TÜRKĠYE ELEKTROMEKANĠK SANAYĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TEMSAN) 2011 YILI RAPORU

Transkript

1 TÜRKĠYE ELEKTROMEKANĠK SANAYĠ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (TEMSAN) 2011 YILI RAPORU

2 Bu rapor, tarih ve 6085 sayılı Kanun ile tarih ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca düzenlenmiģtir.

3 Unvanı Merkezi Ġlgili Bakanlık :Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü (TEMSAN) :ANKARA :Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Sermaye Durumu Ortaklar Payı ÖdenmiĢ ÖdenmemiĢ % TL TL TL Hazine MüsteĢarlığı ,30 99, , T. Kalkınma Bankası Aġ 1.458,70 0, ,70 T. Vakıfbank Memur ve Hiz.Em. ve Sağ. Yrd. Vakfı 60,90 0, ,90 Öner GülyeĢil 0,10 0, ,10 Toplam ,00 100, , ,00 Not: KuruluĢun esas sermayesi Yüksek Planlama Kurulu'nun tarih, 2011/T-10 sayılı Kararıyla 95 milyon TL'ye, tarih, 2011/T-27 sayılı Kararıyla da 135 milyon TL'ye yükseltilmiģ Karar organı (Yönetim Kurulu) Karar Temsil ettiği KuruluĢtaki Görevli bulunduğu süre organındaki Adı ve soyadı kuruluģ görevi veya BaĢlama Ayrılma unvanı mesleği tarihi tarihi 1 - BaĢkan V. Ahmet F. Karamustafaoğlu TEMSAN Genel Müdür V BaĢkan Hilmi BaĢtürk TEMSAN Genel Müdür Devam ediyor 2 - Üye Halil Tokel TEMSAN Genel Müdür Yardımcısı(Teknik) " Mehmet Atıf Çay TEMSAN Genel Müdür Yardımcısı(Teknik) Üye Recep Kır TEMSAN Genel Müdür Yardımcısı(Teknik) Devam ediyor 4 - Üye ġems Gökhan Açıkkol ETKB Serbest " Ali Ağaçtan ETKB I.Hukuk MüĢaviri Devam ediyor 5 - Üye Gülsüm Yazganarıkan Hazine Ekonomik AraĢtırmalar Genel Müdürü Devam ediyor 6 - Üye Ġbrahim Toprak ETKB Serbest Devam ediyor

4 KISALTMALAR DSĠ DIN EPDK ESA ETKB EÜAġ EÜT GPRS GSM GSMH GSYH GWh HES IEC KAMU-Ġġ KEMA KHK KĠT kv kva Kr KWh LED MW MWh PMUM RF SKHKKY TEAġ TEDAġ TEĠAġ TEK TES-Ġġ TETAġ TL TS TSE YPK : Devlet Su ĠĢleri Genel Müdürlüğü :Alman Standartları : Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu : Elektrik SatıĢ AnlaĢması : Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı : Elektrik Üretim Anonim ġirketi : Elektrik Üretim Tesisleri :Genel Radyo Sinyali servisi : Mobil ĠletiĢim Ġçin Küresel Sistem : Gayri Safi Milli Hasıla : Gayri Safi Yurt Ġçi Hasıla : Gigawatt Saat (1 milyar watt saat) :Hidroelektrik Santral : Uluslararası Elektroteknik Komisyonu : Kamu ĠĢletmeleri ĠĢverenleri Sendikası :Test Laboratuarı : Kanun Hükmünde Kararname : Kamu Ġktisadi TeĢebbüsleri :Kilovolt :Kilovolt Amper : KuruĢ : Kilowatt saat (Bin watt saat) :IĢık Yayan Diyot :Megawatt : Megawatt saat (1 milyon watt saat) : Piyasa Mali UzlaĢtırma Merkezi :Radyo Frekansı : Sanayi Kaynaklı Hava Kalitesi Kontrol Yönetmeliği : Türkiye Elektrik Üretim, Ġletim Anonim ġirketi : Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim ġirketi : Türkiye Elektrik Ġletim Anonim ġirketi : Mülga Türkiye Elektrik Kurumu : Türkiye Enerji Su ve Gaz ĠĢçileri Sendikası : Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim ġirketi : Türk Lirası : Termik Santral :Türk Standartları Enstitüsü : Yüksek Planlama Kurulu

5 Ġ Ç Ġ N D E K Ġ L E R I. A- B- TOPLU BAKIġ KuruluĢun tarihçesi,türkiye ekonomisindeki yeri ve geliģimi Öneriler Sayfa I I IV II. ĠDARĠ BÜNYE 1 A- Mevzuat 1 B- TeĢkilat 4 C- Personel durumu 8 III. MALĠ BÜNYE 16 A- Mali durum 16 B- Mali sonuçlar 20 IV. ĠġLETME ÇALIġMALARI 23 A- B- C- ĠĢletme bütçesinin genel durumu Finansman Giderler D- Tedarik iģleri 26 E- Üretim ve maliyetler 36 F- Pazarlama 53 G- Sigorta iģleri 54 H- ĠĢletme sonuçları 55 I- Bağlı ortaklıklar ve ĠĢtirakler 59 J- Kalkınma planı ve yıllık programlar 59 V. BĠLANÇO 62 - Aktif 62 - Pasif 72 VI. GELĠR TABLOSU 77 VII. EKLER 83

6 I. TOPLU BAKIġ A- KuruluĢun tarihçesi, Türkiye ekonomisindeki yeri ve geliģimi: TEMSAN, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tarih ve 7/10907 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile ticaret unvanı Türkiye Elektromekanik Sanayi Anonim ġirketi olarak kurulmuģ ve tarihinde tescil ve ilan olunmuģtur. TEMSAN ın kuruluģ sermayesi; %41 i DESĠYAB, % 29 u MKE, %10 u TEK, %10 u Türkiye ġeker Fabrikaları A.ġ. ve %10 u da Türkiye Vakıflar Bankası A.O. tarafından karģılanmak üzere 100 milyon TL olarak tespit edilmiģtir. Ortakların ġirket sermayesine katılım payları zamanla değiģmiģ ve kamu paylarının bir araya toplanması sonucunda TEMSAN ın statüsü, 1985 yılında TEK in bağlı ortaklığına dönüģmüģtür. Enerji Ģirketlerindeki yeniden yapılanmalar sonucunda 1994 yılında TEAġ ın, 2001 yılında ise EÜAġ ın bağlı ortaklığı olan TEMSAN, tarih ve 2007/12106 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı doğrultusunda, Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü unvanı ile müstakil bir iktisadi devlet teģekkülü olarak yapılandırılmıģtır. Bu çerçevede hazırlanan Ana Statü, tarih ve 7069 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıģtır. Ana statüsünde ġirketin amacı; devletin genel enerji politikası içinde ülke ekonomisine azami katkıyı sağlamak, çalıģmalarını verimlilik ve kârlılık ilkelerine göre yürütmek olarak belirlenmiģtir. Faaliyet konuları ise kısaca her çeģit türbinleri, buhar kazanları, büyük alternatörler, transformatörler, elektrik nakil hattı teçhizatı, Ģalt cihazları ve elektrik motorlarının imalatını yapmak, hidroelektrik santraller kurmak ve iģletmeye almak olarak yer almıģtır. TEMSAN, kuruluģundan itibaren 2011 yılına kadar toplam kurulu gücü 687,59 MW olan 15 adet (38 ünite) HES, 52 adet trafo merkezi ve Ģalt sahası, 5 adet pompa istasyonu yapımı ile 5 adet HES in rehabilitasyon iģini gerçekleģtirmiģtir. Ayrıca 30 adet mikro HES in projesini yapmıģ ve bunlardan birçoğunun imalat, montaj, test ve devreye alma iģlemlerini tamamlamıģ, öte yandan toplam kurulu gücü 382,02 MW olan 10 adet (27 ünite) HES projesinin ise imalat, montaj, test ve devreye alma çalıģmalarını sürdürmektedir. TEMSAN ın, son 5 yıllık faaliyetlerine iliģkin toplu bilgiler aģağıdaki çizelgede gösterilmiģtir. I

