2007 YILI ISITMA VE SOĞUTMA GÜN DERECELERİ

Transkript

1 2007 YILI ISITMA VE SOĞUTMA GÜN DERECELERİ SERHAT SENSOY, Mühendis, 1, Yusuf Ulupınar, Mühendis 1, İzzet Balta, Mühendis 1 1. Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, P.O.Box: 401, Ankara, Türkiye Özet: Isıtma gün-dereceleri, 24 saatlik periyodun ne kadarının soğuk geçtiğini ölçmeye yarayan bir birimdir. Isıtma Gün Dereceleri (Heating Degree Days ): Belirli bir zamanda (gün, ay, yıl) dış ortam ve oda sıcaklığını hesaba katarak soğuğun şiddetini açıklar. Birçok ülke gün derecenin hesabı için farklı tanımlar kullanır. Karşılaştırılabilir ve ortak bir kullanım oluşturmak için Avrupa Topluluğu İstatistik Ofisi (Eurostat) nin hesabı için aşağıdaki metodu önermektedir (Gikas et all., 2006). = (18 C - T m ) x d, eğer T m 15 C (ısıtma eşiği) ise = 0 dır. Burada; T m = Günlük ortalama sıcaklık, d= Gün sayısıdır. Hesaplama günlük bazda yapılır. Daha sonra aylık ve yıllık gün derece toplamları bulunur. Soğutma Gün Dereceleri (Cooling Degree Days ): Belirli bir zamanda (gün, ay, yıl) dış ortam sıcaklığını hesaba katarak sıcaklığın şiddetini açıklar. Resmi olarak belirlenmiş bir eşik sıcaklık olmamakla birlikte inşaat sektörü enerji yönetim pratiklerinde eşik sıcaklık 22 C olarak alınır. Buna göre: = (T m - 22) x d, eğer T m 22 C (soğutma eşiği) ise = 0 dır. Burada; T m = Günlük ortalama sıcaklık, d= Gün sayısıdır. Isıtma yada soğutma gün dereceleri toplamının bilinmesi, binaların ısıtılması yada soğutulması için gerekli olan enerji gereksiniminin hesaplanması açısından önemlidir. Günlük ortalama sıcaklık 15 C nin üzerinde ise ısıtma gereksizdir. Isıtma maliyeti yıllık ile doğrudan orantılıdır. Bunun için 1 yıl içindeki yakıt maliyeti Yıllık toplamına bölünerek 1 için ısıtma fiyatı çıkartılır. Daha sonraki hesaplamalar için bu indis kullanılır. kış mevsiminin sertliğini göreceli olarak önceki ve uzun yıllara göre karşılaştırmak için de kullanılır. aynı zamanda yeni binalar yapılırken yalıtım, ısıtma ve soğutma için gereken girdilerin hesaplanması için inşaat sektörü tarafından ihtiyaç duyulan bir parametredir Bu çalışmada 130 istasyon verisi kullanılarak Türkiye nin 2007 yılı ısıtma ve soğutma gün dereceleri her ay için hesaplanmış, yıllık ısıtma ve soğutma toplamları uzun yıllık toplamlarla kıyaslanmıştır. Buna göre 2007 yılında Güney Doğu Anadolu Bölgesi ile Giresun, Artvin, Iğdır, Osmaniye, Hatay, Tunceli ve Bingöl hariç tüm Türkiye de normalinin üzerinde sıcaklıklar nedeniyle ısıtma gereksinimleri azalmıştır. Uzun yıllık ısıtma gün derecesi alt sınırı 803 iken 2007 de 557 ye, üst sınır ise 5155 iken 2007 de 5102 ye düşmüştür de ısıtma gün-dereceleri toplamları azalmıştır. Bu azalış artan sıcaklıklarla ters orantılıdır yılında normalin üzerinde sıcaklıklara paralel olarak Bingöl hariç tüm Türkiye de soğutma gereksinimleri artmıştır. Uzun yıllarda 939 olan soğutma gereksinimi üst sınırı 1273 e yükselmiştir yılında soğutma gereksinimlerinde özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde belirgin artışlar söz konusudur. Anahtar sözcükler:,, Heating, and cooling, degree-days, ısıtma, soğutma gün dereceleri, ısıtma-soğutma gün derece hesabı, Eurostat

