 İÇİNDEKİLER Mersin, Silifke, Olba Arkeolojik Araştırmaları 2008 Emel Erten 132 Kahramanmaraş Yüzey Araştırması 2008 Erkan Konyar 138 Kibyratis Araştırmaları 2008 Thomas Corsten 143 Mersin İli Erdemli ve Silifke İlçelerinde Antik Ümit Aydınoğlu 146 Dönem de Kentleşme ve Tarımsal Organizasyon Araştırması 2008 Oinoanda da Arazi Çalışmaları 2008 Martin Bachmann 150 Osmaniye Arkeolojik Yüzey Araştırması 2008 Füsun Tülek 158 Rhodiapolis Çevresi Yüzey Araştırmaları 2008: Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 İdebessos Süleyman Bulut Sivritaş Tepe: Gazipaşa da Bir Tarihöncesi Taş Yontma Atölyesi Keşfi Nicholas Rauh 169 DİĞER ÇALIŞMA RAPORLARI Alanya Kadıpaşa Mahallesi Kazı Çalışmaları 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Selinus Şekerhane Köşkü nde Jeofizik İncelemeler 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Beldibi Şapel ve Mezarlık Alanı Kurtarma Kazısı 2008 Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Susuz Han 2008 Yılı Kazı Çalışmaları H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Doğu Garajı-Halk Pazarı Mevkii Attaleia Kenti Nekropol Kurtarma Kazısı 2008 Aynur Tosun 189

5 CONTENTS Archaeological Surveys in Olba, Silifke, Mersin in 2008 Emel Erten 132 Surveys in Kahramanmaraş in 2008 Erkan Konyar 138 Research in the Kibyratis in 2008 Thomas Corsten 143 Surveys of Urbanization and of Agricultural Organization Ümit Aydınoğlu 146 during Antiquity within the Townships of Erdemli and Silifke in Mersin Province in 2008 Fieldwork at Oinoanda 2008 Martin Bachmann 150 Archaeological Surveys in Osmaniye in 2008 Füsun Tülek 158 Surveys around Rhodiapolis in 2008: Idebessos Nevzat Çevik İsa Kızgut 164 Süleyman Bulut Sivritaş Tepe in Gazipaşa: The Discovery of a Prehistoric Stone-Knapping Site Nicholas Rauh 169 OTHER REPORTS Excavations at Kadıpaşa Mahallesi, Alanya in 2008 Seher Türkmen Gülcan Demir 172 Belgin Savaş Geophysical Survey at Şekerhane Köşkü, Selinus in 2008 Seher Türkmen Claudia Winterstein 175 Salvage Excavations at the Chapel and Necropolis in Ferhan Büyükyörük Mustafa Samur 179 Beldibi in 2008 Excavations at Susuz Han in 2008 H. Ali Ekinci O. Gürer Ergin 184 Şakir Çakmak Salvage Excavations at the Necropolis of Attaleia Aynur Tosun 189 at Doğu Garajı-Halk Pazarı in 2008

6

7 Sivritaş Tepe: Gazipaşa da Bir Tarihöncesi Taş Yontma Atölyesi Keşfi Sivritaş Tepe in Gazipaşa: The Discovery of a Prehistoric Stone-Knapping Site Nicholas RAUH Dağlık Kilikya Arkeolojik Yüzey Araştırması Projesi nin 2008 sezonunda dikkatimizi Bıçkıcı Çayı nın yukarı kanyonunda asıl alan dışında araştırmaya verdik; yani Gazipaşa ilçesi Karatepe köyünün tarımsal topografyası ile ilgilendik (Res. 1). Yüzey araştırması sırasında ekibimiz Sivritaş Tepede (RC 0802) tarihöncesine ait bir taş yontma atölyesinin kalıntıları ile karşılaştı. Burası, 2003 yılında ekibimizin elde yapılmış çanak-çömlek ile obsidyen ve silisli şist (chert) dilgiler bulduğu Karaçukur un (Asar Tepe) tam altındadır (Bk.: sezonu raporu) sezonunda ekibimiz Karaçukur daki (RC 0303) tek başına yükselen üzeri düz sarp kayalık tepenin batı yanının hemen altında teraslar halindeki tarlaların bulunduğu küçük bir alanda tarih öncesine ait birkaç obje bulmuştu. Kalıntı - lar arasında kısmen işlenmiş bir obsidyen dilgi, tarihöncesi ne ait birkaç tane el yapımı pişirme kabı, ve de benzeri bilinmeyen formda, çark yapımı süzgeçli bir kaba ait parçalar sayılabilir. Bu buluntuların bir kısmı ilk The 2008 season of the Rough Cilicia Archaeological Survey Project directed its attention to off-site pedestrian survey in the upper canyon of the Bıçkıcı Çayı, more specifically, to the agricultural landscape of the village of Karatepe (Gazipaşa district; Antalya province; Fig. 1). During the course of the survey the team encountered the remains of a prehistoric stone-knapping area at Sivritaş Tepe (RC 0802). This site sits directly below the site of Karaçukur (Asar Tepe), where in 2003 the survey team identified fragments of hand-turned pottery and obsidian and chert stone blades (see the Rough Cilicia Project Website, cilicia/ => Report of the 2003 season). During that season the team encountered several prehistoric artifacts in a small area of terraced fields directly below the west face of the butte at Karaçukur (RC 0303). Remains included a partially worked obsidian blade, several fragments of prehistoric hand-made cooking ware, and the partial remains of a wheel-turned strainer pot of Res. 1 Gazipaşa İlçesi, uydu görüntüsü Fig. 1 Satellite view of the Gazipaşa district Res. 2 Sivritaş Tepe Fig. 2 View of Sivritaş Tepe 169