7 Toplu bilgiler Ölçü Son iki ArtıĢ veya yıl farkı azalıģ % Sermaye Bin TL ,9 ÖdenmiĢ sermaye Bin TL ,1 Öz kaynaklar Bin TL ,6 Yabancı kaynaklar Bin TL (13.061) (35,5) Finansman giderleri Bin TL (1.746) (59,0) Maddi duran varlıklar (edinme değeri) Bin TL ,2 Maddi duran varlıklar birikmiģ amortismanı Bin TL ,2 Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL (161) (43,0) Yatırımların gerçekleģme oranı (nakdi) % (18) (47,6) Tüm alım tutarı Bin TL ,6 Üretim giderleri toplamı Bin TL ,4 Net satıģ tutarı Bin TL (4.744) (21,1) Stoklar: Ġlk madde ve malzeme Bin TL (980) (18,5) Yarı mamuller Bin TL ,0 Mamuller Bin TL ,8 Diğer stoklar Bin TL ,4 ĠĢçi (Ortalama) KiĢi (22) (6,5) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL ,6 Cari yıla iliģkin: ĠĢçiler için yapılan giderler Bin TL ,9 ĠĢçi baģına aylık ortalama gider TL ,2 Dönem ka. ĠliĢ. vergi ve diğer yasal yük. Bin TL Tahakkuk eden vergiler Bin TL (32) (4,4) GSYĠH ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL (36) (7.934) (100,5) GSMĠH ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL (7.967) (92,3) GSMH ya katkı alıcı fiyatlarıyla Bin TL (441) (8.984) (105,2) Faaliyet kârlılığı (öz kaynak yönünden) % Mali kârlılık (Öz kaynak yönünden) % Ekonomik karlılık % Zararlılık % 27,0 62,4 97,7 111,3 71,8 (39,5) (35,5) Faaliyet kârı veya zararı Bin TL (3.948) (3.144) (3.679) (8.484) (17.905) (9.421) 111,0 Dönem kârı veya zararı Bin TL (6.189) (10.163) (11.881) (13.534) (26.236) (12.702) 93,9 Bilanço kârı veya zararı Bin TL (13.272) (23.435) (35.316) (48.388) (74.625) (26.237) 54,2 II

8 TEMSAN, elektrik enerjisinin üretim iletim ve dağıtımında kullanılan kesici, ayırıcı ile su türbinleri, generatör, cebri boru, kelebek vana, regülatör, Ģalt cihazları ve elektrik motoru gibi imalatları yapmak, hidroelektrik santraller kurmak ve iģletmeye almak amacıyla 1977 yılında kurulmuģtur. TEMSAN üretim faaliyetlerini, Diyarbakır da bulunan Türbin ĠĢletme Müdürlüğü ve Generatör ĠĢletme Müdürlüğü ile Ankara da bulunan Orta ve Alçak Gerilim ġalt Teçhizatı ĠĢletme Müdürlüğü ve Küçük Türbin Generatör ve Tesisler ĠĢletme Müdürlüğü vasıtasıyla sürdürmektedir. Orta ve Alçak Gerilim ġalt Teçhizatı ĠĢletme Müdürlüğü nün baģlıca üretimi olan kesici ve ayırıcı ile pano üretimi yıllara göre sürekli olarak azalmıģtır yılında baģlıca imalat kalemleri olan SF6 kesicide %23,2, panoda %5,2, genelde ise %2,1 oranında kapasite kullanımı gerçekleģmiģtir. DüĢük kapasite kullanım oranının temel nedeni, daha önceki yıllarda da belirtildiği üzere özellikle orta gerilim seviyesinde kesici, ayırıcı ile pano konusunda faaliyet gösteren özel sektördeki yerli ve yabancı firmalarla rekabet etmede yaģanan zorluklardır. Bu kapsamda eskiyen teknolojisiyle birlikte mevcut makine parkı ve çalıģma Ģartlarında, üretim kalitesi ve yüksek maliyet nedeniyle rekabetçi bir yapıya kavuģması pek mümkün gözükmemektedir. Diğer taraftan anılan fabrikada, rekabetçi bir yapının oluģturulması için önemli tutarda yatırım gerekmektedir. Bu sebeple önceki yıllarda da belirtildiği üzere, kapasite kullanım oranı sürekli olarak düģen ve yüksek maliyet nedeniyle rekabet imkanını yitiren ve kaynak israfına neden olan kesici ve ayırıcı imalatının yapıldığı Ankara fabrikasında: kesici, ayırıcı, pano imalatı ve tesis faaliyetlerinden tamamen vazgeçilmesi, bunun yerine mikro ve küçük HES (hidroelektrik santral) proje ve imalatlarına ağırlık verilmesi önem arz etmektedir. Dolayısıyla TEMSAN ın, faaliyetlerini, stratejik önemi de göz önünde bulundurularak ana faaliyet konusu olan türbin ve genaratör üretimlerine yoğunlaģtırarak rekabetçi bir yapıya kavuģması önem arz etmektedir. TEMSAN, DSĠ, EÜAġ ve TEĠAġ gibi kamu kuruluģlarından protokolle ihaleler alarak sektördeki faaliyetlerini sürdürürken, 2003 yılında Kamu Ġhale Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte, özel sektörle rekabet edemediği için üretimleri her geçen yıl düģmüģ ve yüksek maliyet nedeniyle zarar her yıl daha da artmıģtır yılında 7,1 milyon TL olan bilanço zararı, 2011 yılında 74,6 milyon TL ye yükselmiģtir. TEMSAN ın 2008 yılında 20 milyon TL olan esas sermayesi her yıl yapılan artıģlarla 2011 yılında 135 milyon TL ye çıkarılmıģ ve 110 milyon TL si ödenmiģtir. Ancak sürekli zarar sonucu bozulan mali yapı nedeniyle, Hazine nin yaptığı sermaye artıģlarının büyük bölümü cari harcamalarda kullanılmıģtır. Son yıllarda zarar nedeniyle sürekli öz kaynak yitiren TEMSAN ın, zarardan kurtarılıp otofinansman yaratma imkanına kavuģturulması gerekmektedir. Aksi halde sermaye artıģı yapılmadığı durumda zararın kısa sürede yabancı kaynaklara da sirayet etmesi kaçınılmaz olacaktır. III