2 Tablo Yılı Isıtma ve Soğutma Gün Dereceleri - Heating and Cooling Degree Days in 2007 ISTASYON TOP UY 10 FARK ADANA ADIYAMAN AFYON AĞRI AKSARAY AMASYA ANKARA ANTAKYA ANTALYA ARDAHAN ARTVİN AYDIN BALIKESİR BARTIN BATMAN BAYBURT BILECIK BİNGÖL BİTLİS BOLU BURDUR BURSA ÇANAKKALE ÇANKIRI ÇORUM DENİZLİ DİYARBAKIR DÜZCE EDİRNE ELAZIĞ ERZİNCAN ERZURUM ESKİŞEHİR GAZİANTEP GİRESUN GÜMÜŞHANE HAKKARİ IĞDIR ISPARTA İSTANBUL-GÖZT İZMIR K.MARAŞ KARAMAN KARS KASTAMONU KAYSERİ KIRIKKALE KIRKLARELI KIRŞEHİR KİLİS KOCAELİ KONYA KÜTAHYA MALATYA MANİSA MARDİN MERSİN MUĞLA MUŞ NEVŞEHİR NİĞDE ORDU OSMANİYE RİZE SAKARYA SAMSUN SİİRT SİNOP SİVAS ŞANLIURFA TEKİRDAĞ TOKAT TRABZON TUNCELİ UŞAK VAN YALOVA YOZGAT ZONGULDAK TOP UY FARK

3 2007 YILI ISITMA GÜN-DERECELERİ DEĞERLENDİRMESİ Şekil 1. Uzun yıllar ve 2007 yılı ısıtma gün dereceleri Uzun yıllık ısıtma gün derecesi alt sınırı 803 iken 2007 de 557 ye, üst sınır ise 5155 den 5102 ye düşmüştür. Artan sıcaklıklarla birlikte 2007 de ısıtma gün-dereceleri toplamı azalmıştır. Şekil yılı ısıtma gün derecelerinin uzun yıllardan farkı 2007 yılında Güney Doğu Anadolu Bölgesi ile Giresun, Artvin, Iğdır, Osmaniye, Hatay, Tunceli ve Bingöl hariç tüm Türkiye de normalin üzerinde sıcaklıklar nedeniyle ısıtma gereksinimleri azalmıştır. Bu azalış artan sıcaklıklarla ters orantılıdır. Anomaly ( C) relative to Turkey Mean Temperature Anomaly - TSMS Türkiye Ortalama Sıcaklık Sapması - D.M.İ Şekil 3. Türkiye ortalama sıcaklık anomalisi 2007 yılı ortalama sıcaklığı 14.1ºC ile ortalaması olan 13.59ºC nin 0.51ºC üzerinde gerçekleşmiştir. Türkiye de yılları arası ortalama sıcaklıklar 1997 yılı hariç belirtilen normalin üzerindedir.

4 2007 YILI SOĞUTMA GÜN-DERECELERİ DEĞERLENDİRMESİ Şekil 4. Uzun yıllar ve 2007 yılı soğutma gün dereceleri Uzun yıllarda 939 olan soğutma gereksinimi üst sınırı 1273 e yükselmiştir yılında soğutma gereksinimlerinde özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde belirgin artışlar söz konusudur. Şekil yılı sıcaklıklarının uzun yıllardan farkı 2007 yılında normalin üzerinde sıcaklıklara paralel olarak Bingöl hariç tüm Türkiye de soğutma gereksinimleri artmıştır. Türkiye de uzun yıllarda hiç soğutma gereksinimi olmayan Kütahya, Bayburt, Artvin, Gümüşhane, Bolu, Çorum, Kastamonu, Sivas ve Yozgat ta 2007 yılı içerisinde sırasıyla 157, 60, 180, 100, 78, 168, 74, 132 ve 108 gün-derece olmak üzere soğutma gereksinimleri olmuştur. Bu da artan sıcaklıklarla doğru orantılıdır.