8 YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI SURVEY REPORTS unique form. Several of these finds were first identified as prehistoric by our represantative, L. Vardar. During the 2007 season our represantative, S. Ateşoğulları, indicated that the fragments of handmade pottery obtained from Karaçukur date to the Chalcolithic Era. Res. 3 Sivritaş Tepe den gövdeden tutamaklı el yapımı çömlek Fig. 3 Hand-turned pot with ledge-handle at Sivritaş Tepe kez bakanlık temsilcimiz L. Vardar tarafından prehistorik olarak tanımlanmıştı yılında ise Bakanlık temsilcimiz S. Ateşoğulları, Karaçukur da bulunan el yapımı bazı çanak-çömlek parçalarının Kalkolitik Dönem e ait olduğunu belirtti yılında Karatepe bölgesindeki açılmış tarım arazisini incelenmeye devam edilerek ve Karaçukur daki kayalık düz tepeden Sivritaş Tepe formasyonuna doğru ilerlendi. Burası, keskin eğimli kayalık yüzeylerle çevrilmiş doğal bir alüvyon düzlüğü (Res. 2). Kayalık çıkıntıya doğru alçalan tarlalarda yakın aralıklarla yaptığımız yüzey taraması sırasında Klasik Dönem veya öncesine ait bir kyliks ağız kenarı ve el baltasına benzeyen büyükçe yassı bir mermer parça bulundu. Kayalık çıkıntının daha ayrıntılı incelenmesiyle birlikte iki önemli husus dikkatimizi çekti: Kaya formasyonunun kuzey aynında büyük bir mağara ve de mağaranın içinde dar uzun bir yarıntı vardı. Mağara, girişinde 5 m. genişliğe ve 3 m. yüksekliğe sahip. Mağara ağzının yakınlarında çanakçömlek parçaları ve kırmızı silisli şist litik obje bulduk. Yakın çevrede birkaç tane daha işlenmiş litik saptandı. Benzer şekilde saptanan Klasik Dönem öncesine ait formlar arasında dik ağız kenarlı ve piriform omuzlu büyük depolama kabı, el yapımı, dik ama görsel kıvrık ağız kenarlı güveç parçası, ve diğer el yapımı pişirme kabı parçaları sayılabilir (Res. 3). Yukarıda da sözü edildiği üzere Sivritaş çıkıntısı aşırı derecede düzensiz ve sarp olup uzunluğu boyunca birkaç derin çatlağa, özellikle de orta kısım civarında 200 m. uzunluğunda, dar ve kıvrımlı bir koyağa sahiptir. Bu vadide rastladığımız kuzey-güney yönünde 40 m. ve doğu-batı yönünde 100 m. civarında büyüklüğü olan bir tarlanın kenarında küçük teraslamalar dikkat çeker (Res. 4). Bu doğu koyak tan çıkan dar ve çalılık bir patika ile daha küçük (kuzey-güney yönünde 20 m. ve doğu-batı yönünde 70 m.) ve batı koyak adını verdiğimiz bir açıklığa ulaşılır. Her iki koyakta da çok yoğun yongalama kalıntı ları bulunmuş olup özellikle doğu koyağın güney kenarındaki In 2008 the team continued its investigation of cleared agricultural terrain in the Karatepe region, descending below the butte at Karaçukur toward the rock formation of Sivritaş Tepe. This location presents itself as a natural alluvial bench framed by an outcrop of sharply inclined rock faces (Fig. 2). While conducting close interval survey in the rolling fields that descend to the outcrop, team members identified a Classical or pre-classical kylix rim and a large flat piece of marble resembling a hand axe. Further investigation of the outcrop revealed two significant features: a large cave on the north face of the rock formation and a long narrow ravine at its interior. The cave is quite large, nearly 3 m. tall and 5 m. wide at its entrance. Near its entrance team members found ceramic remains and a red chert lithic artifact. Several additional remains of worked lithics were identified in the vicinity. Several pre-classical forms were likewise identified, including a large storage jar with upright rim and piriform shoulder, a hand-turned stewpot fragment with an upright, visibly rolled rim, and other hand-made cookware sherds (Fig. 3). As noted above, the exposed outcrop of Sivritaş is extremely jagged and irregular and exhibits several deep fissures along its length, in particular a long (200 m.) narrow winding ravine near its midsection. In the ravine team members encountered a narrow agricultural field approximately 40 m. North/ South x 100 m. East/West, exhibiting small areas of terracing along its margin (Fig. 4). From this east ravine a narrow brushy path leads to a second, smaller opening Res. 4 Batı koyaktaki litik alanının görünüşü Fig. 4 View of Lithic area in west ravine 170