9 TEMSAN ın zarardan kurtarılması amacıyla, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine MüsteĢarlığı, Devlet Planlama TeĢkilatı ve TEMSAN Genel Müdürlüğü nün katılımıyla önceki yıl TEMSAN Genel Müdürlüğü nün Yeniden Yapılandırılmasıyla ilgili bir çalıģma baģlatılmıģ ve bu kapsamda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından ihale yapılarak bir özel firmadan destek hizmeti alınmıģtır. Ancak Temmuz 2012 itibariyle konuyla ilgili nihai bir karara varılamamıģtır. BaĢlatılmıĢ olan yeniden yapılandırma çalıģmalarının vakit kaybedilmeden sonuçlandırılarak, TEMSAN Genel Müdürlüğünün geleceğiyle ilgili kararın en kısa sürede verilmesi gerekmektedir. B - Öneriler: Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü nün 2011 yılı çalıģmaları üzerinde SayıĢtay tarafından yapılan incelemeler sonunda getirilen öneriler aģağıdadır sayılı KHK kapsamında iktisadi devlet teģekkülü olarak faaliyetlerini sürdürmekle birlikte, halen söz konusu KHK nın geçici 9 uncu maddesine göre istihdam edilen kapsam dıģı personel hakkında, Ana Statü deki hükümlere ve 399 sayılı KHK nın 3 üncü maddesine uygun personel rejiminin uygulanabilmesi için hazırlanan, ancak kadük hale gelen kanun tasarısının yasalaģabilmesi için ilgili merciler nezdinde giriģimlerin yinelenmesi (Sayfa:3), 2-TEMSAN ın, mahkeme kararıyla iptal edilen KEBAN HES Rehabilitasyon Ġhalesi kapsamında; -RAINPOWER firmasından sözleģme hükümlerine aykırı olarak 2 yıl süreli teminat mektupları kabul edilmesi, -RAINPOWER firmasından idareyi bağlayan koģullu teminat mektuplarının kabul edilmesi, -Ġlgili teminat mektuplarının geçerli oldukları süre içerisinde irat kaydedilmesine yönelik gerekli idari tedbirlerin alınmaması, suretiyle kesin hesap neticesi, verilen avans ve yapılan harcama farkından oluģan AVRO tutarındaki ġirket alacağının teminatsız kalmasına ve dolayısıyla zarara sebebiyet verilmesi hususlarının Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Denetim Hizmetleri BaĢkanlığı tarafından incelenmesi ve soruģturulması (Sayfa:34,35), 3- Mahkeme kararıyla iptal edilen Keban HES Rehabilitasyon iģi kapsamında yaptırılacak olan iģler ile ilgili olarak TEMSAN tarafından tarihli sözleģme gereği TÜBĠTAK Uzay Enstitüsü ne verilen AVRO tutarındaki teminatın, tarihinde düzenlenen Keban HES Rehabilitasyon ĠĢi tasfiye Raporu çerçevesinde iade alınması hususunda gerekli giriģimlerin baģlatılması (Sayfa:36), 4- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Denetim Hizmetleri BaĢkanlığı nca, TEMSAN ın 2010 yılı SayıĢtay Raporunda yer alan Alpaslan I HES ile ilgili yapılması istenilen inceleme ve soruģturmanın yerine getirilmesi (Sayfa:42), IV

10 5- TEMSAN Genel Müdürlüğü nce yapılacak iģbirliği sözleģmelerinin; Ana Statü ye uygun ve faaliyet alanına giren konularda olması, yurt içi ve yurt dıģında teknoloji geliģtirme, konsorsiyum kurarak taahhüt iģleri yapma, lisans, sınai hak teknik beceri (know-how) ve benzeri anlaģmalar içermesi, bunlara iliģkin usul ve esasların belirlendiği bu sözleģmelerin yönetim kurulu kararına dayandırılması (Sayfa:48), tarih ve /ĠSTA-1 referans nolu imalat taahhüt iģbirliği sözleģmesi kapsamında, mevcut sözleģme hükümlerine aykırı bir Ģekilde; tarafların birbirlerine yazılı olarak bildirdikleri herhangi bir iģ veya projenin bulunmadığı ve ayrı bir sözleģme de yapılmadığı, tarafların gelir-gider katılım ve paylaģım oranı ile buna iliģkin Ģekil ve Ģartların belirlenmediği, buna rağmen tarihinde Ankara fabrikasındaki 1240 m 2 lik kapalı alanın ilgili firmaya teslim edilmesi, 10 Mayıs 2012 tarihine kadar yaklaģık 5 aylık süre boyunca firmadan kira, elektrik, su ve ısınma bedeli alınmaması, firmanın teģekkül ile davalı olması, hakkında haciz tutanağı tutulmuģ olması ve ihalelerden yasaklı olan bu firma elemanlarının TEMSAN tesislerinde çalıģmasına izin verilmesi hususlarının, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Denetim Hizmetleri BaĢkanlığı nca incelenmesi, gerekirse soruģturulması (Sayfa:51, 52), 7-Otofinansman yaratma imkanı bulunmayan ve zarar nedeniyle sürekli öz kaynak yitiren, sermaye artıģı yapılmaması durumunda zararın yabancı kaynaklara da sirayet etmesi kaçınılmaz görünen TEMSAN ın, sürekli zarar eden yapıdan kurtarılarak sağlıklı bir mali yapıya kavuģturulması için; - TEMSAN ın yeniden yapılandırılması çalıģmaları kapsamında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından özel bir firmaya yaptırılan Mevcut Durum Analiz Raporu ve Stratejik Yol Haritası Raporu ndaki hususlara ilave olarak, - Ankara da bulunan Kesici ve Ayırıcı Fabrikası nda; teknolojisinin eski olması, oldukça düģük kapasite ile çalıģması, verimsiz çalıģma nedeniyle kaynak israfına neden olunması, iç ve dıģ piyasadaki üreticilerle rekabet edebilecek bir duruma kavuģamaması gibi nedenlerden dolayı kesici, ayırıcı, pano imalatı ve tesis faaliyetlerinden tamamen vazgeçilerek, bunun yerine mikro ve küçük HES (hidroelektrik santral) proje ve imalatlarına ağırlık verilmesi, - Türbin ve generatör üretiminin stratejik önemi de göz önünde bulundurularak, Türbin ve Genaratör fabrikalarının rekabetçi bir yapıya kavuģturulması, hususları da göz önünde tutularak, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine MüsteĢarlığı, Kalkınma Bakanlığı ve TEMSAN Genel Müdürlüğü yetkililerinin katılımıyla baģlatılan yeniden yapılandırma ile ilgili çalıģmaların sonuçlandırılarak, TEMSAN Genel Müdürlüğü nün geleceğiyle ilgili kararın en kısa sürede verilmesi (Sayfa:58, 39, 22, 4), 8-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek:12) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü nün 2011 yılı bilançosu ve ,47 Türk Lirası dönem zararı ile kapanan gelir tablosu tasvibe sunulur. V

11 A- Mevzuat: I. ĠDARĠ BÜNYE TEMSAN, Bakanlar Kurulu nun tarih ve 07/10907 sayılı Kararıyla her çeģit türbin, buhar kazanları, büyük alternatörler, transformatörler, elektrik nakil hattı ve emsali teçhizatı imal etmek amacıyla kurulmuģ ve Karar tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıģtır. Anılan Bakanlar Kurulu Kararına göre, % 29 u MKE, % 10 u TEK, % 10 u T. ġeker Fabrikaları A.ġ., % 10 u Vakıflar Bankası, % 41 i Devlet Sanayii ve ĠĢçi Yatırım Bankası na ait olmak üzere 100 milyon lira sermaye ile özel hukuk hükümlerine göre kurulan TEMSAN ın, zaman içerisinde sermaye artıģlarında TEK dıģındaki ortakların iģtirak paylarını arttırmamaları sonucu, 60 sayılı KHK ye göre de TEK in bağlı ortaklığı haline getirilmiģtir. Daha sonra KuruluĢ, faaliyetlerini, Yüksek Planlama Kurulu nun tarih, 2001/T-35 sayılı kararıyla T. Elektrik Üretim Aġ nin bağlı ortaklığı statüsünde devam ettirmiģtir. Ancak, Bakanlar Kurulu nun, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tarih ve 2007/12106 sayılı Kararına istinaden T. Elektrik Üretim A.ġ. nin bağlı ortaklığı statüsünden çıkarılmıģ ve KuruluĢ, Ġktisadi Devlet TeĢekkülü olarak yapılandırılmıģtır. TEMSAN ın, Ġktisadi Devlet TeĢekkülü statüsünü kazandıktan sonra hazırlanan Ana Statüsü, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nin tarih ve 7069 sayılı nüshası ile Resmi Gazete nin tarih ve sayılı nüshasında yayımlanmıģtır. TEMSAN ın 2011 yıl sonu itibariyle esas sermayesi 135 milyon TL, ödenmiģ sermayesi ise 110 milyon TL dir. TEMSAN ın sermayesinde çok az oran ve tutarda T. Kalkınma Bankasının, Vakıfbank Memur ve Hiz. Em. Ve Sağlık YardımlaĢma Vakfının ve bir özel kiģinin payı bulunmaktadır. Ġktisadi Devlet TeĢekkülü (ĠDT) olarak yapılandırılan KuruluĢun, sermayesinin tamamının Hazine ye ait olması gerekmekle birlikte, 233 sayılı KHK nın 3/3 maddesinde, iktisadi devlet teģekküllerinin anonim Ģirket halinde kurulabileceklerini ve Türk Ticaret Kanununun 277 nci maddesinde sözü edilen 5 kurucu Ģartının aranmayacağı, genel kurul ve denetçilerinin bulunmayacağı, hükmü bulunmaktadır. Nitekim, Hazine MüsteĢarlığı nın, TEMSAN a yazdığı tarih, sayılı yazıda da, yukarıda yer alan KHK hükmünden bahsedilerek, 233 sayılı KHK nın 4/4 maddesi çerçevesinde, sermayenin ilgili bakanlığın talebi üzerine Yüksek Planlama Kurulu nca tespit edilmesi gerektiğinden, kuruluģ dıģındaki ortakların sermaye artırımına katılamaması ve bu suretle de paylarının kademeli olarak azalmasının söz konusu olacağı belirtilmiģ, dolayısıyla sermayeye iģtirak eden Hazine dıģındaki diğer ortakların, sermaye artıģı yapıldıkça katılım oranları azalmıģtır. TEMSAN, halen, kendi faaliyet alanında yurt içinde tek kamu kurumu niteliğini taģımaktadır. 1