5 Sonuç ve öneriler Bu çalışmada 130 istasyon verisi kullanılarak Türkiye nin 2007 yılı ısıtma ve soğutma gün dereceleri her ay için hesaplanmış, yıllık ısıtma ve soğutma toplamları uzun yıllık toplamlarla kıyaslanmıştır. Buna göre 2007 yılında Güney Doğu Anadolu Bölgesi ile Giresun, Artvin, Iğdır, Osmaniye, Hatay, Tunceli ve Bingöl hariç tüm Türkiye de normalinin üzerinde sıcaklıklar nedeniyle ısıtma gereksinimleri azalmıştır. Uzun yıllık ısıtma gün derecesi alt sınırı 803 iken 2007 de 557 ye, üst sınır ise 5155 iken 2007 de 5102 ye düşmüştür de ısıtma gün-dereceleri toplamları azalmıştır. Bu azalış artan sıcaklıklarla ters orantılıdır yılında normalin üzerinde sıcaklıklara paralel olarak Bingöl hariç tüm Türkiye de soğutma gereksinimleri artmıştır. Uzun yıllarda 939 olan soğutma gereksinimi üst sınırı 1273 e yükselmiştir yılında soğutma gereksinimlerinde özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde belirgin artışlar söz konusudur. Türkiye de 12 ay boyunca ısıtma gereksinimi olan iller vardır. Bunlar Ardahan, Erzurum ve Kars tır yılında bu illerimizde yaz aylarında ısıtma gereksinimleri ile birlikte az da olsa soğutma gereksinimi de olmuştur. Ağrı, Bayburt ve Bitlis te ise Ağustos ayı hariç tüm aylarda ısıtma gereksinimi olmuştur. Ayrıca 2007 yılında, daha önce hiç soğutma gereksinimi görülmeyen Kütahya, Bayburt, Artvin, Gümüşhane, Bolu, Çorum, Kastamonu, Sivas ve Yozgat ta sırasıyla 157, 60, 180, 100, 78, 168, 74, 132 ve 108 gün-derece olmak üzere soğutma gereksinimleri olmuştur. Isıtma yada soğutma gün dereceleri toplamının bilinmesi, binaların ısıtılması yada soğutulması için gerekli olan enerji gereksiniminin hesaplanması açısından önemlidir. Bu çalışma ile enerji sektörünün ihtiyacı olan ısıtma ve soğutma gün dereceleri hesaplanıp haritalanmakta ve web sitemizde yayınlanmaktadır. Çalışma şu anda geçmiş verilerle yapılmakta ve yaşanmış durumu ortaya koymaktadır. Mevsimlik tahminlerdeki tutarlılık oranlarının artması durumunda bu çalışma geleceğe yönelik tahmin şeklinde de genişletilebilir (Şensoy ve arkadaşları, 2007). Gelecekteki iklim değişiklikleri ile birlikte ısıtma gereksinimleri azalacak, soğutma gereksinimleri ise artacaktır (Santos et all., 2002) a kadar Güneydoğu Akdeniz Bölgesinde ısıtma gereksinimlerinde %10 azalma; soğutma gereksinimlerinde ise %28 artma olacağı tahmin edilmektedir. Yaz mevsiminde soğutma ihtiyacı nedeniyle klimaların yoğun kullanımı elektrik enerjisi talebinde de artışa sebep olacaktır (Valor et all., 2001). Klimatolojik uygulamalarda ArcGIS kullanımı, ürünlerin kalitesini ve izlenebilirliğini artırmıştır. Bu sayede son kullanıcılar yaşadıkları sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde mi yada altında mı olduğunu rahatlıkla izleyebilecek, geçen ay neden yakıt tüketimlerinin azaldığını yada neden elektrik tüketimlerinin arttığını anlayabileceklerdir. Eğer bu günün iklim durumunu bilir ve bunun geçmişle farkını ortaya koyabilirsek, gelecek planlarımızı yapabiliriz (Obasi G.O.P, 2001). Kaynakça: 1. Gikas, A., R. Keenan, 2006: Profil climatique Degrés jours de chauffage, Statistique en bref. Environnement et énergie 5/2006 ISSN , Communautés européennes 2. Obasi, G.O.P, 2001 WMO-No 920, WMO Statement On The Status Of The Global Climate in Geneva, Switzerland 3. Santos, F.D., K. Forbes, and R. Moita (eds.), 2002: Climate Change in Portugal: Scenarios, Impact and Adaptation Measures. SAIM Project report, Gradiva, Lisbon, Portugal, pp456 [Europe; Climate Impacts] 4. Sensoy, S., Eken, M., Sağır, R., Ulupınar, Y., 2007: 2006 Yılı Isıtma ve Soğutma Gün Dereceleri, Makina Mühendisleri Odası İklimlendirme Konferansı, Antalya 5. Valor, E., V. Meneu and V. Caselles, 2001: Daily air temperature and electricity load in Spain. J. Appl. Meteor., 40, [Europe; Energy demand]