9 YÜZEY ARAŞTIRMA RAPORLARI Res. 5 Batı koyakta ele geçen kırmızı silisli şistten ok ucu Fig. 5 Red chert arrow head from west ravine teraslanmış alanda yüzlerce yongalama fragmanı bulunması burasını taş yontma atölyesi olarak tanımlamamıza yol açmıştır. Çoğunluğu gri silisli şistten avuçlar dolusu yongalama topladık. Bitmemiş fragman yığınları içinde ekibimiz sağlam durumda kırmızı silisli şistten ok ucu (3.9 cm. uzunluğunda; Res. 5) ve kırmızı silisli şistten kırık orak dilgisi buldu. Bu buluntular Çatalhöyük litik bulguları ile karşılaştırılabilir örneklerdir. Benzer bir yongalama birikimi batı koyakta da ele geçmiştir. Bu vadilerde kayda geçen çanak-çömlek parçaları arasında değişik dönemlere ait birkaç kaba seramik parçası ve bir tane de dik ağız kenarlı ve eğimli omuzlu kararmış güveç parçası sayılabilir. Zeminde el büyüklüğündeki taşlardan oluşan bir yoğun bir tabaka haricinde hiçbir mimari saptanmadı. Yontma taş kalıntıları yakınında kaya yüzeyinde gözlemlediğimiz kazımalar olasılıkla elle yapılmıştır. RC 0802 adını verdiğimiz Sivritaş Tepedeki litik buluntuların zenginliği, Karaçukur/Asar Tepe (RC 0303) buluntularınınkinden çok üstündür. Kayalık çıkıntının yaklaşık 150 m. kadar aşağısında gri silisli şistten çok ufak yongalama malzemesi içeren yaklaşık 1 m. kadar yüksekliğe sahip birkaç cüruf yığını nı inceledik. Bu bölgede muazzam miktarda gri silisli şist işlendiği kesindir ama litik parçaların küçük ebatları bize bunların yakın zamanlardan taş yontma etkinliği artıkları, örneğin yerel çiftçiler tarafından yakın zamanlara kadar kullanılan harman düvenine takılan taş diş üretimi artıkları olduğunu göstermektedir. İster eski olsun ister yeni, bu cüruf yığınları Sivritaş Tepe deki taş yongalama boyutuna işaret eden kanıtlardır yılında gerçekleştirdiğimiz yoğun yaya tarama çalışmaları sonucunda 2 km. den büyük bir alanda litik kalıntıların varlığını göstermiştir ve Karaçukur (RC 0303) ile Sivritaş Tepe (0802), Gazipaşa İlçesi nde saptanan, Klasik Dönem öncesine ait en büyük iskânlar olarak öne çıkmaktadır. SURVEY REPORTS (20 m. NS x 70 m. EW) labeled the west ravine. Large concentrations of worked lithic remains, or debitage, were identified in both ravines, particularly in the terraced area on the south side of the east ravine, where literally hundreds of fragments of debitage identified the place as a stone-knapping center. Handfuls of debitage, mostly gray chert, were collected. Among clusters of unfinished fragments the team recovered an intact red chert arrow head 3.9 cm. long (Fig. 5) and a broken red chert sickle blade. These finds compare well with lithic remains published at Çatalhöyük. A similar concentration of debitage was found in the west ravine. Ceramics recorded in these ravine areas include several coarseware sherds of various periods, and one handmade blackened stewpot fragment with upright rim and sloping shoulder. The team saw no architectural remains apart from a dense layer of small (hand-sized) stone blocks on the ground. Striations in the face of the rock ledge near the knapping remains were possibly hand worked. Labeled site RC 0802, the wealth of lithic finds at Sivritaş Tepesi surpasses that of Karaçukur/Asar Tepe (RC 0303). Approximately 150 m. below the rock outcrop the team investigated several large mounds or slag heaps (1 m. tall) of extremely small-flake, gray chert debitage. Unquestionably an enormous amount of gray chert was processed in this area, but the small size of the lithic fragments suggest that these represent the leavings of modern stone-knapping efforts, for example, residue piles resulting from the production of stone teeth for plough sleds used by local farmers in recent times. Either way, ancient or modern, these slag heaps offer telling evidence for the scale of the stone knapping industry that has occurred at Sivritaş Tepe. The intensive pedestrian survey conducted in 2008 demonstrated the presence of lithic remains over a 2 km. area, making Karaçukur (RC 0303) and Sivritaş Tepe (RC 0802) the largest pre-classical habitation to be investigated in the Gazipaşa district. 171