12 KuruluĢ Ana Statüsü nün 6 ncı maddesinde, faaliyet alanı ve görevleri; her çeģit türbin, jeneratör, transformatör, basınçlı kazan, tanklar, buhar kazanları, elektrik nakil hattı ve emsali teçhizatı, otomasyon sistemlerinin projelendirilmesi ve kurulması, Ģalt merkezleri ve cihazlarını, Ģalt sahaların montaj iģlerini, elektrik motorları ve pompalarını, elektrik santrallerinin rehabilitasyon iģlerini yapmak, elektromekanik santralleri kurmak, elektrik enerjisi üretim, iletim ve dağıtımı ile ilgili her çeģit teçhizatı üretmek ve ticaretini yapmak, elektrik santrallerinin imali, temini, tesis edilmesi ve projelendirilmesi iģlerini ve ticaretini yapmak ve iģletmek, çelik konstrüksiyon iģleri ve makine imalatları yapmak, ayrıca faaliyet alanına giren kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici iģlemlerle verilen görevleri yapmak, Ģeklinde belirlenmiģtir. Anayasa nın 165 inci maddesi ve 3346 sayılı Kanun hükümlerine göre TBMM denetiminde bulunan KuruluĢ, bu çerçevede 233 sayılı KHK nin 39 uncu maddesi ve 6085 sayılı SayıĢtay Kanunu uyarınca denetlenmektedir. 233 sayılı KHK nin geçici 9 uncu maddesinde, Özel hukuk hükümlerine göre kurulmuģ olup yönetim kademelerinde iģ kanunları çerçevesinde personel çalıģtıran ve ekli 1 sayılı cetvelde yer almayan teģebbüs ve bağlı ortaklık personeli hakkında, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tabi oldukları iģ kanunu hükümleri uygulanır. Bu kuruluģların genel müdür, genel müdür yardımcısı ve yönetim kurulu üyelerinin (seçimle gelenler hariç) atanmalarında 2477 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Bunun dıģında kalan görevlere yönetim kurullarınca atama yapılır, hükmüne yer verilmiģtir. Bu kapsamda, TEMSAN, 233 sayılı KHK nın yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren söz konusu KHK nin kapsamında faaliyetini sürdürmekle beraber personeli aynı KHK nın geçici 9 uncu maddesi kapsamında çalıģmaktadır. Her ne kadar, TEMSAN, Ġktisadi Devlet TeĢekkülü statüsünü, 233 sayılı KHK nın yürürlüğe girdiği tarihten sonra kazanmıģsa da söz konusu KHK nın geçici maddesine göre faaliyetini sürdürmektedir. Bu kapsamda, TEMSAN tarafından Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı na hitaben yazılan tarih, 717 sayılı ve tarih, 2658 sayılı yazılarda, mevzuat gereği, teģebbüslerde hizmetlerin memur, sözleģmeli personel ve iģçiler eliyle gördürüldüğü, 399 sayılı KHK nın 12 nci maddesinde, genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevler için sözleģmeli statüde istihdam edilecek personelin T.C. Emekli Sandığı Kanunu na tabi olacağının, hüküm altına alındığından bahsedilerek; iktisadi devlet teģekkülü olarak yapılandırılan kuruluģun genel idare esaslarına göre yürütülmesi gereken asli ve sürekli görevlere iliģkin personel kadrolarının ihdas edilmesi ve ekli cetvel hazırlanarak kadro unvanlarının belirlenmesi gerektiği, belirtilmiģ, (I) ve (II) sayılı cetvellerdeki kadroların ihdası amacıyla kuruluģ tarafından hazırlanan kanun tasarısı, gerekçeleri ve kadro cetvelleri söz konusu yazı ekinde Bakanlığa sunulmuģ, ayrıca konu, Sosyal Güvenlik Kurumu BaĢkanlığı na da iletilmiģtir. SGK nın, tarihli, B.07.1.EMS /I sayılı cevabi yazısında, T.C. Emekli Sandığına tabi olunabilmesi için yasal bir düzenleme gerektiği, 2

13 nitekim 1993 yılında, Pirinç Sanayi ve Ticaret Aġ, MKE Hurda ĠĢletmeleri Aġ gibi kuruluģların da bu Ģekilde kapsama alındıkları, belirtilmiģtir. Dolayısıyla, konuya iliģkin olarak ilgili kamu kurumlarından olumsuz bir görüģ gelmemiģ, sadece konunun kanun maddesi haline getirilmesi gerektiği belirtilmiģtir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı na hitaben BaĢbakanlıkça yazılan tarih, 2277 sayılı yazıda, önceki Hükümet döneminde önerilen ilgide kayıtlı teklifiniz sonuçlandırılamadığından iģlemden kaldırılmıģtır, Ģeklinde bilgi verilmiģ, konu ilgili bakanlıkça da TEMSAN a tarih, B.15.0.HKM.10.01/3523 sayılı yazı ile iletilmiģtir. 233 sayılı KHK kapsamında iktisadi devlet teģekkülü olarak faaliyetlerini sürdürmekle birlikte, halen söz konusu KHK nın geçici 9 uncu maddesine göre istihdam edilen kapsam dıģı personel hakkında, Ana Statü deki hükümlere ve 399 sayılı KHK nın 3 üncü maddesine uygun personel rejiminin uygulanabilmesi için hazırlanan, ancak kadük hale gelen kanun tasarısının yasalaģabilmesi için ilgili merciler nezdinde giriģimlerin yinelenmesi önerilir. 2-Tüzükler: TEMSAN ile ilgili tüzük bulunmamaktadır. 3- Bakanlar Kurulu Kararı: Denetim döneminde doğrudan TeĢekkül için alınmıģ Bakanlar Kurulu Kararı bulunmamaktadır. 4-Yüksek Planlamam Kurulu Kararları: TEMSAN da çalıģan kapsam dıģı personele verilecek ücretin üst sınırı her yıl yayınlanan Yüksek Planlama Kurulu kararlarıyla belirlenmekte olup konuya, personele yapılan harcamalar bölümünde ayrıca yer verilmiģtir. 5-Yönetmelikler: tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Mevzuat Hazırlama Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik gereği hem bu kapsamda olan yönetmelikler, hem de bu kapsamda olmayan ve iç iģleyiģi düzenleyen yönerge ve genelgelerin, TeĢekkül bünyesinde bir sistematiğe göre hazırlanması, duyurulması ve muhafaza edilmesini düzenlemek amacıyla, Türkiye Elektromekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Yönetmelik, Yönerge ve Genelgelerin Düzenlenmesi, Duyurulması ve Saklanması Hakkında Yönerge, Yönetim Kurulu nun tarih, /25 sayılı kararıyla kabul edilmiģtir. Ayrıca, tarih, sayılı mükerrer sayılı Resmi Gazete de yayımlanan tarih, 2009/1514 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 2010 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının iç kontrol sisteminin kurulması baģlıklı 26 ncı maddesiyle kuruluģlarda bir eylem planı oluģturulması, hükme bağlanmıģ, bu hükme istinaden KuruluĢ tarafından hazırlanan, Ġç Kontrol Sistemi Eylem Planı, tarih, 1750 sayılı yazı ile DPT ye, aynı tarih, 1751 sayılı yazı ile de Hazine MüsteĢarlığı na iletilmiģ, ancak her yıl yayımlanan Genel Yatırım ve Finansman 3

14 Programındaki söz konusu 26 ncı maddeye atıfta bulunulmasına rağmen iç kontrol eylem planının gerçekleģtirilmesi yönünde herhangi bir çalıģma yapılamamıģtır. Bu kapsamda, tarih, 2009/1514 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki 2010 yılı Genel Yatırım ve Finansman Programı gereği hazırlanan Ġç Kontrol Sistemi Eylem Planının da bir parçası olan ve TEMSAN ın idari yapısı yönüyle öncelik arzeden, ihtiyaçlar ve iģ akıģ düzeni dikkate alınarak, görev, yetki ve sorumlulukların, çalıģma esaslarının, ilgili birimlerde görev alacakların özel ve genel nitelikleri ile iģ ve kadro tanımlarının yapılması suretiyle, organizasyon el kitabının oluģturulmasının yanı sıra ikincil mevzuatın güncellenmesini teminen Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilen Yönetmelik, Yönerge ve Genelgelerin Düzenlenmesi, Duyurulması ve Saklanması Hakkında Yönerge kapsamında çalıģma yapılarak sonuçlandırılması önerilir. TEMSAN ın 2006 yılından bu yana dönem sonuçlarının zararla kapanması nedeniyle, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Hazine MüsteĢarlığı, DPT ve KuruluĢun katılımıyla kurulan komisyonun tarihindeki toplantısında, daha önce gündeme gelen yeniden yapılandırma çalıģmalarında analiz ve raporlama hususlarında bir danıģmanlık firmasından yararlanılmasının uygun olacağı, kararına varılmıģtır. TEMSAN Genel Müdürlüğü nün Yeniden Yapılandırılmasına ĠliĢkin Destek Hizmet Alım ĠĢi nin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından tarihinde ihalesi yapılmıģ, söz konusu iģi üstlenen firma ile tarihinde sözleģme imzalanmıģ, ancak, yapılan incelemelerde, Denetim tarihi (Temmuz-2012) itibariyle idari ve mali yapı ile ilgili TeĢekkül ün geleceğine yönelik bir kararın olmadığı görülmüģtür. KuruluĢun geleceği ile ilgili olarak; Raporun idari bünye ve mali bünye bölümlerinde çeģitli önerilere bağlanan hususların yerine getirilebilmesi için yapılması gereken çalıģmaların seyri, Yeniden Yapılandırma ÇalıĢmaları kapsamında alınacak nihai karara bağlı bulunmaktadır. Bu nedenle; Artarak devam eden idari ve mali sıkıntıların giderilmesine yönelik yapılması gereken çalıģmaların seyri büyük ölçüde Yeniden Yapılandırma ÇalıĢmaları kapsamında alınacak nihai karara bağlı bulunduğundan, Ġlgili Bakanlık ve Hazine MüsteĢarlığınca baģlatılan çalıģmaların sonuçlandırılarak TEMSAN ın geleceği hakkında bir an önce karar verilmesi önerilir. B- TeĢkilat: 1- TeĢkilatın yapısı: TeĢekkülün merkezi Ankara olup ayrıca Ankara ve Diyarbakır da fabrikası bulunmaktadır. Yönetim Kurulu nun tarih, sayılı toplantısının 2, 3, 4 ve 5 numaralı kararlarıyla; 4

15 -Ankara da bulunan, Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü ġubesinin ismi, Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Orta ve Alçak Gerilim ġalt Teçhizat Ġmalat ĠĢletme Müdürlüğü, - Ankara da bulunan, Küçük Türbin Generatör ve Tesisler ĠĢletme Müdürlüğü nün ismi, Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Küçük Türbin Generatör ve Tesisler ĠĢletme Müdürlüğü, - Diyarbakır da Türkiye Elektromekanik Sanayi Aġ Su Türbini ve Generatör Fabrikası nın ismi, Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Generatör ĠĢletme Müdürlüğü ve Türkiye Elektro Mekanik Sanayi Genel Müdürlüğü Türbin ĠĢletme Müdürlüğü, Ģeklinde değiģtirilmiģtir. Organizasyon Ģemasına göre, Strateji GeliĢtirme Müdürlüğü Genel Müdür e bağlı birim olması gerekirken görev dağılımına iliģkin tarih, 2011/7 sayılı Genelge ile Genel Müdür Yardımcısına (mali- idari) bağlı birim olmuģtur. Ayrıca, Yönetim Kurulu nun tarih, 2009/6-21 sayılı kararıyla kabul edilen organizasyon Ģemasında, Hukuk MüĢavirliği, Ġnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi BaĢkanlığı nın alt birimi olarak yer almıģtır. Hukuk MüĢavirliği, kurumların danıģma birimi niteliğinde olup, bu birimin, Ġnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi BaĢkanlığı na bağlı görev yapması hiyerarģik açıdan uygun olmamaktadır. Hukuk MüĢavirliği nin, kurumların aynı zamanda danıģma birimi niteliği taģıması özelliğinden hareketle, davalarla ilgili konuların takibinin yanı sıra çeģitli iģ ve iģlemlerle ilgili konularda da hukuki görüģüne baģvurulan söz konusu birimin, Ġnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi BaĢkanlığı na bağlı bir birim olarak görev yapmasının hiyerarģik açıdan da sakıncaları dikkate alınarak, mevzuat hükümlerine uygun prosedürün yerine getirilerek, doğrudan Genel Müdür e bağlı birim haline getirilmesi gereği, denetim çalıģmalarında gündeme getirilmiģ, Yönetim Kurulu nun tarih, 2012/16-33 sayılı kararıyla organizasyon Ģemasında gerekli değiģiklik yapılmıģ ve Hukuk MüĢavirliği doğrudan Genel Müdür e bağlı birim haline gelmiģtir. Yüksek Planlama Kurulu nun (YPK) tarih, 2008/T-2 sayılı kararıyla, KuruluĢun Ana Statüsü kabul edilmiģ, tarih, 2008/T-12 sayılı kararıyla ise organizasyon Ģeması belirlenmiģ, söz konusu Ana Statü ve eki organizasyon Ģeması, tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlandıktan sonra, TeĢekkül Ana Statüsü nün eki olan organizasyon Ģemasını esas alarak, tarih, 2009/6-21 sayılı Yönetim Kurulu Kararıyla yeni bir organizasyon Ģeması oluģturmuģ, bilahare, yukarıda açıklanan nedenlerle, Yönetim Kurulu nun tarih, 2012/16-33 sayılı kararıyla Hukuk MüĢavirliği, doğrudan Genel Müdür e bağlı birim haline getirilmiģ olup TeĢekkül ün Temmuz-2012 tarihi itibariyle mevcut organizasyon Ģeması, Raporun ekleri arasında (EK:1) gösterilmiģtir. TeĢekkülün karar ve yürütme organları ile ilgili bilgi aģağıda verilmiģtir. 5

16 2- Karar organı: TeĢekkül ün karar organı, yönetim kuruludur. 233 sayılı KHK ve Ana Statü ye göre, bir baģkan ve beģ üyeden oluģması gereken Yönetim Kurulu nun baģkanı Genel Müdür olup ilgili bakanın teklifi üzerine ortak kararla, diğer üyelerden ikisi ilgili bakanın, biri Hazine MüsteĢarlığı nın bağlı olduğu bakanın, ikisi de teģebbüs genel müdür yardımcıları arasından ilgili bakanın teklifi üzerine ortak kararla atanmaktadır. Karar organında görev alanlara iliģkin tablo, raporun baģ tarafında yer almıģtır yılında 26 kez toplanan yönetim kurulu çeģitli konularda, toplam 51 adet karar almıģtır. 233 sayılı KHK nın TeĢebbüs Yönetim Kurulu'nun teģkili baģlıklı 6 ncı maddesinin 4 üncü fıkrasında, Genel müdürün bulunmadığı hallerde, genel müdürün yönetim kurulu üyeleri arasından görevlendireceği genel müdür vekili yönetim kuruluna baģkanlık yapar hükmü yer almıģtır. Ancak, Yönetim Kurulu Üyesi olmayan Genel Müdür Yardımcısı, tarihli Bakan Olur u ile, TeĢekkül Genel Müdür ve Yönetim Kurulu BaĢkanlığı görevine yeni bir atama yapılıncaya kadar vekaleten atanması, uygun görülmüģtür. Söz konusu vekaleten atama, tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan üçlü kararname ile Kurum dıģından genel müdür atamasının yapılması ile sona ermiģtir. 3- Yürütme organı: Yürütme organı, genel müdür, üç genel müdür yardımcısı ve bunlara bağlı daire baģkanlıkları ve diğer alt birimlerden oluģmaktadır. Yönetim Kurulu Üyesi olan genel müdür yardımcılarından biri, tarihi itibariyle kendi isteğiyle istifa etmiģ olup Denetim tarihi (Temmuz-2012) itibariyle yönetim kurulu üyeliği ve genel müdür yardımcısı kadrosuna atama yapılmamıģtır. 4- Servisler: -Hukuk MüĢavirliği: 2011 yılı itibariyle Ġnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi BaĢkanlığı nın alt birimi olarak faaliyet gösteren Hukuk MüĢavirliği nde yine 2011 yılı itibariyle, kadrolu 1 avukatın yanı sıra dıģarıdan da üç avukatla sözleģmeli olarak çalıģılmıģtır. Ancak, sözleģmeli avukatlardan birinin, tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan ortak kararname ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına, Bakanlık MüĢaviri olarak atanması nedeniyle, TEMSAN ile yapılan sözleģmesi sona ermiģtir tarihinde sözleģme yapılan avukatlardan bir diğeri ise, kendisinin verdiği tarihli vekaletname ile TEMSAN ile doğrudan sözleģmesi olmayan bir baģka avukatı yetkilendirmiģ olup sorumlu olduğu davalar, vekalet devri yapılan avukat tarafından takip edilmektedir. 6

17 Bunlara ilave olarak, Genel Müdür vekilinin imzasıyla yayınlanan tarih, sayılı kurum içi genelge ile TEMSAN ın tarihinde sözleģme yaptığı söz konusu avukatın, Hukuk MüĢaviri olarak görevlendirildiği ve aynı genelgede, Hukuk MüĢavirliği yetki ve sorumlulukları doğrultusunda dava, icra ve mütalaalarda Hukuk MüĢavirinin onay ve havalesinin aranacağı, belirtilmiģtir. Uygulamada ise, TEMSAN ın sözleģme yaptığı avukatın değil, söz konusu kiģinin vekalet verdiği avukatın, genelge kapsamında iģ ve iģlemleri yürüttüğü tespit edilmiģtir. Kaldı ki, Kapsam DıĢı Personel Yönetmeliği nin, personel atanması ve nitelikleri baģlıklı 5 inci maddesinde, Hukuk MüĢavirini atamaya, yönetim kurulunun yetkili olduğu, hükmü yer alması nedeniyle, bu kapsamda da tarih, sayılı kurum içi genelgenin geçerliliği de bulunmamaktadır tarih, sayılı genelge ile baģlayan, ancak mevzuat açısından geçerli olmayan uygulama, Genel Müdür ün TeĢekkül ün kadrolu avukatını tedviren görevlendirmesine iliģkin tarihli Olur una kadar devam etmiģtir. Asaleten ya da tedviren görevlendirmenin kiģiye ve kuruma yüklediği sorumluluk ve yetki açısından birbirinden farklı sonuçlar doğurmayacağı dikkate alınarak, söz konusu tedviren yapılan görevlendirmenin de, Kapsam DıĢı Personel Yönetmeliği gereği, Yönetim Kurulu na sunulması önerilir. Söz konusu hususlara ilave olarak; mevzuata aykırı olarak Hukuk MüĢaviri olarak görevlendirilen Kurum dıģı avukatla tarihinde yapılan vekalet sözleģmesinde, gerekli görüldüğünde ve hastalık veya mazeret nedeniyle hukuki iģleri yapamadığı zamanlarda, sorumluluğu kendisine ait olmak üzere Hukuk MüĢavirliği nin yazılı muvafakatini alarak TEMSAN tarafından bir ücret ödenmeden baģka bir avukatı görevlendirebileceği belirtilmiģse de yapılan sözleģme tarihinde TEMSAN da Hukuk MüĢavirinin olmaması nedeniyle doğal olarak herhangi bir yazılı muvafakatın da bulunmamasının yanı sıra, tarihinde kendisiyle sözleģme yapılan avukatın, bir gün sonra kendisinin verdiği tarihli vekaletname ile bir baģka avukatı yetkilendirmesinin nedeni anlaģılamamıģtır. Ayrıca, yapılan incelemelerde, TEMSAN ile sözleģme yapan avukata, TEMSAN tarafından yapılan hukuki görüģ isteminde de sözleģme yapılan avukata hitaben yazılı istekte bulunulmasına rağmen, söz konusu kiģinin yerine vekalet verdiği avukatın imzasıyla görüģ verildiği belirlenmiģ olup vekalet sözleģmesinde belirtilen gerekli görülen ve zaruri hallerle bağlı kalınmadığı, her konu ve davada vekalet devri yapılan avukatın iģleri yürüttüğü, bu kapsamda da TEMSAN ın vekalet sözleģmesi yaptığı avukatla sözleģmenin devam ettirilmesinin bir anlamı kalmadığı durumu ortaya çıkmaktadır. Yapılan avukatlık sözleģmesinden bir gün sonra, sözleģme yapılan kiģinin vekaletname ile yetki devri yaparak bir baģka avukatı kendi yerine görevlendirmesi ve Kurumla sözleģme yapan avukatın sorumluluğundaki tüm iģ ve iģlemlerin yetki devri yapılan kiģi tarafından yerine getirilmesi sonucunda avukatlık sözleģmesi nin ilgili 7

18 maddesinde vekalet devrine iliģkin maddede kastedilen amacın dıģına çıkılması nedeniyle vuku bulan aykırılığın giderilmesi için gereken iģlemin yapılması önerilir. TEMSAN ın hukuk biriminin faaliyetleri ise istatistik bilgi olarak; 2010 yılı ve öncesinden devam eden 92 adet dava dosyasına ilave olarak, 2011 yılı içinde 22 adet yeni dava dosyası açılmıģ, yine 2011 yılı içerisinde toplam davaların 10 adedi lehde, 2 adedi aleyhde olmak üzere 12 adedi kesinleģmiģ, 2012 yılına 102 adet dava dosyası devrettiği, Ģeklindedir. TEMSAN da avukatlık vekalet ücreti ödenmesine yönelik bir uyguluma bulunmamaktadır. Ancak, 399 sayılı KHK nın 37 nci maddesi ve 659 sayılı KHK nın 14 üncü maddesi hükümleri gereği vekalet ücreti ödenmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, avukatlık vekalet ücreti ödenmesi hususunda, kanun gereklerinin yerine getirilmesi önerilir. -TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı: tarih 2208/T-2 sayılı YPK kararı ile kabul edilen Ana Statü nün Denetleme baģlıklı 32 nci maddesinin 2 nci fıkrasındaki, Ġç denetim usul ve esasları, TEMSAN Genel Müdürlüğü TeftiĢ Kurulu Yönetmeliği çerçevesinde yapılır hükmü ile 10/g ve 12/c maddelerinde yer alan teftiģ kurulu baģkanı ibareleri ile yine teftiģ kurulu ile ilgili 23/10 maddesinde yer alan hükümler, tarih, 2008/T-12 sayılı YPK kararıyla iptal edilmiģtir. Ancak Yüksek Planlama Kurulu nun tarih, 2008/-12 sayılı Kararı ekindeki organizasyon Ģemasında, Genel Müdüre bağlı iç denetçi birimine yer verilmiģ olmakla birlikte, TEMSAN da bu birim oluģturulmamıģtır. Oysa ki, iç denetim, kurum çalıģmalarının kontrol ve denetimi ile danıģmanlık hizmeti yönüyle gerekli görülmektedir. Bu nedenle; Ġç denetçilikle ilgili mevzuatın gerekleri de yerine getirilmek koģuluyla mali, idari ve teknik konularda danıģmanlık hizmetinin yanı sıra Kurum faaliyetlerini gözetme ve değerlendirmede önemli bir yönetim kontrol aracı olan iç denetim biriminin oluģturulması önerilir. C- Personel durumu: TEMSAN da, kapsam içi ve kapsam dıģı personel Ģeklinde istihdam edilen personelin tamamı 233 sayılı KHK nın geçici 9 uncu maddesi gereği 4857 sayılı ĠĢ Kanunu na göre çalıģmakta olup, kapsam içi personel toplu iģ sözleģmesi kapsamındaki iģçilerden, kapsam dıģı personel ise 233 sayılı KHK nın geçici 9 uncu maddesine göre ĠĢ Kanunu kapsamında çalıģan, ancak toplu iģ sözleģmesi hükümlerine tabi olmayıp Bütçe Kanunu, Bakanlar Kurulu ve YPK Kararlarına tabi personelden oluģmaktadır. 1-Personel kadroları ve personele iliģkin iģlemler: TEMSAN ın 2011 yılı personel kadroları, ortalama ve dönem sonu personel sayıları, geçen yıl verileri ile birlikte aģağıdaki çizelgede gösterilmiģtir. 8

19 Personel ÇalıĢan personel Program Norm kadro ÇalıĢan personel Ortalama Yıl sonu kadro (son durum) Ortalama Yıl sonu KiĢi KiĢi sayısı sayısı kiģi KiĢi ĠĢçiler: 1-Sürekli iģçiler : a-kapsam dıģı b-kapsam içi Geçici iģçiler Toplam Yüklenici iģçileri yılı içinde, 13 ü açıktan tayin, 5 i askerlik dönüģü, 1 i üçlü kararname ile KuruluĢta çalıģmaya baģlamıģ, 31 i emeklilik, 3 ü askerlik nedeniyle, 3 ü kendi isteğiyle, 3 ü iģten çıkarma olmak üzere toplam 40 personel KuruluĢtan ayrılmıģ, 8 kiģi ise kapsam içi personel statüsünden kapsam dıģı personel statüsüne geçmiģtir. Bu suretle, personel sayısı 2011 yıl baģında 336 kiģi iken yıl sonunda 315 kiģi olmuģtur yılında ortalama personel sayısı, kapsam dıģı 135, kapsam içi 183 kiģidir. Personelin yıl içindeki hareketini gösterir çizelge, (Ek.3) de yer almıģtır. Genel Yatırım ve Finansman Programları ile bu programın uygulanmasına dair tebliğler gereği, açıktan ve naklen personel atama iģlemleri için Hazine MüsteĢarlığı nın uygun görüģü gerekmekte olduğundan, Hazine MüsteĢarlığı na hitaben yazılan tarih, 316 sayılı yazı ile iģçi alımı izin talebinde bulunulmuģ, ancak tarih, 3233 sayılı cevabi yazıda, KuruluĢun yeniden yapılandırılması çalıģmaları devam ettiği için söz konusu talebin, anılan çalıģmalar neticesinde değerlendirilmesinin daha uygun olacağı, belirtilmiģtir. TEMSAN ın iģletme bütçesinde sadece toplam olarak kapsam içi ve kapsam dıģı personel sayısı verilmiģ, birimler ve unvanlar bazında bir ayrıntı yer almamıģtır. Yönetim Kurulu nca onaylanan 2011 yılı iģletme bütçesinde, 159 kapsam dıģı, 214 kapsam içi olmak üzere toplam 373 personel istihdam edileceği öngörülmüģ, revize bütçede ise, bu sayılar, kapsam dıģı 160, kapsam içi 182 olmak üzere toplam 342 kiģi olarak değiģtirilmiģtir. Personelin teģkilat içindeki dağılımına iliģkin çizelge, Raporun ekinde (Ek:2) yer almıģtır. Organizasyon Ģeması ile ilgili olmakla birlikte aynı zamanda personel kadro yapısını da ilgilendiren diğer bir husus da, Kapsam dıģı personel yönetmeliği nin, personelin atanması ve nitelikleri baģlıklı 5 inci maddesinde, Genel Müdür müģaviri unvanı olmasına rağmen, organizasyon Ģemasında bu unvana yer verilmemiģ olmasıdır. Yine Kapsam DıĢı Personel Yönetmeliği nde, Ģef ve uzman olmak için toplam iģ tecrübesi ile Ģirkette çalıģılan yılın esas alınacağı belirtilmiģ, bunun dıģında, baģkaca 9

20 ayırt edici bir Ģart getirilmemiģ, toplu iģ sözleģmesine konulan bir hükümle, Ģartları uyan kapsam içi personele de, kapsam dıģı personel olma imkanı tanınmıģtır. Ayrıca, kurumda, görevde yükselme ve unvan değiģikliğine iliģkin bir yönetmelik bulunmamaktadır. Program kadrolarının birim ve unvan bazında ayrıntısının düzenlenerek iģletme bütçesinde yer alması ve Yönetim Kurulu nun onayına sunulması, liyakat, kariyer, objektiflik vb. kriterler çerçevesinde, hizmetin gerekleri ve personel planlaması esas alınarak, Görevde Yükselme ve Unvan DeğiĢikliği Yönetmeliği nin hazırlanması ve yürürlüğe girmesi, aynı Ģekilde Kapsam DıĢı Personel Yönetmeliği nin de güncellenmesi önerilir yılında yemek, güvenlik ve temizlik hizmet alımı yapılmıģ ve toplam 65 kiģi söz konusu hizmet alımları kapsamında TeĢekkül de çalıģmıģtır. Bunun yanı sıra 2011 yılında, TEMSAN da sözleģmeli olarak 3 avukat ve iģ yeri hekimi olarak 2 doktor görev yapmıģtır. Avukatların durumu ile ilgili ayrıntılı bilgi, Hukuk MüĢavirliği alt baģlığında verilmiģtir. Denetim tarihi (Temmuz-2012) itibariyle, 18 kiģi çeģitli birimlerde geçici görevlendirilmiģ olup zorunluluk halleri dıģında ve uzun süreli geçici görevlendirme yapılmaması gereğine iģaret olunur tarihinden bu yana vekaleten yürütülen Genel Müdür ve Yönetim Kurulu BaĢkanlığına, tarihli, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan üçlü kararname ile asaleten atama gerçekleģtirilmiģtir. Ancak, denetim tarihi (Temmuz-2012) itibariyle, Üretim Dairesi, Pazarlama Dairesi, Satınalma ve Tedarik Hizmetleri Dairesi, Ġnsan Kaynakları ve Destek Hizmetleri Dairesi BaĢkanlıkları ile Ġnsan Kaynakları Müdürü, Genel Muhasebe Müdürü, Bütçe Finansman ve Yatırımlar Müdürü, Ankara da iģletme müdürleri ve imalat müdürlüğü ile ĠTM Koordinatörlüğü, Diyarbakır da Türbin ĠĢletme Müdürlüğü ve Üretim Müdürlüğü, bir kısmı 2008, 2009 yılından bir kısmı da 2010 ve 2011 yılından bu yana vekaleten, Genel Müdürlükte Destek Hizmetleri Müdürlüğü 2011 yılından bu yana tedviren yürütülmekte, söz konusu birimlerde vekaleten görev alanlara mevcut kadro unvanına karģılık gelen ücretlerinin yanı sıra vekalet ücreti ödenmektedir. 233 sayılı KHK nın, TeĢebbüs Yönetim Kurulu üyelerinin görev ve yetkileri baģlıklı 9/6 ncı maddesinde, genel müdürün teklifi üzerine daire baģkanları, müessese müdürleri veya benzer görevlere alınacak personeli atamak, hükmüne yer verilmiģtir. Önceki yıllardan bu yana, vekaleten ve tedviren sürdürülen daire baģkanlıklarına ve müdürlüklere, Kurum içinde yetiģmiģ, liyakat, kariyer, objektiflik vb. kriterlerin gözetilerek mevzuat hükümlerine uygun, asaleten atamaların yapılması önerilir yıl sonu itibariyle 4 kiģi baģ uzman unvanıyla istihdam edilmiģ olup bunlardan 2 si hakkında aģağıdaki tespitler yapılmıģtır. 10

21 Bu kiģilerden 1 i (kurum bağlı ortaklık statüsündeyken) Kalite Yönetim Müdürlüğü görevine Yönetim Kurulu nun tarih, 2006/17-30/a sayılı kararıyla son verilerek genel müdür müģaviri kadrosuna atanmıģ, bilahare bu unvan organizasyon Ģemasında yer almadığı için yerine baģ uzman unvanı kullanılmıģ olup halen kendisine verilmiģ herhangi bir yetki ve sorumluluğun bulunmadığı ve fiilen yerine getirdiği bir görevinin de olmadığı, tespit edilmiģtir yılından bu yana, uhdesinde herhangi bir yetki ve sorumluluk olmayan, fiilen yerine getirdiği bir görevi de bulunmayan ve baģ uzman unvanıyla istihdam edilen kiģinin durumunun, Yönetim Kurulu nca değerlendirilmesi uygun olacaktır. Diğeri ise genel müdür yardımcısı iken tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan üçlü kararname ile baģka bir göreve atanmak üzere bu görevden alınmıģ ve baģ uzman kadrosuna atanmıģtır doğumlu olan söz konusu personelin, yaģ sınırı nedeniyle Kurumda istihdamına devam edip etmeyeceği hususunda tereddütlerin hasıl olması nedeniyle, konu, ilgili merciler nezdinde de gündeme getirilmiģtir. Nitekim, Hazine MüsteĢarlığı na hitaben yazılan tarih, 2065 sayılı yazıda; Kurum personel rejimini düzenleyen 399 sayılı KHK nın 12 nci maddesinde sözleģmeli personelin 5434 sayılı Kanuna tabi olduğu, kurumda çalıģan kapsam dıģı personelin anılan KHK da kapsam dıģı personel ifadesinin yer almadığı ve tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararıyla iptal edildiği, söz konusu kiģinin tarih, sayılı Resmi Gazetede yayımlanan üçlü kararname ile genel müdür yardımcısı olarak atandığı, bu atama neticesinde 5335 sayılı Kanun un 30/4-h maddesi hükmünde sayılan gruplar içerisine dahil olduğundan, emekli aylığı kesilmeksizin TEMSAN da sosyal güvenlik destek primi ödenerek çalıģtığı, tarih, sayılı Resmi Gazete de yayımlanan üçlü kararname ile genel müdür yardımcılığı görevinden alınarak durumuna uygun, baģ uzman kadrosuna atandığı, söz konusu kiģinin 1944 doğumlu olup, üçlü kararname ile görevden alındığı tarih itibariyle 66 yaģında olduğu, T.C. Emekli Sandığı Kanunu na atıf yapan ilgili madde gereği hakkında 5434 sayılı Kanun un 40 ncı maddesi hükümleri uygulanmak üzere TEMSAN daki görevi itibariyle iliģiğinin kesilip kesilmeyeceği hususunda, görüģ istenmiģtir. Aynı konuda, tarih, 2064 sayılı BaĢbakanlık Devlet Personel BaĢkanlığına yazılan yazıda da; söz konusu kiģinin 65 yaģın üzerinde olması nedeniyle iliģiğinin kesilip kesilmemesi hususunda ihtilafa düģüldüğü, 399 sayılı KHK nın 58 inci maddesi gereği görüģ istenmesi zaruretinin doğduğu, belirtilmiģtir. Bu arada, tereddütlere iliģkin yapılan karģılıklı yazıģmaların uzaması sonucu, söz konusu kiģinin Kurum da istihdam edilmesine de devam edilmiģtir. Nihayetinde, TEMSAN Yönetim Kurulu nun tarih, sayılı kararıyla, 65 yaģ sınırına istisna getiren 5335 sayılı Kanun un 30 uncu maddesi gereğince sahip olduğu hakkın, ilgili bakanlıkça tarih, sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 2010/519 sayılı atama kararnamesi ile ortadan kalkması sebebiyle ve 2012 yılına ait Genel Yatırım ve Finansman Programının açıktan ve naklen atama baģlıklı 4/3 maddesi gereği tarihi itibariyle iģ akdinin feshine, 11

22 kendisine kıdem ve ihbar tazminatı ödenmesine, tarihinden bu yana iģ akdinin fesih edilmeme sebebinin araģtırılması ve sonucun Yönetim Kurulu na getirilmesi, kararlaģtırılmıģtır tarih, /29 sayılı Yönetim Kurulu Kararı nda ise, tarihi itibariyle söz konusu kiģinin iģ akdinin fesh edildiğinden, kendisine ,13 TL kıdem ve 7.075,36 TL ihbar tazminatı olmak üzere toplam ,49 TL ödeme yapıldığı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Denetim Hizmetleri BaĢkanlığı) na konunun araģtırılması için talepte bulunulduğu hususlarında bilgi alındığı, belirtilmiģtir. Nitekim, Yönetim Kurulu Kararı doğrultusunda, TEMSAN tarafından yazılan tarih, BV.15.2.TES / sayılı yazı ile konu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (Denetim Hizmetleri BaĢkanlığı) na iletilerek tarihinde 65 yaģını doldurmuģ olmasına rağmen o tarihten bu güne kadar iģ akdinin fesih edilmemesinin nedenlerinin araģtırılmasına iliģkin Yönetim Kurulu Kararı alındığı, araģtırmanın sonucunda ise konunun Bakanlık Denetim Hizmetleri BaĢkanlığı na iletilmesi zaruretinin doğduğu belirtilerek gereği için arz edilmiģtir. Denetim tarihi (Temmuz 2012) itibariyle, Kurumun, istenilen söz konusu inceleme sonucunu beklediği anlaģılmıģtır. 2- Personele yapılan harcamalar: TeĢekkülde istihdam olunan personelin tamamı ĠĢ Kanununa tabi olup, kapsam içi ve kapsam dıģı personel statüsünde çalıģmaktadırlar yılında TeĢekkül personeli için yapılan harcamaların ayrıntısı önceki dönem verileri ile karģılaģtırmalı olarak aģağıdaki çizelgede gösterilmiģtir. 12

23 Harcanan Harcanan Personele yapılan GeçmiĢ yıllarla harcamalar Toplam KiĢi baģına Ödeneğin Esas Ek Sosyal Cari yıl ilgili ödeme ve Toplam KiĢi baģına harcama ayda düģen son durumu ücretler ödemeler giderler toplamı geri alıģlar harcama ayda düģen Bin TL TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL TL A- Yönetim kurulu üyeleri (kuruluģ dıģı) B- ĠĢçiler -Kapsamiçi KapsamdıĢı Toplam (B) Genel toplam(a+b) Geçen yıl toplamı Fark